1993 02 11

Weekblad van de K a t h o l i e k e U n i v e r s i t e i t

Een miskend handelsreiziger De Rotterdamse hoogleraar Heinz Kimmerie trekt onvermoeibaar door het land om te spreken over Afrikaanse filosofie. Hij wordt overal met open armen ontvangen, maar nergens al te serieus genomen. Tenwijl de filosofie van het donkere continent zeer divers blijkt te zijn.

Binnenkort te vernemen in een collegecyclus aan de KUB.

Het positief actiebeleid, met als doel meer vrouwelijke medewerkers op de KUB te werven, heeft na een jaar niet veel resultaat opgeleverd. Vrouwen doen het nog steeds slecht op de arbeidsmarkt van de KUB. Dit blijkt uit de cijfermatige evaluatie van het stimuleringsproject, die dinsdag door het College van Bestuur in behandeling is genomen.

De cijfers, die de periode 1 november 1991 tot 1 november 1992 betreffen, geven aan dat de totale toename van het aantal mannen in verschillende functies veel hoger ligt dan het aantal vrouwen dat een baan krijgt. Het totale personeelsbestandisbij hetwetenschappelijk personeel (de aio's uitgezonderd) èn het onderwijs- en onderzoekonder-

Een jaar positief actiebeleid levert niets op steunend en beheerspersoneel (obp), uitgebreid met zeventien mannen, terwijl de toename van het aantal vrouwen vijf bedraagt.

Zo zijn er afgelopen jaar op de Economische Faculteit in totaal elf mannen bijgekomen. Slechts twee vrouwen wisten een plaatsje binnen deze faculteit te bemachtigen.

Bij de Letterenfaculteit is zelfs een afname van het aantal vrouwen te bespeuren; vier vrouwen verlieten de faculteit, slechts twee mannen volgden hen. Ook op de Sociale Faculteit doken de vrouwen in de min. Drie vrouwen tegen één man

verdwenen van de loonlijst. Bij Wijsbegeerte bleef het aantal vrouwen gelijk, terwijl het aantal mannen met twee toenam. Vanwege ziekte van de dienstdoende ambtenaar, zijn de cijfers van Rechten te laat aangeleverd.

Bij het onderwijs en onderzoek ondersteunend en beheerspersoneel (obp) gaat het in absolute zin redelijk met de vrouwen. Het rapport laat cijfers zien van de salarisschalen 7 tot en met 12 en van de schalen 16 en 17. Schalen lager dan 7 werden niet in het onderzoek meegenomen, omdat in die catego-

Brabant

rieën juist sprake is van een overbezettingvan vrouwen. Het afgelopen jaar nam in vijf van de acht salarisschalen het aantal vrouwen toe.

In totaal nam het aantal vrouwen in de obp-gelederen toe met negen, terwijl in dezelfde tijd het aantal mannen met zeven vermeerderde.

Relatief gezien zet dit dus maar weinig zoden aan de dijk.

Dat er nog heel wat moet veranderen in de positie van vrouwen, staat voor Greet Nijhoving, emancipatiewerkster, als een paal boven water: 'Het emancipatiebeleid moet veel meer aangescherpt worden. Gelijkheid van geschiktheid is niet meer voldoende. Ook dat laatste moet meer in het voordeel van vrouwen gaan werken; het college Vervolg pagina 3

KUB Consultancy gaat op eigen benen verder De verbasterde versie Carnaval is een stevig omgesmede versie van een oorspronkelijk heidens omkeringsfeest. De katholieke kerk confisceerde dat feest, raakte verwikkeld in een onophoudelijk gevecht met de volkse moraal en staat aan de zijkant nu het feest zich lijkt te ontpoppen als intercultureel verbroedenngsfeest. Dat laatste denkt tenminste vastenavondsdeskundige Vanwesenbeeck die deze week een carnavalstentoonstelling van de Brabantcollectie opluistert.

Het intermediair tussen het KUB-onderzoek en de commerciële onderzoeksopdrachten, KUB Consultancy, gaat privatiseren. De aandelen die nu nog alle in handen zijn van de universiteit, gaan over in andere handen. Het college gaat na hoe faculteiten in de toekomst het opdrachtonderzoek kuimen regelen. Drs. P. Gerlach, directeur van KUB Consultancy wijst op de kern van het uiteendrijven van zijn bureau en de KUB: 'Het is een kloof tussen het ambtelij k apparaat dat het opdrachtonderzoek wilde bundelen en de wetenschappers die hun autonomie willen behouden.'

Er komt een einde aan de chaos van affiches in de verbindingsgang tussen gebouw A en B. Dat is althans de bedoeling van de overkoepelende studentenorganisatie Tigeak. Samen met het Congresbureau hebben zij een plan gemaakt om alle studentcnclubs een afgebakende ruimte te geven om hun affiches weg te hangen.

'De glazen gang wordt ingedeeld in sectoren zodat de posteroorlog ophoudt', zegt

CWL-katern Het hart van de krant is deze week gereserveerd voor een katern dat gemaakt is onder redactionele verantwoordelijkheid van het Centrum voor Wetenschap en Levensbeschouwing.

Vier pagina's achtergrond en informatie. Onder andere een vraaggesprek met CWLvoorzitter Jacobs, een verhaal over de studentenstages en een artikel over interdisciplinaire activiteiten die het CWL ontplooit.

In het katern zijn programma's en aankondigingen opgenomen die zicht bieden op de komende activiteiten van het CWL.

Sinds het voorjaar van 1985, toen de KUB een eigen transferpunt inrichtte om slagvaardig in te kunnen spelen op signalen uit de markt, heeft het niet mogen boteren tussen de faculteiten en het contractbureau. 'Niemand zal er een traan om laten', weet Gerlach. Voor zijn bureau is privatiseren het logisch gevolg van de watervrees tussen beide partijen. Gerlach denkt beter te kurmen opereren nu de lastige pottenkijkers - lees: de faculteiten - op afstand komen te staan. 'De kern van de privatisering is dat onze bestaansgrond van binnenuit werd aangetast.' De contacten met de individuele onderzoekers van de KUB blijven gewoon bestaan, zegt Gerlach. Wèl zullen de letters KUB uit de naam van het nieuwe bedrijf verdwijnen. Ook zoekt de zaak een lokatie elders in Tilburg. De directeur ziet 'de vliegende doorstart' van de o n d e r n e m i n g m e t alle vertrouwen tegemoet.

Vraag is nu hoe de KUB gestalte gaat geven aan het contractonderzoek.

Gerlach wijst op de groeiende afhankelijkheid van de universiteit van het derde geld, en hij kent de beeldvorming van universiteiten zoals die buiten bestaat: een moeilijk te benaderen amorfe bundeling

kerkva'nTlï

Nieuw licht Er komt een nieuw licht te schijnen boven de corona in de aula. Dinsdagmiddag 10 februari genieten de twaalf strengen van elk vier lampen de vijfjaarlijkse onderhoudsbeurt. Hetgeen betekent dat alle 48 lampen van elk zestig watt - ook de 42 die nog heel waren - worden vervangen. Plan was om over te gaan op energiezuinige lampen, maar die bleken niet in de glazen kappen te passen. [Foto: Erik van der Buigt]

van interessante kennis. 'Eén centraal aanspreekpunt, dat nu dus gaat verdwijnen, is nuttig. We krijgen steeds veel telefoontjes van bedrijven die wij prima kunnen doorspelen binnen de KUB.' Hij twijfelt ernstig of faculteiten in staat zijn in te spelen op de wensen van buiten. 'Het oplossen van een probleem lukt misschien nog wel, maar consultancy betekent in toenemende mate de implementatie van de oplossing in de bedrijfsvoering. Contractonderzoek vergt een geheel andere benadering dan de normale onderzoeksactiviteiten.'

[PvdB]

Univers met Carnaval Volgende week, op donderdag 18 februari, verschijnt Univers nr.

21, het laatste nummer voor carnaval. Mededelingen en memoberichten voor dat nummer kunnen tot uiterlijk maandag 15 februari ingeleverd worden.

Nummer 22 verschijnt na de krokusvakantie, op 4 maart. Mededelingen, matsertjes en memoberichten daarvoor kunnen ingeleverd worden tot donderdag 25 februari.

persoonlijke aard zoals het aanbieden van een kamer of tweedehands wasmachine. Er staan vooralsnog geen sancties op het overtreden van de nieuwe regels, aldus Streefkerk. Het plan is immers in overleg met de verenigingen opgesteld en dus zullen zij zich er wel aan houden, zo is de redenering. De regeling had in februari in moeten gaan maar omdat de betreffende bordjes die bij de ruiten komen te hangen nog niet klaar zijn, wordt dit waarschijnlijk begin maart.

De huidige huisregels blijven gehandhaafd. Zo mag er niet op de stijlen tussen de ruiten worden geplakt en mogen er per evenement maximaal tien affiches worden opgehangen die niet groter zijn dan 45 bij 70 centimeter.

De studentenorganisaties lijken het met de aangekondigde maatregel eens. [GR]

Posteroorlog

ak. De ruiten zijn verdeeld over een aantal clusters van studentcnclubs en zo'n eenheid moet onderling de toegewezen ruimte verdelen. Zo zal er een cluster Economie zijn, die de studieverenigingen en fractie uit de faculteitsraad herbergt. Er is ook ruimte vrijgemaakt voor nietfaculteitsgebonden organisaties als Olof en Plato. Ook is hier plaats ingeruimd voor briefjes van

1 1 februari 1993

Na een half jaar Student Gericht Onderwijs bij Rechten kan er een voorlopige balans van dit experi ment opgemaakt worden Het SGO IS opgezet als een meerjarig experiment dat de kwaliteit van het onderwijs aan de KUB zou moeten verbeteren De kern van die onderwijsvorm wordt ge vorm d door een reeks van studietaken, vastgelegd m takenboe ken Eenbelangrijkdaelisuitem delijk om de student de vaardig held tot zelfstandig studeren bij te brengen Dat oogmerk wordt ook door de rechtenfaculteit onderschreven, zij het dat men daar tegelijkertijd wilde dat door het SGO het percentage studen ten dat depropedeuse m een jaar haalt, verdubbelt Minimaal 60 procent zou dan moeten slagen, 3 van de 5 studenten dus Dat was de inzet die genoemd werd m een conceptverslag uit 1992 Die inzet leeft nog steeds bij de architect van het SGO, Hans Schelle kens HIJ heeft het weliswaar nog maar over 50 procent, maartoch De rendementsmzet leeft echter steeds minder bij decaan Groenhuijsen Die heeft misschien de

^UNIVERSfTH-

mmm eerste uitslagen van de tentamens Privaatrecht nog m het achterhoofd Die zeggen weliswaar met alles, maar de decaan wil er liever met meer op vastgepind worden Eerdere doelstellingen ten spijt En ook een eerder genoemd streef ge tal van 70 procent rendement ten spijt Als bij Rechten de rendementskwestie naar de achtergrond ver schuift, En zo lijken de doel stellingen stilzwijgend wat te ver schuiven, komt het accent wat meer te liggen bij moeilijker meet barezaken als onderwijskwaliteit en academische houding En kon het weleens vergeten worden waar de faculteit ooit op inzette De academische houding waar voor rector magnificus De Klerk m zijn diesrede de toon zette lijkt m het nieuwe SGO-scenario nog ver te zoeken Studenten melden deze week dat ze het systeem tamelijk schools vinden, HBO achtig Ze vmden dat zehaidmoeten werken.

maar hebben steun aan de taken boeken waarin niet alleen staat wat ze moeten doen maar ook hoe ze het moeten doen 'Ideaal voor als je van het VWO komt, merkt een van de betrokkenen op Het IS nog te vroeg vooreen finaal oordeel maar de voortekenen zouden niet zo nadrukkelijk moeten wijzen naar een onder wijsmodel waarin de hapklare brokken heel verteerbaar worden gevonden, waarin juist de academische houding op de achtergrond raakt, de studieresultaten ook wat minder belangrijk worden en docenten overbelast het hoofdschudden over zoveel extra taken Er was immers gepraat over een verandering van de ta ken, met over een verzwaring ervan Wil het SGO met afstevenen op een positieve bejegening die louter met de mond beleden wordt, dan zou er serieuzer gekeken kunnen worden naar het eigen lijke waarom van de hele opera tie Anders verwordt het SGO al snel tot het schoolse systeem dat iedereen zo verfoeit [PS]

Subsidies beroepsopleidingen na eindsprint nog niet leeg De stimuleringsregeling voor postdoctorale opleidingen nadert naar zes jaar haar einde. Sinds 1 januari moeten de opleidingen op eigen benen staan. De laatste aanvragen worden deze maanden behandeld. Tot de universiteiten die in de laatste ronde actief meedingen naar subsidie, behoort de KUB. Nog drie nieuwe opleidingen zijn in de maak. De adviescommissie die de subsidies heeft begeleid, constateert dat de geldbuidel nog niet leeg is en adviseert de minister het resterende geld in een (onds te houden teneinde nieuwe opleidingen te blijven stimuleren.

Accountant, veiligheidskundige, psychotherapeut Maar ook mno vatiemanager, remedial teacher en

UNIVERS tilburgs universiteitsblad REDACTIE pieter siebers hoofdredacteur (tel 2 9 2 6 ) paul van den broek ( 2 9 2 5 ) nnichel knapen ( 2 5 0 6 ) gerard rutten ( 3 3 3 0 ) angela van schendel assistente (2277) VORMGEVINE g e r t j a n bloemers ( 3 3 6 4 ) MEDEWERKERS mark van assen ralf bodelier pascalle cappetti dylan van eijkeren roland enthoven nnarc geurtsen bert heffels r i e n j a n s vincent mcgoultry monique mulder bart padberg m a u n t s sep barbara snoeren l a u r e n t j a n van der w e s t e n REDACTIERAAD dr j roebroek voorzitter b bekker prof dr ir a kapteyn p van kolverschoten c van wagtendonk drs e poppeliers f t e u n i s s e n d v^ijsbroek mr p zoontjens — 4 allers, maurice ackermans adviseur FOTO nen siers enk van der burgt j o k e backx ADVERTENTIES angela van schendel kamer a 1 7 tel (66) 2 2 7 7 OFFICIËLE MEDEDELINGEN afd pers en voorlichting kamer b 1 0 tel (66) 2 0 0 1 KOPIJ alle kopij m o e t uiterlijk op donderdag 1 2 0 0 uur in de week voor het verschijnen in het bezit van de redactie zijn REDACTIE ADRES/ADVERTENTIES warandelaan 2 5 0 3 7 ab tilburg kamer a 1 5 t / m a 1 8 fax nr 6 3 0 1 4 5 LANDELIJK SAMENWERKINGSVERBAND hoger onderwijs persbureau hop waarbij verder aangesloten ad valvas vu amsterdam cursor eindhoven delta delft folia uv amsterdam ku nieuws nijmegen mare leiden observant maastricht u blad utrecht uk groningen en universiteitsblad twente REDACTIE HOP frank s t e e n k a m p pieter evelein marcel wiegman DRUK drukkerij de j o n g baarie n a s s a u ABONNEMENTEN Studenten f 1 5 per jaargang voor met universiteitsleden f 4 0 maak voor een a b o n n e m e n t het bedrag over op giro 1 0 7 7 4 9 6 t n v katholieke universiteit brabant o v v a b o n n e m e n t univers jaargang 3 0

Duitsland-kundige Dat is een gresp uit de reeks herkenbare en minder herkenbare beroepen waarvoor smds 1986 bi) de universiteiten postdoctorale beroepsopleidingen zijn opgezet Ze vormen de wat magere invulling van wat als het derde type tweedefase opleiding was bedoeld, naast die tot leraar en onderzoeker De cursussen moes ten commercieel gaan draaien Maar voor startsubsidies trokken minister Deetman en zi)n toenmalige collega Van Aar denne 150mil)oen gulden uit Geld dat nooit zou opraken Er 18 met de geldpot veel gegoocheld Het begon in '86 met een stortvloed van aanvragen grotendeels afgewezen om dat te vaag bleef of er voor de be dachte opleidingen een betalende markt was Enkele gelukkigen kre gen wel geld, en soms zelfs veel topper was de Rotterdamse universiteit die direct kon scoren met haar inmiddels beroemde MBA cursus (Master m Business Admimstra tion) Maar ook de latere subsidies van twee tot vier mil)oen voor accountants-cursussen bi) een reeks economiefaculteiten mochten er zi)n In de )aren na 1986 kwamen de startsubsidiesmaarmoeilijklos In 1990 was meer dan de helft van het geld nog met benut Na kritiek op de weinig stimulerende manier waarop de minister de aanvragen behandelde, werd de regeling met twee )aar verlengd En er kwam een speciale adviescommissie met mensen uit bedrijfsleven, overheid en universiteiten Die bracht plannenmakers wat meer met elkaar in contact en steunde ook vooronderzoeken Deze commissie kwam vorige week met haar eindrapport De laatste maanden van de commissie waren wel hectisch Op de

deadline van oktober vorig jaar kreeg ze opeens 29 nieuwe subsidie-aanvragen, evenveel als er tot dan toe m twee jaar werden mge diend Bijna de helft bleek haastwerk vaak was de markt van bestaande opleidingen niet eens goed verkend De rest is straks goed voor negen miljoen aan subsidie aannemend dat minister Ritzen binnenkort instemt De KUB was m 1992 bijzonder actief TIAS, m Tilburg verantwoordelijk voor de postdoctorale oplei dingen, heeft vijf aanvragen inge diend drie keer een ton voor vooronderzoeken voor de opleidingen communicatiemanagement, communicatie m multiculturele settings, en een nieuw Europa als arbeidsterrem Voor de opleidingen industrial management en mnovatiemanage ment is een slordige twee miljoen gulden gevraagd De laatste opleiding wordt verzorgd samen met Delft en Groningen In maart beslist Ritzen over de laatste aanvragen Het TIAS telt nu tien postdoctorale opleidingen, driekwart ervan heeft een startsubsidie genoten

TIAS ziet verzelfstandiging met vertrouwen tegemoet

Ondanks de eindsprint, raakt het geld met op De commissie constateert dat de beroepsopleidingen voor de meeste universiteiten 'geen prioriteit' waren Utrecht, Leiden en Wagenmgen hebben zich al die tijd zelfs volledig afzijdig gehouden Je moet er immers maar zm hebben om marktgerichte opleidingen op te zetten die na een aantrekkelijke subsidie zichzelf moeten bedruipen Toch is er, nog steeds volgens het rapport, wel vraag naar deze vervolgopleidingen - waarvoor het cursusgeld overigens kan oplopen tot 30 000 gulden En omdat een goed cursusaanbod steeds vernieuwd moet worden, zou er toch geld moeten blijven om de drempel voor nieuwe dingen laag te houden Voorstel aan Ritzen is daarom om de resterende dertig tot veertig miljoen gulden m een fonds te stop pen, waaruit universiteiten kunnen lenen om nieuwe cursussen op te zetten [FS/HOP]

>

Minister Ritzen start procedure verkoop universitaire gebouwen Tegen eerdere uitspraken m heeft minister Ritzen reeds de eerste stap gezet op weg naar de verkoop van de universitaire gebouwen De minister bereikte m november na jaren van onderhandeling overeen stemming met het HBO over de verkoop van hun gebouwen Hijzei toen eerst de gevolgde procedure eens rustig te willen evalueren Vervolgens wilde hij met de univer siteiten om de tafel gaan zitten Daar is de minister op teruggeko men Hij heeft met de universi teiten afgesproken dat hij serieus wil onderzoeken wat de mogelijk heden voor verkoop zijn De univer siteiten zijn m principe geïnteres-

seerd m volledige eigendom, omdat ZIJ dan meer zeggenschap krijgen over hun huisvesting Om te beginnen zal het ministerie de toestand van de huisvesting bij alle universiteiten inventariseren Ritzen heeft geen exacte termijn genoemd Veel instellingen menen dat de conditie van de gebouwen er slecht aan toe IS omdat de minister er te weinig geld voor zou hebben gegeven Dat heeft uiteraard gevolgen voor de onderhandelingen over de prijs Het HBO zal in totaal 1,2 miljard gulden betalen In het wetenschap pelijk onderwijs gaat het om een veelvoud van dat bedrag [PE/HOP]

HBO zelf ook in staat doctorandussen te maken Vorige maand verscheen het rap port van de werkgroep die zich heeft gebogen over de samenwerking tussen het HBO en het WO Universiteiten zouden zeer wel m staat zijn om een tweede-fase beroepsopleiding te verzorgen met het oog op de arbeidsmarkt, luidde een van de adviezen Het HBO spreekt dit te gen Het kan zelf dergelijke opleidingen verzorgen, af te sluiten met en drs of mastertitel De 'door stroomprogramma's' aan universiteiten zouden volgens het HBO minder geschikt zijn voor HBO-ers Die stappen toch alleen maar naar universiteiten om de drs titel m de wacht te slepen, en niet, wat men van een dergelijke stap mag verwachten, uit wetenschappelijke interesse Daarom zou het HBO een titel moeten worden ingevoerd die

vergelijkbaar is met die van doctorandus of master Bovendien vertonen de universiteiten tot nog toe zeer weinig animo voor een speciale opvang van hbo-studenten De hogescholen weigeren voorts om de universiteiten het universitaire tarief te betalen voor het ge bruik van hun onderzoeksfaciliteiten De universiteiten hebben daarvoor van minister Ritzen al apart geld gekregen, stellen de hogescholen Wel willen zij de, marginale, extra kosten vergoeden Overigens verwacht de HBO raad dat hogescholen en universiteiten het eens zullen worden over het advies van de werkgroep Een gezamenlijk plan moet voorkomen dat minister Ritzen zich teveel met de samenwerking gaat bemoeien [PE/HOP]

VSNU gaat toch actieplan studeerbaarheid maken Te doen of niet te doen, het advies van de commissie-Wijnen met tips om de studieprogramma's beter af te stemmen op studenten, vond bij het verschijnen enkele maanden geleden, bijzonder weinig weerklank bij de VSNU Weinig nieuws, oordeelde de voorzitter van de vereniging van universiteiten ir W van Lieshout Toch wilde minister Ritzen dat de universiteiten op basis van het rapport een plan zouden opstellen over het verbeteren van hun onderwijs Van Lieshout had hier helemaal geen trek m Tot vorige week Volgens een

woordvoerder van de minister deed de VSNU-baas tijdens een overleg met Ritzen alsnog de toezegging dat er 'actieplan' zal komen over de verbetenng van de kwaliteit van het wetenschappelijk onderwijs De universiteiten zullen de minister snel laten weten hoe zij daaraan gaan werken Tot tevredenheid van de minister zijn al meerdere universiteiten aan de slag met een actieplan De VSNU zal de plannen verzamelen en doorsturen naar minis ter Ritzen Het hoger beroepsonderwijs ziet vooralsnog af van een actieplan [PE/HOP]

Tergend langzame procedures vertragen tempobeurs De behandeling van het wetsvoor stel Studievoortgangscontrole m het hoger onderwijs, dat de Tempobeurs regelt, dreigt onherstelba re vertraging op te lopen Minister Ritzen heeft de Tweede Kamer tevergeefs gevraagd haast te maken HIJ wil dat de tempobeurs m augustus van dit jaar wordt mgevoerd Tot zijn grote schrik ontdekte hij vori ge maand dat de politici de eerste stap op weg naar goedkeuring, het 'voorlopig verslag' (van hun schriftelijke reacties), pas op 1 april hadden gepland De reactie op zijn drm gende verzoek dat met een maand te vervroegen werd beloond met een versnelling van een armzalig weekje 'De Kamer wil er de tijd voor nemen', licht stafmedewerker Margreet Arends van de commis sie onderwijs het besluit toe Nood procedures lijken uitgesloten Arends schetst de weg naar de

eindstemming in de Eerste Kamer, op z'n laatst op donderdag 8 juli Het ziet er somber uit De regels der democratie brengen een voor de minister tergende zorgvuldigheid met zich mee Memories van ant woord, procedurevergaderingen, emdverslagen, het paasreces op z'n vroegst eind mei kan er sprake zijn van een plenaire behandeling m de Tweede Kamer Na de stemming in de Kamer heeft Ritzen minstens een week nodig om het voorstel te herschrijven voor de behandelmg in de Eerste kamer En dan is het de prangende kwestie of ze daar - vlak voor het zomerreces - een beetje tempo willen maken Zit het traject maar een beetje tegen, kan de tempobeurs pas m augustus 1994 worden ingevoerd Schade als gevolg van het trage tempo 45 miljoen gulden [PE/HOP]

11 februari 1993

^UNIVERSPTÜ-

'We moeten streven naar een vaste cursus, in een vaste faculteit, met een vaste docent' De werkgroep Lesbische en Homostudies kwam donderdag 4 februari bijeen teneinde zich te bezinnen op de toekomst. Elf mensen in een zaaltje in gebouw P besluiten dat op de Tilburgse universiteit geen behoefte bestaat aan een homoseksuele koffiebar, maar wel aan een vaste cursus over homofilie. De even gevreesde opheffing van de werkgroep lijkt van de baan.

Dylan van Eijkeren Een bonte stoet mensen heeft zich om één uur in PZ 207 verzameld teneinde hun activiteiten, gebundeld in de werkgroep Lesbische- en homostudies, nieuw leven in te blazen. Van universitair docent tot jonge student, van man tot vrouw: hun enige gemeenschappelijke kenmerk lijkt hun homoseksualiteit, want, zoals een der aanwezigen het verwoordt: 'Het is niet noodzakelijk homoseksueel te zijn om met de werkgroep mee te doen, maar dat is in de loop der tijd wel vanzelfsprekend geworden.'

De werkgroep zit met elf mensen in een kring en men vertelt elkaar over het verleden van de werkgroep, het heden, en hun visies op de toekomst. Acht jaar geleden wilde de werkgroep de heteroseksuele uitDe geschiedenis van de homoseksuele emancipatie binnen de KUB laat zich lezen als een litanie van vallen en opstaan. Begin jaren tachtig begon het, met een Werkgroep Homofilie. Deze club van studenten - die beoogde homo's en lesbo's van de KUB een handje bij te staan - ging in 1984 ter ziele.

Twee jaar later is de Werkgroep Lesbische en Homostudies Tilburg een feit. Hier handelt het niet alleen om integratie, maar vooral om het bevorderen van onderwijs en onderzoek met een homoseksuele invalshoek. De werkgroep verzorgt een serie interdisciplinaire lezingen, op basis waarvan een door de universiteitsraad in het leven geroepen Werkgroep Emancipatie-Onderwijs bepleit lesbische en homostudies binnen de faculteiten in te bedden. De universiteitsraad gaat akkoord en stelt centrale middelen ter beschikking, waarna het College van Bestuur in het voorjaar van

gangspunten op de universiteit aan de kaak stellen, alsmede onderwijs op homoseksueel gebied. Al snel blijkt dat de meerderheid van de assemblee het er over eens is: de activiteiten, zoals films en cafébijeenkomsten, zijn niet van primair belang. Tenslotte was de opkomst altijd slecht. Eén van de aanwezigen: 'Homoseksueel koffiedrinken kunnen we in de stad ook. We moeten op de universiteit andere invalshoeken belichten.'

Waarmee de volgende spreker de bal op maat krijgt aangespeeld.

Want: 'Is er op deze universiteit nog wel behoefte aan homoseksualiteit als hot iteml' Daarover lopen de meningen wat meer uiteen. De jongere garde voelt zich niet zo aangesproken. Natuurlijk, geven zij toe, alle voorbeelden in het onderwijs gaan altijd uit van het witte, heteroseksuele mannelijke uitgangspunt. Maar er is zeker geen sprake 1987 met dit voorstel aan het lobbyen gaat. Alleen de - toen nog - Subfaculteit Sociaal-culturele Wetenschappen hapt toe. In februari 1988 volgen 31 studenten de door Utrecht geruggesteunde facultaire cursus, en zijn positief.

Ook de twee erop volgende jaren wordt de cursus goed bezocht en ontvangen. Midden 1991 luidt de noodklok. Er zijn slechts twee inschrijvingen voorde cursus en niemand is bereid in de werkgroep plaats te nemen. Op de valreep houdt de club het hoofd boven water, waarna drie weken geleden een bijna geli j kluidende noodroep door de KUB ging. Of allen donderdagmiddag 4 februari naar PZ 207 willen komen om over de toekomst van homostudies te praten.

Het is mogelijk de allerlaatste vergadering, meldt de uitnodiging. Maar de Werkgroep Lesbische en Homostudies bestaat nog.

[PvdBj

van discriminatie, vinden zij. De wat oudere groep ziet dat anders. Zij hebben al acht jaar werk in de werkgroep zitten, en willen nu wel eens resultaten zien. Zij willen niet het idee hebben alles voor niets te hebben gedaan. We willen nog steeds wat veranderen, zegt Helda, een robuuste medewerkster van het eerste uur. Een blond meisje vraagt of dat nog wel realistisch is. Misschien kun je hier en daar eens een vraag stellen, maar 'iets veranderen'?

'Ja', zegt een man, 'nu zijn we geëmancipeerd. Maar hoe lang blijft dat nog zo ? Ik stel voor dat we trachten onze cursus te behouden. We moeten concreet streven naar een vaste cursus, die is vastgelegd in een vaste faculteit, met een vaste aanstelling voor een vaste docent. Laten we niet denken aan een vakgroep, laten we dit proberen, dat zal al moeilijk genoeg zijn.'

'Mmm', murmelt de groep, tja, mm, ja, tja! goedplan, eigenlijk! 'We moeten een herkenbare plaats binnen de KUB veroveren. En vanuit die plaats kunnen we vervolgens de wetenschapsbeoefening bekritiseren.'

Eureka! Met dit plan is iedereen het eens. Een vaste cursus, binnen de Letteren-of Sociale Faculteit. Iedereen is enthousiast, en dat binnen een uur. De gelederen blijven gesloten en de werkgroep lijkt gered.

Maar dan. Maar dan worden mensen verzocht zich te melden om de cursus in elkaar te steken. Niemand steekt een hand op. Er zijn drie mensen benodigd voor het in elkaar steken van de cursus, en één om te lobbyen. De lobbyiste is snel gevonden, maar voor de overige te vervullen plaatsen lijkt niet veel animo tezijn.Tochzalhetallemaal voor elkaar komen, bezweert Lou Keune, die het plan lanceerde, 'want er bestaat op de KUB een politiek klimaat dat zo'n plan mogelijk maakt en daarbij kost 't niet veel.'

Vervolg van pagina 1

'Sekse-Stereotiepe mechanismen^ moet aan de hand van een aantal streefcijfers ervoor zorgen dat in sommige functies vanaf schaal Balleen vrouwen worden aangenomen', meent zij. 'Maar', geeft ze toe, 'een jaar stimuleringsbeleid is eigenlijk te kort om een oordeel te vellen. Bovendien hebben we afgelopen jaar bijna geen vacatures in de aanbieding gehad. Geen vacatures, geen positief actieplan.'

Volgens Nijhoving ligt de wortel van het probleem bij de wervingsen selectieprocedures. 'Er wordt te

veel uitgegaan van sekse-stereotiepe mechanismen. Vrouwen worden iDcpaalde clichématige eigenschappen toegekend. Iemand die bij voorbeeld zacht praat zal wel niet assertief genoeg zijn. Vrouwen worden bij sollicitaties vaak de dupe van dit soort vastgeroeste mechanismen.'

Maar ook de 'mannencultuur' binnen de universiteit speelt een rol, meent de emancipatiewerkster.

Mannen bekleden vaak de hoogste functies binnen de universiteit. Zij bepalen de heersende normen en waarden. Het is vreselijk moeilijk voor vrouwen om dit patroon te doorbreken. Daar is een ingrijpende structuur- en cultuurverandering voor nodig.' [BS]

Donderdagmiddag 4 februari wist de KUB 25 van de 400 gemailde decanen warm te krijgen om kennis te nemen van de Tilburgse Letteren.

De vorige week verschenen promotiekrant van deze titel werd uitgereikt, als deel van een weids informatiemiddagje dat handelde over keuzemotieven van leerlingen en hun beroepsperspectieven. Voorlichter bij Letteren, drs. H. van Driel, is niet teleurgesteld over de opkomst.

De middag maakt deel uit van de deze maanden lopende campagne om de naamsbekendheid van de Faculteit Letteren te vergroten. [Foto: Erik van der Burgt]

Klimaat binnen bibliotheek zorgt voor gezondheidsproblemen Er is nog steeds nogal wat mis met de Tilburgse universiteitsbibliotheek. Het vorig jaar geopende gebouw leidt bij medewerker en studenten tot irritaties en allergieën. Medewerkers Jan Brouwers: 'Vorige week vroegen we ons af waarom we zo vaak dorst hadden. Ons lijkt dat aan de te droge lucht in het gebouw te liggen.' De klachten hangen samen met de installatie voor luchtverversing en klimaatbeheersing.

Medewerkers van de bibliotheek klagen al sinds de oplevering over de werkomstandigheden. Kleine manco's werden snel verholpen, maar de klachten hielden aan en vermeerderden zelfs. JanBrouwers: 'In sommige kamers is het constant 28 graden, terwijl het op mijn kamer 18 graden is.' Ook studenten zijn nog steeds niet tevreden over de bieb. Terugkomende klachten bij regelmatige gebruikers betreffen hoofdpijn, het opspelen van allergieën en opgezette klieren. Of de oorzaak daarvan ook in de klimato-

logische sfeer moet worden gezocht, is niet duideHjk. Volgens een zegsman zijn er al tien langdurige zieken gevallen sinds de opening, en is het klimaat binnen de bibliotheek daar de oorzaak van.

Planningsmedewerker van de bibüotheek, J. Smolders: 'Er is binnen de bibliotheek geen groter verzuim dan in vergelijkbare bedrijven. De ziektes betroffen steeds een Pfeiffer-achtige toestand. De GGD en de Arbeidsinspectie zeggen dat de ziektes geen gevolg zijn van de klimaatbeheersing, die inderdaad niet

goed functioneert.'

Het hoofd van de bibliotheek, mr.

H. Geleijnse, kent de klachten van het personeel. 'Nu is het 's morgens onaanvaardbaar warm in veel kamers, waardoor mensen bijvoorbeeldhoofdpijn krijgen. Mijn eigen kamer heeft daar ook last van, ja. In dit gebouw heerst momenteel geen klimaat waarin kan worden gewerkt. We wachten met smart op de actie die de installateur en de adviseur.'

Peter Kersten (Dienst Bouw- en Huishoudelijke zaken) bevestigt de

klachten van de bibliotheekmedewerkers te maken hebben met de klimaatbeheersing. 'Het inregelen van de lucht is nog niet helemaal goed. Dat betekent dat de luchtverversing en de temperatuurbeheersing niet in orde zijn. Met de installateur en de adviseur is contact opgenomen om de zaken in orde te maken.'

niet past.' In combinatie met de kümaatsproblemen wordt die spanning tot oorzaak van het ruime ziekteverzuim door twee medewerkers aangegeven.

Volgens J. Smolders is het onzinnig een relatie te leggen tussen de k l a c h t e n in de bieb en de reorganisatie. 'Het nieuwe Organisatie Ontwikkeling Plan is met alle betrokkenen goed besproken, ook de Dienstraad is akkoord. Niemand, maar dan ook niemand, hangt ontslag boven het hoofd. Wèl moeten mensen soms in grotere verbanden werken, maar dit heeft niet tot problemen geleid.' [PvdB/DvE]

'Ziekteverzuim lieeft niets met klimaatbeheersing te maken'

Dat tien medewerkers al langdurig uitgeschakeld zijn geweest of nog zijn, ligt volgens een zegsman binnen de bieb niet alleen aan de klimaatbeheersing. 'Er zijn veel spanningen onder het personeel. Mensen vrezen dat ze na de volgende reorganisatie op straat komen te staan, of hebben een functie die hen

11 februari 1993

^uNIVERs^Tl^

Bart­Jan Flos heeft eerder twee jaar economie gestudeerd, maar rechten in het SGO­regime bevalt hem goed. 'Bij economie had ik het idee dat ik aan het zwemmen was, ter­ wijl het met die takenboeken hart­ stikke goed werkt. Het stimuleert ook om de colleges voor te bereiden.

Dat is een behoorlijk winstpunt.

Daarbij is het een groot voordeel dat de studiestof in mootjes is ge­ hakt. Je gaat dan eerder studeren.'

De werkcolleges zijn over het alge­ meen zinvoller dan de hoorcolleges, zegt hij. 'Bij hoorcolleges staat de docent puur en alleen stof uit het dictaat op te dreunen. Dan kan ik mijn tijd wel beter besteden.'

positief. 'In het begin had ik mijn twijfels maar nu het studiejaar is gevorderd denk ik dat het goed werkt', zegt hij. Vooral de taken­ boeken ervaart hij als waardevol omdat daarin overzichtelijk staat vermeld wat er van hem verwacht wordt. 'Dat heb je toch nodig.'

Bianca Arts vindt dat het SCO schools is. 'Het lijkt erg op het on­ derwijs in het HBO. Er is weinig ruimte om de stu­ die naar eigen in­ zicht in te rich­ ten. Maar het lijkt mij ideaal als je net van het VWO afkomt.' Zij vindt studeren in het SGO­regime ronduit zwaar. 'Het geeft een hoge druk, vooral omdat je om de zes weken tentamens hebt.' Een ande­ re klacht van haar is dat er nog te veel hoorcolleges zijn waar uit dic­ taten wordt voorgelezen. Over de werkcolleges daarentegen oordeelt zij positief. 'Maar je moet je wel voorbereiden. Als je dat niet doet dan kan je net zo goed wegblijven.'

Studenten: Ideaal als je van VWOkomf

Ook Ronald van Oort is niet gechar­ meerd van de hoorcolleges. 'Ge­ woon de stof uit het boek leren en die krijg je tijdens hoorcolleges. Dat valt tegen. Ze zouden ons meer zelf met de stof moeten laten doen.'

Maar over het algemeen oordeelt hij

Na een half jaar Studentgericht Onderwijs (SGO) in de propedeuse van de Juridische Faculteit, zijn de resultaten 'bemoedigend'. Vindt decaan prof. mr. M. Groenhuijsen.

Voor conclusies over het rende­ ment na één jaar propedeuse is het nog te vroeg. Onderwijskundig ad­ viseur dr. H. Schellekens sprak daarentegen vorige week de ver­ wachting uit dat 50 procent van de studenten na één jaar de propedeu­ se binnenheeft.

Docenten zijn over het algemeen positief over het SGO, evenals een meerderheid van de studenten.

Vooral het opdelen van de cursus in studietaken werkt overzichtelij k en de takenboeken zijn waardevol omdat er precies in staat wat van hen verlangd wordt. Wel is er kri­ tiek op de hoorcolleges, want er wordt nog te vaak uit dictaten voorgelezen.

Gerard Rutten

Studentgericht Onderwijs legt grote druk op studenten en docenten Het SGO zoals dat inhet propedeu­ se gestalte heeft gekregen, zal niet overgeplant worden in het docto­ raal, verzekert prof. mr. M. Groen­ huijsen, decaan aan de Juridische Faculteit. Het laatste studiejaar zal gevrijwaard zijn van SGO. En in de eerste twee jaren van het doctoraal zal het aanmerkelijk verschillen van het regime in de propedeuse.

Het zal niet bij elke cursus zijn intrede doen. Daarbij zal het over de twee jaren met afnemende inten­ siteit worden ingevoerd, aldus de decaan.

De invoering van het SGO in het doctoraal is onderwerp van discus­ sie binnen de faculteit. Dat geeft zoveel werk dat de faculteit het niet meer binnen de bestaande forma­ tie kanbolwerken, aldus de decaan.

'Daarom hebben wij er bij het Col­ lege van Bestuur op aangedrongen dat er op kortst mogelijke termijn een full­time coördinator binnen de faculteit wordt aangesteld', aldus Groenhuijsen. Als dat niet gebeurt dan kan het bestuur niet waarbor­ gen dat invoering in het doctoraal op een verantwoorde manier plaats­ vindt, waarschuwt hij.

De resultaten na een half jaar SGO vindt hij 'bemoedigend'. De facul­ teit zit op de goede weg, maar het is nog veel te vroeg om te juichen.

'Sommige van de eerste reacties op de bekend geworden resultaten, die voorspellen wat het uiteindelijke rendement in de propedeuse na een jaar zal zijn, komen te voorbarig', meent hij. Hij doelt op uitspraken

Uó^i

\m

Over anderhalve maand moet ik een lezing houden in een cyclus over lichamelijkheid. De organisa­ tie is in handen van een stichting die ­ ik citeer het programma ­ 're­ flectie biedt op culturele en maat­ schappelijke vragen vanuit levens­ beschouwelijk perspectief'. Het wordt tijd dat me iets te binnen schiet, want ik kan zoveel ernst toch niet bruskeren met depracti­ cal joke van drie kwartier gebaren­ taal. Trouwens, ik ben helemaal niet zo'n goede acteur.

In een situatie als deze ben ik altijd gehinderd door mijn beroepsdefor­ matie, die me alles in historisch perspectief wil laten zien. En wei­ nig fenomenen blijken zo'n jojo­

van onderwijskundig adviseur dr.

H. Schellekens in onder meer Uni­ vers van vorige week. Daarin sprak hij de verwachting uit dat vijftig procent van de studenten na één jaar de propedeuse zal halen. Als dat cijfer tegenvalt krijgt de faculteit het op het bord, meent Groenhuij­ sen. Bovendien, voegt hij er aan toen, een verbetering van het rende­ ment is niet de primaire doelstel­ ling van SGO. Het belangrijkste is dat de kwaliteit van het onderwijs verbetert en als afgeleide daarvan de rendementen stijgen.

De doctoraalrendementen moeten

Bestuur: 'Te vroeg om te juichen' omhoog en daartoe moet de prope­ deuse meer slecteren, opperde de Visitatiecommissie Rechten. Een hoger propedeuserendement impli­ ceert een hoge doctorale instroom.

Voor Groenhuijsen betekent het niet dat studenten die de prope­ deuse in één jaar halen in het doc­ toraal vastlopen. Voor degenen die de propedeuse pas in twee jaar ha­ len is de kans groot dat ze in het doctoraal sneuvelen. Groen­ huijsen: 'Zij moeten sterk overwe­ gen of ze hun heil niet in een ande­ re studierichting moeten zoeken.

Dat zullen we ze zeker duidelijk maken. Dat betekent dat de prope­

achtige dynamiek te hebben als juist de lichamelijkheid. Eeuwen­ lang heeft de levensbeschouwing waarmee vermelde stichting nogal wat affiniteit heeft het lichaam verketterd ('het lichaam een ker­ ker', 'broeder ezel moet eens flink met de zweep') of opgezadeld met overspannen verwach­ tingen ('het lichaam een tem­ pel'), maar in de eeuw van Cr body­building, body­pain­ ting, body­art, body­line en body­language verkiest men de vlucht naar voren.

Laat ik nu eens niet voor de verleiding bezwij ken om in een vo­ gelvlucht van 25 eeuwen over het lichaam heen te scheren. Dat is weer zo cerebraal, zo vergeestelijkt.

Laat ik eens beginnen als was ik een naïeve fenomenoloog. Hoe kennen

deuse selectiever wordt en dat er geselecteerd wordt op het kenmerk dat het meest relevant is.'

Dat het SGO voor studenten erg zwaar is, erkent de decaan. 'Uit de toegenomen studie­inspanning blijkt dat het voor hen geen gemak­ kelijk karwei is', zegt hij. 'D; weerlegt het fabeltje dat het SG' een kwestie is van de studenten b de oksels pakken en ze naar de eind­ streep begeleiden. Ze moeten er wel degelijk zelf veel voor doen.' Maar niet alleen de studenten hebben het in het SGO­regime zwaarder. Na een half jaar SGO in de praktijk is het bestuur 'geschrokken' van de sterk gestegen onderwijslast van het wetenschappelijk personeel.

'Terwijl een van de uitgangspunten van de SGO­operatie is dat het niet zou leiden tot een verhoging van, maar tot een verandering binnen de onderwijslast.' Minder massale colleges zouden ruimte moeten maken voor het begeleiden van kleine groepen, intensiveren van de toetsen en dergelijke. 'Van die com­ pensatie is niet zoveel terechtge­ komen. Het bestuur is dan ook erg trots dat de wetenschappelijke staf zich binnen alle vakgroepen zo goed heeft ingezet voor het SGO. Voor het faculteitsbestuur is het deson­ danks een groot probleem om de wetenschappelijke staf gemoti­ veerd te houden om het SGO­pro­ ject voort te zetten, bijvoorbeeld m het doctoraalprogramma.'

we het lichaam? Meestal functio­ neert het als een auto in handen van degemiddeldeautomobilist: zolang het ding het doet merk je niet eens dat het er is. Pas bij pech of onge­ lukken maakt de machine zich kenbaar. Zo ook ons lijf. Alleen

OEDEGEBUURE

wanneer het nadrukkelijk om aan­ dacht vraagt, nemen we notitie van.

We merken dat we honger hebben, of pijn, dat wc ons moe of ziek voe­ len. Ooit iemand horen zeggen: wat klopt mijn hart toch welluidend?

De suggestie om bij de werkcolle­ ges weg te blijven als er niets is voorbereid, wordt kennelijk ter harte genomen. Mr. J. Wiggers van de vakgroep Encyclopedie van het Recht noemt het een 'tegenvaller' dat de opkomst van studenten bij werkcolleges gering is. Per college zouden dertien studenten moeten komen opdraven maar het zijn er vaak maar zeven. 'Een mogelijke verklaring is dat studenten tijdens werkgroepen direct worden aange­ sproken en degenen die niets heb­ ben gedaan vermijden die confron­ tatie liever en blij­ ven weg.'

Hij is verder rede­ lijk tevreden over het principe en de u i t w e r k i n g van het SGO. Wel stelt hij dat het systeem van taken en tussentijdse tentaminering een grote druk op de studenten legt. 'Iemand die een paar weken achterloopt, door een ziek­ te bijvoorbeeld, kan dat nauwelijks meer inhalen.'

te blijven. Het is voor hen erg zwaar, zij zijn gewend wat langer vakan­ tie te hebben.'

Een andere vorm van inzakken van studenten signaleert mr. A. de Bie van Staatsrecht: 'Studenten die de eerste deeltoets halen zijn wellicht geneigd om het erbij te laten zitten.

Dat wreekt zich bij de tweede toets.

Dat werkt contraproduktief. En juist bij Staatsrecht zijn daar veel mensen op gezakt.'

Mr. H. Vermeulen van de vakgroep Privaatrecht ziet juist het omge­ keerde gebeuren. Na het eerste deeltentamen bleek slechts eenderde van de s t u d e n t e n een voldoende te hebben gescoord voor Privaat­ recht. Dit aantal is na de herkansing en de tweede deeltoets weer opgetrokken. Het Studentgericht Onderwijs is een goed onderwijssysteem voor het propedeusejaar, zegt zij. 'Maar je moet een dergelijk systeem niet op dezelfde wijze voor heel de acade­ mische studie hanteren. Het SGO verdeelt de stof in kleine brokken maar op een gegeven m o m e n t moeten studenten toch een grote­ re hoeveelheid stof tot zich kunnen nemen. Dat wordt later ook van hen verlangd.'

Docenten: 'Opkomst bij werkcolleges gering'

Mr. M. Muskens van de vakgroep Strafrecht is eveneens tevreden over de resultaten na het eerste half jaar. 'Studenten hebben heel hard gewerkt en goed meegedaan. Een hoog slagingspercentage is daarvan het gevolg.' Wel merkt zij dat er bij studenten een vorm van moeheid optreedt. Zijn de meeste colleges aan de KUB pas een week aan de gang, de eerstejaars rechten hebben er al een maand opzitten. Volgen­ de week zijn de deeltoetsen weer.

'Studenten hebben er in het twee­ de semester meer moeite mee alert

Of: wat stroomt mijn bloed toch soepel door?

Welbehagen in het eigen lichaam is iets voor narcisten. Alleen het poezelige vel of de behaarde borst van de ander vermag ons in extase te brengen. Zo ook het korstje op het broodje dat juist de oven van de bakker heeft verla­ ten, en de verweerde bast van een berk. Het extract van berkeschors schijnt trouwens een patent mid­ del tegen kaallioofdigheid te zijn. Overigens, even met je hand over een kale knik­ ker strijken verschaft minstens evenveel genoegen als het beroeren van een pleeborstel.

Lichamelijkheid is overal waar de tastzin reikt. Ooit wel eens lijf­aan­ lijf contact gehad met een pasgebo­

♦ Decaan prof. Groenhuijsen: 'Het is een probleem om de wetenschappelijke staf gemotiveerd te houden.'

[Foto: Enk van der Burgt]

ren kind? Dat is een sensatie waar­ bij de woorden tekort schieten.

Waarom niet eens flink in de rulle aarde gewoeld? Veel kantoorkruk­ ken en studeerkamergeleerden lij­ ken daar al flink van te zijn opge­ knapt. Maar nee, men bezoekt lie­ ver de fitness salon, het solarium of, wanneer de geldpest nog wat heviger woedt, de haptonoom Ted Troost die er a raison van vele gul­ dens voor zorgt dat je je weer lek­ ker in je vel voelt zitten.

Lichamelijkheid is eigenlijk hele­ maal met iets om lang over te pra­ ten, laat staan te schrijven. Ik denk dat ik maar teruggrijp op een ouder­ wetse voordracht met lichtbeelden, en vragen na. Als het kan liever niet op de man af.

I

11 februari 1993 HUNIVERSfTil­

Collegecyclus over Afrikaanse ftlosofte

'Het vak wordt nog te vaak in de hobby­sfeer getrokken' Filosoof Heinz Kimmerie heeft het er soms maar moeilijk mee. Vanuit zijn bijzondere leerstoel 'Grondslagen van interculturele filosofie' in Rotterdam houdt hij zich vooral bezig met Afrikaanse filosofie. Dat werk kan rekenen op een forse portie belangstelling, maar meer dan wat beleefde reacties krijgt de blanke Duitser Kimmerie meestal niet. Toch trekt hij onvermoeibaar door het land. Vorig jaar gaf Kimmerie in een paar maanden tijd een vijftiental lezingen. In Tilburg verzorgt hij dit semester een gastcollege Hoofdstromingen van de Afrikaanse filosofie.

Roland Enthoven Het lijkt voor Kimmerie voorlopig bij universitaire uitstapjes te blij­ ven. Wetenschappelijke instellin­ gen huiveren vooralsnog bij het idee geld en onderzoeksruimte vrij te maken voor Kimmerle's activi­ teiten. Door die formele terughou­ dendheid worden de interculturele filosofie en daarmee de Afrikaanse filosofie volgens de Rotterdamse hoogleraar in de hobby­sfeer ge­ drukt.

'Dat ervaar ik als zeer dubbel,' zegt Kimmerie teleurgesteld, 'zelfs in Rotterdam is het zo dat ik welis­ Vifaar die bijzondere leerstoel heb gekregen, maar tegelijkertijd is men bang dat mijn vak een te grote rol gaat spelen in het onderwijs.

Veel mensen vragen zich af of er überhaupt zoiets als Afrikaanse fi­ losofie bestaat.'

Wie die vraag stelt zegt volgens Kimmerie vooral iets over zichzelf.

De vraagsteller is, zo zegt hij, ge­ preoccupeerd met de gedachte dat filosofie een puur westerse aange­ legenheid zou zijn. En die gedachte is eurocentrisch en etnocentrisch.

Die les heeft hij naar eigen zeggen van de F ranse differentiedenker Derrida geleerd. f Ik geef de Afrikaanse filoso­ Ifie binnen de interculturele filosofie de meeste aandacht.

Afrikaanse filosofie is zeer di­ vers, er zijn liefst vier deelgebie­ den te onderscheiden. Een eer­ ste gebied is de etnof ilosofie, een nogal indirecte filosofie. In de mythen, spreekwoorden en ge­ bruiken van een volk of groep wordt een bepaalde filosofie tot u i t d r u k k i n g gebracht. De spreekwoorden en de taalstruc­ tuur zelf zijn geen filosofie, het wordt pas filosofie als een etno­ filosoof de filosofie uit de taal haalt.

'Critici van etnof ilosof ie vragen zich af of dit wel filosofie ge­ noemd mag worden. Uit zo'n collectief taalproces het impli­ ciete filosofisch denken destil­ leren is volgens hen uiterst du­ bieus. De Afrikaanse filosoof Gyekye brengt daar tegenin dat Afrikaanse talen barsten van de spreekwoorden, veel meer dan talen die primair een schriftelij­ ke overlevering hebben. Die spreekwoorden en filosofische aforismen zi)n ooit door een in­ dividu voor het eerst gebruikt en vervolgens opgenomen in het collectieve taalproces. Dat de namen van de 'bedenkers' onbe­ kend zijn gebleven doet aan de in­ houd van hun woorden natuurlijk niets af.

'Er zijn binnen een groep soms tegenstrijdige spreekwoorden op te sporen, dat is ook in het Nederlands het geval. Maar dat wil niet zeggen dat de spreekwoorden niet een be­ paalde denklijn aan zouden duiden.

Uitzonderingen zijn altijd aantoon­

baar, maar ze verhullen niet dat binnen een groep een bepaalde op­ vatting overheerst.

'Het is natuurlijk zo dat het woord 'filosofie' zelf uit het Grieks afkom­ stig is en zoiets als 'liefde voor de wijsheid' betekent. De filosofie was een duidelijke overgang van de 'my­ thos' naar de 'logos', van de mythen naar de rede en haar logische begrip­ penapparaat. Maar daarmee ver­ dwenen de mythen niet, denk al­ leen al aan de beroemde Grot­my­ the van Plato.

'Het is vooral het F ranse differen­ tiedenken dat mij op het spoor van de interculturele filosofie heeft gebracht. Een Rotterdamse onder­ zoeksgroep hield zich bezig met 'het denken van de ander en het andere'. Na afloop van dat onder­ zoeksprogramma ben ik met het onderzoek doorgegaan. Ik paste 'het andere' concreet toe op andere cul­ turen en zo ontstond vijf jaar gele­ den de bijzondere leerstoel in­ terculturele filosofie. Smds twee jaar houd ik me f uli­time daarmee bezig.

'De sages filosofie is een tweede element van de Afrikaanse filo­ sofie. Sage betekent zowel in het

om de filosofen op de KUB op te spo­ ren?

'De sages zijn bij toeval ontdekt door een hoogleraar wijsbegeerte uit Nairobi, Odera Oruka. Die rea­ liseerde zich dat zijn filosofie­stu­ die eigenlijk hetzelfde behelst als wat zijn vader, een sage bij de Luo, altijd gepraktiseerd had: de wijs­

een dorp moet gaan en vragen 'Waar woont de sageV De beste manier is om tegen de chief te zeggen dat je met praktisch probleem zit waar je intellectueel niet uit komt. Volgens Gyekye bestaat dan de kans dat de chief zegt: 'Daar, de laatste weg links, in dat huis woont een sage.

Hij kan je misschien helpen.

'Gyekye heeft tijdens zijn onder­ zoek veel sages geïnterviewd, maar ik mocht helaas nooit met hem mee, omdat ik hun taal niet spreek.

En het voor me vertalen wilde hij niet. Nou ja, het is in ieder geval zo dat ze iets ongrijpbaars hebben, iemand heeft ze wel eens vergele­ ken met de heiligen uit de katho­ lieke kerk. Pas na hun dood worden ze bekend.

'Wat de sages doen lijkt wel wat op

'Wat Afrikaanse sages doen lijkt wel wat op de filosofen praktijk in Nederland' heidsleer. Sindsdien is veel studie gedaan naar de sages, ook door Oruka zelf. Hij maakt een onder­ scheid tussen folk sages en philosophical sages. Niet elke sage is immers een filosoof. De eerste groep beperkt zich slechts tot de alledaagse volkswijsheid. De filoso­ fische sages daarentegen houden zich bezig met de algemene wijs­ heidsleer. Ze vragen zich bijvoor­ beeld af wat kennis genoemd mag worden en wat slechts mening of

de 'f ilosofenpraktijk' in Nederland, alleen hebben ze geen bordje naast hun deur. Het gaat hen niet primair om het nadenken zelf, maar om via het nadenken praktische proble­ men op te lossen. De sage houdt meestal een lang verhaal, dat uit­ loopt op een bestaand of ter plekke bedacht spreekwoord. Zijn ant­ woord is altijd algemeen van aard, degene met het probleem moet zelf de toepassing invullen. Wat dat betreft lijkt hij wel op het orakel van

den zich met Europese opvattingen ­ het socialisme bijvoorbeeld ­ die zo een Afrikaanse inkleuring kre­ gen. Ook na de onafhankelijkheid is de belangstelling voor politieke filosofie in Afrika gebleven.

'Deze indeling is overigens niet van mij, maar is vastgesteld door Oru­ ka. Je kunt opmerken dat de eerste twee stromingen oorspronkelijker zijn dan de laatste. Maar ik wil benadrukken dat het verschil gra­ dueel is. Ook in de etnofilosof ie zijn invloeden van andere culturen aan­ wijsbaar, elke cultuur is immers een mengprodukt. Zo kennen de groepen in zuidelijk Afrika een reeks spreekwoorden waarin de behandeling van Arabische hande­ laren 'uitgelegd' wordt. ' ^ e filosofische faculteiten in tJ Afrika moeten het met een zeer kleine staf van drie of vier man doen. Tachtig tot negentig procent van de vakken beslaat westerse fi­ losofie, de rest wordt ingevuld met Afrikaanse filosofie. Daarin komen zowel de traditionele Afrikaanse filosofie als de actuele politieke filosofie aan bod.

'Ik stuit met mijn onderzoek naar Afrikaanse filosofie op veel scepsis, waarin de discussie al snel draait om niveauverschillen. Natuurlijk ben ik niet van mening dat elke filosofie op hetzelfde niveau staat.

Ik denk wél dat in principe de filoso­ fie van alle culturen op één lijn staat. Binnen die verschillende filo­ sofieën zijn wel degelijk niveauver­ schillen aanwijsbaar. Die algeme­ ne gelijkwaardigheid is natuurlijk moeilijk aantoonbaar, het univer­ sele in de filosofie onttrekt zich aan de waarneming. Een onderlinge s a m e n h a n g kan echter wel aangetroffen worden. Ik denk met interculturele filosofie een dialoog te voeren onder gelijk­ waardigen.

'Het is in de interculturele filo­ sofie niet mogelijk en ook niet wenselijk om je eigen Europese achtergrond los te laten. Ik vind het woord 'inter' daarom zeer belangrijk: je kunt alleen inter­ culturele filosofie bedrijven als je stevig geworteld bent in je eigen traditie. Het inzien van de beperkingen van de eigen tradi­ tie is het p u n t waarop de interculturele filosofie kan en 'moet' ontstaan. Het einde van de westerse filosofie is bereikt, de omtrekken ervan zijn be­ paald. Andere filosofieën bena­ drukken dat feit extra.

'Hegel zei al dat vergelijken een nogal droge bezigheid is. Mijn doel reikt verder dan het maken van vergelijkingen, ik wil met de interculturele filosofie een on­

♦ 'Daar, de laatste weg links, in dat huis woont een sage. Hij kan je misschien helpen.'

Engels als in het Frans 'wijze'. Zul­ ke wijze mannen en ook vrouwen beheren de wijsheidsvoorraad van een bepaalde groep en geven die wijsheid door. Die sages zijn ruim honderdvijftig jaar onopgemerkt gebleven bij westerse antropologen.

Nu is dat niet echt opmerkelijk, want hoe lang zouden onderzoekers uit een andere cultuur erover doen

geloof is. Ondanks westerse twij­ fels vooraf bleek dus dat ook de kenleer een belangrijke rol speelt in de Afrikaanse filosofie.

'De plaats van de sage in zijn of haar gemeenschap is een moeilijk punt.

Ik ben daar zelf nog niet uit. Het is me tot nu toe niet gelukt om een sage te ontmoeten. Ik weet dat je in ieder geval niet naar de chief van

Delphi.

'Ten derde is er de politieke filoso­ fie die zich vooral tijdens de diver­ se onafhankelijkheidsoorlogen manifesteerde. In die tijd werden aloude politiek­filosofische opvat­ tingen op schrift gesteld, zoals over de plaats van de chief of het eigen­ dom van het land. De traditionele Afrikaanse denkbeelden vermeng­

derlingebeïnvloedingbewerkstelli­ gen. Dat moet niet uitmonden in een eenheidsbrij, maar in een snel­ le vermenigvuldiging van ideeën.

Via de filosofie van andere culturen leer je anders met problemen om­ gaan, word je vindingrijker. De uit­ wisseling maakt je eigen denkbo­ dem vruchtbaarder en dat is belang­ rijk.'

■^Ti

11 februari 1993

HUNIVER^PTïl­

deze factoren kunnen niet los van elkaar gezien worden.

De politiek is daar te eenzijdig in.

De wet Vermeend­Moor gaat bij­ voorbeeld uit van incentives door een verlaging van premies en belas­ ting op de lonen. Want: 'Nu is de marginale winst om te gaan werken heel klein'. Echter: 'Deze maatre­ gelen werken alleen aan de inko­ menskant.' kans op eenbaan schat men zelf wel Anders dus. Een voorbeeld. 'De heel laag ­ en bovendien nog gun­ relatie met de werkgevers is in ons arbeidsvoorzieningensysteem veel stiger dan feitelijk het geval is.' te zwak. Dat zijn vrij bureaucrati­ e rechterzijde van de samenle­ sche organisaties die veel te sterk ving zou willen dat ze gelijk gericht zijn op aanbod en veel te kreeg: uitkeringen omlaag, de weinig op de integratie tussen vraag werkprikkel omhoog, weg armoe­ en aanbod. De dwang op werklozen de. Het mechanisme werkt zo niet, om actiever op de arbeidsmarkt te constateert Muffels. 'Het idee was opereren betekent ook aan de kant dat in de VS met een vrij Spartaans van de werkgevers dat zij bereid stelsel van uitkeringen de economi­ moeten zijn om arbeidsplaatsen sche mobiliteit hoger zou zijn, ter­ open te stellen. Die integratie van wijl in Europa, waar de uitkeringen maatregelen ­ vraag en aanbod te­ relatief hoog zijn, die mobiliteit geliikertijd ­ heeft tot nu toe niet lager is. Er zouden hier minder prik­ plaatsgevonden. Eerder dan sanc­ kels zijn om aan het werk te gaan. ties, moet je prikkels inbouwen

Promovendus mist samenhang in overheidsbeleid

'Rijkdom is misschien wel een groter probleem dan armoede' Tussen armoede, sociale zekerheid en arbeidsmarkt bestaan duidelij­ ke relaties. Het overheidsbeleid zou erop gericht moeten zijn in deze onderlinge samenhang te handelen.

Het concept van de fundamental triangle, noemt drs. Ruud Muff els dat. Vrijdag promoveert hij. 'Eerder dan sancties, moet je prikkels in­ bouwen voor werkgevers.'

het evenwicht is zoek ­ en dat komt omdat het beleid geïsoleerd is, geen rekening houdt met de ontwikke­ lingen op de arbeidsmarkt, passief is. Eenbeleid datuiteindelijk tegen zichzelf gekeerd raakt.

Michel Knapen

H

ij praat erg snel. Vraag. Ant­ woord. Lijkt nauwelijks tijd te nemen om zich te bezinnen. Bijna op de automatische piloot aan het woord over onderwerpen waar hij al sinds zijn afstuderen (1978, Al­ gemene Economie) mee bezig is: sociale zekerheid, arbeidsmarkt, armoede. Zegt persoonlijk bewo­ gen te door met zijn onderzoeks­ objecten. 'Ik denk dat het ­ om goed onderzoek te doen, niet anders kan.'

Maar er is ook een spanning, zegt hij, tussen die betrokkenheid ener­ zijds en afstand nemen, objectivi­ teit in acht nemen anderzijds. Tus­ sen gevoel en rede. Zijn proefschrift HlustTeeit die spanning. Een ab­ stract schilderij van kunstenaar Mattie Schilders, getiteld 'Persoon­ lijke Revolutie' is afgedrukt op de cover van zijn dissertatiq. Full co­ lour.

Ruud Muffels, de promovendus: 'Het schilderij geeft de spanning weer tussen individualiteit en so­ lidariteit. In het proefschrift wordt dat verwoord door sparming tussen doelmatigheid en rechtvaardig­ heid. Want daar gaat het om bij sociale zekerheid: het vinden van een evenwicht tussen beleid dat enerzijds rechtvaardig is, wat tracht bestaanszekerheid te garanderen en mensen in de maatschappij te inte­ greren, maar dat anderzijds niet mag leiden tot oneigenlijk gebruik van regelgeving of tot een disin­ centive werking. Het mag dus de prikkels om te werken of om een bijdrage te leveren aan de produk­ tiviteit niet verkleinen.'

H

ij heeft wel eens ooit gezegd ­ enigszins ironisch ­ dat het pro­ bleem van de permanente rijkdom in Nederland misschien wel groter is dan dat van permanente armoe­ de. Dat suggereert, aldus de deskun­ dige, dat er weinig mobiliteit is van de onderkant van de samenleving naar de bovenkant. En andersom ook.

Maar, dan luidt de cruciale vraag, wat is rijkdom? En daaraan gekop­ peld: wat is armoede? Nu Muffels in zijn dissertatie Welfare Econo­ mie Effects of Social Security een nieuwe armoedegrens gedefinieerd heeft, blijkt Nederland armer te zijn dat werd aangenomen. Veertien tot eenentwintig procent van de bevol­ king verkeert over een periode van vier jaar een zekere tijd in armoe­ de. Velen pendelen van een situa­ tie van armoede naar niet­armoe­ de, en vice versa: armen vormen een amorfe groep.

Voor drie tot tien procent van de bevolkingblijkt armoede een struc­ tureel fenomeen te zijn. De hoogte van de uitkeringen, tezamen met de hoge kortingen op de uitkerin­ gen als men gaat werken, dragen er niet toe bij uit de armoede te gera­ ken. Van de structuur van ons stel­ sel van sociale zekerheid gaat een disincentive werking uit, zo is geconstateerd. Het sociale zeker­ heidsbeleid is uit balans geraakt.

Het armoede­onderzoek kan bogen op een lange traditie binnen de vakgroep Sociale Zekerheids­ wetenschap. Begin jaren tachtig dropte het ministerie van WVC de problematiek bij Muffels c.s. 'In die tijd was armoede out of the pictu­ re. Men veronderstelde dat er zo'n genereus systeem van sociale zekerheid was dat er geen armoede in Nederland kon bestaan.'

Maar de vraag blijf t wat armoede nu eigenlijk is? Voor sociale weten­ schappers en methodologen op de eerste plaats een definitiepro­ bleem. Muffels: 'Als je armoede definieert in absolute termen ­ hon­ ger leiden, of een gebrek aan meest noodzakelijke middelen van be­ staan ­ dan is er in Nederland nau­ welijks armoede. Als je het defi­ nieert in relatieve termen, zoals wij en anderen gedaan hebben, dan wel.'

Armoede is méér dan een inko­ menskwestie. Meerdere aspecten van de levenssituatie spelen een rol: huisvesting, opleiding, werkgele­ genheid, sociale participatie, 'het

D

Een zekere mate van berusting bij langdurig werklozen dus. Ander­ zijds: 'Opvallend is ook dat men heel graag een baan wilde. Maar de

'Hoe worden op een bepaalde markt de prijzen scastgesteld?

Dat is natuurlijk heel boeiend.

De economische literatuur geeft daarvoor drie verklarin­ gen, maar ikben slechts in twee daarvan geïnteresseerd. Eén: be­ drijven bepalen een prijs waar­ mee ze de concurrentie met andere bedrijven aan kunnen gaan. Dat zie je als je hier in Tilburg door de Heuvelstraat loopt: let maar eens op de pos­ ters met aanbiedingen. Twee: de prij s wordt bepaald in een on­ derhandelingsproces tussen de koper en de verkoper. Koop je antiek, een huis of een tweede­ hands auto dan krijg je daarmee te maken.

In veel onderzoeken is één van de twee mechanismen, price setting of bargaining, het uitgangspunt. Dat wordt als gegeven beschouwd. Ik deed dat zelf ook, hoor, in een aantal ar­ tikelen dat ik schreef. Maar het leuke is om steeds een stapje verder te gaan. Waarom niet eens het waarom van een be­ paald mechanisme onderzocht?

Je kunt dingen als een gegeven blijven zien, maar je kunt ook telkens een stukje dieper gaan.

Vanaf de dag dat het idee post vatte in mijn hoofd heb ik drie jaar aan dit paper gewerkt. Niet non stop, maar af en toe.

Velen pendelen van een situatie van armoede " naar niet­armoede.

En vice versa: armen vormen een amorfe groep algeheel welbevinden van mensen', waarbij, zo nuanceert de onderzoe­ ker, het één natuurlijk een voor­ waarde is voor het ander. Neem je deze zaken mee, dan zijn er andere mensen arm dan volgens de wat beperkte inkomensgrens.

Mensen die in armoede leven, on­ danks het 'genereuze' stelsel van sociale zekerheid, het lijkt een con­ tradictie. Muffels: 'Dat is een arte­ /flct. Er zitten in Nederland relatief veel mensen onder de armoede­ grens, maar die grens wordt in het beleid gelegd bij het sociaal mini­ mum. Die ligt veel hoger dan in het buitenland. Stel je die grens gelijk over de landen, dan zijn er in Neder­ land weer veel minder armen dan in het buitenland.'

Minstens zo interessant is de dyna­ miek onder de armen. 'Dan blijkt dat de kans om uit armoede te gera­ ken het grootste is in het eerste jaar nadat men arm is geworden', zegt Muffels. 'Naarmate die periode lan­ ger duurt neemt de kans om eruit te raken zeer sterk af.'

Langdurig werklozen zijn zo een dankbaar studie­object. 'Naarmate die werkloosheid langer duurde, solliciteerde men minder. Misluk­ kingen die men heeft ervaren werk­ ten sterk door op hun activiteiten op arbeidsmarkt. Het ontmoe­ digingseffect.'

Het welzijn van de econoom

♦ Drs. Ruud Muffels voor het schilderij Persoonlijke Revolutie: 'Spanning tussen gevoel en rede.

[Foto: Enk van der Burgt]

Die mobiliteit in de VS is wel hoog, maar nog lager dan in Europa.' Ver­ taald naar de Nederlandse situatie: de economische mobiliteit (om uit armoede te raken) is 'best hoog'.

Het verlagen van uitkeringen zou zeker prikkelend werken. Tenmin­ ste, als men ­ eenmaal aan de slag ­ deel van de uitkering mag houden.

Maar ­ en dat is de spanning tussen doelmatigheid en rechtvaardigheid ­ dat kan leiden tot langdurige ar­ moede. Misschien is de kans op een baan wel groter, maar zeker niet honderd procent. Er ontstaat als het niet lukt een baan te vinden, een situatie van afhankelijkheid, die weer tot ontmoediging leidt. Daar­ om zeggen we: voer je een beleid om prikkels te verhogen dan moet je dat altijd koppelen aan actief arbeids­ marktbeleid.'

Het concept van de fundamental triangle binnen de sociale zeker­ heid, heet dat. De relatie inkomen­ arbeid­participatie staat centraal en

voor werkgevers.'

Een concrete beleidsaanbeveling?

De linkerbovenla van menig ambt­ enaar puilt er vanuit. Muffels: 'Dat is de inertie binnen ons institutio­ neel systeem. We praten al jaren over veranderingen, maar die wor­ den nooit gerealiseerd. Kennelijk zijn de problemen nog niet groot genoeg. Wanneer het in Nederland significant slechter gaat, dan pas zullen de échte veranderingen plaats gaan vinden. Een stille revo­ lutie, die ook in het beleid noodza­ kelijk is: minder verkokering, meer integratie. Er zullen de komende jaren wel meer nota's geproduceerd worden en die zullen wellicht wei­ nig effect hebben maar de noodzaak tot verandering borrelt onzichtbaar op.'

De persoonlijke revolutie, het schil­ derij verklaard. De auteur is zijn boek.

Ruud Muffels: Welfare Economie Effects of Social Security. Essays on poverty, social security and labour market: evidence from panel data.

Promotiedatum: 12 februari: Pro­ motor: prof. dr. f. Berghman.

Wat ik beweer is nieuw, denk ik. Dat was ook een doel van mijn onderzoek. Maar niet het enige doel. Nieuwsgierigheid alleen is namelijk niet genoeg. ,e k u n t wel iets puur uit nieuwsgierigheid onderzoeken en als je het gevonden hebt, zeggen 'zo, dit is het, nu weet ik het, aan de kant ermee', maar voor mij werkt dat niet. Net als zoveel onderzoekers wil ik dat mijn werk bekend wordt. En ikzelf ook, natuurlijk.

Het is voor elke econoom een groot compliment je onderzoek gepubliceerd te zien in de Ame­ rican Economie Review. Dat blad heeft in zijn branche het meeste aanzien en de hoogste oplage ter wereld. Staat je naam op de lijst van auteurs dan tel je mee, dan word je bekend, win je prestige en word je vaker uit­ genodigd voor seminars. In Amerika promoveer je zelfs na publikatie, hier in Nederland zijn ze helaas nog niet zo ver.

Als op je curriculum vitae ver­ meld staat dat je gepubliceerd hebt in de American Economie Review, hoeft het artikel niet meer eens gelezen te worden.

De naam van het blad zegt al genoeg. Het is heel simpel: je moet naar manieren zoeken om je eigen welzijn te maximalise­ ren, zeker als econoom.' [MvA] Prof. dr. Helmut Besteris werk­ zaam bij het Center for Econo­ mie Research. In maart wordt zijn artikel Bargaining vs. Pri­ ce Competition in a Market with Quality Uncertainty gepu­ bliceerdinhet toonaangevende American Economic Review.

Hetiszijntweedepublikatiein dat blad. ,

W

11 februari 1993

^UNIVER"SF7tl-

Op gezette tijden verneem je in de nederlandse universitaire wereld geluiden als zouden de universiteiten miljoenen guldens aan reclame-uitingen kritiekloos wegsmijten in bodemloze putten. Vorige week opgetekend uit de woorden van de voorlichter van de Groningse universiteit. De man heeft gelijk, zegt in een reactie KUB-voorlichter Maurice Ackermans. 'Maar niet meer dan een beetje, onze eigen acties zijn wel degelijk succesvol geweest.'

9 Te Berde is de opiniepagina van Univers. Deze staat open voor bijdragen over wetenscliap, onderwijs en universitaire l^westies die de KUB en TFT betreffen.

'Zie de paniek hij menige instelling als de vooraanmeldingscijfers achterblijven bij die van vorig jaar' ^KT"^

^

De instellingen concurreren zich te pletter, stellen de zaken daarbij fraaier voor dan ze zijn en geven de indruk dat het allemaal niet op kan.

Daar wordt niemand beter van en v/e spekken dus alleen de kas van het (dure) reclamebureau en de uitgever van de krant. Zoiets zei collega Wim Janssen, chef Voorlichting van de Rijksuniversiteit Groningen in Univers van vorige week.

Hij vindt dat de universiteiten onderling afspraken moeten maken over de hoeveelheid geld die ze aan wervende activiteiten zouden mogen uitgeven. Op die manier kan er een halt worden toegeroepen aan de almaar stijgende uitgaven voor studentenwerving en public relations.

Ook ik vind dat universiteiten (en vooral ook HBO-instellingen want die maken het ineens nog veel bonter dan de universiteiten in het recente verleden al deden!) niet kritiekloos met (overheids)geld moeten smijten om studenten te lokken. Dat werkt trouwens niet.

Universiteiten moeten eerst en

Geef oorlog een kans We moeten zoveel mogelijk in onze auto's rijden en zo weinig mogelijk van onze voeten gebruik maken.

Want de uitlaatgassen van voetgangers s t i n k e n meer dan de uitlaatgassen van een auto. In een rijdende auto kun je mensen niet horen liegen, bekvechten, klagen en roddelen - vooral niet als je in je eigen auto de andere kant op rijdt.

Auto's zijn niet seksistisch. Je kunt onmogelijk zeggen dat een auto achter het aanrecht thuis hoort en zolang iedereen in zijn auto rondtuft is het meteen afgelopen met vervelende kwalen als inbraak en diefstal. Want het is voor dieven vrijwel onmogelijk om je appartement leeg te halen zonder uit de auto te komen. Dit schrijft de Amerikaanse satiricus P. J. O'Rourke in zijn bundel Geef oorlog een kans. Een weinig samenhang vertonende verzameling recensies, reportages en commentaren op de Golfoorlog, de val van de Muur, Chrysler-direeteur Lee lacocca, het moderne autogebruik, Nicaragua en de kwestie Noord-Ierland.

O'Rourke (1947) werkt voor het Amerikaanse muziekblad Rolling

vooral fatsoenlijk voorlichten. Daar heeft die student recht op. En daarmee is ook uiteindelijk de instelling het beste gediend.

V

an de andere kant is elke universiteit voor zijn directe voortbestaan afhankelijk van de student die er wil studeren. En het is natuurlijk juist dat universiteiten allemaal in dezelfde vijver vissen en dat we met (pure) werving alleen bezig zijn om studentenstromen te verplaatsen. Maar het maakt voor de afzonderlijke universiteit natuurlijk nogal wat uit hoe die stromen uiteindelijk lopen. Als ze maar fors m de richting van Tilburg blijven lopen dan zal de KUB niet zoveel aanvechting gevoelen om forse lappen m de kranten te plaatsen. Maar zie de paniek bij menige instelling als de vooraanmeldingscijfers achterblijven bij die van vorig jaar. Het College van Bestuur raakt meteen overstuur en is van mening dat er 'dus' geadverteerd moet worden.

Mensen, die al wat langer in het

Stone en op zijn visitekaartje staat dat hij de portefeuille van Chef Buitenlandheheert. Een omschrijving die, zo zegt hij zelf, nu eenmaal beter k l i n k t dan het meer waarheidsgetrouwe Dronicen Veertiger. De functie van buitenlandverslaggever bij Rolling Stone is overigens geen aanleiding om in elk land ter wereld met open armen ontvangen te worden. Zeker niet in een islamitisch land als Saoedi-Arabië op een moment dat het hoofdartikel van je tijdschrift ruim geïllustreerd is met foto's van Madonna, die haar borsten enkel in een paar gebaksvormpjes verpakt heeft. Tijdens de Golfoorlog wordt O'Rourke Saoedi Arable dan ook binnen gesmokkcld als correspondent voor noodgevallen van ABC-Radio. Hoe hij met zijn interviewrecorder de foto's voor Rolling Stone moet maken is dan wel een probleem maar hindert hem niet om kriskras het Midden-Oosten te doorkruisen op zoek naar nieuws. En daarin is hij opmerkelijk kritisch naar alle partijen die in het conflict betrokken zijn. Dat is een verschil met sommige van zijn eerdere verhalen waarin hij geplaagd wordt door een hardnekkige blindheid aan zijn linkeroog. Vooral in zijn, eveneens in

M ^Sk.

&

Tilburgse meelopen zullen opmerken dat toch ook de Katholieke Universiteit Brabant enkele jaren geleden behoorlijk meedeed wat dat aangaat.

We hebben namelijk geleerd van de forse, bedreigende bezuinigingsakties, die minister Deetman de universiteiten - en vooral de KUB! - oplegde eind 1986. Toen moesten we letterlijk 'Op naar Den Haag', naar het Binnenhof, waar we met tweeduizend studenten en medewerkers de politiek hebben weten te bewegen de minister terug te fluiten van zijn onzalige voornemen Tilburg de halve sociale faculteit af te pakken en de hele letterenfaculteit!

Er was een indringende campagne nodig - 'Brabant strijdt voor zijn universiteit' - om de buitenwereld te doen beseffen dat Tilburg méér is dan 'economie'.

We hebben toen scherp begrepen dat wi) als universiteit onvoldoende bekend zijn en dus ook onvoldoende verankerd - zelfs in het Brabantse - laat staan boven de rivieren.

Vanaf die tijd wordt er dan ook stelselmatig gewerkt aan onze public relations. Op velerlei manier en uiteraard óók door via advertenties te wijzen op een voortreffelijke universiteit, met een veelzijdig spectrum aan interdisciplinaire studiemogelijkheden. Dat noem ik voorlichting en geen werving en al helemaal niet studenten ronselen onder valse voorwendsels.

de bundel opgenomen, reisverslag uit het sandinistische Nicaragua komt hij niet veel verder dan een onderhoudende scheldpartij op alles wat links en progressief is: credit-card marxisten, onnozele halzen, bedwaterende progressieven en sandalisten.

In het verslag over de Golfoorlog ontziet O'Rourke daarentegen

worden niet ontzien. Deze dappere natie, die zich opofferde om de Koeweiti's van Saddam Hoessein te redden. Zoals het ook de joden van Hitlers kampen redde, de Cambodjanen van Pol Pots moordernaarsregime en de Polen, Hongaren en Tsjechoslowaken van Stalins terreur... Dat wil zeggen, het zelfde dappere, onzelfzuchtige offer dat wij zouden brengen zodra de joden, de Cambodjanen, Polen, Hongaren en Tsjechoslowaken olie hadden aangeboord.

niets en niemand. De Irakezen niet, over wie hij de gruwelijkste verhalen hoort en optekent, noch de Koeweiti's, die hun oorlog door de Amerikanen laten beslechten en zelf gladgeschoren en frisgewassen overwinteren in b u i t e n l a n d s e disco's. Of de Saoedi's, die arrogante, luie, wandelende theedoeken die in de oorlogsdagen niets beters weten te doen dan het zesvoudig stempelen van nutteloze formulieren en het drinken van cola.

Zelfs de heldhaftige Amerikanen

D

e KUB is overigens sinds twee jaar gestopt met die paginagrote advertenties. We hebben naineli)k - uit onderzoek dat we hebben laten houden-geleerd dat driekwart van de bezoekers van onze voorlichtingsdagen in crocus- en herfstvacantie ook zonder kranteadvertentie gelezen te hebben naar Tilburg komt. Zij worden namelijk 'geworven' via de informatiecoupon die elke vwo-scholier kan invullen uit het periodiek 'Straks studeren', een blad dat uitgegeven wordt door het Landelijk Dienstverlenend Centrum Studievoorlichting.

Tot slot nog even over Letteren. Dat

Geef oorlog een kans is hard, vals en h u m o r i s t i s c h .

Honderdvijfenzeventig pagina's aan kritiek, spot en zelfspot. Een bundel die je, zoals het cliché wil, in één ruk uitleest. Toch had ik na de laatste pagina het gevoel dat ik iets miste. Iets wat naar mijn idee in een oorlogsverslag niet gemist mag worden. En dat is ontroering.

Ik lach met O'Rourke als hij de van bombardementsvluchten terugkerende piloten niet de geijkte vragen stelt over het vijandelijk afweergeschut, maar enkel geïnteresseerd is in de prangende kwestie wat de vliegeniers doen als ze tijdens een bombardement moeten pissen.

Ik voel mee in O'Rourke's spanning als hij vertelt hoe de dood ternau-

daar ineens ongeveer een hele ton voorlichtingsgeld (voor een extra voorlichtingskrant en bijbehorende advertenties) naar toe moet verbaast sommigen kennelijk. Da's een ander verhaal. Onze - op zich heel bijzondere -letterenfaculteit, zo blijkt uit een recent door het IVA gehouden onderzoek, is absoluut onvoldoende bekend bij aspirantstudenten. Dat ze dan niet voor Tilburg (kunnen) kiezen is zonneklaar. En als je daar niet heel snel iets aan doet is weer een heel jaar verloren en kun je nu al voorspellen dat de instroom in september 1993 weer minder zal zijn dan op dit moment het geval is. En komt de faculteit dus geheid in de gevarenzone terecht en raken we haar op termijn wellicht gewoon kwijt.

Het probleem van Letteren is niet dat er geen arbeidsmarkt voor die opleiding is. Integendeel. Studenten (en zij niet alleen) blijken Tilburg gewoon niet te associëren met een letterenfaculteit.

Maurice Ackermans hoofd Pers &> Voorlichting

wernood aan hem voorbij gaat wanneer hij per ongeluk een ondermijnde kist met geweergranaten op het dak van een hotel in Koeweit Stad openmaakt.

Maar als O'Rourke huilt, omdat de eerste Amerikaanse legerhelikopter op het dak van de Amerikaanse ambassade neerdaalt na de bevrijding van Koeweit, dan huil ik niet mee. Evenmin raak ik ontroerd wanneer hij vertelt dat de tranen over zijn wangen lopen bij het opengaan van de Berlijnse muur. Waarom O'Rourke me wel aan het lachen krijgt en me in spanning kan houden, maar me daarentegen niet ontroert zou ik overigens niet kunnen zeggen. Kennelijk is het weergeven van die mysterieuze combinatie van verdriet, pijn en geluk niet zijn sterkste kant. En dat had ik kunnen weten. Want een schrijver die zijn artikelen presenteert onder de titel Geef oorlog een kans heeft blijkbaar toch nog niet helemaal door waar het voor de meeste betrokkenen in een oorlog werkelijk om gaat.

P.J. O'Rourke Geef oorlog een kans.

Uitgeverij Prometheus. f. 22.90

1 1 februari 1993

Dylan van Eijkeren

HUNIVERSHiï—

In december van het afgelopen jaar werd de universitaire wereld opgeschrikt. Door spoken. De vakgroep Geschiedenis van de Leidse universiteit ontdekte dat tien procent van haar studenten nooit een college had gehaald. Een nieuw begrip werd geboren: de

Lotte is zesdejaars rechten en spookt nu goed een jaar. Ze heeft spookstudent. Landelijk zouden er maar liefst 14.000 van die studenten rondspoken. Hun drijfveren lopen sterk uiteen. Drie ook in het verleden, na een overstap van de Academie Mens en Arbeid Tilburgse spookstudenten of noshowers vertellen waarom zij nooit komen opdagen, 'ik pak de Stufi gewoon terug.' naar de juridische faculteit, al eens vrijwel een heel jaar rondgespookt.

Ze wil ­ om repercussies van de faculteit te voorkomen ­ lieverniet dat haar naam voluit wordt gepubli­ ceerd. 'Toen ik die overstap maak­ te was het voor mij niet meer dan logisch me gewoon ingeschreven te laten staan. Ik deed weliswaar geen tentamens, maar volgde wel een talencursus op de universiteit en dat had ik dan ook niet meer gemo­ gen. Een uitkering aanvragen kost geweldig veel tijd, en hoeveel stu­ denten zijn er niet die af en toe eens een paar maanden vrijaf nemen?

Dus waarom zou ik het dan niet een jaartje rustig aan mogen doen? Ik voelde me niet bezwaard, nee. Ik had niet het idee iemand te bena­ delen, of onheus te handelen.'

Na drie jaar Rechten kreeg Lotte er tabak van. De studie vlotte niet erg, het juridisch­academische klimaat begon haar tegen te staan en een privéprobleem zorgde voor de spreekwoordelijke druppel. Lotte stopte officieus met haar studie. Ze schreef zich echter niet uit en bleef dus in aanmerking komen voor een studiebeurs. 'Dit keer was mijn overweging dat het niet erg zinvol was me uit te schrijven en in de bijstand te gaan terwijl ik nog maar

♦ De spookstudent draaft nooit op bij colleges. De beweegredenen daarvoor blijken heel divers te zijn.

[Foto: Rien Siers]

De Spookstudent voelt zich soms best schuldig één jaar studiefinanciering tegoed had. Daarmee begin je toch geen nieuwe studie. En wanneer ik dat over twee jaar nog wel zou willen, zou ik niet eens recht meer hebben op Stufi. Dus dacht ik dat ik beter nog even mijn tijd uit zou zitten, en misschien nog een cursusje of wat volgen. Dat is er niet van geko­ men. Inmiddels is de stufi een leuk extraatje bovenop mijn inkomen.'

Lotte werkt als barkeepster in een groot Tilburgs café.

Ze woont nog wel steeds in een stu­ dentenhuis, in de centraal gesi­ tueerde Sint Josephstraat. Haar huisgenoten hebben het volste be­ grip voor haar daden, verwijten haar niets. Bart, haar buurman, vergoelijkt: 'Kijk, ikzou in dezelf­ de situatie hetzelfde doen. Anders kom je in een geweldige hassle terecht met de Sociale Dienst.

Wie heeft daar nou zin in?' Bart reageert enigszins ontsteld op de vraag of hij en zijn huisgenoten het gedrag van hun spookstuden­ te maatschappelijk aanvaardbaar vinden. 'Wat denk jij dan? Ki)k 's hier, wat doen studenten nou he­ lemaal ? Toch helemaal geen fuck!

We liggen altijd maar een beetje in bed. Ik studeer zelf, overall ge­ zien, misschien tien uur per week.

Dan kun )e haar toch niet kwalijk nemen dat ze helemaal niks doet?

Ze staat trouwens altijd het vroegst op van iedereen hier, alleen daarom heeft ze al recht op studiefinancie­ ring, haha.'

Zo makkelijk denkt het spook in kwestie er zelf niet over. 'Ik voel me af en toe best wel schuldig. Denk ik: als nou de stufi omlaag gaat, ligt dat toch ook wel een beetje aan mij.

Maar ja, wat ik al zei: er zijn zoveel mensen die het kortere of langere tijd doen.'

w

aar Lotte een sprekend voor­ beeld is van wat je een

parkeerspook zou kunnen noemen, een spookstudent dus die het wat ruim neemt met de regelgeving, bestaan er ook min of meer onvrij­ willige spoken. Een voorbeeld daar­ van is Roelof Jaspers (28), die drie jaar lang als spook rondzweef de op de Tilburgse universiteit. Hoe hij in het spookhuis verzeild raakte, is een lang en triest verhaal. Het komt neer op psychische sores tot en met.

Jaspers trachtte keer op keer zijn studie te hervatten, maar telkens mislukte dat. Hij veranderde na twee jaar van studie, toen hij al in geen drie semesters meer een tenta­ men had gehaald. 'Dat hielp niet.

verloop van tijd steeds groter werd vanwege de afnemende studie­ duur.'

Inmiddels liep zijn studiefinancie­ ring door. Stufi was zijn laatste stro­ halm, zijn laatste stok achter de deur. Zolang hij van de Informati­ seringsbank trok, voelde hij zich tenminste nog verplicht aan zijn studie te denken. Toch liep het mis.

'Na drie nutteloze semesters in Nijmegen en twee verpeste jaren in Tilburg wist ik dat het écht niet meer zou lukken. Toen heb ik me maar uitgeschreven. Ik heb het geprobeerd, maar 't is niet gelukt.'

Jaspers werkt nu als produktieme­

nister telde de overbruggers dan ook niet mee, en in ruime zin maken zij waarschijnlijk het leeuwedeel van de spookstudenten uit.

Overigens is 'spoken' op dit mo­ ment niet illegaal of strafbaar. De wet schrijft dat iemand die aan een onderwijsinstelling staat inge­ schreven, recht heeft op een beurs.

Resultaten zijn niet vereist. Dat zal veranderen op het moment dat Rit­ zens tempobeurzen worden inge­ voerd. Dan zijn geestelijke proble­ men en overbruggingsjaren geen vahde redenen meer om een studie­ beurs te kunnen ontvangen. Wan­ neer dat zal gebeuren is echter nog

'Onethisch handelen?

He­le­nnaal niet.

Ik studeer nu ook, maar dan op m'n eigen manier'

Niks hielp, namelijk. Ik dacht dat een verandering van studie en omgeving me zou helpen, dus kwam ik uit Nijmegen hierheen.

Maar dat hielp niet, en de verwis­ seling van Nederlands voor psycho­ logie hielp ook geen donder.'

Jaspers was depressief, maar zat niet bij de pakken neer. Hij ging in therapie. Daarnaast kreeg hij stu­ diebegeleiding. 'Juist daaraan ver­ loor ik zowat al mijn tijd. Ik sliep veel en besteedde mijn overige tijd aan de therapieën. Hoewel alles erop gericht was dat ik weer zou gaan studeren, lukte dat niet.

Waarschijnlijk vanwege de grote druk die op me lag, druk die na

dewerker in een fabriek. 'Daarvan krijg ik ook niet veel zelfvertrou­ wen, maar het is beter dan me zo nutteloos te voelen en geld vanuit het niets te krijgen.'

S

pooAstudent is dus eigenlijk niet zo'n heel gelukkige term.

Het lijkt er in de praktij k niet op dat veel mensen welbewust lopen te spoken, met slechts als doel 500 gulden basisbeurs per maand op te strijken. Ritzen zei in de Tweede Kamer hun hoeveelheid op 'maxi­ maal één procent' van het totaal aantal ingeschrevenen te schatten.

Dan gaat het over 'enge' spoken.

Eén procent is niet veel. Maar de mi­

>

niet duidelijk.

Eric van der Heijde (24) staat sinds kort niet meer aan de universiteit ingeschreven, maar is wel vier jaar student aan de KUB geweest. 'Nou ja, student,'grinnikt hij. Nuspookt­ ie aan een Tilburgse hoger beroeps­ opleiding. Van der Heijde heeft een vlotte babbel, en heeft ook daar weer een mening over: 'Tuurlijk babbel ik vlot! Ik heb jarenlang ge­ traind!' Hij studeerde in het verle­ den Letteren, vertelt hij. Dat vlot­ te niet zo. 'Nee, ik deed maar wat.

Vooral de eerste twee jaar heb ik bijna niks gedaan. Toen heb ik m'n propedeuse niet gehaald, en was ik ver van huis. Want m'n ouders von­

den dat ik per se door moest gaan met studeren. Dus werd ik extra­ neus. Op eigen kosten studeren, dat was pas zuur!'

Maar ook de existentie als extra­ neus joeg hem niet in de vaart der volkeren door zijn studie heen. In tegendeel: 'Na drie jaar had ik nog m'n propedeuse niet!'

Maar, hallelujah, na precies drie jaar, vier maanden en drie weken was het zover: Van der Heijde werd doctoraalstudent. 'Ik vond er niets meer aan. De motivatie was met­ een verdwenen. Ik had 40 maanden over m'n propjes gedaan. Hoe zou ik dan m'n doctoraal moeten halen?

In 120 maanden? Tien jaar? Ik raakte hyper gedemotiveerd, echt! Dus dacht ik, nou, jongens, jullie hebben mij twee jaar op mijn eigen kosten laten studeren, dan ga ik nu eens twee jaar op )ullie kosten niet studeren. Ik pak de Stufi gewoon terug.'

Van der Heijde, die na vier jaar de universiteit verwisselde voor het Moller (lerarenopleiding), vindt dat­ie 'he­le­maalniet onethisch' heeft gehandeld. Welnee, bena­ drukt hij. Dit is niet meer of min­ der ethisch dan een uitkering aan­ vragen. Ik studeer nu ook, maar op mijn eigen manier.'

Die eigen manier bestaat uit een enigmatisch samenraapsel van ele­ menten: 'Ik lees veel boeken, reis veel, volg zo nu en dan een cursus op de KUB of het Moller, praat met interessante mensen. Daarnaast weet ik alles van computers en heb ik een leuke vriendin. Dus ik heb nou ook niet bepaald last van een tijdoverschot.'

Dit is het laatste verhaal in een dneluik over studeren anno 1993 ('de harde werkers' en 'de minimalisten'). De andere artikelen werden afgedrukt in de nummers 17 en 18 van Univers.

Het C entrum voor Wetenschap en Levensbeschouwing (CWL) is in 1987 opgericht om de 'open katholieke' signatuur van de KUB in te vullen Het IS duidelijk dat de dagelijkse bevolking van de Katholieke Universiteit Brabant allang met meer een specifiek pakket van waarden en normen aanhangt De campus IS in dat opzicht even veelkleu­ rig als de restvan Nederland Het CWL neemt die verscheidenheid als uit­ gangspunt

lieten een mening na in het gastenboek enwel heel Uiteenlopende Voor som­ migen blijkt het teken een vraagteken, voor anderen vormen de vijf ton die het gekost heeft en de leegte die het biedt ook reden tot verzet Wat een onzin en verspilling' Uit het gasten­ boek en uit gesprekken met zomaar even binnenlopers blijkt echter ook dat er begrip bestaat voor de tekenwaar­ de van een ruimte die afgezonderd is van de nuttige ruimten op de KUB

Het C WL vraagt aandacht voor het verband tussenwetenschapen levens­ beschouwing Levensbeschouwing staat daarbij voor ieders eigen normen en waarden die een rol spelen bij de omgangmethetdagelijkseleven Ook in het wetenschappelijk onderwijs en onderzoek wordt een groot aantal van die normen en waarden als onuitge­ sproken vooronderstellingen meege­ nomen Het gesprek is voor het CWL de manierom die vooronderstellingen helder te krijgen

Het Stiltecentrum staat met in het te­ ken van werk, college, onderzoek of bestuur Het Stiltecentrum isals'niets­ waardige' ruimte een vreemde eend in de campusbijt van de Tilburgse universiteit Het staat los van de effi­ ciëntie die momenteel hoogtij viert En hetstaattegenoverdehigh­techbiblio­ theek, teken van gestroomlijnde kennisvergaring en kenmsvermeerde­ nng Het Stiltecentrum staat voor an­ dere waarden in het leven Niet voor de zakelijkheid van de jaren tachtig, maar voor een kant van het leven die in de jaren negentig weer meer aan­ dacht lijkt te krijgen Het is een ruimte voor bezinning individuele bezinning, bezinning in gesprekken met anderen en bezinning bij werken en uitvoerin­ gen van amateur­ en professionele kunstenaars Het C WL en het Stilte­ centrum stellen mensen op de cam­ pus de vraag waar benje mee bezig?

Een gesprek biedt de mogelijkheid om kennis te maken met de manieren waarop anderen omgaan met de werkelijkheid Zo raak je vertrouwd met een groot aantal invalshoeken, reactiesenstellingnames Watanders IS wordt dan met bijvoorbaat afgewe­ zen, maar gezien als een nieuwe mogelijkheid Tegelijkertijd maakt deze Uitwisseling van ideeën en ge­ dachten een sterkere positiebepaling mogelijk Hetkritisch bevragen over en

■y^"^

^^•'ensbesc^^'''^ Een vreemde eend in de campusbijt weer, verheldert immers ook je eigen opvattingen Het C WL heeft een voorkeur voor ronde­tafelgesprekken in een ronde­ tafelgesprek wisselen de deelnemers van gedachten naaraanleiding van een concrete probleemstelling Eerstejaars en doctoraalstudenten, universitair docenten en hoogleraren, academici

en praktijkmensen zonder titel praten met elkaar op basis van gelijk­ waardigheid Voor het CWL heeft ie­ dere gedachte geldingskracht De ronde­tafelgesprekken vinden plaats in het Stiltecentrum Het teken dat het CWL heeft opgericht voor de vraag wie ben ik De vraag naar wat je wilt bereiken en welke normen en

waarden je daarbij hanteert de vraag naar je identiteit Sinds de opening in mei 1992 IS het Stiltecentrum bezocht door honderden mensen Uit nieuws­ gierigheid of sympathie, om een con­ cert te beluisteren of een schilderij te bekijken, om aan een gesprek deel te nemen of een optreden bij te wonen of om zo maar even te zitten Vele bezoekers van het Stiltecentrum

Het CWL­katern is gemaakt onder redactie van Cathy de Waele, Ronald de Brouwer en Frans Teunissen Verder werkten mee Monique Mulder, Dylan van Eijkeren, Bert Heffels, Jan Renkema en Maurits Sep

'Ik heb geen Antwoord. Ik denk dat ik daar naar op zoek ben' Het Centrum voor Wetenschap en Levensbeschou­ w i n g m e t haar Stiltecentrum maakt duidelijk dat de KUB een bijzondere universiteit is. Vier voormalige studenten van de K UB vertellen over hun ervaringen m e t het stiltecentrum en het C WL. Een vrijplaats Manke Kuperus, 29 jaar, moeder van twee kinderen Studeerde hier Lette­ ren, en IS nu communicatie­adviseur bij een adviesbureau voor vrijwilligers­ organisaties 'Met stilte zelf, heb ik met zoveel Ik doemeermetwateruitvoortkomt ik heb momenten van reflectie nodig, andersloopikopdenduurvast Daar­ voor moet ik met anderen kunnen praten ik kom juist op ideeën als ik iemand in de rede mag vallen in mijn studietijd heb ik dat in de eer­ ste jaren sterk gemist We kregen het idee opgedrongen dat we hier zaten om een diploma te halen Pas later in de CWL­weekends kwam er zoiets als een vrijplaats Een ruimte om te experi­ menteren met de weg van je gedach­ ten en je meningen, om na te denken over waarom­vragen en essentiële keuzes

Het Stiltecentrum IS ookzo'n vrijplaats Een tastbare experimenteerruimte om grenzen te verkennen, waar mets wordt afgestraft Zo krijg je zicht op wat er werkelijk aan de hand is in de samenleving Stiite betekent daarbij samen met anderen beeldhouwen aan normen en waarden Dat moet je juist doen tijdens je stu­ die Er IS geen enkele fase met zoveel vrije tijd en zoveel tijdloosheid Pas later heb ik gemerkt dat de persoonlijke ontwikkeling die ik zo heb gekregen voor mijn werk meer waard was dan een acht voor een eindscriptie Ervaringskennis Karin Linden, 29jaar, studeerdeeven eens Letteren Ze is werkzaam bijeen werkmaatschappij van Elsevier Zij adviseert redacties en verzorgt be­ drijfsopleidingen 'In mijn studie had ik tijd te over Nu

Jan Renkema, die deze inten/iews KUB Hoogleraren, docenten en stu­ verzorgde, is ook redacteur van de denten vertellen over hun levens­ bundel Onderl/Voorc/en gesprekken beschouwelijke ontwikkeling Dan overstilte Deze uitgave van het CWL blijkt een filosofe God 'inde wacht­ bevat gesprekken met bekende en kamer' te hebben gezet Een eco­ onbekende Nederlanders over de rol noom van gereformeerde huize van stilte in hun leven HenmeVrien­ ontdekt, dat de zin van het leven het ten, Rudi Fuchs en Leontien van ieven zelf is Een student verruilt het Moorsel, maar ook bijvoorbeeld een katholieke geloof voor oosterse wijs­ studente econo­ heid mie en een tbs­ ^«mfi ■_ J I

patient brengen

CWL-DUnCieiS

onder woorden wat op het eerste gezicht onzegbaar lijkt Samen met de opgenomen foto's en gedichten bieden de tek­ sten de lezer de gelegenheid om stilte te ontmoeten in zeer diverse verschijningsvormen Journalist Peter van Zoest interview­ devoorde bundel Watbezieltdeuniverafe;f? zevenendertig leden van de

Filosofe Moni­ que C iaassen schetst in Cobbenhagen businessethics avant-la-lettre, een beeld van prof dr C obbenhagen, zijn werk en zijn betekenis voor het huidige eco­ nomische denken met betrekking tot actuele maatschappelijke vraagstuk­ ken De dne bundels zijn verknjgbaar bij het CWL in het S tiltecentrum

kom ik altijd tijd te kort Mijn studie was uitstel van verantwoordelijkheid Veel docenten kwamen aanzetten met significante resultaten van weer zo'n onderzoekje in de gang lachten wij dan wel, maar we durfden zoiets met ter discussie te stellen Door schade en schande heb ik ontdekt wat ik heb gemist Objectieve kennis kan name­ lijk met zonder en/anngskenms Daar kom je pas achter als je moeilijke be­ slissingen moet nemen Dan merk je dat er oefening nodig is in kritische reflectie, in bezinning Die reflectie kun je leren, bijvoorbeeld door je kritisch uit te spreken over onderzoeksvragen, door te leren kijken achter het hobbyis­ me of het modeldenken van docen­ ten, of van jezelf IndeC WL­weeken­ den heb ikgeleerd om niette consume­ ren, om even te wachten voor je de volgende brok kennis naar binnen werkt en een andere kant te zien Stilte IS voor mij even wachten voor­ dat ik iets doe, de nuancering bij een belangrijke beslissing Het wordt me op mijn werk soms met in dank afge­ nomen Maarikweetzekerdathetde kwaliteit ten goede komt' Door de buitenkant heen Hans Gijsen, 33 jaar studeerde hier klinische psychologie Werkt nu bij Hunter Douglasen IS daar verantwoor­ delijk voor kwaliteitszorg Ik mediteer elke maandagavond met

CWL KATERN

een groep volgens een boeddhistisch methode, twee uur lang Door die innerlijke rust krijg ik diepgang, kan ik afstand nemen van alles wat op me afkomt Het geeft de noodzakelijke energie Datisbegonnenindestuden­ tensporthal met yoga Het Stiltecentrum was er in mijn tijd met ik denk dat ik er als student in een boog omheen gelopen was Het zou voor mij, net uit het Rooms­Katholieke nest, te veel 'kerk' zijn Het C WL spreekt mij meer aan Ik hoop dat het Stiltecentrum een ont­ moetingsplek kan worden voor men­ sen metgeheel verschillende visies De een mediteert, een anderstaateen uur onder de douche, een volgende doet aan sport Dat is allemaal buitenkant Het gaat erom datje leert dat uiterlijk­ heden veel minder belangrijk zijn dan we denken Het door de buitenkant heen kijken, hoort voor mij bij een academische vorming Bezieling Hugo Backx, 35 jaar, docent aan de rechtenfaculteit KUB Voorzitter van de universiteitsraad Stilte IS voor mij in gesprekken pro­ beren te achterhalen wat mensen bezighoudt Alsvoorzittervan de uni­ versiteitsraad heb ik een scharmerfunc­ tie Ik heb geleerd dat de menselijke context van ai die formele stukken belangrijk is De echte informatie komt meer van de mensen zelf Door de kleinschaligheid van de KUB ken ik elke dekaan, elke secretaris, elk dienst­

Het stiltecentrum is een vrijplaats Een tastbare expenmenteerruimte om grenzen te verkennen waar mets wordt afgestraft [Foto Enk van der Burgt]

hoofd Dat wat bestuurd moet wor­ den, heeft een persoonlijk gezicht Het Stiltecentrum is voor mij een piek om gesprekken te voeren Alleen de benaming heb ik altijd ongelukkig gevonden, maar 'gesprekscentrum' klinkt ook zo gek De deur van het Stiltecentrum moet wijd open Van de tienduizend studenten zouden toch een vijfhonderd binnen moeten ko­ men voor een kritische reflectie op wetenschap en levensbeschouwing?

Waarom geen avond over popmuziek, geloof en politiek'Erzijnonderwerpen te over Dat ik die gesprekken met in de koffiekamer voer, heeft ook met mensen te maken Frans, Ronald en Cathy ZIJ nodigden mij uit om mee te denken over antwoorden op vragen over samenleving, wetenschap en geloof Ik mag op mijn werk een piek hebben om daarover na te denken Die gesprekken voer ik graag met deze vrienden Ik word bezield door mensen die voor mij belangrijk zijn Ik heb geen Ant­ woord Ik denk dat ik daar naarop zoek ben en juist dat zoeken inspireert mij Daarom doe ik mee in het C entrum voorwetenschap en Levensbeschou­ wing ' [JR]

'Een beetje wetenschap verwijdert van God, maar veel wetenschap leidt terug tot God.' Met dit citaat van de negentiende-eeuwse wetenschappelijke onderzoeker Louis Pasteur als motto, stuurt het bestuur van het Centrum voor Wetenschap en Levensbeschouwing van de KUB een discussiestuk de universiteit in met suggesties over hoe het centrum zich voorstelt binnen de KUB wetenschappelijk onderzoek te stimuleren in het raakvlak van wetenschap en levensbeschouwing. Het KUB-bestuur heeft daarvoor een halve ton per jaar gereserveerd. Niet dat dit soort onderzoek er al niet is aan de KUB, maar het zou via dit nog bescheiden stimuleringsbeleid wat meer zichtbaar gemaakt, tot een grotere samen- hang gebracht en toegankelijker gemaakt kunnen worden. Een aanzet tot 'kruisbestuiving', aldus prof. dr. A. Jacobs, voorzitter van het CWL-bestuur.

CWL-v€>orzitter Antoine Jacobs: 'Die mistige begrippen zijn weer hio€}gst actueel' I eknopt formuleert de notitie , een aantal vragen met toelich' ting, waaromheen in dit vlak wetenschappelijke reflectieen onderzoek mogelijk is De eerste vraag ligt voor de hand Is er, zoals anno 1993 een kentenng op handen in het denken over de autonomie van de wetenschap' Zoja, zou er dientengevolge sprake kunnen zijn van een toenadenng tussen geloof en wetenschap' Terwijl die twee grootheden dne eeuwen lang los van elkaar zijn opgetrokken De tweede vraag zou je kunnen omschrijven als de vraag naar de notie die vervat ligt het Pasteur-citaat De vraag of de moderne ontwikkelingen in fysica en astronomie wijzen naar een God en een goddelijk ordeningsplan voor de wereld Wanneer die kentering al aan de gang is en deautonomie van de wetenschap toch aan beperkingen onderhevig blijkt, dan is de derde vraag van de notitie ook met onbelangrijk Heeft de wetenschap met alleen behoefte aan ethiek, maar ook aan moraal gefundeerd in religie' Ten vierde wordt de vraag gesteld of er klassieke waarden zijn in met name de christelijke religie Waarden als geweten en liefde, die in het postmodernisme waardenng kunnen vinden Het postmoderne denken bekritiseert immers de modernistische rationaliteit die zoveel oude waarden onbespreekbaar heeft verklaard Dit omdat ze geen rationele basis bleken te hebben en daarom geen zin en geen werkelijkheidswaarde meer hadden De vraag of de modernistische rationaliteit met te ver doorgeschoten is, is beslist legitiem Stimuleringsbeleid rond de aandacht voor een of meer van deze vragen in het spanningsveld tussen geloof en wetenschap, kan op diverse wijzen vorm krijgen Door het organiseren van congressen en symposia bijvoorbeeld Of door een bijzondere leerstoel voor een dag in de week in te stellen, die bezet zou kunnen worden door een gerenommeerd wetenschapper die met meer voltijds bezig wil zijn De laatste constructie heeft de voorkeur van het CWL-bestuur 'Ik heb het gevoel dat we nu in een bocht zitten Weg van het raadsel, weer terug naar het raadsel' Met die zin verduidelijkt CWL-voorzitter Jacobs, hoogleraar Sociaal Recht, zijn keuze voor het Pasteur-citaat als motto voor het CWL-discussiestuk Dat gevoel vormt een belangrijke reden vooreenKUB-bredediscussie Diekan gezien worden als een logische konsekwentie van de onlangs hernieuwde keuze voor de K

Die K vraagt natuurlijk om een bijzon dere aandacht voor de oorsprong en de v o o r Wf traditie van de weefe^ 5^ tenschap die zich *CA rond 1500 losmaakte uit de toenmalige, in dogma's gevatte, geloofswaarheden >S9 % Jacobs 'De religie-in .^^" de vorm van het ka^eiïsbescVvO^ tholicisme - met zijn vele dogma's domineerde in de middeleeuwen de westerse cultuur Daarna kwam de wetenDe gespreksnotitie over mogelijschap in een stroomversnelling teke onderzoeksvkferkzaamheden recht, juist omdat ze zich moest ontvan het CWL is onderwerp van worstelen aan de aHes overheersende gesprek tijdens een studiemiddag religie De religie werd de rol van sparm het Stiltecentrum op donderdag ringpartner van de wetenschap opge18 februari aanstaande In de no drongen De wetenschappelijke resultitie staan vier mogelijke ondertaten die gestalte kregen in ingrijpenzoeksvragen centraal de technologische vernieuwingen welke de kwaliteit van het menselijk 1 Is er sprake leven verbeterden, rechtvaardigden van een toenaeen autonome werkwijze Gedurendering t u s s e n de drie eeuwen ging ze ongestoord geloof en wetenschap? haar gang en werd de religie steeds 2 Wijzen de moderne ontwikke verder in de marge gedrongen

1ö

c

die in het postmodernisme herwaardermg kunnen vinden?

De gcdachtenwisselmg over deze onderzoeksmogelijkheden zal telkens worden voorafgegaan door een kritische beschouwing Het programma voor de studiemiddag ziet er als volgt

Studiemiddag ""''

N

u hoeft de wetenschap volgens Jacobs geen terrein meer te bevechten op de religie 'We hebben nu veel wetenschap en weinig religie Tienduizend wetenschappers met mij weten inmiddels dat we eigenlijk nog helemaal mks weten, of liever, we vragen ons af 'Wat weten we nu allemaal nog pas'' Een dergelijke vraag handelt tegelijkertijd over de erkenning van de grenzen van de wetenschap Die erkenning stoelt op de steeds sterker wordende notie dat de werkelijkheid grondeloos diep is en nooit totaal verklaard zal kunnerr worden Sterker nog, we beseffen dat hoe dieper we doordringen in het raadsel van de werkelijkheid, dat raadsel alleen maargroterwordt Een dijk van een paradox en zoals alle paradoxen feitelijk fel verfoeid door iedere zichzelf respecterende wetenschapper Dat omdat hij zijn uitgangspunt van een logisch verklaarbare wereld ondergraaft Een andere naam voor dat grondeloze raadsel van kosmos en leven was traditioneel 'God' en het bewustzijn van dat raadsel heette vroeger religie De zin dus van het Pasteurcitaat Deze radeloosheid der wetenschap is prachtig gevat in de beginzin van de autobiografie van de Russisch-AmenkaanseschrijverVladimirNabokov 'De wieg schommelt boven een afgrond, en ons gewone verstand zegt ons dat ons bestaan maar een lichtflits is tussen tweeeeuwigheden van duisternis ' De tijd voor onze geboorte en die erna

Imgen in fysica en astronomie naar een God en een goddelijk ordemngsplan voor de wereld?

S.Heeft de wetenschap behoefte aan iets meer dan ethiek, zoals moraal, geloof of religie?

4 Zijn er klassieke waarden m ge loof en rehgie, zoals bijvoorbeeld de begrippen geweten en liefde,

zijn grondeloos en de tijd-ruimte met de kolkende matenedaann, blijken'afgrondelijk' Dat weet nu ook weer de wetenschapper, die toch koppig doorgaat met de werkelijkheid te doorgronden Het verleden, onze afkomst, wordt steeds duidelijker, evenals de structuur van de materie Ons Waarom en de aard van die materie waar ook WIJ van gemaakt zijn, worden echter steeds vreemder Daardoor wordt het gfeloof in de maakbaarheid van een samenleving, onze greep op de toekomst via de wetenschap, ondermijnd Ook als wetenschapper hebben we mets in de hand Dat is de aard van 'de bocht van Jacobs' 'De hedendaagse wetenschappers', zo formuleert deze'zijn daarom gelukkig bescheidener geworden De meesten gaan er momenteel van uit dat de wetenschapsbeoefening een zekere eeriijkheid en stnktheid vraagt Anderzijds IS met te voorkomen dat geloof en levensbeschouwing op de een of andere manier de wetenschappelijke

CWL KATERN

13 SOOntvangst in het Stiltecentrum 14 00 Eerste gespreksronde 15 30 Pauze 16 00 Tweede gespreksronde 17 30 Sluiting

Belangstellende wetenschappers en studenten kunnen zich aanmelden bij het CWL (tel 662043) Zi) ontvangen dan ter voorbereiding de gespreksnotitie

reflectie beïnvloeden Hun handelen IS aldus toch doorspekt met een geloven '

I

n defysica en de astronomie, twee wetenschapsgebieden waarin volgens Jacobs het gelijk van de wetenschap ten koste van de religie bij uitstek bevochten is, lijken zich nieuwe ontwikkelingen af te tekenen, die toch weer lijken te wijzen op zo iets als een metafysisch concept waar een schepper achter zit 'Ik ben geen fysicus of astronoom', zegt Jacobs, 'maar men zegt het en als dat een hypothese is, dan zou die dus ook aan de KUB bekeken moeten worden Immers, moet de universitai re vorming met meer bieden dan specifieke aandacht voor een klem deelgebied van de wetenschap' Natuurlijk veronderstelt die vraag een interesse bij docenten en studenten Die is er, maar slechts vaag Zij wordt met duidelijker omdat er in de volle programma's geen ruimte zit om haar te stimuleren Moeten we de situatie daarom maar laten zoals ze is'' Er IS volgensJacobs een groeimarkt van

CWL voorzitter Antoine Jacobs Moet de universitaire vorming niet meer bieden dan specifieke aandacht voor een klem deelgebied van de wetenschap^' [Foto Enk van der Burgtl

levensbeschouwelijke vragen De vraag bijvoorbeeld naar de noodzaak te komen tot een samenhangende ethiek van de wetenschap Jacobs 'Denk maar aan de problematiek rond detechnologische explosie, een direct gevolg van wetenschappelijke resultaten Veel theologen en filosofen spuien felle kritiek Ze verwijten de techniek, dat ze de natuur ontheiligt, traditionele samenlevingen vernietigt en de mensen ziek maakt Daar moeten grenzen aan gesteld worden In de geneeskunde is ethiek een wezenlijk onderdeel geworden van de vletenschappelijke discussie In de economie komen de uitgangspunten - zoals hoe vrij mag de vrye markt zijn - steeds sterkerondervuurteliggen Businessethics IS een produkt met een duizelingwekkende toekomst Ook m de rechts- en staatswetenschappen wordt steeds vaker gepleit voor een nieuwe moraal voor burgers en overheid als correctie op de al te grote tolerantie en vrijheid van de afgelopen decennia ' 'Zeker', meent Jacobs, 'bij defaculteiten theologie en f ilosofiezal daar ongetwijfeld degelijk over gedacht en gedoceerd worden, maar voor studenten economie, sociologie en rechten blijken deze colleges ontoegankelijk Voor hen moeten de vragen en antwoorden anders en vooral minder academisch geformuleerd worden Zeker op deze bijzondere instelling van onderwijs en onderzoek is die ethische samenhang in de wetenschap een gewetenskwestie, waar iedereen met liefdevoorzijnvakzich mee bezig dient te houden ' Geweten' En liefde' 'Juist, die mistige begrippen zijn weer hoogst actueel' IBH]

De CWL-stage: 'Ik kon me moeilijk los maken van de verhalen die ik gehoord heb' Een stage op de KUB zelf, bij een centrum dat zich bezighoudt met levensbeschouwing, zal hoogstwaarschijnlijk niet bovenaan het verlanglijstje staan van menig student. 'Klopt maar ik had geen behoefte aan een spectaculaire stage in het buitenland', zegt Cathy de Waele. 'Bovendien krijg je bij het Centrum voor Wetenschap en Levensbeschouwing tenminste veel ruimte', verklaart Jacques van Bragt zijn keuze. En het levensbeschouwelijke? 'Een reden te meer.'

H

i wikt en weegt. En wikt dan nog eens. Al zijn woorden legt hij op een goudschaaltje. 'Er zitten heel veel theatrale momenten in een mensenleven, gebeurtenissen die je leven een belangrijke wending geven. Maar er zijn te weinig concrete gebeurtenissen waarin je dat kunt uiten. Je kunt die belangrijke momenten vaak geen vorm geven.'

Het zijn dan ook met zijn eigen woorden die Jacques van Bragt tracht te formuleren. 'Heel in het kort is dit wat de door mij geïnterviewde Michel van Nieuwstadt zegt Depenodediehijin een klooster heeft doorgebracht, beschouwt Van Nieuwstadt alszo'n theatrale gebeurtenis. Die tijd betekent voor hem een afsluiting en een nieuw begin tegelijk: een keerpunt in zijn leven.'

Zonder een bepaalde lijn aan te geven.

Die moeten de lezers er zelf maar uit halen.'

Soms gingen de interviews zelfs dieper dan Jacques tijdens de gesprekken had gemerkt. Dan kwam hij thuis, luisterde het bandje af en stond er versteld van hoe veel er in het gesprek eigenlijk was gezegd. 'Ik heb bijvoorbeeld een dubbelinterview gehad - iets wat ik nog nóóit had gedaan', erkent de ex-hoofdredacteur van KIK, het faculteitsblad van Letteren - met twee transseksuelen. Dat was erg aangrijpend. Die mensen zaten jarenlang met problemen waar ze geen raad mee wisten. Toen ze begrepen wat er precies aan de hand was, hield het echter op: met de constatering datje in een verkeerd lichaam zit kun je met verder. Je kunt met even naar het zieken-

uiteindelijk naast de interviews gebruikt om vervolgens mijn conclusies te trekken.

'Het lijkt op het intrappen van een open deur dat iemands culturele belangstelling en zijn of haar levensbeschouwing elkaar wederzijds beïnvloeden. Ik vind het echter verrijkend dat ik dat zelf heb kunnen ontdekken en aan heb kunnen tonen.'

D

I e grote mate van vrijheid die Achter de namen in het boekje gaan |zij van haar collega's bij het vijftien medewerkers en studenten van Centrum voor Wetenschap de KUB schuil diezij heeft geïnten/iewd en Levensbeschouwing gedurende voor haar onderzoek naar de relatie haarstage heeft gekregen, heeft daar tussen levensbeschouwing en culture- zeker toe bijgedragen, zegt Cathy. 'Je le belangstelling. In wordt er vrij gelaoktober 1992 stuten in je bezighedeerde ZIJ op dit onvoortVete^ den en toch is de derzoek af aan de SCA samenwerking .^^ Letterenfaculteit. met het team 'Ik vroeg die mensen heel goed.' Om ook nogal wat', legt diezelfde reden de oud-studente % heeftJacquesvan Theorie en Geschie.^^" Bragt gekozen denis van de Litera"^^^ensbescWO^^ voor een stage bij tuur uit. 'Over de het CWL. 'Dat interesses op cultureel gebied praten trekt me wel, dat vrije. Ik heb die ruimmensen gemakkelijk, maar als je naar te nodig, anders begin ik te steigeren. hun levensbeschouwing vraagt, schrik- Ik kan er met tegen als ik dingen móet ken ze toch vaak terug. Ik was dan ook doen. En bij het CWL hoefde dat geerg verbaasd dat de mensen die ik

iö

:Sè

En daar was Jacques naar op zoek tijdens zijn stage bij het CWL. Tussen september en februari deed hij onderzoek naar M/end/ngen in het leven van mensen.'Ik heb mensen geïnterviewd die een ommekeer in hun leven hebben meegemaakt', zegt de student Communicatie In Woord en Beeld aan de Letterenfaculteit van de KUB. 'Zoals Gijs Schreuders, oud-kamerlid voorde CPN. Lang heeft hij geloofd in zijn idealen, maar op een gegeven moment moest hij daarvan terugkomen. Ideologieën blijken heel vaak niet houdbaar.

De vraag is dan wat er voor In de plaats komt.'

Het antwoord is in maart te lezen m Wendingen In het leven, zijn eindscnptie, die verschijnt als deel zes in de 'studentenbrochurereeks' van het CWL. De interviewszijn heel persoonlijk geworden, zegt Jacques. Van een onderzoek in de traditionele zin van het woord is daarom geen sprake. 'Maar dat was ook met mijn opzet', zegt de Letterenstudent ronduit. 'Ik had geen behoefte aan een onderzoek met conclusies, en een vergelijking. Ik wilde de mensen juist hun verhaal laten vertellen, er een persoonlijk verslag van maken.

Studentenstage Het CWL biedt studenten mogelijkheden om eigen ideeën te realiseren Tijdens een stage kan onderzoek verricht worden naar vragen met een levensbeschouwelijke dimensie. De resultaten van zo'n onderzoek worden uitgegeven in een studentenbrochure-reeks. Behalve voor het uitvoeren van een onderzoek biedt het CWL ook ruimte voor het realiseren van praktische initiatieven. Zo is bijvoorbeeld in het kader van een letteren-stage het Podiumcafé opgencht. Tijdens hun stage kunnen de stagiaires ook deelnemen aan de voorbereiding van andere CWL-activiteiten. Zij komen in aanmerking voor een stagevergoeding.

In de studentenbrochure-reeks verschenen tot nu toe de volgende titels: 1 .Studenteneiland: een onderzoek naar de maatschappelijke betrokkenheid van de hedendaagse student.

2.Dedienstverlenende universiteit: deugdzaam of doodzonde?

3.Na de bezieling de belichaming: over de voortgang van het gesprek tussen wetenschap en levensbeschouwing.

4.Geestelijke gezondheidszorg en (katholieke) levensbeschouwing: een historische verkenning van 1945 tot nu.

5.Wie leest, die leeft: een onderzoek naar de relatie tussen levensbeschouwing en cultuur in artistieke zin.

fonds stappen Zo'n gesprek houd je nog wel even bezig.'

O

, ndanks het zeer persoonlijke Ikaraktervan zijn interviews zal 'Jacqueszijn gesprekspartners met onder een pseudoniem aan de lezers voorstellen. Anders IS dat in deel vijf van de studentenbrochurereeks, WIeleest dieleeftvan CathydeWaele.

De activiteiten die het CWL op gezette tijden in het Stiltecentrum organiseert, maken de doelstellingen van het CWL op een andere manier zichtbaar. Aandacht vragen via de stilte kan op velerlei manieren; direct of via een omweg, in woord, beeld of muziek. Daarom is het belangrijk om de programmering met bij voorbaat in te perken.

Dit betekent onder meer dat er ruimte is vooreen eigen inbreng van leden van de universiteitsgemeenschap.

ken met muziek van Luigi Nono.

12-9: Rituelen in samenwerking met het Podiumcafé.

7-10: Es zu entziffern mit aufgebissenen Lippe, concert van Hans van Helvert.

12-11: Strijkkwartet.

Sinds de opening in mei 1992 hebben de volgende activiteiten op de agenda gestaan.

15-12:Werkgroep Universiteitstheater (WUT).

18-12:/4nf/i/e/anfevan Willem Marie Speelman.

10-2: Wit Is altijd schoon van Tine Ruysschaert georganiseerd in samenwerking met Kon-Tekst.

20-6: fmptyworcfevan John Cage 11-9: Fragmente - Sr/7/e, an Dlotlma, Schilderij van Ton Eren-

lukkig met, daar mocht ik m'n eigen gang gaan.'

Werken voor een centrum dat zich bezighoudt met levensbeschouwing was voor Jacques een reden te meer er stage te gaan lopen. 'Ik ben zelf ook best beschouwelijk ingesteld en het CWL probeert een kader te bieden voor mensen die nadenken over hun werk als wetenschapper en dat in verband brengen met hun visie op het leven.' Met kathol icisme heeft dat n iets te maken, zegt hij 'Ik heb het werk van het CWL altijd als heel open gezien. Het Centrum is immers ontstaan om aan de 'ópen katholieke signatuur' van de KUB invulling te geven.'

Cathy de Waele beaamt dit volmondig. Na haar stage is zij bij het CWL gaan werken als studiesecretans.'Het CWL staat open voor alle levensbeschouwingen of religies. Mensen weten dat onvoldoende. Zij brengen het direkt in verband met die K van de KUB en reageren metya, maar Ik ben niet katholiek Dat hoeft ook helemaal met.

WIJ willen alleen een extra invulling geven aan de academische vorming op de universiteit. Daarbinnen is ruimte voor verschillende levensbeschouwingen.' [MS]

Programmering Stiltecentrum

benaderde zo snelya zeiden. En dat zij me zoveel vertrouwen gaven.'

Dat had echter ook een nadeel voor haar afstuderen, zegt Cathy. Het onderzoek is er heel persoonlijk door gebleven. 'Ik kon me moeilijk los maken van de verhalen die ik gehoord heb. Een puur theoretische aanpak werd daardoor erg moeilijk voor mij.

De theoretische onderbouwing heb ik

Het verdere programma ziet er tot nu toe als volgt uit: 26-2. Rene Reynders exposeert tot 1 oktober met Zo dicht bij, zo ver weg 1-3' Gespreksavond: Een kleurrijk Nederland 29-3: Gespreksavond: W e r k e n , lust of last 26-4: Gespreksavond: De wet van de jungle 1-10: Theo Hol exposeert tot december Verder leest op elke maandagmiddag van 13.15 tot 13 30 iemand een tekst voor van haar of zijn keuze Iedereen IS welkom om teksten aan of voor te dragen

CWL KATERN

De studiesecretarissen drs Cathy de Waele en mr Ronald de Brouwer nemen onder andere de begeleiding van stagiaires voor hun rekening [Foto Enk van der Burgt]

De brochures zijn gratis verkrijgbaar in het Stiltecentrum. Inlichtingen over stagemogelijkheden voor studenten bij het CWL (tel. 662043).

Schilder René Reynders in Stiltecentrum:

Ten illusie van ruimte in beslotenheid^ 'Het Stiltecentrum is een vrij verticale ruimte. Om dat te compenseren heb ik vooral honzontaal gewerkt. Ik heb een denkbeeldige horizon gemaakt, juist omdat die honzon door het ontwerp van het Stiltecentrum niet meer zichtbaar is' De Maastrichtse beeldend kunstenaar René Reynders wil 'dichtbij' en 'veraf' samen laten vallen. 'Er is een fysieke aanwezigheid van de schilderijen', licht hijtoe. 'Ze bestaan uit doek en verf en zijn op die manier dicht bij de toeschouwer. Maar tegelijkertijd geven ze een idee van diepte, van letsdatverderreikt dan alleen het zichtbare. En dat sluit weer aan bij het idee van het Stiltecentrum, het religieuze, het meditatieve.'

De doeken van Reynders zijn wit en

zwart Ze zijn zodanig opgehangen, dat de witte rechthoek precies tegen de bovenrand van de zwarte rechthoek aankomt De verf is dikker aangebracht naarmate het raakvlak van de twee nadert. Dat moet de suggestie van een horizon teweeg brengen.

Reynders werkt vaker met het idee van ruimtelijke illusie. In hetStiltecentrum, waar de buitenwereld slechts mondjesmaat en indirekt wordt binnengelaten, wordt het effect versterkt - het centrum wordt nog beslotener en de doeken opener. 'De illusie van oneindigheid geeft mensen de ruimte hun idealen in te vullen. Dat lijkt me ook de bedoeling van dit Stiltecentrum. De individuele toeschouwer kan hier zijn eigen wereld maken'. [MMj

Reeks interdisciplinaire gesprekken zet persoonlijke visie centraal

'Levensbeschouwing voor de vrijblijvendheid van de borreltafel' Het Centrum voor Wetenschap en Levensbeschouwing organiseert in maart en april drie interdisciplinaire gesprekken. Wetenschappers en studenten van verschillende vakgebieden krijgen daar de kans om met elkaar en met mensen uit de praktijk te praten over actuele probleemstellingen. De persoonlijke visie, de levensbeschouwing, staat centraal. Je verschuilen achter een schild van feiten is uit den boze.

De cyclus IS een initiatief van Remco Gielbert, derdejaars student algemene en sociale economie en studentassistent FEW bij het CWL 'WIJ hebben voor die multi-

ges echter geen tijd en ruimte De universitaire studies zijn veel massaler geworden Vooral bij economie, maar ook bij rechten, zitje vaak met meer dan honderd studenten in de collegebanken Dan kunje natuurlijk met over persoonlijke visies - wat vindt een docent of student ergens zelf van CWL-studentbestuurslid Hetty de Rooij en gaan praten Maar het is wel belangstudent assistent Remco Gielbert vinden dat rijk dat het gebeurt en daar ligt dus een de toenemende massaliteit de persoonlijke taak voor het CWL ' visie met moet wegdrukken [Foto Enk van der Burgt]

"^ ^ " ••

'Z

o'n probleem als het opnepuur vanuit de eigen discipline Wemen van vluchtelingen uit tenschappers moeten meer oog krijandere landen, daar kunje gen voor-de vstes van collega s uit vanuit heel verschillende disciplines andere disciplines naar kijken Als jurist zul je de gelijke Om een platform te bieden waar werechten van mensen erg belangrijk tenschappers, studenten en mensen vinden Een ecouit de praktijk elkaar kunnen ontnoom daarente^^soorWet^^ moeten en van gegen kijkt veel eer'-CA dachten kunnen der naar de vraag wisselen, organiof het wel te betaseert het CWL in len IS om vluchtemaart en april drie lingen op te neinterdisciplinaire men Maarookhet % gesprekken in het draagvlak in de Stiltecentrum Op maatschappij voor de eerste avond zal een oplossing van worden gesproken over onze houding dit vraagstuk is belangrijk ' ten aanzien van wat afwijkt, onder de HettydeRooijisstudentbestuurslidvan het CWL De vierdejaars rechtenstu- titel 'Een kleurrijk Nederland' In de dente benadrukt datje alle kanten van twee volgende gesprekken gaat het respectievelijk over arbeidsethos oneen probleem voor het voetlicht moet derde titel 'Werken lust of last' en over brengen Te vaak nog beperken wetenschappers zich volgens haar tot de vraag naar wereldwijde solidariteit een eenzijdige visie en redeneren zij onder de titel 'De wet van de jungle'

disciplinaire opzet gekozen om zoveel mogelijk meningen te kunnen horen ', zegt Remco 'Zo komen heel verschillende invalshoeken aan bod Daarbij zijn de onderwerpen zodanig gekozen dat iedere belangstellende er een mening over kan hebben, zonder datje nu een specialist moet zijn op een bepaald gebied Iedereen heeft immers een visie op het leven, oftewel een levensbeschouwing Voorhetgevenvaneen persoonlijke kijk op zaken is in colle-

In maart en apnl organiseert het CWL in samenwerking met een aantal studentenverenigingen drie maandagavondgesprekken Elke avond staat een thema centraal waarvoor wetenschappers van verschillende faculteiten en mensen uit de praktijk worden uitgenodigd Ondervoorzitterschap van een gespreksleider zullen ZIJ met elkaar en met belangstellende studenten en KUB-medewerkers van gedachten wisselen De gesprekken vinden plaats in het

M

et dit gegeven in het achterhoofd bood het CWL vorig jaar al de gesprekscyclus'De mens achter de jurist aan Studenten, docenten en mensen uit de dagelijkse rechtspraktijk waren te gast bij het CWL Hetty de Rooij nam deel aan die cyclus Er waren drie gespreksavonden, waar werd gesproken over wat kan en wat nietkan'volgensjunsten Op een van de avonden hebben we bijvoorbeeld een film gedraaid over een mislukte zelfmoordpoging, waarna de patient dwangverpleging kreeg opgelegd De vraag waar de rechter in de film zich voor gesteld zag, was 'Moet ik de

Stiltecentrum Zij beginnen om 19 30 uur en duren tot uiterlijk 21 30 uur De volgende data en thema's staan gepland 1 maart Een kleurrijk Nederland over tolerantie en haar grenzen 29 maart Werken, lust of last over arbeidsethos 26 april De wet van de jungle over solidariteit wereldwijd

Maandagavondgesprekken

Voor deelname aan en het bijwonen van de avonden is geen speciale voorbereiding vereist

dwangverpleging verlengen of met' En ook Hebben WIJ als maatschappij voldoende gedaan om die persoon te helpen?' Diezelfde vragen zijn vervolgens voorgelegd aan onder andere een rechter die was uitgenodigd Het blijkt dan vaak erg moeilijk te zijn voor mensen om zich over zoiets uitte spreken ZIJ verschuilen zich liever achter hun wetenschappelijke kennis en achterjundische feiten Op dat terrein zijn ze natuurlijk met te verslaan, daar weten ze alles vanaf Maar als je ze vraagt naar hun eigen mening, moeten ze zich blootgeven In kwesties als euthanasie speelt de vraag hoe iemand tegen het leven aankijkt immers een grote r o l '

L

evensbeschouwing is met los te koppelen van je werk als wetenschapper, vinden de twee studenten 'Al les wat je doet of met doet wordt ingegeven door een persoonlijke keuze Door studenten hierovertijdens hun studie met wetenschappers en praktijkmensen te laten praten, bereiden ze zich voor op hun toekomstige werk Ze moeten straks beslagen ten ijs komen ' 'Doel van de gesprekkencyclus is ook meningsvorming te stimuleren', zegt Hetty Ongeacht welke mening Het IS ook goedje eigen mening regelmatigtetoetsenaandievananderen 'Het klimaat voor dit soort activiteiten is gunstig op de KUB, oordeelt zij ven/olgens 'Door haar bijzondere karakter staat de KUB welwillend tegenover een initiatief als het CWL Ook op rijksuniversiteiten behoort echter ruimte voor een gesprek over levensbeschouwing, wetenschap en praktijk te zijn Remco vindt dat het klimaat op de KUB nog de nodige verbetering behoeft Docenten en studenten praten weimg over levensbeschouwing Dat is nog steeds iets voor thuis of voor de vrijblijvendheid van de borreltafel '[MS]

Nexus-redacteur Riemen: ' D i t t l j C l S C h r i f t ÏS 6 6 1 1 C l G U r t O t

een gouden netwerk van contacten' Het Centrum voor Wetenschap en Levensbeschouwing ondersteunde t w e e jaar geleden een even g e d u r f d ais pretentieus p l a n . H e t l u i s t e r d e n a a r de naam Nexus en moest een multi-disciplinair tijdschrift w o r den. Het blad is een succes: het heeft meer dan 700 abonnees en brengt artikelen van hoog aangeschreven essayisten als George Steiner en Claude Lef o r t . Nexus-initiator Rob Riem e n w e r p t een blik op de ontstaansgesch ieden is.

Voor zijn plan wist hij mensen als Johan Polak, Jaap Goedegebuure, Rena-

Fuks Mansfeld en Rick van der Ploeg te interesseren De KUB subsidieerde Nexus met een startsubsdidie van 75 000 Het blad verschijnt drie maal perjaar in boekvorm Riemenwasvan meet af aan enthousiast over zijn tijdschrift en meent dat het na vier uitgebrachte nummers steeds meer aan de verwachtingen voldoet 'Wanneer grootheden als George Steiner, H W von der Dunk en Claude Lefort in je blad publiceren, gaat het goed Het wordt dan alleen maar gemakkelijker om aan goede kopij te komen Er is een breed samengestelde redactieraad waarvan de leden werkzaam zijn aan verschillende universiteiten in België en Nederland en die een ver-

scheidenheid aan wetenschappelijke disciplines en Europese tradities vertegenwoordigen Het abonneebestand IS binnen twee jaar naar een hoog peil in zijn soort geklommen Het varieert volgens Riemen tussen de 700 en 800 abonoges 'Voor een blad als Nexus dat de nodige eisen aan de lezer durft te stellen, is dat al een heel behoorlijk aantal' Nexus, dat de verschillende wetenschappelijke disciplines door een es sayistische aanpak tracht te koppelen kun je volgens Riemen bezien in het

CWL KATERN

verlengde van de doelstellingen van het CWL Waar het CWL binnen de universiteit discussies op levensbeschouwelijk gebied voert, houdt Nexus zich bezig met cultuurfilosof ie -historie en kritiek op nationaal en internationaal terrein Nexus wil volgens Riemen 'de verscheidenheid van het Eu ropese cultuurgoed tonen en een kri tische bezinning leveren op de betekenis van dit erfgoeci voor eigentijdse vragen en problemg'n '

R

ierrjen zou het een goede zaak '^nden wanneer er meer samenwerking zou zijn tussen de Stichting Nexus en de universiteit 'Dit tijdschrift IS een deur tot een gouden

netwerk van contacten waar Nexus voor de universiteit veel meer mee zou kunnen doen Op die manier kunnen WIJ een bijdrage leveren aan de discussie over levensbeschouwing, normen, waarden en wetenschap Riemen staat het volgende plan voor ogen 'Eenvoudig geformuleerd ik wil de lui die nu in Nexus schrijven, ook wel eens naar Tilburg halen om ze te laten spreken Dat zou zowel voorde universiteit als voor het blad een grote impuls betekenen, want op seminars en conferenties zijn de auteurs van Nexus natuurlijk heel interessante sprekers Nexus kan op haar manier voor de KUB een heel mooi uithangbord zijn '[DvE]

11 februari 1993 ^UNTVËRSEI^

♦ Foto: Stadsarchief 's­Hertogenbosch

Het van oorsprong heidense carnavalsfeest is in de vroege middeleeuwen gei<erstend door de katholieke kerk. Die heeft daarvoor de tol moeten betalen: tot op de dag van vandaag heeft ze moeite met het losbandige karakter van het feest.

De drank is een constante factor in dat volksfeest dat volgens een carnavalsdeskundige toegroeit naar een cultu­ reel verbroederingsfestijn. In de Brabant Collectie blijken de historische ontwikkelingen gedocumenteerd te zijn.

Bart Padberg 'Er is geen aangenamer val dan car­ naval. Je valt namelijk naar boven, 't Is een val in de blijheid', schreef Toon Hermans ooit over het volks­ feest dat over een week weer los­ barst. Zelf beschouwde ik het car­ naval lange tijd als een feest voor stijve harken die zich alleen kun­ nen vermaken onder invloed van alcoholica, verborgen achter een masker. Veel drinken en dan een vrouw veroveren, en dat een halve week lang. Vijf jaar geleden, in Oeteldonk ­ de camavalsnaam van 's­Hertogenbosch ­ vond mijn ommekeer plaats.

Uitgedost als een kip en gewapend met een blikken trommel trot­ seerde ik de sneeuwvlokjes die zacht neerdaalden op de verlaten straten. Het was al ver na midder­ nacht en mijn verenkleed kon niet voorkomen dat de kou mij kippe­ vel bezorgde. Ik was verdwaald en de waanzin nabij toen in de verte het warme licht van een behaaglij­ ke kroeg opdoemde. "^^ De elf dikke heren die de kleine bar bevolkten keken onaangenaam verrast toen zij ineens een kip met een trommel in de deuropening zagen. We zi)n net dicht, bromde een van hen, maar de kastelein tik­ te hem geïrriteerd op de vingers en gebaarde dat ik binnen mocht ko­ men mits ik mijn trommel buiten zou laten staan.

De sluitingstijd ten spijt dronken ze nog volop jonge jenever. Ik dronk mee. De mannen vertelden verha­ len, zongen vergeten liederen en lieten de voorjaarszon geruisloos naar de hemel klimmen. Het toilet werd drukbezocht, ondermeer door Henk, de kleinste van het bejaarde elftal.

Henk me trilde van woede na die woorden, priemde zijn vinger in de lucht, haalde diep adem en keek me indringend aan. Hij barstte los: 'Toen ik zo oud was als jij, was helemaal niet zo gewoon dat er overal carnaval werd gevierd. Een hele strijd hebben we moeten leve­ ren om vastenavond te mogen vie­ ren. En jij twijfelt aan de noodzaak ervan? Luister goed, jongen. Dit zijn de woorden van Anton van Duin­ kerken: De Batavieren kenden al carnaval en zij die getuigen zullen zijn van de laatste wereldbrand zullen het niet verloochenen. Het is een feest, dat nimmer kan ver­ gaan dan met de mens! Denk daar maar eens over na.'

D

at was Oeteldonk vijf jaar gele­ den. Ik betreurde toen op het toilet al dat ik niet al te best op de hoogte was van de bewogen ge­ schiedenis die het volksfeest ach­ ter de rug heeft. Die historische te­ kortkoming kan deels weggewerkt worden op de carnavalstentoon­ stelling van de Brabant Collectie.

Brabants volksfeest is steeds onderhevig aan karakterwisselingen

'Een Turkse Prins Carnaval, dat zou toch fantastisch zijn' Die wordt geopend door een heuse carnavalsdeskundige, de Bergen op Zoomse archivaris Cees Vanwe­ senbeeck.

Het huidige feest is volgens hem een verbasterde versie van een van de vele heidense ' o m k e r i n g s ­ feesten', een soort fuiven waarbij voor de gelegenheid de rollen wor­ den omgedraaid. Net zoals bij zo­ veel andere feesten zag de katho­ lieke kerk in de vroege middel­ eeuwen, zich langzaam meester makend van Europa, geen andere mogelijkheid dan het carnavals­ feest te kerstenen. De losbandig­ heid kon niet goed beteugeld wor­ den, vandaar dat men maar pro­ beerde haar te incorporeren. If you can't beat them, join them. Sinds­ dien vindt het feest plaats vlak voor de vasten, die op aswoensdag aan­ vangt.

Vanwesenbeeck: 'Van het middel­ eeuwse carnaval is bekend dat het niet jaarlijks werd gevierd. Vaak ontbrak het de stadsbesturen aan geld. Hoogtepunt van de vasten­ avond vormde een wagenspel dat de draak stak met menselijke ondeug­ den en plaatselijke toestanden. De mensen verkleedden zich indertijd wel, zij het dat de creaties vaak leden onder het gebrek aan geld en materiaal.'

Tijdens de Hervorming verdwijnt het carnaval ruim een eeuw uit het straatbeeld. Het in het openbaar feesten en het dragen van masker wordt zelfs strafbaar. De kerkeraad vaardigt daarenboven aan het begin van de zeventiende eeuw straffe verbodsbepalingen uit. De magi­

straat verbood iedereen langhs de straten in masqueraden te loopen of eenige schandaleuse oft onbe­ hoorlijcke actiën int werck te stel­ len. Wie betrapt werd kreeg zes gulden boete, een immens bedrag voor die tijd. Desondanks kwamen er regelmatig overtredingen voor.

Aan het begin van de negentiende

eeuw beleefde het Brabantse carna­ val volgens Vanwesenbeeck een nieuwe start. In deze periode ont­ staan tradities die, met korte onder­ brekingen, tot op heden zijn blijven bestaan. Vooral in de gemeenten Bergen op Zoom en Den Bosch ontwikkelt het carnavalsfeest zich enorm. De kerk probeert zich nog wel te verzetten en waarschuwt de zondige mens tegen dartelheden, dronkenschappen en andere ver­ zoekingen. Maar zonder het beoog­ de effect. Het straatcamavai ont­ staat. Men was zo vreemd mogelijk verkleed, zong feestliederen en was meer buiten dan binnen. Eerst al­

strijd tussen de voor­ en de tegen­ standers van het feest. Belangrijkste inzet van deze wedijver was de t o e n e m e n d e c r i m i n a l i t e i t die steeds grimmiger van zich deed spreken. Vanwesenbeeck: 'Als in Den Bosch voor de tweede wereld­ oorlog een jongeman wordt dood­ gestoken, wordtn dat aangegrepen om carnaval te verbieden. Tot ont­ steltenis van de Bosschenaren blijkt de dader een Amsterdammer te zijn.'

O

ok de kerk roert zich in de dis­ cussie: Gemoogtunietoverge­ ven aan zotteklap en gekkernij,

De Tilburgse Prins Louis I opent in het gezelschap van zijn raad van elf op donderdag 11 februari de carnavalstentoonstelling van de Brabant Collectie. De foto's, prenten, tekeningen, boeken en aankondigingsaffiches zijn tot en met 24 februari tijdens de nor­ male openingsuren tezien in de expositieruimte van de bibliotheek van de K UB. Er is vooral veel materiaal uit het interbellum te zien.

Voor het carnavalsfeest is deze periode van cruciale betekenis ge­ weest. In die jaren bereikte de discussie tussen kerk en burgerij aan de ene en voorstanders van carnaval aan de andere kant het onbetwiste hoogtepunt. Na de carnavaleske opening om 16.00 spreekt carnavalsdeskundige Cees Vanwesenbeeck. Meer infor­ matie bij Petra Langenhuizen (663308). leen op maandag en dinsdag, later ook op zaterdag en zondag. Vanwe­ senbeeck: 'De wereld die men creëerde was een omgekeerde: de boeren deden zich voor als goedge­ klede burgers, de burgers deden het tegenovergestelde. Op foto's uit de periode rond de jaarwisseling zie je hem in een kiel.'

Niettemin was bij een deel van de gegoede burgerij de weerstand te­ gen vastenavond sterk aanwezig.

De orde werd volgens hen bedreigd door de uitzinnige menigte. Aange­ zien al eerder de pogingen om het feest in de ban te doen waren ge­ strand, werd besloten het ongere­ gelde feest te reguleren. In Bergen op Zoom werd De Unie opgericht, een vereniging die zich ten doel stelde om vermakelijkheden te or­ ganiseren. Het is 1895 als de eerste officiële optocht door Nederland trekt.

De eerste wereldoorlog onder­ breekt de openbare vermakelijkhe­ den, terwijl de periode daarna voor­ al wordt gekenmerkt door de felle

>

staat in diezelfde dagen in een car­ navalskrantje te lezen. Wie carna­ val viert, beledigd Christus.

Aan het einde van de twintiger ja­ ren worden de tegenstanders ech­ ter flink met hun neus op de feiten gedrukt. Dat door een redacteurvan het toendertijd als progressief be­ kend staande periodiek De Ge­ meenschap. Dit tijdschrift steunde op een redactie van jonge katholie­ ken die er niet voor terugdeinsden van leer te trekken tegen kerkelij­ ke opvattingen en Roomse moraal.

Een van de meest briljante redac­ teuren, de dan 25­jarige Anton van Duinkerken (pseudoniem van de later in Nijmegen hoogleraar ge­ worden Willem Asselbergs) publi­ ceert in 1928 zijn Verdediging van Carnaval. Dit, kort nadat hij zich voor het eerst van zijn leven in het feestgedruis heeft gestort. Het es­ say haalt alle voorpagina's en maakt de tongen los. Wie propa­ geert dat carnaval de mens ver­ laagt, ziet voorbij, dat elk feest de mens veredelt, stelt de jonge schrij­

ver. En: Carnaval is niet een over­ blijfsel uit barbaarse tijden, het is een erfenis uit primitieven tijden.

Die ruimhartige verdediging ten spijt, duurt het tot na de tweede wereldoorlog tot het carnaval uit­ groeit tot een massaal volksfeest.

Vanwesenbeeck: 'De overheid kiest ­ eerst voorzichtig maar allengs overtuigender ­ partij voor het feest en de bezwaarschriften van de gees­ telijkheid verliezen aan overtui­ gingskracht en verworden tot een anachromisme.'

Het huidige carnavalsfeest lijkt voor velen inmiddels het meest op een geldverslindende commercile fuif die vijf dagen onafgebroken doorraast. Het debat over de aard van carnaval wordt al lang niet meer gevoerd door de kerk, haar rol is daarvoor te marginaal geworden.

Officieel is er sinds tijden niets meer toegevoegd aan de al lang le­ vende kritiek. 'Dat is ook dan niet meer aan de orde, he', verduidelijkt Vanwesenbeeck. 'De tijd dat ieder­ een op aswoensdag naar de kerk ging om een kruisje te halen is voor­ bij. De meesten weten niet eens meer wat askruisjes zijn.'

De functie van carnaval is volgens Vanwesenbeeck daarmee ingrij­ pend veranderd: 'Vroeger werden er vooral plaatselijke misstanden uit­ gebeeld tijdens optochten. Nu is carnaval in de eerste plaats een ont­ spannings­ en ontmoetingsfeest.

Dat is wat mij betreft prima. Het lijkt me gezond om even uit de ban te springen. Om even dat prestatie­ gerichte keurslijf, waarin je bent geperst, van je af te gooien. Nee, je bent dan niet fake. Ik denk dat je juist meer jezelf bent.'

Vanwesenbeeck acht het echter heel goed mogelijk dat ook de hui­ dige functie van carnaval binnen­ kort zal veranderen. 'Carnaval is een ideaal instrument om de ver­ draagzaamheid binnen de gemeen­ schap te bevorderen. Juist in deze tijd, waarin wordt gesproken over verloedering en opkomend racis­ me, is een instituut als carnaval in staat om een gevoel van saamho­ righeid op te roepen. Stel je voor dat er een Turkse Prins carnaval wordt gekozen. Dat zou toch fantastisch zijn. Dan is de omkering echt com­ pleet. '

11 februari 1993 jUNIVERSflïl

Leerstijlen Onder Tilbmgse docenten lijkt het de mode te zijn om het groeiende aantal spookstudenten, minima­ listen en andere klaplopers aan zichzelf te wijten. Een bijna calvi­ nistische hang naar zelfverwijt en schuldgevoelens, zelfvernedering en boetedoening maakt zich mees­ ter van het rijke roomse zuiden.

Onze magnifieke rector verweet zijn collega's in zijn diesrede hun studenten te weinig als 'aspirant academici' te benaderen. Wij, de lesboeren uit de AZ en de CZ bun­ ker, stampen de feiten erin, produ­ ceren ongemotiveerde en schools denkende titeljagers, stimuleren de HBO­isermg van de Katholieke Hogeschool, eh sorry. Universiteit.

Maar er gloort hoop. Uit dezelfde gelederen lesboeren stond er een op die de 'betekenis­gerichteleerstijl' heeft uitgevonden. De Tilbmgse Nachwuchs leert nu geen losse f eit­ jes meer, maar construeert zelf een zinvol geheel van kennis, dat in een continu proces van zelfwerkzaam­ heid, creati viteit en reflectie wordt aangepast en vernieuwd. En onder­ tussen bekwamen de andere do­ centen zich in Studentgericht On­ derwijs. Hoorcolleges ondergaan een metamorfose totone­(wo)man­ show, waarvan zelfs Youp en Son­ ja nog iets kunnen leren.

Ondertussen hebben studenten zo hun eigen ideeën over student­ge­ richt onderwijs. Een deel van onze aspirant­academici onderschrijft het devies: koop niet meer dan de helft van de verplichte boeken, stu­ deer hard op de ochtend voor het tentamen en probeer zoveel moge­ lijk mondeling te doen.

SGOf Ame Hoela. Afgelopen met dat tijdrovende werkgroep­gedoe, aanmijnlijfgeen 'cases'en 'discus­ sies'meer, geen 'take­home­tenta­ mens'en 'verlengdmondeling'. Ik leen het collegedictaat wel van een collega die vijf jaar geleden naar Utrecht is vertrokken, bekijk de stof even ­ op de ochtend voor het college in de trein ­, en neem nog slechts multiple choice tentamens af die door de student­assistent worden nagekeken.

Minimalist^ Nee, de meest effectieve lesstijl.

Heidi Dahles

Anno

1993

fZFZFJV/

Naam: Ineke Andries Leeftijd: 21 jaar Geboorteplaats: Tilburg Studierichting: Nederlands recht, derdejaars. Ligt op schema.

Aanwezig: In koffiekamer van ge­ bouw A. Zit een pauze uit van ruim drie uur, voordat het colle­ ge Europees recht begint. De mensa bleek te druk.

Nevenactiviteiten: Is mentor van eerstejaars rechtenstudenten.

Speelt badminton en saxofoon,­ het laatste heeft de voorkeur. Is van plan om in een workshop te gaan spelen, maar daar is nog steeds niets van terecht gekomen.

Tot het zover is, wordt de privc­ les van twintig minuten per week in ieder geval nog aangehouden.

Woonsituatie: Heeft eigen kamer m studentenhuis, waar zij samen met twee jongens woont. Maar bij haar vriend is het gezelliger.

Laatst gelezen roman: Stilte voor het Vuur van Mariëtte Meester.

Bijna uit.

Minister Ritzen vindt de Leidse studenten 'te lief'. In Mare (Leids universiteitsblad) vraagt hij zich af of 'dat gebrek aan kritisch'vermo­ gen soms iets te maken heeft met de kwaliteit van het onderwijs'. Op straffe van eventuele verdenking van scherpzinnige zelfanalyse van de bewindsman: Ritzen bedoelt het onderwijs in Leiden. Verderop lezen we namelijk, dat de minister op bezoek was uit bezorgdheid over de kwaliteit van de Leidse colleges.

Rector Leertouwer in het verweer: kritische vorming vindt heden ten dage voornamelijk buiten de uni­ versiteit plaats ­ in de talloze stu­ dentenverenigingen. Volgen wij de rector, dan kan de universiteit ver­ plaatst worden naar de verenigings­ sociëteiten. Volgen wij ons (kri­ tisch) verstand, dan slaan we deze pagina om.

Maar de universiteit is een goede achtergrond voor een Miss Univer­ se. De vriend van de Groningse juriste Elles Bijl (rood haar) stuurde de bon uit de Veronicagids op, en ziedaar, Elles werd Miss Gronin­ gen. Ze staat in volle glorie achter­ op de Groningse universiteitskrant UK. In de collegebanken, want El­ les moest in haar 'natuurlijke om­ geving'gefilmd worden. Elles bleek slimmer dan de andere Groningse meiden (ze had het over de belas­ tingpolitiek van Bill Clinton gehad) en ze sprak Engels. Als zij op 20 maart ook de slimste van Neder­ land blijkt te zijn, kan ze de opvolg­ ster van de Hollandse Angela Vis­ ser worden (afgelopen zaterdaggie­ chelend in Glamourland). Dan is ze Miss Universe ­ van de University of Grun'.

Stamcafé: De Roskam (voor insi­ ders 'Voskens'), waar biljarten de hoofdactiviteit is.

Favoriete drank: Cola Toekomstperspectieven: Advo­ catuur lijkt wel wat, maar zeker­ heid daarover ontbreekt. Werk bij een rechtswinkel moet daar in de toekomst meer duidelijkheid over verschaffen. Mocht dat niet leuk blijken, dan wordt overwo­ gen om nog enkele fiscale vakken erbij te nemen, zodat de kansen op een leuke baan worden ver­ groot.

Beoordeling KUB: Een 8. Onder­ wijskwaliteit is uitstekend, al­ leen organisatorisch schort er soms wat aan. De paar colleges die in het derde jaar nog moeten worden gevolgd, zouden niet op één dag moeten worden gepropt.

Want het resultaat daarvan is: maandag van 9.15 tot 20.30 uur naar de~KUB en­dinsdag alweer weekend vieren.

Tekst en foto: Erik van der Burgt

Stoelendans rondom prijs OV­kaart De openbaar vervoersbedrijven willen dat de OV­kaart voor studenten twee keer zo duur wordt, zegt studentenorganisatie Interuniversitair Studentenoverleg (ISO). De studentenbonden wijzen zo'n forse prijsver­ hoging van de hand.

De OV­kaart kost de studenten nu 65 gulden per maand. De vervoers­ bedrijven hebben vorig jaar 553 miljoen gulden vergoeding ont­ vangen, dit jaar zal dat zo'n 630 miljoen zijn.

Met name de NS willen echter een veel hogere vergoeding, omdat stu­

denten veel meer met de trein zou­ den reizen dan de NS hadden ver­ wacht. Tijdens een gesprek met ISO heeft een NS­functionaris volgens de studentenorganisatie onlangs gezegd dat de kaart door de finan­ ciële wensen van NS en streek­ en stadsvervoer 'twee keer zo duur'

(130 gulden) zou moeten worden.

De NS staan volgens de functiona­ ris afkerig tegenover een alterna­ tieve oplossing, de invoering van een 'trajectkaart'. Die zou te veel fraude uitlokken. De NS willen deze uitspraken desgevraagd niet bevestigen.

Volgens ISO­voorzitster Calluna Euving is 130 gulden veel te duur voor een student. De kaart is bijzon­ derpopulair onder studenten, maar meer dan een tientje extra willen ♦ November 1988: Studenten demonstreren tegen de invoering van de OV­jaarkaart.

[Foto: Enk van der Burgt]

zij ervolgens Euving niet voorneer­ leggen. Een hogere prijs is voor het ISO alleen aanvaardbaar als de kaart vrijwillig wordt. De Landelijke Stu­ dentenvakbond (LSVb) is tegen een prijsverhoging en wijst ook de 'ge­ dwongen winkelnering' af.

Voor minister Ritzen is uitgangs­ punt dat de prijs niet omhoog gaat.

Het contract met de vervoersbedrij­ ven loopt op 1 september 1994 af.

Twistpunt in de onderhandelingen over een nieuw contract is de extra drukte die studenten in de treinen veroorzaken, en de extra kosten die daarvan het gevolg zijn. Inzet zijn twee onderzoeken hierover.

i^ rjé^^L.

_.<­i^^;'^«^^^

De NS noemen de onderzoeken 'niet vergelijkbaar'. Onderwijs stelt dat het onderzoek van Verkeer en Waterstaat hetzelfde beeld biedt van het gebruik van de OV­kaart, als het onderzoek dat de NS hante­ ren. De NS weigeren hardnekkig hun onderzoek openbaar te maken, zolang de onderhandelingen nog gaande zijn. Het streven is voor één april overeenstemming te bereiken over een nieuw contract.

Met de toegenomen drukte valt het volgens Ritzen wel mee. Een half jaar voor de invoering van de kaart schatten de NS bij voorbeeld dat het aantal reizigerskilometers in de ochtendspits met 68,5 procent zou stijgen. Dat staat in een brief die minister Maij­Weggen (Verkeer en Waterstaat) op 4 juli verzond aan haar collega Ritzen.

In werkelijkheid is de stijging vol­ gens Verkeer en Waterstaat 59 pro­ cent, dus een stuk lager. Voor zo­ ver sprake is van een stijging, is die minder 'onverwacht' en 'fors' dan de NS beweren, aldus de woord­ voerder van Ritzen. De NS verge­ lijken volgens Onderwijs de werke­ hjke cijfers met enkele jaren oude, achterhaalde verwachtingen. Dat veroorzaakt een scheef beeld. Nog voor de invoering van OV­kaart op één januari 1991 was het gebruik van het openbaar vervoer al een stuk gestegen. De NS wisten dat uiteraard ook. De voor de onderhan­ delingen relevante stijging is dus in feite lager dan de NS beweren, al dus Onderwijs.

Dat was haar misschien niet over­ komen als ze de tien gouden regels voor starters had opgevolgd uit Trajecta (Hogeschool Midden Ne­ derland). Hoewel, regel 5: zorg voor een pientere partner, is in zekere zin toepasbaar op Elles en vriend. De tips van Henk Beek, socioloog aan de Utrechtse universiteit, houden het volgende in. Regel 1: Begin drie jaar voor je afstuderen een baan te zoeken (dan heb je als het goed is net je propedeuse af). Regel 4: Zorg voor een ijzersterke lichamelijke en geestelijke conditie of pas je aan (wees goed met de ellenbogen of buig). En de meest filosofische is regel 7: beschouw je diploma of bul als een jachtakte, niet als een jacht­ trofee. Wat leven we toch in een natuurlijke maatschappij.

Gelukkig zijn er ook studenten die iets geleerd hebben en zinnig onder­ zoek doen. Jet Heijse studeert vol­ gende week bij Civiele Techniek af op fietsgebruik en ­diefstal in Am­ sterdam, zo lezen we in Delta (Delft). Ze heeft een enquêtegehou­ den, waaruit onder meer blijkt dat de meest gestolen fietsen geen nieu­ we maar 'oude barrels' zijn. Ook bleek bij de Amsterdamse Univer­ siteiten de score gestolen rijwielen hoog. Maar de OV­kaart heeft het fietsgebruik onder studenten ver­ minderd, waardoor ze niet zo vaak meerhetslachtofferworden.Nade vierde keer jatten studenten een fiets terug, heeft Jet gemerkt. Jets aanbevelingen ­ meer overdekte fietsenstallingen ­ liggen bij de ge­ meente. [MM]

Volgens het onderzoek van Verkeer en Waterstaat, is het aantal reizen van studenten per openbaar vervoer met 67 procent gestegen. Bij het stadsvervoer was de stijging 132 procent, het streekvervoer zag een groei van 61 procent. [PE/HOP]

1 1 februari 1993 HUNIVER"SfTn­

3^ fKtinst SL /^ultL iur^

Cultuurredactie: Monique Mulder

Bijdragen: Mark van Assen en Vincent McGoultry

AGENDA

Gibson speelt moeiteloos met proza Hamlet De Italiaanse regisseur franco Zef­ firelli heeft met het verfilmen van Shakespeare zijn sporen al ver­ diend. In 1966 maakte hij The Ta­ ming of the Shrew en een jaar later won hij twee Oscars met Romeo and fuhet, de commercieel meest succesvolle Shakespeare­verfil­ ming aller tijden. In 1986 maakte hij nog een operaversie van Othel­ lo.

Voor zijn laatste Shakespeare, Hamlet, nam Zeffirelli een grote gok toen hij voor de hoofdrol zijn keus liet vallen op Mei Gibson. Het 'matje' uit Lethal Weapon I t/m X en de stoere man uit Mad Max als de sombere en zwaarmoedige Deense prins Hamlet? Daar komt geen mens op af, zou je denken. Het publiek dat normaal gesproken

MUZIEK ♦ 11­2 Paradox, Willem II str, 21.00 uur: Jacques Palinckx-kwartet, tournee Podiumprijswinnaar, Toegang 10,00.

♦ 11­2 Noorderligt, Veldhovennng 79, 21.00 uur: Slagerij van Kampen, slagwerkers, elektronica vermengd met oercultuur. Toegang 15,00 {wk 12,50).

♦ 11­2 Centr voor Kunst en Vormgeving, Zouavenlaan 77, 20.30 uur: Avond van de oude muziek, Braziliaanse blokfluit + dans. Toegang 5,00 voor studenten.

♦ 12­2

warm loopt voor Gibson, heeft wel iets beters te doen dan Shakespea­ re kijken. En de mensen die wèl in zijn voor de Engelse meester­ schrijver vinden Mei Gibson van een iets te laag allooi. Zeffirelli schoot echter midden in de roos.

De kortgekapte en geblondeerde Mei Gibson is de revelatie van de film. Alsof hij nooit iets anders heeft gedaan, baant hijzicheenweg door het proza van Shakespeare. De gedragen taal komt in deze tijd wat anachronistisch over, maar voorge­ dragen op de manier zoals Gibson ­ en alle andere acteurs ­ dat doen, is het geen enkel moment storend.

Naast de overtuigende acteerpres­ taties valt de decorkeuze op. Wat je mist bij Shakespeare in het theater is in de film in ruime mate voorban­

♦ 14­2 Schouwburg Studiezaal, L Bouwmeesterpin 1 , 12.30 uur: SMET koffieconcert met het Rosenberg Trio. Toegang 5,00 (C JP 3,00).

FILM ♦ 15­2 Cinecitta, Willem II str 29, 15.30 en 19.30 uur: The Big Sleep met H. Bogart + lezing door Hans van Driel over Hollywood in de jaren 4 0 / 5 0 .

Toegang 11,00.

Filmtheater Louis, L Bouwmeesterpin 1 :

♦ 11 t/m 17­2 (beh. zondag), 19.30 uur: Hamlet, zie recensie;

♦ 11­2, 22.00 uur: The Wild One, met Marlon Brando als motorbendeleider;

♦ 12 en 13­2, 22.00 uur:

Tegenstelling en contrast Het thema 'tegenstellingen' is het uitgangspunt in het werk van beel­ dend kunstenaar René Korten. Het is een thema dat door hem aan de orde wordt gesteld in zowel de for­

treedt met Claudius ­ de broer van haar overleden man en de nieuwe koning van Denemarken.

Op een nacht ziet Hamlet de geest den. De kilte van het slot en de van zijn vader, warend over de kan­ prachtige somberheid van de om­ telen van het slot. De dode koning geving zorgen voor de juiste sfeer vertelt hem dat hij in zijn slaap is bij de emoties die opgeroepen wor­ vermoord door Claudius. Hamlet den. Het koningsdrama speelt zich wordt gek van woede en zint op geheel af in en rond slot Elsinore. wraak. Zoals h e t een Shake­ In werkelijkheid staat dat in het speariaans drama betaamt, konkelt Deense Helsingor, maar Zeffirelli het verhaal zich naar een climax koos als ruiger decor het Engelse waarin niemand gespaard blijft. graafschap Kent en de Schotse kust. [MvA] Het verhaal is aan literatuurlezers bekend. De bewoners van Elsinore Hamlet draait in het Filmhuis op zijn in de rouw, want hun koning is donderdag 11 tot en met woensdag overleden. Zoon Hamlet is on­ 17 februari om 19.30 uur (behalve troostbaar, en stomverbaasd als zijn op zondag). moeder (gespeeld door Glenn Clo­ se) vrijwel meteen in het huwelijk

FILM

Noorderligt, Veldhovenring 79, 21.30 uur: ZAP MAMA, Zarees/ Belgische a capella­groep met razende podiumprestatie. Toegang 22,50 (wk 20,00).

mele verhoudingen binnen het werk alsook in de schilderkunsti­ ge spanningen, in het materiaal. In het werk hebben we te maken met verschillende picturale elementen

l!,,J '»

middel van een zogenaamde hech­ en contrasterende materialen.

Korten zet in een van zijn schilde­ ting, in de vorm van een klein ge­ rijen bijvoorbeeld een netwerk van schilderde wimpel, worden de 2 nauwgezet door de hand getekende panelen in het midden met elkaar lijnen af tegen een verfoppervlak verbonden. dat met een gummizwabber is aan­ Contrast is het duidelijkst aanwijs­ gebracht. Die laatste manier van baar in Gravity Institute uit 1992. m a t e r i a a l opbrengen zou je De compositie is hier opgesplitst in mechanisch, bijna bovenmatig twee welhaast vijandige kampen ­ ordentelijk, kunnen noemen, maar het onpersoonlijke rasterwerk te­ schijn bedriegt. Niets is bij Korsten genover een zachtere organisch namelijk wat het op het eerste ge­ geschilderde vorm. Het kleurge­ zicht lijkt tezijn. De systematische, bruik is beperkt gebleven tot een handmatige opbouw van zijn raster­ groene streep die de spil vormt van werk lijkt bijna een roep om orde een blauwgrijs deel dat lijkt te be­ en structuur, maar bij nadere middelen tussen de koudheid van beschouwing blijken de mazen in 'een balk' en de warmte van zijn het netwerk vrij onregelmatig. eigen organische omtrek. De titel Een dergelijke manier zinspeelt op een conflict van werken zou je colla­ tussen natuurlijke wet­ ge k u n n e n n o e m e n , BEELDENDE ten en door de mens ge­ maar ook dan zou de maakte structuren. Kor­ schijn bedriegen. Niets ten gebruikt zijn titels is werkelijk bevestigd of geplakt. als verwijzing naar de ruimtelijke Bedekkingen en overlappingen ont­ relaties die hij in zijn composities staan bij Korten door het afplakken verweeft. In een voor deze kunste­ van bepaalde gebieden. Het oog naar kenmerkend werk met de ti­ moet constant omschakelen om de tel Loper, is schaken verworden tot vorm te kunnen interpreteren. een cerebrale strategie van zet en Randen zijn niet vast te stellen, tegenzet. Het werklijkt datvaneen waardoor bij het 'lezen' van figuur tekenaar te zijn, niet dat van een en ondergrond deze vatbaar zijn schilder. De witte ondergrond func­ voor meer dan één uitleg. tioneert als een neutraal blad papier zonder dat er iets van de ruimtelij k­ heid zichtbaar wordt die een echt Het uitgangspunt van het werk in schilderij zo kenmerkt. Het werk deze expositie is een paneel uit 1990 lijkt te vragen om directheid, om met de voor de hand liggende titel de zichtbare aanwezigheid van het 2 Sides. Het werk is ongeveer een gebaar, maar het heeft vooral het bij twee meter en bestaat uit 2 pa­ karaktervan een 'vlakke' construc­ nelen die elkaar raken. Het oogt als tie. [VMcG] een inkttekening op masonite. De witte ondergrond is gedeeltelijk bedekt door een dicht geweven René Korten t/m 28.02 in De Ver­ netwerk van lijnen die neergezet schi­jning, Lancierstraat 42, Do. tl zijn met een zwarte viltstift. Door mzo. 13­17.

KUNST

Wtt*

At- _.

The last detail met Jack Nicholson als niet fijnzinnige marinier; ♦ 15 en 16­2, 22.00 uur: The defiant ones met Sidney Portier die met medegevangene ontsnapt, vastgeketend en wel.

Toegang Louis­fllms 8,50 (C JP 7,00).

THEATER ♦ 12­2 Schouwburg Studiozaal, L Bouwmeesterpin 1 , 20.30 uur: Everything we always ..., cabaretvoorstelhng door W.A.C.K .O (dezelfde als bij Diesvienng KUB).

Toegang 17,50 (C JP 12,50).

♦ 13­2 Schouwburg Studiozaal, L Bouwmeesterpin 1 , 20.30 uur: Music Hall door De gebroeders RInt, Paul van Ostayen muzikaal voorgedragen, literair muziektheater. Toegang 17,50 (C JP 12,50).

♦ 12 en 13­2 t Heks, Lannerstr 1 , 21.00 uur: De Pijl remorqueur a vapeur, door Victoria, beeldtheater. Toegang 10,00 (C JP 8,50).

TENTOONSTELLINGEN ♦ t / m 27­2 KUB, gebouw S: Jos van der Laan (kreatief therapeut), schilderijen gemaakt tijdens sessies psychotherapie. ♦ vanaf 7­2 Centr. voor Kunst en Vormgeving, Zouavenlaan 77: Marcel van Hoef, schilderijen, licht en transparantie staan centraal. Open ma­woe en vrij­za, middag en avond. ♦ vanaf 5­2 Textielmuseum, Goirkestr 96: Dulvelshokken In Tilburg, foto's van wolwevenj­verleden door Joep Vogels. Open 10 ­ 1 7 uur, weekend 12 ­ 1 7 uur.

SELECTIE

1 1 februari 1993

­|UNIVERSHi!k

MATSERTJES Matsertjes zijn bedoeld voor medewerkers en studenten van de KUB. Mits de lengte de dertig woorden niet te boven gaat bedraagt de prijs vijf gulden. Tot zestig woorden kost een matsertje tien gulden. Berichten met een (para) commercieel karakter kosten 25 gulden en mogen niet meer dan dertig woorden bedragen. IVIaximaal twee matsertjes per activiteit.

NRC HANDELSBLAD Ga nnee met Efact op excursie naar het NRC Handelsblad. Met o.a. een lezing over marketing en logistiek. Datum: 2 maart; leden f 5,­; met­leden f 7,50. In­ schrijven op Efact­kamer, R 1 , t e l .

662991.

THELMA & LOUISE Cinema draait in het kader van 'De vrouw in de film' woensdag 17 februari a.s. om 20.00 uur de film 'Thelma & Louise' van Ridley Scott. 'Thelma & Louise' is een prachtige film vol avontuur, spanningen romantiek en is op een prachtige, unieke manier in beeld gebracht door de regis­ seur Ridley Scott. Plaats: SZ 17. Entree f5,­. , .^.~-->..: t>-^ '­=■* ; • .

■ '­•"■'AJ­*­­>.. . . t , . ? .'.'.'■■

■<­ . ■ ­ . , ­ , ­

BEROEMD WORDEN? Schrijf je dan nu in voor de Pythische Spelen 1993. Voor info: 013­662271.

ROODHARIGE VLAM, 20 JAAR heeft haar boeken reeds besteld via Efacts Centrale Boekeninkoop. Nujij nog!

Bestelformulieren tot en met 19 februari verkrijgbaar aan de stand in gebouw A tussen 12.00 en 13.30 uur.

BIOSCOOP DUUR? Tijdens de Efact­diesweek.... Flatliners.

Een angstaanjagende film met Kiefer Sutherland en Julia Roberts. Dinsdag­ avond 16 februari om 20.00 uur m CZ 1 0 1 . Kaartjes verkrijgbaar aan de stand in gebouw A en op de Efact­kamer R 1 .

Prijs: slechts f 2,50.

GEZOCHT Algemeen economen. Sociaal economen, Fiscaal economen, Bikkers, Econometns­ ten en Bedrijfseconomen opgelet. Efact IS voor enkele commissies nog op zoek naar enthousiaste studenten. Interesse??

Loop eens binnen op de Efact­kamer!

FILM: THELMA & LOUISE 'Thelma & Louise'; een film van Ridley Scott (van oa.'Alien') met Susan Saran­ don en Gina Davis draait op woensdag 17 februan om 20.00 in SZ 17 en kost f 5,­.

WORDT WAKKER SUFKOP! In apnl bruist het van de cultuur. Doe mee! Pythische Spelen, 26 onderdelen, keus genoeg! Juryleden van topklasse!

Het leukste festival (wedje leggen?) van de Lage Landen: de l^hische Spelen.

Lees ook de mededelingenpagina. Meer info? Kijk op de pnkborden, bel op of kom langs: Pythische Spelen kamer A 03, tel. 6 6 2 2 7 1 . Schrijf je in!

ECO­FEEST Donderdag 18 februari eco­feest in Noor­ derligt, met de band 'Go Nutz'. Voorver­ koop 14, 15, 16 februan van 12.00 tot 14.00 uur in de hal van gebouw A. Voor­ verkoop fl. 3,­; kassa fl.4,­.

LAATSTE WEEK Bestel nu je boeken nog via Efacts C en­ trale Boekeninkoop. Formulieren verkrijg­ baar aan de stand in gebouw A tussen 12.00 en 13.30 uur.

HELP! Student uit Leiden zoekt kamer in Tilburg voor de penode maart t / m mei, evt. juni.

Bel: 071­144116, vragen naar Niels.

ECO­FEEST Donderdag 18 februari eco­feest in Noor­ derligt, met de band Go Nutz. Voorver­ koop 14, 15, 16 februan van 12.00 tot 14.00 uur in de hal van gebouw A. Voor­ verkoop f 3,­; kassa f 4,­.

PLATO'S ZUSJES Feest in de lichtstad, georganiseerd door Koko. Live­optreden wordt verzocht door Nancy... Kaartjes (f 6,­ p.st. of f 11,50 incl overnachting) zijn bij het bestuur te krijgen.

DISCUSSIE BIJ PLATO Dinsdag 16 februan zal er op het pand hevig gediscussieerd worden over het 'Carnavalsgebeuren'. Lokale sprekers zullen de avond luister bij zetten.

ALTERNATIEVE VAKANTIEBESTEDING? Kreatief of van plan 't te worden: alterna­ tieve vakantiebesteding? Anderwijs zoekt je om een weekje als vrijwilliger te stoeien met scholieren en hun schoolwerk. Ander­ wijs bijspijkerkampen, tel. 030­521239.

TILBURGS STUDENTEN MUZIEK GEZELSCHAP TSMG biedt de mogelijkheid mee te spe­ len in orkest en ensembles. Heb je be­ langstelling bel dan naar: Ingomar 553142 of Solange 554804.

KOUD BUFFET AEGEE Ter gelegenheid van haar I e verjaardag, nodigt Aegee­Tilburg haar leden uit voor een smakelijk koud buffet, op dinsdag 2 maart om 19.00 uur in café Excellent.

Inschrijven kan tot 17 febr dmv een for­ mulier m de Aegenda, of te bellen naar Connie (631386) of de Aegee­kamer (663271). Schrijf snel in, want ens maar plaats voor 50 personen.

ONS HART GAAT UIT NAAR... lieve, enthousiaste, domme, alcoholge­ bruikende, linksdraaiende, naar rechts neigende, swingende, wraakzuchtige, le­ lijke, agressieve idioten die de redactie van het Podiumcafé willen komen verster­ ken. Bel 013­663067/639604 (Anita).

WILLEM II Zoekt studenten die als sup­ poost dienst willen doen. Af­ gezien van een honorering van circa f 20,­, kan in princi­ pe het voetbal gevolgd wor­ den. Reacties: H. Strijbosch, 013­362376. , '■­'­■ï'^.­iiiT Jt"airii*'v*a

-t-^^esn^n^

GRATIS VAKANTIE! Aan de C óte d'Azur. Welke Studente met verantwoorde­ lijkheidsgevoel wil ± 25 juni ­ 25 augustus 's avonds op­ passen op 2 leuke meisjes (3 + 6 jaar). Overdag vrij. Tel.: 040­543390.

STEP IN­HOUSE DAGEN In de periode van 7 april tot 15 mei orga niseert STEP in­house dagen met de on­ dera/erpen accountancy, commercie en financiële dienstverlening. Informatie­bro chure: bij faculteitsverenigingof bel STEP: 020­5484934.

STAP AF OPEEN PRIMA ^

Inaugurele rede prof. drJ.L. Geurts.

Aula KUB, 16.15 uur.

VRIJDAG 19 FEBRUARI Promotie drs. C.J. Wientjes. Promo­ tores: prof. dr. A.W.K. Gaillard en prof. dr. P.D. Defares. C o­promotor: dr. P. Grossman. Titel proefschrift: 'Psychological influences upon brea­ thing; situational and dispositional aspects'. Aula KUB, 14.15 uur.

Promotie drs. S .W. van der Ploeg.

Promotor: prof. dr. J.A.M, van Wezel.

Titel proefschnft: 'The expansion of Secondary and Tertiary Education in the Netherlands'. Aula KUB, 16.15 uur.

eksakt

^ ^ ^

VRIJDAG 12 FEBRUARI Promotie drs. R. Muffels. Promotor: prof. dr. J. Berghman. Titel proef­ schnft: 'Welfareeconomiceffectsof social security'. Aula KUB, 14.15 uur.

Nationale Marketing Associatie Dag. Org. MAKUB. Aula KUB.

MIDDLE EAST WATCH Ik zoek nog enkele studenten (­tes) die interesse hebben voor de situatie in Is­ raël en het Midden­Oosten. Doel is het opzetten van een Werkgroep 'Middle East Watch' om op academisch niveau din­ gen op te zetten. Landelijk georganiseerd!

Bel voor info naar C hns, 013­684766.

DONDERDAG 1 1 FEBRUARI Info en discussie over 'Ongezochte vondsteninde wetenschap'. M.M.v.

Pek van Andel (RUG). KUB, oude koffiekamer A, 13.00 uur. Org. Stu­ dium Generale.

Tentoonstelling 'Serendipiteit, de paradox van de ongezochte vondst'. ­ KUB, oude koffiekamer A, 3 t / m 17 februari.

DONDERDAG 18 FEBRUARI Studium Generale over Genialiteit en waanzin in de kunst. Sprekers: Simon Vinkenoog, Mariene Dumas, Jan Karremans. KUB, 13.00 uur, AZ112.

EEN ZENUWINZINKING NABIJ? Dan kunnen we elkaar de hand schud­ den! Weetje wat dan helpt? Gewoon een avondje Open Podium van het Podiumca­ fé. Dinsdag 16 februan, vanaf 20.00 uur, PUF. (Tot dan!)

UNIVERSITAIRE AGENDA

uitzendbufeau

TumslrajlVI TllburK felrfoonlH

IT'S A LONG WAY TO THE TOP! Met deelname aan de Pythische Spelen gaat 't een stuk sneller! Info: 013­ 662271.

POSEREN? Wie wil eens poseren? Amateurfotograaf (ex­KUB­student) zoekt modellen voor portretfotografie. Beloning: een aantal afdrukken. Bel Paul: 013­350503 of Maike: 013­361142.

G o e d voor U!

Gale Uit HeuveMS 5038 CN Tilburg, Tel 013 369261

INGEZONDEN Ingezonden brieven l<unnen tot uiterlijk maandag 17.00 uur op de redactie (A 1 7 ) worden ingeleverd. De redactie belioudt zich het recht voor ingezonden brieven in te korten.

Minimalisten (1) Om niet te worden aangezien voor zwijgend toestemmer wensen wij enkele kanttekeningen te plaatsen bij het artikel over 'minimalisten' dat verscheen in Univers van 28 januari 1993. In deze bijdrage doet JBW­studentc Roebersen enige uit­ spraken over haar aanpak van de Juridisch­Bestuurswetenschappe­ lijke studierichting. Van deze uit­ spraken, vooropgesteld dat zij deze daadwerkelijk heef t gedaan, distan­ tiëren wij ons nadrukkelijk.

Ze maakt een aantal tamelijk ge­ ringschattende opmerkingen over het niveau en de zwaarte van de JBW­studie. Naar onze mening zijn die opmerkingen onterecht. Veel vakken vragen een aktieve deelna­ me van de studenten gedurende het gehele semester. Daardoor is voor het behalen van deze vakken meer inspanning nodig dan het simpel­ weg in één avond in het hoofd stam­ pen van de tentamenstof (de HE AO­ aanpak ?). Uit het feit dat ze nog niet is afgestudeerd blijkt overigens al dat één en ander haar minder ge­ makkelijk afgaat dan ze met alle geweld wil suggereren.

Veel ernstiger is echter dat zij door haar arrogante opstelling de JBW­ studierichting in diskrediet brengt.

De kleinste studierichting binnen de rechtenfaculteit vormt een hech­

te, enthousiaste groep met veel contacten tussen studenten en do­ centen. Door de studie, de docen­ ten en haar mede­studenten bela­ chelijk te maken zet deze studente zichzelf zwaar buitenspel. Zij mist de mentaliteit die van een JBW­stu­ dent mag worden verlangd.

G. Leenknegt (aio, oud­JBW­ student) D. Mooyman (JBW­student) T. Reindeis (fBW­student) E.f. van der Steege (JBW­student) K. Ziflstra (JBW­studente)

Minimalisten (2) Eindelij k komt de waarheid aan het licht! In het artikel over 'minima­ listen' in Univers 18 wordt uitein­ delijk eens uit de doeken gedaan hoe de hedendaagse student werkelijk zijn of haar studie beleeft. De do­ centen van deze en iedere univer­ siteit mogen de waarheid best eens onder ogen zien. Zoals een der geïn­ terviewden opmerkt, is het niveau van behoorlijk veel studies ver on­ der de maat, waardoor studenten niet langer gemotiveerd worden en hun animo voor de studie uiteraard zakt. Ik durf dan ook te stellen dat niet 50 procent, maar een hoger percentage zich door de studie heen laat glijden en constant op zoek is naar 'zuinig hersengebruik' zoals in het artikel te lezen valt.

Ik wil hierbij dan ook mijn waarde­ ring uitspreken voor de studenten die het hebben aangedurfd met hun mening naar buiten te treden. Zij zijn tenminste nog enigszins gemo­ tiveerd, ik vermoed dat veel 'mini­ malisten' niet eens die moeite had­ den willen opbrengen.

Ik hoop van ganser harte dat de kwa­ liteit van het onderwijs zal aantrek­ ken.Alleen datzal op den duur beter gemotiveerde studenten kweken, want zoals iedereen weetisdemens van nature lui en dus eerder gene­ gen een makkelijke dan een moei­ lijke weg te bewandelen. Nog­ maals: mijn complimenten voor de openhartige studenten.

M. van Beek, sociale faculteit

Minimalisten (3) Toen wij het artikel over minima­ lisme in Univers van 28 januari 1993 lazen, beving ons een gevoel van plaatsvervangende schaamte.

Een minimalist is iemand ­ dat wil zeggen, zo interpreteren wij de uit­ spraken van Zwanet­ die systema­ tisch met zo weinig mogelijk eigen

inspanning en zoveel mogelijk meeliftend op prestaties van me­ destudenten een papiertje haalt; een papiertje omwille van het pa­ piertje.

Helaas faalt ieder systeem als het geconfronteerd wordt met mensen die er alleen maar op uit zijn er misbruik van te maken. Dat heeft in principe niets te maken met de kwaliteit van het onderwijs of de gehanteerde onderwijsvormen bin­ nen een bepaalde studierichting.

Dit minimalisme is niet onopge­ merkt gebleven bij andere JBW­ers.

Als Zwanet haar bul haalt, kunnen we de onze, in navolging van ande­ re echte academici, beter bij het oud papier dumpen.

Maic Bloot Pieter de Kok Bas Schinck Janet Vugts

PROEFSCHRIFT VAN ELiNKWIJK Gaat u promoveren?

Vraag dan vri)bli|vend, eerst onze informatieve documentatie!

DRUKKERIJ

ELINK WIJK

BV

Amsterdamsestraatweg 554 — 3653 EN Utrecht Tel 030­444921 ­ Fax 030 ­ 439074

Naschrift Zoveel bundeling van verontwaardigde studcn tengeluiden, datstemttot nadenken. Twee brieven, door samen negen studenten geschreven, dat lijkt meer dan toevallig. Om het afgesproken werk te noemen gaat mis­ schien wat ver, maar de briefschrijvers spelen elkaar de bal toe op een manier die op zijn minst doet vermoeden dat deze ontstemming een geregisseerde ontstemming is. Zoiets denk je eens te meer in de weten­ schap dat het artikel over de minimalisten is gebaseerd op gesprekken met verschillende studenten. De meesten wilden hun verhaal wel ver­ tellen, maar liever niet als het in de krant zou komen. Zwanet Roebersen had daartegen geen bezwaar. Het verhaal dat zij vertelde is een verhaal dat ik werkelijk zonder veel moeite ook uit andere monden kon opteke­ nen. Het verhaal concentreerde zich op een manier van studeren die bepaald niet incidenteel te noemen is. De verontwaardiging doet daarom buitengewoon geforceerd aan en lijkt meer gericht op de verdediging van vermeende belangen van een studierichting.In elk geval lijkt de opmer­ king dat de kleinste studierichting van de Rechtenfaculteit een 'hechte, enthousiaste groep' vormt niet geheel en al de waarheid te dekken.

Dylan van Eiikeren

Rectificatie In het bericht over de Pythische Spelen in de vorige Univers is een fout geslopen. De inschrij­ vingstermijn is niet verschoven naar eind april, zoals gemeld, maar naar eind maart.

Redactie

11 februari 1993

—lUNIVERSWtl-

.j^

EDE DE L I N GE

^V^

De mededelingenpagina wordt verzorgd door de afdeling Pers en Voorlichting (gebouw B, kamer 10, tel. 2001). Diensten en faculteiten leveren via één centraal punt (het secretanaat) kopij z.s.m. aan, uiterlijk donderdag vóór 13.00 uur voor het verschijnen van de nieuwe Univers.

I.v.m. beperkte ruimte is het zaak benchten kort en kernachtig te formuleren. De redactie kan het bencht wijzigen. BIJ teveel kopij krijgt de hoogste actualiteitswaarde voorrang.

ALGEMEEN REKENCENTRUM

Cursussen en workshops m febr/maart - Upgrade cursus WP S 1 voor Windows 16 en 17febr (9 00 13 00 uur) Basiscursus Quattro Pro voor Wm dows 23 en 24 febr, 1 en 2 maart (13 0017 00 uur) - Basiscursus Harvard Graphics voor Windows 5 10 en 11 maart (9 00 13 00 uur) -Cursus Geïntegreerde werkplek 15 en 16 maart (9 00 13 00 uur) - Basiscursus WP S 1 18, 19, 23, 24 en 30 maart (13 00-17 00 uur) - Workshop Samenvoegen in WP 5 1 12 febr (9 00 13 00 uur) - Workshop Inleiding Makro's m WP 5 1 18 febr (13 00 17 00 uur) Workshop Tabellenin WPS 1 3 maart (9 00-13 00 uur) Workshop Grafisch gebruik WP 5 1 25 maart (13 00 17 00 uur) - Workshop Inl Pegasus Mail 29 maart |9 00 13 00 uur) De pnjs van cursussen en workshops bedraagt per dagdeel voor medewerkers f 25,-en voor studenten f 5, De kosten voor het cursusmateriaal bedragen voor een cursus f 10, en voor een workshop f 2,50 Studenten kunnen zich twee weken voor aanvang van de cursus in schri)ven (op de overgebleven vrije cursusplaatsen) SOFTWARE

De volgende PC-Software kan gekopieerd worden na vertoon van college- of KUB-kaart SAS PC kleme versie (benodigd aan tal schiifies 3,5 DD 7 of HD 4, 5,25 ' DD 13ofHD5) - SAS PC volledige versie (3,5 ' DD 17 of HD 9, 5,25' HD17) - SPSS-PC (3,5 DD 9 of HD 5, 5,25 ' DD 18ofHD6) Harvard graphics voor DOS (3,5'HD 4) - Harvard graphics voor Windows (3,5 HD8) dBase III PLUS (3,5 DD 3 of HD 3, 5,25 D D 5 o f H D 5 ) dBase IV (3,5" DD 5 of HD 5, 5,25 DD 9 of HD 9) Euroglot (vertaalprogramma elektro nisch woordenboek) (3,5' DD 7 of HD 7, 5,25 DD 13 of HD 7) - Cardbox plus (5,25 DD 4) -WPS Ivoor DOS (3,5' D D 6 o f H D 6 , 5,25 DD 12 of HD 12) - WP 5 1 voor Windows (3,5 ' HD 7) Quattro Pro voor DOS (spreadsheet) (3,5 'DD 4ofHD 4,5,25 'DD 8ofHD 8)

WP taalmodules (Engels (UK en US), Frans, Duits, Italiaans, Spaans en Rus sisch) Afbeeldingen bibliotheek (voor WP) (3,5 DD 6 of HD 3, 5,25' DD 12 of HD4) Anti virus programma's Scan en Clean (versie 99), McAffee virusscan ners voor DOS en Windows - Printer-driver voor de printer m de bibliotheek PILOT- PROJECT STUDENTENMAIL GESTART

In het kader van het project Studenten mail wordt op dit moment een electronische postservice voor alle studenten van de KUB ontwikkeld Deze voorzie ning zal bi) wijze van proef gedurende het tweede semester beschikbaar wor den gesteld aan 3 70 studenten van FSW en FEW Vanaf 8 febr is daarom een nieuw ikon zichtbaar op de schermen van de stu dentenwerkplekken in de bibliotheek Dit ikon, voorstellend het mythologi sche paard Pegasus, hoort bij het mail programma Pmail Alleen de 1ste jaars studenten BIK en Econometrie en de 2de jaars studenten Onderzoekspracti kum Psychologie kunnen het program ma P mail starten door dubbel te klik ken op dit ikon In het CIC, C 245, is voor deze studenten een uitgebreide handleiding te koop De kosten hiervan zijn f 5,Voor het inschrijven op een cursus, het kopen van o a handleidingen en voor het kopieren van software kunt U te recht bij het CIC gebouw C, 2e verd kamer C 245, tel 013 663111 Ope nmgstijden 10 00-12 00 uur en 13 00 17 00 uur, maandagochtend gesloten PC-SHOP

In de PC-shop zijn pc's en printers te koop (met extra korting) van de volgen de merken Commodore, Olivetti, HP, Tulip, Compaq, Tandon, IBM, Epson, QMS, Apple en Star Van een aantal merken staan demo modellen opge steld Ook voor toebehoren als joy sticks, muizen, disketteboxen e d kunt u bij de PC shop terecht Voor medewerkers is het mogelijk van het PC-Prive Project te profiteren Re gelmatig zijn er speciale aanbiedingen, zoals op dit moment - Olivetti PCS 33,80386SX, 25 Mhz, 40 MB harde schijf, 2Mb mtern geheugen f 1995, Ohvetti PCS 44, 80386sx, 25 Mhz, 85 Mb harde schijf, 4Mb intern geheugen f 2995, Commodore SL 386SX-25, 40 Mb harde schijf, 2 Mb intern geheugen f 1795, Bovenstaande pc's met 3,5 floppy dn ve, VGA kleurenmonitor, incl DOS, Windows en muis, 1 jaar garantie Commodore SL 486SX-25, 120 Mb harde schijf, 4Mb intern geheugen, 3,5 ' floppy drive, SVGA kleurenmonitor, incl DOS en muis, 3 jaar garantie Kamemummer en openingstijden ko men overeen met die van het CIC Tel PC shop 013 663059 KANDIDAATSTELLING VOOR GEBRUIKERSCOMMISSIE BIBLIOTHEEK

De Alg Bibliotheekadviescommissie (ABAC) roept studenten op zich kandi daat te stellen voor de Gebruikerscommissie Bibliotheek Deze commissie zal de Bibliothecaris en de ABAC adviseren over alle zaken die het gebruik van de bibliotheek betreffen Suggesties, klachten, vragen en wensen zullen m deze commissie aan de orde kunnen komen De commissie wordt benoemd door de ABAC en zal vijf leden tellen Het gaat daarbij om studenten die zeer regelma tig van de verschillende bibliotheek voorzieningen gebruik maken Bij de samenstelling streeft de ABAC naar spreiding over de faculteiten U kunt zich kandidaat stellen door U schriftelijk voor 1 maart 1993 aan te melden bij de voorz van de ABAC, p/ a Secr Bibliotheek, kamer L 105, Post bus 90153, 5000 LE Tilburg ONBESTELBARE POSTSTUKKEN

Poststukken geadresseerd aan de KUB, kunnen soms met besteld worden Be trokkene komt bijvoorbeeld nog met m het centraal adressenbestand voor of de naam is fout gespeld of onduidelijk geschreven Wij verzoeken u, wanneer een voor u bestemd stuk op de lijst voor komt, bmnen een week na verschijning van dn nummer te reagerenbij de afde Img Registratuur en Archief, 153 van gebouw A of via tel (66)2808 De stukken zullen circa een week na verschij

nmg van deze Univers aan de afzender worden geretourneerd Geadresseerde Afzender S Moerman NIBE, Amsterdam Cabaret Vrij Eksakt PAN festival.

Delft Familie Pijnenburg Eng Tee en Geok Sean Tan, Boxtel M Launjssen Franciscus Electrabel, Brussel E de Groot PVO(') abonnementenservices, Gilze M J H A Lijien Univ Samt Louis, Brussel Dr L M van Leeuwen HBJ, Londen Jan Lemmen IMF, Washington S Thijssen RAET, Amsterdam WOBS COUTINHO uitgeverij. Mui derberg

FACULTEIT ECONOMISCHE WETENSCHAPPEN MILIEU ECONOMIE/le doet. jaar

Voor dit vak wordt het h c gegeven op WO 15 45 17 40 u in PZ 12 (maar, op I7-2vooreenkeermAZ05)enhetw c wordt gegeven op do 13 50 15 45u in SZ 23 (m u v 11-3 dan zaal SZ 25) Het tentamen wordt afgenomen op 11 mei a s De herkansingsdatum wordt later bekend gemaakt Nadere inf kan worden ingewonnen bij de docent drs H Gesar, tel 2915, kamer U 22 LOGISTIEK MANAGEMENT

Krajewski en Ritzman, (1990), Opera tions Management Strategy and Ana lysis behoort niet tot de verplichte literatuur voor het vak Logistiek Management De literatuur wordt tijdens het college bekend gemaakt TREASURY MANAGEMENT EN FINANCIËLE INNOVATIES

Voor inzage m de tentamens Treasury Management van 21 12 '92 en Finan ciele Innovaties van 19 l-'93 (drs P Duffhuesendr C Veld) kunt U terecht op de spreekuren van de beide docen ten VOORLICHTING FEW ERASMUS UITWISSELING

Voor die FEW studenten die geinteres seerd zijn in een studie in het buitenland m het kader van de Erasmus programma's (mtwisseling met partner umversiteiten m de EG of EFTA-landen) wordt op 18 febr een voorlichting ver zorgd door Bureau Internationalisering van de FEW Uitwisseling is - afhankelijk van het land en de universiteit waar je naar toe wil mogelijk voor de perio de van een semester of een academisch jaar Tijdens de voorlichting zullen alle Erasmus programma's van de FEW aan de orde komen alsmede de interfacul taire programma's Indien je interesse hebt (ook op de langere termijn) ben je van harte welkom Datum Do 18 febr Plaats AZ7 Tijd 15 45 17 00 uur Inf 013-662512

FACULTEIT RECHTSGELEERDHEID KEUZEVAK ONDERWIJSRECHT

Op donderdag 18 februari a s zal het eerste college van het vak onderwijs recht plaatsvinden m SZ 29 Aanvang 18 45 uur In dit eerste college zal be gonnen worden met algemene informa tie over het vak te geven Bij het diktatenmagazijn zijn de syllabi van de cur sus verkrijgbaar Als belangrijkste lite ratuur zal m de cursus het boek 'Hoofd lijnen vanhetonderwijsrecht'gebruikt worden Dit boek komt m februari 1993 uit Docenten zijn mr H L C Hermans en mr H A M Backx Bij hen kunt u terecht voor meer informatie 013 662979, b g g 662302 WIJZ. WERKCOLLEGES STRAFRECHT B (VOLTIJDSE OPL.)

De werkcolleges strafrecht B, gegeven op vr 12 maart worden verplaatst naar do 11 maart Het gaat om de volgende werkgroepen wg 6 van II 10 12 50, wg 7, 8 en 3 van 13 50 15 30 en wg 2, 1 en 4 van 15 45 17 25 Deze werkcolleges worden verplaatst naar do II maart wg 6 van 9 15-10 55 in AZ02, wg 7, 8 en 3 van 13 50 15 30inresp CZ105,CZ111 en CZ 112 en wg 2, 1 en 4 van 15 4517 25 eveneens in resp GZ105, CZ 111 e n C Z 112

^

WIJZ. SEMINAR WETGEVINGSPRAKTIJK

111 eerdere berichten wordt het seminar wetgevingspraktijk van WO 21 april verplaatst naar ma 19 april om 9 1510 55 in AZ 02 TENTAMEN DATA KEUZEVAK MILIEURECHT

Tentamen m het keuzevak milieurecht wordt afgenomen op ma 17 mei om 9 30 uur (aanmelden voor I april) en op WO 11 aug om 14 30 uur (aanmelden voor 1 juli) AANVULLING VERPLICHTE STOF CAPITA SELECTA STRAFRECHT

Verkrijgbaar bij de boekhandel Groenhuijsen/Mulder/Remmelink, De schets nader bekeken, Gouda Qumt, Arnhem 1992 De voorgeschreven oratie van Mols IS helaas met meer verkrijgbaar bij de boekhandel Z s m zal een overdruk bij het dictatenmagazijn beschik baar zijn

FACULTEIT SOCIALE WETENSCHAPPEN ALG Tentamen MTO IV

Op 12 mei 1993 wordt voor de laatste keer een (schriftelijk) tentamen afgeno men over MTO IV (stof 2e semester 1991 /1992) ZIJ die daaraan deel willen nemen worden verzocht zich voor 1 april op te geven middels de normale schriftelijke tentamen opgave formu lieren Wanneer u niet meer aan dit tentamen deelneemt doch MTO IV wel deel uit maakt van het voor u gelden examenprogramma, geldt als regel dat de huidige modulen Onderzoeksmethoden D2 en D3 daarvoor m de plaats komen De tentamendata voor D2/D4 op pag 184 in de gids zijn onjuist De juiste data staan in het schema op pag 185

soc

De cursus Beelden en Theorieën van de Moderne Mij vindt plaats op dinsdag IS 45 17 40 uur m CZ 103 ipv 09 15 1110 uur De eerste gelegenheid van het tentamen vindt plaats op 2 juni ipv 12 mei TENTAMEN WISKUNDE

De eerstvolgende gelegenheid van het tentamen van de wiskunde cursus van de heer Broeders vindt plaats op 7 juni om 18 30 uur in AZ 116 ONDERZOEKSMETHODEN D2

Het avondcollege van Onderzoeksmethoden D2 vindt vanaf 9 febr plaats in SZ 30 m plaats van PZ 12 BOW

Rooster extra SPSS cursus doorstroom opleiding BOW Start college I 1 3 1993 (colleges steeds i n A Z 1 1 2 o m l 6 4 0 18 30 uur) Responsiecollege 15 3 1993 Tentamen wo 24 3 1993 (zie boven) Start colleges SPSS 29-3-1993, start practica SPSS week 14 (inschr op 293-1993 tijdens hoorcollege), laatste coUegeSPSS 10-5 1993, laatste practi cum week 19 Organisatiewetenschappen I

Bestuur en Besturen vmdt di 17 4019 lSuurplaatsinAZ116ip V AZ04 Beleidswetenschap II

Strategische Beleidsvorming vmdt op do 17 40 19 15 uur plaats in AZ 115 i p v A Z 117

DOCTORAAL PSYCHOLOGIE

De cursus Inl Communicatie en Voorlichting vindt voortaan plaats m SZ 17 in plaats van PZ 12 PROP. PSYCHOLOGIE AVONDOPL. De colleges van alle vakken vinden tot eind juni op di plaats in PZ 12 en op WO i n P Z 2 5 TENTAMEN WISKUNDE

De eerstvolgende gelegenheid van het tentamen van de wiskundecursus van de heer Broeders vmdt plaats op 7 juni om 18 30 uur in AZ 116 VTW

Internationale uitwisselingen Erasmus uitwisselingen Voor 1993/1994 zijn nog een aantal Erasmus-beurzen beschikbaar voor VTW studenten 1 beurs London (sept dec 1993), 3 beurzen Leeds (sept -dec 1993), 1 beurs Bilbao (sept 1993-jan 1994), 2 beurzen Gottingen en 2 beur zen Zwickau Geïnteresseerde studenten dienen het verplichte gedeelte VTW afgerond te hebben en dienen zich voor 1 april 1993 aan te melden PROGRAMME IN EUROPEAN LEISURE STUDIES (PELS)

Heb je interesse om na je studie VTW nog een jaar door te studeren en inter nationale ervaringen op te doen, denk dan eens na of PELS iets voor je is PELS biedt je de kans om gedurende 12 maanden in vier verschillende landen te stu deren (België, Engeland, Spanje en Ned ) en een door vier instellingen erkend Masters diploma te behalen Aanmel den voor de tweede ronde kan tot 1 april 1993 STUDENTENUITWISSELING MET AUSTRALIË

Voor het academisch jaar 1992/1993 is er in de periode juh dec 1993 plaats voor een of twee VTW-student(en) om aan een studentenuitwisseling met de School of Leisure and Tourism Studies van de University of Technology Sydney in Australië VTW studenten die hun verplichte gedeelte VTW hebben afgerond en interesse hebben hieraan deel te nemen kunnen zich voor 15 febr aanmelden AFSTUDEERSEMINARS VTW

De afstudeerseramars staan in principe gepland op elke laatste donderdag van de maand, van 15 45 17 40 uur in CZ 105 Of ze ook daadwerkelijk door gaan is afhankelijk van de aanmeldin gen voor het houden van een presenta tie Volg dus voor specifieke informatie de berichten in Univers en op het publicatiebord Mensen die hun presentatie op een bepaalde datum willen verzorgen die nen zich hiervoor ruim van te voren op te geven bij Peter v d Aalst, S 149, tel 662772 Inf drs Thijs van Vugt, S 169, tel 662313 PEW

De hoorcolleges van de probleemvelden 2 en 3 vinden plaats op maandag m PZ 12 SKILL-LAB INTERVIEW

De eindopdrachten van het skill lab Interview zijn nagekeken en op te halen m SI 71 Voor geïnterviewden die terugrapportage wensen s v p adressen inleveren bij T Taillieu of Y Vermet ten

FACU LTEIT LETTEREN LITERATUUR

Deze vindt plaats op wo 17 40 19 15 uur plaats m AZ 112 i p v AZ 111

Wijzigingen in de literatuur voor het 2e semester worden aangekondigd bij kamer B 202 Literatuur verder conform de studiegids

PSY

STAGES BINNENLAND

Beroepsvaardigheden onderdeel Ge sprekstechmek de cursus op woensdag avond 19 30 22 30 uur vindt plaats in SZ 19

EXCURSIE BERLIJN

Ondernemen in de maatschappellj)<e context

Inf over beschikbare stages is te vin den m de KIK en bij Bureau Onderwijs

PROP. PSYCHOLOGIE DAGOPLEIDING

Eind juni wordt een excursie georgani seerd naar Berlijn Inf bij B 201

De 2e gelegenheid van het tentamen Psychopathologie voor de dagopleiding vmdt plaats op wo 3 maart 18 30 uur 1 p V op 18 febr Het tentamen van de avondopl vmdt op 25 maart plaats

Anders dan m de studiegids staat vermeld, loopt het 2e semester t/m de week van 17 mei (mhaalweek)

WERKGROEPEN STATISTIEK

SPREEKUUR

De werkgroepen Statistiek uit de week van 1-5 febr zijn verplaatst naar de week van 1-5 maart

DUUR TWEEDE SEMESTER

De spreekuurtijden voor het tweede semester hangen vanaf 1 febr bijB201

11 februari 1993

.j^k.

EDE DE L I N GE

v^

KIK

M 1 V 15 maart 1993 zoekt het faculteitsblad KIK een nieuwe hoofdredac teur voor 0,2 p w gedurende minimaal twee |aar Letterenstudenten die hier voor m aanmerking willen komen, kunnen voor 9 febr contact opnemen met H van Driel, B 124, tel 662931 AANMELDINGEN VOOR ERASMUSUITWISSELINGEN 1 9 9 3 / 1994

Voor het komend studiejaar heeft de Letterenfaculteit voor vier studenten

MEMO STUDENTEN KON-TEKST

Op woensdag 17 februari is er een algemene ledenvergadering in het achter zaaltje van Marijnen Kandidaats bestuursleden dienen zich op te geven bij het huidige bestuur Statuten, huishoudelijk reglement en notulen van de vorige ALV liggen ter inzage in ons postvak op het secretariaat PRIORITIJD

De lezing over Eurodisney van 18 fe bruari verschuift' De nieuwe datum wordt nader bekend gemaakt De foto's van de excursie naar Antwerpen kunnen nabesteld worden m R 10 Op 2 maart is de tweede Millertijd Op 5 maart is er een excursie naar Amhem e o Het programma bestaat o a uit een lezing van de Nederlandse Sport Federatie en een rondleiding door Ouwehands Dierenpark PODIUMCAFE

Presenteert op 16 februari 1993 (20 00 uur, PUF) voor de tweede keer een Open Podium Iedereen die dat wil kan op deze avond zijn of haar kunsten vertonen op een echt podium Het maakt met uit wat je wil gaan doen, alles mag Tel 013 639604/663067 VERSOT

De poolcompetitie heeft de eerste maand achter de rug, de strijd is in alle hevigheid losgebarsten Let op het Ver sot-bord voor het tussenklassement en uitslagen Op vrijdag 12 februari gaan we naar Amsterdam voor een bezoek aan het Tropenmuseum Hier is de tentoonstelling '500 jaar tabakscultuur' Zowel voor rokers als voor met-rokers aanbevolen Aansluitend wordt er gezamenhjk m Amsterdam gegeten Wil je nog mee schnjf je dan vandaag in op het Versot bord Een maart grote Versot-feest, onder het motto 'Doe raar met je haar ' SBIT

Op dinsdag 9 februari BIK feest m Chicago (hoek Koestraat), vanaf 22 00 uur Op maandag 15 februari vindt de halfjaarlijkse ALV plaats in De Lamme Goedzak, om 20 30 uur Wfoensdag 17 februari is er een excursie naar het Kantoor van de Toekomst en op vrij dag 19 februari word je in het kader van de stagetumng bij Moret Emst & Young verwacht Voor deze twee activiteiten kun je je mschnjven op de SBIT-kamer Tenslotte is er iedere woensdag een borrelavond in De Lamme Goedzak, vanaf 22 00 uur TILBURGS STUDENTEN MUZIEK GEZELSCHAP

Het TSMG biedt de mogelijkheid mee te spelen m orkest en ensembles Heb je belangstelling bel dan naar Ingomar 553142 of Solange 554804 PLATO

Organiseer je iets, laat het de Promo (iedere maandag 2130 uur, pand) op tijd weten Kaartjes voor het Zu sjesfeest op zaterdag 13 februari in Eindhoven zijn

^UNIVER^Fin^ 3 Erasmusprogramma Teacher uitwisselingsprogramma's een subsi Training (ICP-NL 92-1-1050/05), coordie aanvraag bi) de EG ingediend Hoe dinator dr T Vallen, doelgroep 3e of wel we pas m mei bericht over eventu ele goedkeuring van deze programma's 4e jaarsstudenten bij voorkeur Taal en Minderheden en Tekstwetenschap, knigen, is het in verband met de organi beurzen 2 beurzen voor zes maanden satorische voorbereidingen belangriik naar Florence, 2 beurzen voor zes maan om in een vroeg stadium inzicht te kri| den naar Glasgow Inhoudelijke inforgen in de belangstelling van studenten Vandaar het verzoek nu al )e voorlopi- matie IS te verkrijgen bij T Vallen ge aanmelding m te dienen Het gaat 4 Erasmusprogramma Literatuur en om de volgende beursplaatsen, alleen Germanistiek (ICP NL 92 1027/09), studenten met relevante achtergrond m coordinator prof dr J Goedegebuure, keuzecurriculum komen in aanmer doelgroep 3e of 4e jaarsstudenten, beurking zen 2 beurzen voor zes maanden naar 1 Eiasmusprogramma Language and Berlijn, 2 beurzen voor zes maanden naar Gent Inhoudelijke inf is te ver Minorities m Europe (ICP-NL 92-NL krijgen bij D Lindenau 1042), coordinator dr L Verhoeven, Let op a a n m e l d i n g voor al deze doelgroep 3e of 4e jaarsstudenten, beurzen 1 beurs voor zes maanden naar Aix programma's voor I april 1993, mf en aanmeldingsformulieren bi) D Linde Marseille, 2 beurzen voor zes maanden naar Goteborg Inhoudelijke informa- nau, kamer B 205 tie 13 te verkrijgen bi) D Lindenau 2 Erasmusprogramma Natural Lan guage Processing (ICP NL 92 0022), coordinator dr W Daelemans, doel Vacatures, geplaatst in Univers, groep 3e of 4e jaarsstudenten, beurzen zijn uitsluitend bedoeld voor 1 beurs voor zes maanden naar Gotebowerknemers van de KUB. rg, 1 beurs voor zes maanden naar Antwerpen, 1 beurs voor twaalf maan- Binnen de Sectie Arbeids en Organisa den naar Brighton Inhoudelijke mf is tiepsychologievande Vakgroep Psycho te verkrijgen bij W Daelemans logie bestaat een vacature voor een I O

VACATURES

a f 6, te verkrijgen bij het bestuur Wil je blijven overnachten dan betaal je f 11,50 12 februari IS de laatste kans om je m te schrijven voor de Praha reis (Wm een gratis reis t w v f 285,-) Dinsdag (16 februari) is er een discussieavond over 'alles' wat met carnaval te maken heeft De donderdag daarna is er 's middags (13 45 uur) een excursie naar La Trappe (kosten f 10, ) en 's avonds is er Carnaval met 'n meter bier 'veur d'n scheunst verklede mens (v/ m)' En op de valreep nog even vandaag 21 30 uur Elfstedentochtig Feest' SEVIO

In verband met de interne competitie IS de bowhngavond van woensdag 17 februari aanstaande verschoven naar donderdag 18 februari, ook om 20 00 uur De intekenlijst hangt op het prik bord bij de vakgroep en de kosten be dragen f 7,50 per persoon VITE

Woensdag 17 februari zijn er lezingen in het kader van de Moskoureis in april Sprekers dhr Femig, Rusland journalist, zal spreken over de val van het communisme Dhr Versluis, werkzaam bij de EVD, zal spreken over de handelsbetrek kingen met Rusland Dhr v d Lijn, docent op de KUB, zal spreken over het verlaten van het planningssysteem en de problemen daarbij Plaats CZ 112 van 13 00 tot 15 00 uur Gratis voor Moskou gangers, f 2,50 leden, f 3,50 niet leden Kom langs op de VITE-kamer R 15 of bij onze stand in gebouw A EFACT

De Efact Case Competitie zal aanstaan de dmsdagplaatsvmden Studenten die zich ingeschreven hebben, kunnen zich buigen over de problemen van KPN, Coopers & Lybrand, ING Bank en het Ministerie van Economische Zaken Ook op 16 februari Flatlmers, met Kiefer Sutherland en Julia Roberts 20 00uur,CZ 101, f2,50 Kaartjeshier voor zijn verkrijgbaar vanaf donderdag 11 februari aan de stand m gebouw A tussen 12 00 en 13 30 uur en op de Efact kamer R I Efacts Centrale Boekemnkoop gaat haar laatste week m Bestelformulieren zijn tot en met 19 februari elke dag tussen 12 00 en 13 30 uur verkrijgbaar aan de stand m gebouw A Internationale stage' ABN Amro is op zoek naar 40 getalenteerde studenten Iets voor jou' Kijk uit naar de poster of vraag informatie op de Efact kamer OLOF

Donderdag 11 februari met de Vnen den naar 'Na regen komt Dorresteijn', cabaret van Hans Dorresteijn, aanvang 20 30 uur Vrijdag 12 februari camavalsfeest met RAF, Kater, Sauvages en de Biereliers Maandag 15 februari Algemene Ledenvergadering, aanvang 20 30 uur Donderdag 18 februari EDEL Bierestafette, aanvang 21 00 uur Vrijdag 19 februari AHC Carnavals feest Gratis kaarten verkrijgbaar bij de Senaat TEV In het kader van de lezingencyclus voor de USA reis 'Externe Logistiek &Telecommunicatie' organiseert CentER samen met de TEV de eerste lezing op

donderdag 11 februari, 16 00 uur m CZ 112 Deze wordt verzorgd door de heer R van der Ham van ECT, Rotterdam, met als titel 'The Design of a Contai ner Terminal Logistics m Practice De deelnemers aan de studiereis naar de USA worden vriendelijk verzocht hier bij aanwezig te zijn, overnge geinteres seerden zijn natuurlijk van harte wel kom DE SMEETSKRING

Pasfoto's voor de Almanak kun je tot 1 maart inleveren op kamer B 924 m het postvakje van de Smeetskrmg Op woensdag 10 maart is er een excur sie naar Nationale Nederlanden en het Belastingmuseum te Rotterdam Er is plaats voor 20 personen Je kunt je inschrijven t o het FIT, B 924 De vertrek tijd wordt t z t bekend gemaakt CEBOJUF

10% Korting indien je de juridische boeken bestelt bij Cebojuf Extra open stelling voor nalevermgen dinsdag 02 03 en 09 03 van 13 00 15 00 en van 18 00-19 00 uur

UNIVERSITAIR DOCENT ( M / V )

Het betreft een tijdelijke plaats voor de duur van maximaal vier jaren Tot de taken behoren Het geven van colleges in de A&O psychologie het begeleiden van studenten A&.0psychologie in de afstudeerfase het verzorgen van een cursus 'mter view en enquête' deelname aan bestuur- en beheerstaken van de sectie/vakgroep het verrichten van onderzoek binnen het kader van de onderzoekprogram ma's van het onderzoeksinstituut WORC waaraan door de sectie wordt deelgenomen De omvang van de onderwijstaken bedraagt ca 60% van het geheel Functie-eisen een doctoraal diploma in de A&Opsychologie, goede bekendheid met en deskundigheid op het terrein van de A&O psycho logie, bekwaamheid in het geven van onder WIJS,

bekwaamheid in het verrichten van onderzoek, een proefschrift m een ver gevorderd

weer zover, het ECO-f eest m het Noorderligt met de fantastische coverband 'Go Nutz' De voorverkoop zal plaatsvinden op 15, 16 en 17 februan op de gebruikelijke plaats en tijd, m a w in de hal in gebouw A van 12 00 tot 14 00 uur De pnjsen zijn f 3,- in de w k en f 4, aan de kassa Datum van de doctoraalvoorlichtmg 7 en 8 april in CZ 101 POLIS

Activiteitenkalender 16 februari Carnavalsborrel in cafe Kandinsky, gepaste kleding verplicht 1 maart Lezing door Paul Doevendans, afgestudeerde BOWer en momenteel werkzaam bij organisatieadviesbureau Delloitte & Touche Tijd 19 00 uur Plaats SZ 17 Mededelingen Polis bevindt zich voortaan in kamer Ril,telefoon 663275 Je kunt ons daar bereiken ma t/m vr van 12 tot 14 uur Iedereen die een Polis shirt heeft be steld kan deze, na betaling van slechts 25 gulden verkrijgen m R 11 CINEMA

Cinemadraaitopl7februana s de film 'Thelma & Louise' van Ridley Scott Deze film vertelt het verhaal van twee vriendinnen, Thelma en Louise, die samen een weekend op stap gaan om aan de dagelijkse sleur en hun geliefden te ontsnappen Een dmg vergeten ze behalve hun eigen mannen zijn er ook nog andere mannen Cinema draait deze prachtige prent in het kader van'De vrouw m de film' Dit thema zal verder aangevuld worden met de volgende films 'Manner' (10 maart), 'Raise the red lantem' (17 maart) en 'La double vie de Veronique' (31 maart) Houdt voor meer informatie DEBAT CLUB TILBURG onze posters en onze Cinema boekjes Tilburg raakt weer m de ban van camam de gaten' val Ook de DCT doet mee Op maan'Thelma & Louise', een film van Riddag 15 februari wordt weer de schone ley Scott ( van o a 'Alien') met Susan kunst van het Tonproaten beoefend Sarandon en Gina Davis draait op Verschillende sprekers geven m het dialect hun visie op de gebeurtenissen woensdag 17 februan om 20 00 uur in SZ 17 en kost f 5, in deze dynamische stad Aanvang 20 30 uur Plaats achterzaaltje van cafe Cinema, de hlmveremgmg van de KUB Marijnen en Studium Generale draaien in samenwerking een tweetal films die aansluiten op de thema's van het Studium INPUT Generale Aangesloten zal worden op Maandag 15 februari 'Walking dinner' de thema's 'Vrouwelijkheid en mannevoor alle leden In-schrijvmg en meer mformatie op het prikbord Donderdag lijkheid' en 'Cult & camp' Bij het eer 25 februari de maandelijkse Input bor- ste thema zal de film 'Marmer' vertoond worden en bij 'Cult & Camp' wordt de rel m cafe Wellus Aanvang 21 30 uur film 'Erasurehead' van David Lynch De Hongarije reis heeft als thema 'Van een geleide economie naar een vrije vertoond markteconomie, de transitie in de ont- Houd voor meer informatie de folders van het Studium Generale en de pos wikkeling van personeelsbeleid' Infor ters en boekjes van Cinema in de gamatiebijeenkomst en inschrijven op maandag 15 februari m X 4 Voor deel- ten' 'Manner' wordt op woensdag 10 maart gedraaid en 'Erasurehead' op 24 nemers aan de studie-reis is er op vrij dag 19 februari om 11 00 uur een lezing maart Beide vertoningen vinden plaats over sociale ontwikkelingen m AZ 02 m SZ 17 om 20 00 uur en kosten f 5, en op maandag 8 maart over economi sche ontwikkelingen Voor meer inforPYTmSCHE SPELEN matie let op de posters of vraag iemand van de buitenlandcommissie De Pythische Spelen zijn m april 1993 Voor alle leden die buiten Tilburg wom Tilburg Je kan je inschrijven voor een nen geldt dat Persimages nr 2 afgehaald of twee van de 25 onderdelen die ver kunnen worden in R 13 Tijdens de deeld zijn over 4 hoofdcategorieën, te kantooruren op dinsdag en donderdag weten Beeldende Kunst, Theater, Let van 11 00 uur tot 13 00 uur is er altijd teren en Muziek Meer info of aanmel iemand aanwezig m R 13 den' Pythische Spelen, kamer A03, tel 662271 MAK Ballet Donderdagavond 18 februari a s is het Wanneer ballet, klassiek of modem, je

AEGEE

In de eerste week van maart heeft Aegee Tilburg ter gelegenheid van haar eenjarigbestaan diverse activiteiten op het programma staan, onder andere een feest op donderdag 4 maart m La Caba ne Verder wordt voor de leden een koud buffet georganiseerd op dinsdag 2 maart vanaf 19 00 uur in cafe Excellent In schrijven kan tot 17 februari d m v een formulier m de Aegenda of door te bel len naar Connie (631386) of de Aegee kamer R3 (663271) Wees snel want er IS maar plaats voor 50 personen

- ^ ^

stadium van voorbereiding Salaris Afhankelijk van ervaring maximaal f 7 832, (schaal I2BBRA) Informatie Nadere informatie kan worden mge wonnen bij prof dr R Roe (tel 013 663140) Sollicitaties Uw schriftelijke sollicitatie kunt u, binnen 14 dagen na het verschijnen van deze advertentie en onder vermelding van het vacaturenummer op de enve lop, richten aan drs C J A W de Graaf, secretaris Faculteit der Sociale Wetenschappen, Postbus 90153, 5000 LE Tilburg Vrouwen gegeven het door de Faculteit gevoerde beleid om meer vrouwen aan te stellen worden vrouwen uitdruk kelijk uitgenodigd om te solliciteren De KUB voert een positief actiebeleid voor vrouwen, waarvan het streven meer vrouwelijke medewerkers te werven, deel uitmaakt Onder andere IS voorzien m mogelijkheden voor kinderopvang, zwangerschaps en bevallingsverlof

grote passie is, dan is dit de juiste cate gone om op m te schrijven Niet alleen bijna professionele dansers, maar ook enthousiaste hobbyisten zijn van har te welkom De choreografie die je ge bruikt kan zowel van jezelf als van een ander zijn, maar je moet wel met de volgende richtlijnen rekening houden Duur maximaal 15 minuten, voor opbouwen en afbreken heb je elk 5 minu ten De dansvloer is ongeveer 8 bij 8 meter Er is een basisbelichting aanwe zig, evenals een goede muziekinstallatie en een monitor Eventuele attribu ten zoals knotsen, linten e d moet je als deelnemer zelf meenemen NB De aanwezigebelichting zal standaardzijn Let er dus op dat je lichtplan zo eenvoudig mogelijk IS, en dat je het Voor 1 maart aan ons opstuurt Toegezegde juryleden o a S Andre, K Debrock, Y Olof, H Teurlmgs, R Huilmand Klassiek Solo Binnen het onderdeel klassiek solo vallen zowel instrumentale als vocale solisten Er mag eventueel (na overleg) ook met begeleiding worden opgetre den, mits die dan wel enkelvoudig is, een instrument mag maar een keer voorkomen De voorrondes op 15 en 16 april worden gehouden m het Stiltecen trum van de universiteit Hetzelfde geldt voor de finale op 17 april, waarin de 5 besten optreden De tijdsduur van ieder optreden bedraagt max 15 minu ten Toegezegde juryleden o a M C Moerdijk, J Anjewierden, H Custers, R Ferwerda, M Lambnks, H Smout Animatie Omdat animatie heel iets anders is dan een gewone film maken, is er voor gekozen om voor animatie een aparte categorie open te stellen Animatie betekent 'het doen bewegen als iets levends' Het is de bedoeling dat je een animatiefilmpje maakt van max 10 mm Je kunt je laten inspireren door het thema 'de 5 werelddelen en de 7 zee en', maar dit is niet verplicht Alle vormen van animatie zijn toegestaan, of je nu met poppen werkt of met een computer Alle inzendingen worden beoordeeld door een deskundige jury en net als bij video is er ook bij animatie een premiere Daama wordt je filmpje samen met de andere inzendingen door lopend vertoond aan het publiek Lijkt je dit wat' Stuur dan je inzending op VHS of Umatic voor 1 maart naar ons op Toegezegde juryleden o a Gerrit van Dijk, Piet Kroon, Ties Poeth, Rudi Klumpkens Poëzie Als je besluit al je emoties aan het pa pier toe te vertrouwen dan kun je mee doen aan het onderdeel poëzie Zend twee gedichten m van maximaal 60 regels naar aanleiding van het thema 'de 5 werelddelen en de 7 zeeën' Een vakkundige jury zal ze beoordelen en een bloemlezing samenstellen die tij dens het festival zal worden gepubli ceerd Poëten die hun werken voor willen dragen kunnen dit doen m het Pythische poëzie cafe en meedingen naar de titel 'beste voordrachtskunste naar' Gedichten kunnen tot uiterlijk 1 maart worden ingezonden Voor de verwerking is het gemakkelijker als je een diskette opstuurt met daarop je gedichten Toegezegde juryleden o a R Vroegindeweij, J Mikkers

1 1 februari 1993

^UNIVER"sF7il­ Stiltecentrum een ronde tafelgesprek plaats rond het thema 'Een kleurrijk Nederland' Docenten en praktijkmen­ sen van buiten de KUB spreken over leuke en minder leuke kanten van 'an ders zi)n' m een land dat in het buiten­ land bekend staat om zijn tolerantie Belangstellende studenten, docenten en andere gemteresserden zi]n welkom om deel te nemen aan het gesprek of om het gewoon bi) te wonen Aanvang 19 00 uur

CWL/STILTECENTRUM EEN K LEURRIJK NEDERLAND

Wie heeft er zin m een burgerleven vol zekerheid en regelmaat' Afwisseling en nieuwigheden maken het leven leuk Maar hoeveel afwisseling wil )e eigen­ lijk' Hoe interessant zi)n mensen die anders zi)n en wanneer worden ze vervelend' Maandagavond 1 maart vindt m het

S T U D I E B O E K E N

RECHTEN ECONOMIE LETTEREN SOCIOLOGIE PSYCHOLOGIE Uit voorraad leverbaar bij:

Boekhandel Gianotten j /

Studentenboekhandel

Prof. Verbernelaan 100, 5037 AK Tilburg.

Tel. (013)651111.

God en hemel Maandagmiddag 15 februari van 13 15 tot 13 30 uur wordt in het Stiltecen trum het artikel 'God en hemel zijn van dit leven' voorgelezen van de journa­ list Peer Verhoeven

STUDIUM GENERALE GENIALITEIT & WAANZIN IN DE KUNST

De grens tussen genialiteit en waanzin IS flinterdun Deze twee geestestoestan den hebben in ieder geval gemeen dat ze de beperkende alledaagsheid van zich afgeschud hebben en zich helemaal op het creatieve proces instellen Programma Donderdag 18 februari 13 00 uur zaal AZ 112 Sprekers Simon Vinkenoog (schri)ver, performer en beeldend kun stenaar), Mariene Dumas (beeldend kunstenaar), Jan Karremans (docent cultuurwetenschappen Open Universi­ teit) Tentoonstelhng de gehele maand fe bruari zullen in gebouw S schilderijen geëxposeerd worden van Jos van der Laan (creatief therapeut) Filmfestival in de drie zalen van Cine­ citta zal op donderdag 18 februari van 22 00 tot 04 00 uur het F ilmfestival 'Nacht der Waanzin' plaatsvinden, voor studenten gelden speciale toegangsprij­ zen Op donderdag 18 februari 's nachts voor maar f 5, topfilms (waaronder 2 premie­ res kijken Om 22 00 uur keuze uit Van Gogh Regie Maurice Pialat, Frankrijk 1991, 158 m i n Met Jacques D u t r o n c , Alexandra London De film beperkt zich tot de laatste maanden van Van Gogh's leven Dutronc verbeeldt op ingetogen, warme en vooral geloof waardige wijze het tragische genie dat door niemand begrepen wordt CamiUe Claudel Regie Bruno Nuytten, Frankrijk 1988, 180 min Met Gerard Depardieu, Isa belle Adjani, Laurent GreviU Verhaal van de miskende kunstenares Claudel, die verlaten door haar minnaar Rodin en haar familie, langzaam afglijdt naar de waanzin De dramatiek vmdt een tegenhanger m de boeiende en integere verbeelding van het kunstenaarschap Apocalypse Now Regie F rancis Ford Coppola, USA 1979, 150 mm Met Marlon Brando, Martin

KOLLEKTIEVEVERZEKERINGSKONTRAKTEN KUB 1992/1993 Kaskoverzekering eigen risiko f 300,—

WA. Verzekering geen eigen risiko Gewicht t/m 750 kg 850 kg 950 kg 1050 kg 1150 kg 1250 kg

Bruto premie 622,30 ■f 710,50 ■f ■f 800,10 ■f 888,30 ■f 977,20 f 1.066,80

•*■ Overname no­claim korting tot 70% * Beperkte kasko­dekking 0,9% v d cat waarde * Onbeperkt aantal kilometers

Oorspr. Gat. prijs incl. BTW tot: f 15.000,­ f20.000,­ f25.000,­ f30.000,­ f35.000,­ f40.000,­

Bruto premie f 807,10 f 1.116,50 f 1.381,10 f 1.592,50 f 1.806,00 f 2.019,50

* Vraag naar onze circulaire i v m andere koUektieve kontrakten t b v. KUB­personeel

BRANDVERZEKERING Uitgebreide brandverzekering inboedel Extra uitgebreide brandverzekering inboedel Uitgebreide brandverzekering woonhuis Extra uitgebreide brandverzekering woonhuis Extra uitgebreide brandverzekering woonhuis (houten verdiepingsvloeren f 0,20 "/^^ toeslag)

f f f f f

2,40 »/„,

2,75 »/„„ 0,95 »/„„ 0,60 »/„„ 0,80 7„„ incl. glasdekking

W.A. GEZINSVERZEK ERING Gezinsdekking Alleenstaande

1.000.000,­ per gebeurtenis; 1.000 000,- per gebeurtenis;

premie ƒ 72,50 premie ƒ 43,50

Premie betaling per maand is kosteloos

Sheen, Dennis Hopper Geheim agent Sheen gaat stroomopwaarts steeds die per Cambodja in met de opdracht de excentrieke officier Brando te vmden en te doden Het wordt voor de kijker een hypnotische tocht met turbulente ontmoetingen Een geniale film En om 0115 uur keuze uit Hearts of Darkness A Filmmaker's Apocalypse Regie FaxBahr,USA1991,97min De film registreert de elkaar m ijzingwek kend tempo opvolgende drama's tijdens het maken van Apocalypse Now bet wegvallen van de oorspronkelijke hoofdrolspeler, de tyfoon die de sets vermelde, de hartaanval van Martin Sheen, de malaria. Hopper die geen tekst kon onthouden en Brando die een miljoen vroeg voor zijn bijdrage Delicatessen Regie Jean-PierreJeunetenMarcCaro, Frankrijk 1991, 97 min Met Dominique Pinon, Julie Clapet, Karin Viard In een volstrekt eigen, besloten filmiese werkelijkheid overwint de liefde het absurdisme en bruut kannibalisme De film vertelt het verhaal van de slager die uit gebrek aan voldoende vlees jacht maakt op zijn huisbewoners Smakelijk eten The Doors Regie Oliver Stone, USA 1991, 135 min Met Val Kilmer en Kyle McLach Ian In 1966 verschijnen The Doors op bet toneel van L A Jim Morrison schrijft zelf de teksten van de liedjes, die veelal sex, drugs, revolutie en de dood tot onderwerp hebben Na een aantal arrestaties besluit Jim m 1969 met optreden te stoppen en vertrekt hij naar Parijs Twee jaar later komt het bericht dat Jim Morrison is overleden Let opi In de voorverkoop kost een kaartje voor de Nacht f 5,- (f 2,50 per film) Voorverkoop alleen voor studenten tot donderdag 18 februari 18 00 uur bij Studium Generale kamer N20 en elke donder dag tijdens het Studium Generale pro gramma in gebouw A Na de voorver koop kosten de kaartjes bij Cinecitta f 10, voor de Nacht en f 5,- per film

STUDENTENZAKEN In het Informatiecentrum kun je te recht met alle vragen die betrekking hebben op het studeren en/of student zijn De balie van het Steunpunt Stu diefinanciering is eveneens m het Informatiecentrum gevestigd Telefonische bereikbaarheid Informatiecentrum 662211, Steunpunt Studiefianciering 06 3212154 Informatiedag solliciteren Studenten die binnenkort met soUici teren te maken krijgen kunnen zich hiervoor aanmelden Op deze dag kun je je in een kort tijdsbestel oriënteren ten aanzien van verschillende aspecten van het solliciteren en de sollicitatie procedures Het programma omvat de volgende onderdelen - hoe zoek je een passende functie - hoe schrijf je een sollicitatiebrief welke vragen kun je verwachten tijdens een sollicitatiegesprek wat IS en wat meet een psychologische test Voorwaarde om mee te doen is dat je bij je aanmelding een zelfgeschreven sollicitatiebrief inlevert Deze brief wordt door een deskundige van het Talencentrum van commentaar voor zien De informatiedag vindt plaats op 18februaria.s inN14,tijd 9 30 16 30 uur In het Informatiecentrum is een brochure verkrijgbaar met meer uitgebreide informatie omtrent het overige aanbod uitstroomcursussen IVlilitaire dienst Studenten die een studie-controle for mulier van MD ontvangen en die door omstandigheden met binnen de gewone inschrijvingsduur kunnen afstuderen, wordt geadviseerd een afspraak te maken met de studentendecaan via het Informatiecentrum van DSO, N 24

SPORT

BEL VOOR GRATIS BROCHURE NAAR:

Assurantiebedrijf STRICK Willem II straat 52 5038 BH TILBURG tel. 013-423620* fax. 013-425053

VIDAR

Op woensdag 17 februari 1993 vindt er ten botenhuize een Algemene Ledenvergadering plaats te beginnen om 20 00 uur Donderdag 18 februari 1993 IS er een casino avond m Breda Ook kan de compctitieroeier nog steeds op dins dagen komen mdoren in het krachthonk van 20 00 tot 22 00 uur 6Aprill993 de Opening Gaan we een groot feest ervan maken

ROOSTER

De lessen van het Sportcentrum zijn weer van start gegaan Bij het Sportcentrum kun je een sportmf o halen met het rooster voor de komende periode GEPIDAE

In de nacht van zaterdag 27 op zondag 28 maart organiseert Gepidae haar jaarlijks mix-nachttoemooi Het begint om 22 00 uur en we gaan door tot 07 00 uur Dan wordt de nacht afgesloten met een gezamenlijk ontbijt Je kunt per team inschrijven met minimaal 2 dames in de le/2e klasse district of de recreantenklasse De kosten zijn f 7,50 pp Schrijf je m voor 6 maart Zie voor meer informatie de posters op de KUB en het Sportcentrum Of bel Elise, 442019 EXCALIBUR

Kom schermen, een echte studentensport, bij de TSSV Excalibur voor sportiviteit en gezelligheid Een begmnerscursus IS er elke woensdag van 18 0019 00 uur en van 19 00 20 00 u u r (schermkleding wordt gratis beschik baar gesteld) De instroompenode loopt tot eind februari LACOSTE

25 februari Lacoste gaat naar het ABNAMRO tennistoernooi m Ahoy Rotterdam Voor ongeveer 8 gulden toptennis Als je zin hebt om mee te gaan, we verzamelen donderdagochtend om 11 00 uur op het centraal station m Tilburg Je hoeft je dus met in te schrij ven, we kopen de kaartjes pas daar Vergeet met je groene trui aan te trekken De clubavonden zijn er weer Zm om op donderdagavond met andere kroko's te tennissen, bel dan Michel of Germa (363140)

MENU PERIODE 15 T/M 19 FEBRUARI MAANDAG

kervelsoep of flondagroentesoep cordon bleu of speklapje espagnolesaus spinazie a la crème of tuinboontjes cnnkle frites of gekookte aardappelen veg cordon bleu-spmazie a la creme-gekookte aardappelen luxe duitse biefstuk met spek DINSDAG

aardappelsoep of heldere tomatensoep bami goreng-kroepoek-uitjesbabi pangang-tjap tjoy-oedang goreng of beefburger spitskool gekookte aardappelen veg bami goreng kroepoek uitjes-babib pangang van tahoe tjap tjoy-ei luxe varkenshaas m roomsaus WOENSDAG

hollandse erwtensoep of heldere preisoep karbonade of hamburger mosterdsaus macedome legumes of bleekselderie gebakken of gekookte aardappelen veg soja m bladerdeegmosterdsaus bleekselderiegebakken aardappelen luxe Wiener schnitzel DONDERDAG

kalfssoep of chinese groetensoep rundergoulash of rookworst vleesjus doperwten of stamppot boerenkool rijst veg goulash van tahoedoperwten-njst luxe biefstuk met champignons VRIJDAG

goulashsoep of kippesoep gebakken vis met ravigottesaus of blmde vink met kruidensaus panjse wortelen of ratatouille pommes pansiennes of gekookte aardappelen veg gevulde paprikakruidensaus-ratatouiUe-pommes pansiennes luxe zalmmedaiUon gamalensaus

1 1 februari 1993

DE STOFZUIGER VAN KOK Metaforen zijn effectieve wapens in de politieke discussie. Ze reduceren de complexiteit van de werkelijkheid en maken deze hanteerbaar. Met een treffend beeld probeert een politicus de waarneming en daarmee het gedrag van zijn collega's te sturen in de door hem gewenste richting. Dit bleek ook recentelijk weer uit het WAO-debat. Toen de discussie dreigde te verzanden in een prestige-strijd over wie verantwoordelijk was voor de ontstane problematiek, sprak staatssecretaris Ter Veld van een 'Griekse tragedie'. Door deze beeldspraak te gebruiken, gaf ze impliciet te kennen, de hele schuldvraag irrelevant te vinden: wanneer de betrokken politici inderdaad lijken op de helden uit het klassieke drama, zijn ook zij slechts de willoze slachtoffers van het 'lot'. De metafoor was dus in feite een appèl op de politici, hun persoonlijke aanvallen te staken en over te gaan tot een inhoudelijk debat.

Daarnaast is een metafoor ook een geschikt instrument om kritiek uit te oefenen op het optreden of het beleid van mede-parlementariërs. Zo maakte VVDleider Bolkestein tijdens de Algemene Beschouwingen van vorig jaar een blatend geluid, dat voor veel opschudding zorgde in de Kamer. De boodschap hiervan is duidelijk: de meeste collega's van Bolkestein zijn makke schapen.

De vraag is nu, hoe een politicus zich kan wapenen tegen dergeUjke metaforiek. Er staan hem verschillende verdedigingstechnieken ter beschikking. Hij kan

^UNIVERSfTilom te beginnen een ^ ^ alternatieve metaff» foor in de discussie ^ introduceren, die de metafoor van zijn tegenstander in overtuigingskracht overtreft. Daarnaast kan hij de oorspronkelijke metafoor in zijn voordeel uitwerken, zodat het wapen als een boomerang terugslaat op de tegen"-f^»' stander.

Van beide technieken maakte de Britse premier Major met succes gebruik, toen hij de starre houding van Engeland inzake de Europese eenwording verdedigde op de vooraHet was de oude Hippocrates die de belangrijkste lichamelijke processen herleidde tot menging en ontmenging van de lichaamssappen.

Bloed, gal, slijm en zwarte gal. Hieruit ontstond een heuse typologie, een indeling dus van de mens in verschillende typen. We maakten kennis met respectievelij k de sanguinicus, de cholericus, de flegmaticus en met de melancholicus. Die indelingen duiken zo af en toe nog op. Niet zo lang geleden raakten bijvoorbeeld de sappen van de collegevoorzitter flink ontregeld.

Met die sappenontregehng wist het gezelschap niet zo best raad. Zoiets was immers al sinds lang niet voorgekomen. Er was zelfs een cultus rond de vier elementen die de goede verhouding tussen de sappen heiligde. En zo kon er harmonieus bestuurd worden. Het was nu aan de raadsvoorzitter om in de nieuwe omstandigheden toch het bestuurüjke heil aan de universitaire gemeenschap te brengen. Er moest een nieuwe formule komen. Dat was alleen mogelijk door uit te gaan van een van de vier sappen, vervolgens (voor het volkgeheime)bewer-

TAAL DVV^D vond van de top van Birmingham op 16 oktober 1992. Zijn critici hadden de Gemeenschap vergeleken met een fiets die omvalt, als je er niet in volle vaart op doorrijdt. In kingen toe te passen op het bestaande mengsel van sappen dat in de bestuurlijke gremia zo'n pittig bijsmaakje had gekregen. Er waren tien mogelijke bewerkingen (Bloed = B, Gal = G, Slijm = S en Zwarte Gal = Z) 1. De verdubbeling, waarbij de reeks sappen nog eens aan het mengsel wordt toegevoegd, maar dan in de omgekeerde volgorde.

AM o ^

eii^de SCHILDPAD PTlVf^

2. Vervanging van B door het mengsel G-G-S 3. Vervanging van B-B door G-S 4. Vervanging van Z door S-S-G 5. Vervanging van S door B-S-G 6. Vervanging van S-S-S door G 7. Vervanging van S-G door Z 8. Vervanging van G door Z-B-B 9. Verplaatsing van B van de eerste plaats naar de laatste plaats

P

reactie hierop geeft Major allereerst een s l i m m e draai aan deze vergelijking: 'Maar wie te hard fietst, kan over een losse steen rijden, uit zijn koers raken en zich een lelijke buil vallen.' Na deze boomerang gelanceerd te hebben, brengt hij vervolgens een ander, organisch beeld in stelling: 'De Britten zijn van mening dat duurzame politieke instellingen zijn als koraalriffen: de beste groeien langzaam maar zeker.'

Enkele weken geleden moest ook 10. Indien S vooraan staat, mag de hele reeks elementen worden vervangen door de reeks van voren naar achteren te lezen.

Voor elke vergadering moest uiteindelijk een andere menging verkregen worden. Zo diende voor de eerste vergaderingvan het academisch jaar de reeks S vervangen te worden door de reeks G-S-B-Z-B-S-G. Achtereenvolgens voert de raadsvoorzitter de volgende bewerking uit: 5 - uit (B-S-G), dan 9 (S-G-B), dan 8 (SZ-B-B-B), dan 10 (B-B-B-Z-S), daarna 3 (G-S-B-Z-S) en tenslotte 5 (GS-B-Z-B-S-G). De vraag is nu hoe het mengsel voor de tweede vergadering samen te stellen. Hoe uit G de reeks elementen G-B-Z-S te krijgen? [PS] Oplossingen vóór 25 februari inleveren bij Univeis, kamer A 16.

Onder de goede en meest originele inzendingen wordt een boekenbond van fl. 25,-verloot. De oplossingen van bet tentamenraadsel en het overspel der hippies kost de jury nogal wat hoofdbrekens. Volgende week alle oplossingen.

Kok, vice-premier en partijleider van de PvdA, zich in een interview metN/^C/Hün(ie7sb7adverdedigen tegen een opmerkelijke beeldspraak waarvan zijn partijgenoot Van Dam zich ooit had bediend.

Van Dam vergeleek de PvdA met 'een stofzuiger die alleen trutten aantrekt, van die types die vroeger stewardess bij Aeroflot waren: met van die dikke achterwerken en vies piekhaar.' Wat hij hiermee precies bedoeld heeft, is onduidelijk. Misschien doelt hij op de test die Schreurs, momenteel groepsredacteur bij de VPRO, eens bedacht heeft, om het succes van een politieke partij of beweging te meten: een partij is populair, wanneer ze 'lekkere wijven' aantrekt (sic). Op basis van deze test kan de PvdA dus weinig succesvol genoemd worden, omdat er volgens Van Dam enkel verlopen ex-stewardessen op afkomen. In eerste instantie zegt Kok aarzelend, zich weinig bij die beeldspraak te kunnen voorstellen. Hij vermoedt, dat Van Dam hiermee zijn teleurstelling uitdrukt over de achterliggende periode. Maar dan werpt Kok toch ook zijn boomerang: 'En eerlijk gezegd kan ik me geen huishouden zonder stofzuiger voorstellen'! Een degelijke, maar saaie reactie van een degelijke, maar saaie bewindsman. Dat krijg je, wanneer de bureaucratische verbeelding aan de macht komt. Kok mag wel oppassen, dat hij na de volgende verkiezingen niet zelf de stofzuiger ter hand moet nemen om de brokken op te zuigen.

Bart van Klink Jan Renkema Willem Witteveen

De fiisbeewerpers van Flying High verwachten minstens als eerste te eindigen op de competitiedag die zondag 28 februari in Tilburg wordt gehouden. Elke dinsdagavond spelen de zowel vrouweliike als mannelijke leden in het Sportcentrum een onderlinge wedstrijd om zich op dit evenement voor te bereiden. Zonder scheidsrechter, want frisbee is een faire sport met faire spelers, zegt trainer Peter van Rijen. [Foto: Erik van der Burgt]

^