1993 11 04

Weekblad van de K a t h o l i e k e

Corpora en radicalen samen tegen 'Zoetermeer'

Universiteit

Brabant

Amstel-allure in de KUB

Onder het motto 'Van corpotaal tot ladicaal... nee!', wordt van 8 tot en met 12 november in alle studentensteden actie gevoerd tegen bezuinigingen op de studiefinanciering. Centraal staat een referendum.

Het initiatief tot de actie is genomen door de Landelijke Kamer van Verenigingen, die daarin samenwerkt met de Landelijke Studentenvakbond en het Interuniversitair Studentenoverleg. Gezien de uiteenlopende achtergronden van de organisaties is sprake van een zeldzame co-produktie, die tot nog toe slechts éénmaal eerder voorkvvfam.

Het streven is dat in alle steden met een universiteit of ho~ geschool plaatselijke bonden en verenigingen gezamenlij k een referendum houden, waarin studenten zich kunnen uitspreken tegen zaken als de voorgenomen verlaging van de basisbeurs, de verhoging van de tempobeurs en de splitsing van de OV-kaart. Een breed front van

Tilburgse verenigingen zal maandag 8 november om 12 uur met een ludieke actie voor gebouw B, het startsein geven voor het referendum. Minstens 2000 strooibiljetten moeten inzicht verschaffen in de plaatselijke opinie. Vrijdag 12 november sluit het referendum.

De stembiljetten van de gezamenlij ke instellingen worden dinsdag 16 november aangeboden aan staatssecretaris Cohen en minister Ritzen. Dan begint de Tweede Kamer aan de behandeling van de onderwijsbegroting. Volgens Johnny Krijger (ISO) zijn nieuwe acties hard nodig omdat de aandacht voor de bezuinigingen op de studiefinanciering dreigt te verflauwen. [PE/HOP/PvdB]

Studentenreferendum als aanloop naar Kamerdebat

Personeel moet kiezen Vrijwel onopgemerkt vinden momenteel verkiezingen plaats voor de Commissie Personeels Overleg, een soort ondernemingsraad van de universiteit. En er valt ook niet echt te kiezen: er zijn weliswaar drie fracties, maar de verschillen moeten met een loep gezocht worden.

New Age Is het de tekortschietende rationaliteit van de wetenschap of is het de Waterman die zorgt voor de aanwas van de New Age-beweging? Feit is dat deze verzameling ongeorganiseerden nu werkt aan de opbouw van een heus netwerk. En de politieke New Age-partij doet mee aan de komende verkiezingen.

10/11

Nieuwe cao: hoger loon, meer verlof Het salaris van personeel in het hoger onderwij s wordt met 2,6 procent verhoogd. Het gaat om een percentage van 2,1 per 1 oktober 1993 en 0,5 procent per 1 januari 1995. Dit staat in de tweejarige cao die afgelopen zaterdag is gesloten tussen de bonden en minister Ritzen.

Ook is afgesproken dat wordt onderzocht of docenten en wetenschappelijk personeel vaker met 'sabbatsverlof' kunnen. Het kan dan gaan om een studie- of opfrisverlof. Staatssecretaris Cohen heeft de universiteiten maandag alvast opgeroepen om excellente onderzoekers minder te hinderen als zij worden uitgenodigd voor een verblijf op het prestigieuze Netherlands Institute for Advanced Studies (NLA.S) in Wassenaar. Terwijl zij daar gedurende tien maanden met buitenlanders onderzoek doen of werken aan publikaties, worden zij regelmatig door hun universiteit teruggeroepen voor onderwijs, examens of de begeleiding van promoties. Daar moet een einde aan komen, vindt Cohen. [PE/HOP]

Beenmode van elk nivo voor iedere "beurs" Helmond, Elzaspassage 8, Telefoon 04920-26239

Tilburg, Emmapassage 10, Telefoon 013-364276

" adriënne . heijmans

Leon Lejeune van het Congresbuieau demonstieeit de nieuwe kleedkamers van zijn Congiesbureau, onder de aula, die in korte tijd een volledige renovatie hebben ondergaan. In Lejeunes kleedkamers kan de koningin terecht, en dan hoeft de KUB zich nergens voor te generen. Naast de professioneel belichte spiegels, is de douche in één der kleedkamers een blits hoogtepunt. Lejeune, daarnaar gevraagd: 'Het Amstel-hotel steekt er inderdaad schril bij af.' [Foto: Erik van der Buigt]

bi Tilburg bestaat geen domheid 'Domheid is mijn sterkste kant', aldus drs. Matthijs van Boxsel. Hij mag dat zeggen, in 1983 studeerde hij cum laude af op de domheid.

Tien jaar later heeft hij er nog altijd z'n handen aan vol, want Van Boxsel heeft het op zich genomen hèt standaardwerk over dat onderwerp te schrijven: de encyclopedie van de domheid. Studium Generale besteedt donderdag 4 november aandacht aan dit fenomeen.

De Amsterdamse literatuurwetenschapper zwerft tijdens zijn zoektocht naar domheid van de ene paradox naar de andere. Geen mens is intelligent genoeg om zijn eigen domheid te begrijpen, is er zo één.

Het onderwerp blijkt zich niet gemakkelijk te laten vangen. Desondanks begint Van Boxsels theorie van de domheid langzaam vormen aan te nemen. 'Domheid is geen gebrek, het is een eigenschap. Het staat daarmee los van intelligentie.

Wat ik stel is dat domheid niet in het denken, maar in het doen zit.

Mensen beseffen wel dat ze een domheid begaan en ze doen het toch.'

De domheid zit in allen van ons, benadrukt de wetenschapper, en is

vaak niet te voorkomen. 'Als het gebeurt, probeer het dan niet te verbergen, maar herhaal het. Dan wordt je beschouwd als een humorist, het haalt de tragische angel uit de domheid.' Matthijs van Boxsel heeft nog meer tips.

'Als er geen ontkomen meer aan is, stort je er dan volledig in. Doe het zo veelzijdig en kleurrijk mogelijk.

Als je struikelt en valt, maak er dan iets moois van. Maak 't jouw eigen, persoonlijke val.' De domheid is volgens de Amsterdammer nog te veel omgeven met schaamte. Dat is nergens voor nodig, stelt hij. Het liefst ziet Van Boxsel dat iedereen er rond voor uit komt, in een proefschrift bijvoorbeeld. 'Dan leer je niet aUeen zelf van je fouten, maar

geef je die mogelijkheid ook aan anderen.'

Van Boxsels encyclopedie bestaat niet alleen uit theorieën over het onderwerp. Eén van de onderdelen is de topografie van de domheid. Dat deel is nu bijna af. 't Bestaat uit een kaart waarop de 'domme' steden in Nederland zijn weergegeven en een opsomming van de verhalen over de domheden die in de gemelde plaatsen zijn uitgehaald. Bijna alle grote Brabantse steden hebben een vermelding, behalve Tilburg. De Top Dutch University heeft misschien een grotere uitstraling dan werd gedacht.

'De hoofdstad van de domheid in Brabant is Bakel', vertelt Van Boxsel, 'een mol had in Bakel het gewas aangetast. Toen-ie werd uitgegraven, zagen de mensen hem aan voor een duivel. De mol werd daarop voor het gerecht gesleept en veroordeeld. Voor straf werd de mol levend begraven.'

Op de kaart van Van Boxsel zijn opvallend veel Brabantse gemeenten vertegenwoordigd. Volgens hem komt dat onder meer door het carnaval. 'Domheden worden met carnaval voortdurend in ere gehouden. In Brabant worden de domheden bijna gevierd.' Vermelding op de kaart heeft overigens niets te maken met mogelijk beperkte intelligentie van inwoners van een gemeente. Dom genoemd worden is niet hetzelfde als het ook werkeh j k zi jn, benadrukt Van Boxsel. 'Een domme stad wordt niet belachelijk omdat ze het is, maar vanwege de behandeling als zodanig. Het is geen feitelijkheid en kan dus ook niet weerlegd worden.'

Lees verder op pagina 3

4 november 1993

E

Tweeëeneenhalf jaar geleden ver­ ruilde prof. dr. Len de Klerk zijn hoogleraarszetel voor het rectoraat van de KUB. Als topbestuurder zit hij in een fuik ('Maar dan wel één waar ik zelf voor gekozen heb'), want, zegt hij, wetenschap bedrij­ ven is net als liefde. 'Je rnoet die onderhouden, anders dooft ze uit.'

Maar de inzet van de rector blijf t het wetenschappelijk elan van de KUB. Bijvoorbeeld wanneer hij zijn nood­ kreet uit over het gemorrei aan de aio­status.

Twee jaar terug hebben de univer­ siteiten de risico's van de wachtgel­ den overgenomen van de overheid.

Een aio die na vier jaar het pand verlaat en geen baan vindt, kost de instelling een slordige 70.000 gul­ den. 'Die. Wachtgeldverplichting.

Is. Echt. Enorm. Hoog. Een. Venno­ gen.' Per woord een vingertje op tafel. Een priemende blik. Dat wachtgeldrisico moet dus minder, maar hoe? Een werkgroep van de VSNU, de koepel van universi­ teiten, bedacht een oplossing: geef de aio de status van student, maak hem bursaal, en je bent van het ri­ sico af. Het VSNU­bestuur vindt dat wat kras en denkt na over een compromis: zij die goed in de markt liggen blijven aio, de rest verricht zijn onderzoek met een beurs.

Het gebakkelei duurt nu voort en De Klerk wil de discussie gaarne wat sturen. De aio als bursaal lijkt hem geen geweldige optie. Dan wordt het nog onaantrekkelijker om aio te worden dan het nu al is.

Liever wil de rector op grond van een deugdelij ke analyse het wacht­ geldprobleem op een andere wijze uit de wereld helpen. Zo: zie er als instelling op toe dat de aio op tijd promoveert, praat als begeleider regelmatig over het verloop van het onderzoek, denk eens na over de verhouding tussen opleiding, on­ derwijs geven en onderwijs doen, neem ook de begeleiding eens on­ der de loep. Sneller promoveren,

kost minder geld. 'Als we het wachtgeldrisico zo kunnen terug­ brengen van bijvoorbeeld vijftien naar vijf procent, kun je het huidi­ ge stelsel misschien beter handha­ ven.' De rector wil zijn insteek nu niet tot KUB­beleid bombarderen.

U

W

S

Wacht eerst het VSNU­standpunt af. 'Komen ze er niet uit, komt mijn verhaal op tafel.' Zijn huisvriend, collegevoorzitter Gery van Veldho­ ven, zat in de werkgroep die met het gewraakte bursalenvoorstel op de proppen kwam. Ruzie? Een ver­

De aio­nood van een rector Welke mensen geven met name gestalte aan de wetenschappelijkheid van je instelling, welke mensen zorgen ervoor dat de KUB wat betreft het aantal promoties de laatste jaren uit het dal is kuimen klimmen, welke groep, kortom, gaat Len de Klerk bijzonder aan het hart? De aoi's. En aan wiens status zit men op dit moment te morrelen? Aan die van de aio's. Dat zint De Klerk dus niet.

Paul van den Broek

Echt verrassend w/aren ze natuurlijk niet, de resultaten van de enquête naar het milieubewustzijn onder de studenten anno 1993. De mate waarin men met milieu bezig is, is vooral afhankelijk van studierichting, politieke voorkeur en sekse.

De Amsterdamse rechtbank heeft dinsdag een student tot negen maanden celstraf veroor­ deeld omdat hij zes jaar lang naast studiefinanciering onte­ recht een bijstandsuitkering genoot. Het gefraudeerde be­ drag bedraagt meer dan een ton.

Met twee andere frauderende studenten toonde de rechtbank meer clementie. Zij moeten 240 uur onbetaalde arbeid verrichten, in plaats van de geëiste zes maanden gevange­ nisstraf. Zij ontvingen onte­ recht rond de tachtigduizend gulden aan bijstand naast hun studiefinanciering. Ook zij moeten het uitgekeerde bedrag aan de sociale dienst terugbeta­ len. De twee studenten waren ­ in tegenstelling tot degene die wel achter de tralies moet ­ twee w e k e n geleden op de rechtszitting verschenen om zich te verantwoorden. Waar­ schijnlijk heeft die aanwezig­ heid voorkomen datookzijeen onvoorwaardelijke gevangenis­ straf kregen opgelegd.

[Ad Valvas]

& ^ ^ ^ ^ R & ! s ^ A ^ "«:

baasde blik. 'Daar hebben wij zelfs nog nooit over gesproken.'

Eerst had de overheid het risico van de wachtgelden. Op enig moment draagt Zoetermeer het risico over aan de instellingen. Zo bruusk is de overheid vaker. De Klerk: 'De ge­ volgen van de ene wet zijn nog niet duidelijk, of er komt alweer een nieuwe wet.' Eerst wordt stapelen gestimuleerd, dan weer sterk ont­ moedigd. Nu zijn HBO en WO ge­ scheiden, in het volgend plan staat wellicht een voorstel tot integratie.

Een overheid die zo schippert, laat het College van Bestuur weinig speelruimte. De Klerk: 'Je wordt als college reactief, terwijl je creatief zou willen zijn.' Bozig: 'Wanneer regels met één pennestreek veran­ deren, zijn de gevolgen zeer groot.

Dan wordt besturen tochietsalshet weer: de belangrij kste factoren zijn onberekenbaar. Het is moeilijk te voorspellen.' Hij loopt wel eens de staatssecretaris tegen het lijf. Dan houdt hij zich in. Kwaad worden werkt niet, zegt hij.

Hoe leuk is besturen wanneer je zelf zo bestuurd wordt? 'Niet leuk als je je opstelt als beëdigd vertaler van het overheidsbeleid.' Wel wanneer je de ruimte neemt om intern met elkaar de oplossingen te vinden.

Wat alleen kan, benadrukt de rec­ tor, en hij buigt naar voren, als je die ruimte ook krijgt. En zie: dat krijgt hij binnen de KUB, hetgeen besturen hier zo aantrekkelijk maakt. Het rector­zijn is zo geen zielloze topambtenarij, maar een uiting van wetenschappelijk esprit.

'Als ik met mensen in mijn omge­ ving een goede aanzet kan geven tot een promotiebeleid waarin de rol van de aio centraal staat, heb ik echt sterk het gevoel als wetenschapper te opereren.'

♦ Archieffoto: Rien Siers

Milieu leeft nog steeds onder studenten

Student moet de bak in

I

lUNl VERS»tl

was gedaan.' Hun docent, Herman Ceasar, was meteen enthousiast over het idee van de enquête, hoe­ wel hij enige twijfels had bij de wetenschappelijkheid van hun aan­ pak. Ook de ondervraagde studen­ ten reageerden positief, zoals bleek uit de zeer hoge respons op de uit­ gedeelde enquêteformulieren.

Dat milieu leeft blijkt vooral uit de antwoorden op de open enquête­ vraag 'wat verstaat u onder milieu­ De enquête bestond uit vragen die bewustzijn?'. Milieubewustzijn afwisselend betrekking hadden op wordt steeds weer omschreven 'als het milieubewustzijn en het mi­ niet alleen denken over het milieu, lieugedrag. Bewustzijn werd ge­ maar zelf ook werkelijk dingen toetst met stellingen als 'Nederland doen', 'de mate waarin je je in je moet een voorbeeldfunctie op het dagelijks leven gebied van mi­ lieu vervullen', rekening houdt 'milieumaat­ met je natuurlij­ Inkomen, roken regelen kosten ke omgeving' en geld dan ze dergelijke be­ en huisdierbezit niet meer opbrengen' en woordingen. 'milieuproble­ De antwoorden van invloed op men worden geven blijk van milieubewustzijn sterk overdre­ betrokkenheid, is de indruk van —— ven'. Ook werd BIK­student Ray­ de student ge­ mond Zwaai. Hij en medestudent vraagd naar zijn mening over het Jean Paul Fonteyn zetten deze en­ duurder maken van milieubelas­ quête op ­ als onderdeel van het vak tende produkten, de verdubbeling milieu­economie ­ en legden de van de benzineprijzen en verlaging ruim dertig vragen voor aan onge­ van de welvaart in Nederland. Over veer honderd KUB­studenten. al deze maatregelen blijkt de stu­ Zwaai en Fonteyn wilden niet de dent redelijk positief te zijn, vooral zoveelste paper schrijven ­ dat was de studenten van de sociale richtin­ de oorspronkelijke opdracht ­, sa­ gen (rapportcijfer 7). Het milieube­ mengesteld uit verschillende wer­ wustzijn onder economie­ en rech­ ken van anderen. Ze wilden zelf tenstudenten is lager. Ookvrouwen eens iets onderzoeken, 'en als het en studenten met een politieke meezit kom je dan ook met iets voorkeur voor Groen Links, D66 en nieuws. Wat lag er meer voor de PvdA scoren een 7 of hoger. G eld hand om in kader van dit vak dan (=inkomen), roken of het bezit van een e n q u ê t e te h o u d e n naar een huisdier blijken volgens deze milieubewustzijn onder studenten. enquête niet van invloed te zijn op Ik was verbaasd dat dat niet eerder het milieubevnistzijn.

Het milieugedrag ­ dat werd ge­ toetst aan de hand van concrete vragen over bijvoorbeeld vei'voer, energie, afval, duurzame goederen en boodschappen doen ­ blijft ach­ ter bij dat milieubewuste denken.

Zwaai verwacht niet dat er verder iets met de enquête gebeurt. Voor hem en Fontein is het met dit on­ derzoekje afgelopen ­ hoewel hij zoveel mogelijk publiciteit pro­ beert te geven aan zijn onderzoeks­ resultaten. 'Om ook maar iets af te leiden over mogelijke milieumaat­ regelen op de KUB was de enquête veel te algemeen. Onze onderzoek kan wel dienen als achtergrond en als beeldvorming over hoe er over milieu wordt gedacht.' [M]]

Studenten gaan meepraten over anti­geweldplan De Landelijke Studentenvakbond gaat meepraten over een 'plan van aanpak', dat een herhaling van de uit de hand gelopen jongerende­ monstratie van 8 mei moet voorko­ men. De 'Haagse driehoek' (politie, officier van justitie en burgemees­ ter) moet datplan voor het einde van het jaar voorleggen aan de gemeen­ teraad van Den Haag.

Het eerste overleg tussen de Haag­ se driehoek, de LSVb en de CNV­ en FNV­jongeren vond vorige week woensdag plaats. Afgesproken is dat de jongerenorganisaties com­ mentaar mogen geven op de con­ cept­versies die er van het plan worden gemaakt. De LSVb hoopt op die manier te bereiken dat alle aan­ bevelingen van de Nationale Om­ budsman en het Crisis Onderzoek Team worden overgenomen.

[MW/HOP]

Folia meldt dat de nieuwe OV­ weekeindkaart vanaf vrijdag­ middag geldig is. Alle andere kran­ ten en bladen vertellen 't precies omgekeerd: de OV­weekkaart is maar tot vrijdagmiddag 16.00 uur geldig, en dus wordt 't voorstuden­ ten verdomde lastig­nog gratis thuis te komen. De weekeind­ kaart­geste is dus geen altruïsme van het ministerie.

Ookmeldthet blad dat zijn hoofd­ stedelijke opponent, Ad Valvas van de Vrije Universiteit, een nieuw statuut beeft aangesmeerd gekre­ gen. Het blad moet meer bij de corporate identity passen, gaat tien maal per jaar een personeels­ katern brengen, en zal meer aan­ dacht gaan schenken aan kleine zaken, zoals jubilea. De nog verse hoofdredacteur, Ben Rogmans, vindt dat niet meer dan normaal: 'Hetwantrouwen washier en daar tamelijk groot. Dat willen we wegnemen met een personeelska­ tem en door aandacht te besteden aan de bridgeclub of het perso­ neelsfeest.' Achterin hetzelfde blad komt, min of meer toevallig, de vorige hoofdredacteur van Ad Valvas aan het woord. Hij mag zijn zegje doen over de bedrijfsver­ schillen tussen de UvA en de VU. Van dik hout zaagt Tom de Greef planken: hij meent te zijn wegge­ werkt door roddel en achterklap, hij is opzij gezet, en hij heeft nooit een eerlijke kans gekregen.

Ad Valvas zelf meldt dat studen­ ten regelmatig te laat op college verschijnen. De reden is de ont­ waarding van een traditie: docen­ ten slaan geen acht op het acade­ misch kwartiertje. Een universi­ teitsraadslid weet waarom de stu­ denten dan te laat komen, want 'allecolleges beginnen tegenwoor­ dig op dezelfde tijden. Studenten kunnen dan niet op tijd komen. 'De secretaris van de universiteit on­ derkent het probleem: 'Wehebben de faculteiten al voor de zomer een brief geschreven. Ik denk dat ze nog moeten wennen.'

Studenten in Delft treffen 't: de universiteitsraad maakte zich kwaad omdat de studenten geen koffie meer kregen gedurende ten­ tamens. Dehameldt dat de univer­ siteit jaarlijks vijftig duizend gul­ den toelegt op tentamenkoffie. Dat is al geen excuus, zo vond de u­ raad, en verder bleek dat het Faci­ litair Bedrijf de zaken enigszins scheef had voorgesteld. Er valt best rendabel koffie te schenken. Het College van Bestuur is daar zelfs zo van overtuigd, dat het het an­ ders zelf wil gaan doen: 'Als het PB de koffie niet rendabel kan maken, moeten wehetmisschienzelfmaar doen. Wij zien er een dikke boter­ ham in.'

Secretaris­generaal Boutros Bou­ tros­GaUvandeVNheeftopschud­ ding veroorzaakt aan de Erasmus­ universiteit. Dat schrijft Quod Novum. Hij benoemde namelijk Tineke Cleiren (verbonden aan de rechtenfaculteit in de Maasstad) als lid van VN's mensenrechten­ commissie. Ze heeft de expertise in huis, prijzen haar collega 's, ze kan het zeker, maar hoe komt Boutros erin Godsnaam bij haar te benoe­ men} De oplettende verslaggever van QNvond dat uit: Cleiren is een 'produkt van de Leidse school', en één van de andere produkten van die school is Nederlands huidige minister van buitenlandse zaken, Pieter Kooijmans. [DvE]

I

4 november 1 9 9 3

lUNivERsnn N

Minder bezuiniging Lerarenopleidingen

I

E

u

w

s

Maandag 1 november, twee uur

Net als vorig jaar is de bezuiniging op de universitaire lerarenopleidin­ gen verzacht. In plaats van 4,2 miljoen gulden krijgen de ulo's dit kalenderjaar 6,5 miljoen. Het gaat om een tijdelijke maatregel in af­ wachting van een besluit over de toekomst van de ulo's.

Met de nodige bevreemding heeft het bestuurlijk circuit van de KUB vorige week kennis genomen van het openingsartikel van Het Nieuwsblad, waarin melding werd gemaakt van de definitieve komst van het Europees Centrum voor Natuurbescherming naar de KUB. Dit centrum is één van de steun­ posten van het Europees Milieu­ agentschap, dat tijdens de Europe­ se bingo vorige week vrijdag werd toebedeeld aan Kopenhagen. Een voorlichter van het ministerie Landbouw, Natuurbeheer en Visse­ rij laat weten dat weliswaar een lokatie is bedacht voor het Agent­ schap, maar dat over de steunpun­ ten nog helemaal niets bekend is.

Volgend jaar meer nieuws, belooft hij.

Staatssecretaris Cohen wil dat de ulo's meer gaan samenwerken.

Slechts de helft van de duizend be­ schikbare plaatsen voor studenten is bezet. De voorganger van staats­ secretaris Cohen, Wallage, had het budget daarom teruggeschroefd van negen naar vier miljoen gulden. De universiteiten vreesden dat zij daar­ door opleidingen zouden moeten sluiten. Ook achtten zij de bezui­ niging in strijd met pogingen om studenten te interesseren voor het leraarschap.

Dit najaar moet meer duidelijkheid ontstaan over de toekomst van de ulo's. [PE/HOP]

Nu heeft Het Nieuwsblad zijn scoop niet uit de duim gezogen. Via de Romeinse correspondent werd

De Adviesraad voor het Weten­ schaps­ en Technologiebeleid (AWT) wil de Nederlandse Organi­ satie voor Wetenschappelijk O n­ derzoek (NWO) vaker betrekken bij maatschappelijk relevant onder­ zoek.

Uitbouw samenwerking Rusland De Nederlandse O rganisatie voor Wetenschappelijk O nderzoek (NWO) wil de komende jaren de oogst binnenhalen van eerder in Rusland gezaaide goodwill.

Afgelopen week bereikten NWO, het ministerie van Onderwijs en een Russische delegatie een prin­ cipe­akkoord over verdergaande samenwerking tussen Nederland Vervolg van pagina 1

Domheid

I

De leugenachtigheid van de verha­ len over domme plaatsen blijkt ook door het geringe aantal. Dezelfde verhalen worden over verschillen­ de plaatsen verteld en niet alleen in Nederland. Van Boxsel; 'Er be­ staan maar 150 van dat soort mo­ tieven op de wereld. Ze zijn overal hetzelfde, zelfs in hun domheid zijn de steden niet origineel'.

vernomen dat een FAO­diplomaat directeur wordt van het Tilburgse ECNB. De suggestie dat hiermee de Tilburgse EG­buitenpost voor Na­ tuurbescherming een feit is, is ech­ ter wat snel gewekt. Er wordt deze maanden een start gemaakt met een mede door de KUB opgerichte stichting, die onderzoek gaat ver­ richten naar gedragswetenschappe­ lijke aspecten aangaande natuurbe­ scherming. De universiteitsraad heeft al geld vrijgemaakt, de eerste sollicitanten worden in deze Uni­ vers opgeroepen, en in december kiest de club domicilie binnen de KUB. In een congres in Maastricht, midden deze maand, gaat de offi­ ciële vlag uit. Dat al dit werk op­ maat is tot het EG­centrum is dui­ delijk, maar dit feit verdient rust.

Ligt in handen van de diplomatie, en die gedijt alleen in stilte. Van­ daar. [PvdB]

Cohen weekje Ud van grootste tegenstrever LSVb

Advies: Meer sturing door NWO

De Raad vindt dat de overheid de bestemming van een deel van het NWO­budget moet bepalen. 'Des­ noods kan daarvoor geld worden overgeheveld van de universiteiten naar NWO,' zegt dr. A. van Heerin­ gen van de AWT. NWO moet in de toekomst twee taken krijgen, stelt de AWT in een advies aan minister Ritzen. De vertrouwde taak om zelfstandig geld te verdelen voor fundamenteel onderzoek blijft, maar daarnaast moet NWO ook door de overheid aangewezen on­ derzoek uit gaan voeren, zoals aidsonderzoek. De invloed van de maatschappij op de besteding van het NWO­geld (450 miljoen gulden) zou op die manier worden vergroot.

Daamaast wil de AWT dat de zes NWO­gebiedsbesturen, die elk een wetenschappelijk terrein voor hun rekening nemen, meer macht krij­ gen in de organisatie. Dat kan vol­ gens de Raad bijvoorbeeld door, naast wetenschappers, ook ver­ tegenwoordigers van maatschappe­ lijke organisaties in die besturen te benoemen. [MW/HOP]

FAO­diplomaat zou Europees Natuurcentrum gaan bestieren

♦ Foto: Enk van der Burgt

en de Russische Federatie. NWO stelt hiervoor vier miljoen gulden beschikbaar. De samenwerking krijgt gestalte op vier terreinen: landbouw en voeding, milieu, fun­ damenteel onderzoek en manage­ ment van onderzoek. 'De tijd is gekomen om kwahtatief hoogwaar­ dige wetenschappers binnen te halen', zegt onderhandelaar Kees Vis van NWO. 'Op de gekozen ter­ reinen is de wetenschap in Rusland en Nederland in hoge mate comple­

mentair. Van samenwerking kun­ nen beide landen dus alleen maar beter worden.' De komende tijd or­ ganiseert NWO een aantal work­ shops, waarin vooraanstaande Ne­ derlandse en Russische weten­ schappers gaan onderhandelen over concrete onderzoeksprojecten. 'We sluiten ze op in een kamer en als ze met blije gezichten naar buiten komen zetten wij een zak geld voor ze neer', aldus Vis. [MW/HOP]

Centrum voor begeleiding allochtonen Naast taalcursussen kan vooral een goede studiebegeleiding de presta­ ties van allochtone studenten in het hoger onderwijs verbeteren. Uni­ versiteiten en hogescholen weten echter vaakiuethoedithetbestkan worden aangepakt. Een landelijk expertisecentrum moet hun daar­ over gaan adviseren, vindt staats­ secretaris Cohen.

Volgens Cohen zijn universiteiten en hogescholen van harte bereid extra tijd en moeite te steken in de opvang van allochtone studenten.

In de praktijk blijkt dat lastig te realiseren, mede vanwege de hete­ rogeniteit van deze groep studen­ ten. Er liggen veel verschillende soorten obstakels op de weg naar het einddiploma. De instellingen weten niet hoe zij daarmee moeten

omgaan. Een landelijk centrum kan daarvoor de oplossingbieden, denkt de staatssecretaris. Het kan erva­ ringen bundelen en op basis daar­ van adviseren welke mogelijkhe­ den er zijn voor een effectieve stu­ diebegeleiding. Cohen wil daarvoor jaarlijks een miljoen gulden uit­ trekken. Hij zal de vereniging van universiteiten en de HBO­Raad om een reactie vragen.

In het HBO studeerden twee jaar geleden 5173 allochtonen, iets meer dan twee procent van het to­ taal aantal studenten. Hun studie­ resultaten waren in 1991 beduidend slechter dan van de overige studen­ ten. Over de prestaties van alloch­ tonen op universiteiten is nauwe­ lijks iets bekend, noch over hun aantal. [PE/HOP]

Domheid is overal, op alle gebied zijn bronnen te vinden. De Amster­ dammer maalt er niet om. Niets lijkt zijn aandacht te ontgaan. Van Boxsel zoekt en vindt de domheid in boeken, in films, in de beelden­ de kunst en m de muziek. Hij stu­ deerde literatuurwetenschap, maar dat weerhoudt hem niet uitstapjes te maken naar theologie, filosofie, sociologie, of psychologie, om maar eens een paar vakgebieden te noe­ men waarin de domheid serieus beschreven wordt.

Het vangen van de domheid in een standaardwerk is voor de litera­ tuurwetenschapper een levens­ werk geworden. Al ruim tien jaar verzamelt en analyseert hij alles op dat gebied en volgens Van Boxsel duurt het nog wel een jaartje of tien a vijftien voordat het werk de vol­ tooiing zou kunnen naderen. Een levenswerk. 'Het is mijn manier om het bestaan zin te geven', erkent hij, 'ik zie nu de wereld via de domheid, ik vind dat een voortreffelijke in­ valshoek'. [AvdE[

Is staatssecretaris Cohen nu wel of geen lid van de LSVb? Vorige week woensdag zette hij zijn handteke­ ning onder een aanmeldingsformu­ lier van de Rotterdamse bond en betaalde cash een tientje aan voor­ zitter Jurriaan de Vries. Omdat de ARSB is aangesloten bij de LSVb, mocht Cohen zich ook officieel lid noemen van zijn grote tegenstrever in de Studentenkamer.

'Ik meld mij aan als lid van de Al­ gemene R o t t e r d a m s e Studen­ tenbond. Ik betaal in de actieweek slechts tien piek', luidt de letterlij­ ke tekst van het formulier waar Cohen zijn naam onder zette. 'Een

misverstand', erkent een woord­ voerder van het ministerie deze week het lidmaatschap van de staatssecretaris. 'Cohen is alleen zo aardig geweest om donateur te wor­ den, net als hij dat is van de studen­ tenbond uit Maastricht.' Om daar ongevraagd aan toe te voegen: 'En hij heeft het tientje gewoon uit ei­ gen zak betaald.' Het ministerie liet er vervolgens geen gras over groei­ en. Cohen heeft daarna ijlings zijn lidmaatschap verruild voor een donateurschap. 'Wij maken hele­ maal geen onderscheid tussen leden en donateurs', zegt een woordvoer­ der van de ARSB. [MW/HOP]

Raadswerk van 'boodschapper' GoddijnbekroondmetKUB­penning Na bijna tien jaar onafgebroken lid­ maatschap van de universiteits­ raad, zette Walter Goddijn er don­ derdag 28 oktober een punt achter.

Reden voor de KUB om het vertrek­ kende bul (buiten­universitair raadslid) te bedanken met de KUB­ legpenning. G oddijn (72) ­ tussen '7i en '86 hoogleraar godsdienst­ sociologie aan de TFT ­ weet zich nu lid van een 33 koppen tellend genootschap van penninghouders, waar onder meer Ruud Lubbers en Jo Ritzen deel van uitmaken.

Goddijn, die nu vooral bekendheid genietalspublicistin de iVi^C, werd overstelpt met lovende woorden, over zijn bestuurlijke verdiensten, zijn netwerken, zijn niet aflatende inbreng in de identiteitsgevoelige debatten, en, tijdens de laatste ja­

ren, toen hij in de raad wat kalmer werd, over zijn stille diplomatie in het Presidium. Collegevoorzitter Gery van Veldhoven memoreerde hoe Goddijn ­ zijn buurman in het Presidium ­ gewoon was af en toe een memootje voor zijn neus te schuiven, om kond te doen van een wijze raad over velerlei kwesties.

De 'boodschapper' Goddijn wilde de KUB op de valreep nog eens deelge­ noot maken van zijn grootste zorg: het wat gebrekkig contact tussen de KUB en de TFT. De zetel van Goddijn in de u­raad ­ te bezetten door de theologische faculteit ­ is weer vacant geworden door het plotseling overlijden van drs. Dré Wouters, op 18 oktober, vlak na zijn eerste optreden in het Presidium.

[PvdB]

Pendragon ziet goede werk bestraft met önanciële krapte Pendragon, de overkoepelende stu­ dentensportorganisatie van de KUB, moet het volgend jaar de broekriem aanhalen. Er zullen min­ der subsidies aan de afzonderlijke sportverenigingen verstrekt wor­ den en de bijdrage voor het eigen jaarlijkse toernooi komt te verval­ len. Ook de reiskosten worden niet langer vergoed. De achtergrond van de bezuinigingen wordt gevormd door de hogere contributie die Pen­ dragon moet gaan betalen aan de NSSS (Nederlandse Studenten Sport Vereniging). Die slaat de aangesloten leden aan voor een bedrag van twee gulden dertig per verstrekte sportkaart. En dat pakt voor Pendragon nadelig uit omdat er de laatste twee jaar in Tilburg

steeds meer sportkaarten worden verkocht. Een slordige vijftien­ honderd extra, schat Pendragon­ voorzitter Michiel Boerkamp.

Hij vindt het vreemd dat de KUB subsidie verleent (jaarlijks 56.000 gulden) zonder rekening te houden met effecten die louter en alleen te wijten zijn aan het feit dat Pendra­ gon haar werk verricht: meer stu­ denten betrekken bij sport. 'Fei­ telijk zit daar een belangentegen­ stelling in. Wij worden onder meer betaald om studenten te stimule­ ren om te gaan sporten en moeten daar van de andere kant meteen voor bloeden, zonder daar compen­ satie voor te krijgen. Maar we zul­ len daar met de KUB nog eens over praten.' [PS]

^

üMttltriÉHIHfifl

lUNIVEKsBM

4 november 1993 A C

T E R G R O N D

Belemmeringen aan de basis van de wetenschap Een universiteit moet een student opleiden tot een academicus, tot potentieel wetenscliapper dus. Goed ondenwijs is onmisbaar voor een degelijke academische basis. Niet alleen het hoe, maar vooral het waarom. Daar zijn ze het in onderwijsland over eens. Dus moet er veel aandacht voor dat onderwijs zijn, daar zijn ze het ook over eens. Waar ze het niet over eens zijn is de huidige kwaliteit ervan. De een vindt het momenteel wel in orde, de ander spreekt over hapklare brokken, tenwijl een derde het heeft over tijdsgebrek en teveel bestuurlijke

Corine de Kater en Barbara Snoeren

beslommeringen. Er moet, zo menen de laatsten, nogal wat veranderen.

Tenminste wil de universiteit het

gedwongen om zich met bestuur en beheer in te laten, een ontwikke­ ling die haar zorgen baart: 'Tegenwoordig zijn we een soort managers geworden en die beleids­ matige kant van het vak vormt soms wel eens een belemmering.

Het zijn veel werkuren waar je niet direkt iets aan hebt voor het onder­ wijs.' Maar vroeger was het niet veel anders, vertelt Van Wolde.

'Hoogleraren namen soms een hele vakgroep op sleeptouw.'

Daarmee ontkracht ze de veelge­ hoorde opvatting dat 'toen' alles beter was op de universiteit. Ook het onderwijs liet veel te wensen over in het verleden. Prof.dr. G .

Bems (Faculteit der Wijsbegeerte): 'In mijn studietijd was ik zeer on­ der de indruk van sommige docen­ ten. Die goeden sprongen er echt uit, daar trok je je aan op.

Maar je had ook verschrik­ kelijke docenten. En aan die slechten werd niets ge­ daan; dat is nu veel beter ge­ regeld met die evaluatie­ commissies.'

predikaat 'academisch' behouden. ♦ Drs. J. van Lith: 'De verminderde studieduur betekent dat de student efficiënter met zijn tijd om moet gaan.'

[Foto: Hans van Zeeland]

T

egenwoordig moet een student, met de hete adem van minister Ritzen in de nek, vooral veel en snel consumeren. Voor kritische reflec­ tie is bijna geen tijd. Dat leidt vol­ gens sceptici tot devaluatie van het begrip 'academisch onderwijs'. En daarmee zou wetenschap al in de kiem niet met een hoofdletter w geschreven worden.

Prof.dr. C. Verhoeven, gastdocent Wijsbegeerte, schaart zich aan de zijde van teleurgestelde 'het­is­ niet­meer­wat­het­geweest­is­do­ centen. 'Door de verkorte studie­ duur is het onderwijs verarmd. De eisen zijn lager geworden, de stu­ diedruk vergroot. Daardoor krijgt het onderwijs een zekere middel­ matigheid. Als het curriculum zo strak wordt bepaald, verdwijnt er iets van de academische vrijheid om een eigen programma te kiezen.

Universiteiten gaan steeds meer op middelbare scholen lijken.'

Prof.dr. T. van Schalk (economische faculteit) benadrukt dat studenten ook steeds sneller willen studeren.

'Heel de maatschappij is doordron­ gen van korte werktijden. Studen­ ten wijken daar niet vanaf; zij wil­ len het onderwijs in een dertig­uri­ ge werkweek verwerken.'

Wetenschappers die zich met een dergelijk publiek geconfronteerd zien, zijn zelf doorgaans nog wel in staat fatsoenlijk onderzoek te ver­ richten, maar vrezen wél voor de kwaliteit van de toekomstige aan­ was.

een academisch vak, daarin moeten de studenten worden begeleid. Do­ centen dienen niet alleen kennis over te dragen, maar studenten sti­ muleren zelf iets te berde te bren­ gen. Dat veronderstelt van de kant van de studenten belangstelling. Ze moeten een belangeloze interesse hebben in de wetenschap. Daar­ naast mag er ook geen sprake zijn van dwang; het gaat niet om het ver­ plicht halen van een diploma.'

Er zijn ook hoogleraren die de ver­ schoolsing van het onderwijs en de e werkelijkheid is vaak anders. teloorgang van de wetenschap re­ Drs. J. van Lith (economische lativeren. Dr. C. van Helvert (let­ teren) vindt dat de universiteit op faculteit): 'De student is nu veel dit gebied juist steeds kundiger meer gestiessd door het keurslijf wordt. 'Het krijgt steeds meer ge­ van de maatschappij, door het no­ wicht. En terecht, want het is en minale programma. De verminder­ blijft een opleidingsinstituut.' En de studieduur betekent dat de stu­ vanuit die basis, het opleidings­ dent efficiënter met zijn tijd om instituut, moet een academicus moet gaan.' Ook de docenten zit­ gevormd worden, vindt de meerder­ ten steeds krapper in hun tijd. Op de theologische faculteit zijn hoog­ heid. leraren zelfs 'onderzoeksmanagers' Dr. W. Witte (theologische facul­ geworden, meent dr. W. Witte. 'Dat teit) ziet het onderwijs als een ma­ hangt samen met het ambitiepa­ nier om 'ontwikkelingen die in de troon op de faculteit. In de startfa­ wetenschap plaatsvinden naar de se van de opleiding lag het accent student toe te bemiddelen'. Of, nog op hoogstaand, kwalitatief zoals Van Schalk het zegt: 'Een onderwijs. Dat bepaalde het profiel universiteit geeft structuur aan, van de hoogleraren. Sinds de jaren waarin studenten zelf hun weg tachtig ligt de nadruk op onderzoek kunnen vinden. Het onderwijs en beleid. Docenten hebben daar­ helpt ze om de juiste stappen te zet­ door gewoon veel minder tijd en ten.' aandacht voor het onderwijs.' Wit­ Het moet wel van twee kanten ko­ te ondervindt die problemen aan men, menen de hoogleraren eensge­ den lijve, maar zegt dat te kunnen zind. Zowel docent als student moet verdoezelen. 'Door routine in het het juiste academisch klimaat onderwijs te brengen. Op die ma­ scheppen. Verhoeven: 'Academisch nier kom je niet voor verrassingen onderwijs behoort een inleiding te te staan die veel tijd in beslag ne­ zijn in het zelf standig beoefenen van

D

men. Maar soms gaat het ene ten koste van het andere, dat kun je met voorkomen als factoren met elkaar concurreren.'

Daarmee is het verrichten van on­ derzoek voor sommigen eerder een sta­in­de­weg geworden, dan dat het bevruchtend werkt voor het onderwijs. De fundamentele vragen worden vermeden en de schoolse routines sluipen binnen.

Ook Van Schalk zegt soms te moe­ ten kiezen tussen onderwijs, onder­ zoek en beleid. In tegenstelling tot Witte laat Van Schalk zijn onder­

Prof.dr. B. de G elder (psy­ chologie) vraagt zich af of de toenemende aandacht voor de didactiek wel leidt tot beter onderwijs en daar­ mee tot een fatsoenlijke op­ leiding voor aanstormende wetenschappers. 'De zorg om het onderwijs is nu te vaak zorg om de verpak­ king. Maar je verbetert het onderwijs niet door de randomstandigheden te op­ timaliseren. De inhoud wordt zo onderbelicht.

Studenten krijgen alleen nog hapklare brokken voor­ geschoteld, terwijl ze juist zouden moeten meeden­ ken over de vakstof.'

Van Lith relativeert het belang van de vorm waarin colleges worden gegoten.

'Als een student niet graag naar college gaat, moet hij dat vooral niet doen en ge­ woon thuis een boek lezen. Nie­ mand kan bewijzen dat iemand die geen colleges volgt, geen goed aca­ demicus zou kunnen worden.'

V

olgens prof .mr. M. Groenhuij­ sen (rechten) hoeft er op onder­ wijsgebied helemaal niet veel te veranderen. 'De onderwijsvormen zijn kwalitatief sterk verbeterd. De klachten en wensen uit de studen­ tenpopulatie worden heel serieus genomen. Alleen al aan het student gericht onderwijs (SG O) zie je dat er iets aan het onderwijs gedaan wordt.' Van Schalk zou graag zien dat er studiemateriaal wordt ont­ wikkeld dat zelfwerkzaamheid uitlokt. 'Een cafetaria­vorm van onderwijs, waarbij de studenten zelf dingen uitvoeren, en je als do­ cent stand­by bent.'

Dit is het vijfde in een reelts artikelen. Volgende Verhoeven denkt aan een minder week de situatie bij Beleids­ en organisatie­ wetenschappen en Bestuurlijke Informatiekunde. ingrijpende verandering: 'Ik geef een vak dat nogal saai schijnt te zijn, de monadologie van Leibniz. wijstaak pas op het laatst wijken. Ik denk dat ik het volgende colle­ 'De onderwijsverplichting komt op ge maar vragen ga stellen, zodat ze de eerste plaats, je hebt een 'con­ toch onder indruk van de tekst ko­ tract' met de studenten. Als je daar­ men. Anders raken ze ontmoedigd, naast nog bestuurlijk actief bent, haken ze af. Maar ja, dat schijnt ook blijft er nauwelijks tijd over voor on­ academische vrijheid te zijn, dat je derzoek.' Ook Van Helvert kiest mag afhaken. De student van nu onvoorwaardelijk voor het onder­ zoekt die vrijheid nog steeds, maar wijs: 'De werkdruk is wel toegeno­ wordt ontzettend beknot door de men, maar dan moet je gewoon beperkingen in de studieduur. Dat prioriteiten stellen. Ik ben een do­ is enorm frustrerend.' cent in hart en nieren en dan maak je gewoon tijd.'

Prof. dr. E. van Wolde (theologische Econoom Van Lith: 'Niemand kan faculteit) vindt ook dat de toegeno­ bewijzen dat iemand die geen col­ men taken een probleem vormen. leges volgt, geen goed academicus Hoogleraren worden steeds meer zou kunnen worden.'

Wetenschap

Handel In Kwibus, een blad van psycholo­ giestudenten, lees ik dat een uit­ trekselcommissie 75 gulden biedt voor de mooiste samenvSttingen van boeken waarover tentamen moet worden gedaan in de prope­ deuse en in het tweede studiejaar psychologie. Deze uittreksels zul­ len vervolgens te koop worden aangeboden.

Waar heb ik zoiets eerder gelezenl In Univers! Het vijfde nummer van de lopende jaargang van Univers meldt, dat het bedrijfje 'Studie Versus Tijd' bezoek kreeg van een deurwaarder die in opdracht van vier uitgevers beslag legde op tweehonderd uittreksels.

De verkoop van uittreksels is in strijd methet auteursrecht; jemag het dus niet doen. Zouden ze dat bij onze eigen psychologen al we­ ten? Als brave burger heb ik direct een brief je geschreven naar het Da­ gelijks Bestuur van de vakgroep psychologie: moet de handel in uittreksels van psychologieboeken niet worden tegengegaan? Heeft ons DB het blad Univers gelezen en begrepen?

Ik kreeg onmiddellijk antwoord.

Ton van Boxtel, secretaris van het psychologiebestuur, schreef me, dat auteursrecht niet een onder­ werp is waar het DB zich om be­ kommert. Het DB juicht het veel­ . eer toe, dat studenten een handel­ tje in uittreksels opzetten. Als onze studenten hun tentamens maar halen: dit is het enige dat telt. Stu­ denten hoeven hun boeken niet te kennen; ze moeten alleen maar de tentamenvragen beantwoorden.

Misschien, zo gaat de bestuurs­ brief verder, is het eigenlijk wel gunstig dat er standaard­uittrek­ sels in de handel komen. Docenten weten dan tenminste iets gemak­ kelijker welke vragen ze moeten stellen om studenten een voldoen­ de te laten halen. Als universiteit worden we tenslotte afgerekend op het aantal geslaagden.

Deurwaarders of niet: we zijn te­ genwoordig allemaal verbonden aan de Ondernemende Universi­ teit. In de raadsstukken van de Fa­ culteit der Sociale Wetenschappen lees ik zojuist, dat de vakgroep psy­ chologie haar financiële tekort kan inlopen door het aantal promoties tot doctor flink op te voeren. Wan­ neer een aio of een ander perso­ neelslid promoveert, krijgt de fa­ culteit vijftigduizend gulden extra; bij een promotie van iemand van buiten de KUB is de opbrengst zes­ tigduizend gulden. Hier valt iets te verdienen!

Ton van Boxtel, de secretaris van het psychologiebestuur, is nog steeds doctorandus. Zijn specialis­ me is fysiologie. Daar weet ik niks van af Maar ik ben bereid om te­ gen een vergoeding van twintig­ duizend gulden een wetenschaps­ theoretisch proefschrift te schrij­ ven waar onze Ton zonder proble­ men op kan promoveren. Voornog eens twintigduizend gulden zoek ik binnen de KUB een promotor die niks in de gaten zal willen hebben.

Het gaat tenslotte om het produkt, niet om het proces.

Boelhoxi^wer Soudiin

4 november 1993

lUNIVERSEB W E T E r a S C H A R

Tilbvrgse textielfabriek was motor van Brabantse industrialisatie

Zonder de Van Doorens had de wolspinnerij =­ ^ geen bestaansrecht ^ — \

/ \ D e geschiedenis van Tilburg is onlosmakelijk verbonden met de textielindustrie.

/

Een van de machtigste fabrikanten was Pieter van Dooren, die in 1825 een

>

wolspinnerij begon. Honderdvijftig jaar later valt de fabriek,ten prooi aan de

/

\ slopershamer. D e historicus Henk Muntjewerff beschrijft de opkomst, bloei en neergang van dit geslacht in zijn dissertatie, waarop hij vorige week promoveerde. D e economische eenheid tussen familie en bedrijf staat in

\

/ deze studie centraal. Dat het een niet kan bestaan zonder het ander, leidt uiteindelijk tot de liquidatie van het familiebedrijf, dat de motor is geweest van ♦ Pieter van Dooren (1784-1845)

T

ilburg textielstad ­ twee woor­ den die nog steeds in één adem genoemd worden. Dat is logisch: de twee zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. De rol die de Tilburgse textiel gespeeld heeft zegt alles over de economische structuur van de stad. Textiel was de spil van de Tilburg, de bedrijfstak fungeerde als katalysator van de industriële voor­ uitgang en ­ bijgevolg ­ als brand­ stof voor lokale welvaart. Dat laat­ ste wordt bevestigd als in de jaren zestig en zeventig de ene na de andere textielfabriek dicht gaat. Ei valt een 'ramp' over Tilbuig, noem­ de dr. Lou Keune dat. De ondergang van de eens zo trotse en roemrijke sector van de stad heeft Keune in 1991 uitvoerig beschreven in De textiel voorbij. Het onverbrekelij­ ke duo Tilburg­textielstad heeft echter met die ondergang een wat ranzige bijsmaak gekregen. Kruike­ zeiker, dat wordt vanaf die tijd deni­ grerend uitgesproken.

Richtte Keune zich in zijn studie vooral op de dertienduizend fa­ brieksarbeiders die in twee decen­ nia de straat opvliegen, een onder­ zoek dat vorige week gepubliceerd is zet de schijnwerpers vooral op de andere kant: die van de fabrikant.

In zijn proefschrift De spil waar alles om draaide beschrijft Henk Muntjewerff de opkomst, bloei en neergang van de 'Wolspinnerij Pie­ ter van Dooren', genoemd naar haar grondlegger. Honderdvijftig jaar lang, van 1825 tot 1975 speelt deze textielfabriek een belangrijke func­ tie in het Tilburgse industriële le­ ven ­ een functie die nauw gelieerd is aan de geschiedenis van de fami­ lie Van Dooren.

Het kostte Muntjewerff vijf jaar aio­ schap om dit in kaart te brengen.

En na vijftig strekkende meter ar­ chief door geworsteld te hebben resteert er het proefschrift, bestaan­ de uit twee delen, de een met tekst en de ander met tabellen, 520 pagina's in totaal. Erin ligt beslo­ ten een bedrijfseconomische ana­ lyse van een onderneming die niet meer bestaat, op basis van histo­ risch materiaal, en met behulp van moderne bedrijfseconomische me­ thoden, zoals de financiële ratio­ analyse. Deze benadering heeft Muntjewerff (1958), die geschiede­ nis gestudeerd heeft in Utrecht, uitgebreid met de theorie van het familisme.

Deze term is ontleend uit de socio­ logie en zoekt antwoord op de vraag hoe een familie een bedrijf runt.

Familie en bedrijf zijn in deze con­ text een economische eenheid.

Winst maken is dan niet een doel

y

de industrialisatie in deze regio.

op zich, maar staat in dienst van de sociale positie die de familie met het bedrijf kan bereiken. 'Het sta­ tussymbool dat het bedrijf met zich mee brengt is uiterst belangrijk voor de familie. Het moest de maat­ schappelijke waardering vergro­ ten.' Pieter van Dooren, maar ook zijn zoon Francois, geniet onder de Tilburgse notabelen heel veel aan­ zien. 'Ze waren rijk', zegt Muntje­ werff, 'maar niet ten koste van per­ soneel.'

komst. Een 'modem' bedrijf is het: zeker door de aanwezigheid van de stoommachine. Anderen ­ die nog met hand­ en paardekracht werken ­ nemen dit initiatief echter snel over. De eerste stappen van regio­ nale industrialisatie zijn daarmee gezet.

De Tilburgse textiel groeit in die jaren heel behoorlijk. Maar als in 1830 de Belgische opstand uit­ breekt, stort de industrie in elkaar.

Pieter van Dooren weet echter door zijn contacten met allerlei over­ heidsinstanties maar ook met ko­ ning Willem I zijn fabriek draaien­ de te houden. Andere fabrikanten hebben die contacten ook wel, maar

A

ls Pieter van Dooren in 1825 met zijn wolspinnerij begint ­ hij is dan 41­, krijgt hij al snel aan­ dacht vanuit de regio. Niet alleen omdat hij een voUerij in zijn fabriek onder brengt, maar vooral omdat hij een stoom­ machine bezit. Dit apparaat, goed voor twintig paardekracht, staat op dat moment voor 22.000 gulden op de balans.

De fabriek van Van Dooren richt zich op de eerste fase van de kle­ dingproduktie (in de wolspinnerij) en op de laatste fase van het we­ ven, wat in de lakenvol­ lerij plaatsvindt. Van­ uit Antwerpen komen de balen met schaaps­ wol binnen, die met be­ hulp van machines, aangedreven door de stoommachine, draden trekken. Deze worden vervolgens in elkaar gedraaid.

Als de stoffen bijna gereed zijn (het eigenlijk weven gebeurt elders), komen ze weer bij Pieter van Dooren terug voor het vollen. De geweven stof ­ waarin nog minus­ cule kleine gaatjes zitten ­ moet waterdicht worden gemaakt. Dat gebeurt middels het verviltingspro­ ces. De lakens gaan in een kom, er wordt een lijm en urine bijgevoegd, en de materie wordt aangestamp.

Bij dit proces wordt warmte ge­ creëerd, waardoor de gaatjes dicht­ slibben. Hiermee wordt een water­ dichte en slijtvaste stof verkregen.

'Vroeger' geschiedde dat stampen met de voet, bij Pieter van Dooren worden de stampers aangedreven door de stoommachine.

In 1825 hebben de meeste Tilburg­ se stoffenfabrieken nog geen eigen vollerij. Dat kan voor die tijd alleen in Oost­Brabant, bij de Dommel, waar men over watermolens be­ schikte. Dat bracht maar extra kosten met zich mee. De vollerij van Van Dooren is daarom een uit­

♦ D e fabriek met fabrikantenwoning aan de Hilvarenbeekseweg anno 1904

de familie Van Dooren behoort in die tijd al tot de upper ten van Til­ burg: de vader van Pieter, Martinus van Dooren, wordt in 1809 door Lodewijk Napoleon tot eerste bur­ gemeester (maiie) van Tilburg be­ noemd, en dat opent natuurlijk deuren. De latere koning Willem n ­ die een tijd in Tilburg heeft ge­ woond ­ logeert vaak bij de familie.

Maar deze contacten zijn niet de enige reden waarom het goed blijft gaan. Franfois (1817­1863), de zoon van Pieter breidt het bedrijf uit met een wolweverij, iets wat tot dan uitbesteed wordt aan thuiswevers.

Diversificatie is noodzaak gewor­ den nu het wolspinnen inmiddels door alle wolfabrieken gedaan wordt. Kleinzoon Francjois ­ met hem wordt de bloeiperiode inge­ luidt ­ boort ook Engeland aan als nieuwe afzetmarkt. Tot 1909 gaat dit goed, daarna nemen de Engelsen zelf die produktie over. De klap wordt opgevangen door zich volle­ dig te richten op de wolspinnerij.

Pieter van Dooren specialiseert zich, heeft daardoor specifieke ken­ nis in huis en kan het zo lange tijd uitzingen.

\ , \ ♦ Sophie van D ooren (1796-1871)

\

Een bloeiend bedrijf staat niet au­ tomatisch garant voor veel werk­ gelegenheid. In het begin van ne­ gentiende eeuw heeft men vrij veel personeel nodig, vanwege de onvol­ komenheid van de machines. Pie­ ter van Dooren heeft in die tijd zo'n 300 man in dienst. In de jaren ze­ ventig van de vorige eeuw loopt dat terug tot zo'n 150 mensen. In deze eeuw, tot aan de sluiting toe, schommelt het personeelsbestand steeds rond de honderd.

De winstgevendheid is een beter criterium voor de bloei. Rond de eeuwwisseling schiet de rentabili­ teit enorm omhoog, tot twintig procent. Als in 1923 kleinzoon Frangois zich terugtrekt als directeur ­ en zijn drie zonen Frans, Karel en Jan in het bedrijf ko­ men ­ kan hij bijna een miljoen gulden uit de firma onttrekken, zon­ der dat de zaak er scha­ de van ondervindt. (Ie­ dere overgang van vader op zonen gaat gepaard met kapitaalonttrek­ king. ) Aan de vooravond van de economische re­ cessie van de jaren der­ tig heeft de firma vol­ doende middelen op zak om de complete wol­ spinnerij te verbouwen, waarmee ze de modern­ ste van Nederland wordt. 'Dat tekent wel de financiële draagkracht van de familie', zegt Muntjewerff. Van Dooren hoeft in de crisisjaren ook niemand te ont­ slaan. Alleen worden de lonen ver­ laagd.

L

ang gaat dit niet goed. De neer­ gaande lijn wordt in 1950 inge­ zet, gelijk met de Korea­crisis.

Muntjewerff: 'Hierdoor ontstaat een groot tekort aan grondstoffen.

De handel over de hele wereld komt stil te liggen. Pieter van Dooren in­ vesteert in grote voorraden, die ze achteraf veel te duur hebben aange­ schaft. Na de crisis worden deze op de markt gedumpt, en er worden enorme verliezen op geleden.' In feite is de hele bedrijfstak in die dagen ten dode opgeschreven, zo­ als ook Lou Keune in De textiel voorbij laat zien. Het modebeeld verandert, centrale verwarming in de huizen maakt vele stoffen over­ bodig.

Had het beter kunnen gaan, met flinke financiële injecties of een leiding van buitenaf? Het eerste wellicht wel ­ maar de risico's waren groot ­, van het tweede kon

geen sprake zijn. Achterwege geble­ ven investeringen zijn voor Munt­ jewerff een hypothetische kwestie.

'In Tilburg zijn ze te laat begonnen met het bijmengen van inferieure kwaliteiten wol en kunstwol. Dat hebben ze hier pas eind jaren vijftig gadaan, te laat om de technische achterstand in te lopen.'

Maar bij Pieter van Dooren was er nog een complicerende factor, die Muntjewerff heeft getoetst aan de theorie van het familisme. 'Men wilde per se een familiebedrijf blij­ ven. Dat schept ook weer proble­ men: er waren gewoon geen opvol­ gers meer. En zonder een Van Dooren in de leiding had het bedrijf geen bestaansrecht.' Bij Van Doo­ ren is de huisregel: geen pottekij­ kers.

Datis de reden waarom in 1972heel bewust gekozen wordt voor liqui­ datie, in plaats van het bedrijf voort te zetten onder een vreemde direc­ tie. Muntjewerff: 'Vanuit het fami­ lisme is dat heel logisch. Het bedrijf is voor de familie een middel om het kapitaal voor de kinderen veilig te stellen en de status te behouden.

Maar in de jaren zestig begint het bedrijf een bodemloze put te wor­ den. Jaar op jaar worden er verlie­ zen geleden. Kapitaal vloeit weg.

Daarnaast heeft wolnijverheid sinds de Tweede Wereldoorlog niet meer dezelfde status. Veel zonen vinden elders een baan, als jurist of als tandarts. Ze zijn dus voor hun inkomen niet meer alleen afhanke­ lijk van familiebedrijf.'

De spil waar alles omdraaide is daarmee verklaard: zonder bedrijf was de familie niks, en zonder fa­ milie was er geen bedrijf. Het ging van vader op zoon, dochters en schoonzonen ware uitgesloten voor directieposten. 'Pieter van Dooren past daarom goed in de theorie van het familisme. Tot het laatste toe zijn de Van Doorens baas in eigen huis gebleven. Waar andere fami­ liebedrijven door faillissementen gedwongen waren om te stoppen, maakt Van Dooren zelf die keuze.'

Als het familiekapitaal eenmaal veilig is gesteld, vallen de fabrieks­ panden onder de slopershamer. Het is 1975. Op de plek waar honderd­ vijftig jaar lang de wolspinnerij het leven van vijf generaties Van Doo­ ren beheerste, staat nu het steriele Elisabethziekenhuis.

Henk Muntjewerff: 'De spil waar alles om draaide. Opkomst, bloei en neergang van de Tilburgse fami­ lie­onderneming Wolspinnerij Pic­ tervanDooren, 1825­1975'. Promo­ tor: prof. dr. K. Veraghtert.

(Ingezonden

(Advertentie)

mededeling}

Programma CWL/Stiltecentrum,

ECNB Europees Centrum voor Natuurbescherming

Het Europees Centrum voor Natuurbescherming (ECNB) te Tilburg IS een nieuw centrum met als doel - het verzamelen bewerken en verspreiden van kennis en informatie met betrekking tot het behoud, herstel en/of ontwikkeling van een duurzame natuuren een gevaneerd landschap op nationaal, regionaal, communautair en pan-europees niveau, - het bevorderen van de integratie van natuurbeschermingsdoeleinden in andere beleidsvelden op basis van informatie van en kennis over de natuur en het landschap, - het daartoe (doen) uitvoeren van beleidsondersteunende studies en het verstrekkken van handzame informatie aan gerichte doelgroepen, - het bevorderen van de samenwerking tussen instellingen in de EG en de rest van Europa om de eerder genoemde doelstellingen te realiseren Uitgegaan wordt van een snelle groei van het ECNB, dat dient te functioneren als spil van een internationaal netwerk van kennis en informatie over natuur en landschap in de breedste zin van het woord Om deze groei te realiseren is het ECNB op zoek naar een data-coordinatoren een documentalist Voor beide functies gelden de volgende functie eisen - kennisvan en inzicht in het netwerkvan nationale, communautaire en pan-europese instellingen en instituten, zowel gouvernementeel als non-gouvernementeel, op het terrein van kennis en informatie ten aanzien van natuuren landschap in brede zin, en specialistische kennis ten aanzien van de daarbi) gehanteerde geautomatiseerde systemen, - goede kennis in woord en geschrift van het engels en frans, - affiniteit met natuur- en landschap in brede zin, - goede sociale vaardigheden

EEN DATA-COĂ–RDINATOR (MA/)

NOVEMBER 9 november

'Ontmoetingen': 'De jurist en zijn werkelijkheid' Hoe gaan juristen-wetenschappers om met het recht? Door welke persoonlijkeen maatschappelijke keuzen worden ze geleid bij hun wetenschappelijk werk? Welk hoger doel dient, met andere woorden, het (reeds tot stand gebrachte) wetenschappelijkoeuvre? Hoe denken juristen over sommige actuele en controversiĂŤle kwesties? Over deze en andere vragen worden vier hoogleraren van de juridische faculteit aan de tand gevoeld in een gesprek met Paul Zoontjens. De deelnemende hoogleraren zijn de professoren J.M. Barendrecht, M.Groenhui)sen,A.K. Koekkoek en W.J.Witteveen. Allen belangstellenden, ook niet-juristen, zijn van harte welkom!

Aanvang: 20.30 uur. Voor meer informatie: Mr. Paul Zoontjens, kamer B 1134, tel. (66)2179

15 november

De functie De data-coordinator zal zelfstandig maar in overleg met de andere medewerkers verantwoordelijk zijn voor de inhoudelijke en technische opbouw van databestanden, venwerving en venwerking daan/an, bijvoorbeeld in de vorm van geografische informatie systemen Daarnaast is hij/zij verantwoordelijk voor de effectuenng van de samenwerking met databanken in het externe netwerk van het centrum Voorts IS analyse van verschillende, met elkaar samenhangende data, een belangrijke taak, evenals het doen van aanbevelingen over de wijze van venwerving, venwerking en opslag van data Toegankelijkheid en onderlinge vergelijkbaarheid zijn sleutelwoorden.

De functie eisen.

- aantoonbare kennis van het werken met informatienetwerken en het opsporen van lacunes en divergenties hienn, - specialistische kennis m bt het venwerken, bewerken, analyseren en monteren van zowel wetenschappelijke onderzoeksresultaten en gegevensverzamelingen en -bestanden, - de capaciteiten om informatie over te dragen aan met datadeskundigen, - academisch denk- en werkniveau met tenminste vijf jaar relevante werken/anng

Anil Ramdas Een openbaar interview met Anil Ramdas, televisiemaker (VPRO), schrijver en essayist voor De Groene en het NRG over aspecten van de migrantenproblematiek. Naar aanleiding van zijn werk voor de VPRO en zijn essays zal met Anil Ramdas worden gesproken over de problemen van miganten in Nederland, de (on)mogelijkheid van integratie en de successen en het falen van het overheidsbeleid dat gericht is op opvang van allochtonen in de Nederlandse samenleving.

25 november DOCUMENTALIST (MA/) De functie De documentalist zal zelfstandig, maar in overleg met de andere medewerkers van het centrum verantwoordelijk zijn voor de inrichting van een documentatie- en informatieafdeling, zodanig dat gevraagde informatie over natuur en landschap door het centrum zelf kan worden geleverd De bibliotheek van de KUB (High Tech Documentation Information and Communication Centre) kan hiervoor specifiek worden benut.

Daarnaast zal de documentalist bijdragen leveren aan de redaktie en publikatie van de produkten van het ECNB, zowel in inhoudelijke zin, als in logistieke zm De functie eisen - ervanng met geautomatiseerde, geavanceerde documentatie- en informatiesystemen, - redaktionele dan wel journalistieke en/anng, - ervanng met redaktie ontwerp, lay out, vormgeving en publikatie dan wel met het begeleiden van uitbestedingen ter zake, - aantoonbaar adequaat denk- en werkniveau met tenminste vijf jaar relevante ervaring Wil bieden Een jaarsalans van maximaal fl 92 000(incl vakantietoeslag) voor de data coordinator Voor de documentalist IS het salans maximaal fl 72 000,- (incl vakantietoeslag) Daarnaast een rechtspositie en secundaire arbeidsvoonwaarden die vergelijkbaar zijn met die van de Rijksoverheid

Informatie en sollicitatie:

Uw schriftelijke reactie kunt u binnen twee weken sturen naar Mw B H Pijl, projectleider ECNB, Postbus 1180,5004BDtilburg Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Mw BH Pijl Tel 013-645572

A

Congres Maatschappelijk verantwoord ondernemen' Het CWL organiseert samen met Efact op 25 november in het Provinciehuis in Den Bosch een congres over 'Maatschappelijkverantwoord ondernemen: meer dan marketing alleen'. Citroen Nederland, Esprit Beneluxen Koninklijke Emballage Industrie van Leer zullen hun invulling van maatschappelijk verantwoord ondernemen uiteenzetten en ingaan op de invloed hiervan op de profilering van hun onderneming. Het congres biedt tevens een primeur op het gebied van trendonderzoek. Drs. C. Rohde van de vakgroep Massacommunicatieen Public Relations van de Universiteit Utrecht zal openheid van zaken geven over zijn onderzoek in opdrachtvan een aantal Europese reclamebureaus naar trends in Europa. Rohde constateert een groeiend sociaal verantwoordelijkheidsbesef bij veel bedrijven. Voor nadere informatie: CWL/Stiltecentrum, tel. (66)2043 en Efact, kamer R 1/2, tel. (66)2991 Alle programma's, behalve het congres, zijn gratis toegankelijk. Reserveren wordt zeer op prijs gesteld: (66)2043.

4 november 1993

I UNIVERSUM P E R S O N E E

Stille verkiezingen personeelsoverleg

Belangenbehartigers onderscheiden zich in de nuances Een van de meest onopgemerkte verkiezingen vindt momenteel plaats: die van de Commissie Personeelsoverleg (CPO). De drie fracties in deze commissie, een soort ondernemingsraad van de KUB, voert nauwelijks een verkiezingsstrijd. D e fractie Ongeorganiseerden treedt naar buiten met een enkel affiche, de sociaal-democratisch georiënteerde AbvaKabo houdt het op een mailing aan alle personeelsleden, de christelijke CFO doet helemaal niets. En waarom zouden ze ook, vinden ze zelf. Ze staan allemaal voor hetzelfde belang: dat van het personeel. De verschillen zijn alleen onder het vergrootglas te zien.

Gerard Rutten

♦ Carrie Grootaers van de Onafhankelijken: met gedicteerd door een partijprogramma [Foto: Erik van der Burgt]

G

een standjes van waaruit ziel­ tjes worden geworven, geen schreeuwerige folders, geen span­ doeken en geen openbare debatten waar men elkaar vliegen probeert af te vangen. G een tijd, zeggen de kleinere fracties Onafhankelijken (nu vier zetels) en de christelijke CFO (twee zetels). 'We zitten er toch allemaal voor hetzelfde, name­ lijk de belangen van werknemers', voegt Frans Creemers, na Lou Keu­ ne de nummer twee op de lijst van de AbvaKabo (zeven zetels) er aan toe.

De Commissie Personeelsoverleg onderhoudt zich geregeld met het College van Bestuur over arbeids­ voorwaarden en personeelsbeleid.

Ze behandelt ook onderwerpen als reorganisaties en decentralisa­ tiebeleid, en meer concrete onder­ werpen als kinderopvang, asbest in de gebouwen en kerstgratificaties.

Het college moet de CPO informe­ ren over zulke zaken, op bepaalde punten heeft de commissie zelfs adviesrecht, waar het college niet zomaar van af mag wijken. Bij meer fundamentele kwesties heeft de CPO zelfs mstemmingsrecht, wat betekent dat een maatregel door het college pas mag worden uitgevoerd als de CPO akkoord gaat.

Deze dertien leden tellende com­ missie bestaat uit vertegenwoordi­ gers van twee bonden (AbvaKabo en CFO) en uit een fractie van Ongeorganiseerden. Die hebben dan ook geen lijsttrekker. Carrie Grootaers, een van de kandidaten van de ongeorganiseerden, heeft ook weinig behoefte aan verkiezingsac­ ties. Zij meent dat het feit dat de CPO als belangenbehartiger ope­ reert, voldoende moet zijn: 'Het per­ soneelsbelang moet voorop staan zodat je daarmee het vertrouwen wekt. Dat krijg je niet door op z'n Amerikaans met folders te strooi­ en.'

Grootaers, wars van vakbonden, heeft geen programma en geen di­ recte achterban. Zij zegt elk geval apart te bekijken, 'niet gedicteerd door een partijprogramma'. Zij pro­

fileert zich vanuit haar stiel als di­ recteur van de Tilburg University Press (TUP), een post die zij sinds een klein jaar bezet. Hoe? G root­ aers: 'Door een directe benadering in plaats van een afwachtende hou­ ding. En door de faculteiten en dien­ sten bij de uitgeverij te betrekken.'

Ze wijst op een bundeling van tek­ sten van het KUB­cabaret, die ter beschikking wordt gesteld aan alle personeelsleden.

Gevraagd naar haar manier van opereren: 'Ik wil problemen aanpak­ ken. En dat kan alleen door dramme­ rig te zijn. Daarmee bedoel ik niet om iets tegen de zin van het college door te drukken, maar ik wil een

Het belang van de CPO wordt vaak onderschat snellere besluitvorming en niet zaken voor je uitschuiven.'

Na goed een jaar commissiewerk is Grootaers duidelijk geworden dat het belang van de CPO wordt onder­ schat. 'Het overleg wordt in brede kring niet altijd serieus genomen.

Niet zozeer door het College van Bestuur maar door de werknemers zelf, juist de mensen in de hoog ingeschaalde posities.'

D

e bondsfracties in de CPO (en eigenlijk niet alleen zij) zijn het doorgaans aardig met elkaar eens.

Hervé Ti jssen, fractievoorzitter van de CFO: 'Wij kunnen dezelfde ac­ tiepunten opvoeren als de AbvaKa­ bo in hun verkiezingsstencil. Daar herken ik mijzelf ook in. Zij hebben het op blauw papier gezet en dan zouden wij hetzelfde met syno­ niemen op een geel papiertje herha­ len.'

Wat is dan het verschil tussen de een en de ander. Hoe kan een kiezer bepalen op wie hij zijn stem miet

uitbrengen? Als er verschillen zijn bij de belangenbehartigers, dan moeten ze gevonden worden in de strategie, stelt Creemers. 'Stel dat onze fractie iets hard wil spelen en een voorstel van het college wil afwijzen. Dan blijven wij daarbij, terwijl het voorkomt dat een van de andere fracties voorstelt om zus of zo tot een vergelijk met het college te komen.' Dat gaat CFO­man Tijs­ sen wat ver: 'Als wij ergens princi­ pieel voor of tegen zijn dan gaan wij niet, omdat wij behoudender zou­ den zijn, er nog eens een keer naar kijken.'

Helemaal geen verschillen tussen de bonden? Tijssen: 'Toch wel, de AbvaKabo blijft erop hameren dat er voor bepaalde zwakke groepe­

ringen iets moet worden gedaan. De CFO vindt dat ook, maar kijkt even­ eens naar andere groepen die be­ paalde belangen hebben.' Een ander punt dan: de CFO heeft een christe­ lijke identiteit. 'Is wel van belang, maar het gelovig zijn komt niet ex­ pliciet tot uiting in het CPO­werk, zegt Tijssen, die vier jaar in de com­ missie zetelt. 'De leden zullen wel gelovig zijn maar wij proberen van­ uit een menselijk gezichtsveld de problemen die op ons afkomen op te lossen. We benaderen de zaak niet als een stel fundamentalisten. ' De conclusies in de CPO komen vaak op hetzelfde neer maar je ziet volgens Tijssen nuanceringen: 'De CFO neigt politiek gezien wat meer naar het midden. Je kunt zeggen dat

de AbvaKabo verwant is met de PvdA en de CFO met het CDA, hoe­ wel veel mensen dat ook weer zul­ len bestrijden.'

H

et aantal personeelsleden aan de KUB dat zich heeft georgani­ seerd in een vakbond is vrij laag. Van de circa 1500 personeelsleden is on­ geveer driehonderd lid van de Ab­ vaKabo terwijl de CFO vijftien le­ den heeft ingeschreven, die vooral vanuit de juridische faculteit ko­ men. Het is dan ook niet voor niets dat de Onafhankelijken een stevige plaats in de CPO innemen.

De vakbondsfracties verwelkomen deze groep overigens van harte. Het draagvlak van het overlegorgaan is volgens hen daarmee een stuk gro­ ter. G ezien de getalsverhoudingen vindt CFO­man Tijssen zelfs dat de Ongeorganiseerden 'zwak vertegen­ woordigd' zijn. Niet dat hij een stemadvies geeft voor de Onafhan­ kelijken. Nee, nee, KUB­personeel zou eens wat meer lid moeten wor­ den van een vakbond, zo bepleit hij.

Drammerig?

Ik wil een snelle besluitvorming Niet alleen Carrie Grootaers vindt dat de CPO te weinig leeft. Het werk van de commissie spreekt volgens de vakbondsmannen nu eenmaal minder tot de verbeelding dan het verdelen van een grote pot met geld, waar de universiteitsraad een flin­ ke stem in heeft. AbvaKabo­man Creemers: 'Toen ik vier jaar gele­ den gevraagd werd om me kandidaat te stellen voor de CPO en de papie­ ren las, dacht ik: laat dat de univer­ siteitsraad doen. Maar dan blijft een belangrijk gebied liggen, namelijk de verhouding tussen de werkgever en de werknemer en alles wat daar­ mee samenhangt. En dat wordt be­ langrijker naarmate er beknibbeld wordt op de financiën en als er nieu­ we regelingen komen.'

♦ D e fracties van Lou Keune (AbvaKabo) en Hervé Tijssen (CFO) zijn het inhoudelijk doorgaans «iel met elkaar eens [Foto: Enk van der Burgt]

lUNIVERSPM

4 november 1993

O P I N I E / W E T E N S C H A P

INGEZONDEN Ingezonden brieven kunnen tot uiterlijk maandag 17.00 uur op de redactie (A 17) worden ingeleverd. De redactie behoudt zich het recht voor ingezonden bneven in te korten.

Zwarte lijst Het verhaal over het congres van Vite in Umvers 9 over ondernemen in Chma schetst naar ons idee een te eenzijdig beeld Twee opmerkingen daarover Het congres had als titel Markteconomie veiovert Chi na en ging in op de economische ontwikkelingen daar, met op de mensenrechtensituatie Toch hebben wi) al m mei Amnesty International gevraagd middels een artikel een bijdrage te leveren aan de congresbundel Ten tweede zou ik over de zwarte lijst graag willen opmerken dat wij niet, met nadruk met, door het Comité van aanbeveling (hebben WIJ met') of door het Comité van Toezicht zijn geadviseerd ons daar mets van aan te trekken Aardig om op te merken is dat enkele universiteiten contacten in China hebben of aan het leggen zijn en daar blijkbaar geen moeite mee hebben Op dit moment zijn studie verenigingen (waaronder Efact van de Economische Faculteit) van vijf umversiteiten, studiereizen aan het organiseren naar Chma Dus ook vanuit de KUB' Lauran Wetemans (Vereniging Internationale Tilburgse Economen)

Hulp aan Joego-Slavië In een debat dat m Umvers enkele weken geleden gehouden werd, kwam de vraag naar voren of een universiteit hulp zou kunnen bie den aan het voormalige Joego-Slavie Tijdens dit debat werd ik gere geld door verbazing overvallen door de konklusies en argumenten van

de verschillende gesprekspartners In de vonge Umvers werd hieraan m een ingezonden brief al de nodi ge aandacht besteed Waar dit artikel echter met op mgmg was het argument dat wetenschap politiek onafhankelijk behoort te blijven en wat de KUB dan zou kunnen doen In de eerste plaats geldt dat elke keuze om iets wel en ook om niets te doen m b t voormalig Joego Sla vie een pohtieke keuze IS Daarnaast wordt de politieke onafhankelijkheid van de wetenschap met door de keuze om wel iets te doen aangetast, maar wel door de keuze wat voor aktiviteiten er ontplooid worden en hoe wetenschappelijk de universiteit daar zelf mee omgaat In het kader van de discussie zijn er voldoende mogelijkheden om akti viteiten te ontplooien waarbij de politieke onafhankehjkheid van een universiteit niet in gevaar komt Het is in dit kader interessant om te vermelden dat volgend kalenderjaar een rector van een umversiteit mt voormahg Joego-Slavie (Osijek) een bezoek zal brengen aan de Umversiteit van Amsterdam Er kan door de KUB hulp aan JoegoSlavie gegeven worden d m v het beschikbaar stellen van humamtai re goederen, het verder ontwikkelen van onderwijs- en onderzoeks programma's m b t midden en oost Europa en het intensiveren van internationale samenwerking De universiteit kan humanitaire goe deren ter beschikking stellen aan verschillende organisaties, zoals universiteiten, vredesgroepenngen e d Deze orgamsaties hebben door de oorlog een drastisch tekort aan kommumkatiemiddelen, kantoorartikelen, geld enz waardoor ook het vredesproces wordt vertraagd De KUB heeft hiervoor in mijn ogen voldoende middelen ter beschik kmg zoals oud meubilair, oude boe ken, comcutets, papier enz Daarnaast kunnen er aktiviteiten ontplooid worden die het vredesproces bevorderen en/of voorbereidend zijn op een stabilisatie van de situatie Het belang van Midden- en

Oost Europa voor de EG en vice versa IS in het verleden sterk gegroeid en zal in de toekomst zeker toenemen Een goede kennis over de ontwikkelingen daar is een vereiste om hier op een adequate wijze mee om te kunnen gaan Vaak lijkt het erop dat de belangen van de EG landen t a v Midden en Oost-Europa sterk wordt onderschat en dat dit geregeld gepaard gaat met een arrogante patriarchale houding Het lijkt daarom wenselijk om, anticiperend op een stabilisatie m genoemde regio's, onderwijs en onderzoeksprogramma's m b t Midden en Oost Europa te ontwikkelen en verder uit te breiden en een intensievere internationale samen werking voor te bereiden Hierbij denk ik bijvoorbeeld aan het uitwisselen van docenten en studen ten mt Midden- en Oost-Europa en Tilburg Daarnaast zal een Cen trum voor Midden en Oost-Europa, naast het bestaande Instituut voor Ontwikkelingssamenwerking en Bureau Bureau Buitenland, wenselijk zijn om bovengenoemde ontwikkelingen m de toekomst te ondersteunen Robert Ditvoorst (werkzaam bi] Bureau Buitenland)

Mug en kanon 'In modem strafrecht schiet men met een mug op een kanon', aldus een kop boven een artikel op pag 6 in Umvers van 28 oktober jl Menselijke kanonskogels kenden we al van het circus Maar muggelijke kanonskogels, die dan ook nog eens op kanonnen worden afgevuurd, da's nieuw Maar wel leuk Sandei Jansen (FRW, vakgroep staatsrecht, bestuursrecht en bestuurskunde) Naschrift redactie Hiermee is deze kwestie meteen rechtgezet Wij vonden het overigens iets rrppder leuk >r P^ '^i ^'

msMëS)

Met een persoonlijke presentatie tracht deze week een begeleidingscommissie het Presidium van deze universiteit te overtuigen van het belang van het zogeheten Nexus-instituut Dat beoogde instituut wil lezin gen (vergelijkbaar met bijvoorbeeld de Huizinga of Van der Leeuw lezing), gastcolleges, studiedagen en conferenties organiseren Het motto is ont leend aan dat van het al bestaande, goed gereputeerde, tijdschrift Nexus ('over de samenhang tus sen het culturele erfgoed en de lotgevallen van de hedendaagse mens en maatschappij') De KUB steekt geld m het blad om een invuUmg te geven aan wat genoemd wordt de open katholieke signatuur, de identiteit dus

Waarom nu die ongebruikehjke presentatie' Het college, dat Nexus een warm hart toedraagt, schijnt te zijn geschrokken van de bedragen die ermee gemoeid zijn (naar verluidt gaat het om enkele tonnen) De notitie die Nexus heeft geschreven, was m de ogen van het college onvoldoende om de raad ooit te kunnen bewegen zoveel geld te stoppen m het instituut Die notitie blijft dus vertrouwelijk en van daar dat er een persoonlijke pre sentatie aan te pas moet komen om goodwill te kweken, een draagvlak te doen ontstaan en geld bmnen te halen Omdat die identiteit een be leidsprionteit van de umversi teit IS, heeft Nexus ook te maken met het universiteitsraad van de KUB En daar wringt bij Nexus een historisch deel van de schoen Studentenfracties vin den het blad nauwelijks leesbaar, anderen kijken met argusogen naar de exploitatie (omdat het

beoogde aantal abonnees met ge haald wordt), terwijl weer anderen zich beklagen over het feit dat er geen heldere relatie met de KUB in het blad zichtbaar is Enkele namen in de redactieraad, dat wordt wat mager gevonden Nu Nexus een prestigieus en ambitieus instituut m het leven wil roepen, lijkt zich het gebrek aan brede acceptatie van het blad in de bestuurlijke gremia te wreken Nexus (wat zoiets als verstrengeling betekent) gaat prat op goede internationale contacten en samenwerkingsverbanden, tamboereert daar ook nadrukkelijk mee bij het optuigen van het meuwe insti tuut Maar als het gaat om een intern netwerk, om gedragenheid binnen de instelling, dan is er tot nu toe bitter weimg ondernomen Dat valt het tijdschnft seneus aan te rekenen Vandaar die comrmssie, die met voor niets vooral is samengesteld uit mensen die bmnen de KUB wel goed liggen Die staan in de presentatie echter voor de lastige taak om een op zich heel zinnig, door faculteiten zelfs gedragen, initiatief tussen de klippen van het politiek wantrouwen door te loodsen Een van de belangrijkste argumen ten dat op tafel kan worden ge legd, IS dat met een dergelijk initiatief een meer serieuze in vulling wordt gegeven aan het begrip identiteit Een ander argument zou moeten luiden dat het huidige Nexus zelf gaat kij ken naar meer voor de hand hg gende samenwerkmgsverban den, veel dichter bij eigen hms Wil de KUB Nexus namelijk steunen, dan is de eerste stap daarvoor de universiteit zelf se neus te nemen [PS]

Niet gewild, niets verklaard, geen vertrouwen gewekt, toch gebonden Stel, een winkelbediende bestelt vijfhonderd badmintons/iutt/es bij een leverancier, dan zit de eigenaar van de sportzaak aan die bestelling vast. Anders wordt het wanneer de bediende niet bevoegd is om deze bestelling te plaatsen. Moet de eigenaar dan ook betalen? Mr. Benita Nieskens-Isphording (hoofddocent burgerlijk recht) onderzocht een aantal arresten over 'onbevoegde vertegenwoordiging' en spreekt van een 'hoewel onvermijdelijke, revolutionaire en fascinerende ontwikkeling'.

Pascaile Cappetti Hoge Raad, 2 januari 1920 Eugene Coenaes is met de lieve zoon waarvoor zijn vader hem waarschijnlijk altijd heeft gehouden De jongen kent het bedrijfje van zijn vader als zijn broekzak, is op de hoogte van de ms en outs en gebruikt op een goede dag dan ook het briefpapier van pa om zichzelf te machtigen transacties af te wikkelen Hij vervalst de handtekening van zijn vader en weet op deze manier bij Andnes die bij semor nog een schuld heeft - een flinke geldsom los te peuteren Coenaes senior eist vervolgens bij Andries eveneens zijn geld op, onder het motto Er is niet aan mi] betaald De Hoge Raad die er aan te pas moet komen, oordeelt dat pa gehjk heeft Vader Coenaes heeft met gewild dat zijn zoon voor hem zou innen Hoewel Andries dacht dat de zoon bevoegd was.

moet de arme man dus nog een keer betalen Nieskens 'Anno 1993 zeggen WIJ hoe IS dat in godsnaam mogelijk' Deze wilsleer was in de vorige eeuw echter de heersende leer' Hoge Raad, 6 mei 1926 Een architect IS druk m de weer het huis van zijn opdrachtgever te verbouwen De aannemer gaat echter met al te zachtzinnig te werk Het perceel van de buurman loopt schade op en de architect die dagelijks op het tenein te vinden is, belooft de ge dupeerde buurman namens de bouwheer dat alles in orde komt en dat de schade zal worden ver goed Als het huis af is, komt de buurman zijn geld halen De eige naar van het huis vertikt echter te betalen van de afspraak weet hij niets De Hoge Raad oordeelt je kunt alleen worden gebonden als je hebt gewild In dit geval heeft de huiseigenaar de schijn gewekt dat de architect bevoegd was voor hem op te treden en'daarmee dat hij heeft gewild De eigenaar is dus gebon den en moet de buurman betalen Nieskens 'Die schijn van wil wordt m 1926 gelijk gesteld aan de werkelijke wil Met die restnctie dat de wederpartij (buurman) de opgewekte schijn moet kunnen terugvoeren tot gedragingen en verklanngen van de onbevoegd vertegenwoordigde (architect) zelf Deze mtspraak was toen revolutionair' Hoge Raad, 26 februari 1993 Een BV uit Nieuwegein - Hamarc BV

handelt m sportschoenen De directeur van deze BV heeft m een eerder contact met de leverancier van tennisschoenen, een zekere Brauns voorgesteld als zijn rechterhand Brauns is dagelijks op het kantoor te vinden, kan gebruik maken van de telex en kan aan orderbevestigmgsformulieren komen Brauns bestelt op een dag namens het be dnjf 11050 paar tennisschoenen ter waarde van 400 000 Duitse marken

bij leverancier Hezo BV, hoewel hij met bevoegd IS dat te doen Hezo BV koestert echter geen argwaan Waaromzouhetbednjf' Menlevert en wil daarop zijn geld zien Hamarc weigert de gepresenteerde rekening te betalen De onderneming heeft immers mets besteld Een makkie voor de Hoge Raad, die inmiddels kan terugvallen op het

^

nieuwe Burgerhjk Wetboek waarin de regel uit 1926 is vastgelegd Hoewel Hamarc met heeft gewild en met heeft verklaard dat Brauns bij Hezo BV de schoenen mag bestellen, moet Hamarc Hezo BV toch betalen Want het bedrijf heeft bij Hezo BV de schijn gewekt dat Brauns deze zaken mocht regelen Nieskens 'Je kunt in deze context van de leverancier niet verwachten dat hij de telefoon pakt en zegt Hoor eens Hamarc, Brauns bestelt na mens jullie, klopt dat wel' Dat zou een onwerkbare situatie worden Dan kan de hele maatschappij met meer functioneren' Hoge Raad, 27 november 1992 De Arubaanse zakenman Felix wil een oud stationsgebouw op het vhegveld van Aruba opknappen en gebruiken om een taxfree shop en een restau rant te beginnen Hij onderhandelt met de luchthavenmeester die belast is met de exploitatie Felix verkeert ten onrechte in de veron derstelling dat deze man bevoegd is namens de Arubaanse overheid op te treden De overheid trapt op de rem en Felix kan zijn zaak sluiten Had Felix kunnen vermoeden dat hij de verkeerde man voor zich had' Nee, vindt de Hoge Raad, want de organisatiestructuur van de overheid IS zo ondoorzichtig dat voor een buitenstaander onduidelijk is of deze met een bevoegde te maken heeft Nieskens 'Hiermee breekt de Hoge Raad los uit de boeien van de oude rechtspraak en meuwe wetgeving '

Hoge Raad, 7 februari 1992 Me Meneer Choo IS een gehaaide Hij verleidt een vrouw, gaat met haar samen wonen en bekokstooft dat zij haar naam geeft aan zijn bedrijf Hij laat zich inschrijven m het Handelsregister Middels blanco brieven, valse handtekeningen en andere manipulaties maakt de onbetrouw bare mmnaar zijn vriendin buiten haar medeweten tot 'eigenaresse' van de zaak Choo brengt een lease contracttotstanddatde vrouw lijkt te hebben gesloten Moet de vnen din zich nu houden aan deze over eenkomst' De Hoge Raad bepaalt dat een persoon zich er op kan beroe pen dat de handtekening met van hem IS Maar de omstandigheden kunnen van dien aard zijn dat hem (in dit geval de bedrogen vrouw) valt toe te rekenen dat de wederpartij (het lease bedrijf) de handtekening voor echt heeft gehouden 'En dit is pas echt revolutionair', vindt Nies kens, want m deze uitspraak gaat het met meer om onbevoegde verte genwoordiging, maar zelfs om rechtstreekse gebondenheid Zij gelooft dat de Hoge Raad met deze stelling de wilsleer ('men is pas gebonden als men heeft gewild') pas echt de doodsteek heeft toege bracht 'De lijst met omstandig heden waaronder een persoon kan worden gebonden, wordt alsmaar langer Maar dat hoort ook zo, de maatschappij leeft, dus ook het recht Morgen dient zich weer een nieuw geval a a n '

4 november 1993

luisriVEBsmi W

E T

E N S

C

A

P

♦ Mr. P. van den Hout, met op de achtergrond de vos, symbool van sluwheid: 'Valsheid en bedrog lopen voortdurend in elkaar.

[Foto; Enk van der Burgt]

'Instanties moeten waakzamer zijn'

De bedrogene moet beter op zijn tellen passen Bedrog, oplichting, valsheid. Begrippen die een in het normale spraakgebruik over en weer worden gebruikt maar die in het juridische verkeer om een precieze definiëring vragen. Mr. P. van den Hout promoveert erop. 'Steeds vaker worden gedragingen als frauduleus aange­ merkt.' Maar burgers dienen zich waakzamer op te stellen tegenover bedriegers.

Michel Knapen

E

en vos nadert het nest van de plevier. Het kievit­achtig vogel­ tje loopt enkele meters van haar nest weg, en simuleert een gebroken vleugeltje. De vos meent hierdoor een gemakkelijke prooi te kunnen verschalken, en laat het nest onge­ moeid. De plevier 'struikelt' voort, en als het de vos een eindje van het nest heeft weggelokt, vliegt het snel terug. Misleiding? Evident.

Een man laat zich aan de receptie van een hotel inschrijven en neemt een kamer voor een nacht. De vol­ gende ochtend vertrekt hij ­ zonder te betalen. Oplichting? Twijfelach­ tig. Een vrouw huurt voor een dag een auto, en brengt deze niet meer terug. Flessentrekkerij?

Bedrog, valsheid, oplichting, fles­ sentrekkerij, fraude: het zijn begrip­ pen die in het dagelijkse taalgebruik over en weer worden gebruikt. Het is eigenlijk allemaal één pot nat, zo wordt er geredeneerd. Maar niet voor mr. Piet van den Hout (1961), de taalliefhebber, vogelaar en bo­ venal strafrechtjurist die deze week promoveert op Oplichting: knoop­ punt van valsheid en bedïog. Daar­ in rafelt hij deze verwarrende begrippen uit elkaar, niet alleen op een juridische manier, maar ook op een semantische. Mooi op tijd, nu allerlei fraudezaken zo in het brand­ punt van de belangstelling staan.

Van den Hout neemt artikel 326 uit het wetboek van strafrecht als uit­ gangspunt. Dit behandelt het delict oplichting. Nauw verbonden daar­ mee zijn valsheid en bedrog. Van den Hout: 'Valsheid en bedrog lopen voortdurend in elkaar over. Spreek je over oplichting, dan heb je het eigenlijk ook over valsheid. Spreek je over valsheid in geschrifte, dan heb je het praktisch gezien ook over bedrog, Een vals geschrift kan die­ nen als oplichtingsmiddel. Bedrog

Simpele regels samenvoegen tot een natuurlijke taal 'De omschakeling van opleiding naar werk was een hele grote.

Alsof ik tijdens mijn studie met oogkleppen heb rondgelopen. In zo'n toestand drijf je je ideeën tot in het extreme door, tot je op een punt komt waarop je merkt dat het helemaal fout zit. Door mijn promotie­onderzoek heb ik een veel ruimere kijk op taal gekre­ gen. Het allermooiste is als je ontdekt dat er voor een natuurlij­ ke taal systemen te bedenken zijn die uit simpele regels be­ staan. Als je die regels samen­ voegt dan rollen daar zinnen uit, ontstaat er een taal. Prachtig

kan niet bestaan zonder valsheid.'

Deze spraakverwarring vraagt om een juridische afbakening. On­ danks hun overlap, kennen de be­ grippen valsheid en bedrog hun uitersten. Valsheid heeft een 'tast­ baar' element, vastgelegd in een ge­ schrift. Valsemunterij en brieven met een namaak­briefhoofd zijn er voorbeelden van, Nepbankbiljetten kimnen een eigen leven gaan leiden.

Degene die deze voortgebracht heeft, is de controle er over kwijt.

'Zodra die valsheid vluchtiger wordt', zegt Van den Hout, 'dus meer immaterieel, dan gaat het naar bedrog toe. Er komt een com­ municatief aspect bij kijken. Er is dan sprake van een relatie tussen twee mensen waarbij de een be­ driegt en de ander bedrogen wordt.'

'Zuiver bedrog' gaat nog een stap verder. 'Het gaat dan om een we­ derkerige relatie tussen twee perso­ nen, waarbij de bedrieger voortdu­ rend aan ontmaskering bloot staat.'

E

en leugentje om iemand om de tuin te leiden ­ en hem zo geld afhandig te maken ­ wordt door de rechter niet als strafbaar gezien. Er is pas sprake van bedrog bij 'listige kunstgrepen': het leugentje moet gepaard gaan met een bankafschrift om het verhaal van de bedrieger geloofwaardiger te maken. De wet eist dat er méér is dan die enkele leugen, wil het strafbaar zijn. Pro­ bleem is, zegt Van den Hout, dat de rechtsontwikkeling een weg is in­ geslagen die het mogelijk maakt dat ook de enkele leugen strafbaar wordt gesteld. Maar al te vaak wordt valsheid in geschrifte gebruikt in gevallen waarin van bedrog sprake is. 'Dit is immers gemakkehjker te bewijzen dan oplichting. Er is een vals geschrift en dan hoeven de manipulatieve gedragingen niet door de rechter beoordeeld te wor­

♦ J. Odijk [Foto: Hans van Zeeland]

den. Daarom is hef eeftvóudiger valsheid ten laste te leggen. Dat kan ook omdat valsheid een onderdeel is van bedrog. De vraag blijft: móet dat wel zo altijd? Is elk geschrift zo ernstig dat het onder valsheid valt en wordt valsheid daarmee niet uitgehold?'

O

plichting wordt gezien als de meest stereotiepe vorm van be­ drog. De bedrogene is altijd in beeld, en hij heeft de mogelijkheid de bedrieger te ontmaskeren. Maar of er in juridische zin sprake is van bedrog wordt in de rechtspraak lou­ ter beschouwd aan de hand van de gedragingen van de bedrieger. Van den Hout: 'Zijn intentie wordt ont­ zettend opgeblazen. Ik bepleit dat je niet alleen naar de intentie moet kijken, maar meer naar de totale interactie. Dan ontkom je er niet aan om ook de opstelling van de bedrogene er in te betrek­ ken. Het heeft met zijn waakzaamheid te maken. Je kunt je gemakkelijk laten verschalken, maar je kunt ook bij de pinken blij ven.' De wetgever houdt daar in zeke­ re zin al rekening mee: niet de enkele leugen wordt straf­ baar gesteld, het moet een samenweefsel van verdicht­ sels zijn.

De wetgever hanteert het uitgangspunt dat een bedrieger ie­ mand is die opzettelijk omstan­ digheden in het leven roept waar­ door een ander om de tuin wordt geleid. Nu zijn er in de loop van de tijd, door veranderingen in de sa­ menleving, 'routinematige structu­ ren' (Van den Hout) ontstaan waar­ bij de bedrieger niet zozeer omstan­ digheden creëert om bedrog te ple­ gen, maar er mee kan volstaan om zich aan te passen aan de omstan­ digheden en daarmee de ander te

toch? Zo'n complex systeem kan wel eens verwarrend werken. Al­ leen een computer is in staat alle details in kaart te brengen. Een mens niet. Die kan met pen en papier slechts één interactie be­ schrijven.

Ik zorg er altijd voor dat ik me met meerdere problemen tegelijk bezig houd. Lukt iets niet, dan leg ik het gewoon weg en laat het in mijn hoofd sudderen. Als de tijd rijp is, komt het wel weer een keer boven­ drijven. Ik werk heel veel op mezelf.

Met z'n tweeën aan een probleem sleutelen werkt vaak vertragend, verwarrend. Geef liever twee men­ sen een sub­probleem en laat ze daarna met elkaar praten. Niet dat ik ongevoelig ben voor mijn omge­ ving. Als ik iets heb verzonnen, zal ik dat niet hoog van de toren bla­

>

• if­l­'.­d?.­ bedriegen: het is de gelegenheid die steeds meer de dief maakt.

'Bij routinematige structuren in de samenleving denken allerlei in­ stanties zich te kunnen permitte­ ren de controle niet al te nauw te nemen. Deze gaan op goed vertrou­ wen om met hun klanten, verlagen dus de drempel van waakzaamheid ­ vaak om kosten te besparen ­ en worden dan eerder door hun klan­ ten bedrogen', zegt Van den Hout.

Zoals de hotelgast die zich laat in­ schrijven en de volgende dag zon­ der te betalen vertrekt. In de straf­ zaak die daar op volgde werd de man oplichting ten laste gelegd. 'Hem werd verweten misbruik gemaakt te hebben van handelen op goed vertrouwen. Hij had zich de valse hoedanigheid van 'serieuze hotel­ gast' aangenomen. Hij gedroeg zich dus net zo als een ieder ander, al­

Doet de plevier ook a aanm

leen: hij betaalde niet. Zo gaat dat in een moderne structuur: men gaat in goed vertrouwen met elkaar om.'

Maar dan rijzen er voor de jurist pro­ blemen, 'Waar is de grens als je oplichting zo ver oprekt ? Dat is mijn kritiek op dit arrest. Iemand die alleen de valse hoedanigheid aan­ neemt van een eerlijk persoon, dreigt nu onder de oplichtingsbepa­ ling te vallen. De grens van de en­ kele leugen die de wetgever als minimum stelt, is daarmee verval­

zen, maar er juist over praten. Het liefst in een informele omgeving.

Die interactie is heel belangrijk.

Soms blijkt gewoon dat een regel niet werkt en zoek je vergeefs naar de fout. Dan zie je het gewoon even niet meer. Dan haal ik er iemand bij die vaak meteen het probleem

ziet. Als je te diep bent betrokken bij een onderwerp, dan word je wel eens blind. Het voordeel van dit onderzoek is dat je vanuit de theo­ rie naar een praktische toepassing werkt. Dat is het leuke eraan: je ziet

len.' Met andere woorden: de hotel­ eigenaar had waakzamer moeten zijn, en de schade die hij heeft gele­ den had hij via de burgerrechter ­ en niet via de strafrechter ­ moeten verhalen.

H

etzelfde geldt voor de vrouw die een gehuurde auto niet terug­ brengt. 'Worden zulk soort kwesties afgewikkeld via de valse hoedanig­ heid ­ de vrouw heeft de valse hoe­ danigheid aangenomen van een se­ rieuze huurder ­ dan is de weg open naar de enkele leugen. Ook in deze moderne zaken kun j e niet eenzij dig uitgaan van de intentie van de per­ soon om de auto niet terug te bren­ gen. De kwade trouw maakt een handeling nog niet tot een strafba­ re. Je moet ook kijken of er een bar­ rière van waakzaamheid is geno­ men. Want de wetgever heeft be­ doeld de oplichting te reser­ veren voor ernstige gevallen, waarmee iemand met een bijzondere listigheid een an­ der verschalkt. Je ontkomt er dus niet aan ook te kijken naar de opstelling van de an­ der. Die is nu te gemak­ zuchtig. Het autoverhuur­ bedrijf had legitimatie moe­ ten vragen, of geld vooraf.'

Had de verhuurder deze voor­ zorgsmaatregelen getroffen, en had de huurder deson­ danks de auto willen stelen, dan had zij malversatie moeten plegen, zo­ als het aannemen van een valse naam. 'Dan doorbreekt zij de waakzaamheid van de ander, dan neemt zij wel die drempel, ddn praat je van oplichting.'

P. van den Hout: 'Oplichting: knooppunt van valsheiden bedrog'.

Promotor: prof.mi.drs. W. Nieboer.

Gouda Quint, 205 pag.

het resultaat van wat je hebt be­ dacht. Op een universiteit is het allemaal veel theoretischer.

Niet dat dat slechter is; het een kan nu eenmaal niet zonder het ander. Zonder het theoretisch onderzoek van de laatste decen­ nia op het gebied van taal en grammatica zouden veel meer toepassingsgerichte projecten niet zijn uitgevoerd.' [BS] Drs. f. Odijk promoveert 12 no­ vember op het proefschrift 'Compositionality and syntac­ tic generalizations.' Promotors: prof. dr. H. van Riemsdijk en prof.ir. S. Landesbergen. Odijk is verbonden aan het Instituut voor Perceptie Onderzoek (IPO), Technische Universiteit Eindhoven.

4 november 1993

lUNlVERSPM

New Age verovert geruisloos de wereld

Weg met de Vissen, de Waterman komt eraan!

et gemeenschappelijk uitgangspunt van alle New Agepraktijken is het gevoel van verbondenheid van de mens met de kos mos, die voor veel New-Agers leeft en tnlt en kolkt van energie, zoals de moderne astronomie leert En de mens demt, tnlt, vibreert mee, als tenminste zijn antennes goed afgesteld zijn op de kosmos NewAgers hangen het 'holisme' aan, de na tuurkundige theorie dat er een kracht moet zijn waartoe alle ande re krachten m de natuur te herleiden zijn Verder werpen ze zich op als de herauten van een nieuwe tijd, een nieuw 'paradigma' De wetenschapsfilosoof Thomas Kuhn analyseerde m zijn boek The Stmctuie of Scientific Revolution (1962) de wetenschapsgeschiedenis en merkte daarbij op dat de wetenschap niet geleidelijk verandert, maar in sprongen Dat begnp, toegepast op de totale menselijke cul tuur, IS voor de New Agers tot een heihgbegnpgeworden Nu, met het magisch jaar 2000 voor de deur, komt er een nieuwe sprong, een collectieve verandering van waarnemen, denken en voelen het tijdperk van de waterman Onder het holisme gaat vanalles schuil de ecologische beweging bijvoorbeeld Of de oudere esoterische en occulte stromingen De alternatieve tegencultuur die opgekomen IS m de jaren zestig Ook de oosterse religies (vooral het boeddhisme taoïsme zen met zijn overvloed aan magische praktijken en verfijnde meditatie en bewegingstechnieken als yoga en tai chi| Maar ook bepaalde stromingen m de psychologie, zoals de Gestalt Therapie van Fntz Perls Plus een aantal spintuele vananten van het femimsme, dat uiteraard het rationalisme graag mannehjk en vrouw vijandig noemt Revolutionaire ontdekkingen in de moderne wetenschappen en vooral het steeds verder doordringen m heelal en de subatomaire kosmos, hebben de bevattelijke verbeelding van de New Agers de oneindigheid m gestuwd Moderne natuurkundi gen, als Albert Einstein en Niels Bohr hebben proefondervindelijk aangetoond dat de kosmos geen machine en geen uurwerk is, dus met dusdamg m elkaar zit als men op grond van de wetten van de klas sieke n a t u u r k u n d e dacht Hij is veel dynamischer en chaotischer Hoe het allemaal precies werkt, dat weet niemand meer Wat sommige fysici tot wanhoop dnjft, maar anderen doet besluiten tot het schnjven van mys % tieke tractaten Daarin schrijven ze dat ze zich opgenomen voelen m een kosmische dans van de matene en dat ze in al die processen in het heelal, dus ook in henzelf, een alles bezielende kracht voe len werken De meest bekende uit de laatste categone is Fntjof Capra die met zijn bestsellers De Tao van de Fysica en Het Keerpunt tot een profeet van de nieuwe tijd werd uitgeroepen

New Age heeft in enkele decennia een massa andere begrippen uit het jargon van sub- en tegenculturen, techniek, management, magie, esoterie en mystiek geannexeerd en aan een nieuwe heilsmythe gehecht.

De New Age-theorieën en de daaraan gekoppelde handel in alternatieve cultuurprodukten en psychotechnieken, koloniseerden in recordtijd een bonte verzameling vaak los van elkaar ontstane bewegingen die allemaal pretenderen een alternatief te bieden voor het rationalistische en materialistische mens-, werelden kosmosbeeld. Een alternatief ook voor de moderne westerse wetenschappen, de georganiseerde religies en de kunsten. De van oorsprong Californische beweging heeft inmiddels nogal wat aanhang in Nederland, zonder dat duidelijk is hoeveel precies. De beweging is vooralsnog zo goed als ongeorganiseerd, ondanks het bestaan van een politieke partij. Duidelijk genoeg echter voor theologen, die niet weten of het nu een zegen of bedreiging is, om er een serie lezingen aan te wijden. En voldoende aanleiding voor regisseur GerardJan Rijnders om een toneelstuk over New-Age relaties te brengen. De vraag is wat er schuilgaat onder dat vage begrip New-Age en hoe het succes van mensen die geloven in trollen, nimfen en elfen te verklaren is.

Bert Heffels

zoek en bewustzijn, The Bram/ Mmd-Bulletin, wees m dit boek alle gebieden in de samenleving aan waann zich een meuwe mentahteit baan brak Zij promootte de in New Age-kringen zo geliefde 'wetenschappelijke' theorie dat de kntische en analytischecapaciteiten, de agressieve krachten waarmee we de wereld beheersen en de natuur onderworpen hebben, zetelen in de linker hersenhelft en gevoel, intuitie, creativeit en sociale vaardigheden m de rechter Ferguson ziet hoe deze zachte mensen milieuvriendelijke helft na eeuwen door de rechterhelft onderdrukt te zijn zich overal weer doet gelden Niet alleen m het onderwijs en de kunsten, maar zelfs tot diep in het nuchtere bedrijfsleven en het Amenkaanse leger toe Het gesternte waaronder dit alle maal plaatsvindt is dat van het sterrebeeld Aquarius

hebben en dat tot m zijn symbool, twee van elkaar afgekeerde cirkel segmenten, polanserend, oorlogszuchtig was Aldus de New Agers Tweeduizend jaar lang hebben tal loze mensen, vooral m Europa, ge zocht naar de Absolute Waarheid, aangespoord door de woorden van de oude Chnstus 'Zoekt en glj zult vinden' Ze vonden haar dan ook en sloegen elkaar ermee om de oren, m de meeste gevallen tot de dood erop volgde Het Christendom was m die stnjd, emdigend m Hiroshima en Auschwitz, de grote gangmaker, vinden althans de nieuwe gelovi gen

Het begnp New Age is gemeengoed sinds 1980, toen een andere profeet, de Amenkaanse Manlyn Ferguson, hem lanceerde in haar boek De aquanus samenzwering Deze redactnce en uitgeefster van een veertiendaags blad over hersenonder-

^

'

derlands de Waterman Zijn astrologische symbool wordt gevormd door twee identieke golfjes en hij wordt afge beeld met een kruik waar water uit stroomt HIJ IS memand minder dan de nieuwe astrale Jezus, wiens tijdperk van meer dan 2000 jaren zo ongeveer rond het begin van het komende millenium zal aanbreken HIJ neemt dan de hegemonie op aar de over van het teken Vissen, dat van rond het jaar nul ons lot bestierd zou

I ii»^jii*^'^

e zegeningen van de waterman werden voor het eerst m meer populaire vorm duidelijk m het hippietijdperk van Amerika In 1968 veroverde de musical Hau de wereld Het openingslied van dit pop spektakel waarin de jeugd de bevrijding vierde van allerlei oude afgeleefde instituties, is een schier religieuze hymne aan deze planetengod De Amerikaanse jonkheid, nu ouwe hap, zong toen Harmonie en Recht en Klaarheidi Sympathie en Licht en Waar heid' Niemand zal de vrijheid kneev'len, memand meer de geest omneev'len De Mystiek zal mzicht schenken, dat de mens op nieuw leert denken dankzij de waterman, de water man'

De New-Age beweging heeft inmiddels in Nederland ook wortel geschoten in de politiek

y ^ * ^ » ^ * ^ >^%.

^In Ne- ^

D ^^^

New Agers hebben elkaar woordeloos, als langs telepathische communicatielijnen, beloofd aan zulk spel nooit meer mee te doen Ze glimlachten ja ren geleden al, toen ze nog hippies waren, meewang om de strategie van de rode kameraden met hun revo luties Hoewel ze evenals de socialisten spreken van 'Het Plan' dat moet worden verwezen hjkt Maar dat is al een even ethe risch plan als hun wereldoverspannende communicatielijnen Voor mijn gevoel geloven de eenvoudige believers zelfs dat dit Plan zich zo'n beetje vanzelf zal verwezenlijken Dus met dank zij, maar ondanks de (oorlogszuchtige, cnminele en cor rupte) mensheid New Age kan makkehjk afglijden naar een naïef en gevaarlijk optimisme

-^»-

Wat is New Age nu feitelijk' Een mythe en een geloof m een mythe Je zou het virtual reality kunnen noemen, schone schijn, of, m ver kooptechmsch perspectief, een manier om een range aan bestaande produkten aantrekkelijk te maken door ze van de merknaam New Age te voorzien Maar zo geredeneerd ben je een oneerbiedige cynicus die spot met een misschien wat te gemakkelijk, maar toch in essentie zeer humaan en bhj geloof, vol ech te hoop en liefde De mythe achter de beweging is er een met een oeroud patroon, dat m de godsdienstwetenschappen wordt aangeduid met de term apocalyp tisch, naar het bijbelboek 'De Apo calyps' of 'het Boek van de Openba ring' van Johannes Dit simpele pa troon heeft door alle eeuwen heen al gediend als model om de tijd te structureren Het heeft een driele-

dige structuur de verteller begint met een beschrijving van het heden m termen van crisis en onder drukking, veronderstelt vervolgens dat er een overgangstijd nakende is, m New Age terminologie 'een tijd van transformatie', met veel op zienbarende verschijnselen aan de hemel en op aarde, plus veel sores, oorlogen, rampen en hongersnoden waarna er tenslotte een 'duizend jang njk' van vrede en welbevinden op aarde zal aanbreken In Europa stond dat altijd onder heerschappij van de Heilige Geest of Jezus Chnstus zelf Maar ook Hitler ver kocht zijn Derde Rijk als zo'n apo calyptische gouden eeuw Als voorbeeld hoe subtiel in de Ne w Age kringen gevoeld en geleefd wordt, gaan we even kijken bij de ecologische beweging Dat is een qua doelstelling een zeer mzichte lijke beweging, ze gaat uit van de constatenng dat de mens momen teel bezig is zijn eigen biotoop te vergiftigen en af te breken Dus ook zichzelf Uitputting van de bodem, vergiftiging van water, bodem en lucht, kappen van het regenwoud, etcetera Zelfs voor de domste boer IS dat duidelijk en hij zal wellicht zich matigen bij het gifspuiten en mest uitrijden Maar een echt ecologisch bewust zijn is meer Capra spreekt zelfs van 'diepe ecologie' die een totale om slag van 180 graden, een paradig ma shift dus, vergt Wel, zoals de kosmos leeft, leeft ook de aarde Zij ook wel Gaia geheten, is geen dode materie Het is een ademend en denkend organisme, dat zichzelf b estuurt Volgens Capra zijn WIJ, met onze geboorte en dood, in het leven van Gaia opgenomen wij leven en sterven opdat moeder Gaia leven kan Zo ongeveer We kunnen haar immers ook doodziek maken Deze aard-religie heeft veel heilig dommen, maar het meest verheve ne IS Schotse Fmdhom Een 'hoger wezen', een Deva ofwel de god Pan, zou daar m het begm van de ja ren zestig aan een stel bevlogenen een plek aangewezen hebben Dat om de mensheid te laten zien dat het ook anders kon dan met al die chemische troep waarmee nu ge boerd wordt Er moest spiritueel ge

I LTISriVERStTn tuinierdgaan worden. En Pan stuurde hen naar een schiereilandje in een rivier waar zelfs nog geen onkruid wilde groeien. Daar, 'in het rijk van de mensen, het rijk van de elfen en het rijk van de lichtwezens' vestigde zich toen onder het motto 'grenzeloze liefde en waarheid' een gemeenschap met een zeker voor die tijd hoog esoterisch en magisch potentieel. Ze vibreerde op maan en getijden, evenals haar planten en bloemen en kreeg massa's elfen en nimfen over de vloer. Maar zelfs de

Hoe anders is de sfeer bij onze biologisch-dymanische (BD) boeren.

De meesten daar zijn zeer holistisch en ingetogen New Age. Hier is geen sprake van netwerken of strategieën. BD staat voor de biologisch-dynamische landbouwmethode, ontwikkeld door Rudolf Steiner, de grondlegger van de antroposofie, een variant van de theosofie met veel toepassingen in onderwijs, artsenij, en landbouw. Steiners gevoelig-

nuchterste reahst die van z'n lang zal z'n leven nog nooit een vibratie had gevoeld, laat staan elfen had gezien, moest erkennen dat de groeikracht van de kolen en de sla daar verbazingwekkend was.

. oe dan ook, Findhom is nu legendarisch. De New Agers vergelijken het wel met de Platoonse academie van Florence, die in de vijftiende eeuw de stoot gaf tot de Renaissance in Itahë. En nu, in Eindhom, begon De Nieuwe Tijd 'van spiritueel en ecologisch bewustzijn'.

Findhom is anders dan veel andere onduidelijke New-Age initiatieven want het is inmiddels een belangrijk netweik-centmm. Netwerk is een basisbegrip bij de georganiseerden van de New Age-strategie. Een 'kandidaat-netwerker' leert hoe hij mensen die nog tegenstribbelen 'door het grensbereik van Aquarius heen kan trekken'. Ook managers kunnen en worden op grote schaal heid voor 'het etherlichaam van de ingewijd in het New Age-systeem- aarde' en 'de elementen wezens' was denken. De aspirant dient hard te verbluffend. Zijn uitspraken daarwerken aan zichzelf. Hij moet koel over zijn fascinerend: 'Als u bij been klaar en Hcht worden. paalde bronnen zou gaan kijken, Dat soort management kent een bronnen waar stenen liggen waar heel eigen jargon. Het barst van ver- het mos overheen groeit, zodat er handelingen over hogere hiërai- een soort wand tussen plant en steen chieën, megatrends, third wave, ontstaat, waar het water nog eens psycho-cybernetica, I Tjing ma- overheen sijpelt, dan is het voorkonagement oi succes-denken. Verder men van nimfen op zo'n plek iets leert het de aspirant-chef hoe in heel reëels.' En ergens anders zegt waterman-stijl conflicten in een on- hij: 'Vooral als ergens op een boom derneming kunnen worden omge- een bijenzwerm neerstrijkt, wordt bouwd tot stimulansen: 'zacht' en de hele bijenzwerm omhuld door 'soepel'. Dus sluw. een etherische aura. Elke keer als De onderneming wordt gezien als een bij aan een bloem zuigt ontstaat een proces dat om gezond te blijven er zoiets als een kleine etherische in een 'permanente transformatie' aura, waar de elfen door worden aandient te verkeren. Is een onderne- getrokken, omdat ze daarin hun ming stabiel, dan is dat ongezond voedsel vinden.' want dan is de dynamiek eruit.

Woorden als 'werkplan' en 'struc- Dit soort 'waarnemingen' waren tuur' zijn ronduit schutting- voor hem heel gewoon, de ethersfeer woorden. De begrippen 'visie' en 'in- hadvoorhemgeengeheimen. Moeituïtie' uiteraard zeer geliefd. Daar- hjk werd het volgens Steiner pas 'als mee kurmen we rustig aannemen we ook de volgende sluier zouden dat in de New Age-sector mana- willen wegtrekken en toegang wilgement uitgekiende manipu- len krijgen tot het daar achterliglatietechnieken ingestudeerd wor- gende domein van het astrale. De den en dat spirituahteit en esoteric weg van de bewuste slaap.' daar een verborgen bestaan. Het- Ik stel me zo voor, dat we bij 'de weg geen in deze sector natuurlijk moei- van de bewoiste slaap' moeten denken aan rebirthing-therapieën. Dat lijk anders kan. is een vonn van psychotechniek om

4 november 1993

iemands geboortetrauma's te genezen. En zonodig weet een ervaren therapeut het merendeel van zijn cliënten ook terug te sturen naar hun vorige levens. Wel, vraag niet hoe, maar het werkt nu en dan. Er zijn zelfs therapeuten die deze

door een zekere Da Silva uitge dokterde methode. De cliënt wordt een cursus aangeboden, waarin hij leert tijdelijk over te schakelen op een veel lagere leeffrequentie, bijvoorbeeld het n i v e a u waarop planten 'vegeteren'.

Op dat niveau kan een verbeelding veel vrijer werken: de therapeut leidt je dan naar een of ander laboratorium buiten de dampkring waar je rustig kunt werken aan jezelf. Met al je hersenfuncties fris gewassen en gestreken en dus met een gerevitaliseerd Zelf keer je vervolgens terug op aarde. En dat examen morgen is een makkie. Met andere woorden: Aquarius nadert met rasse schreden en staat voor niets.

New Age kan gemakkelijk afglijden naar een naïef en gevaarlijk optimisme

manier van genezen praktiseren zonder zelf New Age te zijn; erin geloven schijnt niet eens meer te hoeven om het te laten werken. Voor hen zijn al de beelden die opgeroepen worden pure fantasie.

Op dit terrein zijn er de laatste tijd verbluffende technieken uitgevonden: het schijnt dat het mogelijk is om ongeboren babies vanuit de baarmoeder tot de moeder te laten spreken. Jawel. En helemaal je-vanhet is op dit moment de hypnotherapeutischeprogressietechniek.

Daarmee stuur je mensen 'de toekomst in' om ze voor te bereiden op e New-Age beweging moeilijke situaties, zoals bijvoorbeeld een aanstaand examen. Hele- heeft inmiddels in Nederland ook maal te gek in deze branche is de wortel geschoten in de pohtiek. Wie 'kosmo-shop', die opduikt in een in dit licht niet weet waar hij de komende verkiezingen op moet stemmen: op de 150 leden tellende Natuurwetpartij van lijsttrekker ƒ.

Uyen (let op de naam, die man gaat het maken).

Uyen is volgeling van TM (Transcendente Meditatiej-goeroe Mahaiishi Mahesh Yogi, een fragiel mannetje in witte windsels. Een van de meest simpele New-Ager die er bestaat. Hij verkondigt nu al dertig jaar dat een relatief kleine groep mensen die iedere dag een tijdje mediteert, een samenleving gezonder kan maken. Meer niet en

hij kan zich er iimiiddels op beroemen een wereldwijd netwerk van mediteerders 'aan het werk' gezet te hebben. Wordt in een stad een ploeg van zijn deskundige mediteerders aan het werk gezet, dan daalt daar de misdaad en de corruptie. Gegarandeerd, volgens de goeroe. Amerikaans onderzoek - dat door de TMers zelf is verricht - duidt daarop.

Wat meer geaccepteerd onderzoek, dat ook is gedaan constateert iets vergelijkbaars, maar kan geen causale verbanden aan het licht brengen. Men noemt dat het Maharishieffect: significante daling van de criminaUteit en spanningen enerzijds, plus groeiend welzijn en creativiteit anderzijds.

Uyens eerste programmapunt: de installatie in Nederland van een netwerk van 7000 gevorderde TMers, echte profi's die 'ongestoord en structureel zes uur per dag' moet kunnen mediteren. Waarvoor graag subsidie. Wantvoorniksgaatdezon op. Ook onder Aquarius.

Donderdag 11 Bovember vindt op de Theologiscbe Faculteit een lezing plaats over New Ageendeuitdagingeavoorde theologie. Aanvang 20.00.

Sprekers: Dr. Frans Vosmaneat Prof.dr. Nico Scbreurs.

♦ Je zou het virtual reality kunnen noemen, schone schijn of in verkooptechnisch perspectief, een manier om een range aan bestaande produkten aantrekkelijk te maken [Foto: Enk van der Burgt]

- ^

luisrivERsPTil S T U D E N T E N

Om maar te zwijgen van de gesle­ penheid van Romario. Toch heeft zaalvoetballer De Vos één ding ge­ meen met de toppers: hij is ook een goede voetballer en hij is ook on­ misbaar voor z'n team. Vorig sei­ zoen nam hij 40 procent van Myrd­ dins doelpunten voor z'n rekening.

Vrijdagavond scoorde hij vier van de zeven doelpunten. Twee andere

De Vos laat zijn voeten spreken

Halverwege de tweede helft eta­ leert Mark de Vos zijn klasse. Met drie tegenstanders om zich heen kapt de speler van het eerste Myrd­ din zich vrij. Nadat hij om zijn as is gedraaid vindt hij een paar centi­

doelpunten volgden uit kansen die hij z'n medespelers bood. Slechts bij één doelpunt van Myrddin was De Vos niet betrokken. Toen zat­ie even op de bank.

Ploeggenoot Leo Verbeek haalt een voetbalcliché van stal om De Vos te karakteriseren: 'Mark is geen pra­ ter. Hij laat zijn voeten spreken.'

Verbeek heeft gelijk. De Vos is geen speler die z'n medespelers druk meter ruimte om verwoestend uit Mark de Vos van Myrddin is niet gebarend en schreeuwend op de te halen: de Tilburgse studenten­ zo dominant aanwezig als Ruud juiste plaats zet. Haast onopvallend draait hij met zijn shirt uit de broek zaalvoetballers komen door deze Gullit. Hij mist de arrogantie die mee in het systeem van Myrddin en Marco van Basten kenmerkt.

Ook actie van De Vos op een voorsprong de grenzeloze hardheid van Jan drijft zijn tegenstanders regelmatig van 6­2. 'i^­iiÖL •■'^*' Wouters is bij De Vos ver te zoeken. tot wanhoop.

Een schrijverstop levert ex­ denten leest nauwelijks of aequo's op. De schrijvers op de nooit. tweede plaats werden met vrij­ Opvallend is dat nieuwkomers wel stakende stemmen geko­ als Hermine Landvreugd en Ro­ zen. Möring werd bekend van­ nald Giphart, misschien dank­ zij hun optreden wege zijn AK.O­ op de KUB in de winst, verkocht afgelopen week, toen geweldig wel worden ge­ veel boeken, en 1. Marcel Möring wordt nu door 2. Herman Brusselmans noemd, maar een vroegere studen­ Boudewijn Büch de lenende gar­ Jan Cremer ~ tenverleider, de, de studen­ Joost Zwager­ ten, gelezen.

Gerrit Komrij man, helemaal Geestig vinden Jan Wolkers niet wordt ge­ studenten Cre­ mer niet, maar wel avontuur­ noemd. De G rote Drie komen hjk. Brusselmans kennen ze van mager uit de bus. Muhsch kreeg tv, zoals Büch. Wolkers kermen geen stemmen, Hermans één, ze nog van hun boekenlijst, ter­ Reve twee. Tot zover de vader­ wijl ze Komrij gewoonweg ken­ landseauteurs.Volgendeweek: nen. Een op de drie a vier stu­ buitenlandse schrijvers. [DvE]

Schrijver

Anno

1993

Naam: Dunja Pagen.

Leeftijd: 21 jaar.

Geboorteplaats: Heerlen.

Studierichting: Econometrie, derdejaars.

Aangetroffen: Bij gebouw A, tij­ dens de pauze van het college Algebra II. Nevenactiviteiten: Een vriend hebben, en dat kost veel tijd.

Mocht het lukken, dan wordt er gesquasht.

Woonsituatie: Kamer in Til­ burgs studentenhuis.

Laatst gelezen roman: Ségou van Maryse Condé.

Stamcafé: Bet Kolen.

Favoriete drank: Pernod.

Toekomstperspectieven: Rei­ zen, naar ver en overal. Dat is het enige waar nu voor wordt ge­ werkt. Mensen leren kennen, adressen verzamelen en vervol­ gens die bekenden opzoeken zijn allemaal voordelen van die be­ zigheid.

Beoordeling KUB: Een 8. G een andere universiteit dan de KUB wordt als serieuze kandidaat ge­ zien om er econometrie te stu­ deren. Want de Tilburgse uni­ versiteit staat goed aangeschre­ ven en bovendien is de reistijd van en naar vriend, die in Duits­ land woonachtig is, zo kort dat

een regelmatig bezoek mogelijk is.

Via de KUB zijn er zoveel activitei­ ten te beleven, dat er voor iedere doelgroep wel wat is te doen. En het

De Vos' gevaarlijkste kant is dat hij niet gevaarlijk oogt. Hij loopt, met zijn lange lichaam, zelfs een beetje slungelachtig over het veld. Veel kracht straalt er niet van uit. Maar de bal lijkt aan zijn voet te kleven.

Vaak heeft hij slechts één sierlijke beweging nodig om met zijn lichaam z'n tegenstanders de Ver­ keerde kant op te sturen. Voor scho­ ten op doel, met links en met rechts, heeft hij weinig ruimte nodig.

Over zijn voetbaltoekomst denkt De Vos niet na. Het spel is voor hem belangrijker dan de knikkers. Als het vierde een man tekort komt, is hij niet te beroerd om er ook daar een paar in te schoppen. Bij de Til­ burgse trots op zaalvoetbalgebied Bunga Melati zou hij moeiteloos kunnen meedraaien op het hoogste niveau. De Vos geeft er echter de voorkeur om bij zijn vrienden in Myrddin te spelen.

In de wedstrijd tegen plaatsgenoot Koos van Straaten komt Myrddin al snel op een 0­1 achterstand. De Vos en Verbeek buigen de achter­ stand voor rust om naar 2­1. Na de hervatting scoort De Vos snel 3­1.

Koos van Straaten komt nog even terug als Myrddin­goalie Peter Mulders zich verkijkt op een schot.

Daama is het hek van de dam. De Vos wijst Myrddin, soms op briljan­ te wijze, de weg naar de uiteindeUj­ ke 7­3 overwinning. [J F]

Pornografie is platvloers, erotiek is mysterieus Martijn van de Griendt (23) en Ivanna van den Broek (20) voelen zich slachtoHers van een hetze tegen het studen­ tenblad SUM. Dit blad maakte een satirisch bedoelde erotische fotoreportage, met beide studenten in de schaars geklede hoofdrollen. 'Seksistisch' en 'pornografisch', oordeelde studentenvakbond IS Vb en weigerde nog langer met SUM te praten. 'Een oubollige en conservatieve reactie', vinden de twee modellen.

Ze zijn kleiner dan verwacht, min­ der glamourvol. Martijn, pas afge­ studeerd aan de School voor Jouma­ hstiek in Utrecht, en zijn vriendin Ivanna, die een time out van haar studie theaterwetenschap heeft ge­ nomen, grijnzen. Ach, die reactie horen ze wel vaker. Mensen blijken

Tilburgse uitgaansleven, dat is heel goed.

[Tekst en foto: Erik van dei Buigt]

maar niet te beseffen dat een foto­ model een rol speelt. 'Dat is het aan­ trekkelijke van poseren: jekruiptin de huid van iemand anders.'

Toen ze gevraagd werden om mee te werken aan een erotisch getinte fotoreportage, hoefden ze dan ook niet lang na te denken. 'Acteren is mijn passie', zegt Martijn. 'En po­ seren is acteren voor stilstaand beeld', vult Ivanna aan. Schoonheid doet daarbij niet zo veel ter zake.

'Er zijn genoeg mooie mensen die toch altijd slecht op de foto staan.

Het gaat er om dat je fotogeniek bent. Ja, dat is een moeilijk begrip, maarikdenkdathettemakenheeft met de wil om gefotografeerd te worden.'

Min of meer toevallig hoorden ze van vrienden de commotie die er uitbrak na publikatie van het be­ treffende nummer van SUM. 'Ie­ mand belde ons op, en las een stuk­ je in Tiouw voor, waarin het com­ mentaar van de studentenvakbond LSVb stond.' Het verbaasde hen zeer. 'Er stonden onwaarheden in, bijvoorbeeld dat 'vrouwen in de meest uitdagende posities aan lin­ gerie staan te sjorren'. Ten eerste ging het maar om één vrouw, en dat sjorren aan lingerie viel ook wel mee.' Ronduit beledigd waren ze door de kwalificatie 'pornografisch' die de LSVb aan de reportage ver­ bond. 'Belachelijk, het is erotisch, dat is een groot verschil.'

Waai ligt vooi jullie de giens tus­ sen poinogiafie en eiotiek?

Ivanna: 'Pornografie draait maar om één ding, is heel platvloers, van hupsakee, de kleren uit. Je ziet mannen die er iets insteken. Ero­ tiek is minder bloot. Er staan in het artikel alleen een paar borsten op de foto. Anders hadden we het ook niet gedaan.'

De giens is vooi jullie dus het aan­ tal kledingstukken dat woidt uit­ getiokkenl

Martijn: 'Eh..nee, dat is ook weer niet zo. Ik weet niet of je die foto van Mapplethorpe kent, van een naakte man met een stijve pik en eenbloem inzijnhand. Ondanks die stijve pik, is het wel echt kunst, en geen porno.'

Ivaima: 'Playboy, dat vind ik porno­ grafisch. Heeft ook met het feit te maken dat dat blad in kleur is, dat is al minder verhullend. In Playboy gaat het alleen om het bloot. Ero­ tiek is geheimzinniger, als ik mijn rokje net een beetje optil, dat is mysterieus. Je ziet geen seksuele handelingen, maar je weet dat 't misschien gaat gebeuren.'

Eigenlijk vinden de studenten de reactie van ' h u n ' belangen­ behartiger LSVb 'oubollig, conser­ vatief en hypocriet'. Ivanna: 'De LSVb hanteert een dubbele moraal.

In Cosmo of Avantgaide mag het wèl, maar als zo'n reportage in een studentenblad staat, dan zou het ineens beledigend zijn voor studen­ ten.' Martijn fel: 'Hoe kan het nou beledigend voor studenten zijn?

Kijk, een student denkt op zijn minst een paar maal per dag aan seks. Dat is in zijn leven heel be­ langrijk.' Ivanna: 'Laten we eerlijk zijn: waar draait het nu allemaal om in het studentenleven? Dat gaat toch om de spanning tussen men­ sen, die is continu erotisch geladen, ga maar eens naar studentenfeest­ jes...'

De gedachte dat er studenten zijn die driftig masturberen met de SUM in de hand, schokt hen niet?

'Tja, dat moeten ze zelf weten. Als ik het maar niet hoef te zien', zegt Ivanna. Het enige dat ze een beetje spijtig vonden, is dat het satirisch gehalte van de reportage nietzogoed uit de verf kwam. 'Je moet echt de bijschriften bestuderen, aan de foto's zie je het niet af.' {Stan de fong/Tiajectaj

I UNIVERSTTil

4 november 1 9 9 3

C U L T U U R

Waarom is deze voorstelling uniek? vraagt het persbericht zich af. Ja, in­ derdaad. Waarom? Als lezer blijf je toch zitten met zo'n vraag. Wordt het stuk in ons Tilburgs G emeen­ tebad gespeeld, onder water? Of krijgen potentiële bezoekers een gratis tientje toegestopt om te ko­ men? Nee, het unieke zit hem hier­ in, perst het bericht verder. 'Ton de Witte, Kees van Wijck en Lambèr Royakkers brengen niet alleen een zelf geschreven vorm van muziek­ theater, zij hebben daarvoor ook nog eens bekende mensen aangetrok­ ken. Addo Rruizinga bijvoorbeeld.'

Judas uit Jesus Christ Superstar, voor wie mocht twijfelen.

Ton de Wit, Kees van Wij ck en Lam­ bèr Royakkers zijn BZZAR. Sinds 1988 al. Drie gitaristen met drie stoelen, drie steuntjes onder de rechtervoeten en een bijna conser­ vatoriëske complexiteit in hun zangloze spel. Minimal music in optima forma: Steve Reich, Philip Glass en Frank Zappa. Tk geloof dat wij de enigen waren die het leuk vonden', zegt Royakkers. 'Beginnen in een 4/4 maat en dan op bevel

overschakelen op 3/4, of een thema spelen waarin geen enkele logica lijkt te zitten, maar dat na 56 ma­ ten weer netjes bij elkaar komt. Best wel knap, maar behalve voor ons alleen interessant voor de gitaris­ ten in het publiek.'

Een zootje bij elkaar, zijn ze. En autodidact. Beslist geen Al Di­ Meola's, zoals sommige conserva­ toriumstudenten met wie ze spe­ len. Als ze die bezig zien, zakt hun broek af van bewondering. Nee, BZARRs kracht is het ritme, het complexe ritme. 'Dus geen blues­ schemaatjes in C­F­G .' Wat dan wel? 'Dat is moeilijk. Eh..ik denk symfonische rock. Dat komt dan vooral door de toetsen die we sinds kort gebruiken. Dan krijg je zo'n typisch breierig geluid onder de gitaren.'

Lambèr Royakkers is behalve gita­ rist (sinds zijn zestiende, toen hij moest stoppen met voetballen) en ingenieur (Wijsbegeerte en Wis­ kunde op de TUE) ook oio op de tiende verdieping van gebouw B. Tijd voor een interview heeft hij wel, want eigenlijk doet hij op dit

moment niet zo veel. 'De première is dertien november al, hè.'

Zaal Zestien, Carré Met het stuk The Harlequin gaat 16; zondag 7 no­ BZARR theatraal. Toen een tijdje vember, 14.00 uur: geleden zangeres Veroon Vaes van Lezing over Chinese filosofie. het trio een kwartet maakte, leek Een doctorandus in de Chinese de tijd rijp voor zo'n stap. Royak­ filosofie geeft een lezing over zijn kers schreef het verhaal met als vakgebied. Dus zal hij het hebben leidraad een tekst die zijn broertje over geestesgoederen die in Ons ooit maakte. G eïnspireerd door Westen tegenwoordig erg popu­ Zuidamerikaanse romanciers als lairzijn: Zen­Bhoeddisme, Taoïs­ Garcia Marquez en Vargas Llosa me en Confucianisme. Entree be­ bouwde hij het twintig­regelige draagt 2,50 gulden. liedje uit tot een theatervoorstel­ ling van ruim een uur. 'Het is ei­ Filmtheater Louis, Louis Bouw­ genlijk een simpel en banaal ver­ meesterplein 1; woensdag 10 no­ haal over een verboden liefde: een vember, 19.30 uur: Citizen Kane, man is verUefd op een hoer. Of ei­ het bijna­geen­nadere­toelich­ genlijk zijn er vier mannen verliefd ting­behoevende meesterwerk op een hoer. Er is er maar één die van Orson Welles. De film draait naar haar toe durft te gaan. Dat is om Charles Foster Kane, een de Harlequin. De anderen zijn daar krantenmagnaat. Hij overlijdt in niet zo blij mee, want zien daardoor hun droombeeld verstoord. Uit woede slaan ze het huis van de hoer kort enklein en steken het in brand.'

Het is dus theater? 'Nou nee, want Al zit het er wel tegenaan.' ?! 'Het er wordt gezongen en muziek ge­ is muziektheater.' maakt.' Het is dus een musical! En wel symbolisch muziektheater, 'Nee, dat klinkt weer zo kitscherig. want Royakkers schrijft met een diepere bedoeling. Als actief Am­

voorkeur

Typisch breierig geluid onder de gitaren Muziektheatergroep BZ­ ZAR debuteert op dertien november als zodanig in THeks. Ze zijn normaal met z'n vieren, maar voor de gellegenheid uitgebreid met zeven zangers en muzikanten. Gitarist Lambèr Royakkers huist doordeweek op de KUB en schreef tussendoor de tek­ sten van de voorstelling.

'Wat de zang en de muziek betreft ben ik niet zenuw­ achtig. Die staan als een huis. Wél voor wat het pu­ bliek er van zal vinden.'

Mark van Assen

de eerste scène, waarna een journa­ list zijn levensver­ haal ontrafelt. De zwart­wit film stamt uit 1941. Regisseur Wel­ les kwam zijn debuut nooit te bo­ ven: het succes was zo overwel­ digend dat hij 't niet kon overtref­ fen.

En in de verbouwde Schouwburg, ook op woensdag de 10e, om 19.30 uur: King Lear van WUli­ am Shakespeare. Dit seizoen worden er bijzonder veel werken van de koningsdichter opge­ voerd, en King Lear, door het Nationale Toneel, belooft daar een van de klapstukken van te worden. Entree is 25 gulden.

nesty Internationalist is hij op zoek naar de redenen van al het racisti­ sche geweld. De pyromane menig­ te die het verliefde stel in vlanunen wil doen opgaan, is gespiegeld aan de gewelddadige, xenofobische kaalkoppen en hun aanhang. En over spiegels gesproken, vwe Hon­ derd Jaar Eenzaamheid van Garcia Marquez heeft gelezen, zal dit the­ ma herkennen. 'De mensen willen elkaar laten zien hoe ze echt zijn.'

Het gaat zelfs nog dieper, maar dat is niet belangrijk voor het publiek.

'Meer voor mezelf, ik vind het leuk om allerlei dingen met teksten te doen. Het huis van de hoer heet bijvoorbeeld Harlot­Inn. Dat is oud­ Engels voor hoerenkast. En weet je wat ook leuk is? Een van de scènes heet Harlot­Inn (1.06pm). Datlaat­ ste lijkt een tijdsaanduiding, en zo is het ook wel gedeeltelijk bedoeld, maar in feite is het de vindplaats van het woord Harlot­Inn: bladzijde 106 van het Prisma­woordenboek.'

'De muziek is heel erg mooi, al zeg ik het zelf. Vooral op het einde als de menigte toch een beetje spijt krijgt en op zoek gaat naar de lijken.

Die ijle pianoklanken....'

De muziek en de zang zijn constan­ ten in The Harlequin. Er wordt niet echt geacteerd, de kijker moeten het allemaal symbolisch zien.

Daarvoor bieden vooral het licht en het decor de nodige ondersteuning.

En de windmachine, maar die is nog niet getest.

♦ Lambèr Royakkers [Foto: Enk van der Burgt]

Indiscrete observaties Hoewel haar boeken romans ge­ noemd worden, heeft Marie Kessels (Den Bosch, 1954) eigenlijk twee essays geschreven. Twee uiterst precieze analyses van de gedachten, handelingen en gevoelens van een jonge neurotische vrouw. Elke overpeinzing en beweging wordt zo nauwkeurig ontrafeld dat de lezer bijna lichamehjk bij de zieleroerse­ len van de hoofdpersonen betrok­ ken wordt. En die zieleroerselen passeren vaak de zwarte afgronden van de waanzin. Lezend in de ro­ mans van Marie Kessels waan je je een voyeur die diep in het binnen­ ste van een ander mag kijken. Maar twee keer langs de rand van de gek­ te meegevoerd te worden, is voor de meeste lezers waarschijnlijk wat teveel van het goede.

Boa, Kessels' twee jaar geleden verschenen debuutroman, is een monoloog van de jonge vrouw Meg die zich een zomer lang van dag tot dag bezig probeert te houden met... ja, waarmee eigenlijk? Met het in­ pakken van postpakketjes die ze

vervolgens weer uitpakt, inpakt en opnieuw uitpakt. Met het observe­ ren van haar menstruatie, mijn enorme, zoetig geurende bloed­ klonters uit me te zien glijden en zien opspatten tegen de spierwitte wanden van de toiletpot. Met het urenlang nadenken over de bloe­ men in de vaas die hun kopjes te snel laten hangen of dat juist niet doen en trots overeind blijven staan.

Of met het strelen van de zachte veertjes van een groene boa die roer­ loos over een stoel hangt als een belofte aan betere tijden. Maar Boa staat ook voor de aaneenschakeling van pijnlijke herinneringen uit het verleden die Meg voortdurend als een wurgende boa constrictor naar de keel dreigen te vliegen.

De pijnlijkste herinneringen betref­ fen twee voorbije liefdes. De voor­ bije relatie met de Rechter, jong en slank, die zijn mond vol had van Kant, Aristoteles en het Uitmun­ tende. Een man die in Meg uitein­ delijk te weinig allure, te weinig vorming en een te grotesk taalge­ bruik ontdekte. En het verdriet om Do. Een fagottist in het provinciale orkest, gehuwd met een onop­ vallende, goedlachse en trouwe vrouw, die Meg elke woensdag be­ zocht. Een uur lang, om met haar

te vrijen, te praten en ik hou van je te zeggen.

Boa is een roman van honderdvijf­ tig pagina's die ook vijftig pagina's korter of langer had kunnen zijn zonder dat er iets wezenlijks aan zou veranderen. Het is dus maar de vraag of Boa wel een roman ge­ noemd kan worden. Het boek is eerder een essay, of beter: een feno­ menologie van de eenzaamheid, die

ODELIER OEKEN eindigt zoals hij begint: met een piekerende Meg, als altijd alleen in de nacht. Een boek als Boa heeft alles in zich om in een litanie van saaiheid te ontaarden. Dat de mees­ te lezers het boek desondanks uit zullen lezen, gebeurt niet omdat zij alsnog een spannende ontwikke­ ling of onthutsend plot verwachten.

De reden is dat Marie Kessels bij­ zonder mooi proza schrijft. Met

-^»-

gulle hand strooit ze fonkelende zinnen als parels door de pagina's.

Wat bij mindere auteurs een zeur­ derig en zinneloos geschrift zou worden is door de sprankelende taal van Kessels een indringende schets geworden van een lichtelijk ge­ stoorde vrouw voor wie elke dag weer een barrière is die genomen moet worden.

Een sierlijke duik, dat vlak voor de zomer verscheen, is meer nog dan Kessels' debuut een essay over de meest individuele emoties van een volledig vereenzaamde vrouw. Het boek is opnieuw als eenmonologue intérieur opgezet, die nu echter aangevuld wordt door korte verhan­ delingen en daar begint waar Boa ophoudt. Overweegt Meg nog een paar pagina 'svoorheteindevanSoa om in haar eenzaamheid met een elegante duikvlucht uit het raam te springen. Lot heeft een wat min­ der dramatische duikvlucht ge­ maakt en zich aangemeld als naakt­ model bij verschillende kunst­ academies en schilderopleidingen.

Krommend en in de meest pijnlijke poses toont ze dag in dag uit haar lichaam aan twintigjarige studen­ ten. Haar gecomphceerde neuroti­ sche inborst raakt ze daarmee ove­

rigens niet kwijt. Integendeel. Het enige verschil is dat ze haar obses­ sies gekanaliseerd heeft. Nog steeds balancerend op de rand van de gek­ te lukt het Lot nu om op sommige momenten gelukkig te zijn. Als ze 's ochtends naar de kunstacademie fietst zit ze te glimlachen en zacht­ jes te zingen. Want vandaag fiets ik als iemand op wie wordt gewacht.

Wat onverminderd doorgaat zijn de indiscrete zelfobservaties van de hoofdpersoon. Pagina's lang peinst ze over de stof van haar onderbroek­ jes, over de hallucinerende werking van de rode voering in haar zwarte jas, dubt ze over de smaak van kokoskoeken met marmelade en over haar ongestifte mond die plots­ klaps op een anus lijkt. Een onop­ houdelijke stroom gemoedsbe­ wegingen, die halverwege de roman begint te vermoeien.

Na Boa vereist Een sierlijke duik opperste concentratie en een flinke portie goodwill om Lot in haar ge­ vecht met de waanzin te blijven volgen.

Marie Kessels Boa t l 9 9 1 ) f. 27.SO Een sierlijke duik f. 29,Uiteeverii De Bezige Bij

4 november 1993

lUNIVERSHil

MATSERTJES Matsertjes zijn bedoeld voor medewerkers en studenten van de KUB. Mits de lengte de dertig woorden niet te boven gaat bedraagt de prijs vrjf gulden. Tot zestig woorden kost een matsertje tien gulden. Berichten met een (para) commercieel karakter kosten 25 gulden en mogen met meer dan dertig woorden bedragen. Maximaal twee matsertjes per activiteit.

THE STATES Altijd al naar the States gewild"? VITE or ganiseert van 29 maart tot 10 apnl 1994 een 12 daagse studiereis naar New York en Washington (hoofdkwartier van de VN het IMF Heb je interesse of wil je wat meer informatie, kom dan eens langs op de VITE kamer R 15i

MARKETING

-

"

-

Of meer dan dat? Kom naar het congres 'Maatschappelijk verantwoord onder nemen en je weet het 25 november Meer info Efact (kamer R 1) of CWL

EFACT/CWL CONGRES Op donderdag 25 november organiseert Efact in samenwerking met het CWL een congres over maatschappelijk verant woord ondernemen Citroen Nederland, Esprit Benelux en Koninklijke Emballage Industie Van Leer gaan in op maatschappelijke ontwikkelingen en initiatieven Inschrijven vanaf 8 november bij de stand in gebouw A Voor meer informatie bel 662043 of 6 6 2 9 9 1

CONGRES Maatschappelijk verantwoord ondernemen Meer dan marketing alleen Noteer alvast in je agenda 25 november Meer info kamer R 1 Efact 6 6 2 9 9 1 of CWL 662043

BODYGUARD Socrates presenteert 'Bodyguard' Donderdag 4 november, 20 00 uur, CZ 1 0 1 Entree f 4 , - , Platonen f 2,50

P.T.T.-JAARBERICHT Mensen, die hebben deelgenomen aan de excursie naar de P T T in Roosendaal kun nen het jaarbencht 1992 van de P T T komen afhalen op de MAKUB kamer (R 25)

MAKUB-CONGRESCOMMISSIE De MAKUB zoekt mensen voor de nieuwe congrescommissie voor het congres van volgend jaar Heb je interesse' Kom dan naar de informatiebijeenkomst op woens dag 10 november vanaf 16 00 uur in SZ 33

AUDITIES

PIANORECITAL

SNEL NAAR SHELL!

Dinsdag9 november a s organiseert dis puut Equilibre van Plato een vioolrecital in de aula van de KUB aanvang 20 00 uur Entree Platonen gratis met Plato nen f 2,50 ledereen is van harte wel kom

Ga op donderdag 18 november mee op excursie naar Shell O a de ondenA/er pen Investors Relations en Internal Audit zullen worden behandeld Tevens bestaat de mogelijkheid om een finan cienngs of marketing case te presente ren Heb je interesse kom dan naar EFACT R 1 of Mercunus R 7i Kosten Ie den f 5,- en met leden f 7,50 Tot dan

GEZOCHT Bestuursleden voor 2 fuserende buurt huizen en een penningmeester voor een cafe in wording Infonnatie 013 672919 (Domien)

lOJAARTAOP Oriënteer je op de arbeidsmarkt voor A&O psychologen (en aanverwante studiench tingen), en kom 25 november naarde KUB voor 10 interactieve workshops Leuk en leerzaam' Voor meer informatie, bel TAOP 6 6 3 0 7 1 , of kom langs in R 12i

WEEKEND De Jonge Humanisten organiseert een fantastisch weekend Fantasie en werke lijkheid 13 en 14 november a s te Huls horst Meer info H V 030 318145, Jan berno 053 3 1 7 3 8 1

THE SECRET OF YOUR SUCCESS Ben JIJ diegene die Philips naar de top gaat brengen"? Kom dan woensdag 24 november naar de bedrijvendag van de MAKUB Inschrijven voor 9 november

ICHTHUS Studentenvereniging Ichthus organiseert een korte serie bijeenkomsten voor met leden die wel eens wat meer willen weten over het chnstelijk geloof Avonden waar kntische vragen gesteld kunnen worden en waar ondenwerpen behandeld worden als Wie IS God' en Heeft geloven van daag nog zin Info Wilbert 3 2 7 1 2 / 662324 of Annemieke 438465

EFACT ORGANISEERT...

Een keuzevak en accentprogrammavoor lichting voor (eerste doet) bedrijfse conomen, verkorte opleiders BE en fis caal economen Deze vindt plaats op 1 1 november om 13 00 uur in SZ 17 Voor algemeen economen is er een keuzevak voorlichting op 18 november om 13 00 uur in CZ 104

IERLAND De laatste kans om met Efact op reis te gaan' Van 28 febr tot 9 mrt alweer een Efact studiereis welke is gekoppeld aan de derdejaars scnptie Nog enkele plaat sen vrij voor de vakgroepen Financienng en lEB voor algemeen economen Info Efact kamer R 1 , 013 6 6 2 9 9 1

MAKUB-CONGRESCOMMISSIE De MAKUB zoekt mensen voor de nieuwe congrescommissie voor het congres van volgend jaar Heb je interesse"? Kom dan naarde informatiebijeenkomst op woensdag 10 november vanaf 16 00 uur in SZ 33

De Verre reiscommissie van Efact is nog op zoek naar een enthousiast commis sielid Hebjij interesse om zo een reis te organiseren (oktober 1994) neem dan, geheel vrijblijvend, contact met ons op Efact, kamer R 1 , 013-662991

Kom dan naarde voorlichtingsmiddagvan Efact over keuzevakken en accent programma s Voor bedrijfseconomen wordt deze gehouden op 1 1 november om 13 00 uur in SZ 17 Voor algemeen economen (alleen keuzevakvoorlichting) zal deze plaatsvinden op 18 november om 13 0 0 uur in CZ 104

ROTTERDAM HOFPLEIN

ANDERWIJS Creatief of van plan 't te worden"? Anderwijs zoekt je om een weekje als vnjwilli ger te stoeien met scholieren en hun schoolwerk AndenA/ijsbijspijkerkampen tel 030-521239 of bel Marjo tel 053354586 .

ENGLISH WRITING Amencan student with Ph D and expe nence with technical matenal, available for editing of scientific and technical wn ting in English Contact Adam Kohn, SI eeuwagen47,l'785Merchtem Belgium Tel 32 52 374538

Daar kun jij op 18 november the ins and outs' van de Shell te weten komen Op deze excursie zullen onderwerpen als 'Internal Audit en Investors Relations aan de orde komen Ook kunnen een paar mensen, een thuis voorbereide case daar presenteren Meer informatie en inschrij ving bij Mercunus R7 en Efact R 1 De kosten bedragen f 5,- voor leden en f 7,50 voor met leden ^

r ^ . r ,

TOPLESS? .Sfe-iSESl Heb JIJ de top nog met bereikf? Kom dan 24 november naar de bedrijvendag van de MAKUB Bij deelname aan de indivi duele gesprekken, CV inleveren voor 9 november'

GEZOCHT Bestuursleden voor 2 fuserende buurthui zen en een penningmeester voor een cafe in wording Informatie 013-672919

GEVRAAGD TELEFOONTIKKER Prijs nader overeen te komen Tel 0133 6 2 4 7 1 of 05724 1265 (weekends)

FSW-FEEST Op 1 1 november a s FSW-feest' Ook nu weer met te gekke surpise act & band Voorverkoop op 8, 9 , 1 0 en 1 1 november in gebouw A en S. Ben er snel bij'

MAKUB-CONGRESCOMMISSIE De MAKUB zoekt mensen voor de nieuwe congrescommissie voor het congres van volgend jaar Hebje interesse"? Kom dan naar de informatiebijeenkomst op woens dag 10 november vanaf 16 00 uur in SZ 33

NEW AGE: HET NIEUWE DENKEN Chnstelijke studentenvereniging Ichthus organiseert 4 november in zaal AZ 7 om 20 00 uur een lezing over dit thema door drs P van Kampen Toegang gratis Voor info bel Ryanne 013-438465 of Jeanine 013-446970

FSW-FEEST Op 1 1 november a s FSW feest' Ook nu weer met te gekke surpise act & band Voorverkoop op 8 9 , 1 0 en 1 1 november in gebouw A en S Ben er snel bij'

WIL JIJ OOK MEESPELEN.... in een 'klassiek' orkestje"? Dat kan, want orkest F1702 is opzoek naar enthousiaste blazers die minimaal I j a a r spelen of les hebben gehad Voor info Jet 353627, na 19 00 uur

NO STRINGS ATTACHED Wil JIJ weten wat besturen in de praktijk is"? Kom dan op 9 november naar de Inte grand informatiemiddag' Bel of kom langs voor een persoonlijke uitnodiging Intern tel nr (66)3192, kamer R 23

WIM VAN OOSTEN uit tiet Westen, regelt uw vervoer tiet allerbeste.

1 of 50 touringcars bestellen?

Wim van Oosten bellen!

02510-23060 02943-1210 HUSKSTUDENTENSKIREIZEN Gezellig skien met studenten uit tieel Nederland. Oostenrijk (Mautendorf) vanaf f 585,-: Frankrijk (Flame) vanaf f 525,-. Bel voor informatie. Erwin 013-549511 of MIctiel 013-360037.

UNIVERSITAIRE AGENDA VRIJDAG 12 NOVEMBER Promotie drs J EJ M Odijk Titel proefschnft Compositionality and Syntactic Generalizations Aula KUB, 14 15 uur Promotie drs A J Feelders Titel proefschrift Diagnostic Reasoning and Explanation of Financial Models of the Firm Aula KUB, 16 15 uur MAANDAG 12 NOVEMBER Promotie M J Browning Titel proef schrift On the Intertemporal Alloca tion of Time and Money Aula KUB 16 15 uur

WINTERSPORT Mer 2 0 tot 200 pers. ^kiën?

Dubbel Dutch droepsreizen (SGR ] 820) Voor gratis sb-bönt/offerte:

076^211038

AKTIEF WORDEN?

KEUZEPROBLEMEN?

fi.:i.n..>-,^-^ '

Audities Nederlands Studenten Kamer koor voor de tournee van maart 1994 Zing ook mee dit jaar doe auditie' Inlich tingen 030 514528 of 08370 22654

EUROPA SPECIAAL REIZEN meer dan 25 jaar maatwerk voor het onderwijs!

BUDGETTOURS VOOR STUDENTENGROEPEN NAAR O.A. 5-daagse PRAAG vanaf f I. 212,- pp 3-daagse PARIJS vanaf fl. 158,- pp 4-daagse L O N D E N vanaf fl. 182,- pp 6-daagse KRAKOW vanaf fl. 298,- pp 6-daagse W E N E N - B U D A P E S T vanaf fl. 238,- pp voor informatie en een geheel vrijblijvende offerte: Julianalaan 4 - 3 7 2 2 GP Bilthoven 0 3 0 - 2 8 7 0 3 4

Studenten opgelet!

Niéuw in Nederland! Studenten skicarrousel. éice dag skieën in een ander sneeuwzeker top-ski-aebied.

Prijs incl. bus/verbliif/skipas Oostenrijk ƒ 6 5 9 , - Halfpension Frankrijk ƒ 3 9 9 , -

Dübbel Dutch studentenreizen (SGR 1 820) Voor gratis ski-krant/offerte"

076-211038 ELKE DAG ETEN met twee voor de prijs van één bij

Bengaals-Nepalees Restaurant *SONAR BANGLA' op de Korvelseweg 108 Bel voor reservering 013-441716

VERHUIZEN TE DUUR? Kruip bij BUBU actiter tiet stuur! Van studenten voor studenten: De studenten BUdget BUs. Bel snel: 013-356255 en vraag naar Oscar of Frank.

SKIEN In de Franse Alpen (tot 2750 m) vanaf f 495,-.lnclusief alle maaltijden, appartement, busreis, skipas en gebruik snowboards. SPORTURA. Info: Vokelien 013-365303.

STUDENTENSKIREIS 28januan, 10-daagse reis 5- sterrenskigebied Zillertal (300 km piste, 3268 m tioog), slectits f 639,- inclusief superskipas, fialfpension, luxe bus Info: Jeroen 013-368681, Hans & Alain: 0206 6 5 7 1 8 1 (kmr 6 0 1 / 6 2 2 ) , Astrid 013-674952, Paul 013366739.

TYPEWERK Voor snel en vakkundig uittypen van uw scriptie, afstudeeropdracht, proefschnft op de PC. Bel IVT Reinout, tel. 040-852587.

We berekenen een speciaal studententarief. Ook kunnen we het typewerk kopieren en inbinden.

SNEL EN GESLAAGD STUDEREN Met een studiecursus die écht werkt. Sneller lezen, beter onthouden, structuur en overzicht. En je kunt je inschrijfgeld nog terugverdienen ook Drie avonden van vier uur, in Amsterdam, Leiden en Utrecht, f 50,- per deel. Inlichtingen/aanmeldingen: dr. Ins Dorreboom, 03200-51585.

GOEDKOPE SKIREIZEN Goedkope skireizen naar o.a. Frankrijk en Oostenrijk. Bus, app. en skipas al vanaf f 349,-. Voor groepen speciale kortingen.

GoGo Tours 010-4142599 SGR/ANVR.

LOW BUDGET Super LOW BUDGET aktieve skivakanties voor jonge, gezellige en aktieve mensen in Frankrijk Busreis + 7-daagse skipas -tskilessen + skimateriaal + appartementshuur vanaf f 549,-.

Gratis gebruik van mono's, snowboards, swingbo's en bobski's Video opnames door nederlandse skileraren. Wij beschikken over 4 t/m 12 persoons appartementen. Aanmeldingen zowel individueel als groepen. Speciale grote groepskortingeni Bel SPORTIEK voor de gratis bruisende aktieve skifolder! 0887017770.

RUSSISCH STUDEREN Van 12 december tot 9 januan Russisch studeren in Moskou voor f 2.175,-1 Inclusief: ticket, visum, verblijf, maaltijden, 20 lesuren per week, maandkaart openbaar vervoer, excursies en op oudejaarsavond galadiner bij het Rode Plein. RUSSIA TRAVEL 0206234612.

NSK-SKIREIZEN Luxe, 10-daagse student-pakket reizen naar 's-werelds hoogste en grootste skigebieden in Frankrijk. Vanaf f 436,- inclusief bus, appartement en 6 daagse skipas. Met het open Nederlands Studenten Kampioenschap skien 1994. Bel 030-310305

l U i M VfcRStM Vertaal' voor Windows (3,5" HD 2) Quattro Pro voor DOS versie 5 O (3 5" HD2) Taalmodules voor WP voor Windows (Engels UK en US en Duits per modu le3,5"HD 1) Paradox voor Windows (3,S" HD 4) SPSS voor Windows (3,5" HD 13) Per pakket wordt f 1,50 administratiekosten berekend Voor het kopieren van software kunt u terecht bi) het Computer Informatie Centrum geb C, tweede verd , kamer C245, tel 013-663111 Opemngsti)den dagelijks van 10 00 tot 12 00 uur en van 13 00 tot 17 00 uur, ma -ochtend gesloten

.j^

EDE DE L I N GE

V^

De mededelingenpagina wordt verzorgd door de afdeling Pers en Voorlichting (gebouw B, kamer 10, tel. 2001). Diensten enfaculteiten leveren via één centraal punt (het secretariaat) kopij z.s.m. aan, uiterlijk donderdag vóór IS.OOuurvoorhet verschijnen van de nieuwe Univers.

I.v.m. beperkte ruimte is het zaak berichten kort en kernachtig te formuleren. De redactie kan het bericht wijzigen. Bij teveel kopij krijgt de hoogste actualiteitswaarde voorrang.

FACULTEIT ECONOMISCHE WETENSCHAPPEN WIJZIGING TENTAMENROOSTER DEC/JAN.

In tegenstelling tot eerdere berichten wordt het tentamen Statistiek/doctoraal BIK toch afgenomen op 6 )an '94 propedeuse bik De herkansing Statistiek B wordt afgenomen op 7 jan '94 (i p v 6 jan '94) PROPEDEUSE/WIJSBEGEERTE 1

Op 18 nov '93 gaan de colleges voor Wijsbegeerte gewoon door' (Dit in tegenstelling tot de algemene informatie m het college-rooster STATISTIEK TENTAMENS

ALGEMEEN

I

STUDENTENMAIL

Ma 8 nov t/m vr 12 nov kunnen de studenten met de achternaam begin nend met een H, 1 of J hun mailnaam op komen halen bii het Computer Informatiecentrum op de 2e verd van gebouw C Open 1000-12 00enl3 00-1700uur (ma ochtend gesloten) Ma 8 nov t/m vr 12 nov avondopenstelhng op maandag- en dinsdagavond van 17 30 -19 30 uur Vandaag en morgen kunnen de studenten met de achternaam beginnend met een C, D, E, F of G nog langsi komen.J^top.KUB-kaartmeenemen.

ACTIEWEKEN - BEGINLETTER ACHTERNAAM

ma 1 nov t/m vr 5 nov - C t/m G ma 8 nov t/m vr 12 nov - H t/m J ma 15 nov t/m vr 19 nov - K t/m L ma 22 nov t/m vr 26 nov - M t/m R ma 29 nov t/m vr 3 dec S t/m U ma 6 dec t/m vr 10 dec - V t/m Z REKENCENTRUM (Nieuwe) Software

De volgende PC-Software kan gekopieerd worden na vertoon van college- of KUB-kaart SAS-PC kleine versie (benodigd aantal schi)f)es 3,S"DD 7ofHD 4,5,25"DD 13 ofHD5) SAS-PC volledige versie (3,5" DD 18 of HD9,5,25"HD18) SPSS-PC (3,5' DD 9 of HD 5, 5,25" DD 18ofHD6) HARVARD GRAPHICS voor DOS (3 5" HD4) HARVARD GRAPHICS voor WIN DOWS(3,5"HD8) dBASE III PLUS (3,5" DD 3 of HD 3 5,25"DD5ofHDS) dBASE rv versie 2 O (3,5" DD 5) EUROGLOT (vertaalprogramma elektronisch wooidenboek) (3,5" DD.7 of HD7) CARDBOXPLUS(5,25' DD 4) WordPerfects 1 voor DOS (3,5 'DD 6of HD6, 5,25"DD12üfHD12) WordPerfects 2 voor WINDOWS (3 5' HD 7) QUATTRO PRO voor WINDOWS (3 5" HD4) WordPerfect taalmodules (Engels(UK en US), Frans, Duits, Italiaans, Spaans en Russisch) Afbeeldingen bibliotheek (voor WordPerfect) (3,5" DD öofPiD 3,5,25"DD 12 ofHD4) Anti virus p r o g r a m m a ' s Scan en Clean(versie 102), McAffee virusscanners Prmter-dnvervoordeprmtermde bibliotheek NIEUW

Norton Commander 3 O (3,5" HD 1) Norton Desktop 2 0voorWmdows(3 5" HD5) Norton Desktop 1 O voor DOS (3,5" pro.9| Norton Utihties 6 01 (3,5" HD 4)

Voor Statistiek 1 -F2/Economie en Statistiek A-f B/BIK wordt in dit collegejaar 3 X gelegenheid geboden tentamen af te leggen Denk er wel aan dat slechts 2x per jaar mag worden deelgenomen BUREAU INTERNATIONALISERING

Op vrijdag 12 nov a s is Bur Internationalisering de gehele dag gesloten SPREEKUUR STUDIE-ADVISEUR ECONOMIE

Op 9 en 10 nov a s gaat het spreekuur van drs H G van Liempd met door STUDENTEN KWW 1

als ze dat willen Het kan dan zo uit gramma omvat lezingen over het theding" Gevorderde gemteresseerde stukomen dat studenten die Inl Taal- ma jundisenng van de samenleving, een denten A&O-Psychologie die van plan wetenschap (oud) willen herkansen banenmarkt en een beroepenvoorhch- zijn binnenkort met hun stage/onderm dezelfde zaal zitten als studenten ting Informatie bij commissie Juristen zoek te beginnen, kunnen zich aanmel van de lichting 93/94 die het tenta zonder grenzen, tel 010-4081592 den bij de genoemde docent(en) Meld men voor de eerste keer doen Je moet je ook even bij de onderzoeks-coordier dan goed opletten dat je de goede THEMA-AVOND: DE JURIST EN ZIJN nator, drs T Meijer (P 808, tel 662398 ) versie van het tentamen in handen WERKELIJKHEID voor aanwijzingen voor het te schrijven krijgt, Hoe gaan juristen-wetenschappers om stage/onderzoeks-voorstel - de zelfstudiemodules socio- en psy- met het recht' Door welke persoonlij1 Onderzoeks project Qualificaties cholinguïstiek voor de studenten van keen maatschappelijke keuzen worden van informatici de verkorte opleiding vinden plaats ze geleid bij hun wetenschappelijk In het kader van het onderzoek "arbeid samen met de betreffende propedeu werk? Hoe denken juristen over sommim de mformatiesector" doen we o a se tentamens Ook hier moet ieder ge actuele en controversiële kwesties' onderzoek naar qualificaties Dwz eieen opletten dat het goede tentamen Over deze en andere vragen worden op genschappen, kennis en vaardigheden wordt uitgereikt, dan wel gemaakt, dinsdagavond 9 nov a s in de ruimte die personen moeten hebben om een - sommige tentamens vinden laat in van het Centrum voor wetenschap en functie m de informatiesector goed te de middag plaats, dat betreft vakken levensbeschouwing ('de duikboot') vier kunnen vervullen Met functieanalyses die in het avondprogramma zijn op hoogleraren van de juridische faculteit en critical incident interviews is bij genomen, het kunnen propedeuse en aan de tand gevoeld m een gesprek, dat informatici geïnventariseerd welke tadoctoraalvakken zijn, keuze- en ver- wordt geleid door Paul Zoontjens Het kenzij uitvoeren en welke qualificaties plicht Achter deze vakken staat de betreft de professoren Barendrecht, daarvoor nodig zijn Deze gegevens zijn aanvangstijd expliciet vermeld Voor Groenhuijsen, Koekkoek en Witteveen gebruikt om oefeningen te ontwikkelen alle andere vakken is alleen een da Aanvang 20 30 uur Studenten zijn van die bruikbaar zijn m selectieonderzoek tum geprikt, de aanvangstijd staat op harte welkom' Voor het uittesten en valideren van deze je oproep van Bur Examens oefeningen wordeB studenten A&Opsychologie gezocht, die hun stage-of VOORLICHTINGSBIJEENKOMST onderzoeksactiviteiten binnen dit proKEUZECURRICULUM ject kunnen uitvoeren Inl dr P v d Berg Opvr 5-11 isereenvoorlichtingsbijeen (662949, P804) of dr R Schalk(662368 komst over het keuzecurriculum Deze P706) voorlichting is bedoeld voor 2e-jaars 2 Stage/Onderzoek Assessment-censtudenten van de 4 jarige opleiding en ters voor de I e jaars van de verkorte 2-jarige INTERNATIONALISERING Voor een student(e) die zich speciaal opleiding Aanvang U 30 uur Voor het In verband met een tijdelijke detacheinteresseert voor de assessment centerprogramma zie de borden bij kamer B rmgnaarBrussel zal drs Thijs van Vugt, methodiek hebben we een gecombi201 en m de hal coordinator Internationalisering, tussen neerde stage/onderzoek bij een organisa 1 nov 1993 en 1 maart 1994 met aan wetie-advies-bureau Het ontwikkelen en STAGES IN ANTWERPEN zigzijn StudentenFSW(excl VTW)die valideren van een assessment center In 1994 zullen op diverse plekken in informatie willen over studeren in het methode, m n het vinden van criteria Antwerpen weer stage-opdrachten be- buitenland dienen zich in die periode tot die zijn afgestemd op specifieke funcBureau Buitenland te wenden Bureau schikbaar zijn voor Letterenstudenten ties, IS onderwerp van studie Inl dr P Belangstellenden worden verwezen Buitenlandhanteert de volgende spreek V d Berg, P-804, tel 662949 uren elke dag van 13 00 tot 15 00 uur m naar het prikbord bij Bur Onderwijs, gebouw N tegenover B 201 SOC

FACU SOCIALE WETENSCHAPPEN

INSCHRIJVING KEUZEVAKKEN TWEEDE SEMESTER

ZELFSTUDIEMODULES SOCIO- EN PSYCHOLINGUÏSTIEK

Leeswijzer met literatuur en aanwijzingen te verkrijgen bij Bur Onderwijs, B 201 WIJZIGING EXAMENREGLEMENT

Vanaf 31 -8 1993 mogen geen onvoldoen des meer worden behaald De vijven die voor onderdelen zijn behaald voor 31 8 1993 conform de regels van het oude Examemeglcment, mogen blij ven staan, mits ze gecompenseerd zijn op het moment van afstuderen Het nieuwe Examenreglement kan worden afgehaald bij Bur Onderwijs TENTAMEN SEMANTIEK EN LOGICA,

Op WO 24-11, om 09 30 uur m SZ 37, vindt het tentamen plaats van Inleiding Semantiek & Logica TENTAMENS JANUARI

In de gang tegenover kamer B201 hangen de tentamendata voor het eerste en het tweede semester Er dient rekening worden gehouden met onderstaande vermeldingen - tentamens van andere faculteiten zijn met in dit schema opgenomen, met uitzondering van Inl Bedrijfseconomie voor studenten van de ver korte opleiding Marketing en Sociologie van het Boek - de studenten van de lichting 92/93 kunnen in alle vakken van him oude propedeuse nog tentamens afleggen

WINTER UNIVERSITEIT

Vanaf 15-11 bestaat de mogelijkheid in te schrijven voor de keuzevakken van het tweede semester Voor 1-12 dient men zich te hebben ingeschreven

FACULTEIT RECHTS GELEERDHEID

Studenten die vanaf jan 1994 het college KWW 1 gaan volgen dienen het boek Management Accounting and Cost Accounting, ColmDrury, Third Edition, TITULATUUR Chapman and Hall, ISBN 0 412 463903, Conform de (nieuwe) Wet op het Hoger aan te schaffen (± • 65,-) Dit boek veronderwijs en het Wetenschappelijk vangt Homgren en Foster, dat in de studiegids als verplichte literatuur is opge- onderzoek verkrijgt ieder die m het studiejaar 1993-1994 aan onze faculteit nomen afstudeert de titel van meester in de Studenten die de cursus reeds gevolgd rechten Dit geldt dus ook voor afstuhebben, maar het tentamen nog met deerders m een vrij doctoraal examen met succes hebben afgerond, kunnen en m de juridische bestuurswetenvoor de bestudering van de stof nog schappelijke opleiding Of deze regeling gebruik maken van het boek Homgren ook zal gelden in de volgende studiejaen Foster Voor het volgen van de colle- ren, is nu nog met bekend Informatie ges wordt echter nadrukkelijk het boek hierover is verkrijgbaar bij de studieadvan Drury voorgeschreven vieseur van het doctoraal 013 662502

LETTEREN

4 november 1993

VRIJ DOCTORAAL EXAMEN IN COMBINATIE MET DOCTORAAL EXAMEN

Met nadruk wordt gewezen op het feit dat het in de nieuwe wetgeving, die thans voor alle studenten geldt, 'met meermogelijkisomnahet afronden van een vrij doctoraal examen in te schrij ven voor het doctoraal examen van dezelfde opleiding of andersom Wel kan men nog inschrijven voor een andere juridische opleiding Informatie bij de studieadviseur van het doctoraal 013 662502 MILIEURECHT I

Het tentamen voor het vak milieurecht I (vakkode 660 037) wordt gehouden op do 13 jan 1994 te 14 30 uur RECHT VAN DE INTERNATIONALE ORGANISATIES

Het tentamen in dit vak wordt afgenomenopdo 23dec 1993 van9 00-12 00 uur RECHT VAN DE RUIMTELIJKE ORDENING I

Het tentamen m dit vak wordt afgenomen op dl 25 jan 1994 van 9 00-12 00 uur.

LEER VAN DE OPENBARE FINANCIEN B

Het tentamen m dit vak wordt afgeno men op do 13 jan 1994 om 14 30 uur BEDRIJVEN EN INSTELLINGENDAG JURIDISCHE FACULTEIT ROTTERDAM

Op dl 9 nov a s organiseert de juridi sche faculteit van de Erasmus Universiteit te Rotterdam een bedrijven- en mstellmgendag voor juristen Het pro-

Dit jaar wordt de Winter Universiteit voor de 5e maal georganiseerd en wel m Ma(d)(n)chestervan6totl5apr 1994 Deelname staat open vanaf het 2e jaar VTW De kosten van deelname bedragen £ 50,- (excl reiskosten en kosten voor maaltijden en drank) Geïnteresseerde studenten kunnen zich voor 15 nov aanmelden bij Dr ir Hugo van der Poel PSY

"Waarom doet u dat?"

Een gesprek over beïnvloeding van gedrag in het dagelijks leven, de (on )voorspelbaarheid van groepsprocessen en de (ethische) grenzen en mogelijk heden Zonderdatweeronsvanbewust zijn wordt ons leven dagelijks, op talloze manieren en m allerlei situaties, gemanipuleerd Deze manipulatie kan worden omschreven als gedragssturmg Ook over het omgekeerde, groepsgedrag en de (on)voorspelbaarheid ervan, valt veel te zeggen Bij nader onderzoek bhjkt dat veel van deze processen analyseerbaar zijn met een theorie van de chaos Over dit alles een gesprek op do 4-11 vanaf 20 00 uur in het Stiltecentrum Karel Soudijn, universitair hoofddocent, schrijver en cabaretier ondervraagt Mei van Elteren, psycholoog en socioloog, universitair hoofddocent algemene sociologie en Jaap van Ginneken, docent aan de Universiteit van Amsterdam, wetenschapsjournalist en radiomedewerker Alle belangstellenden zijn van harte welkom PROP. PSY

Studenten in de propaedeuse Psychologie diem het bezit zijn van een diploma van een HBO-opleiding en die een bovenbouwstudie willen gaan volgen kunnen mogelijk m aanmerking komen voor een vrijstelling van de propaedeuse eis van die bovenbouwstudie Dit is afhankelijk van de gevolgde HBO-opleiding Neem hierover zo spoedig mogelijk contact op met de studieadviseur van de bovenbouwstudie BELANGRIJK!!

Betreft PropaedeusecursusCultuurpsy chologie (blok 4, voorjaar 1994) Voor het onderdeel Historische Psychologie (docent Prof dr H Peeters) wordt, in tegenstelling met wat m de studiegids vermeld staat, gebruik gemaakt van het volgende boek Peeters, H F M (1994) Continuïteit en verandering Een inleiding m historische psycholo gie Nijmegen Sun (Dit boek verschijnt uiterlijk maart 1994) A&O-PSYCHOLOGIE: ONDERZOEK & STAGE

De Sectie Arbeids- en Organisatie Psy chologie heeft onderstaande onderzoeks/stage-thema's "in de aanbie-

"Waarom doet u dat'" Zie onder kopje PSY SOCIOLOGIE I e jrs. LPZ: INTERVIEW

Voor het blok interview dienen studenten elk 3 mannen te zoeken die bereid zijn tot een interview Het gaat om mannen die getrouwd zijn of samenwonen en die nog geen kinderen hebben of max 1 kind van max 1 jaar oud Het mterview gaat over vaderschap en wordt door de studenten afgenomen Vragen bij Menno Jacobs, S-108, t§|. 663270 ASZ ^ ' K Zoals aangegeven m de studiegids (pag 106) start LASZ V m het tweede semes ter en bevat 6 studiepunten De cursus wordt gegeven door Prof. dr R Muff els, die het theoretische gedeelte (4 SP) op zich neemt en Drs H J Dirven die zorg draagt voor het praktische gedeelte (opdracht = 2 SP) LASZ VI (demografie) wordt gegeven door Prof drs G Frmkmg in het eerste semester en bevat 2 SP Het IS raadzaam om, wil men LASZ V goed kunnen volgen, de SPSS cursus bij MTO (pag 104 studiegids) te volgen, voorafgaand aan LASZ V Deze SPSS cursus wordt zowel in het eerste als in het tweede semester gegeven Studenten m het eerste doctoraal jaar wordt geadviseerd de cursus SPSS in het eerste jaar te volgen Zij hebben derhalve 3 mogelijkheden de cursus te volgen in het eerste en tweede semester van het eerste doctoraal jaar, en in het eerste semester van het tweede doctoraal jaar Voor studenten uit het tweede doctoraal jaar rest SPSS te volgen m het Ie semester, alvorens LASZ V start in het tweede semester VTW

De tentamens Reizen in de Moderniteit vinden plaats op 17 dec 1993 (eerste gelegenheid en 1 aug 1994 (herkansing) De tentamens Consumptie, Cultuur en Levensstijlen vinden plaats op 13 dec 1993 (eerste gelegenheid) en 5 aue 1994 (herkansing) ERASMUS PROGRAMMMA 'Contemporary European Cultures'

Er bestaat voor dit studiejaar (1993/'94) nog ruimte voor twee a drie studenten Vrijetijdwetenschappen en/of Sociologie om deel te nemen aan het Erasmusprogramma 'Contemporary European Cultures' Het IS mogelijk om tussen de zes en drie maanden literatuur- en/of empirisch onderzoek te doen aan de volgende universiteiten en in de volgende onderwerpen Universidade de Coimbra (cultuur, toerisme, consumptie, stad). Lancaster University (toerisme, postmoderniteit, mondialisering, cultuurindustrie). Manchester Metropolitan University (populaire cultuur, leefstijl en consumptie, 'gentrification' en ur-

lUNIVERSHil

4 november 1993

Gezocht voor de sectie communicatie le Het gaat (tot nu toe) om de vakken Dit project zal begeleid worden door op donderdag van 9 15 12 50 uur en voorlichting Ondernemen m de Maatschappelijke Voor de inschrijving geldt het volgende dhr C Gratton Context, Technologie, Arbeid en BeSubsidies voor publieke sport en recrea- per project slechts 15 deelnemers 1 STUDENTASSISTENT ( M / V ) leid, Organisatiewetenschappen I, Inper project slechts 5 reserves tiefaciliteiten zijn een belangrijk deel ternationaal Ondernemen, Manage er geld een aanwezigheidsplicht van van het vrijetijdsbeleid van de overheid voor gemiddeld 1 dag per week, gedu 80% welkebij wordt gehouden middels ment. Informatiseren en Besturen Deze politiek is gebaseerd op de aannarende maximaal 6 maanden een presentielijst Na twee keer afwe- BOW Onderwijs Centrum me dat de kosten van deelname een groot Aanvang uiterlijk januari 1994 zig ben je in feite uitgesloten voor verobstakel vormt voor enkele sociale Taakomschrijving PEW dere deelname dat semester Indien je groepen De tentamens voor Kengetallen vinden Het IS de bedoeling dat de aan te stellen meteen de eerste en/of de tweede keer Gedurende de '80-er jaren zijn de attitu s t u d e n t assistent(e) vooral plaatsopl3 12 I993enl9-1 1994 Het met kunt, meld je dan even af bij Yvon des en politieke doelen veranderd Het onderzoekswerkzaamheden gaat verne(kamerS-147,tel 662209) Indien je tentamen Onderhandelen en Adviespro werd namelijk duidelijk dat de kosten er de eerste keer met bent en je hebt je cessen vindt plaats op 31 mei 1994 ('s richten, zoals onder meer {1) het wer van deze politiek erg hoog waren en de ven van proefpersonen, (2) het intypen met afgemeld, ben je uitgesloten van middags) verkeerde doelgroep bereikt werd en verwerken van data, (3) het verrich verdere deelname Daarom advies aan De bedoeling van dit project is het ana ten van literatuuronderzoek Voor een de studenten die reserve zijn kom m De hoorcolleges en responsiecolleges lyseren van de subsidienivo's t a v goede taakuitvoenngzijnmteresse voor iedere geval de eerste keer dat er een PGO vinden plaats van 15 45-17 30 uur meerdere sportfaciliteiten m een ge bijeenkomst is Op ma SZ 17 en do AZ 111 (t/m 31 onderzoek, stiptheid en verantwoordemeen te, het identificeren van de belang lijkheidsgevoel van essentieel belang njkste gebruikers en hun attitudes en Eenmaal ingeschreven = mgeschre- dec 1993) Op ma SZ 17 en do PZ 25 De voorkeur gaat uit naar een gevorder bane ontwikkeling), Universitat de Bar (van I jan 1994 tot eind jum 1994) de belangrijkheid van de prijs veniii de student(e) psychologie, van de afstu celona (sport en vri)eti)d, sociale ti)d, Het college zal plaatsvinden op maan Het IS met zo dat men zich nu kan opge deerrichting Communicatie en Voorconsumptie), Lunds Universitat (globa ALG d a g v a n l 3 50-17 25uur ven en m het tweede semester zich l i c h t i n g , hefst m e t enige onder lisenng en lokabsenng van cultuur, culWERKCOLLEGES MT0-P3 Stedelijke levensstijlen en het gebruik terugtrekt, omdat het bij nader mzien zoekservanng ErvarmgmetSPSSiseen tuur en identiteit, vergebikende moderVoor blok 2 van eerste semester zijn er van consumptieruimten Maastricht toch te zwaar zou zijn Het zijn 10 stu pre niteit), Freie Universitat Berlin jcul voorlopig4werkgroepengeroosterd wg Dit project zal begeleid worden door dhr diepunten en is een grote belasting tuursociologie, 'Erlebnisgesellschaft', Ima 11 10uurmCZ113,wg2ma 15 45 Kandidaten dienenzich voor 15-11 1993 Denk dus goed over de deelname na mondialisering en lokalisering en de H Mommaas aan te melden bij het secr CommuuurinCZ105,wg3di 9 15uurmCZ104, Op het VTW-bord hangt en bij het se Het project vormt onderdeel van een Europese culturele ruimte, culturele di nicatie en Voorhchting(T Aarts, P314), w g 4 d o 20 00 uur in SZ28 cretariaat van de vakgroep ligt een meerjarig onderzoekprogramma naar mensie Duitse eenwording) door middel van een korte brief + C V , De werkcolleges m week 44 (1 t/m 5 uitgebreidereprojectomscbnjvmg Voor aspecten van de vormgeving, de presen Studenten die hiervoor nog m aanmer geadresseerd aan Drs M BertingofDr nov ) vervallen Het hoorcollege vmdt tatie, de beeldvorming en het gebruik vragen, bel Yvonne kamer S 147, king willen komen of die al willen praV Hoorens Er wordt dan zo snel moge plaats op dl 17 40-19 25 uur ten over een plaats voor volgend jaar van stedehjke consumptieruimten De 662209 lijk contact opgenomen kunnen contact opnemen met Hans aandacht zal uitgaan naar de beeldvor De tentamens Causale Analyse via BOW niing van de binnenstedelijke ruimte Mommaas, Kamer S 154, tel 662683 BIJ de vakgroep strafrechtswetenschapMeervoudige Regressieanalyse vinden MUTATIES TENTAMENROOSTER door groepen toensten/consumenten In pen van de faculteit der rechtsgeleerdplaats op 23 juni 1994 (eerste gelegen 1 Management in het Openbaar Be dit leerproject zullen we proberen te In verband met een tijdelijke detache heid ontstaatmetmgangvanl jan 1994 heid), 18aug 1994(tweedegelegenheid), achterhalen hoe groepen binnenstadsstuur 1 febr (waarschijnlijk's avonds, nng naar Brussel zal drs ThijsvanVugt, een vacature voor een 12 december 1994 (derde gelegenheid) 30 mei ('s avonds) en 1 aug coordinator Internationalisering, tus- bezoekers de stad 'lezen' en 'gebruiken' De herkansing Onderzoeksmethoden Er wordt met name afgevraagd welke 2 Beleid en Organisatie van de Arbeids sen 1 nov 1993 en 1 maart 1994 met STUDENTASSISTENT ( M / V ) D 2 o p l 0 12-1993 aanwezig zijn Studenten VTW die verschillen daann te onderscheiden zijn markt wordtverplaatstvan27naarvr Het tentamen Methoden van Kwalitaen hoe deze verschillen enerzijds verinformatie willen over studeren in bet 28 jan (vacnr 0460) tief Onderzoek op 21 -1 -1994 is een her buitenland dienen zich in die penode band houden met de sociale positie van 3 Orgamsatiewetenschappenll wordt De vacature heeft m beginsel een omde betrokkenen en anderzijds met te kansmg D4 tot de volgende personen te wenden verplaatst van 6 naar vr 7 jan vang van twee eenheden per week ERASMUS en Sydney Dr Greg Ri- onderscheiden ruimtelijke kenmerken 4 Sturen van VerandermgenmOrgam Het tentamen Informatica n (derde ge- Aanstelling geschiedt voor een penode (Bourdieu) Om dit te onderzoeken is een chards, S 169, tel 662313 van een jaar, met een mogelijke verlensaties bhjftop6-l legenheid) vmdt plaats op 19 1-1994 combinatie van breed kwantitatief en Winter Umversiteit Dr ir Hugo van ging van een jaar diepgaand kwalitatief onderzoek nodig CURSUS SOCIAAL-ECONOMISCH derPoel,S-149, tel 662772 Het college zal plaatsvmden op dmsdag BELEID IN EUROPESE CONTEXT PELS EncConjn,S 169 (alleen op donDe te vervullen taken bestaan mt het van9 15-12 50uur Het aantal studenten dat aan deze cur derdag), tel 662313 ondersteunen van enerzijds onderwijssus zal deelnemen is dusdanig groot dat Oveng Bureau Bmtenland De samenstellmg van sportorgamsaties Vacatures, geplaatst in Univers, activiteiten, zoals o a het vervaardigen decursusleiding(drs W Hulsmk) heeft en sportmanagement zijn uitsluitend bedoeld voor van syllabi, vervullen van surveillancemoeten beslui ten om deze cursus (mge Dit project zal begeleid worden door dhr werknemers van de KUB. OPROEP (Sydney) beurten tijdens de tentamens en anderroosterd m 2e semester) tweemaal te G Richards zijds het assisteren bij wetenschappeWil degene die op 19 mei jl bij bet ten geven Daartoe is op woensdagavond CZ Hmdige trends m de sportsector, zoals hjkonderzoek Van de kandidaten wordt tamen 'Economische Aspecten van BIJ de vakgroep Personeelwetenschap101 van 18 30 tot 22 30 uur gereserveerd, privatisering, individualisering en belangstelling voor straf(proces)rechVnjetijd' de informatiemap van de Urn pen wordt gevraagd een drietal zodat de groep gesphtst (alphabetisch) telijke onderwerpen verwacht Zij beversity of Technology Sydney heeft professionahsermg creëren een dynarm kan worden In verband met het moei horen mstaat te zijn zelfstandig een weg meegenomen deze per omgaande re- sche omgeving voor sportorganisaties STUDENTASSISTENTEN lijk leverbaar zijn van het boek van Als sportorgamsaties in de toekomst te zoeken in biimen- en buitenlandse tourneren bij het secretariaat VTW NichoU & Salmon "Understanding the willen overleven, dan moeten ze zich literatuuur voor een aanstelling gedurende 1 dag European Community" wordt dat ver aan zulke trends aanpassen Zulke aan BASISBLOK VRIJETIJD EN Informatie kan worden mgewoimen bij per week, en een looptijd variërend van vangen door N Nugent "Government passingen betekenen oolc veranderm ONDERZOEK mr W E C A Valkenburg, tel 662187, and Publics of the European Commu 7 tot 12 maanden gen bmnen de organisatie Dit project Diegene die met bij de besprekmg van b g g 662254 Taken ondersteunmg van het onder zal de huidige s a m e n s t e l l i n g van mty(MacMillan) (HetboekvanNugent de recensies zijn geweest |zijn geregis WIJS en onderzoek van leden van de vak- Sollicitaties, schriftelijk bmnen twee sportorgamsaües analyseren, m relatie IS bovendien aanmerkelijk goedkoper treerd), dienen zich z s m temeldenbij weken, richten aan de secr van de Fadan het Nicholl/Salmon boek) groep tot Mmtzberg's 'orgamsational confi culteit der Rechtsgeleerdheid, mw mr A v d Reek (S149) i v m een vervan Gevraagd studenten PEW, economie, gurations' Enkele vragen waar een ant G M D Peters Van Gorp, Postbus gende opdracht zodat ook zij een vol- woord op gezocht dient te worden, zijn of psychologie met een speciale affim BERICHT VAN DE VAKGROEP doende voor de recensie kurmen beha teit voor personeelwetenschappelijke 90153, 5000 LE Tilburg, o v v het vaHangt de samenstelling van sportorga Het DB van de vakgroep BOW heeft caturenummer op de envelop len onderwerpen kennis van en ervaring nisaties van de sport af, of zijn alle besloten dat er voor alle materialen die met onderzoeksmethoden (SPSS) Een sportorganisaties op dezelfde manier via het BOC verstrekt zijn, betaald dient LEERPROJECT onderzoekende en meuwsgienge instel georganiseerd' te worden De kosten bedragen 4 cent VRIJETIJDWETENSCHAPPEN Het universitaire beleid is gerich t perpagma Aan het einde van de cursus Img Welke organisaties zijn het best aange De inschrijving voor de leerprojecten op het mdienstnemen van een Inlichtingen dr G Evers, S-188, tel wordt een totaalprijs berekend voor het past om het nieuwe khmaat te overlevan het tweede semester kan vanaf ma groter aantal vrouwen gehandi663023 pakket dat uitgekomen is voor de desven' capten en leden van etnische min15-11 1993 tot en met vr 26 l l b i j h e t Wat IS de invloed van het veranderde betreffende cursus Deze totaalprijs Sollicitaties binnen 14 dagen te rich derheidsgroeperingen Zi; worden secr S 153 De onderwerpen van de pro ten aan dr G Evers, secr vakgroep dient tot 2 weken voor aanvang van de daarom nadrukkelijk uitgenodigd jecten van het tweede semester zijn als beleid op de sportorgamsaties' Personeelwetenschappen, Faculteit desbetreffende tentamens bij het BOC Ook zal een vergelijking met de situate solliciteren volgt Sociale W e t e n s c h a p p e n Postbus (0-46) (contant) betaald te worden Het Paiticipation m sport and facility tie in Engeland een deel van het onder90153, 5000 LE Tilburg BOC zal toezien op een strikte controzoek zijn Dit college zal plaatsvinden usage the influence of price

.j^k.

EDE DE L I N GE

^V^

VACATURES

MEMO STUDENTEN NEW AGE: HET NIEUWE DENKEN

Chnstehjke studentenvereniging Icht hus organiseert 4 november in zaal AZ 7 om 20 00 uur een lezing over dit thema door drs P van Kampen Toegang gratis Voorinfo belRyanne013-438465 of Jeamne 013 446970 OLOF

Donderdag 4 november organiseert Vnendenclub S O S de Ewmg mixedhockey games op de velden van Were dl Aansluitend 's avonds feest ter so cieteite Vrijdag 5 tot en met zondag 7 november AHC weekend bij Lauren tius Rotterdam Maandag 8 november om 20 30 uur lezmg door mr Ingridvan de Reijt Zij is Nederlans referent aan het Max Planck instituut te Freiburg (B R D )enoudlidvanhetTilburgsStu denten Corps 'Sint Olof' Haar lezing zal gaan over de internationaal georgani seerde misdaad Omdat deze lezing ook bijzonder interessant is voor met-leden, nodigt de Senaat alle belangstellenden voor deze lezingvanharte uit Dinsdagavond de traditionele commissieborrel Woensdagavond 10 november is de wekehjkse disputenboreel ledere maandag en dmsdag staat er om 19 00 uur

precies een dne gangen maaltijd voor vijf piek klaar Donderdags wordt er een luxe maaltijd verzorgt voor f 7,50 ICHTHUS

De Bijbel, waar begin je'Studentenver emging Ichthus orgamseert een korte senebijeenkomsten voor met leden die wel eens wat meer wille weten over het christelijk geloof Avonden waar kriti sche vragen gesteld kunnen worden en waar we onderwerpen willen behande len als 'Wie is God' en 'Heeft geloven vandaag nog zm' Ben je gemteresseerd of wil je weten wat Ichthus nog meer te bieden heeft, bel dan Wilbert 362712/ 662324 of Aimemieke 438465 BELEGGINGSVERENIGING MARGE

Zelfs Univers kan met geloven dat de participaties m Marge 30% gestegen zijn' Daarom stond er m de vorige Uni verseenfoutiefpercentage(20%) PSdit geeft natuurlijk geen garanties voor de toekomst Daarom is Marge op zoek naar solidebeleggers, bel Jeroen358052 TAOP

Donderdag 25 november, 13 00 uur Workshops die alle gebieden binnen de Arbeids- en Organisatiepsychologie (en verwante studienchtmgen) bestrijken De thema's omvatten Intenm manage ment, organisatie-advies, werving en selectie, algemeen management, personeelszaken, opleiding training en ont

wikkeling, onderzoek en onderwijs, arbeid en ergonomie, soUicitatietrai mng en outplacement Inschrijven f 10,leden, f 15,- niet leden via de mformatie-folder of telefonisch 13 00-13 45 uur, TAOP kamer 013-663071 Na de workshop borrel -i- feest m 'La Cabane' STEPS

STEPS organiseert regelmatig lezingen en excursies naar o a reclame-enmarktonderzoekbureaus Lees de memo's om op de hoogte te blijven van onze activiteiten of word gewoon lid Kamer R 14 DESMEETSKRING

Woensdag 10 november excursie naar DSM in Geleen 's Ochtends rondleidmg door de fabneken e d gevolgd door een lunch en aansluitend een bezoek aan de fascale afdeling van deze chemiegigant Inschrijving is weer mogelijk via het prikbord van het FIT tegenover B924 Hier staat ook het exacte programma, de vertrektijd e d vermeld Verder op dmsdag 9 november ledenborrel m cafe l'Industrie op de Heuvelring vanaf 21 30u Op vnjdag 26 november vindt het 9e congres van het Landelijk Over leg Fiscalisten plaats in de Stadsschouwburg van Tilburg met als the ma 'Subsidiariteit, toverwoord of dood doener'' Inschrijving en informatie mogelijk op het spreekuur van de con grescommissie di/do van 14 15-18 30u Kamer R9 of middels de folder m For-

^

faitair N B De nieuwe leden krijgen hun eerste Forfaitair vanaf november toegestuurd PRIORITIJD

Do 11 nov wordt een lezing verzorgd door Projectbureau & Vereniging Rotterdam Waterstad Tijd 13 50 15 45 uur Plaats CZ105 Do 11 nov is er vanaf 22 OOuureenFSW feest inNoorderligt met een surprise-act en de band Go Down, Moses Vanaf ma 8 nov zijn dagelijks van 10 00 tot 16 00 uur kaarten a f 3,50 verkrijgbaar m de kantine vangeb S en de hal van geb A Aan de kassa kosten kaarten f 4,00 Vr 19&za 20 nov kun je mee op excursie naar Keulen' Vanaf woe 3 nov kun je je inschnjven tijdens mloopuurtjes Kosten ongeveer f 40 (excl eten) DEBATING CLUB

Op donderdag 11 november vinden de voorrondes plaats voor het Tilburgs Elo quentiatoemooi Gedurende de hele dag vinden er in CZ 104 debatten plaats Iedereen is welkom Op maandag 8 november wordt er om 20 30 uur, ter preparatie, in cafe De Roskam een workshop gegeven door Mare Westermans De nadruk zal hier vooral liggen op presentatietechneken Op zaterdag 27 november vindt het Eloquentiatoernooi zelf plaats in cafe De Voortum Het vmdt dus met plaats op donderdag 25

november, dit 111 eerdere berichten' Let er op dat de diverse sub-groepen inmiddels gestart zijn Denk er eens over na waann je je komend jaar wil speci ahseren Bel voor meer informatie 662592 (R 8), 361370 (Gijs) of 560774 (Marcel) EFACT

9 november Algemene Ledenvergade nng, 19 30 uur. Cafe Bet Kolen, Broek hovenseweg 111 te Tilburg 11 november Keuzevak en accentprograrama voorlichting voor bedrijfseconomen, 13 00 uur, SZ 17 18 november Keuzevakvoorlichtmg voor algemeen econo men, 13 00 uur, CZ 104 Je laatste kans om mee te gaan met de studiereis naar lerlandinmaart 1994' Erzijnnogenke Ie plaatsen vnj bij de vakgroepen Financienng en lEB In oktober 1994 zal de Verre reis plaatsvinden Wij zijn op zoek naar een enthousiast persoon om de commissie te completeren Interesse' Kom eens langs Efact, kamer Rl, 013 662991 AEGEE

Wil JIJ Europa m ' Wil je Europa en (vooral) haar studenten leren kennen ' Aegee biedt je deze mogelijkheid d m v lezingen, congressen, summer univer sities en allerlei andere internationale en lokale aktiviteiten Aegee organi seert binnenkort de volgende aktivitei ten

l U N l VKKSHil 18 november Zit de ozon straks alleen drukt Als je heel snel bent kun je je er nog in de koelkast'' Een lezing door dhr nog voor inschrijven Iedereen die een Van Kerkhof van Greenpeace over de trui besteld heeft, krijgt bericht als ze milieuproblematiek in Europa De le- klaar zijn De volgende lezingen staan zing begint om 14 00 uur in SZ 19 26/ op het programma Inov Lezinggencht 27 november Een kroegentocht door op eerstejaars 23 Nov Business InteUi Europa De kosten hiervan bedragen f gence 29 Nov BIK in het bedrijfsleven 15,-,dit is inclusief t-shirt en ontbijt Je Het wordt weer tijd voor een BIKfeest kuntleopgevenbijEstheroptel 676343 15 nov IS het zo ver, dan organiseren wij We verzamelen de 26" om 17 55 uur op samen met Kontekst een grandioos Tilburg CS waar we zaterdag omstreeks feest 8 30 uur weer zullen terugkeren Verder zuUem er nog de volgende congressen plaatsvinden MAKUB YOUR MIND 10 14 november Commimicationmde De Marketing Associatie KUB zoekt nineties in Geneve m e n s e n voor de n i e u w e congres24-28 november Xenophobia Are you commissie Voor mensen, die interes a racist^ in Freiburg se hebben is er op woensdag 10 novem 03-05 december Belgian beer vs Euro- her een informatiebijeenkomst in SZ33 pean beer m Leuven vanaf 16 00 uur Je kunt je nog opgeven voor de bedrijvendag tot 9 november PLATVORM Mensen, die zijn mee geweest naar de Platvorm is het overlegorgaan van stu P T T excursie kunnen een jaarbericht dentvertegenwoordigers aan de Sociale van de P T T afhalen op kamer R 25 Faculteit Er ligt nu een plan om een Beste Docent Verkiezing te organiseren VIOOLRECITAL binnen FSW Heb )ij zm om dit mee te Dinsdag 9 november organiseert dis organiseren' Neem dan contact op met puut Equihbre van Plato een vioolreci Enk Jan (013 367133) of Patrick (013 tal met Sonja van Beek Aanvang 20 00 636992) uur aula KUB Entree Platonen gratis, niet Platonen f 2,50

PLATO

Vanavond, Donderdag 4 11 AccUHappening Vrijdag 5 11 Ex-s if's filmmarathon Dinsdag9 11 Equihbre'sviool recital m de aula van de KUB, aanvang 20OOu 'sAvondsookinstallatievande jaarclubs, inschrijven voor 2 11 bi) het bestuur 17 11 t/m 19 11 Diesweek,met op Vrijdag 19-11 Gala INPUT

De congresbundels worden over twee weken bi) het oud papier gezet Kom ze dus zo snel mogehjk ophalen i De deel nemers aan de Hongarijereis kunnen trouwens nog steeds hun realisatiebundels ophalen' Tijdens kantooruren dl en do 11 13u Kom gezellig naar de Input borrel op wo 10 nov om 22 00 in cafe Wellus Naast gezellig kletsen kun je ook je ei kwijt bij studenten van de OC(voorheenSRC) Gameemetinput naar Antwerpen op vrij 19 nov Voor slechts 25, ontdek je alle mooie plekjes van deze culturele stad Bezocht wor den o a het diamantmuseum en de beroemde vnjdagmarkt Inschrijven via het Input prikbord Spaar nu alvast rood/ bruin/gele kleren voor het herfstkleurenfeest op wo 24 nov in cafe de Schuur

SOCRATES

Filmveremgmg Socrates presenteert Bodyguard (met Kevin Costner en Whitney Houston) Vanavond (4 no vember) in CZ 101 om 20 00 voor slechts 4, (platonen 2,50) FRACTIE VRIJSPRAAK

Woensdag 10 november 1993 houdt Fractie Vrijspraak om 19 30 uur een openbareledenvergaderinginA187 Op de agenda staan Beste Docent Verkie zing, verslagen faculteitsraad en OCveraderingen, voortgang commissies Iedereen is welkom Voor meer mfo Antoine Westhoof (013 358030) of Fe renc Weiten (GIS 427584) Spreekuur maandag van 13 00 14 00 uur, B 911

CWL/STILTECENTRUM PROGRAMMA NOVEMBER

STUDIUM GENERALE SCOREN IN SPORT & WETENSCHAP

1 s m economische faculteit In de wetenschap moet tegenwoordig flink gescoord worden En de topsport wordt steeds meer op wetenschappelij ke wijze benaderd Zijn wetenschap en sport identiek ge worden^ In dit programma voeren sport en wetenschap een een tweef/e uit Op speelse wijze gaan sporters, sportwatchers en wetenschappers met elkaar in discussie over enkele tackelende stelhngen Wie haalt wie onderuit'Wie zal het meeste scoren' Programma donderdag 11 november 13 OOuur Aula Talkshow Scoren in Sport en Weten schap De Scheidsrechter Annette van Trigt (presentatrice NOS Sport) De Spelers Theo Beckers (Hoogleraar Vrijeti)dwetenschappen),HermanBrus selmans (ex Voetballer, ex-Schrijver, ex Minnaar), Ben de Graaf (Chef sport De Volkskrant), Arie Kapteyn (Hoog leraar Econometrie, dir CentER), Lisanne Lejeune (Topsportster Hockey), Jan Reker (Coach Willem II), John Rijs man (Hoogleraar Sociale Psychologie, Auteur Handboek voor Coaches), Op de Tribune Toeschouwers met Rode en Gele kaarten Op het speelveld wordt om stellingen gestreden als 'Topsport = Wetenschap',' Johan Cruyf f moet een eredoctoraat krijgen', 'Wiskunde als studie onderdeel moet vervangen wor den door sportlessen', 'De Olympische gedachte is ver te zoeken m de weten schap'

Katholieke Universiteit Brabant

OLIVETTI PSC 40

/2195^-

486 SX-25 Mhz 4 Mb RAM 120 Mb harde schijf 3.5" floppy drive VGA kleurenmonitor MS-Dos 5.0 Windows 3.1 1 jaar garantie muis

N.B. JP 150 WS inirtjetprint incl. sheetfeeder Prijs onder voorbehoud en Ind. B.T.W.

PÖ SHOP Aanbieding is geldig zolang de voorraad strekt!

WETENSCHAPSWINKEL

Wafar>del«an 2 geb C 2* v»»rfli«p(ns Poatnis 90153 5000 LE Titburfl T«( {0131 663058 fax (0131663055

De Wetenschapswinkel biedt de de mogelijkheid om onderzoek te doen voor maatschappelijke groeperingen Wij bieden hierbij ondersteuning en faeili teiten aan Ben je op zoek naar een on Iderwerp voor een afstudeeronderwerp, vrije studie opdracht, leerproject of scriptie, kom dan eens langs Hier volgt een onderzoeksvraag Platform voor duurzame ontwikkeling Tilburg Welke verbetenngen zijn er mogehjk om de orgamsatie beter te laten functioneren' Gezocht student orgamsatie (mi lieu) economie Stichting voor gecoördineerd oude renwerk Tilburg (SBT) Onderzoek naar het implementeren van een personeels- en orgamsatiebeleid ten behoeve van de stichting ge coordineerd ouderenwerk Tilburg Gezocht student personeelsweten schappen Illegalen Jude Kehla Onderzoek naar de positie van illegalen in de Nederlandse samenleving Ge zocht student cultuurwetenschappen, nederlands recht Abvakabo Breda Hoe is de realtie tussen de hoge werkloosheid onder minderheden in Neder land en racisme' Gezocht student so ciale economie, sociologie Centrum Buitenlanders West-Brabant Onderzoek onder Marokkaanse jongens in West Brabant Gezocht student cul tuurwetenschappen Voor meer informatie, Rieus Timmers, KamerS 5, tel 013 6628I9/264S

9november Ommoetmgen Dejurist en zijn werkelijkheid' Hoe gaan juristen wetenschappersom met het recht' Oóor welke persoonlij ke en maatschappelijke keuzen worden ze geleid bij h u n wetenschappelijk werk' Welk hoger doel dient, met ande KON-TEKST re woorden, het (reeds tot stand gebrach5 nov Alternatieve faculteitsmiddagin te) wetenschappelijk oeuvre' Hoe den de Puf van 14-18 uur Met o a theater ken juristen over sommige actuele en van de Koffer, verhalenverteller Joris en controversiële kwesties' Over deze en een goochelaar Pils f 1,25 en gratis toe- andere vragen worden vier hoogleraren gang voor iedereen van de juridische faculteit aan de tand 13 nov Congres Onze Taal Voor de gevoeld m een gesprek met Paul Zoon deelnemers Verzamelen 8 20 uur Tiltjens De deelnemende hoogleraren zijn burg centraal Trein 8 39 uur (Evt af de professoren J M Barendrecht, meldingen graag doorgeven aan Marie M Groenhuijsen, A K Koekkoek en Louise, tel 013 680013) W J Witteveen Allen belangstellenden, ook niet-juristen, zijn van harte welPOLIS kom' Aanvang 20 30 uur Voor meer informatie mr Paul Zoontjens, kamer Als je foto's van het Polis introductie BI 134, tel (66)2179 kamp hebt bijbesteld, word je vriende 15 november Ami Ramdas lijk verzocht deze voor 19 november a s te betalen Dit kan in R 11 d m v een Een openbaar interview met Ami Ram gesloten envelop m de groene brieven- das, televisiemaker (VPRO), schrijver en essayist voor De Groene en het NRC bus Na betaling gaan we de foto's bijbestelleni Ma 8 november is het jaar- over aspecten van de migrantenproble matiek Naar aanleiding van zijn werk lijkse Walking Dinner Do 11 novem voor de VPRO en zijn essays zal met Ami her FSW feest Kaartverkoop op 8 no vember in Koffiekamer S tussen 10 00 Ramdas worden gesproken over de pro en 13 00 uur Do 18 november is er een blemen van miganten in Nederland, de (on)mogelijkheid van integratie en de bedrijvenmiddag met informatie en SPORT workshops Medewerking is aanwezig successen en het falen van het over van Kamer van Koophandel, GITP en heidsbeleid dat gericht is op opvang van PARCIVAL allochtonen m de Nederlandse samen Arbeidsbureau Aanvang 13 00 uur m Verhef je stem en kom naar de A L V op levmg PZ 25 Kosten f 2,50 Inschrijven t/m 11 november 20 30uurincafe Voskens 15 november in R 11 (Max 50 perso Daarnaast nog even de trainmgstijden nen) Het outdoor-weekend (voor de 25 november Congres Maatschappelijk verantwoord ondernemen voor atletiek maandag 19 30u en vnj sportievelingen) vmdt plaats op 20 21 Het CWL organiseert samen met Efact dag 16 45u atletiekbaan, woensdag november Inschrijving mogelijk m R 16 OOu sportcentrum (zaal) en donder 11 Do 25 november IS de excursie naar op 25 novembermhet Provinciehuis in dag 15 30u bostraimng (verzamelen op ABN/AMRO Inschrijving vanaf 10 no- Den Bosch een congres over 'Maat schappelijk verantwoord ondernemen sportcentrum) Voor informatie over vember in R 11 meer dan marketing alleen' Citroen Parcival of atletiek Rob (671214) of Nederland, Esprit Benelux en Konmk Toine(3S5127) VIDAR lijke Emballage Industrie van Leer zul Donderdag 4 november Smartlappen len hun invulling van maatschappelijk TURNWEDSTRIJD festival, maak met jeploeg of alleen een verantwoord ondernemen uiteenzetten Op zaterdag 23 oktober deden Kirsten geweldige smartlap Vergeet met je zak- en ingaan op de invloed hiervan op de van de Vosse en Roelie doek mee te nemen Donderdag 11 no profilering van hun onderneming Het Schuring mee aan de eerste wedstrijd vember Blind date, schrijf je snehn en congres biedt tevens een primeur op het van de dit jaar gestarte ontmoet de man of vrouw van je dro gebied van trendonderzoek Drs C tumcompetitie Kirsten turnde een goe men Zaterdag 13 november Asopos, Rohde van de vakgroep Massacommude wedstrijd en werd heel netjes 4de ga veel roeien met je ploeg zodat Vidar nicatie en Public Relations van de Roehe voldeed aan het nivo wat de KUB goed voor de dag komt in Amsterdam' Universiteit Utrecht zal openheid van probeert dit jaar te handhaven, ze werd 's Avonds een groot feest op Landvidi' zaken geven over zijn onderzoek in 1 ste' De eerstvolgende tumwedstrijd is opdracht van een aantal Europese recla- op 29 januari in Wagemngen waar we SBIT mebureaus naar trends in Europa Roh dan met een grotere groep naar toe ho de constateert een groeiend sociaal ve Gezocht' Leden die actief willen wor pen te gaan rantwoordelijkheidsbesef bij veel bednj den binnen de nieuw op te zetten PR ven Voornadere infonnatie CWL/Stil commissie Er zijn nog tentamenbun BRAGA dels te verkrijgen op de SBIT kamer De tecentrum, tel (66)2043 en Efact, ka De schaatstrainmgen beginnen weer merR 1/2, tel (66)2991 SBIT truien worden volgende week geVanaf donderdag 21 oktober vertrekken

de gevorderde schaatsers weer elke week om 12 30 uur van Tilburg C S naar de ijsbaan m Eindhoven De begin nerstraming vindt elke week plaats van 12 45 uur tot 13 45 uur in de Pelikaan hal te Tilburg Hou je van schaatsen en gezellige activiteiten kom dan eens naar een van deze trainingen om kennis te maken met deze geweldige sport en vereniging Voor meer informatie bel Christian (321113) of Enk (366409) ROOSTER

De buiten atletiektraming op woensdag van 16 45 18 15 uur is geworden een binnentraimngop woensdag van 16 00 17 00 uur m zaal I SAURON

De volgende activiteiten organiseert Sauron de komende tijd 18 november Pool en Snookeravond, 30 november Handicapbadminton, 8 december Groot Sauronfeest Wil je de Sauron gelederen versterken " B e l dan 358389 (Brigitte) of 366154 (Arjan) LACOSTE

4 november tomahawk cup, kom 's avonds langs of bel Astrid (361673), 18 november uitwisseling met Nijmegen, we hebben jou nodig voor de tegenstand met tennis en andere wedstrijden, bel even naar Astrid 30 november Smter klaas, ook hiervoor mag je Astrid bel len 23 december kerstbal bij Lacoste SHOT

Het heren 1 team, derde klasse KNHB, zoekt versterking' Ben jij de aangewe zen persoon voor dit fanatieke team, bel dan snel naar Stefan (013 441284) en word lid van deze gezellige vereniging Of kom eens langs op de training dms dag 19 45 21 30 uur of donderdag 18 3020 00 uur Heb je een ander niveau, dan ook ben je welkom

DIENSTPLICHT! Het IHaags Juridisch Adviesbureau helpt u aan uitstel of afstel.

Info: 06 - 8898.249 (0,20 p/min.)

Afspraken: 070 - 347 95 67 / 383 81 49 Hoezo hopeloze gevallen?

MENU PERIODE 8 T/M 12 NOVEMBER MAANDAG

spmaziesoep of heldere kervel/ aspergesoep gehaktschmtzel of speklapje stroganoffsaus andijvie a la crème of tumboontjes gebakken of gekookte aardappelen veg komijnekaasschnitzel stroganoffsaus-andijvie gebakken aardappelen luxe duitse biefstuk met spek + uien DINSDAG

toscaanse tomatensoep of oxtail clair babipangang-tjaptjoy satepmdasaus kroepoek rijst of fricandeau broccoli gekookte aardappelen veg babi pangang tjap tjoy soja sate pindasaus kroepoek-njst luxe Wiener schnitzel WOENSDAG

erwtensoep of bouillonsoep gyroschijf of rosbief pepersaus bloemkool of flageolets met bcchamelsaus patates frites of gekookte aardappelen veg sojaburger pepersaus flageolets frites luxe biefstuk DONDERDAG

aardappelsoep of chinese tomatensoep hazepeper rode kool aardappelpuree of spaghetti a la cremerauwkostsalade parmezaanse kaas

veg spaghetti bolognese (tahoe)-rauwkost-kaas luxe entrecóte VRUDAG

kippesoep of komnginnesoep gepocheerde vis-hoUandaisesaus ragoutschmtzel-kernesaus wortelen of witte kool aardappelkroketten of gekookte aardappelen veg kaassouffle hoUandaisesaus witte koolaardappelkroketten luxe gebakken zeetong

4 november 1 9 9 3

IUNIVERSH'II

TlHELMETIk

SpoHkk

.^ftJireizen ■ ■ K F 1* c h a l e t s e n a p p a r t e m e n t e n . ' h o t e l s e n pensions

I * busretour vanaf ƒ 1 2 9 R u i m 5 0 0 0 a p p a r t e m e n t e n e n c h a l e t s (o a In het Q u a t t e V a l l é e s ) e n 3 0 0 h o t e l s v a n O tot 5 s t e r r e n D e grootste k e u z e uil b u s / l r e i n e n vlieglickets v i n d )e bl| H e l v e t i a R e i z e n

i:

individuele a n ' a n g e m e n t e n g p s- - e n c l u b r e i z e n , .r o - e- ^

l-krokusairangementen ! • skitouren e n s a t a n ' s

41^1 Tel.: 03458-2200 Fax.: 03458 23%

®

Goedkope skireizen naar de grootste skraebieden van

[Tv

ÏA

Jb

yé

TEL:

085 - 340034

' ^

SKI

é^SPORWE ACTION

STUDENT

Low Budget ski-reizen ook voor groepen

Oostenrijk/Zwitserland Slowakije/ltalie/Frankrijk

Specialist in geheel verzorgde

Supergroepsaanbieding: appVskipas en bus (Vafréjus 8/1-15/1) V . a . ƒ 2 9 9 , Snowtxjardcamp ƒ 7 9 5 , - all I n . tel 0 8 8 1 8 - 1 1 0 3 fax 0 8 8 1 8 - 2 5 4 7

Skiën in Frankrijk, bus, app. en skipas v.a. ƒ 400,Skiën/langlaufen in Tsjechië en Polen, 1 wk hp v.a. ƒ 345,Voor meer info en groepskortingen bel:

K a ; » - ^ . 'N

SPORTIVE ACTION tel. 043 - 637788

SKI VflK^NTIE ROEMENIE in P0I6N^ BRfiSOV of SINUm

Ook ideaal om te boeken met een groep Voor alle info en brochure: 030-340358

%

'%.

Voor een perfekte en voordelige wintersportvakantie

Folkingestraat 34 Groningen • Telefoon 050-144255

Frankrijk Ski-Specialist 15 Skidorpen zoals.

Val Thorens, Tignes, La Plagne App - Hotels - Club Aquanus App + Skipas va [ f t » » Bus - Trein - A u t o ^ ^ * " Skitrekking - Skisaf an - Skistages

* 5-daagse reizen naar Frankrijk/Oostenrijk vb Frankrijk v a / 380,- pp - busreis - logies in appartementen - 3 dgn skipas * 9-daagse reizen naar Frankrijk/Oostenrijk vb. Oostenrijk v a / 599,- pp - busreis - halfpension - 6 dgn skipas

03410-32244

033­754080

SKlfcWAllSliriES Méér dan skiën alleen!

De leukste skireizen naar schitterende sneeuwzekere skigebieden in de Franse Alpen.

Voor studenten/groepen zeer speciale tarieven!

Bel Camelot 030 ­ 522 330

%

SNOW + SUN = SKIFUN in taxfree ANDORRA De Pyreneeën bieden grote voordelen voor uw wintersportklanten:

DE SPECIALIST^ÓP | HET GEBIED VAN WINTERSPORTREIZEN VOOR GROEPEN

S K I - I R E I Z E I V J Bel voor folder en informatie

SNOWTIME ■

10-dgse busreis inkl hpofapp en skipas Avoriaz v a / 439,- Sarntal v a / 565,Les Arcs v a /459,- Söllva ƒ695,

m

f. 495,-

CHATELS

De Roemenië-specialist KOTT REIZEN V a n Boshuizenstr 105 1083 A S Amsterdann Tel 020-642 16 50/642 7 3 3 3

y r ^ ( ^ / / SC;R

Inclusief: _ * 7 overnachtingen H.P. * 7 dagen skipas, * reisleiding

Chalets met half pension-service.

Fraai gelegen in sneeuwzekere skigebieden.

'Ar">

1 w e e k hotel h p vlucht vanaf ƒ 6 6 0 , Voordelige kinderkortingen en skipakketten

(^ scp.

STUDENTEN SKI-REIZEN Sinds 1977 Zeil « m S M • T h u m e r s b a c h NeuKIrchen- Saalbach M é g i v * - Deux Alpea etc.

OOK BUSREIZENII

SKIËN

'-»*

Travel

Skiën - Sport - Cultuur * Scholen Winterskien * Bedrijven * Zomerskien Brochure? Bel * Studenten ■ Langlaufen * Families * Praagreizen 0 2 2 7 4 - 2 2 7 3 Clubs ■ Sportreizen Kluiten 1 1674 NMOpperdoes fax 02274 3661

SKIËN IN FRANKRIJK! vervoer/app/skipas v.a.f 415,- ^ ^ |4-'--

Duke

(voorheen School-Ski-Sport)

Groepsreizen

^

, / .•^'

REIZEN

Tevens Oostenrijk en Tsjechië

ANVR/SGR

y

Lever

Frankrijk.

Bus, app. en skipas al vanaf ƒ 349,Voor groepen speciale kortingen.

GoGo Tours 010-414 25 99

SKIËN

Geidlige ikneve skivakinnes onder loding n n ervaren spotlenien n de franse alpen Biureu + 7-daa(se skipaa + skilessen + dumalenaal + aiipailenienulniiir + ( n n s g^niik snowbaudsennMnaskis Gezellig a|irts skiün Skiles van nedeitandse sbcncks .

Individuele- en gtoeps L A S T S E C O N D LX>W-BUDGET-AKT1EF LOW-BUDGET-AKTIEF Onze appanememen a j n mgenchl voer é individuele en/of groepen tAn l2penonen.| Bel ons voor de gialis winterspoftfolder<

I * trein- e n vliegtickets

* 5 moderne skigebieden tussen 1 5 0 0 e n 2 6 5 0 meter • 9 0 skiliften m e t 2 0 0 k m s n e e u w z e k e r e a f d a l i n g e n • 3 0 0 z o n n e d a g e n per j a a r d o o r zuideliike ligging •

• b e t a a l b a r e e n g e z e l l i g e "taxfree" a p r è s ski l a g e belastingvriie t a n e v e n v o o r s k i p a s s e n s k i l e s s e n e n skihuur 1 week appartement v a / 8 5 , ­ per persoon m t pe™. ei«m v»voer) 10 dagen appartement v a / 2 7 5 , ­ per persoon (inci i)u«.i.)

10 dagen hotel (H P) v a / 4 9 9 , ­ per persoon (incl busreis)

Snaeyinh Busreizen

05413­53200

' SKIVAKANTIES VOOR JONGEREN Frankrijk, Tsjechië, Andorra en Oostenrijk 7 dagen hotel l/o vanaf ƒ 239,Skipas + skiles vanaf ƒ 199,Speciale groepsprijzen Info: Do it... 020-5696811 Lid ANVR/SGR

WINTERSPORT Met 2 0 tot 200 pers skienS

Dubbel D utch groepsreizen |$GR 1820) Voor gratis skckjtjnt/offerte

076*211038

^

ianglauftn Ciass eoLintfy "•■Svfrj

NATUtJUKKtlUJaN u i l OKI) <•" 'J

J'

4 november 1993

lUNlVERStM

Betaald matseren Voor f5,­ vult u onderstaande ruimte boordevol, inclusief trefwoord bovenaan.

De matsertjes kunnen enkel met deze leesbaar ingevulde bon (één letter, leesteken of spatie per blokje) bij de redactie worden ingediend.

Betaling kan per giro­ of betaalkaart onder gesloten omslag of op de redactie.

AbvaKabo

Veigeet niet ook naam en adres in te vullen.

S­c­ • •

Verkiezingen commissie personeels overleg (CPO)

in

STEM AbvaKabo voor GOEDE arbeidsomstandigheden en GOEDE arbeidsvoorwaarden op een dynamisciie universiteit

Naam: Adres: (Tel:

QQ

Uitgeverij Em de Jong b v

B%

Hoofdprijs .000

E E N M O D E R N E GRAFISCHE OND ERNEMING M E T ' N R I J K E T R AD I T I E

UNIVERS tilburgs universiteitsblad REDACTIE

pieter siebers hoofdredacteur (tel 2926) paul van den broek (2925), dylan van eijkeren (2272) michel knapen (2506) gerard rutten (3330), angela van schendel assistente (2277) VORMGEVING

gertjan bloemers (2272) MEDEWERKERS

mark van assen, ralf bodelier, pascalle cappetti, adrian van den eerenbeemt. roland enthoven, jac frederix, bert heffels, michel jehae, conne de kater, klaas mulder, barbara snoeren, bert witte REDACTIERAAD

mr p zoontjens voorzitter. mr h a m backx, dr f boekema, h damen, dr h evers, j rietveld, f teunissen, dr a vallen, j v vugt, c van v^agtendonk, maurice ackermans adviseur FOTO'S

enk van der burgt, hans van zeeland ADVERTENTIES

angela van schendel kamer a 17 tel (66) 2277 bureau van vliet postbus 20, 2040 aa zandvoort tel 02507 14745, fax 0 2 5 0 7 17680 OFRCIELE MEDEDELINGEN

afd pers en voorlichting, kamer b 10 tel (66) 2001

Troostprijs: korting met je CJP op theater, musea, concerten, films, CD's, boeicen en reizen plus 6xCJP Magazine.

Vul in en doe mee met de Grote CJP Loterij.

KOPIJ

alle kopij moet uiterlijk op donderdag 12 00 uur in de week vóór het verschijnen in het bezit van de redactie zijn REDACTIE ADRES

warandelaan 2, 5037 ab tilburg kamer a 15 t/m a 17 fax nr 630145 LANDELIJK SAMENWERKINGSVERBAND

S t u u r d o x o b o n in e n Je o n t v a n g t Je C J R b i n n e n d r i e w e k e n t h u l e . H o t n u m m e r o p Je O J P g e l d t e l s l o t n u m m e r . I e d e r e e n d i e m e t e e n b o n of a n t w o o r d k a a r t e e n C J P b e e f t g e k o c h t v a n a f 1 s e p t e m b e r 1 9 9 3 m a a k t k a n s o p d e H oofdprijs, e t u u r d e z e of e e n a n d e r e C J P ­ b o n in \ » n Jij m a a k t o o k k a n s o p f 2S.OOOI Ik b o n niet o u d e r d a n 2S Jaar e n m a c b t i g d e s t l c b t l n g C ü R o m :

27" n o v e m b e r

□ e e n m a i i g e e n b i j d r a g e v a n f 2 0 v a n mIJn b a n k / g i r o r e k e n i n g af t e scbrIJven □ tot w e d e r o p z e g g i n g d e Jaarlijkse b i j d r a g e v a n e e n C J P v a n m i j n b a n k / ­ g l r o r e k . a f t e s c h r i j v e n . Ik b e t a a l d a n b e t 1® Jaar g e e n f 2 0 m a a r f 1 5 Voornaam: F>08tcode: Bank/gironummer: I

Acbternaam:

___^^_

Plaats: i

i

_ _ „ _ Ooboortedatun^: i

i

­i

1

1

Straat:

Huisnummer: .

_ _ _ ^ IVI/V

V s r o u n n i n g verioorvd c

i^ s a n d a S U a n t l n s C J P , P o s t b u s 3 S 7 2 l O O I j ^ j A m s t s r d i >rk l _ 0 O S C I s r ^ i r e 0 3 l > « p r l j a w l n n a a r w o r c K o p i a

lnlk9l­itlr>Qan 0 2 0 ­ Q 2 Z 4 0 S 9 In d e C J P l a d d e r In d e

REDACTIE HOP frank steenkamp, pieter evelein, marcel wiegman DRUK drukkerij de jong, baarle-nassau

1 H andtekening:

Stuur d e z e b o n In e e n g e s l o t e n e n v e l o p z o n d e r p o s t z e g e l a a n C J P , A n t w o o r d n u m m e r 1 0 4 4 S . 2 7 0 0 W B Z«

£>• o p t > r » n o a t « n \

hoger onderwijs persbureau hop waarbij verder aangesloten ad valvas vu amsterdam. cursor eindhoven, delta delft, folia uv amsterdam. ku nieuws nijmegen, mare leiden observant maastncht, u blad utrecht, uk groningen en universiteitsblad hvenfe

Volkakrc

ï bekend

a*n>aakt.

ABONNEMENTEN studenten f 15 per jaargang voor met universiteitsleden f 40,maak voor een abonnement het bedrag over op giro 1077496 t n v katholieke universiteit brabant, o v v 'abonnement univers jaargang 3 1

4 november 1 9 9 3

UNIVERSPM

Drie vrouwelijke hoogleraren Dat Daarnaast meende de fractie dat het maken binnen de universiteiten Want dit fenomeen, zo legt Signd IS het resultaat van een jaar naar- beleid gebaat zou zijn bij cijferma stig zoeken naar vrouwen op hoog- tige beloftes Het College van Be- van der Laan uit, is vooral debet aan leraarposten Alleen economie, psy- stuur werd met enthousiast, maar de geringe doorstroming van vrou chologie en vrouwenstudies hebben beloofde eens te bezien of binnen de wen naar hogere functies Samen er een vrouw bij gekregen Prof afspraken met faculteiten ook met het actiever werven van vrou welijke hoogleraren, is het in hms C P M Wilderom, prof B L M F de streefcijfers een plek zouden kun houden van de vrouwen die op lageVonge week belde ik de Vlaamse Gelder en prof T M Willemsenzijn nen krijgen re posten binnenstromen, dus ge schrijver Herman Brusselmans via inmiddels benoemd wenst, aldus Van der Laan, namens de centrale van de universiteit Dat Precies een jaar geleden besloot het de TSO vertegenwoordigd m zowel duurt een momentje, waarna een Presidium de notitie over werving de u-raad als de Emancipatiecomen selectie vrouwelijke hoogleraren geschokte auteur de telefoon beantmissie Portegijs baseerde haar stuwoordde Tk dacht dat Vivaldi me voor te leggen aan de faculteiten die onder andere op de KUB, en ook Dit behelsde de aanbeveling van de belde, maar gelukkig ben jij ' t ' hier bleek dat vrouwen nauwehjks Emancipatiecommissie om bi) vaDe zegeningen der elektronica zijn doorstromen De cultuur, het gecatures actiever naar vrouwen te schier onnavolgbaar, maar voor wie brek aan begeleiding en het onzezoeken In februari dit jaar heeft de ker bestaan (de korte en flexibele dat wel betracht, heeft de KUB er universiteitsraad zich gebogen over contracten) liggen hieraan t e n sedert kort universiteitsbreed een de 'evaluatie positieve actieplangrondslag Vooral die hausse aan meuwe bij Een 'muziekje terwijl nen', en met name de fractie TSO tijdelijke contracten is Van der Laan u-wacht', voor wie moet wachten (Tilburgs Studenten Overleg) keneen doom in het oog, wat ovengens op een doorverbinding Dat levert de de nodige aarzelingen Wijzend ook betrekking heeft op mannen de telefomstes van de centrale soms op de werving van vrouwelijke Laatst, zo illustreert zij, sprak ze een een prettig persoonhjk contact op hoogleraren, oordeelde de fractie dat wetenschapper die om het half jaar het beleid te vrijblijvend is 'Er is met bellers, zo vertelt een van hen weer veel tijd moest uittrekken om 'Vanochtend had ik nog een man geen behoefte aan nog eens twintig De fractie TSO is nog steeds aller zijn baantje veilig te stellen Niet onder de knop die me complimen- notities, er moet concreet iets aan mmst te spreken over het positie echt een goede basis voor een hoogteerde met mijn pianospel' Verder gedaan worden ' Desgevraagd laat ve actie beleid Deze maand komt leraarschap Als het aan Van der het opmeuw aan de orde m de Eman Laan ligt, komt het fenomeen vrou hebben de telefonistes wemig pro- de voorzitter van de Emanci-patie commissie weten dat allerminst cipatiecommissie Op tafel liggen weli|ke hoogleraren opmeuw op de fijt van de muziekjes Ze horen de duidelijk is, of de paar hoogleraren dan de conclusies van het boek van agenda van de universiteitsraad deuntjes nooit, omdat zij doorver die recentelijk benoemdzijn, op het Wil Portegijs, Jammei dat u gaat, buiden, doch nooit doorverbonden conto geschreven kunnen worden dat handelt over de vraag waarom [PC/PvdB] worden zo weinig vrouwen een carrière van het advies van haar commissie De muziek komt tot de wachtende via de PTT telefooncentrale op de KUB Daar staat een cd-speler met wisselaar Die lokaliteit is er de oorzaak van dat de wachtenden S L U I T E N MET P A P E R C L I P OF S L U I T Z E G E L woensdagochtend jongstleden ver stoken bleven van een muziekje Dat zegt Carlo Boes van het Audio visueel Centrum, die de cd-wisseNAAM ^J!6^/y^j^ NAAM laaraanenmtzet 'Wanneer de PTT INTERN A D R E S ^ ^ 5 « : ^ ^ INTERN AC daar aan het werk is, kan het wel /Jy AFZENDER AFZENDER eens gebeuren dat ze de stekker er uit trekken of dat dmg afzetten Ik

Muziek terwijl u wacht

Hoogleraressen

CA)

Zaken

DE G8CI:JFERDS WERELD GEEN NIETJES GEBRUIKEN

NAAM

;ir

CD

NAAM

m O

AFZENDER '

R. uA.

NAAM

/n/-

/ ^ ^

S^«>v»^¥£>-^«

INTERN A D R E ? ^ / } \ 6

AFZENDER

AFZENOEK^^

iffi^

NAAM INTERN ADREJ

INTERN Al

AFZENDER

AFZENDER X)\K

Cees Boor, KUBs opperpostbode, vertelt dat zijn dienst verant woordelijk is voor al het papier dat de KUB uitgaat en binnenkomt Ze transporteren 't, verspreiden 't, bezorgen 't Je noemt 't maar, en de KUB PTT zorgt ervoor Post en bewaking verzorgt de besteUing van bmnens huise poststukken, ordent de mt gaande post, en bezorgt de mko mende post Drie tot vier man van Boors dienst doen niks anders post IS hun leven 's Ochtends brengt de echte PTT gemiddeld 12 (maar soms 20) postzakken binnen Die worden gesorteerd en binnenshuis bezorgd 's Avonds gaat er weer een massa post naar buiten, die door P&B nauwgezet wordt geteld In 1992 verstuurden alle KUBbers samen 642 355 postjes Dat gaat van een simpel drukwerkje van 70 cent tot brieven per expres en aangetekend naar de Verenigde Staten, hetwelk op 125 gulden komt De gemiddelde prijs van een KUB post naar buiten be draagt 1,32 gulden, waarmee het jaarbedragvan 1992 op 1 011 389 gulden en 70 cent kwam

^

mijn broer

m < N < cc tr UJ <

f

>

Q.

\- o. v> <

^,yT)

ow

o\^r

O UJ >0Q Q I-

i^

dode sigaar tot leven wekt Dat moest ook wel, doceert hij, want door de meest recente tariefsverhogingen zouden anders de faculteiten en diensten linea recta 't Is een flinke partij werk, weet naar een failliet zijn gewandeld Boor, maar 't meeste werk zit 'm in De komst van alle computernetde poststukken die persoonlijke werken binnen de Tilburgse uni begeleiding verlangen Dat waren er versiteit heeft niet tot een verafgelopen jaar bijna 5000 Zoals, bij mindering van het interne postde uitgaande post 651 aangeteken- verkeer geleid, vermoedt Boor de brieven, 1780 expres stukken, 11 met grote stelligheid De om brieven met ontvangstbewijs, 93 vang van dat interne verkeer met verzendbewijs, 28 aangeteken- (grote bruine enveloppen) bede brieven met ontvangstbewijs en draagt per jaar, alleen al voor de 129 stukken per koerier Ieder van ondersteunende diensten, zo'n 75 duizend stuks Dat weet de die stukken knjgt een PTT formu lier aangehecht, en Boors dienst nondescnpte afdehng Registra zorgt dat die formulieren allemaal tuur en Archief aan postale cij netjes worden geparafeerd en terug- fers op te hoesten gaan naar de PTT 'Stukken met De faculteiten posten hun bruibegeleiding', noemt Boor de postkm- ne enveloppen via PSiB, en daar deren, die z'n speciale zorg verdie zijn geen cijfers van Boor weet wel dat het om forse, heel forse nen aantallen gaat 'Mailings, medeVanaf de start van dit academisch delingen, berichten aan mede jaar doet Boor aan 'lineaire tarie werkers, dat zijn elke keer zo'n ven' HIJ kreeg ook vorige jaren al 1800 exemplaren ' Waarom met korting op de KUB-bulkpost, maar alles per pc gaat, weet Boor niet, hij heeft z'n afspraak met de PTT maar 'n goed en besparend idee herzien, en zodoende een grotere h)kt 't hem wel [DvEj korting bedongen 'Een redelijke korting', gnuift Boor, terwijl hi) zijn

642.355 poststukken

Thuisgekomen dookmdekoelkast, zag dat mijn melk door iemand anders opgedronken v^as, vloekte, en nam een fles Bavaria zonder een streepje op de bierhjst te zetten M'nfiets duwdeik om, enzettehem op z'n kop Met de inmiddels opgesnorde bandehchters (3), plakker tjes en Solutie wüde ik het zaakje eens mooi gaan repareren Niksdus Ik was denk ik - zeven, toen je me leerde hoe je een band moet plak ken Twaalf jaar langluktemij dat Vier academische examens verder, en ik kan het niet meer Wetenschap, dat stompt af Kiijg ik bm nenkort weer college van je^ Niels

L«.«-»Ai

ü. DC _, LU •a:

U n i \*fe.rsTw^ee

R

INTERN ADRES

INTERN ADRES

cn cn

zal er even heenlopen om 'm te leseften, of aan te zetten ' Wanneer dat is gebeurd, klinken de tonen van diverse pianomuziek door de hoorn Dat was een jaar geleden w^el anders, herinnert Cees Boor zich Zijn telefoon stond rood gloeiend, omdat een technisch medewerker van de KUB van thuis een cd-tje had meegebracht en m de wisselaar gestopt 'Creedence Clearwatei Revival was dat, dus heb ik maar snel eén van mijn dames (Boor dmdt hier op de telefonistes, DvE) naar de stad gestuurd om daar wat cd-tjes te kopen. Nu staat er rustige pianomuziek op, en daar hoor ik heel wetmg over Met kerst stoppen we er wat kerstmuziek m, dat is ook heel sfeervol', aldus Boor De idee achter de wachtmuziek is geen overbodige luxe, weet hij te vertellen 'Weliswaar hoor je het mtem ook, maar de idee is dat wachtenden van buiten anders vaak met weten wat er gebeurt Ze belden een toestel, en warmeer dat in gesprek was hoorden ze niks meer Die muziek maakt dmdehjk dat ze m de wacht staan' [DvE]

NAAM

J

«a:

co <c cc

ro^jé-—/^><^

^£L.

Wetenschap, zo werd me wijs(') gemaakt, verbreedt jehorizon Dus het ik me enkele maanden mschri] ven aan deze universiteit De rest van het verhaal ken ;e Wat ze er met bij vertelden, is dat deze kenniscumulatie leidt tot een vergaande aantasting van andere vaardigheden Nu ik na enkele weken onderhand wel weet wat Keynes en al die andere knappe knapen beweerd hebben, moet ik tot mijn grote verbazing constateren dat ik alles wat ik van jou geleerd heb, helemaal vergeten ben Gisteren fietste ik met mijn hersenpan overvol weetjes over het rode fietspad, dat mijn dagstad (KUB) met mijn nachtstad (Tilburg) ver bmdt Plotseling zag ik glas op de grond liggen, maar omdat ik met mijn gedachten hij de theorie was, werd mijn praktisch handelen volkomen uitgeschakeld In knalde dus door de splinters heen, en reed m'n banden lek Ik siste van woe de, en vloekte

Brieven aan

INTERN ADR9 AFZENDER/

AUard,

Niels,

Wat een tragiek daaim het Tilburgse, wat was je eigenlijk vergeten van dat plakken, zomoeilijk is dat toch allemaal niet Ik vrees dat je een denkfout maakt, misschien denkik zelfs te weten hoe dat komt Datjij geen banden meer kunt plakken, heeft misschien een wei heel ande re oorzaak dan dat jouwjongehoofd zo berstensvol theorietjes zit De aanwijzing geef je feitelijk zelf, al IS het heel en passant Het gaat om de manier waarop je je woede koelt het IS nogal ongebruikelijk om dat metmelktedoen Hoewel, al schrijvende reahseer ik me recent m de bioscoop een reclamefilmpje gezien te hebben wat melkdrmken m een heel ander daghcht zet De zuivel handelaren hebben de melk de witte-motor benadering er hardhandig uitgegooid en melden nu iets m de trant van de mooiste sensatievoor demand Hetreceptkomt waarschijnlijk uit een erotisch reclamekookboek wat voorschrijft dat meisjes hun lippen heel rond moeten tuiten om desmaak tepakken te knjgen Heb je dat dan misschien gezien, dat je naar die fles greep' Je zegt wel de koelkast m te duiken op zoek naar melk, maar, en daar gaat het om, jevmdt daar zon der enige aarzelmg de Bavaria Mis schien tref je die daar wel vaker aan dan de melkfles En dan vnlhet wel eens gebeuren dat er al vroeg bram damage optreedt Tegen de tijd dat het echt uit de hand loopt, hebben ze ook wel iets gevonden om dat te repareren Allard