1985 11 01

É

Kamer schuift bezuiniging op studentenvoorzieningen voor zich uit I

De bezuiniging van 5 miljoen op de studentenvoorzieningen in het wetensctiappelijl< onderwijs wordt opnieuw uitgesteld. De Tweede Kamer gaat er, in ieder geval voorlopig, niet mee ac­ coord. Dat bleek maandag tijdens de bespreking door de vaste kamercommissie voor onderwijs en wetenschappen van het al­ gemeen financieel schema voor de universiteiten en hogescho­ len 1986­1990.

De Kamer wil eerst de nota studenten­ voorzieningen bespreken, voordat zij mogelijk met de bezuiniging instemt. De definitieve nota zal echter pas in decem­ ber aan de kamer worden aangeboden en dat is na de behandeling van de on­ derwijsbegroting. E en voorstel om de be­ groting te wijzigen en de bezuiniging op te heffen zal daarom kunnen rekenen op een meerderheid in de kamer, zoals Lan­ sink (CDA) liet weten.

De situatie komt daarmee opvallend overeen met die van een jaar geleden,. toen de kamer de ook toen voorgestelde bezuiniging voor dit jaar ongedaan maakte door het aannemen van een amendement van de PvdA. Ook toen

was het argument dat eerst de langver­ wachte nota met de kamer zou moeten worden besproken. Dat is dus nog niet gebeurd, want de kamer heeft nog geen definitief stuk ontvangen.

Daarbij lijkt een meerderheid in de Ka­ mer, bestaande uit PvdA, D66 en CDA,* sowieso niet volledig accoord te wilen gaan met Deetman's beleid op dit ge­ bied. CDA­woordvoerder Lansink liet weten dit beleid te willen 'nuanceren'.

Mevrouw Den Ouden (VVD) voegde daar cryptisch aan toe van mening te zijn, dat het pakket studentenvoorzieningen 'ge­ rechtvaardigd moest zijn in het Neder­ landse model, zeker ook in relatie tot het stelsel van studiefinanciering', waarmee

8/9

ook de VVD waarschijnlijk de voorstellen van Deetman om een belangrijk deel van ­ de studentenvoorzienigen niet langer te financieren, zal afwijzen.

Tijdens het debat bleek in de Kamer ook een meerderheid­ te bestaan voor het idee om schaarse mensen beter te beta­ Jen. In bepaalde sectoren, zoals de infor­ matietechnologie, kan het wetenschap­ pelijk onderwijs maar moeilijk concurre­ ren met het bedrijfsleven als het er om gaat goed personeel aan te trekken.

Deetman wijst de mogelijkheid om toe­ slagen op het salaris te verstrekken, voorlopig nog af. Zowel PvdA als W D maakten zich daar echter sterk voor.

Voor PvdA­woordvoerder Wallage bete­ kende dit standpunt een breuk met eer­ dere opvattingen van de PvdA, maar 'al­ le zeilen moeten worden bijgezet', zo verdedigde Wallage zijn opvatting. Mi­ nister Deetman weigerde in te gaan op de suggestie van PvdA en VVD. Hij noemde het opmerkelijk dat overschot­ ten op de arbeidsmarkt nooit tot een om­ gekeerd pleidooi ­ voor salarisverlaging ­ leiden.

BB/UP

Sores Welke psycho­sociale problemen komen op ons af, welke sociale veranderingen kunnen we verwachten. KHT­ socioloog Karel Gee­ len schreef er een on­ derzoeksverslag over.

3

Inschrijvingen Hoe worden hier en in Groningen de inschrij­ vingen c.q. aanmel­ dingen geteld?

■Si'Maaie^

Regeling opfrisverlof vermoeiend Minister Deetman 'begrijpt niets' van het dreigement van de colleges van bestuur een kort geding aan te spannen tegen de voorstellen van Deetman over het opfris­ verlof. De regeling biedt in de gegeven omstandigheden juist de grootst mogelij­ ke beleidsruimte aan de colleges, zo vindt Deetman, die aankondigde alsnog met een centrale regeling over het opfris­ verlof te zullen komen als de colleges geen gas terug nemen, omdat anders te lang onzekerheid zou bestaan over de in­ vulling van de arbeidstijdverkorting. De bewindsman zei dit maandag tijdens een debat met de vaste kamercommissie van o en w over het AFS 1986­1990.

In de regeling van de arbeidstijdverkor­ ting, zoals Deetman die met de bonden van overheidspersoneel is overeengeko­ men, is het opfrisverlof opgenomen als een mogelijke invulling van arbeidstijd­ verkorting met 5 % , zoals die in augus­ tus is ingegaan. In plaats van 38 uur kun­ nen personeelsleden er (individueel) voor kiezen maximaal 42 uur per week te wer­ ken. De extra werktijd sparen zij dan op voor een langere verlofperiode na een aantal jaren.

Een college van bestuur kan groepen mensen uitzonderen van die mogelijk­ heid. Als het CvB en een personeelslid met tot overeenstemming komen over het opfrisverlof is een beroep mogelijk op de minister, die dan het laatste woord heeft, zo luidt de regeling. Deze be­ roepsmogelijkheid vormde een cruciaal element in de overeenstemming die Deetman met de vakbonden heeft be­ reikt.

Blijven de CvB's bij hun afwijzing van de nu voorgestelde regeling, dan zal de mi­ nister alsnog zo'n centrale regeling tref­

fen. Hij is dit min of meer verplicht aan de ambtenarenbonden, waarmee de ar­ beidsduurverkorting uiteindelijk moet worden uitonderhandeld.

BB/UP

College accoord met TIAS­opleiding voor Indonesische juristen Het College van Bestuur van de KHT vindt dat er 'onvoldoende grond' bestaat om niet mee te werken aan de geplande opleiding voor Indonesische juristen, die bij het TIAS in voorbereiding is. Aan de Hogeschoolraad, die over deze kwestie op zeven november debatteert, vraagt het college goedkeuring te verlenen aan de voorgenomen overeenkomst die de opleiding mogelijk moet maken. Hiermee legt het college de brief van de fractie Breed Front, die om opschorting vraagt, naast zich neer.

In een begeleidend schrijven zegt het college dat de executies in Indonesië in strijd zijn met de mensenrechten en dat schendingen hiervan bestreden dienen te worden. 'Moet die bestrijding eciiter de vorm aannemen van het verbrel(en of niet aangaan van contacten?' zo vraagt het college zich af. Het 'elimineren' wan mensen ziet hij als de 'ergste' vorm van schending van de mensenrechten maar dit betekent volgens het college nog niet dat de schendingen van de mensenrech­ ten in Indonesië een permanent karakter hebben. 'Wat de overige schendingen betreft kan tot nu toe niet worden ge­ zegd, dat I ndonesië zich opvallend on­ gunstig onderscheidt temidden van de vele landen die zich daaraan schuldig maken', aldus de brief van 25 oktober '85 aan de Hogeschoolraad. De hogeschool­ raad wordt gevraagd waarom 'een on­

derscheid wordt gemaakt ten ongunste van I ndonesië.'

Daar komt nog bij dat het college van mening is dat de mensenrechten er niet mee gediend zijn als de Hogeschool wei­ gert mee te werken aan de opleiding voor Indonesische juristen. 'Zo'n weige­ ring blijft zonder gevolgen', aldus het college. 'Daarentegen kan meewerken aan zo'n opleiding ertoe bijdragen dat ju­ risten die in de toekomst mogelijk een belangrijke rol zullen spelen in wetgeving en rechtspleging in aanraking komen met Nederlandse, meer in het algemeen democratische rechtsbeginselen.'

De fractie Breed Front heeft in een brief aan het College van Bestuur laten weten het 'ongepast' te vinden als de Hoge­ school zich inlaat met de Indonesische overheid. Volgens de fractie is er in Indo­ nesië wel sprake van 'stelselmatige ern­ stige schending' van de mensenrechten.

Ze noemt de executies van gevangenen, de steun aan doodseskaders en het ont­ breken van het recht op organisatie en vrije meningsuiting. Ook verwijst de frac­ tie naar schendingen in Oost­Timor en in de Indonesische .gebieden Irian Jaya en Aceh. De opleiding zou al in december moeten starten.

GR

Studenten vakbond becijfert studiefinanciering De PvdA­fractie in de Tweede Kamer zal in de eerste schriftelijke discussie met het kabinet over de studiefinanciering, die voor donderdag 31 oktober is ge­ pland, alle berekeningen van de VSSD de Delftse studentenvakbond, aan mi­ nister Deetman voorleggen. De VSSD maakte uitvoerige berekeningen over het

Bedaux over Bedaux J. Bedaux maakte bij­ na een kwarteeuw ge­ leden het' ontwerp voor gebouw A (zie' foto). Daarna volgde B en C. Wij praatten met G. Bedaux over zijn vader. effect van het door Deetman voorgestel­ de studiefinancieringsstelsel op de stu­ denteninkomens de bijdragen van ou­ ders en de terugbetalingsverplichtingen.

Zij bood deze berekeningen maandag aan de vaste kamercommissie voor on­ derwijs en wetenschappen aan.

In het 'voorlopig verslag', de eerste reac­ tie van de kamer op het wetsvoorstel, zal Jacques Wallage, specialist op het ge­ bied van de studiefinanciering voor de PvdA­fractie, al deze cijfers opnemen.

Wallage: 'Ik ga aan Deetman vragen of die cijfers kloppen en zo ja, welke be­ leidsconclusies hij er uit zal trekken'.

De PvdA­woordvoerder maakt zich kwaad over de haast waarmee CDA en VVD de studiefinanciering door de ka­ mer willen jassen. Volgens Wallage moet het wetsvoorstel zorgvuldig worden be­ handeld, reden waarom hij de cijfers van de VSSD opneemt. Dat de beantwoor­ ding door het departement daardoor meer tijd in beslag zal nemen is voor Wallage een gelukkige bijkomstigheid.

Wallage maakt er geen geheim van de behandeling van het wetsvoorstel op de studiefinanciering pas na de verkiezingen van mei volgend jaar te willen afhande­ len.

BB/UP

INGEZONDEN

COLOFON

MATSERTJES

'Haags onweer' Niet de meest veelbelovende tijden voor de studentenpolulatie dienen zich aan, nu Minister Deetman in korte tijd een tweetal ingrijpende beleidsvoornemens het licht heeft doen zien met de notitie inzake de studentenvoorzieningen en het wetsvoorstel studiefinanciering (waarvan de Hoofdlijnen al eerder gepresenteerd werden.) Ook de hogeschoolraad heeft zich gebogen over beide kwesties en inmiddels instellingsstandpunten geformuleerd.

Zoals ook al te lezen was in het THB van 11 oktober was in die hogeschoolraad niemand gelukkig met de notitie inzake studentenvoorzieningen en werd alom forse kritiek geuit. Het voorstel van de studentenfractie PSF om de notitie dan ook van de hand te wijzen ging de raad, studentenfractie VIP incluis, echter te ver. Vreemd toch, want de ministeriële notitie gaat lijnrecht in tegen eigen beleidsuitgangspunten van de hogeschool.

Zo stelt de KHT zich in de nota Actuele Vraagstukken van Studentenbeleid, het uitgangspunt voor ons studentenbeleid, bijvoorbeeld verantwoordelijk voor 'een welzijnsbeleid, gericht op culturele en sportieve vorming'.

Welnu, de ministeriële notitie verbiedt een dergelijke verantwoordelijkheid juist, gaat dus in tegen zo'n onomwonden geformuleerd beleidsuitgangspunt van de hogeschool zelf, en moet dus, als je tenminste je eigen beleidsuitgangspunten serieus neemt, van de hand gewe,z.en worden. Alleen.,de PSF deed d a t , ^ , ^ ^ : J Belangrijker nog is de standpuntbepaling omtrent het wetsvoorstel studiefinancie- ' ring. Jarenlang was er een nieuw stelsel beloofd, en nu ligt er dan eindelijk een voorstel op tafel. Een voorstel, dat op een ongelooflijk knullige en slordige manier geschreven is, gezien de vele gaten en onduidelijkheden, dat de brede en niet mis te verstane kritiek uit alle lagen van de onderwijswereld op de destijds gepresenteerde Hoofdlijnen volstrekt negeert.

Een wetsvoorstel dat niet eens kan voldoen aan eigen doelstellingen als eenvoud, doorzichtigheid en doelmatigheid, dat allerlei (financiële) problemen van studenten minacht en nieuwe problemen creëert. Dat onacceptabele gevolgen heeft voor bepaalde groepen in de samenleving en de toegankelijkheid van het

^iHm a t s e r t j e s ^ ^ 'Matsertjes' kunnen worden opgegeven bij de redaktie. Tot 30 woorden kosten ze ƒ 5,—; onder nummer ƒ 2,50 extra. Reakties op advertenties onder nummer naar de redaktie sturen.

WINTERSPORT: Supervoordelige wintersportreizen, perfect verzorgd en lage prijzen. 10 Daagse reis incl. half-pension v.a. ƒ 339,—. Vraag die folder.

Tel. 050-120100/133068. ^ WINTERSPORT: Heb jij zin in een flitsende wintersportvakantie in een oud kasteel in de Dolomieten (Luttach) met 'n groep studenten? 10 dgs. busreis, HP, incl. skipas, garantiefonds ƒ 525,—.

Sneeuwzeker gebied. Vertrek 24-1-1986. Info: 013-563429, na 6 uur of 04255-1591, na 6 uur.

GEVRAAGD: Hulp voor tuinwerkzaamheden gevraagd a ƒ10,— per uur, gemiddeld 1 x per 14 dagen 2 è 3 uur. Tijd in overleg te regelen. Van der Ven, Constant van Wessemhof 1, 5044 ME Tilburg, tel. 673896.

Titburgs Hogeschoolblad

TE BERDE

onderwijs voor die groepen in gevaar brengt. Een stelsel dat zo broodnodig ouderonafhankelijkheid niet dichterbij brengt. Zo'n wetsvoorstel moet toch onomwonden van de hand worden gewezen. Maar alleen de PSF wil zover gaan.

De rest van de raad, VIP incluis, neemt een gematigder standpunt in en wijst de wet alleen van de hand als niet tegemoet wordt gekomen aan een tiental punten.

Niet echt slecht dus, want 't gaat om zeer essentiële punten, en het zal gegeven de politieke realiteit uiteindelijk toch ook op een afwijzing neerkomen. Echter impliceert het nu ingenomen instellingsstandpunt dat tegemoetkomen aan de genoemde punten het stelsel wél acceptabel maakt. En dat is nu juist een fout uitgangspunt. Ook dan blijven er nog zoveel punten van zware, zowel pragmatische als principiële, kritiek overeind, ook dan is het stelsel niet te aanvaarden en dient het van de hand te worden gewezen.

Toch zijn we niet ontevreden met het instellingsstandpunt. Immers zal het uiteindelijk toch een afwijzing betekenen.

Verder is een amendement van de PSF overgenomen, waarin rentedragende leningen, zoals in dit stelsel vormgegeven, worden afgewezen, en waarin expliciet wordt gesteld dat het stelsel een denivellerende werking heeft (een uitspraak waar vorig jaar bij de behandeling van de 'Hoofdlijnen' nog moeilijk over werd gedaan.).

Verder is in een samenwerking met andere Tilburgse instellingen een resolutie opgesteld over het wetsvoorstel waarin een duidelijk kritische houding wordt aangenomen.

Liever hadden we gezien dat de hogeschool zich in haar officiële standpunt werkelijk krachtig had verzet tegen het wetsvoorstel, ook nu politieke realiteit helaas weinig hoop geeft voor welk verzet dan ook. Laat dat overigens geen reden zijn om verzet en protest dan maar achterwege te laten.

Het is nu te hopen dat het Haagse onweer eindelijk is afgelopen maar of na deze zware regen nog zonneschijn komt valt te betwijfelen. p§p

VRIJWILLIGERS GEVRAAGD: De Hulpcentrale/s.o.s.-dienst Tilburg zoekt met spoed nog een aantal vrijwilligers voor de telefoondienst (d en n) vanaf 22 jaar. Het werk van deze vrijwilligers (centralisten) bestaat uit: het bieden van eerste hulp in geestelijke en sociale nood; het bemiddelen bij burenhulpaanvragen; het verstrekken van informatie op maatschappelijk gebied. Er is een inwerkprogramma. Heb je ongeveer een halve dag per week beschikbaar én interesse voor deze zeer boeiende vorm van vrijwilligerswerk, dan word je verzocht contact op te nemen met de Hulpcentrale, Spoorlaan 320, Tilburg, tel. 013-43.35.84. Je krijgt dan een uitnodiging voor een (vrijblijvende) informatieavond.

TE KOOP: 22 toetsige ballofoon (Afrikaanse xylofoon) "f 600,— en Gon Bobs Timbales ƒ 600,—.

Leon Garpay, tel. 080-566424. (rond 19 uur).

VERLOREN: Gouden ring met naam en datum: 9-9-'85. Tegen forse beloning terug te bezorgen. Te}.

013-563429. .v>öli^^&«a%i*^i..'. -^c. ,<;<

Universiteitsbladen Eindelijk is er in Nederland een universiteitsblad dat door begint te krijgen hoe je het beste ervoor kunt zorgen dat je gelezen wordt. FOLIA van de Amsterdamse universiteit wijst ons de weg: je zet op een voor leesgierigen niet te ontlopen wijze een bericht op de voorpagina over een lijk van een Iraniër dat vorige week in een Amsterdamse flat gevonden is.

Wat heeft zo'n bericht met de universiteit te maken zult u zich wellicht naief afvragen. Heel simpel: het lijk is gevonden in een flat van de Stichting Studenten huisvesting Amsterdam (SSHA). Heel belangwekkend bericht Folia uitvoerig over het conflict tussen de SSHA en de Vereniging Vreemdelingenhulp Nederland (VVN) dat uit dit voorval is ontstaan. Deze beide organisaties verwijten elkaar namelijk over en weer dat zij de Iraniër hulpeloos in de flat achtergelaten hebben. Het lijk schijnt maar liefst negen maanden in de flat gelegen te hebben.

Kijk, dat is pas nieuws. Bent u nieuws-gierig geworden naar de doodsoorzaak van de Iranier? Men leze Folia, het staat er allemaal in. ***** In Nijmegen mogen studenten voortaan geen universitaire gebouwen meer bezetten. Tenminste dat vindt het Nijmeegse CvB. Niet dat bezetten in Nijmegen ooit wél gemogen heeft maar het Nijmeegse CvB vond het n.a.v. de bezettingen dit jaar nodig de zaken eens op een rij te zetten in een notitie. KU NIEUWS vertelt dat bezettingen alleen nog maar worden geduld om de actievoerende studenten zelfde gelegenheid te geven de actie te beëindigen. Ze leren het nooit in Nijmegen. Zo'n notitie maakt het weer leuk om in Nijmegen te gaan bezetten. Verder in KU Nieuws een verontrustend verhaal over de slechte resultaten van rechtenstudenten die in de propedeuse zitten. Slechts een kwart van alle rechtenstudenten in Nederland kwam afgelopen jaar zonder kleerscheuren door het eerste jaar. Volgens een onlangs in Leiden gehouden congres ligt dat slechte resultaat vooral aan het niveau van het onderwijs dat aan de juridische faculteiten gegeven wordt. De juridische opleidingen in Nederland zouden te zwak zijn om studenten echt theoretische kennis en andere vaardigheden te laten vergaren. Ten onrechte worden de lage rendementscijfers toegeschreven aan de mentaliteit van de studenten, aldus een van de conclusies van het congres. ***** AD VALVAS verschijnt deze week met een bijlage over 'carrière'. Tussen Samsonite-koffertjes, van Gils-pakken en advertenties van de DSM, Dijker en Doornbos staat ook nog wat te lezen over hoe dat nu gaat: carrière maken. De meningen zijn verdeeld.

Van 'wie het wil maken zal zich moeten aanpassen' tot 'het is naar mij toegekomen allemaal'. De advertenties in de 'carrière'-bijlage vertellen nog het meest over carrières. Ze spekken in ieder geval de carrière van Ad Valvas.

H.B. TONEEL: De werkgroep Universiteit en Theater (WUT) zoekt met spoed handige mensen voor hulp bij decor en costuums alsook voor administratieve ondersteuning. Bellen naar Fer (013681252) of Suzanne (013-432062).

WINTERSPORT: 10 Daagse busreis naar het schitterende skigebied van Fugen in Tirol (35 liften). Hotel Tirolerhof op basis van halfpension.

Vertrek iedere vrijdag. Prijs / 399,— (carnaval / 60,— toeslag). Voor meer informatie: STO, Beverloweg 27, 5628 Eindhoven.

1 november 1985

Resolutie tegen plannen van Deetman Het ziet er naar uit dat de gezamenlijke WO en HBO-instellingen in Tilburg binnenkort met een resolutie komen, waarin zij het studiefinancieringssysteem zoals dat door minister Deetman is ontworpen afwijzen.

Tijdens het mini-congres op 16 oktober Is er een werkgroep ingesteld, met vertegenwoordigers van de KHT, De Katholieke Leergangen, de Tilburgse Studerenden Bond en de Progressieve Studentenfractie, die een ontwerp-resolutie formuleerden. Deze ontwerp-resolutie is ter ondertekening gestuurd aan de WO en HBO-instellingen. Het College van Bestuur van de KHT heeft afgelopen dinsdag hierop enkele correcties aangebracht zodat de verwachting is dat zij instemt met de uiteindelijke resolutie. Donderdag 31 oktober buigt het Tilburgs Onderwijs Overlegorgaan (TOO) zich over de ontwerp-resolutie en zal er eventueel nog aan sleutelen om het voor alle betrokkenen aanvaardbaar te maken. Dan moeten de instellingen er hun definitieve handtekeningen onder zetten waarna de resolutie richting Den Haag gaat.

G.R.

tilburgs hogeschoolblad weekblad voor de katholieke hogeschool tilburg redaktie eddie vaes (hoofdredakteur) twan geurts, lennart kik, angela lodder (assistente) meciewerkers wouter van gils, ben beljaars, nnarijne van der jagt, bert haagsman, gerard rutten, monique van blijswijk, huge backx, astrid tates, claartje van der grinten, hans de brouwer, angela jans, michel knapen samenstelling redaktieraad prof mr p van seters (voorzitter) dr h van erp, m ackermans (adviseur), a de laaf, drs th schouw, dr m van hoorn, h van kleef, drs c p m broekhof offfci«le mededelingen afd pers en voorlichting h.w \. waiter B 203 cartoonist ad van haandel, henk van de berg advertenties angela lodder

kopij

alle kopij moet uiterlijk op donderdag de week vóór het verschijnen in het bezit van de redaktie zijn redaktia-adres/advertenties hogeschoollaan 225, tilburg, telefoon (alleen voor thb) 662277 en 662506 intern 2277 en 2506 kamer 207 en 208 (gebouw b) foto nen siers landelijk samenwerkingsverband universitaire pers (up) waarbij verder aangesloten ad valvas (vu amsterdam), wagenings hoges,choolblad, utrecht universiteitsblad, delta (delft), thberichten (eindhoven), tht-nieuws (twente), observant (maastricht) uk (groningen) en ku-nieuws (nijmegen)

druk

drukkerij em de jong bv, baarle-nassau abonnementen voor niet-hogeschoolleden /^ 15,— per jaargang

INSCHRIJVINGEN

'De telling van Groningen doet niet ter zake, ze is niet nauwkeurig' 'Je wordt er af en toe kriegel van hoe vaak we de vraag 'Heeft u de inschrijvingscijfers al' voorgelegd krijgen. Niet alleen het hogeschoolblad komt daar mee, maar ook de verschillende diensten hier op de KHT en de regionale en landelijke pers.

Natuurlijk willen wij die cijfers wel geven, maar soms moet je daar even mee wachten, omdat alle gegevens nog niet in de computer zitten of omdat de cijfers verouderd zijn. En dan krijg je gelijk van die verhalen van 'Ja, maar Groningen zegt' enzovoofl. Ik zelf beschouw de telling van Groningen als niet ter zake doende, ze is niet nauwkeurig. En daarbij gaat het daar ook nog eens om aanmeldingscijfers en niet om inschrijvingscijfers. ' Aldus de heer A. van Elsdingen van Bureau Inschrijvingen.

Opnieuw over de cijfers. Hoe en hoe vaak telt de KHT haar studentenbeyolking, wat heeft Groningen daarmee te maken en waar staat het ministerie van OEtW in dit geheel?

Op onderzoek.

Van Elsdingen van Bureau Inschrijvingen is het geharrewar en de 'verkeerde' berichtgeving over de studentenpopulatie op de KHT moe. Daarom is hij bereid eens duidelijk uit de doeken te doen hoe een telling op de hogeschool verloopt en wat het verschil is tussen Groningen en Tilburg.

'Laten we wel wezen', zo zegt Van Elsdingen, 'wij tellen ieder jaar zes keer het totale aantal studenten dat hier ingeschreven staat. Eenmaal in de maanden oktober en november, tweemaal in december en eenmaal in mei en augustus.

Daarbij is de eerste telling in december min of meer de belangrijkste, want aan de hand van die uitkomst ontvangt de KHT haar financiële middelen. Die 1 decembertelling is dus zeer uitgebreid en nauwkeurig, al moet ik toegeven dat ze nog niet volledig is. Het aantal in- en uitschrijvingen blijft namelijk doorgaan en dat brengt met zich mee dat het 'officiële' cijfer niet helemaal precies is vast te stellen.'

De eerste officiële telling van de ingeschrevenen aan de hogeschool gaat ieder jaar opnieuw gepaard met lang wachten. Latere tellingen verlopen meestal sneller. Niet alleen aan de zijde van de studenten, die lang niet allemaal even snel zijn met het toesturen van de inschrijvingspapieren, maar ook aan de kant van Bureau Inschrijvingen gaat aanzienlijk wat tijd voorbij eer studenten als ingeschreven geregistreerd staan.

Van Elsdingen: 'Een student is hier pas ingeschreven als alle formulieren juist zijn ingevuld en als het college- en inschrijfgeld van twaalfhonderdvijftig gulden binnen is. Bij de ouderejaars ligt dat wat anders, maar het gros van de eerstejaars kan er zeker van zijn dat als zij de collegekaarten hebben, hun gegevens in de computer zitten. Het invullen van de inschrijvingsformulieren vergt van sommige studenten nogal wat tijd en het komt regelmatig voor dat ze foutief zijn ingevuld, overigens niet alleen door eerstejaars, ook ouderejaars kunnen niet altijd even goed lezen. De papieren worden dan teruggestuurd en dat kost weer tijd.

Daarnaast gaat het niet ieder gezin even makkelijk af die twaalfhondervijftig gulden neer te leggen, wat dus ook leidt tot vertragingen bij de inschrijving.'

Tiiburgs Hogeschoolblad

school met een betalingslijst komt. Pas daarna wordt de aanvraag om te studeren aan de KHT daadwerkelijk in behandeling genomen. De gegevens op de papieren worden gecodeerd, de invoering in de computer volgt en binnen enkele dagen heeft de student zijn collegekaart in huis.

'Een lange procedure', verzucht Van Elsdingen. 'Maar je komt er niet onderuit vanwege die wachttijden en de precisie waarmee de telling verloopt.'

Terwijl op de hogeschool de officiële tellingen plaatsvinden, de telling van 1 oktober wijst uit dat de KHT 6405 ingeschreven studenten in huis heeft, waaronder 1278 eerstejaars, blijven bij het Centraal Bureau Aanmelding en Plaatsing (CBAP) in Groningen de aanvragen van eerstejaars om in Tilburg te kunnen studeren nog steeds binnenkomen. En dat is volgens Van Elsdingen de reden waarom het totale inschrijvingscijfer met enige voorzichtigheid bekeken moet worden. Bij iedere algemene telling komen er namelijk nieuwe inschrijvers bij, al is dat slechts druppelsgewijs. Maar dat binnendruppelen van eerstejaars neemt niet weg dat het aanmeldingscijfer in

Is een inschrijvingsformulier eenmaal binnengekomen bij Bureau Inschrijvingen, dan komt het in een zogenaamde 'wachtbak' terecht en is het wachten tot het financiële deel van de transactie rond is en de afdeling financiën van de hoge-

Cijfers met of zonder Op navraag bij de verschillende universiteiten en hogescholen in ons land blijkt dat het verkrijgen van cijfers over de studentenaantallen niet alleen in Tilburg op problemen stuit, ook bij andere wetenschappelijke instellingen komen de cijfers niet è la minute op tafel. Wat in enkele gevallen verwonderlijk mag heten, want bijna nergens valt een abnormaal sterke daling van het aantal studenten te bespeuren. Alleen in Maastricht was het aan het begin van het studiejaar even schrikken.

De rijksuniversiteit aldaar maakte liever geen cijfers bekend, omdat het aantal aanqgeldingen opmerkelijk gedaald was in vergelijking met vorig jaar.

Inmiddels is men in Maastricht de eerste schrik te boven en blijkt het mee te vallen. De cijfers worden nu dan ook normaal verstrekt.

Ook niet helemaal probleemloos gaat het momenteel in Twente. De vraag van de redactie van THT-Nieuws van de Technische Hogeschool hoe dat komt, kan niet duidelijk beantwoord worden. Zeker niet omdat in de afgelopen jaren de studentenaantallen zonder slag of stoot op te vragen waren en de studentenpopulatie in Twente alsmaar groeit.

'Dit jaar is het misgelopen', aiaus tsert Groenman van de redactie van THTNieuws. 'We hebben in september de cijfers wel gehad, maar het liep allemaal wat stroef. Wellicht vertrouwen ze onze berichtgeving over de cijfers niet meer, maar dat is slechts gissen.'

Maar er zijn ook universiteiten en hogescholen waar zonder enige geheimzinnigheid de studentenaantallen openbaar gemaakt worden. Zoals in Amsterdam waar aan de Vrije Universiteit automatisch de gewenste informatie over de cijfers op te vragen is. Aan de VU komen in juni de vooraanmeldingen, opgeteld door het ministerie van OEtW, vrijen een

geheimzinnigheid

maand geleden kon de universiteitskrant Ad Valvas al berichten over de laatste inschrijvingscijfers. En rond die tijd maakte ook het blad van de Rijksuniversiteit in Utrecht melding van het inschrijvingscijfer van september.

Aan de Technische Hogeschool in Eindhoven wordt eveneens niet geheimzinnig gedaan over de cijfers. De redactie van TH-Berichten kreeg onlangs op aanvraag zelfs een aparte lijst van de studentenadministratie met daarop alle getallen die het blad maar wenste. En in Wageningen gaat het niet anders. Ook daar ondervinden de verschillende diensten en afdelingen geen hinder bij het verkrijgen van de studentenaantallen.

'Nog nooit problemen gehad', aldus een medewerkster van het Wagenings Hogeschoolblad.

'Een telefoontje naar de juiste mensen en we hebben de informatie. Ook de Wageningse studentenorganisaties krijgen zonder problemen de namenlijsten van de ingeschreven studenten. Wij wachten dus niet op de lijsten van de administratie, maar komen zelf, als we dat willen, met de informatie.'

Toch is die voorzichtigheid niet helemaal te begrijpen als men kijkt naar de uitkomst van de telling die op 31 augustus jongstleden verricht is. Deze telling, die het totale aantal ingeschrevenen van het studiejaar 1984/'85 weergeeft, toont aan dat de KHT maar liefst 6803 studenten in huis had. En dat zijn er een kleine vijfhonderd meer dan in het studiejaar 1983/'84. Toen stonden hier namelijk 6308 studenten geregistreerd.

En, zo luidt de toekomstverwachting van de heer Van Elsdingen van Bureau Inschrijvingen, misschien komt de hogeschool aan het eind van dit studiejaar (31 augustus 1986) tot even boven de zevenduizend ingeschreven studenten.

MvB

Groningen aanzienlijk hoger blijft liggen dan het inschrijvingscijfer op de KHT. 'Het probleem is dat Groningen weinig controle uitoefent over de aanmeldingen', verklaart Van Elsdingen. 'Met name de controle over de aanmeldingen voor open studierichtingen is moeilijk. Bij het CBAP staan nu mensen aangemeld om in Tilburg te studeren, maar die hier niet rondlopen omdat ze bijvoorbeeld zijn gaan werken of een HBO-opleiding volgen.'

Van Elsdingen is van mening dat het toezicht op de student die zich heeft aangemeld voor een studie met een numerus fixus (een commissie bepaalt of de student de gewenste studie mag volgen en zo ja, waar) echt goed is en ook bij een studie met een plaatsingscommissie (de student kan de studie van keuze volgen alleen bepaalt een commissie aan welke universiteit), is de controle al stukken beter. Dit omdat de student voor deze studies zijn eindexamenpapieren moet opsturen, wat niet verplicht is voor een open studierichting.

Een woordvoerder van het CBAP die liever anoniem blijft, omdat hij naar eigen zeggen niet de juiste persoon is om commentaar te leveren, zegt dat er inderdaad geen controle is over het overgaan van een aanmelding in Groningen naar een inschrijving aan de hogeschool.

'Dat blijkt ook wel uit de cijfers', zo verklaart de woordvoerder. 'Hier in Groningen staan volgens de telling van 8 oktober 1652 eerstejaars voor Tilburg aangemeld. Dat zijn er ruim driehonderdvijfenzeventig meer dan er momenteel op de KHT staan ingeschreven. Waar die driehonderdvijfenzeventig nu uithangen, zal ons een zorg wezen. Ze hebben vaak niet het fatsoen om zich even netjes af te melden als ze niet meer willen studeren.

En zelf gaan we de universiteiten en hogescholen niet af om te onderzoeken waar Jantje of Pietje is gebleven. Wij zijn zuiver cijfermatig bezig en tellen alleen maar op en niet af, tenzij iemand zich naar behoren afmeldt.'

Zoals reeds eerder geschreven spelen de cijfers van de studentenaantallen een belangrijke rol op de hogescholen en universiteiten. Niet alleen op financieel gebied hangt veel van de cijfers af, ook het imago van de wetenschappelijke instelling is daarbij van belang. Bij een ongunstige uitkomst zal de betreffende universiteit er alles aan doen om de juiste vervolg op pag. 9

1 november 1985

3

a o 3

'Dat de Groenen de werkgelegenheid in Hessen zuilen aantasten is een ideologisch verhaal van de werkgevers' 'Nu hoor je weer die geluiden dat de bedrijven uit de deelstaat Hessen zullen vluchten omdat er een rood-groene koalitie aan de macht is. Ik constateer dat die geluiden in mindere mate van het bedrijfsleven zelf komen, maar van de politieke tegenstanders. De CDU verwoordt eigenlijk wat zij denkt dat de ondernemers voelen, terwijl de ondernemers zich iets meer op de vlakte houden. Er is niet alleen een propagandistisch verschil tussen beiden maar de werkgevers zijn ook iets voorzichtiger om conclusies te trekken. Je moet eerst even afwachten hoe het uitpakt.

Omdat er nu voor twee jaar een andere coalitie op stapel staat ga je niet zomaar naar een andere deelstaat verhuizen, want daar kan hetzelfde gebeuren. Dat weet je maar nooit.'

'Je mag het kapitaal niet als één geheel beschouwen. Ik kan me best voorstellen dat bedrijven die het milieu sterk vervuilen een beetje onrustig worden. Maar dat geldt niet voor grote delen van het bedrijfsleven. Ik kan me best voorstellen dat er een heleboel bedrijven zijn waarvan de eigenaar zelf op de Groenen stemt of er in ieder geval geen bezwaar tegen heeft als er een strikte milieuwetgeving komt. Hoechst zal er problemen mee hebben en ook de rest van de chemische industrie en de kerncentrales zullen niet juichen. In Hessen heb je een zeer uitgebreide dienstensector, het is het knooppunt voor het vliegverkeer in West-Duitsland en Frankfurt is het belangrijkste centrum van banken en financiën. Het zal voor die bankmensen een zorg zijn als er een groen-rode regering komt.'

'In de zestiger jaren had Hessen de meest linkse SPD van het land, met een links-radikale burgemeester in Frankfurt, Rudi Arndt. Maar dat heeft het kapitaal destijds ook niet gedwongen of genoodzaakt Hessen te verlaten. Ze hebben altijd wel wat tegengesputterd. Ze vonden dat niet leuk, maar ze bleven.'

'De vrees dat de Groenen zich kanten tegen meer werkgelegenheid door hun kritische opstelling ten aanzien van au-

tomatisering, dat is een ideologisch verhaal van de werkgevers. De werkgelegenheid is niet de grootste zorg van de werkgevers. Dat zie je niet alleen in West-Duitsland maar ook in Nederland.

Ze voeren geen werkgelegenheidsbeleid. Het herstelbeleid is daar net zo aan de orde als hier en als dat toevallig meer werkgelegenheid oplevert dan hebben zij daar geen bezwaar tegen, maar dat ze nu echt hun best doen om de werkgelegenheid te verhogen dat kun je zeker niet stellen. De wetgeving in de Bondsrepubliek is voor een groot gedeelte een aangelegenheid van het centrale niveau. Die belemmert op geen enkele manier de investeringsvrijheid van de ondernemingen, zeker niet op het gebied van de technische vooruitgang. Je kunt natuurlijk een striktere milieuwetgeving krijgen maar dat belet niet dat bedrijven verder gaan met mechanisatie. Ik denk dat vanuit het politieke niveau een modernisering van het productieve apparaat niet afgeremd kan worden. Als de ondernemers willen automatiseren dan doen ze dat.'

'Zonder Groenen in de regering is de werkgelegenheid de afgelopen tien jaar, zoals ook in Nederland, sterk afgenomen. Nu de Groenen in de regering zitten zou het natuurlijk leuk zijn om te zeggen dat zij de verantwoordelijken zijn, maar dat is toch niet echt serieus te nemen.'

'De werkgelegenheid staat voor 90 è 95 % los van politieke verhoudingen.

Ik wil niet ontkennen dat de politiek op de vestigingskeuze van de onderneming van een zekere invloed is of bedrijven zrch bijvoorbeeld meer in Beieren gaan vestigen. Maar als ik denk aan een andere deelstaat zoals BadenWürttemberg, sinds 1945 door rechtse regeringen gecontroleerd, dan zie je gewoon dat daar de vakbeweging heel sterk is. Daar wordt altijd wel ergens gestaakt, is het niet bij Mercedes dan is het bij Bosch. Zo aantrekkelijk kan het voor ondernemers ook niet zijn naar een deelstaat te verhuizen waar je weliswaar een rechtse regering maar sterke vakbonden hebt.'

'Ik denk dat dit samengaan een test is voor nó de Bondsdagverkleizngen in

De hartelijke groeten

Er lopen aan deze illustere instelling van hoger onderwijs twee soorten mensen rond namelijk groeters en niet-groeters. De vorige week heeft daar een intern onderzoekje naar plaatsgevonden onder een selecte groep van medewerkers. De onderzoekers stelden zich verdekt op aan het eind van de lange gang tussen gebouw B en de aula; u weet wel die glazen tunnel waar u de vorige week werd lastig gevallen door een groetgrage idioot. Ziehier het verslag van dit onthullende quasi-experiment.

De populatie waarop het onderzoek betrekkmg had was die van werknemers die elkaar regelmatig tegenkomen. De onderzoeker struint de nietsvermoedende collega tegemoet en doet aanvankelijk of hij hem of haar nog niet in de gaten heeft. Op een strategisch punt aangekomen lanceert de onderzoeker een vriendelijke groet, of de proefpersoon nu probeert zijn blik te ontwijken o/niet. Zoals reeds gezegd: sommigen groeten terug en anderen lopen de proe/persoon straal voorbij. De vraagstelling: waarom doen die mensen dat? Aan het eind van de gang gekomen wordt deze vraag dan ook aan de inmiddels tot respondent omgeturnde collega voorgelegd.

Een bloemlezing uit de antwoorden: 'Hij zit in een andere vakgroep en ik groette hem vorige week al eens.'

'Ik moest net even op mijn horloge kijken en zag toen toevallig buiten een specht.'

'Ik ben bot, maar als je me beter leert kennen dan blijk ik juist heel verlegen. Dus (blozendj voorkom ik dat liever...'

'Wist u dan niet dat de man pas drie jaar hier werkt en ik al veertien? Anciënniteit, m'n beste, anciënniteit.' , 'Maar de persoon in kwestie was van het andere geslacht!'

Tilburgs H o g e s c h o o l b l a d

1987. Zolang de liberalen op hun huidige koers blijven zitten zal de SPD geen kans maken om de regeringsmacht te heroveren. Dat kan eigenlijk alleen maar mét de groenen. Destijds is het-

PARTI FRIS

De Duitse wetenschapper prof dr Jörg Glombowski is sinds eind 1978 in dienst van de KHT. Hij geeft onder meer college over Marx, het feminisme, het socialisme en de ontwikkeling van het kapitalisme vanuit de vakgroep Politieke Economie en Maatschappelijke Orde.

Glombowski studeerde enkele jaren in Frankfurt, de hoofdstad van Hessen. zelfde met de liberale FDP gebeurd.

Toen deze trouwe coalitiegenoot van de CDU in Nordrhein-Westfalen met de SPD in zee ging, medio zestiger jaren, was dat ook zo'n test, en dat pakte goed uit. Na verloop van tijd kwam deze formule ook op centraal niveau naar

voren. Bovendien heeft bij de laatste Bondsdagverkiezingen Willy Brandt deze weg al gewezen. Die heeft gezegd: 'Er bestaat een meerderheid links van de CDU en de FDP', en w a t moet dit anders betekenen dan een samengaan tussen rood en groen, want klein links is er wel heel erg klein.'

'Als ik er theoretisch over nadenk dan zou ik zeggen: het kapitaal laat zich nog altijd leiden door winstmaximalisatie. Waarom zou je in Hessen slechter kunnen investeren en in de toekomst met minder rendement dan in andere deelstaten. Maar ik wil daar aan toevoegen: kapitalisten kijken niet alleen naar winsten ze gaan ook kijken naar beheersing van arbeid, zodat ze baas in eigen bedrijf kunnen blijven. Vanuit zo'n oogpunt is het wel mogelijk dat ze bijvoorbeeld kansen laten liggen en minder rendabele oplossingen kiezen terwille van de beheersing en van de controle op hun bedrijf. Je ziet bijvoorbeeld ook in de USA dat er een beweging op gang komt - zeg maar - naar regio's toe waar de vakbonden zwak staan of waar een vriendelijker wetgeving is. Dit is dus mogelijk. Maar als ik concreet analyseer hoe de krachtsverhoudingen in West-Duitslanjd liggen dan moet ik zeggen: die theoretische mogelijkheid is er wel maar in de praktijk is dit onwaarschijnlijk.'

'Als ik een rechtse ondernemer was in Hessen en ik zou de voor- en nadelen van een verhuizing naar een ander deelstaat afwegen, dan zou ik zeggen: 'Ja verhuizen levert niet zoveel op en het is te onzeker ' Thans is alleen Beieren nog een deelstaat waar je echt zeker van kunt zijn dat je daar op termijn een conservatieve meerderheid hebt. In andere deelstaten is dat niet zo stabiel.

'De grootste vervuilers zouden misschien wel kostenstijgingen of een minder vriendelijk klimaat kunnen verwachten. Nou dat is juist wat de Groenen willen. Laat die bedrijven zich aanpassen of maar vertrekken. Des te beter voor Hessen. Maar dat roept dan weer problemen op in de andere deelstaten.'

'Dan moeten de bedrijven maar sluiten.

Dat vind ik het goede als je een groene milieuminister hebt.'

E.V.

'Dat kan ik me best perm^fteren, waarom zou ik teruggroeten, dat halfzachte gedoe, wat koop je daar nou voor? Ik ken hier niemand die groetwaardig is, jij?'

Ook degenen die wél teruggroetten werden naar hun beweegredenen gevraagd; 'Ach ja, zo ben ik, noblesse oblige, niewaar?'

'Je moet de medemens te vriend houden, dat kan altijd van pas komen.'

'Ik moest wel, anders hleef ze me toch zo opdringerig aanstaren/' In afwachting van de verwerking van de resultaten is een fris team onderzoekers al twee weken doende het experiment toe te spitsen op een aantal interessante categorieën, die in de eerste fase niet geheel tot hun recht kwamen: A. Onbetrouwbare mensen die eerst wel groeten, m a a r er opeens mee ophouden.

B. Fascinerende mensen die van het ene op hef andere moment overgaan tot groeten.

C. Zelfverzekerde personen die in de groet a/keuring of desinteresse tot uitdrukking weten te brengen.

D. Veilige mensen die nooit het initiatie/ nemen doch altijd teruggroeten.

E. Aardige mensen, die meteen een wandeling onderbreken en beginnen te zagen, zoals de zuiderbuur dat zo treffend uitdrukt, zonder echter dat de conversatie hout snijdt.

F. Belangrijke functionarissen die wel zouden willen, maar zö veel collega's kennen, dat ze eenvoudig niet iedereen altijd kunnen groeten en die het daar wel eens moeilijk mee hebben.

G. Mensen wiens groet niets te maken heeft met degeen die ze tegenkomen doch uitsluitend met de eigen gemoedstoestand. Is die stabiel, dan groet men extrovert; is men wat labielerig, dan peinst men introvert.

Het eindverslag zal worden uitgebracht door de Geïllustreerde Pers en zal rijkelijk voorzien zijn van kleuren-/oto's, positiekaartjes, choreogra/ïsche wenken ter verbetering van de eigen plaatsbepaling en dergelijke. Zie uzelve weerspiegeld in 't marmer van gebouw B, bekijk het eigen postuur in de gangen en portalen, of in de lift.

De data-verzamelmg voor de jaar-editie 1985 zal tot het kerst reces worden voortgezet, zodat u nog ruimschoots de gelegenheid hebt u te profileren. Bereid u voor, oefen voor de spiegel, wees u zelve een visite-kaartje, uw groet is uw imago, uw groet dat bent u.' Wie niet groet, zo blijkt uit de voorlopige resultaten, is niemand. Wees gegroet.'

1 novennber 1985

Nieuwe bundeling van artil<elen

'Jos Arntz zou gezegd hebben: '...Och../ Onder ruime belangstelling is donderdag 24 oktober een colloquium gehouden, over leven en werk van de in 1981 overleden hoogleraar Dr. Jos Arntz O.P. Directe aanleiding voor het colloquium vormde het verschijnen van een boek, met als titel 'De Ander Tegemoet' w/aarin een groot aantal artikelen en essays van Prof. Arntz gebundeld zijn.

Professor Arntz was vanaf 1967 tot 1981 als hoogleraar verbonden aan de Katholieke Hogeschool. Hij doceerde wijsgerige sociologie, sociale ethiek en filosofische antropologie aan de Subfaculteit Sociaal-culturele Wetenschappen en Psychologie, alsmede aan de in 1980 opgerichte Centrale Interfaculteit Wijsbegeerte.

Het nieuwe boek, werd afgelopen week officieel aangeboden aan de rectormagnificus van de KHT, aan de decaan van de Faculteit Sociale Wetenschappen en aan de Provinciaal Overste van de Paters Dominicanen.

Het initiatief voor een posthume herpublicatie van een bundel met artikelen en essays van Jos Arntz, komt van mensen die hem goed hebben gekend. In het redactie-comité zitten mensen die bij Arntz studeerden of er hun proefschrift voorbereidden, die met hem hebben samengewerkt en, in enkele gevallen, het leven als Pater Dominicaan met hem deelden. Het resultaat dat de redactie afgelopen donderdag kon presenteren, is een fraai uitgevoerd boekwerk dat een overzichtelijke bloemlezing bevat van teksten die Arntz in de loop van ruim dertig jaar in velerlei tijdschriften, boeken en bladen heeft gepubliceerd.

Redactielid Dr. L. van Buchem wees in een inleiding tijdens het colloquium op het gegeven, dat de bundel 'De Ander Tegemoet' in feite pas het tweede 'echte' boek is, met teksten van Arntz. Het andere boek is zijn dissertatie uit 1960, waarop hij cum laude promoveerde. Dat werk wordt als een gezaghebbende studie beschouwd, en heeft als titel: 'De liefde in de ontologie van J.P. Sartre'.

Van Buchem hield zijn gehoor de vraag voor, hoe Jos Arntz gereageerd zou hebben op het plan om een bundeling van zijn geschriften uit te geven. 'Jos Arntz zou gezegd hebben: '... Och...'. Hij wees e r o p dat die uitlating ' . . . O c h . . . ' een door Arntz vaak gebruikte manier was, om zaken te relativeren. Die relativeringen speelden volgens Van Buchem in het denken van Arntz een belangrijke rol, en hij bracht ze volgens hem ook zeer vaak ten aanzien van zijn eigen persoon aan.

Van Buchem benadrukte dat die bescheidenheid het gevolg heeft gehad, dat Arntz als wijsgerig denker en auteur misschien wel té weinig tot zijn recht is gekomen.

Prof. dr. Jos A r n t z , gefotografeerd in mei 1981, enkele maanden voor zijn overlijden

Met het verschijnen van de bundel 'De Ander Tegemoet' is dat euvel tot op zekere hoogte verholpen. Zo is op de laatste pagina's van het werk een zeer volledige bibliografie van de gepubliceerde geschriften van Arntz opgenomen.

Uit deze bibliografie kan de lezer opmaken, dat Prof. Arntz niet alleen véél heeft geschreven, maar tevens dat hij zich als filosoof in de traditie van de existentiële fenomenologie met tal van zeer uiteenlopende onderwerpen heeft beziggehouden. Naast ethisch-religieuze titels als 'Het zedelijk kwaad', 'Christelijke kuisheid', 'Zonde en verlossing', vindt men ook verwijzingen naar artikelen zoals 'Overplantingen vanuit een levende donor', 'Over atoomoorlog en oorlogsmoraal', 'Dienstweigering en democratie', en 'Het vraagstuk der kernwapenen'.

Wanneer men zich realiseert dat al deze artikelen verschenen omstreeks 1960, wordt het duidelijk dat Prof. Arntz als wijsgeer niet in een geïsoleerde positie ten opzichte van de maatschappelijke realiteit heeft gewerkt en geleefd.

De bundel bevat voorts ondermeer de inaugurele rede die Prof. Arntz in 1968 gehouden heeft aan de Katholieke Hogeschool. Arntz opent zijn rede met de vaststelling dat de filosoof die zich vanuit zijn vakgebied wil buigen over het probleem van de armoede, op een relatief geringe hoeveelheid literatuur stoot.

Arntz toont zich daarover enigszins verbaasd, en komt in zijn rede, die hij 'Armoede als wijsgerig probleem' heeft genoemd, tot zeer relevante en fundamentele vraagstellingen en conclusies. Niet alleen in zijn oratie, maar ook in andere teksten die in de bundel 'De Ander Tegemoet' zijn opgenomen, blijkt Arntz een consequent en helder denker te zijn. Bovendien schrijft hij in een zeer zuiver Nederlands. Een andere karakteristieke kwaliteit die de nieuwe Arntz-bundel toont, is zijn evidente afkeer van polemische stellingname en van scherpe meningen. Zonder meteen te vervallen in twijfelzieke redeneringen, blijkt hij een genu-

anceerd en op wederzijds begrip gericht wijsgeer.

Tijdens het colloquium, donderdag de 24e, werd in een drietal voordrachten door respectievelijk Dr. H. van Erp, Dr. H. Coenen en Drs. L. Oosterveen O.P. iets verteld over de samenhang in Arntz' denkbeelden, en over de inspiratiebronnen waaruit hij tijdens zijn leven heeft geput. Daarin werd gewezen op de grote invloed van Thomas van Aquino, van HusserI en Heidegger, en ook van Sartre en Merleau-Ponty op het werk van Jos Arntz. Het beeld dat uit de voordrachten oprees, was dat van een beminnelijke man, die uiterst serieus geworsteld heeft met tal van vragen op ethisch, religieus maatschappelijk en wetenschappelijk gebied. Op veel studenten moet Arntz indruk hebben gemaakt, met zijn vriendelijke en zachte stem. Op mondelinge tentamens die hij afnam heeft hij zich in zekere zin onsterfelijk gemaakt, door - zoals H. Coenen in de inleiding van de nieuwe bundel schrijft -, 'hortend en stotend zijn vermoedens uit te spreken, ze soms al weer terugnemend voor ze rond en we/ uitgesproken waren, zijn gezicht in een moeilijke grimas trekkend en zich intussen met zijn kleine handen vastklemmend aan de aansteker voor een volgende sigaret...'.

Met het boek 'De Ander Tegemoet' bestaat nu een mogelijkheid, aan dèt beeld van Arntz een gedegen kennisname van zijn filosofisch werk toe te voegen.

Wouter van Gils Prof. dr. Jos Arntz, 'De Ander Tegemoet; ethische verkenningen'.

Uitgeversmaatschappij J.H. Kok, Kampen, 1985, 221 biz.

Netwerk moet einde maken aan exploitatie van vrouwen Op donderdag 24 oktober werd op de hogeschool een open dag georganiseerd onder het motto: 'Vrouwenarbeid en de informele sector'. Hieraan vooraf ging een internationaal congres over hetzelfde thema.

Congres en open dag werden georganiseerd door het EADI (European Association of Development and training Institutes) en IRENE (Industrial Restructurering Education Network Europe).

De bedoeling van de open dag was om de besprekingen van het congres dat in Oistenwijk gehouden werd bekend te maken onder een breder publiek. Dat publiek kwam echter niet massaal toestromen. Gevolg: een matte sfeer. Ook de wat rommelige organisatie en het irritante in- en uitgeloop van mensen deden afbreuk aan het groots opgezette programma. De spreeksters, kwamen hierdoor niet echt tot hun recht.

Het ochtendprogramma bestond voornamelijk uit meer algemene inleidingen over informele arbeid, de invloed van nieuwe technologie en de relatie tussen de formele en de informele sector. Informele arbeid is los-vast werk zonder wettelijke bescherming, zoals straatverkoop

in derde wereldlanden, of thuiswerk. De grens tussen informeel en formeel is echter niet duidelijk te trekken, zodra er sprake is van een slecht arbeidscontract zit je al op de grens van formeel-informeel.

Het middagprogramma werd helemaal

omgegooid, waardoor een film en een verhaal over SEWA, een vakbond voor vrouwen in de informele sector, kwam te vervallen.

Maita Gomez, een vertegenwoordigster van een vrouwenorganisatie op de Filippijnen legde er de nadruk op dat in de derde wereldlanden er eigenlijk nauwelijks een formele sector bestaat. In haar land draait de hele economie op de informele sector. De arbeidsomstandigheden in dit informele circuit, zijn vreselijk slecht. Ze zijn overgeleverd aan de wille-

Tilburgs Hogeschoolblad Vrouwen mot verhalen over vrouwen in derde wereldlanden

keur van hun baas. Vaak worden ze zelfs gedwongen om naast hun gewone werk nog werkzaam te zijn in de zogenaamde 'sex-vakantieindustrie'.

De vrouwen moeten hiervoor bepaalde cursussen volgen om te leren hoe een westerse man te behagen. In een land als de Filippijnen is volgens haar organisatie GABRIELA (General Assembly Binding Women for Reforms, Integrity-Leadership and Action) de vrouwenstrijd niet los te zien van politiek. Mensen worden willekeurig vervolgd, demonstraties en stakingen zijn illegaal. In zo'n land moet volgens GABRIELA in de eerste plaats gestreden worden tegen de dictatuur. Zij wil proberen democratische hervormingen door te voeren. Zonder vrouwenbevrijding is dit echter niet mogelijk. GABRIELA is eigenlijk een overkoepelende instantie van ruim 50 vrouwengroepen uit diverse sectoren en lagen van de maatschappij. Elke sector heeft wel zijn eigen organisatie maar wordt ondersteund door de andere organisaties. Als er bijvoorbeeld een actie is bij arbeidsters van een bepaalde fabriek, komen verpleegsters, leraressen etc. om hen te ondersteunen. vervolg op pag. 6

1 november 1985

Bewapening, oorlog en vrede

Minder wapens, meer economische groei In het algemeen bestaat de indruk dat de economische wetenschap tot nog toe grotendeels voorbij is gegaan aan de thema's bewapening, oorlog en vrede. Oorspronkelijk zijn dit onderwerpen die door polemologen bestudeerd worden; zij kijken vooral naar de politieke en ethishe kanten van deze problematiek. Het wordt tijd dat daar verandering in komt. Niet alleen zal de polemologie een uitbreiding moeten ondergaan: ook de economie zal haar aandachtsveld op de bewapening moeten gaan richten.

Deze overwegingen waren voor Studium Generale van de KHT - in samenwerking met de sticliting Wericgelegenheid door Omschal<eling IVlilitaire Industrie (WOMI) - aanleiding om een themamiddag over dit onderwerp te organiseren. Voor deze middag (op donderdag 24 oktober) waren twee sprekers uitgenodigd: prof. dr.

J . Tinbergen, emeritus-hoogleraar van de Rotterdamse Erasmusuniversiteit en Nobelprijswinnaar voor de Economie (in 1969), en prof. dr. H. de Haan, hoogleraar Internationale Economische Betrekkingen aan de Rijksuniversiteit te Groningen. De lezingen vonden plaats in een nagenoeg volle zaal AZ 10 onder toeziend oog van gespreksleider W i m Dijkstra van de stichting W O M I .

die er bestaat tussen economie en politiek is hier debet aan. De tweede factor heeft betrekking op de vrij kleine plaats die de militaire sector inneemt in de Nederlandse economie: militaire bestedingen vormen slechts 3 % van het bruto natonaal product. Maar ook het feit dat de veiligheidsdiscussie ontaard is tot een discussie op welles-nietes-niveau heeft dit onderwerp onaantrekkelijk gemaakt voor economen.

Een derde probleem betreft de invloed van de militaire bestedingen op de economische stabiliteit. Op dit gebied bestaan een aantal misvattingen: militaire bestedingen garanderen een hoge werkgelegenheid, ze handhaven het kapitalistisch systeem en ze verhogen de inflatie. Verder speelt nog de zaak van de internationale wapenhandel: deze heeft een grote invloed op de structuur van de internationale handel en op de ontwikkelingshulp. Het militaire en politieke karakter van de wapenhandel doorkruist meer en meer het verloop van internationale handelstransacties, dat gebaseerd is op comperatieve kostenvoordelen. Tot slot kan men zich afvragen of er een verband bestaat tussen ontwapening (of bewapening) en ontwikkeling.

GROEI Het cruciale punt in deze problematiek is wat de gevolgen zijn van de militaire bestedingen op de economische groei.

Op het eind van de zitting deed prof. Tinbergen nog een aantal aanbevelingen op het gebied van de wereldveiligheid, die erg actueel zijn omdat juist op die 24ste oktober de Verenigde Naties 40 jaar bestonden. Tinbergen pleitte voor de handhaving van het ABM-verdrag (anti-ballistic missile) dat het aantal verdedigingsmiddelen tegen een raketaanval moet beperken. Verder hield hij een pleidooi voor het non-proliferatieverdrag, dat zegt dat landen die nu geen kernwapens bezitten er in de toekomst ook geen mogen hebben en dat landen die nu wel de beschikking hebben over kernwapens hun arsenaal niet mogen uitbreiden. Op de lange termijn streeft hij naar een hervorming van de Veiligheidsraad van de V . N . : door het vetorecht van de vijf permanente leden (Verenigde Staten, Sovjet-Unie, China, Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk) is dit instituut in feite krachteloos geworden.

Michel Knapen vervolg van pag. 5

Vrouwenarbeid

TINBERGEN Prof. Tinbergen stelde het belang van een wereldstructuur aan de orde, waarin het vóórkomen van een oorlog onmogelijk is. Zo'n wereldstructuur heeft een uiterst utopisch karakter en zolang er oorlogen zijn, is het zaak ze te verklaren. Het ontstaan van een oorlog als middel om een geschil te beslechten kan men terug brengen tot twee oorzaken: de ene ligt in het nationalisme (de gedachte dat één volk beter is dan een ander volk) of het patriottisme en de ander in de voorkeur voor soevereiniteit. Voor economen is het de taak deze problematiek onder te brengen in hun eigen vakgebied. Tinbergen verbaast zich er over dat er aan de economische wetenschap nog steeds geen hoofdstuk 'veiligheid' is toegevoegd terwijl deze wetenschap toch al heel wat zijsprongen heeft gemaakt: economie van de agrarische sector, ziekenhuiseconomie, onderwijseconomie en economie van de ontwikkelingslanden. Een vreemde gang van zaken als men bedenkt dat de bewapening een groot beslag legt op de schaarse middelen en dat oorlog een reusachtige welzijnsverlaging inhoudt.

Dat het verschijnsel oorlog nog niet of nauwelijks bestudeerd is binnen de economische wetenschap wijdt Tinbergen aan het feit dat oorlog een abnormaal fenomeen is waartegen een grote afkeer bestaat. De stelling van de Tilburgse hoogleraar Th. van de Klundert dat de economie zich eigenlijk niet met de bewapening moet bemoeien omdat dit de wetenschap versnippert, kan Tinbergen niet onderschrijven: 'de economie is al versnipperd'.

DE HAAN Prof. De Haan ging In zijn betoog verder in op de vraag waarom Nederlandse economen dit onderwerp zolang verwaarloosd hebben. Als eerste punt bracht hij naar voren dat de economie zich traditioneel weinig heeft bezig gehouden met de politieke besluitvorming: de scheiding

Tilburgs Hogeschoolblad

Prof. Tinbergen en de schaduw van Wlm Dijkstra Dat economen de bewapening in hun onderzoeksterrein op moeten nemen is voor De Haan wel duidelijk, aangezien de mondiale bewapeningsuitgaven maar liefst 6 % van het wereld-bruto-product uitmaken. De Haan tekent daarbij nog aan dat niet alleen de hoogte van dit percentage van belang is, de zorg gaat vooral uit naar de aard van de bewapening.

De Groningse hoogleraar vindt om een aantal redenen de bewapening een interessant studie-object voor economen.

Op de eerste plaats legt de militaire sector een aanmerkelijk beslag op de schaarse productieve middelen, zoals mankracht, kapitaal, industriële capaciteit, onderzoeksfaciliteiten en grondstoffen. Eenmaal gebruikt voor de bewapeningswedloop kunnen deze middelen niet meer aangewend worden voor andere doeleinden zoals onderwijs, medische zorg, woningbouw enz. Op de tweede plaats kan men zich afvragen welke invloed de bewapening heeft op de economische groei. Een primair kenmerk van de bewapeningswedloop is de technologische vernieuwing maar of dit positieve effecten op de groei sorteert kan men in twijfel trekken.

Een voor de hand liggende gevolgtrekking is dat deze bestedingen de groei stimuleren: doordat de overheid vyapentuig aanschaft kunnen bedrijven een hogere productie realiseren; daartoe moeten ze vaak meer mensen in dienst nemen en dat is gunstig voor de werkgelegenheid.

Maar hier moet eigenlijk de zaak omgedraaid worden: het gaat er om of een toename van de militaire uitgaven de groei meer of juist minder stimuleert dan een overeenkomstige verhoging van de productiecapaciteit en ook van het militair personeel kan men zeggen dat het niet 'productief' is: ze voegen niets toe aan het fysieke product. Het gevaar zit 'm in het grote beslag dat het leger legt op de hoogwaardig opgeleide mensen, die nu aan de civiele sector worden onttrokken. Ook het argument dat de militaire technologie bron is van de technische vooruitgang snijdt geen hout immers ook ontwikkelingen in de civiele sector vonden toepassing in de militaire sfeer: er is sprake van een tweezijdige beïnvloeding. De Haan komt dan ook tot de conclusie dat de militaire sector een negatieve invloed heeft op de economische groei.

Na de pauze gaf Ursula Paredes een inleiding over de vrouwenorganisatie Flora Tristan in Peru. Zij deed dit aan de hand van een diaserie over de bouw van een gemeenschapshuis in een sloppenwijk van Lima.

In Lima, waar een derde van de Peruaanse bevolking woont, komen er steeds meer krottenwijken. De vrouwen die hier wonen hebben het niet gemakkelijk. Hun huishoudelijke taak wordt verzwaard door allerlei factoren, zoals de afwezigheid van waterleidingen, waardoor de vrouwen afhankelijk zijn van een vrachtwagen die 1 of 2 keer in de week water komt brengen. Alleen de mooiste vrouwen krijgen- van de leverancier zonder problemen water.

Daarnaast moeten ze de straat op om hun eigen landbouwproducten te verkopen. De zorg voor de kinderen schiet er op deze manier bij in. Omdat ze anders niet weg kunnen binden sommige vrouwen hun kinderen aan een stoelpoot vast.

Flora Tristan probeert het zelfbewustzijn van deze vrouwen te vergroten en is verder ook nog bezig met institutioneel werk.

Als afsluiting van de dag en van het congres, sprak een vertegenwoordigster van het EADI nog over een op te zetten internationaal netwerk. Dit netwerk moet als doel hebben een eind te maken aan de exploitatie van vrouwen in de formele en de informele sector: uit een soort databank, waarvoor de gegevens verzameld zijn tijdens het congres. Het zijn gegevens over zoveel mogelijk vrouwenorganisaties, waar ze zitten en wat ze doen.

Iedereen die werkzaam is op het terrein van vrouwen en arbeid kan ze opvragen.

Verslag en de uitkomsten van de conferentie verschijnen weldra in boekvorm in een 'populaire' stijl geschreven zodat de informatie voor een breder publiek toegankelijk wordt.

Lian van Hout

1 novennber 1985

De brief is je visiteicaartje

De sollicitatiebrieven van academici zijn 'vaak buitengewoon onnozel, er staan echt stomme dingen in', zei een medewerker van de Amsterdamse universiteit vorig jaar in Folia. En: 'Sommigen komen in tranen terug van hun eerste sollicitatiegesprek.' Krasse uistpraken, vandaar dat het Nederlands Instituut voor Psychologen (NIP) al sinds 1982 een sollicitatiecursus laat verzorgen door het Gesprek Trainers Kollektief (GTK) in Amsterdam.

Behalve verschillende onderwijsinstellingen, ziet uiteraard ook de commercie wel brood in de sollicitatie-misère en de adviesbureaus schieten als paddestoelen uit de grond. De Nederlandse equivalenten van de Amerikanse 'Yuppi's' (Young Upperstriving People) kunnen daar leren hoe ze - goed gekleed, snel gekapt en met dure koffertjes - de banenmarkt moeten bestormen.

Het Tilburgse Buro Studentenpsychologen van de Dienst Studentenzaken en Welzijn, beter bekend als DSW, en het Talencentrum organiseerden vorige week donderdag de eerste van een reeks sollicitatiedagen op de hogeschool. Deze zijn bedoeld voor iedereen die al aan het solliciteren geslagen is en voor hen die daar binnenkort aan zullen beginnen.

Volgens Rian Melis, psychologisch assistente bij de DSW, kreeg het bureau vaak vragen naar aanleiding van de test van de Rijks Psychologische Dienst. Dat was een reden om de sollicitatiedagen te gaan organiseren, die zich toespitsen op de drie onderdelen die voor de meeste hoofdbrekens zorgen: de brief, het gesprek en de psychologische test. De respons be\A/ijst dat er voor een dergelijke training belangstelling is. De eerste vier dagen zijn al volgeboekt, met elke dag zo'n zestien tot zeventien deelnemers.

Saai, die eerste solllcitatiedag. 's Morgens is de leiding in handen van Rian Melis en Caroline Klein. De deelnemers, er zijn er dertien verschenen, komen van verschillende faculteiten en enkelen hebben al wat sollicitatie-ervaring. De tafels in N 23 staan in carrévorm opgesteld, iedere deelnemer krijgt een bordje voor zich met de voornaam. Nadat ze bij zichzelf te rade zijn gegaan wat ze van de sollicitatieprocedure verwachten en hoe ze er tegenover staan, is het tijd voor de video. Het is een opname van een fakegesprek, de sollicitant is een politiek econoom en heeft gereageerd op een advertentie waarin het ministerie van Sociale Zaken een beleidsmedewerker zocht.

De band duurt zo'n veertig minuten, volgens sommigen te lang. Er wordt teveel ingegaan op zaken die specifiek zijn voor een 'vreemde' studierichting, vinden een paar rnensen. 'Saai', zeggen ze daarom.

'Die video, daar moeten we nog iets anders voor verzinnen', zegt Rian Melis na afloop, maar dat zal niet voor januari kunnen.' De inhoudelijke kritiek komt aanvankelijk neer op de houding van de sollicitatiecommissie. Die houdt te weinig rekening met de sollicitant: hij krijgt zijn koffie pas als hij allang binnen zit en wordt na het gesprek niet verder uitgelaten dan tot de deur van het vertrek. 'Dat' kan opzet zijn', brengen anderen daar tegenin, 'omdat ze willen kijken hoe iemand zich in die ongemakkelijke situatie houdt.'

Solliciteren, een vak apart We kennen ze allennaal, de verhalen over mensen die niet willen werken. Ze solliciteren niet, en als ze dan eens door_ het arbeidsbureau naar een mogelijke werkgever gestuurd worden, doen ze er alles aan om maar niet aangenomen te worden. Te laat komen, de verkeerde kleren en een ongeïnteresseerde houding, kortom: een zo slecht mogelijke indruk maken. Kwalijke geruchten, die voor de meeste jongeren niet opgaan. Ook niet voor academici. Zij willen wat graag aan de slag, maar dat lukt niet gemakkelijk. De sollicitatieprocedure blijkt vaak een onoverkomelijk struikelblok. Om dit te voorkomen, hebben commerciële adviesbureaus en sommige universiteiten sollicitatietrainingen gestart. De KHT blijft niet achter en hield donderdag 24 oktober de eerste sollicitatiedag.

Econometristendag goed bezoctit De valutaproblematiek stond centraal op de econometristendag van 24 oktober jongstleden. Ongeveer honderd belangstellenden namen hieraan deel. In drie lezingen belichtten de heren den Dunnen, van der Burg en Bakhoven het onderwerp.

Bakhoven, werkzaam bij het Centraal Plan Bureau, behandelde een model waarin vooral de lange termijn aspecten de voorkeur genoten. Van der Burg, hoofd afdeling financiën bij de K L M , sprak meer vanuit de bedrijfseconomische invalshoek. De effecten op korte termijn van wisselkoersfluctuaties werden in de beschouwing meegenomen.

Den Dunnen, onderdirecteur bij De Nederlandse Bank behandelde de valutaproblematiek in het algemeen.

afkeuring voor militaire dienst wegens S-5 (geestelijk instabiel) of strubbelingen in de privé-sfeer. Iemand oppert de mogelijkheid om de commissie mee te delen dat ze daar 'geen zak mee te maken hebben'.

Is het beter sommige dingen te verzwijgen tijdens het gesprek? Er ontstaan twee kampen: sommige studenten vinden het ethisch niet verantwoord te liegen, eerlijkheid boven alles. Aan de andere kant zijn er deelnemers die een leugentje om bestwil niet schuwen. 'Binnen is binnen, als ik over twee jaar opstap dan merkt mijn baas dat wel', daar komt hun redenering op neer. Oppassen dat je tijdens de psychologische test niet door de mand valt, dat wel.

VISITEKAARTJE De klassieke vraag over het gesprek ontbreekt niet: 'Welke kleren trek je aan?'

Het bijna even klassieke antwoord: 'Dat hangt van de aard van de baan of het bedrijf af, in ieder geval iets waar je je prettig in voelt.' Verder gaat Rian Melis in op nogal pijnlijke gespreksondenwerpen als

Tilburgs Hogeschoolblad

meteen uit', trekt waarschijnlijk wel aandacht, maar kan moeilijk verwachten door de sollicitatiecommissie serieus genomen te worden.

Het laatste onderwerp, de psychologische test, viel de meeste studenten erg mee. Veel hadden daar het meest tegenop gezien, maar waren gerustgesteld toen duidelijk was dat een psycholoog niet dwars door je heen kijkt. De deelnemers maken ook een test, waarin ze ondermeer functies van woorden moeten achterhalen, werken met cijfers, tekeningen en figuren. Niets om je druk over te maken, wel is de test aanleiding voor veel vragen.

Een tevreden organisatie en dito deelnemers, zo bleek tijdens de borrel aan het eind van de middag. 'Het enige wat we eigenlijk willen veranderen is die video, voor de rest is het goed gegaan', vindt Rian Melis.

Wie zich voor een sollicitaitedag interesseert kan daaraan pas weer deelnemen in januari, dan zijn er weer vier. Voor meer informatie kan je terecht bij de DSW. Hans de Brouwer

Het gedeelte na de lunch wordt verzorgd door Fons Maes en Frans Creemers van het Talencentrum. De sollicitatiebrief is aan de orde. Creemers legt uit hoe je die brief in moet delen, aan de hand van voorbeelden op de overhead-projector.

'De brief is je visitekaartje', meent hij, 'en

moet kort, zakelijk maar vooral informatief zijn.' Getypt vindt hij dan ook beter dan geschreven, omdat dat duidelijker is en het meer om de informatie dan om het uiterlijk vertoon gaat.

Toch moet je brief er wel uitspringen.

'Maar je moet ook niet op zo'n manier opvallen, dat ze denken dat je een of andere rare vogel bent', aldus Fons Maes, die het inhoudelijke gedeelte voor zijn rekening neemt. De kwinkslagen van beide heren geven dit onderdeel een wat luchtiger karakter, ook als Maes niet op de term 'open sollicitatie' kan komen en het heeft over 'wild solliciteren', zorgt dat voor de nodige hilariteit.

De deelnemers aan de sollicitatiedag moeten vooraf een brief met de bijbehorende advertentie inleveren. Je hoeft echter niet bang te zijn, dat je met je fouten voor de groep voor schut wordt gezet. 'Ik wil het hier niet eens over lachwekkende beginzinnen hebben', zegt Fons Maes, maar hij haalt wel wat voorbeelden uit brieven aan, zonder overigens namen te noemen. Wie schrijft: 'In de krant van... sprong uw advertentie er 1 n o v e m b e r 1985

den Dunnen De forumdiscussie onder leiding van professor Sijben vormde de afsluiting. Een item in de discussie was de stabiliserende werking van de valutamarkt. Kan de betere informatie die stabilisrende werking verhogen vroeg een vraagsteller zich af. Van der Burg en den Dunnen betwijfelden dit. Van der Burg merkte op dat op korte termijn allerlei toevalligheden het beeld bepalen. Dat goede informatie en een goed inzicht niet hoeven te leiden tot een juist advies blijkt uit de politiek van de Robecogroep met betrekking tot de dollarkoers. 'Zij deleten zich in op momenten dat het niet moest en adviseerden om het niet te doen als het wel moesf'aldus van der Burg. Den Dunnen voegde eraan toe dat De Nederlandse Bank sterk afhankelijk is van de andere centrale banken. Een herstel van de vaste wisselkoersen noemde hij als mogelijke oplossing voor een stabiliserend beleid. p g

Trendrapport stelt psychosociale diagnose

m

'Er is bijna niemand die nog gelooft in de maakbaarheid van de samenleving'

De ziekmakende aspecten van het moderne leven Karel Geelen, medewerker van het Insti­ tuut voor Sociaal­Wetenschappelijk On­ derzoek (IVA), is redelijk tevreden over het resultaat van zijn inspanningen. 'De meeste zaken van belang heb ik toch wel aangeraakt, het boek biedt een integraal beeld van wat er in onze samenleving aan de hand is. Met een blik op de toe­ komst. De rode draad is de vertaling van algemene maatschappelijke ontwikkelin­ gen naar problemen die mensen in de na­ bije toekomst tegen het lijf kunnen lo­ pen'.

De opdrachtgever, het Programmerings­ college Onderzoek Maatschappelijke Dienstverlening (PCMD), wilde graag een diepgravende diagnose van de psy­ chosociale gesteldheid in ons land en daarnaast een 'beredeneerde voorspel­ ling hoe deze zich in de nabije toekomst zal ontwikkelen'. Deze problematiek heet erg actueel en geeft aanleiding tot veel discussie en uiteenlopende standpunten.

De PCDM wil het zogenaamde 'trend­ rapport' van Karel Geelen gaan gebrui­ ken om enige klaarheid te verschaffen in de duisternis en aan de weet te komen hoe men de eigen onderzoeksprogram­ mering kan verbeteren.

'Op alle gebied worden mensen gedwongen om flexibel te ■■

zijn.

#

Karel Geelen: 'Om het onderzoek op dit terrein in betere banen te leiden moet je weten wat er op je afkomt. E r bestaat zo­ veel onduidelijkheid. Het begrip psycho­ sociaal levert meteen al problemen op. E r bestond geen definitie van die veelge­ bruikte term. Daarnaast moet je onder­ zoeken hoe mensen hun problemen ver­ werken. Daar is ook niet zoveel over be­ kend'.

Het rapport 'Psychosociale problematiek in maatschappelijk perspectief' levert geen spijkerharde en gebruiksklare con­ clusies op. Dat was volgens de schrijver ook niet de opzet. Het ging juist om dat totaalbeeld: welke veranderingen doen zich in Nederland voor die leiden tot als 'psychisch belastend ervaren omstandig­ heden'?

En wanneer stellen psychisch belastende omstandigheden mensen voor niet te overwinnen problemen?

Geelen: 'Het zou simpel zijn geweest als je had kunnen zeggen: dit zijn de om­ standigheden die mensen in hun leven tegenkomen en dat zijn dus de proble­ men waarmee zij te kampen krijgen. E en van de centrale punten in het rapport is dat psychisch belastende omstandighe­ den onderscheiden moeten worden van psychosociale problemen. Uit veel on­ derzoek blijkt dat de meest gruwelijke omstandigheden voor sommige mensen nog geen probleem vormen'.

Mooi voorbeeld van die stelling geeft vol­ gens Geelen de Israëlische socioloog An­ tonovsky. Die heeft mensen onderzocht die in een concentratiekamp hebben ge­ zeten. De ene groep onderzochten wor­ stelde nog steeds met het verleden, de andere ging weer fluitend door het leven.

Geelen: 'Antonovsky slaat helemaal door en beweert dat 't er dus eigenlijk niet toe doet wat mensen allemaal meemaken.

Onafhankelijk van de omstandigheden zou er een schifting plaatsvinden tussen degenen die zich wel of niet kunnen red­ den'.

'Zover als Antonovsky wil ik niet gaan, maar ik ben met hem eens dat er veel meer aan de hand is dan alleen maar het leven in riskante omstandigheden. In moeilijke tijden blijken mensen vaak zeer vindingrijk, ze groeien tegen de verdruk­ king in.'

'Het is dus heel naïef om te denken dat alle mensen in bepaalde omstandighe­ den perse dezelfde moeilijkheden zullen krijgen. Daarom vind ik ook dat de nei­ ging om het beleid van de gezondheids­ zorg te richten op risicogroepen ­ bij­ voorbeeld werklozen, gescheidenen of ethnische minderheden ­ voorbijgaat aan de verschillen van weerbaarheid tussen mensen. Het is verstandiger om binnen een groep de mensen op te zoeken die het grootste risico lopen in plaats van de hele categorie bijvoorbaat als risicodra­ gend te bestempelen.'

Geelen: 'Neem de ethische minderheden in ons land: ik wil niet voor eigen paro­ chie preken, maar je zou een onderzoek moeten doen naar de mensen die er on­ danks alles in slagen om een tevreden bestaan op te bouwen en het hoofd bo­ ven water te houden. Met die weten­ schap kun je verder werken. Het huidige minderhedenbeleid komt niet goed van de grond omdat men de buitenlanders

Maak eens een inventaris vanie psychosociale problemen die de Nederlandse bevolking in é\ naaste toekomst kan verwach­ ten. Welke sociale verandering \n komen er op ons af, hoe gaan wij daarop reageren, walmeer wordt het ons teveel en worden we ziek van de omstandigheden?

Ga d'r maar aan staan. De Jhjrgse socioloog Karel Geelen kreeg van het programmeringsco/lege Onderzoek Maatschappe­ lijke Dienstverlening de omvat^ri/ke opdracht om de huidige en toekomstige ontwikkelingen in^e psychosociale gesteldheid van de Nederlandse bevolking'è kaart te brengen. Hij schreef een dik 'trendrapport' waarin Hipar weinig facetten van het Mo­ derne Leven onbesproken blijm. Culturele opvattingen, maat­ schappelijke verhoudingen, arM, primaire relaties, technolo­ gische vernieuwingen en de h^ss­cultuur.

'Achteraf denk je, hoe heb ik )f voor elkaar gekregen'.

'Flexibiliteit heeft als nadeel dat alles on­ zekerder wordt, voordeel is dat je leert hoe je onverwachte omstandigheden het hoofd kunt bieden'. Deze constatering verleidt de IVA­medewerker tot enig op­ timisme over de gezondheidstoestand van het Nederlandse volk. Tegelijk neemt Geelen een negatieve ontwikke­ ling waar op een ander terrein: de recen­ te tendens naar een tweedeling van de maatschappij zou wel eens kunnen door­ zetten. Naast de sterke groep van wer­ kenden en goed opgeleiden ontstaat een zwakke groep die in alle opzichten on­ derop ligt, die geleefd wordt, die vanaf de geboorte weinig kansen heeft, die af­ hankelijk is van de wisselvalligheden op de arbeidsmarkt. 'Deze groep zou wel eens heel fatalistisch en weinig flexibel kunnen gaan reageren. Voor hen zal het zeker moeilijk worden om niet in de pro­ blemen te raken'.

als afgesloten groep beschouwt: gooi er een paar welzijnswerkers tegenaan en het zal wel goed komen. Dat heeft vaak alleen een symbolisch effect'.

Toch koestert Karel Geelen ook wel weer de hoop dat het in ons land niet zo'n vaart zal lopen. 'Ons sociale besef is ge­ lukkig verder ontwikkeld dan bijvoor­ beeld in de Verenigde Staten. Het is toch een merkwaardig verschijnsel dat on­ danks de toenemende individualisering de solidariteit tussen de mensen niet minder is geworden: eerder is er sprake van een groei'.

Tot slot: het boek kreeg de kwalificatie 'trendrapport' mee. Wat moeten we ons daar bij voorstellen?

Geelen: 'Dat is iets van de laatste vijf, zes jaar. Omdat veel onderzoeksinstituten el­

BELASTBAARHEID Of mensen gebukt gaan onder hun soa ale omstandigheden zal vaak afhangen' van hun werkelijkheidszin. Hoe groot is het verschil t u s s e n h u n Idealen en Oe reó

liteit? E r is pas sprake van een probleem, aldus de definitie die Karel Geelen in zijn boek formuleert, 'wanneer iemand ver­ keert in psychisch belastende omstan digheden, waaraan hij of zij naar het ei gen gevoel niet het hoofd kan bieden met langerdurend lichamelijk of psi chisch onwelbevinden en/of sociaal pro blematisch functioneren als gevolg'. De verhouding tussen psychische belasting en belastbaarheid, tussen draagkracht en draaglast moet uit balans zijn.

Karel Geelen onderscheidt een vijftal ten denzen die bepalend zijn voor de ontwik kelingen van vandaag en morgen. Aller eerst is daar de culturele individualise ring: mensen streven naar zelf ontplooi ing en willen hun eigen keuzes maken Dan is er de consumptiegerichtheid: var het leven genieten, nieuwe dingen bele ven en plezier maken gaan ate idealen concurreren met een culturele traditie i gericht op beroep, carrière, en zeker held. Daarnaast valt er een nadruk op verdergaand privatisme, een streven naar meer gelijkheid en een grotere na druk op de gevoelsmatige inhoud van* menselijke betrekkingen te constateren Alle omstandigheden die tegen deze ten denzen ingaan zullen voor problemer kunnen zorgen. Ook zijn er sores te ver wachten als mensen niet kunnen vol doen aan de eisen die anderen stellen Deze eisen bewegen zich in de richtms van: zelfbeheersing en tolerantie, het af zien van geweld en moralisme. Meer ei gen verantwoordelijkheid, goede contac tuele eigenschappen, flexibiliteit. We niet aan deze moderne normen kan vol doen zal het nog moeilijk krijgen.

Karel Geelen: 'De maatschappij van * laatste jaren laat een stormachtige ont wikkeling zien die steeds minder ruimtt biedt aan afgeronde denksystemen m" gemakkelijk daaruit afleidbare gedrags codes. Het is nu ieder voor zich, er word niet meer zo gemakkelijk vanuit een cd

lectief idee gehandeld. E r is bijna nie­ mand die nog gelooft in de maakbaar­ heid van de samenleving'.

'Trouwens, ook het geloof in de oplos­ baarheid van problemen is praktisch ver­ dwenen. Daartegenover is de bereidheid om bepaalde omstandigheden te nemen voor wat ze zijn groter geworden. Som­ mige dingen overkomen je nu eenmaal.

Die instelling maakt het verschil tussen l^<!Mfci ­öh w e r k e l i j k h e i d e n d u s OOk de

kans op psychosociale problemen klei­ ner'.

Op elk gebied, aldus Geelen, worden mensen gedwongen flexibeler te zijn.

j I

kaars resultaten niet kennen en de kennis over bepaalde onderwerpen erg versnip­ perd is, probeert men met een trendrap­ port een totaalbeeld te geven van de stand van zaken op een gegeven mo­ ment. Wij zijn maanden zoet geweest met de ordening van het werk van ande­ re onderzoekers. E r is een hopeloze brij aan kennis, waarbij elk totaalbeeld volle­ dig ontbreekt. Dat maakt de betekenis van wetenschappelijk onderzoek voor het publiek en de beleidsmakers vaak ook geringer dan ze zou kunnen zijn.'

En over de toekomstgerichtheid van het onderzoek: is dat geen hachelijke preten­ tie?

Geelen: 'Natuurlijk is het onzinning om te willen voorspellen waar het in de toe­ komst naar toe gaat. Dat kunnen zelfs de economen met hun modellen niet. Je kunt hooguit waarschijnlijkheden aange­ ven. Je noemt een aantal mogelijke ont­ wikkelingen op en je wijst op onderwer­ pen die in elk geval nader onderzoek be­ hoeven'.

Achterin het boek staat dan ook een twintig pagina's lange opsomming van onderwerpen die volgens Karel Geelen alleszins de moeite van een nadere be­ studering waard zijn. Als die voorstellen allemaal worden gehonoreerd dan zit het IVA de komende vijf en twintig jaar in elk geval gebeiteld.

Twan Geurts

vervolg van pag. 3

Het onderzoeksverslag 'Psychosociale proble­ matiek in maatschappelijk perspectief' is te­ gen kostprijs (f 25, — incl verzendkosten, 245 pag.) te bestellen bij het I VA te Tilburg, door overmaking van het betreffende bedrag op bankrekening NMB 68 65 13 886 (girorek van de bank. 1069000), onder vermelding van de titel.

Het I S telefonisch te bestellen onder nummer 013­662443.

'Inderdaad, het ministerie hanteert niet de cijfers van Groningen, maar die van de instellingen zelf. De universiteiten stu­ ren hun 1 decembertelling naar het CBS, die op zijn beurt de universiteiten controleert. Daarna gaan de cijfers naar het Wetenschappelijk Onderzoek Ra­ ming Studentenaantallen (WORS), die aan de hand van de 1 decembercijfers raamt hoeveel studenten er in het studie­ jaar 1986/87 aan de verschillende instel­ lingen studeren. E n deze raming is bepa­ lend voor de grootte van de rijksbijdrage.'

En als nu eens een telling met opzet fout is, wat gebeurt er dan?

'Bij mijn weten is dat nog nooit voorge­ komen, maar als het ooit gebeurt, dan zal er zeker een strafkorting komen op de bijdrage.'

Het moge nu inmiddels duidelijk zijn waarom het openbaar maken van de stu­ dentenaantallen veelal zo moeizaam ver­ loopt. Voor de volledigheid ­ en het ima­ go ­ is het vaak beter er nog even het zwijgen toe te doen, om pas na uitge­ breide telling met de 'juiste' cijfers te ko­ men.

Tot slot Van E lsdingen: 'Op 1 september hebben we vijfentachtig procent van de inschrijvingen in huis, waarvan driekwart reeds in de computer zit. W e komen dan no5 niet met de exacte cijfers naar bui­ ten, omdat ze nog een vertekend beeld geven. Op 1 oktober is al negentig pro­ cent van alle inschrijvingen bewerkt en dat geeft dus een beter beeld van de stand van zaken.'

Zijn de cijfers eenmaal bekend, dan gaan ze eerst naar het College van Bestuur, al­ vorens de diensten ze op de KHT voor­ gelegd krijgen.

'Maar dat houdt niet in dat het College de cijfers bij een minder gunstige uitslag kan achterhouden. Het krijgt de cijfers alleen ter kennisgeving voorgelegd, al­ leen bij twijfel kan het College de telling over laten doen. Ik vind het gewoon niet elegant als de diverse instanties op de hogeschool het cijfermateriaal eerder in handen krijgen.'

Inschrijvingen oorzaak te zoeken. E n mocht die een­ maal gevonden zijn, dan worden de ge­ gevens met de grootst mogelijke voor­ zichtigheid naar buiten gebracht. Maar om de 1 decembertelling kan geen uni­ versiteit heen. De uitslag daarvan ver­ schijnt hoe dan ook in het openbaar.

Op de vraag van het ministerie van O & W in Zoetermeer hoe de gegevens van die belangrijke algemene telling verwerkt worden en of er geen toezicht is op de juiste wijze van het tellen, komt niet zo een­twee­drie een antwoord.

'Eh, ik geloof dat we bij het vaststellen van de rijksbijdrage de cijfers van Gronin­ gen hanteren', aldus een wetenschaps­ voorlichtster.

Ja, maar Groningen kent alleen de aan­ meldingen van eerstejaars en die telling is weer niet juist vergeleken met de in­ schrijvingen op de hogeschool. Als de eerstejaars aanmeldingen in Groningen opgeteld worden bij de inschrijvingen van ouderejaars in Tilburg, dan is dat al­ tijd voordeliger voor de KHT. 'Oh, maar we krijgen toch altijd papieren van het CBAP. Maar ik wil wel even na­ vraag doen.'

Monique van Blijswijk Tilburgs H o g e s c h o o l b l a d

Karel Geelen

1 n o v e m b e r 1985

W^T.' is^X* jg?~3^A­

• • ^ • ' ^

ö/y Groenwoudt Profimarkt ^ wordt met man en macht gewerkt om het alle klanten goed naar de zin te maken. Vandaar bij ons: * * * LIENWARD COLLEGE Chr. Scholengemeenschap Atheneum ­ H.A.V.O., Kanaalstraat 15, 8933 AL Leeuwar­ den.

Gevraagd voor na de Kerstvacantie of zoveet eerder als mogelijk is:

WILDFESTIVAL 1985" speciale wildkaart met verfijnde wildgerechten

*

een zeer uitgebreid assortiment alle artikelen superlaag geprijsd talloze één-persoons verpakkingen versaanbiedingen in kleinere hoeveelheden net zo voordelig

(

Dus: ook al l één voordelig uit bij:

DOCENTIE) E conomie/handelsweten­ schappen

Ter introduktie een sF>eciaal

"JACHTMENU" (7 gangen) prijs per couvert

f

0«ff~

in verkorte samenstelling

^49,-

Restaurant

„DEN SCHOUT" O r a n j e s t r a a t 4 (tussen Pateisrmg en Emmastraat)

Tel. 013­434512/674394 Tilburg (donderdag rustdag)

^ '

voor 5 uur handelswetenschappen, 4 uur economie II en 20 uur economie I in een schaal van 10­functie.

Kandidaten die uit overtuiging willen mee­ werken in het pret. chr. onderwijs en In­ stemmen met de grondslag van de vereni­ ging, kunnen hun sollicitaties met volledige inlichtingen en eventueel telefoonnummer zo spoedig mogelijk richten aan de rector, de heer M. ter Haar, p/a Kanaalstraat 15, 8933 AL Leeuwarden.

I^BKÊ^

Gelukkig was hij wel zo slim om een WA verzekering af te sluiten.

Het 'Zekerheidspakket' van de SSGZ is er voor alle studenten, dus ook voor jou.

Premies van 37,50 tot 75,­per jaar Vraag de folder!

(01719)­70944

^2^2 SSGZ 1970 Antwoordnummer 10070, 0Pl^P 2200 VB Noordwijk. Of stap binnen ^ Q f l bij het plaatselijk informatiebureau •

■ ^

van de SSGZ.

I

GROENWOU Lievevrouweplein 11­12 Tilburg

Veldhovenring 102 Tilburg

,!

De controleurs der boeken

■'S

S f

Sinds 1931 is het mogelijk om aan de Til­ burgse hogeschool een examen in de ac­ countancy af te leggen. Zelf heb ik nooit de behoefte gevoeld om dat te doen: ik ben al blij dat ik heelhuids door de exa­ mens van een ander vak ­ psychologie ­ ben gerold. Toch ben ik de 'Geschiedenis der accountancy in Nederland', geschre­ ven door Johan de Vries, gaan lezen.

Zou dat vak ook zoveel te danken heb­ ben gehad aan geweld, ruzie en de jacht op beunhazen?

Bij de psychologie waren die drie facto­ ren belangrijk. Zonder de twee wereld­ oorlogen, explosies van geweld, zou ons vak veel minder inhoud hebben gehad.

Een ordinaire professorenruzie zorgde er voor dat een beroepsvereniging van psy­ chologen werd opgericht. Toen die vere­ niging er eenmaal was, ging men op beunhazen jagen. Tijdens die jacht werd er voor gezorgd dat de titel van psycho­ l o o g wettelijk beschermd werd.

Accountancy ontwikkelde zich iets an­ ders. De rol van geweld was meer verslui­ erd: voor zover oorlogen hebben bijge­ dragen tot de industrialisatie van ons land, waren ze van invloed op de ontwik­

keling van de accountancy. Maar van di­ rect belang waren toch vooral de econo­ mische oplevingen aan het eind van de negentiende eeuw en na de eerste wereld­ oorlog. Zonder economie geen accoun­ tancy. Bij het groter worden van onder­ nemingen verandert de eenvoudige kan­ toorbediende in de minder eenvoudige accountant.

Was ruzie belangrijk? Ja. In 1895 wordt een beroepsvereniging van accountants opgericht. Enige tijd later is er ruzie: een andere vereniging splitst zich dan af. En al snel ritselt het in ons land van de grote­ re en kleinere, elkaar beconcurrerende beroepsverenigingen. Maar belangrijker dan ruzies waren de schandalen. Aan het eind van de negentiende en het begin van de twintigste eeuw werd er op allerlei

plaatsen flink met de kas gesnoeid. Mal­ versaties waren bijzonder stimulerend voor de ontwikkeling van het beroep van accountant: het vak van de controleurs der boeken.

Bij de opkomst der beroepsverenigingen werd ook de jacht op beunhazen geo­ pend. Het is aardig dat er een tijdlang zo­ veel verschillende verenigingen waren: verenigingen konden nu jacht maken op verenigingen.

Volgens De Vries was het beroep zo om­ streeks het midden van de jaren dertig geconsolideerd. Zijn geschiedschrijving wordt daar ook afgesloten; hij behandelt een relatief korte periode.

Is het een leuk boek? Ja en nee. Ik vond het aardig om te zoeken naar de overeen­ komsten en verschillen met het vak waar ik zelf in thuis ben. Meer in het algemeen vond ik het interessant om te zien hoe be­ langrijk algemene economische ontwik­ kelingen zijn voor de opkomst van het beroep van accountant. Je ziet in dit boek mooi geïllustreerd hoe Nederland in een korte periode een heel ander soort land wordt.

Maar: wie zelf geen accountant is, zal grote moeite moeten doen om het boek van De Vries uit te lezen. De geschied­ schrijver heeft uit archieven heel wat na­ men van personen opgedoken. De meeste mensen die in dit boek genoemd worden.

Katholiek Hoger Onderwijs, een terugblik ''*MSf­Jf

Het enkele feit, dat de nederlandse ka­ tholieken eerst laat zijn begonnen hun kinderen in wat grotere aantallen naar universiteit of hogeschool te zenden, heeft er niet weinig toe bijgedragen, dat men in onze kringen alles wat maar enigszms met 'studeren' te maken had lang is blijven overschatten.

Waren het niet de gegadigden voor de meest eervolle maatschappelijke posities, die hun vorming aan een instelling voor hoger onderwijs hadden ontvangen?

Werd het woord 'student' niet veelal met een hoofdletter geschreven en gold het inschrijvingsbiljet aan universiteit of ho­ geschool in zekere zin niet als een wissel op de grote wereld? Zelfs de geloofsafval onder studenten placht men vaak daar­ aan toe te schrijven, dat de jonge acade­ mieburger in aanraking kwam met d e ­ zij het dan helaas: onrechtzinnige­weten­ schap; vooral toen in de vorige eeuw de natuurwetenschap zo'n belangrijke rol ging spelen in het geestesleven van die tijd en voor zich het recht scheen op te ei­ sen ook de laatste levensraadsels eens voor al tot oplossing te brengen. Naar gangbaar spraakgebruik zag men de stu­ aent gezeten aan de voeten van goddelo­ ze leermeesters, van mannen, die ­ eve­ nals Multatuli met zijn Ideeën ­ door hun hemelbestormende colleges zo'n greep op de studerende jeugd heetten te heb­ ben dat velen tot ongeloof vervielen, loch zijn er ook toen al stemmen opge­ gaan, die tot de meer nuchtere conclusie kwamen, dat ­ om met de vroegere Gro­ ninger fysioloog, dr. F.J.J. Buytendijk, te spreken ­ de twijfels, waaraan de stu­ dent op grond van zijn studie geacht werd te zijn blootgesteld, in de meeste gevallen slechts het begrafenisceremo­ nieel vormden van een bereids dood ge­ oof. Vaak liep hij meer gevaar voor ge­ loof en zeden door deel te nemen aan het hooggeprezen en in allerlei toonaarden bezongen studentenleven, dan op colle­

Tilburgs Hogeschoolblad

TE BERDE

ges, die vooral in de rechtsfaculteiten, meer uit traditie werden bezocht.

Maar een dergelijke zienswijze was bin­ nen de katholieke gemeenschap op het einde van de vorige en het begin van deze eeuw nog allerminst gemeengoed. Toen dan ook een voortschrijdende emancipa­ tie om katholiek kader vroeg, kwam de wens naar voren tot het in het leven roe­ pen van eigen instellingen voor hoger on­ derwijs, waar een toekomstige intelligen­ tie de voor examens en beroepsuitoefe­ ning noodzakelijke kennis uit bekende handen zou ontvangen, zonder gevaar om door een materialistische wetenschap te worden geïnfiltreerd en geindoktri­ neerd.

Wat zich echter al veel eerder, in de da­ gen van de zogeheten liberale staat, had voorgedaan, was zich inmiddels ook in roomse kring gaan herhalen. O nze eman­ cipatie heeft naast een veelsoortige bewe­ gingsvrijheid voor de Nederlandse roomskatholieken ook de stoot gegeven tot het ontstaan van een eigen leidende stand. Deze was er om begrijpelijke rede­ nen veel aan gelegen de eenmaal verwor­ ven posities zo lang mogelijk 'en familie' te houden. Zo ontstond ook binnen onze gelederen de figuur van de student, die ­ mits hij maar zorgde, dat vaders sjees hem niet vóór tijd kwam halen ­ al op een vroeg tijdstip de kruiwagen zag klaar­ staan om hem naar de plaats van zijn keuze te brengen.

Geen wonder dan ook, dat het bij de komst van de katholieke universiteit me­ nigeen aan het hart ging de toekomstmo­ gelijkheden, die het georganiseerde corps­ en clubleven aan de openbare in­

stellingen bood, voor het wisselvallig bestaan in een Gelderse provinciestad te moeten prijsgeven. Doelbewust is er daarom in die dagen voor gezorgd, dat de 'Carolina' geen soort Rome of Fri­ bourg of zelfs Leuven zou wqrden, maar het vaderlandse kenmerk vertoonde, om op die wijze contact met de openbare universiteiten en'invloed op de landgeno­ ten te verzekeren. Zo werd de katholieke universiteit ook interessant voor al diege­ nen, die geen vakgeleerden wilden of konden worden, maar slechts een prak­ tisch levensdoel voor ogen hadden, nu het spel van student en de betovering van het academisch milieu daar evenals el­ ders binnen handbereik kwamen te lig­ gen. 'Nooit één college gevolgd', zou een alumnus van de Nijmeegse rechtsfacul­ teit uit de dertiger jaren veel later, tijdens een vraaggesprek met Bibeb in Vrij Ne­ derland, verklaren. 'Ik huurde een auto, laadde die vol boeken en ging twee we­ ken ergens werken. Dan terug om weer te 'feesten'. De 'alte Burschenherrlichkeit' ten voeten uit. Met wijlen prof. dr. Ge­ rard Brom kan men echter vragen, of dit niet gegaan is ten koste van een eigen ka­ rakter dat het bestaansrecht van de ka­ tholieke universiteit moest bepalen. Dit eigen karakter, dat in de preambule op het in THB van 21 juni j.l. bedoelde pau­ selijke document nog eens ter sprake schijnt gebracht, had tot alles anders moeten leiden dan het eenvoudig kopië­ ren van bestaande voorbeelden.

Tot dan toe was het vaak zo geweest, dat aan de benoeming van een katholiek tot hoogleraar aan een der openbare univer­ siteiten of hogescholen nauwelijks te denken viel. Zelfs toen aan die achteruit­ zetting nominaal een einde scheen geko­ men is het toch nog herhaaldelijk voor­ gekomen, dat het aantal kerkverlaters onder hoogleraren soms het getal prakti­ zerende katholieken overtrof. Wilde ka­ tholiek Nederland daarom aanspraak

blijven schimmen. Een stoet van spoken trekt aan het oog van de lezer voorbij.

Op enkele uitzonderingen na komen de in dit boek genoemde accountants niet tot leven.

Neem bijvoorbeeld één van de tientallen medespelers uit dit boek: K.A. Warmen­ hoven Jr. O p blz. 44 woont hij een verga­ • dering bij. Op blz. 126 zit hij in een com­ missie. Op blz. 127 neemt hij het woord; hij zegt daar: 'Nu is er mogelijk nog iets te bereiken; laten wij de zaak los, dan ge­ raken wij in de verknijping en moeten of ons zelve maar redden of alles aannemen wat ons wordt aangeboden.' En verder­ op op blz. 127 is hij verhinderd om aan een vergadering deel te nemen. Daarna verdwijnt hij uit dit boek.

Toevallig is die K.A. Warmenhoven Jr. mijn overgrootvader. Ik heb zijn spook­ achtig optreden met warme belangstel­ ling gevolgd. Maar de tientallen andere spelers die De Vries ten tonele voert zijn geen familie van me. Ik werd duizelig van al die nietszeggende namen die De Vries uit de archieven tevoorschijn heeft getoverd.

Karel Soudijn Johan d e Vries: Geschied enis d er ac­ countancy in Ned erland ; aanvang en ontplooiing, 1895­1935. Assen: Van Gorcum, 1895, 251 blz., f 49,50,—. maken op een gelijkwaardige plaats in de wetenschappelijke bedrijvigheid, dan moesten daarvoor in aanmerking ko­ mende geloofsgenoten, na te zijn vrijge­ steld van de beslommeringen voor het dagelijks brood in een ambtelijk bestaan of in het vrije beroep, meer dan voor­ heen in de gelegenheid worden gesteld zich via een leerstoel aan een instelling voor hoger onderwijs uitsluitend aan de wetenschap te wijden. Een eigen univer­ siteit was daartoe onontbeerlijk.

Helaas heeft men bij de samenstelling van een eerste wetenschappelijke staf dit bijzondere karakter van een katholieke universiteit niet voldoende onderkend en er al te weinig rekening mee gehouden, dat een dergelijke instelling juist met het oog op haar eigen voortbestaan prolifiek genoeg moet zijn om talenten te ontwik­ kelen en jonge geleerden te vormen, om zo onder meer ook in staat te zijn even­ tueel optredende vacatures uit eigen re­ serves aan te vullen. Dr. Gerard Brom heeft daar in een in 1955 onder de titel 'Dies natalis' verschenen monografie een boekje over opengedaan. Hieruit blijkt, dat verschillende alleszins professionele figuren bewust buiten de senaatskamer zijn gehouden, om reden dat zij 'voor zo lastig bekend stonden, dat ze als profes­ sor de toekomstige universiteit binnen een jaar uiteen zouden laten springen'.

Anderzijds werd er dermate getwijfeld, of er binnen de kring der geloofsgenoten wel voldoende hout was om professoren uit te snijden, 'dat er landgenoten wer­ den voorbijgegaan voor buitenlanders, die niet altijd beter waren, zich niet eens in ons volk inleefden door Nederlands te leren, het grootste deel van het jaar in hun eigen land doorbrachten... en zich voor het school maken bij jonge geleer­ den weinig of geen moeite gaven'. Een toch wel wat schamele start voor een in­ stituut van wetenschappelijke allure, waarvan de oprichting door het toenma­ lige Nederlandse episkopaat op één lijn werd gesteld met de kerstening van ons volk en het herstel van de hiërarchie. mr. J.J.A. Lucas

1 november 1985

G. Bedaux over J. Bedaux

het ontwerpen van de hogeschool heeft hij weinig toegegeven' Het atelier aan de Zouavenlaan 77 exposeert momenteel nog tot en met 2 november werk van de 75-jarige architect J. Bedaux, die o.m. verantwoordelijk is voor het ontwerp van de Tilburg se Hogeschool. Zondag 3 november om 15.00 uur wordt aan de Zouavenlaan 77 tevens een lezing over zijn architectuur gehouden door de Tilburgse kunstenaar Hans van Zummeren.

Een gesprek met Bedaux zelf over zijn werk en in het bijzonder zijn ontwerp van de hogeschool, bleek niet te realiseren, maar wel was één van zijn zonen bereid wat meer te vertellen over de architectonische visie van zijn vader en over de totstandkoming van de gebouwen van de hogeschool. G. Bedaux is socioloog en werkzaam bij het architectenbureau Bedaux en Geelen, dat nog steeds in de lijn van J. Bedaux werkt.

In de periode dat J . Bedaux als architect werkzaam was verrijkte hij Tilburg met een aanzienlijke hoeveelheid gebouwen, die ondanks de geheel verschillende functies allemaal gekenmerkt worden door een strakke, sobere stijl. Behalve de hogeschool zijn bijvoorbeeld ook de studentensporthal, het kantongerecht, het gebouw van de GGD en de kerk van Fatima ontwerpen van zijn hand.

Hoe was het eigen/ijk moge/ijk dat uw vader van boekhouder op het aannemersbedrijf van zijn vader min of meer bij toeval architect werd, zonder een specifieke bouwkundige opleiding?

G. Bedaux: 'Voor ontwerpen zelf is niet zoveel kennis nodig en specifieke kennis kun je inhuren. Ik denk dat mijn vader een feilloos aanvoelingsvermogen had en ongetwijfeld heeft hij de plank ook weleens flink misgeslagen. Bovendien hield hij zich alleen bezig met ontwerpen; organisatie, administratie en bouwbegeleiding werden door het architectenbureau verzorgd. Verder moet je goed weten waar je grenzen liggen en ik denk dat hij dat wel wist'.

Het gedeelte van de hogeschool waar Bedaux voor tekende - de huidige gebouwen A, B en C - is in twee fasen gebouwd. In 1962 werd de laagbouw geopend (gebouw A) en ruim tien jaar later werd daar een hoogbouw aan toe gevoegd (gebouw B en O .

Kunt u iets vertellen over de totstandkoming van dat eerste gebouw?

gehouden met eventuele uitbreiding.

Aanvankelijk had hij drie glasachtige torenflats in zijn ontwerp, die op geen enkele wijze met elkaar verbonden waren.

De bouw werd echter functioneler, omdat minder geld beschikbaar was. De drie flats werden samengevoegd tot één hoogbouw, die d.m.v. een glazen toegangsgang met de laagbouw werd verbonden. Het aantal studenten bleef na realisering van de hoogbouw echter groeien en nieuwe uitbreiding kon dan ook niet uitblijven. Voor alle gebouwen die later gebouwd werden, werd Bedaux niet meer gevraagd.

Wat vond hij daarvan?

G. Bedaux: 'Dat heeft hij nooit aardig gevonden, zeker niet toen de mensa door collega Kraayevanger gebouwd zou worden. In eerste instantie zou de mensa namelijk direct tegen de hoogbouw aangebouwd worden. W e hebben toen zo ongeveer alle registers opengetrokken om dat plan te verhinderen, dat inmiddels al goedgekeurd was door de gemeente Tilburg. In onderling overleg met de rijksbouwmeester werd toen besloten dat dat gebouw er wel zou komen maar zo'n 30 meter verder'.

Krijgt uw architectenbureau ook de opdrachten voor nieuwbouw?

G. Bedaux: 'Nee, de nieuwbouw niet. Ze hebben mijn vader na de tweede nieuw-

bouw wel gevraagd of het gebouw uitbreidbaar was, maar zijn ontwerp waarin hij een dwarswand had gezet op de hoogbouw is nooit uitgevoerd. De hogeschool was bezig met plannen voor het bouwen van een psychologische faculteit en wilde wel eens iets geheel anders.

Een jonge Amsterdamse architect maakte een soort labyrinthachtig ontwerp. Hij is echter snel aan de dijk gezet en toen zijn ze uiteindelijk teruggevallen op een degelijke architect die de sociale faculteit en ander faculteiten bouwde.'

U heeft het nu gehad over veranderingen aan de buitenkant, maar hoe zat het met veranderingen aan de binnenkant? In de voordracht die uw vader hield bij de opening van de tweede nieuwbouw had hij wel wat commentaar op de verzorging van het interieur van de hogeschool.

G. Bedaux: 'Ik herinner me dat hij op een gegeven moment de hogeschool schijnt binnengelopen te zijn en alle papieren die links en rechts hingen overal eraf gerukt heeft, omdat hij dat gewoon een aanslag op zijn ontwerp vond. Toch speelt dat altijd wel een rol. Een architect heeft het liefst dat zijn gebouw een plaatje is, maar dat is in het gebruik lang niet altijd het geval'.

De inrichting van de hogeschool leverde ook nog wel eens problemen op, omdat opvattingen van bijvoorbeeld de schoonmaakploeg lijnrecht tegenover die van Bedaux stonden. G. Bedaux: 'Mijn vader heeft regelmatig een felle strijd gevoerd tegen de schoonmaakterreur, omdat het gebouw zolangzamerhand niet meer door de architect maar door de schoonmaakploeg ontworpen werd. Natuurlijk moetje wel rekening houden met hun inbreng, maar mijn vader vond niet dat een gebouw alleen gemaakt moest worden om zo functioneel mogelijk te kunnen schoonmaken. Over een eventueel niveauverschil in de koffiekamer viel niet te praten, de koffiewagentjes moesten erdoor kunnen.'

Hij was dus niet iemand die gemakkelijk compromissen sloot?

G. Bedaux: 'Nee, ik denk dat daardoor de relatie met de hogeschool een beetje

Architect Jo Bedaux veranderd is. Ook de studentenopstand van 1968, waarin om meer democratisering gepleit werd, had de nodige invloed.

Mijn vader was eigenlijk iemand van de oude stempel. Hij verstond zijn vak, wist wat hij deed en vond dat de opdrachtgever maar moest afwachten wat er uit de opdracht rolde. Tegenwoordig kun je dat niet meer maken; wij werken veel meer in overleg met de opdrachtgever. Mijn vader liet echter duidelijk merken wat zijn opvatting was. Zowel bij het ontwerpen van de hogeschool als van het kantongerecht heeft hij weinig toegegeven. Beide zijn dat toch de gebouwen waar hij met het meeste vuur z'n opvattingen heeft verdedigd.

Yvonne Ton

G. Bedaux: 'Het curatorium gaf hem de opdracht voor de hogeschool samen met architect Van der Laan, die destijds al een gevestigd architect was in tegenstelling tot mijn vader. Omdat het echter zijn eerste grote project was vond het curatorium dat hij dat maar in samenwerking met een andere architect moest doen.

Het eerste ontwerp was een heel klassiek gebouw met zuilen en tempalen, heel statig en sober. Om de één of andere reden voldeed dit ontwerp niet en werd nooit gerealiseerd.

Onafhankelijk van elkaar maakten mijn vader en Van der Laan in een paar maanden tijd toen een geheel nieuw ontwerp.

Van der Laan erkende direct dat het ontwerp van zijn collega beter was, wat een hele stap was voor iemand die toch al gevestigd was. Dat ontwerp is toen gekozen, hoewel er nog een heleboel commissies over gevallen zijn'.

Omdat de hoeveelheid ruimte al snel niet meer toereikend was werd behalve een laagbouw ook nog een hoogbouw neergezet. Bij het ontwerp van het eerste gebouw heeft Bedaux al terdege rekening

Tilburgs Hogeschoolblad

1 november 1985

ALGEMENE

INFORMATIE

C O M M U N i a U E V A N DE VERGADERING V A N DE C O M M I S S I E PERSONEELSOVERLEG d.d. 25 oktober 1985 1. Op het voorstel vatThet College van Bestuur om in te stemmen met het personeelsplan sporttechnisch personeel van de Stichting Studentensport, is door de fracties een verdeeld advies gegeven.

De ongeorganiseerden zijn van mening dat eerst de besluitvorming over de bestuursstructuur afgewacht moet worden waarna vervolgens de plannen rondom zowel het sporttechnisch als het niet-sporttechnisch, personeel tesamen dienen te worden behandeld; hun advies is derhalve negatief.

Het advies van de CFO-fractie daarentegen is positief. De A ^ V A / K A B O wil nu niet op een besluit van het College aandringen doch verzoekt de behandeling één maand uit te stellen, omdat op die termijn dan wellicht enig zicht zal bestaan op de voortgang van de werkzaamheden rondom de bestuursstructuur.

Het College zal zich nader beraden.

2. De Commissie stemt in met het voorstel van het College inzake functieverbreding en functieverrijking.

3. De volgende vergadering van de CPO vindt plaats op vrijdag 29 november a.s.

Tilburg, 28 oktober 1985 BOEKEN ZOEKEN M E T DE COMPUTER In de eerste weken van november zullen in alle afdelingsbibliotheken terminals beschikbaar komen, waarmee de bibliotheekbezoeker zelf zijn literatuur kan selecteren. Boeken zoeken met de computer is een ontwikkeling, die sterk in opkomst is. Het biedt veel meer mogelijkheden om de gewenste publicatie(s) te vinden dan de conventionele kaart- en microfischecatalogus.

In de conventionele catalogi heeft de bibliotheek de titels voor de gebruiker al op een rijtje gezet. Dat gebeurt volgens vaste, internationaal geaccepteerde regels. Uit de praktijk weten w e dat de gebruiker met de kennis van het alfabet een aardig eind uit de voeten kan komen, maar ook dat menigeen er niet in slaagt zijn zoekactie tot een goed einde te brengen. Die regels geven vooral bij niet-Nederlandse namen nog al eens een afwijking in de sorteervolgorde te zien en men treft de publicatie niet aan op de plaats waar men zoekt.

In de on-line catalogus is van sortering geen sprake. Men kan daar alleen selecteren. Dat is eigenlijk niet meer dan een gegeven term vergelijken met alle termen, die in de database aanwezig zijn. Zo'n selectie kan men uitvoeren op: Namen van auteurs; woorden uit de titel; woorden uit de naam van een congres; woorden uit de naam van een instelling, die voor de publicatie verantwoordelijk is; systematische code.

Men kan bovendien de verschillende zoekmogelijkheden combineren of verder specificeren.

Ervaringen elders hebben reeds geleerd, dat de gebruikers graag werken met onze catalogusvorm. Ook werd duidelijk, dat het zoekpatroon zich fundamenteel wijzigt. Deze benadering van de catalogus is dus ook voor de bibliotheek nog nieuw. Ook hier zal de nodige ervaring moeten worden opgedaan om een zo goed en optimaal mogelijk systeem ter beschikking te stellen.

De versie, die nu ter beschikking komt is nog duidelijk een experimentele, vertoont onvolkomenheden en zal in 1986 verbeterd worden. Ondanks die tekorten, die het meest hinderlijk zijn bij een aantal stopwoorden en bij de systematische coden, is deze experimentele versie voldoende interessant om ze voor gebruik vrij te geven. Het is meer dan leuk speelgoed. Het kan voor velen een ontdekkingsreis in de bibliotheek worden. Het is echter bovenal een gereedschap, waarmee efficiënt gewerkt kan worden. Met de MENU-versie wordt de gebruiker aan de hand genomen en vertrouwd gemaakt met de mogelijkheden. Voor de gebruiker met enige ervaring staat de COMMANDO-versie ter beschikking. Bijliggende vouwbladen en de hulpschermen van het systeem geven voldoende uitleg o m van start te kunnen gaan. Bij problemen of onbevredigend zoekresultaat kan de microfische catalogus nog erg van nut zijn. Bovendien zijn de bibliotheekmedewerk(st)ers zoals altijd bereid o m u te helpen.

BIBLIOTHEEK Ruim één jaar functioneert in de bibliotheek een geautomatiseerd rappèlsysteem. Leners die hun boeken niet tijdig terugbezorgen, ontvangen een rappel. Het eerste rappel heeft het karakter van een waarschuwing en is (nog) gratis. Aan een tweede en volgend rappel zijn kosten verbonden.

Thans is dit systeem geëvalueerd.

Voornaamste conclusie is daarbij geweest, dat het overgrote deel van de geleende boeken tijdig wordt teruggebracht en dat het aantal zoekboeken tot een minimum is beperkt. De beschikbaarheid van boeken voor de gebruiker is duidelijk groter geworden.

Naast deze positieve conclusie staat echter een belangrijk negatief punt.

Het aantal rappels blijft stijgen. Kennelijk laten veel leners het op een eerste rappel aankomen.

In het afgelopen jaar moesten ruim 15.000 eerste exemplaren worden verzonden. Aangezien dit rappel thans gratis is, betekent dit dat de bibliotheek op deze 'service' moet toeleggen.

Voor de bibliotheek is dit aanleiding aan de gebruikers dringend te verzoeken het eerste rappel niet af te wachten, doch het geleende boek tij-

Tilburgs Hogeschoolbiad

dig terug te bezorgen of tijdig te verlengen.

Ingeval de lijn van het afgelopen jaar zich doorzet, zal een bijstelling van de rappèlgelden onvermijdelijk zijn.

PSYCHOLOGISCHE CONDITIETRAINING Informatie over de Psychologische Conditietraining is verkrijgbaar bij Buro Studentenpsychologen kamer 7 gebouw N. Afz. Ronald Verboom studentenpsycholoog

SMEETSKRING Oproep aan de twee-fasen structuur studenten, die van september 1984 september 1985 bij de Stichting voor fiscale rechtshulp 'de Smeetskring' medewerker zijn geweest.

Gelieve jullie gegevens omtrent administratienummer en studierichting (fiscaal economie danwei fiscaal jurist) door te geven. Dit in verband met de V^ Sb-regeling.

Coördinatoren van 'de Smeetskring'.

CURSUS MARKETING 2

I N T E R N A T I O N A A L STRAFRECHT

M E T H O D O L O G I E ( S M T VI)

In verband met een internationale conferentie is de bijeenkomst van de cursus Marketing 2 van drs. P. Versteijne op vrijdag 15 november a.s.

(11.15-13.00 uur) verplaatst van SZ-17 n a a r / 4 Z - / / 7 .

De verplichte literatuurlijst voor het tentamen Internationaal Strafrecht is verkrijgbaar op kamer B 911.

Zij die nog niet (met voldoende resultaat) voldaan hebben aan de verplichting voor S M T V I , Methodologie, als examenonderdeel van het doctoraalexamen oude stijl (vijfjarige opleiding) worden voor het laatst in de gelegenheid gesteld daarover een schriftelijk tentamen af te leggen.

Dit tentamen vindt plaats op 31 januari 1986.

Gelieve u daarvoor op te geven via het groene formulier, bestemd voor opgave voor 'doctoraal tentamens studierichting sociologie voor 01.09.'85'.

Opgave vóór 10 november 1985.

SOCIALE ZEKERHEIDSRECHT In het voorjaarsemester 1986 is het de studenten weer mogelijk deel te nemen aan het keuzevak sociale zekerheidsrecht.

O.l.v. Dr. Danny Pieters zal er dit jaar nader ingegaan worden op een aantal facetten van de globale problemaitek 'werken of niet werken in het sociale zekerheidsrecht'.

Zullen inzonderheid behandeld worden: - vragen rond het arbeidsethos in het (sociale zekerheids-) recht evenals rond de mogelijke invoering van een 'basisinkomen' voor allen; - de vormgeving van de werkbereidheidsvereiste in de werkloosheidsregelingen (nieuwe WW?) en de bijstandswetgeving, met telkens bijzondere aandacht voor de passende-arbeidsproblematiek.

De passende arbeidscomponent bij de evaluatie van arbeidsongeschiktheid worden tevens nader onderzocht; - werken met behoud van uitkering.

De eerste maand zullen deze themata ingeleid en gesitueerd worden; de daaropvolgende anderhalve maand zullen de studenten een deelonderwerp uitdiepen en een werkstuk opstellen. Het werkstuk zal omvatten: een bibliografie, een overzichtsnota van de behandelde problematiek en een nota met de bepaling van een persoonlijk standpunt. Tijdens de slotzitting(en) zullen de verscheidene deelonderwerpen door de studenten kort gepresenteerd worden en het voorwerp vormen van een discussie.

Nadien zal de studenten nog enkele weken gegund worden om hun werkstuk alsnog bij te stellen.

Er kan nu reeds ingeschreven worden voor deelname aan deze werkgroep, (beperkt aantal deelnemers!): een inschrijvingslijst ligt op het faculteitssecretariaat.

Voor nadere inlichtingen kan men terecht bij Danny Pieters, Vakgroep Sociaal recht en Sociale Politiek, kamer 836 tijdens diens spreekuren, do 14-15 uur of op afspraak.

VACATURE Bij het mentoraat van de faculteit der rechtsgeleerdheid worden gevraagd per 1 januari 1986: TWEE STUDENT-ASSISTENTEN (V/M) voor 1 dag per week.

Talken: - Het organiseren van activiteiten in het kader van het mentoraat in samenwerking met mentoren en eerstejaarsstudenten.

- Het werven en begeleiden van mentoren.

- Het deelnemen aan de organisatie van het mentoraat en het onderhouden van contacten met derden, zoals het bureau van de faculteit, de vakgroepen van het eerste jaar, de Dienst Studentenzaken en Welzijn.

Functie-eisen: - Een positieve houding ten aanzien van het mentoraat van de faculteit.

- Het vermogen o m goede contacten te onderhouden met verschillende personen en instanties.

- Een goede mondelinge en schriftelijke uitdrukkingsvaardigheid.

- Organisatorische kwaliteiten.

Informatie kan worden ingewonnen bij Corné Spitters (kamer B 702, tel.

662625).

Schriftelijke sollicitaties kunt u vóór 15 november a.s. richten tot de secretaris van de faculteit der rechtsgeleerdheid. Drs. R.H.A.M. Kraakman, kamer B 916, Hogeschoollaan 225, 5037 GC Tilburg.

STUDIESTEUN WIJSBEGEERTE Vanaf 23 okt. is op het dictatenmagazijn verkrijgbaar: 'Hegel en de mensenrechten I I ' .

Studiesteun bij 'Het beginsel der moderne staten' door A . W . W . Rieter en C.P.G. Strijards.

Dictaat nr. 640-85.23, prijs f 2 , - .

REPETITIECOLLEGE HUWELIJKSGOEDEREN- EN ERFRECHT (BLOK VI) M.B.T. HET T E N T A M E N V A N 10 DECEMBER 1985 Op dinsdag 19 november 1985 wordt een repetitiecollege huwelijksgoederen- en erfrecht gegeven. Docent: P. Schaminée; tijd en plaats: 18.45 20.30 uur in AZ 7.

De casusposities die op deze avond behandeld zullen worden, worden in de week van 4 november aan allen die tijdens het eerste college (3 september 1985) hun naam en adres opgaven, toegezonden.

Wie op dinsdag 12 november 1985 nog niets heeft ontvangen, kan op die dag bellen tussen 15.30-16.30 uur, tel. 013-662713 (P. Schaminée) of 013-662717 ( M . Chao). De casus worden dan alsnog toegezonden.

BURGERLIJK RECHT A Ten behoeve van de studenten die het vak Burgerlijk Recht A volgen, verschijnt er een supplement op de Leidraad Privaatsrecht-Verbintenissenrecht. Hierin zijn opgenomen het artikel van Brunner en enige arresten die niet duidelijk leesbaar zijn afgedrukt in voormelde leidraad, alsmede de Tweede Nota van Wijziging betreffende artikel 6.5.3.4. N B W en de Memorie van Antwoord bij dit gewij' zigde artikel (MvA bij boek 6 nr.

17541; aanbevolen literatuur). Het supplement zal gratis worden uitgereikt na het hoorcollege van prof.

Vranken en zal verder bij de. vakgroepsecretaresse (kamer B 826) te verkrijgen zijn. Verschijning wordt verwacht binnen twee weken.

SMEETSKRING Oproep aan de twee-fasen structuur studenten, die van september 1984 september 1985 bij de Stichting voor fiscale rechtshulp 'de Smeetskring' medewerker zijn geweest.

Gelieve jullie gegevens omtrent administratienummer en studierichting (fiscaal economie danwei fiscaal j u rist) door te geven. Dit in verband met de '/z Sb-regeling.

Coördinatoren van 'de Smeetskring'.

SOCIALE PSYCHOLOGIE Mondeling tentamen Sociale Beïnvloeding (cursus 1984, Dr. R. de Ridder) laatste gelegenheid op 13 en 17 januari 1986.

Afspraak maken via M. Smulders (kamer P 713, tel. 662480) vóór 20 december 1985.

EXAMENREGLEMENTEN Voor belangstellenden is op het buro van de subfaculteit (P 401) het boekje 'Examenreglementen en Regeleningen met betrekking tot vergoeding van reiskosten' verkrijgbaar.

VAARDIGHEIDSCURSUS OBSERVATIEPRACTICUM De bijeenkomsten van resp. (woensdag) 13 en 20 november (werkcolleges Dr. P.R.J. Simons) zijn verschoven naar resp. (donderdag) 14 en 21 november (dezelfde tijd: 08.30-10.30 uur; dezelfde plaats: SZ 30).

STUDENTASSISTENTSCHAPPEN D. Croonenberg is herbenoemd tot student-assistent voor twee eenheden in de vakgroep wijsbegeerte van M - 1 9 8 6 tot 1-1-1987. Tot studentassistente in de vakgroep bijbelwetenschappen is herbenoemd M . v . d .

Weg-Misset voor twee eenheden van 1-1-1986 tot 1-1-1987. In de vakgroep empirische godsdienstwetenschappen, sectie sociologie van kerk en godsdienst, is R. van der Zwan herbenoemd tot student-assistent voor twee eenheden van 1-1-1986 tot 1-1-1987. G. Jorissen is herbenoemd tot student-assistent in de vakgroep geschiedenis van kerk en theologie voor één eenheid tot 1-1-1987; er is nog één eenheid student-assistentschap in deze vakgroep vacant.

SCHRIFTELIJK T E N T A M E N

RECTfHCATIE

Opgave via een van de groene, voor u bestemde formulieren. Indien het door u gekozen examenonderdeel/cursus niet op het formulier staat voorbedrukt vult u het in op de daarvoor opengelaten regels.

In het THB van 4 okt. j . l . stond een adreswijziging vermeld van drs.

T . H . M . Akkerboom. Men diene echter te lezen: drs. T . H . M . Akerboom.

MONDEUNG TENTAMEN U maakt met de docent, examinator een afspraak voor het afleggen van het mondelinge tentamen c.q. het te bespreken werkstuk. Op het moment van beoordeling, bespreking hebt u een tentamenbriefje volledig ingevuld bij u c.q. de examinator ingeleverd.

Deze noteert daarop het cijfer. Het witte exemplaar stuurt de examinator naar het secretariaat, de docent behoudt de gele copij en voor u is de groene copij.

U wordt zeer dringend aanbevolen mondelinge tentamens in de college-vrije periode af te leggen.

VACATURE FACULTEITSBUREAU In verband met de arbeidstijdverkorting is bij het Bureau van de Theologische Faculteit op korte termijn, vooralsnog gedurende één jaar, plaats voor een half-time administratief medewerker ( V / M ) .

SLUITING KERSTMIS

GEBOUW

ROND

In de periode rond Kerstmis is het gebouw waarin de Theologische Faculteit is gehuisvest vanaf maandag 23 december 1985 tot donderdag 2 januari 1986 gesloten.

1 november 1985

y:

Bistro 'ESCARGOT

MEMO

Vraag naar het C O L L E G E M E N U Wordt geserveerd op woensdag, donderdag, vrijdag van 17.30 tot 20.00 uur.

MENU Gefrituurde camembert Varkensbiefstuk Rossini Pêche Meiba

f 17,50 (Uw chefkok Geert Seebregts)

THE GALLERY

Geopend van dinsdag t/m zondag vanaf 20 00 uur Heuvelring 37.

Tilburg

S.T.E.P.S.

Voor reserveringen van feestavonden, vergaderingen en bistro

013-430738-555899

Studenten \ INTEGRAND INTEGRAND zoekt op korte termijn: - Een student informatica of bic die een geschikt programma samenstelt uit gestandariseerde programma's.

De student moet bij voorkeur kennis hebben van het programma 'open axis'. Duur: ongeveer 6 weken.

- Een student informatica of bic die een rapport zo Inpast in de bestaande data-base, dat het operationeel wordt. Daar de duur ongeveer 5 maanden is, leent de opdracht zich wellicht voor een stage.

- Een student economie voor het vinden van prospektbedrijven voor in ontwikkeling zijnde bedrijfsterreinen, en het medewerken aan de regeling van principe overeenkomsten.

- Een student economie die de organisatorische aspecten van de invoering van computers kan behartigen.

Enige kennis (elementair) van computers is gewenst.

Menu PERIODE 4 T / M 8 NOV

Mocht je geïnteresseerd zijn, of wil je meer informatie, neem dan zo snel mogelijk contact op met: INTEGRAND, gebouw O kamer 7, tel.: 013-662781. Openingstijden ma t / m vr.: 10.00-12.00 en 14.00-16.00 uur of bel naar Jack Peters, tel. 04241-3097.

1985

MAANDAG 4 NOVEMBER aspergesoep - heldere kerveisoep peperschnitzel - rundervink pepersaus - doperwten - gestoofde bietjes Vegetarisch: vi/itten bonengehakt doperwten - sla - aardappelkroket

Sinds kort bestaat er een nieuws vereniging binnen de psychologische faculteit, S.T.E.P.S. geheten, een vereniging speciaal voor economische psychologie studenten.

Door het steeds toenemende aantal studenten in de Economische Psychologie was het contact tussen de vakgroep en de studenten de laatste tijd al meer en meer verslechterd en de druk op de vakgroep groter geworden.

Een aantal studenten hebben toen het initiatief genomen een vereniging op te richten die zich tot doel stelt de belangen van de studenten te behartigen. Hiermee namen ze o.a. een aantal taken van de vakgroep over.

Een overzichtje van deze taken: - het verzorgen van excursies (binnen- en buitenlandse) en lezingen - het promoten van het vak economische psychologie op andere universiteiten (aangezien de KHT de enige universiteit in Nederland is waar dit vak onderwezen wordt) en binnen het bedrijfsleven - het onderhouden van contacten met oud-studenten met het oog op stageplaatsen en informatie over stages en onderzoeken - het organiseren van informele activiteiten o m het contact tussen studenten onderling en tussen de studenten en de vakgroep te bevorderen - het bijhouden van het adressen- en databestand.

Bij het verschijnen van dit artikel zal de eerste algemene ledenvergadering al gehouden zijn. Mochten er nog studenten economische psychologie zijn die geen bericht hebben ontvangen van STEPS en het aanmeldingsformulier ook niet gekregen hebben, dan kunnen zij dit alsnog afhalen in P 706.

HËSTA ECONOMICA Woensdag 6 november in de Spoel, aanvang 21.30 uur. Nog even teperamentvol bezig zijn voor de wintertijd.

DINSDAG 5 NOVEMBER minestronesoep - linzensoep babi pang gang - atjar met ananas gebakken rijst - gemengde sla Vegetarisch: kaaskoekje - wortelen venkelsla - gekookte aardappelen WOENSDAG 6 NOVEMBER seldenjsoep - chinese n)stsoep leverlapje - uiensaus - bleekselderij met hamsaus - spinazie - gekookte aardappelen Vegetarisch: goulash van bruine bonen - witte kool tuinkerssalade puree DONDERDAG 7 NOVEMBER bloemkoolsoep - groentesoep kippeboutje - roomburger champignonsaus - spercieboontjes met wortel - rabarber - frites of gekookte aardappelen Vegetarisch: roerei met tomaten ratatouille - rijst VRIJDAG 8 NOVEMBER kerriesoep - gehaktballetjes in tomatenpaprikasaus - macaroni gemengde sla - rundertong madareisaus - witlof - gekookte aardappelen Vegetarisch: stoofpot met koolraap kaas - gemengde sla

Varidi I N T R O D U C T I E K U R S U S dBASE III Steeds meer mensen maken gebruik van een Personal Computer, waarvoor steeds meer gebruikersvriendelijke programmatuur verschijnt. dBASE is een 'relational Data Base Management System', een relatief eenvoudig, maar toch krachtig pakket voor het raadplegen en bewerken van bestanden met gegevens, dat (ook binnen de hogeschool) reeds een grote populariteit geniet.

Voor geïnteresseerden organiseert het Rekencentrum een introductiecursus dBASE III. De cursus duurt 4 maal 2 uur en vindt plaats op 13, 14, 20 en 21 november van 13.30-15.30 uur. OP 13 en 20 november in CZ 102 en op 14 en 21 november in CZ 108.

Aanmeldingen tegen betaling van f 5,00, — bij het secretariaat van het Rekencentrum, kamer C 220, tel.

2240.

Inlichtingen bij Ron Bakker, C 229, tel. 2161.

LEERHUIS TILBURG Op woensdagavond 6 november wordt de tweede avond gehouden van de lezingencyclus van het Leerhuis Tilburg in het kader van de ontmoeting tussen jodendom en christendom. Op deze avond zal dr. Simon Schoon, voorzitter van het Overlegorgaan voor Joden en Christenen (OJEC) en medewerker voor het Deputaatschap Kerk en Israël van de Gereformeerde kerken ons inleiden in het thema 'Jeruzalem in de joodse en christelijke beleving'. (Hiermee wordt tevens afgeweken van het oorspronkelijk aangekondigde thema over het messianisme.)

Evenals de overige bijeenkomsten van het Leerhuis Tilburg voor het lopende seizoen wordt deze avond gehouden in de ontmoetingsruimte van de Opstandingskerk aan de prof.

Cobbenhagelaan. (makkelijk bereikbaar via Ringbaan West en Station West). Aanvang van de avond is 20.00 uur.

VoöT hen die niet intekenden op de hele cyclus is deze avond bij te w o nen tegen betaling van f6,— (bijdrage in de onkosten). Voor wie van een uitkering moet rondkomen geldt de halve prijs. Kosten van de overige avonden van de cyclus bedragen f 25, — . Een bescheiden lectuurtafel met de publicaties van de Folkertsma-stichting voor Talmudica is op de avond aanwezig, evenals de folder van het Leerhuis voor het lopende seizoen. Informatie over het totale programma is ook te verkrijgen via onderstaand adres en telefoonnummer.

Kontaktadres: H. Tacken, Conservatoriumlaan 18, 5037 DT Tilburg, tel.

68.14.24.

Sportt TWEEDE ZEVENHEUVELENLOOP IN NUMEGEN Zondag 17 november valt voor de tweede keer het startschot voor de Zevenheuvelenloop, georganiseerd door de Nijmeegse Studenten Atletiek Vereniging 't Haasje. Deze 15 km. stratenloop voor atleten en trimmers vindt plaats op het 'mooiste parcours van Nederland': door de 'bergen', bossen en dalen van Nijmegen, Groesbeek, Berg & Dal en Heilig Landstichting.

Dit jaar bestaat voor het eerst de mogelijkheid om als PLOEG in te schrijven; een ploeg bestaat uit 5 mannen of 3 vrouwen. De tijden van alle individuele ploegleden worden opgeteld voor het ploegenklassement. Iedereen klasseert zich automatisch voor het individuele klassement. In 1984 was er een prijzenpot van meer dan f 4000, — . 't Haasje, een geduchte tegenstander tijdens Batavierenrace, Veluweloop en Pheidippidesloop nodigt (daagt) hierbij andere ploegen uit het op te nemen tegen de 'thuisploeg'.

Ter omlijsting van de 15 km. stratenloop vinden nog twee kortere trimlopen van 3,5 en 6 km plaats (voor supporters?).

Het inschrijfbureau, kleed- en doucheruimtes en de kantine bevinden zich in het Universitaire Sportcentrum, Kwekerijweg 4, in Nijmegen.

Hier worden na afloop ook de prijzen uitgereikt.

Atleten kunnen voor-inschrijven via het wedstrijdsecretariaat van hun atletiek-vereniging. Trimmers kunnen inschrijven via een inschrijfformulier, verkrijgbaar bij alle Profoot

en Runner sportzaken in heel Nederland. (Of door storting van f 1 , — op postgiro 2430034 t.n.v. H. Stevens, Nijmegen). Na-inschrijving op 17 november is mogelijk; men betaalt dan echter geen f S,— (voorinschrijving) maar f 8 , — per persoon. Ploegen moeten gebruik maken van de voorinschrijving. Voor-inschrijving is mogelijk tot uiterlijk 8 november.

- start van de 15 km stratenloop: 12.00 uur.

- start van de 3,5 km en 6,5 bostrimlopen: 12.05 uur.

- telefonische inlichtingen: 080238872.

VOLLEYBALLERS GEZOCHT De T S W Gepidae is nog steeds op zoek naar volleybaltalent en dan vooral naar heren die op eersteklas nivo kunnen ballen.

Schroom niet en kom eens trainen op maandag om 18.00 uur in de Studentensporthal. Tot ziens.

PENDRAGONNIEUWS Weer Snertweer Jan Pelleboer geeft a.s. donderdag 14 november een onvoldoende als gevolg van het verwachte SNERTweer.

Parcival ziet hier voldoende reden in de inmiddels beruchte Snertcross te organiseren. Deelname staat open voor iedereen die de heerlijke snertmaaltijd van chefkok Nqud weet te waarderen.

Die donderdag zal er dan om 14.30 verzameld worden op de Studentensporthal waarna gezamenlijk naar de Oude Warande (achter de Hogeschool) gelopen wordt.

Op een aangegeven parcours lopen de dames 3,2 kilometer en de heren 6,7.

Na afloop staat de maaltijd gereed voor iedere deelnemer die zijn of haar afstand heeft afgelegd voor zonsondergang. ,Voor een bijdrage in de kosten vragen wij van iedere deelnemer f 5, —, Parcivalleden mogen echter gratis meedoen. Schrijf je in op het Parcivalbord in de Studentensporthal.

Test alvast je loopvermogen of verbeter het zelfs op de boslooptraining o.l.v. Rob Pauel iedere di. 15.30 of do. 15.00 uur.

E.S.T.D. Vóór 1 november kan nog ingeschreven worden voor de E.S.T.D., die dit jaar gehouden zal worden op 12 en 13 december op het terrein van de TH-Twente.

Twee dagen sportief bezig zijn in de volgende sporten: badminton, tafeltennis, volleybal, basketball, zaalhandbal, zaalhockey, zaalvoetbal, zwemmen en mini-waterpolo.

Kom voor verdere informatie naar de Studentensporthal, tel. 671898.

Maandagavondzaalvoetbalcompetitie Pendragon zoekt nog mensen die de wedstrijdleiding van de maandagavondzaalvoetbalcompetitie op zich willen nemen. Ook ifluiters zijn welkom.

Wil je meer informatie kom dan eens langs op de Studentensporthal, tel.

671898.

Agenda NOVEMBER VRIJDAG 1 NOVEMBER S t a d s s c h o u w b u r g , 20.15 uur: Landelijke première Globe met 'Hamletmachine/Egofiel'.

S t a d s s c h o u w b u r g , 20.45 uur: Studio: De Zaak met 'Lenteontwaken'.

S t a d s s c h o u w b u r g , 20.00 uur: Filmhuis: 'De geparfumeerde nachtmerrie' ( t / m 6-11).

S t a d s s c h o u w b u r g , 22.15 uur: Filmhuis: 'A bell for Nirwana' ( t / m 6-11).

K a t h o l i e k e H o g e s c h o o l , 15.00 uur, geb. H (restaurant): Opening expositie Sam Parabirsingh. Inleiding door Mevr. Drs. M.L. van den Heuvel.

ZATERDAG 2 NOVEMBER S t a d s s c h o u w b u r g . 20.45 uur, studio: Dansopera 'First things first'.

DINSDAG 5 NOVEMBER Stadsschouwburg, 20.15 uur: Nooy's Volkstheater met de nieuwe volksmusical 'in Holland staat een huis'.

S t a d s s c h o u w b u r g , 20.45 uur, studio: Bent met 'Slag in 't water', blijspel van Yves Navarre.

WOENSDAG 6 NOVEMBER S t a d s s c h o u w b u r g , 20.15 uur, studio: Lezing door Isabel Allende over 'Truth and Fantasy in Latin American Literature'. Org. Buro Buitenland en Boekhandel Gianotten.

S t a d s s c h o u w b u r g , 20.15 uur: 'Triade' met 'Dunne bomen', bewegingstheatergroep met de nieuwe productie van Jeanette van Steen.

DONDERDAG 7 NOVEMBER K a t h o l i e k e H o g e s c h o o l , 20.00 uur, AZ-10: Film 'Die Blechtrommel' van Schlöndorff. Org. filmvereniging letteren.

K a t h o l i e k e H o g e s c h o o l , 15.30 uur, AZ-114: Lezing door P. Dankert (lid Europees Parlement) over 'Institutionele aspecten van de uitbreiding en de consequenties voor de besluitvorming'. Org. Buro Buitenland.

K a t h o l i e k e H o g e s c h o o l , 13.30 uur, CZ-101: Lezing door Prof.

Mr. M.C.B. Burkens (RUU) over 'Een liberale visie op de sociale rechtsstaat'. Org.Stud.Gen. K a t h o l i e k e H o g e s c h o o l , 14.00 16.00 uur, CZ-113: Colloquium economie. A-serie, algemeen. Prof. Dr. O.Kuschpèta (KHT) over 'Leidt de machtswisseling in de Sovjet Unie tot economische hervormingen?'

K a t h o l i e k e H o g e s c h o o l , 14.00 16.00 uur, CZ-112: Colloquium econometrie, B-serie. Prof. Dr. T . J .

Wansbeek (RUG) over 'Meer-dimensionale matrices in econometrie en psychologie.'

Farce-theater, 20.30 uur: Theaterstichting 'De Verbeelding' speelt 'Mensen vliegen niet, Thomas'.

S t a d s s c h o u w b u r g , 20.15 uur: Nederlands Danstheater.

S t a d s s c h o u w b u r g , 20.45 uur, studio: Poppenspeelster Damiët van Dalsum met 'Dagdromen'.

S t a d s s c h o u w b u r g , 20.00 uur: Filmhuis. 'Acteurs uit de provincie' ( t / m 12-11).

S t a d s s c h o u w b u r g , 22.15 uur: Filmhuis. 'De lijkenverbrander'. (t/m 12-11).

1 november 1985

MO^pQ^ FILMHUIS

Films uit verre landen

STUDIUM GENERALE

De zorg der overheid

Het Filmhuis vertoont deze week twee films uit landen van de Derde Wereld: De geparfumeerde nachtmerrie uit de Filippijnen en A bell for Nirvana uit Zuid-Korea. Beide leggen de nadruk op de eigen cultuur.

Donderdag 7 november, 13.30 uur: CZ 101 Een liberale visie op de sociale rechtsstaat door Prof.

Mr. M . C . B . Burkens (Rijksuniversiteit Utrecht)

DE GEPARFUMEERDE N A C H T MERRIE Film van Kidlat Tahimik uit 1977.

Te zien van donderdag 31 ol<tober tot en met woensdag 6 november; aanvang: 20.00 uur.

Een Filippijnse taxichauffeur droomt van Amerika, ruimtevaart en Werner von Braun. Zijn eigen land interesseert hem nauwelijks, en dat zijn vader ooit door Amerikaanse hand is gestorven kan hij niet plaatsen. Een vluchtige kennismaking met de realiteit van het Westen opent hem echter de ogen.

Het idee van de rechtsstaat is van liberale origine. Vrijheid van denken en handelen, zo min mogelijk staatsingrijpen en de garantie van rechtsbescherming zijn de grondprincipes van deze klassieke liberale visie. Het geloof in het sturend en regulerend vermogen van het overheidsingrijpen is in liberale kringen nooit groot geweest. Wel wordt door liberalen een verantwoordelijkheid van de overheid erkend voor het maatschappelijk welzijn. Ook alle liberale kamerleden gaven hun stem aan de Grondwet van 1983, waarin de sociale grondrechten zijn opgenomen.

A BELL FOR N I R V A N A Film van Parlt Chul-soo uit 1983.

Te zien van donderdag 31 oktober tot en met woensdag 6 november: aanvang: 22.15 uur.

Elegante film waarin traditie en vooruitgang vreedzaam naast elkaar bestaan. In de tweede wereldoorlog wordt in een klein dorpje in Korea een bronzen tempelklok door de Japanners tot munitie omgesmolten.

Zo komt een eind aan het eeuwenoude gebruik om de zielen van overleden dorpsbewoners met klokgelui naar het Nirvana te leiden Een jonge man zet alles op alles om een nieuwe klok te laten gieten.

De economische recessie, die in de zeventiger jaren ontstond, maakte de begrenzingen van de verzorgingsstaat op een pijnlijke wijze duidelijk.

De vraag rijst of sturing en beheersing van de samenleving geen overspannen pretentie vormen en of een fundamentele herijking van de positie van de overheid niet noodzakelijk wordt.

Professor Burkens is hoogleraar staatsrecht aan de Rijksuniversiteit Utrecht en lid van de Eerste Kamer voor de W D .

Op het buro Studium Generale en op het dictatenmagazijn is een bundel met achtergrondartikelen verkrijgbaar.

Tentoonstelling van 4 tot 29 november: Ruimte bij de Aula.

Politieke cartoons van O P L A N D Opland tekent al meer dan 35 jaar politieke prenten bij De Groene Amsterdammer en trouwe abonnees van De Volkskrant weten niet anders of bijna dagelijks wordt op de derde pagina van hun dagblad de actuele politiek van commentaar voorzien door deze cartoonist.

FARCE-THEATER

Mensen vliegen niet, Thomas De Verbeelding 7 November, aanvang: 20.30 uur.

Mensen vliegen niet, Thomas is een fascinerend kijk- en luisterspel, dat speciaal voor volwassenen werd gemaakt door theaterstichting De Verbeelding uit Arnhem.

Er zal gebruik gemaakt worden van diverse poppenspeltechnieken, maskers, film en meerdere objecten.

In samenwerking met beeldend kunstenaars, timmerlieden en film studenten, zijn decor, muziek, tekst en film tot een geheel samengesmeed, waarbinnen alle fantasieën en associaties van de hoofdfiguur zichtbaar gemaakt worden.

DeSoto DeSoto staat voor een swingende avond vol met r&b muziek. De tijd en sfeer van de 50er en 60er jaren is dan weer terug.

Wil je deze band (volgens zeggen de beste band van de introweek) nog een keer zien? Dan most je op donderdag 7 november in Bobby Bunt zijn.

STADSSCHOUWBURG

Groep De Keersmaeker op video video-tape: 'Repetitions' van Marie Andró. Te zien: van 31 oktober tot en met 13 november in de video-hoek in het café van de Stadsschouwburg, ma t/m za van 11.00 tot 18.00 uur en van 19.00 tot 21.30 uur en op zo van 12.00 tot 17.00 uur.

Vorig seizoen was in Tilburg 'Elena's Aria' te zien van Anne Teresa de Keersmaeker Vijf vrouwen; wachtend, aarzelend in de stilte van een bijna leeg toneel. Heel soms culmineerden de voorzichtige passen in een repetitieve structuur zoals we die kenden uit 'Fase' en 'Rosas', maar als dat punt werd bereikt, vielen de vrouwen terug in hun lethargie. De tekstfragmenten die werden voorgelezen, onderstreepten het gevoel van een onvervuld verlangen dat de voorstelling opriep. De video 'Repetitions' is een spiegeling van 'Elena's Aria'.

Dezelfde aarzeling, hetzelfde wachten, maar nu tijdens het vormgeven van de voorstelling. Het zoeken naar een vorm om dat zoeken zelf te verbeelden. Marie André laat niet de voorstelling zien. Een keuze die in dit geval heel goed werkt, want juist 'Elena's Aria' blijkt voortdurend aan verandering onderhevig te zijn, getuige de totaal verschillende voorstellingen die er in Nederland zijn gegeven.

Ook de video heeft dat onaffe karakter. De beelden lijken een aaneenschakeling van ruw materiaal dat nog gemonteerd moet worden.

Geen vloeiende overgangen, maar stotterende herhalingen, of beelden waarvan het geluid lijkt te zijn weggevallen. Maar de beelden zijn steeds raak.

STADSSCHOUWBURG

Lezing Isabel Allende: Een macho in het spookhuis Lezing Isabel Allende over Truth and Fantasy in Latin Amercan Literature'. Woensdag 6 november in de studiozaal van de Stadsschouwburg. Aanvang: 20. IS uur.

Organisatie: Buro Buitenland in samenwerking met boekhandel Gianotten.

De Latijns-Amerikaanse literatuur van de laatste tijd, zei de Spaanse schrijver Juan Goytisolo onlangs in een interview voor de BRT-televisie, is een literatuur van clichés. Je kunt tegenwoordig geen boek meer opslaan of je treft op de eerste bladzijde vliegende mensen aan of een grootmoeder van 1300 jaar. Aldus Goytisolo. De liefhebbers van het genre kunnen nu ook terecht bij Isabel Allende, een nicht van de in 1973 vermoorde Chileense president, die hen op hun wenken "bedient.

In Het huis met de geesten vertelt zij het verhaal van een Chileense familie vanaf het begin van deze eeuw tot in de jaren zeventig, wanneer de militaire dictatuur een einde maakt aan het socialistische bewind van Salvator Allende. Hoofdfiguur is de grootgrondbezitter Esteban Trueba, die bekend staat om z'n legendarische woedeuitbarstingen en onbedwingbare lusten. 'Geen enkel meisje werd volwassen zonder dat ze met het bos, de rivieroever of het smeedijzeren bed had kennisgemaakt. (...) Zijn fameuze dierlijkheid werd in de hele omgeving bekend en wekte jaloerse bewondering bij de andere macho's van zijn stand. De boeren verstopten hun dochters en balden hun vuisten tevergeefs, ze konden n/et tegen hem op. Esteban Trueba was de sterkste en kon ongestraft zijn gang gaan.'

Trueba heeft één zwakke plek: zijn

vrouw Clara, die haar omgeving van kindsbeen af versteld heeft doen staan met haar helderziendheid en telepatische gaven. In het 'grote huis op de hoek' in de hoofdstad, waar haar geesten haar onophoudelijk waarschuwingen en raadgevingen influisteren, omringt zij zich met paragnosten, spiritualisten en artiesten (waaronder de naamloze Dichter, die niemand anders kan zijn dan Pablo Neruda). Clara's wereld staat lijnrecht tegenover die van haar man, die na de zeer lucratieve exploitatie van het familielandgoed 'De drie maria's' is voorbestemd voor een vooraanstaande rol in de landspolitiek.

Geld en Macht worden zijn deel.

Maar de prijs die hij daarvoor moest betalen is eenzaamheid en een leven in isolement.

Geïisoleerd is Trueba ook van z'n kinderen, van dochter Blanca en de tweeling Jaime en Nicolas.

Blanca wordt al als kind verliefd op Pedro Tércero, de zoon van een van haar vaders' voormannen op de hacienda.

Deze Pedro, die zich later zal ontpoppen als een beroemd protestzanger, verwekt bij Blanca een bastaarddochter. Tot grote woede van papa uiteraard, die de vader van zijn kleindochter in spé met een bijl te lijf gaat en hem drie vingers afhakt.

Het kind van Pedro en Blanca, het meisje AIba, zal later in een tijd van verval en terreur de wonderbaarlijke geschiedenis van haar familie opschrijven: 'om het verleden te laten herleven en mijn eigen ontzetting te overwinnen'. li/iaar dan heeft het magisch-realistische verhaal met z'n stoet aan bizarre hoofd- en bijfiguren met de meest fantastische belevenissen al plaats gemaakt voor de veel nuchterder, maar met ingehouden

woede en grote betrokkenheid vertelde geschiedenis van het Chili van de jaren '70. De verkiezingsoverwinning van de Unidad Popular, het verval van het socialistische bewind en de daarop volgende militaire staatsgreep, de moord op president Salvador Allende: alle inmiddels overbekende gebeurtenissen passeren de revu. Maar AIba tekent ook haar eigen ervaringen met het dictatoriale regime op en de gruwelijke behandeling die zij ondergaat, wanneer zij verdacht van hulp aan het ondergrondse verzet gevangen wordt genomen. 'Weet je dat je kleindochter de hoer is van een guerillastrijder?' zegt de man van de geheime politie tegen een onthutste senator Trueba als ze AIba komen inrekenen.

Isabel Allende, die op dit moment als balling in Venezuela leeft, schreef het boek als een heel lange brief aan haar bijna 100-jarige grootvader die na de putsch in Chili was achtergebleven.

'Mensen sterven alleen als je ze vergeet, zei mijn grootvader, als je ze in herinnering houdt blijven ze leven', aldus de schrijfster in een recent interview. 'Hij wilde mijn grootmoeder altijd blijven herinneren om haar zodoende in de buurt te hebben, als een geestverschijning in huis. Vandaar ook de titel Het huis met de geesten. Het boek is geschreven om mijn grootvader en alle andere mensen die in het verhaal voorkomen in leven te houden, om de herinnering levend te houden.'

Isabel Allende heeft zich bij het schrijven van haar eerste roman een behoorlijk lastige opgave gesteld.

Aan de ene kant probeert ze het aloude genre van het familie-epos a la Buddenbrooks (Th. Mann) en Les Rougons-Macquart (Zola) nieuw le-

Isabel Allende ven in te blazen. Daarnaast geeft ze met stijlmiddelen ontleend aan de journalistieke reportagetechniek een beeld van de recente geschiedenis van haar vaderland. De verstrengeling van beide niveau's, van magischrealistisch bevlogen familievertelling en documentaire, verloopt niet altijd even rimpelloos. Dat de schrijfster desondanks het hele boek op de been weet te blijven is niet in de laatste plaats te danken aan haar fenomenale verteltalent.

Isabel Allende Het huis met de geesten.

Wereldbibliotheek, Amsterdam 1985 430 biz., f 39,50,-.

L.K.

Camerettenfestival 1985 12 Groepen doen dit jaar mee aan de voorronde van het 20ste Camerettenfestival in Delft.

Uit de in het totaal 32 aanmeldingen werden de volgende groepen en solisten geselecteerd: Gezonde Hollandse Jongens (Utrecht); Pieter Tiddens (Amsterdam); Kleefpleister (Amsterdam); (optreden woensdag 13 nov.).

Uit de w i n d , in de zon (Den Haag);

en laten precies dat zien wat er soms zo mooi is aan het danstheater van De Keersmaeker: de neergeslagen ogen van Fumyo, de sokjes en rokjes van de dansers, de glimlach die nét niet te zien is. Marie André laat zien dat het vocabulaire van De Keersmaeker rechtstreeks afkomstig is uit de werkelijkheid van haar en haar dansers. Vertederend en onzeker komen de vrouwen over, maar in weze zijn ze heel sterk.

M. V. d.J. Bas Grevelink (Amsterdam); EUTS (Utrecht); (optreden do. 14 nov.).

Contramime (Enschede); Joseph Paardekracht (Andijk); Touchwood (Utrecht); (optreden vr. 15 nov.).

Hubris (Mechelen/B); Fapade (Haarlem); Erna Sassen (Amsterdam); (optreden za. 16 nov.).

De voorronde-avonden vinden plaats in het Waagtheater te Delft, de finale, waar uiteindelijk 3 van de 12 groepen zullen optreden, is op vrijdag 22 november in de Aula van de TH Delft.

Kaarten voor het festival zijn vanaf 31 oktober te verkrijgen bij de Stichting Cameretten, Voldersgracht 1 te Delft, tel. 015-124041.

Sic: Een nieuw tijdschrift erbij Is dat nou wel nodig in deze tijd waarin ieder zichzelf respecterend dagblad én weekblad de lezers in ruime mate tracteert op vele literaire dan wel op literatuur gelijkende verhalen, beschrijvingen, beschouwingen, besprekingen en w a t al niet meer en daardoor, naast een waardevolle bijdrage te leveren aan de verspreiding van het toegankelijker maken van wat de letteren aan moois te bieden hebben. Teveel om nog in één weekend te verorberen?

Is daarom een nieuw tijdschrift niet overbodig op de al overdadig gedekte leestafel.

De Stichting Sic meent van niet.

Sic bespeurt een leemte op het gebied van de letteren met name in Brabant. Beginnende en talentvolle prozaïsten, essayisten en andere beoefenaars van de letterkunde zijn, grofw e g , óf aangewezen op publikatiemogelijkheden die zich in het noorden van ons land voordoen óf kloppen met hun literaire producten bij onze Vlaamse zuiderburen aan. Tussen die twee mogelijkheden ligt een gebied waar het voornamelijk stil is.

KHT

Expositie Parabirsingh Van vrijdag 1 november tot en met 29 november wordt op de Katholiek Hogeschool Tilburg - in gebouw H (restaurant) en gebouw S - een expositie gehouden van werken van de beeldend kunstenaar Sam Parabirsingh.

Zoon van Surinaamse ouders, opgegroeid op de Nederlandse Antillen en inmiddels vele jaren gevestigd in Nederland. W o o n t en werkt momenteel in het Brabantse dorp Dongen in een gerestaureerd boerderijtje, dat hem dient als woonhuis en atelier.

Op de Hogeschool exposeert de beeldend kunstenaar Sam Parabirsingh kleuretsen.

De expositie op de KHT is alle dagen voor eenieder vrij toegankelijk te bezichtigen. Ze wordt op 1 november in het restaurant om 15.00 uur geopend. Mevr. ds. M.L. van den Heuvel zal de tentoonstelling inleiden.

Openingstijden: maandag tot en met vrijdag van 09.30-19.30 uur.

ACHTERKLAP siteit in Amsterdam, het artikel geschreven dat als hoofdthema economie heeft. Hierin wordt een overzicht gegeven van alle publicaties die de afgelopen vijf jaar op dit terrein zijn versche­ nen. Het artikel omvat zo'n tien probleem gebieden waaronder: landbouw en visserij, internatio­ nale handel en bewapening en ontwikkeling.

De premie zal binnenkort in het gebouw van de Koninklijke Ne­ derlandse Academie van Weten­ schappen te Amsterdam, wor­ den uitgereikt.

Evers wint fJrijs Drs. Ben E vers heeft met zijn bij­ drage aan het boek 'International dimension of development pro­ blems', van de Sociaal­Weten­ schappelijke Raad (SWR), een premie gewonnen. De prijs is toegekend door een commissie van de SWR, die belast is met de beoordeling van overzichtsartike­ len. E vers heeft het boek samen met nog een aantal mensen ge­ maakt. Zij krijgen gezamelijk de prijs.

'Ik weet zelfs nog niet wat de prijs inhoud, misschien is het wel een boekenbon. Ik ben er in ieder geval wei blij mee, want het is toch een erkenning van je werk.

Bovendien vond ik het een heel moeilijk artikel', aldus E vers.

Het boek bestaat uit acht over­ zichtsartikelen, geschreven door

Jachttaferelen 27

Onze tanden knarsen als ze in aanraking komen met aarde, kiei, stenen. We trekken een gek­ ke bek, de mond gaat automa­ tiscli open en vult zich met speeksel. V'/e spuwen de minera­ len uit want we lusten geen brok moeder aarde. Een zandmossel kan een heel mosselfeest beder­ ven.

Er rust een taboe op het nuttigen van aarde. Wij zijn van een hoge­ re orde en hebben het absorbe­ ren van mineralen gedelegeerd aan de planten en sommige dier­ soorten. Peuters hebben minder last van dit taboe. Zij lusten af en toe een flinke hap uit de zand­ bak. Zonder de grote heisa van onze vaders en moeders bij het eten van lekkere zandkoekjes, zouden wij vandaag een eetcul­

A.J. Drs. Ben E vers

tuur hebben die zich niet beperkt tot het eten van planten en die­ ren. Hier of daar loopt er nog wel iemand rond die het 'oneetbare' of het anorganische wil eten, zo­ als bijvoorbeeld die Yougoslavi­ sche stuntman die in twee jaar een volledige ijzeren autobus heeft opgepeuzeld. Of Salvador Dali die herhaaldelijk poogde om zijn geliefde in te slikken onder de vorm van een olijfpit Filosofen zien in het eten van het oneetbare een verzet tegen de maatschappij. Rechtstreeks mi­ neraal voedsel innemen is een overtreding van de natuurlijke or­ de en een doorbreken van de na­ tuurlijke voedselketen. Het over­ treden van die orde is een anar­ chistische daad. Het eten van kersepitten hebben we verleerd maar hoe vaak en met welk genot spelen we niet met kersepitten in de mond. Hoe leuk is het niet een been af te kluiven. Het omver­ werpen van de goede tafelmanie­ ren is ons protest tegen de maat­ schappelijke orde. Demosthenes oefende met kiezelstenen.

Hij wist heel goed dat een kei niet dient om op te eten, maar hij ge­ bruikte dit verboden voedsel om zijn welsprekendheid aan te scherpen tegen de Macedoni­ sche bezetters, tegen de orde

Sommige mensen blijken zich steeds meer zorgen te maken om be­ paalde culturele tendensen in de samenleving anno 1985. In de Boekenbijlage van Vrij Nederland (juni '85) wijst Carel Peeters op het mysticisme in boeken van Andreas Bumier en in Oek de Jong's 'Cirkel in het gras' en stelt: '...ik kan niet zeggen dat het mij bevalt...'. Redacteur Fritz Raddatz schrijft in 'Die Zeit': '...zijn we met zijn allen snel aan bet depolitiseren (jazeker), krui­ pen we weg in de intimiteit op kameriengte (ook dat), ligt de weg naar het rijk der mythen voor ons open (het ziet er naar uit)...'.

Intellectuele kennissen en vrienden wijzen op tendentieuze passa­ ges in Prof. Dessaur's (alias Andreas Bumier!) 'De droom der re­ de' maar ook in boekep van Genit Komrij, Gerard Reve, en ande­ re auteurs. Al die bezorgdheid bij elkaar toont één duidelijk cen­ trale gemeenschappelijke factor, en dat is de vrees voor de op­ komst van een nieuw irrationalisme in de cultuur. Of die vrees ge­ rechtvaardigd isüjkt me moeilijk vast te stellen. Irrationaliteit ­ gedrag en gewaarwordingen geleid door driften en instincten ­kan de voedingsbodem zijn voor vervaging van fundamentele huma­ nistische waarden. Maar een rationele cultuur blijkt evenmin een waarborg tot een menswaardig leven voor allen. Die constatering is juist oorzaak voor de sterk groeiende belangstelling voor het zo­ genaamde 'PostModemisme', voor Friedrich N ietzsche, en bij­ voorbeeld ook voor het werk van Antonin Artaud.

Tilburgs H o g e s c h o o l b l a d

Schuttingtaai

verschillende mensen. Ze gaan onder meer over; economie, poli­ ticologie, sociologie en geogra­ fie. E vers heeft samen met prof.

H. Linneman van de Vrije Univer­

De ganse landelijke pers heeft in de afgelopen weken de KHT in niets verhullende schijnwerpers gezet. Aanleiding van de berich­ van de barbaarse invallers.

Bij hongersnood valt het taboe op het bijten in moeder aarde weg. Tijdens de revolutie aten de Chinese boeren slechts boom­ schors, bladeren en klei. Mao's soldaten consumeerden gras en wanneer zelfs het gras schaars werd moesten ze wel aarde eten.

De modder vulde de buik, het hongergevoel verdween.

Aarde wordt nog steeds gegeten als de nood het hoogst is. Op de Indische Eilanden lust men ge­ roosterde wafeltjes, gevormd van aarde en een beetje water. Moe­ rasklei wordt er tot een soort jam verwerkt door klei met vruchten­ sap te mengen. I n Siam eet men 'eetbare' aarde, bestaande uit gebakken kiezelaarde, aluinaar­ de en water.

Niet alleen uit nood maar ook uit puur genot is in het verleden van de aarde gesnoept. De Romei­ nen waren in hun keizerstijd dol op 'allca', een soort gortepap waarin krijtaarde werd verwerkt.

Deze krijtaarde uit de streek rond Napels werd door keizer Augusti­ nus met een grote schat gekocht om deze specialiteit alleen voor zich te houden.

Ik lust voorlopig alleen maar zandkoekjes van een bekend koekjesfabriek uit Ede. Tch.

ten die in de kranten opdoken is het artikel in het Tilburgs Hoge­ schoolblad van vier oktober 1985, waarin wij ­ opnieuw ­ wij­ zen op de nakende naamsveran­ dering van de Katholieke Hoge­ school Tilburg.

Op handen zijnde veranderingen binnen het onderwijsbestel ma­ ken van de samengeklonterde HBO­instellingen hogescholen en van hogescholen universitei­ ten. De Katholieke Hogeschool Tilburg krijgt dus het predikaat universiteit, waardoor de naam Katholieke Universiteit Tilburg zou ontstaan. Afgekort: KUT. Heel de vaderlandse pers sprong hier bovenop. Van de Telegraaf, die spreekt van een 'bekend schuttingswoord' maar het beestje niet bij naam noemt, tot en met De Waarheid, die niet schroomt de afkorting in de kop te gebruiken. Nieuw is deze deli­ kate kwestie niet. E nkele jaren geleden stak het al de kop op.

Boze tongen beweren dat deze onmogelijke afkorting dé reden is dat de KHT zich nog steeds ho­ geschool noemt, terwijl het al lang de naam van universiteit verdient.

Volgend jaar, als de Wet op het Wetenschappelijk Onderwijs van kracht wordt, zal de KHT zich tooien met de enigszins gefor­ ceerd aandoende naam Katholie­ ke Universiteit Brabant. Afge­ kort: KUB. Kortweg Katholieke Universiteit kan ook al niet. E rvan afgezien dat Nijmegen (KUN) ook katho­ liek is, levert dit de afkorting KU op, wat Zuidnederlands is voor achterste of aars. KUB lijkt een van de weinig probleemloze af­ kortingen. Hoewel? E en kub is volgens de Van Dale een stop van een fuik. In dialect betekent het een mand waar vis in wordt bewaard.

QD

Representatief zitje De nieuwe voorzitter van de ver­ eniging van samenwerkende ne­ derlandse universiteiten, ir. van der Schans, blijkt zijn meubels te

achterhaald

'L'Ombilic des Limbes', 1925 Antonin Artaud (1896­1948) is zijn leven lang gekweld door hoofdpijn en zenuwtoevallen als gevolg van een hersenvliesontste­ king op vijfjarige leeftijd. Ter bestrijding van de pijnen gebruikt hij opium waaraan hij verslaafd raakt. Voor een behandeling van die verslaving komt hij in 1921 naar Parijs. Daar debuteert hij dan in het avant­gardistische theater van Lugné­Pol en begint hij ook met het schrijven van gedichten. Vrijwel permanent in een sche­ mertoestand verkerend is hij op zoek naar een taal die adequaat uitdrukking geeft aan de essentie van het bestaan. In 1925 publi­ ceert Artaud 'L'Ombilic des Limbes' en 'Le Pèse N erfs'. Deze teksten zijn in een keurige vertaling van Hans van Pinxteren in

'Gaarne uw aandacht voor het volgende: U wordt verzocht vanaf 1 september a. s. de bestaande bestelformulieren voor kof­ fie, thee, lunches e.d. voortaan te ver­ zenden naar de afd. Restauratieve Voor­ zieningen van de K.H.T. via de plastic doorschijnende mappen, zoals te doen gebruikelijk bij opdrachten voor de druk­ kerij.

Op deze wijze kan sneller en efficiënter gereageerd worden op uw aanvragen door de afd. Restauratieve Voorzienin­ gen, dan wanneer verzending geschiedt door middel van de groene en bruine in­ terne postenveloppen.'

Uit een brief van de Restauratieve Voorzieningen.

e^zC' nociik>i id'■ ncO'

e^>c^[/tMje^iS'n'.

.^ud '

hebben meegenomen van de landbouwhogeschool naar het kantoorpand in Utrecht, waar de VSNU zetelt. De vraag of ze ge­ kocht, verhuurd of gewoon ge­ roofd zijn is tot nu toe onbeant­ woord gebleven.

Het zijn zeer speciale meubels, met zorg ontworpen door de hoogleraar 'Wonen' en uitge­ voerd door timmerlieden van de Landbouwhogeschool. Ze heb­ ben trouwens ook wel een lieve duit gekost: rond de dertigdui­ zend gulden, ongeveer eentiende van de hele meubilairbegroting voor de Wageningse hoge­ school. Nog geen jaar geleden zijn ze aangeschaft, omdat Van der Schans er representatief bij wilde zitten.

UP

1981 (tweetalig) uitgegeven onder de titel: 'N avel der Onderwe­ reld, gevolgd door De Zenuw­Waag'. De gedichten, brieven, (on­ dermeer de kostelijke sarcastische 'Brief aan meneer de wetgever van de opiumwet') en notities in deze bundel geven uitdrukking aan de wezenlijke communicatiestoornis die Artaud beleeft. '...Ook de meest choquerende ontsporingen laat hij staan, in de overtuiging dat het beetje aan essentiële gedachten dat hem rest (of aan de kracht om de essentie te bereiken) nog meer geredu­ ceerd zal worden...', stelt de vertaler in een nawoord. In 1925 ver­ keert Artaud dan ook in de surrealistische beweging rondom An­ dre Breton, maar hij stapt daar in 1926 uit als de groep toetreedt tot de Communistische Partij. Politiek interesseert hem geen blik­ sem. Voor Artaud hebben de woorden hun beeldend vermogen verioren. Zij zijn 'het kerkhof van de geest geworden'. De ge­ schreven tekst wordt bij Artaud daarom onderdeel van een ma­ gisch­ritueel totaalgebeuren, iets wat hij ondermeer tracht te reali­ seren in zijn Theatre de la Cruauté' (Theater van de Wreedheid) waarmee hij van 1932 tot 1935 experimenteert. N a het fiasco daarvan schrijft hij 'Le Théètre el sou Double' (1938) waarin hij zijn theorieën over toneel weergeeft.

Voor deze vurige irrationalisi bestaat momenteel dus een toene­ mende belangstelling. De realisten onder ons wachten met span­ •""8 "'•••

Wouter van Gils 1 novennber 1985