1985 02 01

p

Tilburgs Hogeschoolblad - 1 februari 1985 - jaargang 22 - nummer 20

Bestuurscrisis bij de sociologen

Valse start voor herstructurering Afgelopen week donderdag zou de Subfaculteit der SociaalCulturele Wetenschappen de eerste vruchten plukken van jaren sleutelen aan een nieuw programma.

Een aantrekkelijke verbreding van het aanbod zou de studenten in spe naar de KHT en naar gebouw S moeten lokken. De raad zou een eerste reeks hervormingen goedkeuren.

Zover kwam het echter niet. Een tiental leden van de raad eiste een alternatief herstructureringsplan en dat koste volgens het bestuur teveel tijd zodat de start van de omgebouwde faculteit in het gedrang komt.

Het bestuur stond tegenover een meerderheid in de raad en kon alleen maar aftreden. Pogingen om de kloof te overbruggen mislukten.

Op 7 februari komt de raad bijeen om het bestuursvacuüm op te vullen.

Al bij al komt de bestuurscrisis bij de sociologen zeer ongelegen omdat daardoor de herstructurering van de subfaculteit, die na de zomervacantie een feit moest zijn, in het gedrang komt. De herstructurering, een gevolg van de bezuinigingsoperatie van minister Deetman en van een dalende studentenbelangstelling, moet de faculteit aantrekkelijker maken voor de toekomstige studenten. De belangrijkste beleidsopties om de subfacultaire structuur te verbeteren kan je als volgt samenvatten: een disciplinaire verbreding en een concentratie van de toepassingsgebieden. Die disciplinaire verbreding zou inhouden dat er naast de studierichting Sociologie ook nog eens twee vrije studierichtingen komen: Cultuurwetenschap en Bestuurs- en Beleidswetenschappen. De concentratie van de toepassingsgebieden zou als gevolg hebben dat het aantal veldspecialisaties in de doctoraalfase wnrdt beperkt.

Deze herstructurering, waaraan binnen de subfaculteit reeds twee jaar wordt gewerkt, zou in de raadsvergadering van 24 januari door goedkeuring van een reeks besluiten in een eindfase terechtkomen.

Snelle goedkeuring in de hogeschoolraad en door de minister zou de Tilburgse poorten al in augustus kunnen openen voor de nieuwe studierichtingen. vervolg op pag. 6 Decaan Frinking (I): "Probleem is de timing". Secretaris van Tuijl: "Onverstandig en onverantwoord".

Bijna dertig banen extra Als alles goed gaat kan de KHT de komende jaren 24 wetenschappers en 5 niet-wetenschappelijke personeelsleden aan werk helpen boven de bestaande personeelsformatie. De nieuwe personeelsleden worden aangetrokken voor projecten in het kader van de informatisering en technologisering van de alfaen gammaopleidingen. Verwacht wordt dat de werving van de nieuwe mensen de nodige problemen zal opleveren. Het gaat immers om een segment van de arbeidsmarkt dat de laatste tijd behoorlijk onder druk staat.

Zoals THB vorige week al meldde krijgt de hogeschool over 1984 nog f 332.000,- uitgekeerd uit het herbezettingsfonds. Dat fonds is opgebouwd uit gelden die afkomstig zijn uit de prijscompensatie die het WO-personeel de laatste twee jaar heeft ingeleverd. Het afgelopen najaar ontving de KHT overigens al een bedrag van vierduizend gulden uit het herbezettingsfonds, bedoeld voor het opvangen van knelpunten die zijn ontstaan door de invoering van de vijf extra vrije dagen in ruil voor prijscompensatie. Blijkbaar vielen de knelpunten in Tilburg nogal mee: andere instellingen kregen in dit verband ettelijke tienduizenden guldens uitgekeerd.

Eind december kwam de commissie-Rosenberg met een advies over de verdeling van het laatste gedeelte van het herbezettingsfonds, dat minister Deetman bestemd had voor de zogenaamde informatisering en technologisering van de alfa- en gammaopleidingen. De commissie kreeg in totaal 342 projectvoorstellen te verwerken waarvan de kosten het beschikbare bedrag van 13,3 miljoen ver overschreden. Ook nadat de commissie met de ministeriële richtlijnen in de hand een flink aantal voorstellen had geschrapt bleef het beschikbare bedrag ontoereikend. Door per instelling een limiet te stellen aan de hand van het aantal alfa- en gammastudenten kwam de com-

missie alsnog tot een werkbare verdeling.

Van de 55 door Tilburg ingediende voorstellen zijn er uiteindelijk 21 goedgekeurd. De goedgekeurde projecten kunnen werk bieden aan 24,0 wetenschappers en 5,0 niet-wetenschappelijke personeelsleden. IVIet deze projecten is in 1985 een bedrag gemoeid van 1,64 miljoen, ruim drie ton meer dan de hogeschool krijgt. Geen nood, meent het Tilburgse college van bestuur. Voor 1985 en de volgende jaren wordt nog eens een bedrag van f 1.749.000 op jaarbasis uit het herbezettingsfonds verwacht. Bovendien zullen er waarschijnlijk problemen optreden bij de werving van gekwalificeerde mensen voor de projecten, verwacht het college, zodat de liogeschool in 1985 per saldo eerder geld zal overhouden dan tekortkomen.

Het college stelt de hogeschoolraad voor de beschikbare gelden in 1985 zo snel mogelijk toe te wijzen aan de projecten.

Daarnaast wil het college f 100.000,— beschikbaar stellen om de kosten van werving van nieuw personeel te dekken, terwijl nog eens f 60.000,— beschikbaar komt voor ondersteuning van de betreffende projecten door niet-wetenschappelijk personeel. Het resterende bedrag voor 1985 - f 1.281.000, - - wil het college benutten voor kortlopende projecten.

De faculteiten en het rekencentrum kunnen daartoe voorstellen indienen. Voor-

8/9

Muziek

3

Docenten van de hogeschool op retraite.

5

De wetenschapswinkel draait op volle toeren.

7

Voorzichtigheid geboden. Symposium over recht en automatisering.

11

Volksverzet in Centraal-Amerika.

Een boekbespreking.

"Er worden 's nachts nog heel wat kwartetten gespeeld".

Het Nederlands Studenten Orkest.

waarde daarbij is dat de voorstellen passen binnen de eerder goedgekeurde projecten. De hogeschoolraad moet op 7 februari over de verdeling van de herbezettingsgebieden beslissen.

Volgens Jan Rietveld van de ABVA/KABO-fractie van de hogeschool zit er echter een addertje onder het gras. Het college rekent zich rijk, is de teneur van de Te Berde van Rietveld die in dit nummer van THB staat afgedrukt. "Het is niet onwaarschijnlijk", zegt Rietveld, "dat het herbezettingsfonds - in weerwil van de commissie Rosenberg - op het niveau van 7984 zal worden gehouden. De ambtenarenbonden, die over de gelden van 1985 en volgende jaren nog in gesprek zijn met de minister, hebben het standpunt ingenomen dat de meerdere gelden proportioneel naar de instellingen teruggesluisd moeten worden".

De bonden overleggen nog met de minister over een andere bestemming van de op deze manier beschikbaar komende herbezettingsgelden. De gelden zouden bijvoorbeeld benut kunnen worden om deeltijdwerkers te sparen als in augustus de 38-urige werkweek voor ambtenaren wordt ingevoerd. Het ongedaan maken van de arbeidstijdverkorting van deeltijdwerkers vergt aan de KHT op jaarbasis een bedrag in de orde van grootte van een half miljoen, heeft Rietveld berekend. vervolg op pag. 4

TE BERDE MATSERTJES

ABVA-KABO fractie wil deel tierbezettingsgelden voor deeltijders bestemmen Alweer enige tijd krijgen ambtenaren en soortgenoten een gedeeltelijke compensatie in de vorm van extra vrije "Üagen voor wat zij de laatste jaren aan loonaanspraken hebben laten varen. Het geld dat de minister in dit verband bespaart is, alweer voor een deel, beschikbaar om nieuwe arbeidsplaatsen te creëren. De minister heeft een substantieel deel van het in 1984 aldus vrijgekomen geld 'geoormerkt'. Hij liet de creatie van de nieuwe banen niet over aan het vrije spel van de betrokken maatschappelijke krachten, maar zag kans om een gericht stimuleringsbeleid te voeren: met deze gelden moet de opmars van de computer in het alpha- en gamma-onderwijs bevorderd worden. De instellingen van w.o. is gevraagd de nodige plannen in te dienen.

Deze zijn door een commissie - de commissie Rosenberg - beoordeeld, en aan de hand daarvan zijn de gelden verdeeld.

Als instelling voor mens- en maatschappijwetenschappen pikt de KHT uiteraard een aardig graantje mee: ruim 1,3 miljoen gulden komt naar Tilburg. Omdat het om structurele arbeidsplaatsen gaat, mag verwacht worden dat jaarlijks tenminste eenzelfde bedrag op de KHT-rekening gestort zal worden.

Nu gaat de commissie Rosenberg er voor het gemak van haar tjerekeningen van uit, dat het bedrag voor informatisering vrijkomt in 1985 en volgende jaren veel hoger zal liggen dan in 1984. De KHT zou er dan jaarlijks niet 1,3 maar 1,7 miljoen gulden bij krijgen. Gesteld dat al die guldens door fondsvorming over de jaargrenzen heen beschikbaar blijven, zal de KHT - zo heeft het CvB enthousiast bere-

Visfestival Een speciale presentatie van voortreffelijke visgerechten.

Dagelijks een grandioos vismenu (7 gangen) menuprijs

f 59.'

Ook voor uw lunch.

Voor nadere informatie en/of reservering: Restaurant

„DEN SCHOUT" Oranjestraat 4 (tussen Paleisnng en Emmastraat) Tel 013 434512/674394 Tilburg (donderdag rustdag)

Tilburgs Hogeschoolblad

^ i

kend - op basis van de goedgekeurde plannen zo'n 30 voltijdse arbeidsplaatsen kunnen financieren. Wat echter, als er per jaar 'slechts' 1,3 miljoen gulden bijkomt? Geen nood, aldus het CvB: de plannen zullen niet meteen en ook niet allemaal verwezenlijkt kunnen worden.

Een jaarlijkse dotatie van 1,3 miljoen gulden zal voldoende zijn om uit de voeten te kunnen, en intussen is er voldoende tijd om bij te sturen.

Het is niet onwaarschijnlijk dat het fonds - in weerwil van de commissie Rosenberg - op het niveau van 1984 zal worden gehouden. De ambtenarenbonden, die over de gelden van 1985 en volgende jaren nog in gesprek zijn met de minister, hebben het standpunt ingenomen, dat de meerdere gelden zonder oormerk en proportieel naar de instellingen teruggesluisd moeten worden. Dat is niet onredelijk, want door de arbeidstijdverkorting (Per 1 augustus wordt de 38-urige werkweek voor ambtenaren ingevoerd, red.) wordt de bestaande 'productiecapaciteit' over de hele linie met 5% gekort.

Dat heeft natuurlijk gevolgen, niet alleen voor de z.g. roostergebonden activiteiten - waarvoor trouwens een deel van de hebezettingsgelden afzonderlijk wordt teruggesluisd - maar ook voor de minder duidelijk aan de klok gebonden werkzaamheden. Al is het maar, dat velen nog minder dan vroeger kans zien om tijd vrij te maken voor nuttige bijzaken, zoals deelname aan het bestuur of studie om bij te blijven in het vak. Om onderwijs, onderzoek en dienstverlening op peil te houden zullen herbezettingsgelden moeten worden ingezet.

Een in het landelijk overleg uitdrukkelijk opengestelde methode is het ongedaan maken van de arbeidstijdverkorting voor diegenen die hun arbeidstijd al eerder verkort hadden: de deeltijdwerkers.

Naar schatting een kwart van de KHTformatie wordt in deeltijd bezet door ongeveer 40% van het aantal personeelsgelden. Hier de arbeidstijdverkorting ongedaan maken - d.w.z. dat iemand die voorheen 20 uur werkte niet naar 19 uur gaat, maar 20 uur blijft werken - vergt aan de KHT een bedrag in de orde van grootte van een half miljoen. Daarmee wordt dus een kwart van het capaciteitsverlies goedgemaakt. Tegelijk wordt voldaan aan het beginsel van goed personeelsbeleid, dat deeltijdarbeid aantrekkelijker, althans niet minder aantrekkelijk wordt gemaakt. Dat er daarnaast op tal van andere (knel)punten soelaas geboden zal moeten worden middels nieuwe arbeidsplaatsen, behoeft geen betoog.

Helaas is totnogtoe niet gebleken dat het CvB echt wakker ligt van het capaciteitsverlies of op de bres springt voor de deeltijdwerkers. En dat terwijl het zelf zegt, ook uit de voeten te kunnen, als het standpunt van de bonden wordt overgenomen! Gebeurt dat laatste inderdaad, dan zullen er inmiddels kostbare maanden verloren zijn gegaan, waarin men zich had kunnen voorbereiden op de te treffen maatregelen. Volgt de minister echter de lijn Rosenberg, dan zal de KHT met een fonds komen te zitten, dat de eerste jaren slechts zeer gedeeltelijk in arbeidsplaatsen zal kunnen worden omgezet, en wat erger is: dan schieten er waar-

schijnlijk te weinig ongeoormerkte gelden over, om iets van dat capaciteitsverlies goed te maken.

Maar misschien vinden sommigen dat helemaal niet zo'n ramp. Ik ben benieuwd wat de Hogeschoolraad ervan zal vinden.

Jan Rietveld, lid CPO voor de ABVA/KABO, mede namens zijn fractiegenoten.

reaKtioftói, "Reaktionair" is een rubriek waarin reakties van lezers worden geplaatst. Naam en volledig adres van de schrijverls) dient bij de redaktie bekend te zijn. Anonieme brieven verdwijnen in de prullemand.

wmmm a t s e r t j e S ^ H 'Matsertjes' kunnen worden opgegeven bij de redaktie. Tot 30 woorden kosten ze ƒ 5,—; onder nummer f 2,50 extra. Reakties op advertenties onder nummer naar de redaktie sturen.

VACANTIE: Ga met de Studentenreisclub genieten van bronzende en bruisende wintersportvakanties.

10-Daagse reis, halfpension v.a. ƒ 329,—.

Vraag die folder! Tel.: 050-142386/133068.

Wekelijks vertrek v.a. 22 dec.

TE HUUR: Voor student, kleine kamer in part. flat. Prijs ƒ 300,— p. mnd. Te bevr. Prof. Cobbenhagenlaan 68, (na 18.00 uur).

TE KOOP: Ook van studierichting veranderd? Alle boeken propedeuse Rechten aangeboden. Ook nieuwe rode Kluwer. Tel. 040-445499.

TYPEWERK: Al uw typewerk correct en snel verzorgd. Bel 04904-7073.

RECREATIE: Varen naar België en Frankrijk. Periode: mei t/m september. Kosten ƒ 150,— per week.

Inl.: 050-143412.

Alleen ABVA/KABO? Bij brief van 16 januari '85 heeft drs.

A . L . M . Wouters, werkzaam bij de Stichting Theologische Faculteit, de personeelsleden aldaar opgeroepen lid te worden van de ABVA/KABO. Hij spreekt namens het bestuur van de landelijke groep WKO van ABVA/KABO. Tegen ijverige mensen heb ik niets. Zeker niet als die zich voor het vakbondswerk Inzetten.

Wel als zij het alleenvertoningsrecht lijken op te eisen, zoals in dit geval drs.

Wouters doet voor de ABVA/KABO bij de STF. Er is immers een alternatief voor de personeelsleden van de STF: in w.o.Nederland is er de grote tot het CNV behorende vakbond CFO. De CNV bond voor overheid (waaronder de wetenschappelijke instellingen) Gezondheid, Welzijn en Sociale Werkvoorziening.

De CFO Is er ook op de Katholieke Hogeschool.

Wat zegt drs. Wouters daarvan?: "In het georganiseerd overleg op de KHT is de ABVA/KABO de enige serieus vertegenwoordigde vakorganisatie"...

Wordt dat de start op de STF, mijnheer Wouters? ABVA/KABO? De personeelsleden ook bij de STF mogen weten dat de CFO een goede grote vakbond is die als spreekbuis voor het personeel bij de STF wil fungeren.

Mr. J . Backbier lid van de landelijke w.o.-groep CFO

Adverteren in het THB Bel 's morgens naar Angela

Lodder,

013-662277

tilburgs hogeschoolblad weekblad voor de katholieke hogeschool tilburg redaktie eddie vaes (hoofdredakteur) twan geurts, lennart kik, angela lodder (assistente) medewerkers wouter van gils, henk zomer, edwin van den oetelaar, ben beijaars, marijne van der jagt, bert haagsman, gerard rutten, monique van blijswijk, amee de schipper, huge backx, bert peters, astnd tates samenstelling redaktieraad prof mr p van seters (voorzitter), dr h van erp, m ackermans (adviseur), a de laaf, drs th schouw, dr m van hoorn, mevr j a m j jansen, h van kleef, drs c p m broekhof officiöle mededelingen buro pers en voorlichting cartoonist ad van haandel, henk van de berg advertenties angela lodder kopij alle kopi| moet uiterlijk op donderdag de week vóór het verschijnen in het bezit van de redaktie zi|n redaktie-adres/advertenties hogeschoollaan 225, tilburg, telefoon (alleen voor thb) 662277 en 662506 intern 2277 en 2506 kamer 207 en 208 (gebouw b) foto rien siers landelijk samenwerkingsverband universitaire pers (up) waarbij verder aangesloten ad valvas (vu amsterdam), wagenings hogeschoolblad, utrecht universiteitsblad, delta (delft), th berichten (eindhoven), tht nieuws (twente), observant (maastricht), uk (groningen) en ku-nieuws (nijmegen) ^ druk drukkerij em de jong bv, baarle-nassau abonnementen voor met hogeschoolleden f 1 5 , - per jaargang

1 februari 1985

RETRAITE

f#

Dag na tentamen slapen alle studenten uit

bouw gaf Prof. Dr. H. Crombag, hoogleDe organisatoren van de studiedag over het universitaire onderraar rechtspsychologie uit Leiden daar wijs loonden dH< tevreden zijn. Vorige v\/ee/< woensdag 23 Janua-zelf een aardig staaltje van. Met de nodige kwinkslagen maakte Crombag zijn geri lieten de heldere en soms licht ironische lezingen van de inhoor duidelijk dat de planning van het leiders niets aan duidelijkheid te wensen over. De diverse theonderwijsprogramma een belangrijke inma's: curriculumopbouw, onderwijsvormen, toetsing en schrifvloed uitoefent op het uiteindelijke resultaat. Uit omvangrijk cijfermateriaal was telijk studiemateriaal gaven de docenten van de KHT voldoenhem gebleken dat er een nauwe relatie de mogelijkheden om zich grondig te laten informeren. Zij verbestaat tussen de organisatie van het onderwijsprogramma en het werkgedrag namen hoe je met eenvoudige maatregelen en aanpassingen van studenten. Die relatie bestaat erin het traditionele universitaire onderwijs aanzienlijk kunt verbetedat studenten grotendeels doen wat de ren. Een korte impressie van een leerzame bezinningsbijeenfaculteit van hen lijkt te vragen. Stellen docenten uitdrukkelijke eisen, dan onkomst.

Studiedag universitair onderwijs De laatste maanden trekt het onderwijs aan de Nederlandse universiteiten steeds meer de aandacht. De studieduurverkorting van de tweefasenstructuur, de onder spanning staande studiemotivatie van veel studenten en de dalende rendementen, om maar een paar factoren te noemen, beginnen de beleidsmakers van de universiteiten ongerust te maken. Als Minister Deetman zijn plannen doorzet en een deel van de financiering van de universiteit afhankelijk maakt van het aantal studenten dat aan afstuderen toekomt, dan sta je met de rug tegen de muur.

Hoe krikken we de rendementen op?

Rector Magnificus Prof. P.J.D. Drenth van de Vrije Universiteit Amsterdam achtte het zelfs noodzakelijk zijn gehoor bij de opening van het Academisch jaar te wijzen op de belangrijkheid van slaagpercentages in de propedeuse voor het te voeren beleid. Ook aan de Hogeschool begint men zich zorgen te maken over de numerieke rendementen, want over de gehele linie valt er een dalende tendens te constateren. Publiciteit, persberichten en nota's afkomstig van de juridische faculteit en het College van Bestuur wak-

kerden dit vuurtje aan. Op initiatief van enkele docenten en medewerkers van de onderwijsondersteunende diensten besloot Rector Magnificus Dr. R.A. de Moor alle docenten van de KHT uit te nodigen voor een studiedag, om de situatie eens onder ogen te zien. In zijn brief hield hij de docenten voor: "Deze dag beoogt de discussie te stimuleren over de mogelijkheden om via beïnvloeding van de studiemotivatie van studenten het opleidingsrendement te verbeteren in zowel kwantitatief als kwalitatief opzicht. Dit is het centrale thema dat ontleend is aan de actualiteit, van belang is voor de toekomst maar evenzeer betekenis vindt in zichzelf". Een positieve benadering van een gevoelig onderwerp waarmee De Moor aangaf dat hij de immer bestaande vooroordelen en overgevoeligheden trachtte te omzeilen. 'Met de feiten op tafel nieuwe paden bewandelen', moet hij gedacht hebben. Aantrekkelijk onderwijs heeft als een van de pijlers een goede en flexibele organistie en bovenal enthousiaste onderwijsgevers die dan ook het onderste uit de kan bij hun studenten mogen halen.

Als inleider op het thema curriculumop-

dervinden zij veel medewerking. Gebeurt dat niet, zoals bijvoorbeeld het geval is bij langlopende cursussen zonder speciale voorbereiding, dan doen studenten lange tijd ook weinig of niets; zij stellen dan het leerwerk vaak uit tot vlak voor het begin van de tentamenperiode, meestal met funeste gevolgen. Aan de hand van verschillende grafieken liet Crombag zien dat studenten per jaar zo'n 1300 uren netto studeren. En mochten de aanwezigen nu de neiging bezitten om op te staan en verontwaardigd te roepen dat dit "schandelijk" weinig is, dan zouden zij zichzelf aardig te kijk zetten. Andere onderzoeken, op gelijke wijze uitgevoerd, tonen namelijk voor Nederlandse werknemers precies dezelfde uitkomst aan. De dames en heren docenten behoorden daar immers toch zelf ook toe. Uit de betrouwbare cijfers concludeerde Crombag ook dat er per vak niet meer dan 350 uren besteed moeten worden in een mixture van zelfstudie en college-volgen. Bij dat punt bereikt men het optimale onderwijskundige resultaat.

Alle uren die er meer aan onderwijs uitgetrokken werden, beïnvloeden het onderwijsproces ongunstig. In een hoog tempo gaf Crombag verder aan dat lange onderwijsvrije perioden waarin bijna onvermijdelijk veel tentamens te dicht op elkaar gepland zijn, zeer nadelig uitwerken voor studenten. Crombag hield zijn gehoor nadrukkelijk voor dat universitaire studenten geven wat de docenten verdienen. Aan het slot van zijn betoog liet hij een grafiek zien die aangaf wat studenten doen als zij een tentamen gaan afleggen. "U ziet, ze staan 's morgens bijzonder vroeg op en de volgende dag na het tentamen slapen ze uit". De zaal knikte instemmend, dat strookte wel met de eigen waarnemingen. Maar hoe zetten we deze simpele conclusies om in effectieve maatregelen? Want de coördinatie tussen de vakgroepen komt van vanzelfsprekend om de hoek kijken en daar ligt een levensgroot probleem, aldus een van de belangstellende docenten.

VOORTGANG Na een korte pauze verzorgde Prof. W. Wijnen, hoogleraar onderzoek en ontwikkeling van het hoger onderwijs aan de Rijksuniversiteit Limburg, een inleidende lezing op de workshop Toetsing.

Hij verduidelijkte het Maastrichtse onderwijsmodel zoals dat aan de medische faculteit in de loop van de jaren ontwikkeld is. Maastricht, de jongste telg van het universitaire wereldje en sedert de oprichting in 1974 constant in gevecht met de negatieve kritiek van buitenaf, heeft korte metten gemaakt met alle laatdunkende opmerkingen van de vakbroe-

Mi

ders uit de traditionele universiteiten. De rendementen ,in Maastricht liggen ver boven het landelijke gemiddelde en representatieve steekproeven hebben aangetoond dat de studenten zich met gemak kunnen meten met de studenten van elders. Een van de oorzaken is het feit dat van begin af aan de leeractiviteiten van studenten optimaal gestimuleerd worden, aldus Wijnen. Thematisch blokonderwijs van 6 weken per periode geven een continue stroom van prikkels.

De thema's lopen dwars door alle vakken heen, in een beperkt aantal werkbijeenkomsten bepalen de studenten grotendeels zelf hoe en wat er bestudeerd gaat worden. Het uitgekiende lesmateriaal, het sterke beroep op de zelfwerkzaamheid en de voortdurende vaardigheidstrainingen in tekstanalyse, argumentatie, interpretatie en het opstellen van schriftelijke stukken bepalen het onderffvijsleerproces. Volgens Wijnen is het grote nadeel van het Maastrichtse systeem dat de oude vormen van toetsen en examens totaal niet past binnen deze sterk studentgerichte onderwijsfilosofie. Gedurende de afgelopen jaren heeft men daarom naarstig gezocht naar een adequaat toetsingsmiddel. Maastricht hanteert nu sinds enkele jaren een eigen model van voortgangscontrole. Daarmee kan men vrij nauwkeurig zicht krijgen op de ontwikkeling van de verschillende vereiste kennisniveau's in het universitaire onderwijs. Vierentwintig voortgangstoetsen die verspreid worden over de gehele studieduur van vier jaar houden precies in de gaten op welk niveau de student zich bevindt. Zo'n voortgangstoets bestrijkt de gehele leerstof en alle studenten zowel eerstejaars als vierdejaars leggen tegelijkertijd de toets af. Ook de vragen zijn voor alle studenten identiek. Over deze manier van toetsen en evalueren verbaasden de Tilburgse docenten zich enigermate want wanneer is een Maastrichtse student nu afgestudeerd? Wijnen legde uit dat dit niet de enige evaluatie is binnen het Maastrichtse model. Hij benadrukte dat anders dan in het verleden vakken met elkaar vergeleken kunnen worden, tevens heb je nu de mogelijkheid om verschillende leerjaren met elkaar te vergelijken. De relaties tussen allerlei programma-onderdelen kunnen met hetzelfde instrument gemeten worden waardoor bestaande vooroordelen empirisch onderzocht worden. Wil je het rendement verhogen dan is het zaak in het onderwijsprogramma een voortgangstoets in te bouwen. "Met de ontwikkeling van de Maastrichtse toets hebben wij een structureel rendementsverlies uitgebannen. Het relatieve betere resultaat heeft niets van doen met de aard van het programma maar eerder met het nieuw gecreëerde leermiddel van de voortga ngscontrole''.

Wijnen wees terloops nog op de kritiek van Piet Vroon van de Volkskrant, als zou er in Maastricht alleen maar Zeer Uitgebreid Lager Onderwijs (ZULO) gegeven worden. Ten onrechte vond hij: "Maastrichtse studenten staan voor de tentamens niet eerder op". Waarschijnlijk vieren ze na afloop van het tentamen op dezelfde uitbundige wijze feest en slapen ze de dag erna, net als andere Nederlandse studenten, uit!

Ben Beljaars

Aandachtig meebladeren tijdens de studiedag. Op de achtergrond rector de Moor.

a

Collecte voor ''Miners" Begin volgende week organiseert de werl<groep Politiel<e Ekonomie (Polek) van de hogeschool een aantal activiteiten rondom de stakende Britse mijnwerkers.

Op maandag 4 februari tonen mensen van de met de FNV verbonden Jongerenbeweging een diaserie - die zij daar zelf gemaakt fiebben - over een voedseldistributiecentrum in Zuid-Wales. Aanvang 12.30 uur in AZ6.

Dinsdag 5 februari speelt de fanfare van de Eeuwigdurende Bijstand in de ruimte voor de aula. Aanvang eveneens 12.30 uur.

Woensdag 6 februari houdt Sjef Stoop net terug uit Engeland - om 12.30 uur een lezing in AZ6 over de betekenis van de staking.

Voor, tijdens en na de activiteiten zal er gecollecteerd worden voor de "miners".

De organisatoren verwachten dat zowel studenten als wetenschappelijk personeel hun duit in het zakje doen. De staking duurt nu al elf maanden. Inzet van de staking is de voorgenomen sluiting van 23 mijnen waardoor 20.000 arbeidsplaatsen dreigen te verdwijnen. Zo'n zeventig procent van de 180.000 mijnwerkers staken, hoewel de laatste tijd meer mensen zwichten voor de bonussen die vervolg van pag. 1

Herbezetting Naar verwachting zal de werving van personeel voor de goedgekeurde projecten de nodige problemen opleveren; de arbeidsmarkt voor informatici maakt de laatste tijd in elk geval een zwaar overspannen indruk. "We zullen proberen creatief en agressief op de arbeidsmarkt te opereren", zegt ir. E. Reitsma van de vakgroep wiskunde en informatica van de subfaculteit econometrie, die met vier projecten in de prijzen is gevallen.

Reitsma ziet nog wel enkele lichtpuntjes.

"Voor sommige projecten kunnen we materie-deskundigen met wat informaticakennis inzetten. Die zijn wel te krijgen.

Wiskundigen met een affiniteit voor informatica liggen nog met bosjes op de arbeidsmarkt", weet hij.

de regering Tatcher uitlooft voor diegenen die weer aan het werk gaan. De stakende mijnwerkers moeten met hun gezinnen rondkomen van een bedrag waarvan nauwelijks de eerste levensbehoeften te betalen zijn. Het geld wat met de collecte opgehaald wordt, is bestemd voor de noodlijdende mijnwerkers en hun gezinnen. De Fanfare van de Eeuwigdurende Bijstand zal het geld afgeven tijdens hun tiendaagse tour langs de picket-lines, eind februari.

De ontwerp Wet op het Wetenschappelijk Onderwijs (WWO'84) moet weer op de helling. Universitair onderwijs en onderzoek moeten in verschillende bestuurlijke organisaties ondergebracht worden.

Gebeurt dit niet, dan staat de kwaliteit van zowel onderwijs als onderzoek op de tocht. Dit schrijft de Raad van Advies voor het Wetenschapsbeleid (RAWB) in zijn advies aan het kabinet over de WWO'84.

Een wetsontwerp waarin financiering en management van onderwijs en onderzoek gescheiden zijn, moet volgens de Raad het huidige onderwerp van de

WWO'84 vervangen. De RAWB vindt dat de organisatie van universiteiten en hogescholen in de WWO'84 niet aansluit bij allerlei ontwikkelingen die sinds het begin van de jaren '70 in en om de universiteiten plaats vonden. "De Raad is van oordeel dat ons land bij de snelle en ingrijpende maatschappelijke ontwikkelingen die zich thans in de wereld voordoen alle zeilen zal,moeten bij zetten om zijn positie te behouden". Voorbeelden van die ontwikkelingen zijn het nagenoeg verdwijnen van het quartaire onderwijs als gevolg van de Twee Fasen Structuur, de grote differentiatie in de voorwaarden voor en financiering van onderzoek, de maatschappelijke behoefte aan 'centres of excellence' en de contacten en samenwerking met het bedrijfsleven.

De bestuurlijke organisatie moet er, aldus de RAWB, van uit gaan dat onderwijs en onderzoek 'principieel ongelijksoortige activiteiten' zijn. De in het onderwerp WWO'84 opgenomen mogelijkheid tot oprichting van facultaire onderzoeksinstituten wijst weliswaar in de richting van die opvatting, maar voldoet volgens de Raad niet.

Nog dit jaar zal de RAWB een nader uitgewerkt advies publiceren over de universitaire organisatie. Daarin zullen dan de hoofdlijnen staan van een universitaire bestuursstructuur die past bij te verwachten ontwikkelingen. In afwachting

"Als het om zuivere informatici gaat, denken we met het aantrekken van nietwetenschappelijk personeel nog wel een eind te kunnen komen. Het aantrekken van wetenschappelijk personeel in die sfeer wordt wel erg problematisch".

Ook mensen met onderwijsaspiraties zijn in trek. "Een heleboel projecten hebben een grote onderwijscomponent. De minister heeft nu eenmaal alle onderwijsprojecten goedgekeurd en de onderzoeksprojecten niet. Kijk als je een universitair docent wil aanstellen moet je overtuigd zijn van zijn onderzoekscapaciteiten. Nu heb je de kans om mensen binnen te halen die misschien geen kwaliteiten hebben voor onderzoek, maar wel voor onderwijs. Dus daar ligt ook nog een kansje," meent Reitsma.

"Jammer genoeg kenden we de criteria niet van tevoren", zegt Reitsma, "anders hadden we natuurlijk allemaal onderwijsprojecten ingediend". Hij heeft de indruk dat de commissie Rosenberg niet echt serieus naar de projectomschrijving heeft gekeken. Er js alleen gekeken of

het om onderwijs, onderzoek of ondersteuning ging. "Op grond van dat criterium heeft de commissie wel terecht gehandeld. Maar het is wel een wonderlijke situatie, natuurlijk. Voor sommige mensen triest, voor anderen gunstig. Ook wat betreft de omvang. Sommige mensen zijn bescheiden geweest en vroegen niet teveel aan. Iemand anders vraagt tien plaatsen aan en krijgt er ook tien. De brutalen hebben gewonnen".

In een reactie op het standpunt van CPO-fractie ABVA-KABO zegt CvB-lid ad interim P. Verheyen het jammer te vinden "als constructief overleg voortijdig leidt tot onberaden stellingname, welke de goede oplossing alleen maar moeilijk maakt". Volgens 't collegelid stelt de minister het budget 1984 te laat vast voor personeel dat moeilijk te werven is. Het CvB zet dan een snelle procedure in om andere universiteiten voor te blijven en de faculteiten in staat te stellen bij de start van het nieuwe studiejaar nieuwe krachten in te zetten. "De snelle procedure houdt in dat door de commis-

G.R.

Kabinet moet ontwerp WWO'84 intrekken

Zachte G

Tijdens de kerstvacanfie herlas ik nog eens W.F. Hermans' "Houten leeuwen en leeuwen van goud" (Bezige Bij 1979). Die man hééft iets tegen de Katholieke Hogeschool Tilburg. Verschrikkelijk. Van hoogleraren die hier doceren wordt meermalen gesuggereerd dat ze vermoedelijk vroeger wel sympathisant van de Nederlandse Wa/fen-SS zullen zijn geweest. De universitaire docenten kunnen geen spijker recht in de muur slaan. Leute die ihr Beruf ver/ehlt haben, zoals Bismarck destijds over journalisten zei. Maar ik hoor het wel vaker. ^Nat we ook doen, de nddm van de K.H.T. wordt nog steeds niet opgestuwd in de vaart der volkeren. We zijn wat we waren; een "plattelandshogeschool". Dat Wijven we. Als een Tilburgse kroondocent zijn mond opendoet vliegen de boerenzwaluwen hem achter zijn vullingen vandaan. Laatst was ik te Leiden fja, daar ook al). Een van mijn gesprekspartners bracht dat al te luidruchtig geventileerde zei/bewustzijn, dat in de wandeling bekend staat als "Leidse kak".

Tilburgs Hogeschoolblad

van dat advies, zou het kabinet er volgens de RAWB goed aan doen het ontwerp WWO'84 voorlopig in te trekken.

De Vaste Kamercommissie voor Onderwijs en Wetenschappen van de Tweede Kamer zal het wetsontwerp op 25 februari mondeling behandelen. Nadat de wijzigingsvoorstellen uit de verschillende politieke hoeken verwerkt zijn in ontwerp, wordt het wetsvoorstel gereed gemaakt voor een plenaire behandeling in de Tweede Kamer.

Irene Overduin, UK Groningen

Kiezersregister De verkiezingen voor nieuwe leden van de hogeschoolraad en voor studentleden van faculteitsraden zullen plaatsvinden tussen 15 maart en 12 april. In dit perspectief wordt op 4 februari het kiezersregister vastgesteld met de namen van alle kiesgerechtigden. Personeel en studenten komen vanaf die dag nakijken of hun gegevens correct uit de computer zijn gerold. Het kiezersregister ligt van 4 tot 11 februari ter inzage in het voorlichtingscentrum van gebouw B en na 17.00 uur bij de balie van datzelfde gebouw.

sie goedgekeurde projecten worden toegekend, dat overleg wordt bevorderd en dat voor korte-termijn projecten mogelijkheden worden gegeven". Hierbij lopen we risico's aldus Verheyen, dat daags na de advertentie iedere plaats bezet is. "Nu, dat risico durf ik aan".

Volgens Verheyen is het ponds-pondsgewijs verdelen van de totale pot voor de KHT veel nadeliger dan verdelen aan alfa- en gammafaculteiten. "Tegenover de ongunstige toedeling in staf-studenten-ratio en de zogenaamde B-onderzoeksformatie staat bij de verdeling van de herbezetting een voordeel voor de KHT".

In het CPO heeft het CvB beloofd de afweging van de werktijdverkorting zeer serieus te zullen nemen en aan te geven dat daardoor ook mogelijkheden zijn zonder de informatiseringsgelden ter sprake te brengen. Tot zover de reactie van het collegelid Verheyen.

L.K.

plastisch in heéld. Tilburg? Kan je daar ook al rechten studeren? Is daar dan een universitaire instelling? Ook de overige aanwezigen veinsden volstrekte onbekendheid met het bestaan van onze eigenste Hogeschool. Ik weet nooit hoe ik daarop moet reageren. ]e kunt moeilijk gaan doen alsof je, van de weeromstuit, ook niet bekend bent met het bestaan van een universiteit te Leiden. Want dan bevestig je in de oren van je opponenten alleen maar dat je een boertje van buiten bent. De sneer op onze alma mater heeft bij mij dit effect, dat ik zorgvuldig probeer mijn zachte "g" te verdoezelen, opdat mijn over-de-Moerdijkse auditorium niet gaat denken, dat Tilburg in België gesitueerd is. Mijn probleem is echter dat ik, tot mijn ontsteltenis, mijzelf in dat soort situaties steeds vlaamser hoor spreken totdat een bijna Antwerps coloriet bereikt is.

Het publiek, prat op zijn oer-hollandse tongval vol gutturale keelklanken pleegt dan honend om ondertitehng te vragen. Ik wéét wel, dat mijn toehoorders alleen maar zout proberen te wrijven in de open wonden van mijn provinciale minderwaardigheidsgevoel. Want eigenlijk blaast Tilburg best zijn partijtje mee in het wanluidend universitair concert. Zö beroerd doen we het nou ook weer niet. En toch vlieg ik er steeds weer in en zit ik me bij voorbaat al te generen voor het feit, dat ik in Tilburg heb gestudeerd en daar ook aan de hogeschool les geef. Ik verdoezel ook zorgvuldig die afkomst. Als men er niet uitdrukkelijk naar vraagt laat ik het blauw-blauw of suggereer ik dat ik in Amsterdam heb gestudeerd. Alles beter dan een doctoraal-examen in de "Schónste staad van het laand", want dat roept (in mijn - overspannen - verbeelding] steeds onderdrukt gegrinnik op. Is er soms nog iemand onder de lezertjes, die hiermee behept is? Misschien kunnen we samen in psychotherapie gaan.

1 februari 1985

Q

DIENSTVERLENING

Het onderzoek van de Wetenschapswinkel als wapen In de strijd Vorig jaar kreeg de Tilburgse Wetenschapswinkel (Wewi) onderzoeksvragen binnen van verschillende buurthuizen, de Brabantse Milieu Federatie, Buro Kleinschalig Werk, het Centrum voor Ontwikkelingssamenwerking, Werkgroep Vrouwenmishandeling Breda, vredesgroeperingen, de Juridische EHBO, het 5 Mei Comité Dongen, het Volkenkundig Museum, etcetera.

Komt een vraag binnen, dan wordt bekeken of de klant en de vraag aan een aantal criteria voldoen. De klant mag niet in staat zijn de kosten van het onderzoek zelf te dragen en mag ook geen commerciële bedoelingen hebben. Tevens moet het onderzoek gebruikt kunnen worden voor de verbetering van de positie van maatschappelijk kwetsbare groepen.

Voldoet de klant hier aan, dan zoekt de Wetenschapswinkel studenten die het onderzoek op zich willen nemen. Gezamenlijk formuleert men de probleemstelling waarna de student-onderzoekers een onderzoeksvoorstel maken. Tijdens tussentijdse bijeenkomsten bekijkt de Wetenschapswinkel of de studenten op de goede weg zijn en uiteindelijk worden de bevindingen van het onderzoek neergelegd in een leesbaar verslag. Hebben de bevindingen van het onderzoek meer waarde dan voor de individuele vragensteller, dan wordt er een samenvatting of een brochure van gemaakt. Bij heel interessante onderzoeken wordt het verslag gedrukt in een grotere oplage, zodat de vergaarde kennis verspreid kan worden.

Zoals hierboven beschreven moet het zijn gegaan met een vijftal jonge ondernemers, die de Wetenschapswinkel betraden met het plan een bierbrouwerij te beginnen. Met het brouwen van bier waren ze enkele zomers geleden begonnen maar wat als hobby begon werd gaandeweg serieuzer. Behalve bij vrienden en kennissen vond het natuurzuiver bier gretig aftrek bij een jeugdsociëteit in Oisterwijk en een Amsterdamse studentenvereniging. Het vijftal kon de vraag niet meer aan waardoor het idee ontstond een kleinschalige bierbrouwerij te beginnen. Bierbrouwerij De Gans leek een goede naam en het aanbod van de drie extra zware bieren - Un Gansje, Unne Straffe en Un Zwarte - lijkt, gezien de enthousiaste reacties, met de bestaande zogenaamde Kloosterbieren te kunnen concurreren. Maar een heuse brouwerij starten met alleen enthousiasme en goedsmakende bieren is een hachelijke zaak, dat snapten de ondernemers in spé ook. Er moest een fiaalbaarfieidsonderzoel< gedaan worden en dit konden ze niet uit eigen zak betalen: drie van hen zijn werkloos en twee studeren. Zij vonden de weg naar de Wetenschapswinkel, die hun aanvraag honoreerde. Het scheppen van eigen werk alsmede het kleinschalige en het milieuvriendelijke karakter deden hen glansrijk door de criteria rollen en er werden twee studenten bereid gevonden een markt- en bedrijfseconomisch onderzoek te doen.

De student-onderzoekers komen na heel wat lees- en rekenwerk tot de conclusie dat het plan van de brouwerij levensvatbaar is. De extra zware bieren zoals De Gans die gaat produceren vormen welisTilburgs H o g e s c h o o l b l a d

Nederland kent een tiental wetenschapswinkels. Zij zijn ontstaan in de nadagen van het studentenprotest in de jaren zestig en nog steeds worden er winkels geopend. Zij verrichten onderzoek voor maatschappelijk achtergestelde groepen, die anders niet aan de wetenschappelijke bak zouden komen. Zo ook de Wetenschapswinkel van de Tilburgse Hogeschool. Maar deze winkel wil meer.

waar slechts een kwart piui-c Nederlandse biermarkt maar van deze fractie wordt het overgrote deel uit België gehaald. De zware bieren zijn pas door de Nederlandse bierproducenten ontdekt en deze markt is dus nog onontgonnen terrein, wat perspectieven voor De Gans biedt. De investeringskosten 35f000 gulden in het eerste jaar - betalen zich terug als de afzet 500 liter per week is. Het tweedejaar liggen de kosten bijna een ton hoger omdat dan loon moet worden uitbetaald (Het eerste jaar kunnen beginnende ondernemers hun uitkering behouden). De productie en afzet moet dan minimaal 1.000 liter per week zijn.

Dit is ongeveer de helft van wat De Schaapskooi in Tilburg produceert. Een profielschets van de doelgroep wordt gegeven omdat daarop de reclamecampagne gericht moet zijn. Vooral mannen tussen de 18 en 30 jaar, die studeren of uit een hoger milieu komen, lijken zich tegoed te doen aan de categorie S bieren.

In de reclamecampagne moet De Gans zich dan ook vooral gaan richten op studentencafé's en studentensteden.

Ad de Beer, een van de brouwers, vertelt

dat het onderzoek nuttig is geweest: "We hebben er zelf veel van geleerd en we hebben gemakkelijker financierders kunnen vinden omdat we daadwerkelijk iets op papier hadden". Ook werd duidelijk dat het nog hard aanpoten zal worden. De huidige productie zal vertienvoudigd moeten worden. Het bedrijf zal zeker dit jaar gaan draaien, vertelt de aankomende professionele brouwer.

Een ander onderzoek dat verricht werd door bemiddeling van de Wetenschapswinkel gaat over de inkomenspositie van de minima. Dit onderzoek kreeg als titel mee De Laatste dijk in de sociale zekerheid en kreeg landelijke bekendheid. Marise Pols, coördinator van de Wetenschapswinkel, hierover: "Door bijstandsgroepen van Terschelling toten met Limburg is het rapport opgevraagd. Zij krijgen eindelijk het idee dat ze voor vol worden aangezien met hun klachten en er is nu echt aangetoond dat de minima niet rond kunnen komen".

Michel Verhagen, als dienstweigeraar aangesteld bij de Wetenschapswinkel: "Het is zo dat de groeperingen die tegen verlagingen zijn nu een wapen in handen

i

hebben. Wat het preciese effect ervan is valt niet te meten: het heeft een sluipende werking". Het is dus niet zo dat de verlagingen verleden tijd zijn, vertellen de twee wetenschapswinkels. "Je doet het onderzoek niet voor een overheid die het meteen omzet in beleid", aldus Pols.

"Je doet het voor een groep die de overheid probeert te beïnvloeden. Met de resultaten van het onderzoek kunnen zij de overheid bestoken. Er wordt een strijd gevoerd met het onderzoek als een van de strijdwapens".

Het onderzoekswerk van de WeWi wordt voornamelijk door studenten gedaan. Hierdoor zijn zij in staat om praktijkervaring op te doen. Volgens Marise Pols kan dit alleen bij de Wetenschapswinkel: "Binnen de opleiding zijn die mogelijkheden vrijwel niet aanwezig". Studenten kunnen de onderzoeken die zij doen gebruiken als scriptie of als vervanging van een tentamen. De W e W i heeft niet te klagen over de animo van studenten om onderzoek te verrichten. "Maar", vertelt de coördinator, "het begint zich steeds meer te wreken dat studenten weinig tijd hebben door de twee-fasen structuur".

Daarbij komen steeds meer vragen binnen, vertelt zij, waardoor er steeds meer vrijwilligers nodig zijn. Met name is er een gebrek aan studenten die het zogenaamde bemiddelingswerk doen. Dit betekent het actief zoeken naar student-onderzoekers die aan de slag willen met een binnengekomen vraag. De Wetenschapswinkel probeert hier een oplossing voor te vinden door bij de faculteiten te bedingen dat dit werk compensatie oplevert binnen het onderwijsprogramma.

Het wetenschappelijk personeel heeft totnutoe verstek laten gaan. Er zijn nog geen onderzoeken bij de professionele onderzoekers geplaatst. "Zij zijn bezig met een eigen onderzoeksprogramma en daar sluiten de onderzoeksvragen van de WeWi niet op aan", aldus Verhagen. "Zij doen onderzoek óver de groepen die bij ons komen en de resultaten worden gebruikt voor andere doeleinden. Wij doen onderzoek mét hen zodat zij zelf hun voordeel halen uit de onderzoeksresultaten; dus een verbetering v^n hun positie". De vragenstellers zijn dan ook in alle fasen van het onderzoek er nauw bij betrokken, vertelt hij.

PROJECTEN De geringe animo onder het wetenschappelijk personeel zette de wetenschapswinkeliers aan het denken over de mogelijke oorzaken. Men kwam tot de conclusie dat de onderzoeken van de W e W i te veel een ad hoc karakter hebben. Zij zijn wetenschappelijk gezien te weinig interessant. Wetenschappers lopen, zo verwacht men, eerder warm voor structurele vragen die langer lopend onderzoek vereisen. Bovendien komen er veel vragen binnen rondom hetzelfde thema. Het clusteren van die vragen zou de mogelijkheid openen van een verdieping. Hierdoor zouden vakgroepen meer interesse kunnen gaan tonen hetgeen de betrokkenheid van wetenschappers vergroot zodat zij ook deelnemers worden vervolg op pag. 10 1 februari 1985

SOCIOLOGIE

vervolg van pag. 1

Mt

Het is vijf voor twaalf"

Het lijkt er op alsof de zorg om binnen een strakke timing te blijven uiteindelijk een rem is gebleken op de fase van de herstructurering. Tien van de zestien raadsleden stemden voor een motie waarin het concept-besluit van het faculteitsbestuur werd afgewezen omdat het "... onvoldoende garanties biedt voor het creëren van een onderwijsprogramma dat in zijn totaliteit voldoende vernieuwend en evenwichtig is". De indieners van de motie gaven het bestuur tot de volgende vergadering (op 8 maart) de tijd om het onderwijsprogramma aan te passen. Maar het bestuur onder voorzitterschap van decaan G. Frinking vond de gevraagde aanpassingen te vergaand en gezien de krappe timing ook gevaarlijk voor de tijdige ombouw van de subfaculteit. Het bestuur wilde in het korte tijdsbestek van een week nog wel wat sleutelen aan enkele knelpunten, maar vond verder uitstellen uit den boze.

De ombouw van de subfaculteit is geen gemakkeljike klus en raadsleden signaleren diverse onduidelijkheden en knelpunten. Volgens een aantal leden bestaat er nogal verwarring In de terminologie die door de diverse Leerplangroepen werd gebruikt. Termen zoals: veldspecialisaties, keuzevakken, toepassingsgebieden en sectorgerichte cursussen dekken niet overal dezelfde lading. Fundamentele kritiek kwam er op het gebrek aan integratie tussen de drie studierichtingen; op het evenwicht tussen deze drie disciplines en de specialisaties en tussen de specialisaties onderling. Dit alles leidde tot een zekere verwarring in de voorstellen.

Afgelopen week donderdag zou de raad zich uitspreken over de studierichtingen en over de plannen die daarvoor door de Leerplangroepen zijn ontwikkeld. Er zou nog geen besluit vallen over welke veldspecJalisaties daar nog bovenop zouden komen. De vijf indieners van de motie, de heren H. van der Pas, M. Belksma, A. Godfroij, J . Slagtman en W . de Nijs gesteund door vier studenten en H. Zanders waren van oordeel dat het bestuur voor begin maart een alternatief voorstel moest uitwerken zodat er dan een keuze kon worden gemaakt tussen twee voorstellen. Door dit herstructureringswerk zijn zoveel nieuwe en leuke mogelijkheden komen bovendrijven dat het stom zou zijn ons nu al te laten vastpinnen op een onduidelijk en onafgewerkt programma, zo ongeveer verwoordde iemand de gevoelens van een aantal raadsleden tijdens het meer dan vijf uur durend debat. Decaan Frinking drong herhaalde malen tevergeefs aan om elk uitstel van de beslissing te vermijden. "De oogst is nabij en gedoogt geen uitstel.

Anders kunnen we invoering in '85 wel vergeten".

Het bestuur had vooral moeite met het punt g van de motie: 'In het curriculum zijn twee SMT-cursussen voor iedere student verplicht'. (SMT staat voor Statistiek en Methoden & Technieken van Onderzoek). Dit punt zou volgens decaan Frinking "zodanige obstakels opwerpen dat wij snel klaar zouden zijn".

Ondanks zijn beloften om het punt over de veldspecialisaties "op de meest korte termijn in te vullen" en andere punten in het besluit te precizeren om dan toch op 31 januari in een extra vergadering te

Tilburgs Hogeschoolblad

Student Teisman solidair met bestuur. kunnen beslissen, bleef de subfaculteitsraad de haast van Frinking negeren. Tevergeefs verzuchtte hij: "Het is vijf voor twaalf, we kunnen geen verder uitstel verdragen. Door uitstel worden wij als het ware vleugellam gemaakt voor de verdere procedure". Hij kreeg daarbij de steun van zijn medebestuurders en van secretaris J . van Tuijl. "Ik vind het niet erg verstandig en zelfs onverantwoord, gezien ook de tijd die mensen in dit werk hebben geïnvesteerd," aldus Van Tuijl.

Voor sommige raadsleden blijft de controverse ook nu nog onduidelijk. Raadslid L. Pijnenburg oppert tijdens de zitting de vrees niet te weten waar de knelpunten liggen, en achteraf zal student-bestuurder G. Teisman bekennen dat het hem niet duidelijk is waar de indieners van de motie naartoe willen. Teisman, die tegen het stemgedrag van zijn fractiegenoten in, solidair bleef met zijn medebestuurders is van mening dat de 'groep van vijf' niet veel heil ziet in het instellen van vrije studierichtingen, dat ze vast houden aan sociologie met daarbinnen een drietal disciplinaire specialisaties en met daar bovenop nog een minimaal aantal veldspecialisaties. Teisman: "Ze vragen om een commissie in te stellen die een aantal randvoorwaarden meekrijgt. Die commissie moet dan met een plan komen en dat plan zou dan heel anders moeten worden dan wat het bestuur voorstelt. Maar omdat het plan er niet is, kan men moeilijk speculeren in hoeverre dat plan werkelijk anders zal worden".

Volgens decaan Frinking is het probleem in zijn essentie terug te voeren tot een "verschil in opvattingen over de tijdsfasering waarin het reorganisatieprogramma tot stand moet komen". Sommige raadsleden vinden het tempo misschien wat te hoog en hebben hier en daar andere opvattingen over hoe zo'n reorganisatieproces tot stand moet komen, aldus Frinking. Naast het punt over de SMTcursussen had het bestuur het ook moeilijk met sommige opvattingen over inrichting van de faculteit en het belang van Cultuurwetenschappen daarin. Frinking: "We zijn op dit ogenblik gewikkeld in een discussie over verbreding van de subfaculteit. Dat heeft een aantal voorstellen opgeleverd die wij zo goed als mogelijk in discussie hebben gebracht.

Maar de raad wilde op die voorstellen zoveel amandementen indienen dat er eigenlijk weinig van overbleef".

Frinking motiveert zijn koppig vasthouden aan een strakke timing aldus: "De positie van de sociologie-beoefening in Nederland, maar ook in Tilburg is van die aard dat uitstel eigenlijk onverantwoord is. Wij zijn met dit reorganisatieproces al twee en een half jaar bezig. Er is veel vooroverleg gepleegd.

Uitgangspunten van wat wij voorstaan zijn in brede kring besproken. Ik denk dat men op zeker ogenblik tot besluiten moet komen. Door verder uitstel tot in maart verliest men straks weer een jaar en ik vind dat een te hoge prijs na een discussie van twee en een half jaar".

Frinking wijst erop dat straks ook de hogeschoolraad nog eens zes weken nodig heeft' om een essentiële verandering zoals het inrichten van vrije studierichtingen, aan te nemen.

Is de subfaculteit door deze crisis niet nog verder van huis?

Frinking: "Men moet nu snel met een nieuw bestuur komen".

De decaan heeft niet het gevoel dat deze 'coup' een bewuste zet is om tot een aflossing van de bestuursmacht te komen.

"Misschien is daar wel enige voorbereiding geweest maar is het niet het gevoel dat er sprake is van een geprepareerde manier om tot andere zaken te komen.

Maar misschien kijk ik daar wat onbevangen tegenaan".

Toch heeft het bestuur de bui vooraf zien hangen, want op de ochtend vóór de vergadering had het bestuur een gedachtenwisseling waaruit secretaris Van Tuyl een notitie distileerde om op enkele punten de oppositie wind uit de zeilen te nemen. Van Tuyl probeert nu met deze notitie onder de titel "Eenheid in verscheidenheid" een beroep te doen op bestuur en raad om uit de impasse te komen.

"De opties van integratie, vrije studie-

richtingen, sterke veldspecialisatie en aansluiting bij nieuwe KHT-studies zijn in verregaande mate te combineren, is mijn conclusie. Uiteraard behoeft de notitie aanvulling en verbetering," aldus de secretaris die de notitie " o p persoonlijke tit e l " verspreidt. Aftredend decaan Frinking die straks, wellicht op 7 februari, als waarnemend decaan op aanvraag van een deel van de raad (minstens V4) een vergadering zal moeten bijeenvoegen zal zich afzijdig houden bij de ontwikkelingen. "Het is nu aan de meerderheid om het roer over te nemen". Volgens de decaan is het jammer dat deze discussie zich volstrekt intern afspeelt en eigenlijk zo weinig rekening houdt met de externe omgeving. "De eisen die je kunt stellen aan een programma om studenten te trekken, hebben in de discussie nauwelijks een rol gespeeld".

Volgens woordvoerder A. Godfroij is het de bedoeling dat er op 7 februari een raadsvergadering komt. Daar wordt ofwel een keuze gemaakt voor het opvullen van het bestuursvacuum of er komt eerst een procedure om die opvulling later te realiseren.

Godfroij: "Wat er dan zal gebeuren is afhankelijk van de vraag wat voor suggesties er op tafel komen en hoe de meerderheid van de raad er over denkt".

Een commissie van de "opposanten" heeft tussen vrijdagavond en maandagochtend contact gehad met het bestuur maar dat heeft niet tot resultaten geleid.

Godfroij: "Er is dus wel degelijk een initiatief vanuit die groep van tien geweest om te bezien of een nachtje slapen nog tot een overbrugging zou kunnen leiden.

Maar dat zou dan moeten inhouden dat het bestuur een betekenisvolle beweging zou moeten maken in de richting van de wensen van de raad.

Het bestuur van de subfaculteit sociologie is daar tot op heden niet op ingegaan". ^ ^

""RSV-debacle geen

incident"

Ten overstaan van een zaal vol vertegenwoordigers van landelijke en regionale media en andere belangstellenden, gaf regeringscommissaris en KHT-hoogleraar Tjeenk Willink afgelopen maandag een openbaar college over de RSV-enquête. Tijdens het college toonde Tjeenk Willink "grote zorg over het debat zoals dat tot nu toe werd gevoerd "inzake de RSV-affaire. Willink heeft problemen met het feit dat het RSV-debdcle door sommigen als een "incident" wordt afgeschilderd én dat de beschuldigende vinger wordt uitgestoken naar één persoon. Volgens Willink is de teloorgang van het RSV-concern een exponent van de "complexe en gigantische problemen" welke op de overheid afkomen en waarop de overheidsorganisatie "niet is ingericht".

,;t,februari 1985

COMPUTERS

Prof. Nielen: "Voorzichtigheid is geboden

##

"Voorzichtigheid is geboden". Deze woorden waren regelmatig te horen uit de mond van de eerste sprelcer van de Trias Automatica, prof. dr. ir. Nielen, hoogleraar informatica aan de KHT. De Tilburgse hoogleraar was overigens niet de enige spreker die tot voorzichtigheid maande. Bijna alle redevoerders lieten weten dat automatisering in wetgeving, bestuur en rechtspraak uiterst serieus bekeken moet worden.

In zijn lezing over het gebruik van computers in besturing en bestuur sprak prof. Nielen over de mogelijkheden en voorwaarden van automatisering. Een voorwaarde is dat computers een exact, compleet en ondubbelzinnig programma moeten hebben. De doelstelling van een systeem moet volgens Nielen tot in het laatste detail bekend zijn, de vormgeving mag geen onverwachte verstoring opleveren.

In zijn rede vroeg de Tilburgse hoogleraar zich af of we door middel van automatiseren niet op weg zijn naar een ongekend sterke bureaucratie. "We maken voorlopig nog grandioze denkfouten met betrekking tot de natuur en het nut van gegevens, zoals daar zijn: via automatisering kan iedereen alles lezen, doorkoppelen van systemen is onbegrensd mogelijk en de waarde van informatie is altijd positief. Voorzichtigheid is geboden".

Prof. dr. A. Bel<l<e, hoogleraar bestuurskunde aan de Katholieke Universiteit van Nijmegen, liet zijn toehoorders via het poneren van een achttal stellingen weten dat het gebruik van info-systemen vooralsnog meer bepaald lijkt door de mogelijkheden van technologische gegevensverwerking dan door de bestuurlijke behoefte. De hoogleraar voegde daaraan toe dat de verwachte snelheid en kwaliteit van bestuurlijke besluitvorming door automatisering, voorbij gaat aan het ingewikkelde karakter van overheidsbeslissingen. Bekke kwam tot de conclusie dat de bevordering van centraliserende personen in het openbaar bestuur door computers moet worden tegengegaan.

"De geautomatiseerde bestuurder moet als een politieke onwenselijkheid worden afgewezen".

In het kader van het symposium sprak prof. mr. E. Hirsch Ballin, hoogleraar staats- en administratierecht aan de KHT, over juridische verwikkelingen van automatisering in wetgeving, bestuur en rechtspraak. Volgens hem gaat de automatisering zorgen voor belangrijke ontwikkelingen die het juridisch werk een ander gezicht zullen geven. Zo kan een rechter zich in de toekomst via juridische databanken in een oogwenk oriĂŤnteren in jurisprudentie over vergelijkbare zaken en kan hij zijn uitspraken opbouwen uit standaardoverwegingen die in de software van een computer opgeslagen zijn.

Ook de wetgevingsambtenaar kan met welgekozen zoekopdrachten op het spoor komen welke wettelijke bepalingen moeten worden aangepast als een nieuwe wet in de maak is.

Dit is wat zich aan de oppervlakte afspeelt, maar volgens de hoogleraar zijn er ook zaken die zich onder de oppervlakte afspelen, namelijk in aard en inhoud van het wetgevend, bestuurlijke en rechtelijke werk. Prof. Hirsch Ballin hierover: "Juristen moeten beslissen of adviTllburgs Hogeschoolblad

Vorige week donderdag vond op de KHT een symposium plaats, dat inzicht moest verscliaffen in de betekenis van automatisering in wetgeving, bestuur en rechtspraak. Titel van het symposium: Trias Automatica. Tijdens deze wetenschappelijke bijeenkomst ging een aantal sprekers na hoe automatisering reeds wordt toegepast of zal worden toegepast met betrekking tot de organisatie van het staatsapparaat. Daarnaast bekeek men welke consequenties het computergebruik heeft voor de oordeelsvorming en de juridische inhoud van wetgeving, bestuur en rechtspraak.

Symposium over recht en automatisering

kan alleen maar als beslisser ingeschakeld worden als er een volledige set automatisch toepasbare beleidsregels door de bestuursinstantie ontwikkeld wordt.

Dat is niet alleen juridisch-technisch moeilijk (om alle gevallen exact te voorzien en in regeltjes te vatten) maar misschien ook beleidsmatig onwenselijk".

Automatlse''. .g in het strafrechtelijke "bedrijf" werd besproken door drs. H. Jagers, werkzaam bij de Hoofddirectie Organisatie Rechtspleging en Rechtshulp van het ministerie van Justitie. Jagers zei "dat het realiseren van automatisering in organisaties zal moeten geschieden vanuit een totaal-visie op de organisatie, waarbij niet alleen de samenhangen binnen de organisatie in ogenschouw genomen moet worden, maar ook de relatie tot de omgeving". Voor wat betreft de informatievoorziening in de strafrechtelijke richting betekent dit dat allereerst een beschrijving gemaakt moet worden van het strafrechtelijk "traject". Vervolgens moet het Openbaar Ministerie in zijn organisatorische vorm geanalyseerd worden. Van daaruit kan men een omgevingsanalyse maken waarin de eisen zichtbaar zijn die aan het Openbaar Ministerie gesteld worden.

Uiteindelijk komt er een studie over welke processen zich in de arondissementsparketten afspelen en van welke gegevens daar gebruik gemaakt wordt. Pas daarna is te bepalen hoe een geautomatiseerd informatiesysteem aan de behoefte van zowel de omgeving als het parket tegemoet kan komen.

Drs. Jagers noemde een aantal takken van het strafrechtelijk "bedrijf" waarin het informatievoorzieningsproces centraal staat.

Het Bekeuringen Afhandelingen systeem van de politie en het Management Informatiesysteem Strafrechttoepassingsbedrijf zijn er daar twee van.

In het voorjaar van 1985 zal over het gehouden symposium een bundel verschijnen met daarin de lezingen van de sprekers van zowel het ochtend- als middagprogramma.

Monique van Blijswijk

Weer meer studenten

Welke gevolgen heeft de computer voor wetgeving, bestuur en rechtspraak? seren wat rechtens geldt of zal moeten gaan gelden. Als het goed is komen zij tot zo'n oordeel op redelijke gronden, redelijk in de zin van juridische rationaliteit.

Het verschil tussen deze rationaliteit en de technische rationaliteit van geautomatiseerde processen stelt grenzen aan de inschakeling van computers bij wetgeving, bestuur en rechtspraak. Volstrekt onveranderlijk zijn deze grenzen echter niet. Door een andere organisatie van met name de bestuurlijke oordeelsvorming kan soms meer aan de computer worden "overgelaten".

OPENBAAR BESTUUR In het middagprogramma over automatisering en bestuur, voorgezeten door prof. mr. Tjeenk Willink, stonden de efifecten van automatisering op besluitvorming in het openbaar bestuur centraal.

Directeur Wetgeving en andere juridische aangelegenheden van het ministerie van Economische Zaken, mr. J. van Kreveld, bracht in zijn redevoering naar voren dat het invoeren van computers bij bestuursinstanties voor de nodige problemen kan zorgen. "Een computer kan bijvoorbeeld niet wikken of wegen en

Per 1 december 1984 stonden er in totaal 6162 studenten (voltijds en deeltijds) aan de KHT ingeschreven. Daar komen nog eens 73 extraneĂŻ en 86 toehoorders bij, zodat het aantal ingeschrevenen aan de Tilburgse hogeschool nu 6321 bedraagt, een stijging van 122 inschrijvingen sinds 1 oktober van het vorig jaar.

Het overgrote deel van de 6321 studenten wordt gevormd door mannen (4479).

Er studeren slechts 1842 vrouwen aan de hogeschool.

Het aantal eerstejaars is in het eerste semester ook flink gegroeid: van 1258 naar 1452 (voltijds en deeltijds) studenten. Tel daarbij de 39 eerstejaars extraneĂŻ en toehoorders en men komt aan een totaal van 1491 inschrijvingen voor de propedeuse. Aldus recente cijfers van het Buro Inschrijvingen van de KHT. M.V.B. 1 februari 1985

■iV

MM

Met een studie geodesie leun je m ser dingen doen dan m et een cello

W

De kuststrook van Noord­Holland wa­ semt ook bij vrieskou een onnadrukke­ lijk, comfortabel soort rijkdom uit. De huizen zitten goed In de verf; de tuinen zijn groot, en ook in de winter mooi. Kal­ me luxe maakt mensen vriendelijk; en dat is in Bergen dan ook te merken. Of zit 't ' m gewoon in het feit dat het zon­ dag is? In elk geval, wanneer je in e e n , van de Bergense lanen iemand van de fiets haalt om te vragen waar de Kloos­ terkapel is, wordt er glimlachend en in héél verzorgd Nederlands geantwoord: " D e kloosterkapel? Dan ga je dus naar het NSO? Dat is hier rechtuit, en na drie­ honderd meter hóór je wel waar het i s " .

Het Nederlands Studenten Orkest is in Bergen een goede bekende. Sinds de oprichting in 1952 repeteert het elk jaar in de eerste helft van januari ten huize van de Zusters Ursulinen ter plaatse. Een mo­ numentaal gebouw met oprijlaan, waar je inderdaad op enige afstand al geluid uit hoort komen. De blazers reiken het verst.

Het klooster blijkt nog in gebruik, en van de modernste middelen voorzien. Bij de portiersloge geeft een oudere dame net haar pieper af, en deelt mee dat " d e an­ deren nog aan het volksdansen zijn". De gewoontes van de religieuzen zijn kenne­ lijk ook aan verandering onderhevig ­ al zit er misschien wat vertraging in verge­ leken met andere bevolkingsgroepen.

Een stel gangen door, langs het doop­ vont en een dubbele deur door, en je staat in de kapel. Een in baksteen uitge­ voerde koepel, met een niettenriln aange­ name akoestiek. Het geluid van het repe­ terende orkest valt als een wollen deken om je heen.

KWIJLEN I Het is een van de laatste repetities voor de toernee begint. Vanaf 4 januari is er vrijwel continu gerepeteerd, want zo werkt het NSO: het bestaat eigenlijk maar één maand per jaar. In januari. De eerste helft dient om te repeteren, en in de tweede helft volgt de toernee. Het is nu zondagmiddag; de vooHaatste repeti­ tie is gaande, want morgenavond is de première: traditiegetrouw in Bergen.

En het klinkt prima. Het klinkt echt bui­ tengewoon prachtig. Het vioolconcert van Brahms, een stuk waar de betere vi­ olist ­ vertelt een deskundige kennis ­ so­ wieso van gaat kwijlen, staat als een huis. Voor leken­oren is dat ook te ho­ ren. Maar het orkest is zelf ook tevreden: aan het eind van het stuk wordt er geap­ plaudiseerd. Voor de soliste, de winnares van het Bartok­festival in Aspen (Colora­ do) in 1980 en het Oscar Back­concours van 1979: Theodora G eraets; maar ook een beetje voor zichzelf.

De dirigent ­ een jonge man met zwart krulhaar ­ draait zich o m , en kijkt de zaal in. Waar een oudere man opstaat, en naar voren loopt. Tijdens het spelen zat hij met een partituur op schoot, en diri­ geerde hij mee. Ze slaan elkaar hartelijk op de schouder, en lijken eventjes op voetballers die gescoord hebben. De ou­ dere man gaat op het podium staan, en zegt tegen het orkest: "Ik moet jullie mijn compliment maken.

Wat we hier hebben gepresteerd is wer­ kelijk boven verwachting. In zo korte tijd dit niveau, ja, nou, geweldig".

Even stilte.

"Maar nog even een paar puntjes. De vi­ olen. Het is niet de bedoeling dat de so­ liste moeite heeft om over jullie heen te komen. Dus ook in de hardere passages wat meer ingehouden spelen, want an­ ders overstem je haar.

Tilburgs Hogeschoolblad

En dan de bassen. Wat voor de violen geldt, geldt ook voor de bassen. Eigenlijk zouden vijf hier genoeg zijn. Met name bij eh, ik geloof dat het nummer 20 is, daar waren jullie te overheersend".

De bassisten bladeren in hun muziek.

Eén speelt de passage even door. " J a precies", zegt de oudere man, "Niet pa da da DOE DOE DOE, maar pa da da doe doe d o e " .

Het gedeelte wordt opnieuw gespeeld.

De man knikt, en stapt weer van het po­ dium af. De jonge dirigent van daarnet roept: "Pauze!".

SLIJTAGESLAG I Het huidige niveau van het Nederiands Studenten Orkest is in niet geringe mate te danken aan z'n dirigent: Louis Stotijn (67). Van oorsprong violist en later over­ gestapt op de fagot, beide bij het Resi­ dentie Orkest, begon Stotijn zich in de vroege jaren vijftig bezig te houden met orkestdirectie. Hij dirigeerde het Resi­ dentie Orkest, en werd later docent or­ kestdirectie aan het Koninklijk Conserva­ torium in Den Haag. Stotijn had er de af­ gelopen acht seizoenen groot plezier in, om in een ogenschijnlijk onmogelijke for­ mule te werken. Zijn voorgangers had­ den er althans moeite mee. Een orkest dat één maand per jaar bestaat, het vol­ gende jaar voor tweederde uit nieuwe le­ den bestaat, welke leden bovendien voor het grootste deel amateur zijn ­ ga er maar aan staan om zo'n orkest op niveau te brengen.

Stotijn lukte het niettemin. Het NSO lijkt voor geen cent op het soort orkestjes en strijkjes dat je in de betere woonbuurten wel kunt aantreffen: wel keurige mensen hoor, en veel platen van gerenommeerde artiesten in de kast, maar als ze ze/f spe­ len dan krast het zo. Zo niet het NSO. Dat om te beginnen naar omvang een volwaardig symfonie­orkest is (maar dat zegt nog niks over de kwaliteit), en qua niveau zeker vergelijkbaar is met een pro­ vinciaal orkest. Ook volgens Stotijn zelf: "Ik hoop niet dat ze dit in Zeeland lezen, waar ik het Zeeuws Orkest dirigeer. Maar ik vind het NSO zonder moeite vergelijk­ baar met zo'n orkest. Het niveau dat ze vanmiddag haalden, dat grenst aan het onmogelijke. Hoe komt dat? Een belang­ rijke rol speelt, dat de plaatselijke studenten­orkesten in het land de laatste jaren enorm vooruitgegaan zijn. Sommi­ ge daarvan zijn inmiddels echt goed. Uit die orkesten komen een hoop leden van het NSO, en dat is dus te merken. Een tweede factor is, dat je in het NSO een maand leeft als in een commune. Dat Is wel een goede vergelijking, want in een commune gaat het ook altijd om het rea­ liseren van een idee. Bij ons is het idee, dat de partituur moet worden uitge­ voerd. Alle andere bezigheden worden daarvoor opzijgezet. W e gaan ook niet voor niks met z'n negentigen hier in Ber­ gen zitten, volkomen afgesloten van de rest van de wereld. Dat is heel vrucht­ baar voor de resultaten. En wat ook een rol speelt: het repertoire is nooit echt makkelijk. Als ik stukken zou uitkiezen die zonder veel moeite in te studeren zijn, dan zou een groot deel liever thuis­ blijven. Je denkt toch niet dat ze voor een makkelijk stuk zouden komen? Het moet wel een beetje een uitdaging blij­ ven. Met een groot orkest kun je andere stukken spelen dan met de lokale orkes­ ten in de studentensteden; maar daar ko­ men ze niet alleen op af. Net zo belang­ rijk is, dat ze er hun tanden in kunnen zetten".

Dat is ook dit jaar weer het geval. Behal­ ve Brahm's vioolconcert ­ met een nog niet volkomen doorgebroken soliste, want ook dat is bij het NSO de traditie: relatief onbekende namen moeten een kans krijgen ­ staat ook de eerste symfo­ nie van Mahler op het programma. Al evenmin eenvoudig te spelen, ook al is het van de Mahler­symfonieën misschien de "makkelijkste". En dan staat er nog de Sinfonia van G eert van Keulen op het programma, een werk dat speciaal voor de gelegenheid geschreven is. Het Fonds voor de Scheppende Toonkunsten, een fonds van het ministerie van W V C , geeft ieder jaar een opdracht aan een Neder­ landse componist om voor het NSO een stuk te schrijven, in een poging om de honderden componisten zonder werk een beetje te helpen. Daarvoor staat het Fonds per jaar een kleine anderhalf mil­ joen ter beschikking ­ veel te weinig om afdoende steun te bieden, maar beter dan niks.

Dit jaar was de beurt dus aan G eert van Keulen, die zijn compositie ook echt op het NSO toesneed: op verzoek voegde hij er nog wat extra slagwerk en een harp aan toe, zodat'iedereen in het orkest " w a t te d o e n " heeft. Ook de bestuursle­ den, die niet allemaal zelf muzikant zijn.

Drie van de zeven bespelen helemaal geen instrument, maar krijgen voor de aardigheid een klein slagwerkinstrument in hun handen geduwd, om toch het ge­ voel te hebben dat ze " e c h t " , en niet al­ leen maar organisatorisch, meedoen. (Zo kon je een bestuurslid die gevraagd werd iets even te regelen, horen zeggen: "Nee, ik kan nu niet. Ik moet zo spelen".

Om even later te zien hoe er één klap op een tam­tam gegeven werd).

Stotijn: "Het is heeriijk om te doen, maar het is wel een slijtageslag". Drie repeti­ ties per dag, tien dagen lang, en daar achteraan een toernee, dat gaat niet in je koude kleren zitten. Tijdens de toernee repeteren we ook nog iedere middag ­ dit wordt nu de achtste keer dat ik 't doe, maar ook de laatste keer. ik ben nu 67 en ik wil graag actief blijven, maar het NSO laat ik nu vallen. Het was verschrikkelijk leuk, maar je moet een keer stoppen".

De afgelopen week reisde het I lederlands Studenten Orkest (NSO) door Nederland, om hui jaarlijkse reeks concerten te geven. Negentig dames en hen n, afkomstig van alle Neder­ landse universiteiten en iiogesnolen, zitten er in. Onder hen ook een aantal conservatoriumstudenten, die de overigen amateurs, tenslotte ­ een beetji moeten ondersteunen. Maar niet te veel, want het NSO wil')raag een "echt" studenten­or­ kest blijven.

Esther Hageman begaf zich w\r de Universitaire Pers een dag­ je in de wereld van de klassiek muziekbeoefening, van het a prima vista spelen en de lok on\ in een orkest te zitten. "Je leeft veel intenser, je maakt ieti met z'n allen, het is totaal anders dan de rest van hetjaat".

IN BED BLIJVEN I Wie Stotijns opvolger gaat worden, is nog onduidelijk. Weliswaar trad Jules van Hessen, een van Stotijns oud­leerlln­ gen en in het dagelijks leven muzikaal lei­ der van het Nederlands Theater Orkest, de afgelopen jaren op als repetitor van het NSO, In februari komt er toch een

open procedure. Op een advertentie rea­ geerde al een aantal mensen en ook wordt er al druk gebeld, zoat de commis­ sie ­ waarin verschillende dirigenten, plus de voorzitter en de orkestchef van het NSO ­ die voor de opvolging in het leven geroepen is het nog aardig moeilijk kan krijgen.

Stotijn: "Ik wil er niet zo veel over zeg­ gen, maar het lijkt me duidelijk dat de op­ volger in elk geval goed overweg moet kunnen met amateurs. Iemand die het liefst met beroepskrachten werkt, en de combinatie van amateurs met een min­ derheid aan conservatoriumstudenten toch eigenlijk een beetje onder z'n niveau vindt, die krijgt het nog moeilijker dan het toch al i s " .

De conservatoriumstudenten maken on­ geveer een kwart van het geheel uit.

Maar het zijn doorgaans wel jongere­ jaars. De plaatsen waar je ze aantreft lig­ gen min of meer vast. Bij de violen, zo is het streven, moeten zo weinig mogelijk conservatorium­mensen zitten. Bij de bassen ­ onder wie trouwens een vrouw ­ zitten er al meer. En bij de blazers vor­ men conservatorium­studenten de helft.

Dat heeft een reden: je bent niet zomaar een goede blazer. Om goed te zijn moet je heel véék oefenen, anders krijg je geen goede embouchure. Amateurs die dat opbrengen zijn schaars.

Zo Iemand is Warner ten Kate, een 25­ja­ rige student Elektro­techniek uit Delft.

Hij speelt sinds 11 jaar hoorn, en speelt sinds 11 jaar min twee maanden in or­ kesten: "Hoornisten zijn veelgevraagd, dat is 't 'm óók hoor. Toen ik 14 was kreeg ik een hoorn, en na twee manden les zat ik al in het orkest van de muziekschool. Dat stelde nog wel niks voor, maar als je me­ teen al in de routine zit van zo'n orkest, dan oefen je vanzelf heel regelmatig. En voor een blaasinstrument is dat ook vre­ selijk nodig. Het is niet zo moeilijk om, als amateur, een stuk zo in te studeren dat je het één keer goed kunt spelen.

Maar met veel blazen kweek je uithou­ dingsvermogen, zodat je het de volgen­ de dag nog steeds kunt. Een amateur blijft de volgende dag in z'n bed liggen, zo moe is­ie d a n " .

Warner, Floris Ingen Housz (21, geode­ sie) en Frank Zeppenfeldt (20, informati­ ca) spelen alle drie in het NSO. Floris en Frank dit jaar beiden voor het eerst; War­ ner alweer voor de achtste maal. Floris speelt cello. Frank viool. We praten wat In de zitkamer van het Parkhotel, waar

mateurisme op niveau: het korte, hevige bastaan van het Nederlands Studenten Ori<est

het orkest elk jaar weer logeert. Met ne­ gentig man in een hotel dat eigenlijk voor 45 mensen plaats heeft ­ die overbevol­ king draagt vast behooriijk bij aan de groepsband waar Louis Stotijn het over had. Stotijn zelf pleegt trouwens een eindje verderop te logeren: om de nood­ zakelijke afstand te bewaren.

Betekent het voor een hoornist die stu­ dent is een behoorlijk compliment aan z'n spelniveau als hij tot het NSO wordt toegelaten, voor wie viool of cello speelt is de eer er niet minder om. Frank en Flo­ ris maakten de auditie, waar wordt be­ paald of je goed genoeg bent, afgelopen oktober beiden voor het eerst mee.

Frank: " J e moest een stuk a vu spelen, om te bepalen hoe vlot je kunt lezen. En je moest een stuk voorspelen dat je zelf had uitgekozen. Dat was in mijn geval een partita van Bach". Floris: "En ik heb het allegro appassionato van Saint Saëns gespeeld. Van de 16 solisten op de auditie, voor cello, zijn er 9 uitgeko­ zen. Drie daarvan zitten op het conserva­ torium. Dus ik was behooriijk blij, ja. Ik heb 't ook heel spannend gevonden".

Warner: "Voor mij was 't de achtste keer, dus écht spannend is 't dan niet meer. Maar ik moet dus wel elke keer weer auditie doen. Het is niet zo dat je kunt bellen en zeggen: ik wou dit jaar weer graag meedoen. Maar het is wel weer zo dat Stotijn zegt: fijn dat je er ook weer bij bent, als ik 't weer heb ge­ haald".

Wat maakt het nou eigenlijk zo leuk dat NSO? De verslaggeefster wordt een mo­ ment gegeneerd aangekeken: dat is dus een domme vraag. Warner: "Als je dat nog moet vragen, dan heb je daarstraks in de kapel niet goed opgelet. Die atmos­ feer, dat is iets heel bijzonders. Het is ge­ woon verschrikkelijk leuk om daarvan deel uit te maken. Je leeft veel intenser, je maakt iets met z'n allen... het is totaal anders dan de rest van het jaar".

Het andere. Sterker nog: het Andere.

Het feit dat in een orkest spelen totaal niet lijkt op wat de leden normaal doen, en tegelijk een moeilijke opgave Is, vormt een groot deel van de aantrekkings­ kracht. Want de animo om van het muzi­ kantschap een " e c h t " beroep te maken, is eigenlijk helemaal niet zo groot. Floris: "Ik speel vanaf m'n achtste cello, en ik ben vreselijk bezig met dat ding. Ook al­ tijd in orkesten gezeten. Het muziek­ schoolorkest, en later het Regionaal Jeugd Orkest. Tegen de tijd dat Ik moest kiezen wat ik na de middelbare school ging doen heb ik er wel over gedacht om naar het conservatorium te gaan. Het was zeker een van de mogelijkheden.

Maar uiteindelijk leek het me toch beter om een andere studie te gaan doen, en de cello als hobby te houden. Met geo­ desie kun je meer verschillende dingen doen dan met de cello. Als ik zie hoe je leven wordt wanneer je beroeps bent..."

Frank: "...altijd reizen enzo. Ik hoef maar naar mijn vioolleraar te kijken".

Floris: " J e wordt ofwel leraar, ofwel je komt in een beroepsorkest terecht, 't Is gewoon niet zo spannend".

Warner: " 't Is juist vreselijk spannend.

Hoornisten krijgen tenminste altijd maagzweren, omdat 't zo spannend en zo moeilijk is". Frank: (tegen Warner) "Zou jij dat willen dan?"

Warner: " M m m . . . , ik weet niet. Maar als ik het niet doe. Is het In elk geval niet om­ dat het saai is. Het is zwéér, en je moet er ook een hoop voor laten. Met dit weer loop ik met een sjaal voor m'n gezicht, omdat je enorm moet uitkijken met je lip­

MM

pen. En je moet altijd oppassen met scheren. En elke dag een uur oefenen.

En als je harde en zachte passages afwis­ selt zit je ook altijd met je lippen... het is geen vrijblijvende bezigheid, in elk geval.' 't Is een vak. Ook al doe je het nu niet professioneel, voor geld".

n

COMBINERENi Geld wordt er door de leden van het NSO namelijk niet mee verdiend. Sterker nog: het kost wat om te mogen mee­ doen. De leden betalen f 300,— om mee naar Bergen te kunnen ­ maar dat lijkt een fractie van de werkelijke kosten te zijn. De opbrengst van de concerten gaat naar de stichting Handicap en Studie, die lichamelijk gehandicapte studenten financieel bijstaat. Het afgelopen jaar bracht het NSO f 3 0 . 0 0 0 , ­ bijeen, af­ komstig uit de toegangsgelden die, af­ hankelijk van de concertzalen waar ge­ speeld wordt, tussen de 15 en de 21 gul­ den per kaartje bedragen. Die concerten worden trouwens niet noodzakelijk in studentensteden gegeven. Sterker nog, met uitzondering van G roningen, Utrecht, Rotterdam en Amsterdam doet het NSO enkel " g e w o n e " steden aan.

Aansluitend aan de Nederlandse toernee worden er nog twee concerten in Enge­ land gegeven: een in Cambridge (ge­ sponsord door Unilever), en een in Lon­ den.

Al met al kost het lidmaatschap van het NSO dus een heleboel tijd, ook al is dui­ delijk dat het dat waard is. Hoe combi­ neer je dat met een studie?

Warner: " A a n de tentamenperiode die op het moment aan de gang is kunnen we niet meedoen, dat is dus duidelijk. Ik doe ze wel in augustus. Dat is ook eigen­ lijk prettiger, want in de zomer zijn er toch geen colleges en dan kun je dus veel rustiger studeren. De afgelopen maanden ben ik vrijwel voortdurend be­ zig geweest om m'n partij in te studeren; aan de studie kom ik dan niet t o e " .

Floris: "Vorig jaar heb ik met opzet niet geauditeerd, omdat ik dat jaar echt wou studeren. Maar dit jaar kon het wel lij­ den. Je moet er echt voor kiezen; het or­ kest is niet iets wat je er ongestraft bij doet".

Frank: "Ik wou gewoon, en hoe het met de studie gaat zie ik later wel. Daar zit ik niet zo mee. Ik zit er meer mee dat ik nu een maand uit de routine ben met het or­ kest in Delft, Krashna. Dat mis ik wel een beetje. Ik bedoel, dit is leuk en ik had 't niet willen missen. Maar Krashna is weer heel anders, en dat vind ik ook belang­ rijk. En het salonorkest waarin ik speel natuuHijk. Hoewel dat eigenlijk meer voor het geld Is. Maar ja, je kunt hier lek­ ker spelen met mensen die je anders niet zo gauw zou tegenkomen: er worden 's avonds en 's nachts nog heel wat kwar­ tetten en kwintetten gespeeld. Het gaat gewoon de hele dag door. Dat moet je toch niet missen".

Warner: " J e kent een groot deel van de mensen met wie je speelt eigenlijk hele­ maal niet, en toch heb je er iets mee. Het is een bijzonder soort mensen: het zijn muzikanten. Nee, ik kan.niet uitleggen wat dat is, een muzikant. Het heeft iets met cultuur te maken... maar dan niet in de zin van belezen, of zoiets. Ik lees ten­ minste nooit wat. Behalve noten d a n " .

Esther Hageman/UP

1 februari 1985

Studium Generale

Grote gevolgen van de computer Donderdag begint op de hogeschool de lezingencyclus "Computers en de grote gevolgen", georganiseerde door Bureau Studium Generale.

De cyclus, waarin vragen aan de orde komen als waar sturen we de samenleving naar toe en welke zijn de gevolgen van de plotselinge "inhaalmanoeuvre" op het terrein van de automatisering, staat niet op zichzelf, maar wordt ondersteund door films, beeldende kunst, muziek en een computermarkt.

In totaal zullen zes sprekers de cyclus over de computer In de samenleving luister bijzetten. Drs. Van der Plas, coördinator Stichting Creatieve Computer Applicaties uit Rotterdam, zal op donderdag 31 januari de spits afbijten met een rede over de revolutie die de computer in de beelden kunst gaat veroorzaken. Van der Plas zal ingaan op enkele toepassingen, zoals de mogelijkheid om razendsnel te tekenen, schilderen of spuiten. Het vermoeden bestaat dat over

Ander Leesvoer TAK, de Tilburgse Aktie Krant, het onafhankelijk Tilburgs maandblad, wijdt haar januari-nummer onder meer aan een'beschrijving van de Rotary en Lionsclub in Tilburg. Deze clubs, service-clubs genaamd, vormen een verzamelnaam voor sociëteitachtige verenigingen, die "streven naar hogere ethische normen in het uitoefenen van een beroep en de maatschappij te dienen door de medemens te helpen". Rotary-liden advocaat Jan Molkenboer: "Je zou eigenlijk aan het gedrag van de mensen moeten kunnen merken dat ze lid zijn van de Rotary". Onder de ledenlijsten van de service-clubs vinden we tal van bekende namen van mensen die ook actief zijn in andere organisaties. Onder de Rotary-leden vervolg van pag. 5

Wetenschapswinkel van de wetenschapswinkel. Op de lange duur moet het er van komen dat vakgroepen de thema's invoegen in het onderwijs- en onderzoeksprogramma.

Toen het denken hierover in volle gang was vernamen de medewerkers van de WeWi een gerucht dat de Hogeschool nog aanspraak kon maken op gelden voor maatschappelijke dienstverlening.

Een gesprek met het College van Bestuur bleek zeer verhelderend en even later konden 4,7 formatieplaatsen in de wacht gesleept worden, wat grotendeels zal worden gebruikt voor langlopende onderzoeksprojecten rond de thema's: ouderen, lokale kleinschalige werkgelegenheid, sociale zekerheid, etnische minderheden en buurt- en clubhuiswerk.

Tilburgs Hogeschoolblad

tien jaar pennen, potloden en gummetjes museumstukken geworden zijn.

Tweede spreker is prof. Van Oorschot, buitengewoon hoogleraar Bestuurlijke Informatica aan de Vrije Universiteit van Amsterdam. In zijn lezing, te houden op 7 februari, zal hij spreken over het feit dat de computer steeds meer binnen handbereik komt, steeds meer gemeengoed wordt.

Prof. Zegveld, directeur Stichting Beleidsstudies en Informatie van TNO, heeft het donderdag 14 februari over de technologische revolutie inzake de automatisering en over de gevolgen daarvan voor de werkgelegenheid. Volgens Zegveld moeten we automatiseren. Doen we dat niet en de concurrentie wel, dan liggen we er binnenkort uit.

De grote doorbraak van de computer in alle geledingen van de samenleving staat centraal in de vierde lezing van de cyclus. De hoogleraar Methodologie van de Automatische Informatieverwerking aan de Erasmus Universiteit, prof. Verhoeff, spreekt op donderdag 28 februari onder andere over het opkomend " c o m puter analfabetisme". De oudere generatie snapt niet veel van het gebeuren rondom de computer en dreigt verloren te raken in een "high-tech" samenleving.

Laatste sprekers in de cyclus zijn drs.

Holvast van de Universiteit van Amster-

dam en prof. Vollebergh, hoogleraar in Nijmegen. Op respectievelijk 7 en 14 maart spreken zij over het koppelen en verstrengelen van databanken en -systemen (met alle gevaar van dien voor de persoonlijke levenssfeer), en over de mens als slaaf van de computer.

Zoals reeds eerder gezegd, worden de lezingen aaneengeregen door allerlei culturele activiteiten.

In de periode van 31 januari tot 20 februari is er in de ruimte voor de aula de tentoonstelling "Computer als Medium in de Kunst" te bezichtigen. Deze tentoonstelling wordt opgevolgd door een computer-markt, waar onder andere schakers het op kunnen nemen tegen een electronische tegenstander.

Om te illustreren dat inbreken in een computer goed mogelijk is, heeft Bureau Studium Generale de film "Wargames"

De lezingen en bijbehorende activiteiten zijn voor iedereen (gratis) toegankelijk.

Wie wil reageren op het programma of suggesties wil geven kan dit doen bij Bureau Studium Generale, kamer B2.

vinden we naast Gerard van den Heuvel, directeur Academie Journalistiek, ook Van Logtestijn; directeur van het accountantsbureau van de NCB, voorzitter van het ICTO en ex-fractievoorzitter van het Tilburgse CDA. Andere namen welke we in de ledenlijsten aantreffen zijn: hogeschoolbestuurder Loevendie, "stadsarchitect" van Oers, deurwaarder God en directietop Bakker en Dreesmann (V&D). Ook burgemeester Letschert is lid geweest van Rotary. Op de ledenlijsten vinden we een veelheid van beroepen: districts- en directeuren van banken en Tilburgse bedrijven, textielfabrikanten, politici (vooral CDA), KHThoogleraren, medici en specialisten, advocaten en kantonrechters. Leden van de service-clubs dienen volstrekt integer te zijn. "... je kunt de boel niet belazeren.

Mocht je dat toch doen, dan loop je de

kans om geroyeerd te worden". Kandidaatleden worden voorgedragen door de leden van de clubs zelf. Zowel Lionsvoorzitter Hofland als Rotary-voorzitter Molkenboer bestrijden dat er sprake is van enige beperking ten aanzien van het beroep dat potentiële leden uitoefenen, hoewel...

Molkenboer: "Natuurlijk is er wel sprake van enige selectie. Het is en blijft mensenwerk. We hebben ook geprobeerd om een vakbondsbestuurder bij onze club te krijgen, maar dat lukt hier niet.

De vraag is natuurlijk of een vakbondsbestuurder interesse heeft om lid te worden. Ze hebben vaak een heel andere opvoeding gehad".

Tak-redacteur Joep Auwerda bezocht de wekelijkse bijeenkomst van Persclub Bourgondië. Deze club is in september '82 van start gegaan op initiatief van

Pierre Claessens, voormalige chef-redacteur van het Nieuwsblad, en stelt zich, volgens de statuten, ten doel "het bevorderen van de onderlinge contacten tussen de leden". Anders dan de naam doet vermoeden zijn slechts 25 van de 84 leden van de Persclub journalist. De andere leden zijn onder te brengen in de categorieën: directie/management, voorlichting, reclame, p.r. en overige. De activiteiten van de Persclub zijn grofweg als volgt samen te vatten: publiciteit maken voor andere clubs, elkaar vertellen over het eigen beroep, en ontspannen. Soms lopen de activiteiten in elkaar over. Dat kan tot volgende situaties leiden; "De exjournalist Wim Hornman kon in de Persclub zijn zesdelige roman over het geslacht-van Galen presenteren. Zijn uitgever Gianotten stortte een beetje geld in de clubkas als tegenprestatie". £ ^ ^y

Een onderzoek dat als basis dient voor een langerlopend project over ouderen is onlangs gereedgekomen. Sociologiestudent R. Bots verrichtte dit onderzoek voor de Wetenschapswinkel en kwam in november met een lijvig rapport, met als titel: De positie van ouderen in onze maatschappij Het dient tevens als afstudeerscriptie.

Volgens Bots neigt de waardering voor ouderen in de samenleving naar het negatieve. Ouderdom als symbool voor wijsheid dreigt het veld te ruimen voor de gedachte dat ouderdom gelijk is aan lichamelijke en geestelijke aftakeling. Bejaardentehuizen versterken het beeld dat de maatschappij van de ouderen heeft: een probleemgroep. Het beleid van de overheid werkt stigmatiserend. De uit het beleid voortvloeiende aparte voorzieningen moeten volgens Bots zoveel mogelijk vermeden worden. Het beleid zou gericht moeten zijn op integratie in de sa-

menleving. Bejaartentehuizen betekenen vaak een "isolement temidden van groenstroken" en dienen niet meer gebouwd te worden. Ouderen hebben meer behoefte aan goedkope woningen in bestaande wijken, met de mogelijkheid tot recreatie voor de deur.

Het beeld van ouderen is volgens Bots voor een gedeelte voortgekomen uit de emancipatie van jongeren. Jeugdwerkloosheid, bijvoorbeeld, wordt als een groter probleem gezien dan de uitstoting van ouderen uit het productieproces.

Ook de zogenaamde vergrijzing als gevolg van de toename van ouderen wordt als een probleem gezien terwijl de terugloop van het aantal jongeren volgens Bots veel omvangrijkere en ingrijpendere gevolgen heeft voor de maatschappij.

Ouderen moeten zich laten gelden in ouderverenigingen en -bonden zodat zij voor hun positie op kunnen komen. Deze ouderenorganisaties zouden dan toena-

dering moeten zoeken bij de vrouwenbeweging. Oudere vrouwen hebben immers veel ervaring in het omgaan met een maatschappelijk achtergestelde positie. Een andere reden is dat de vrouwenbeweging pleit voor zaken die ook gunstig zijn voor ouderen, aldus Bots.

Met dit rapport in het achterhoofd gaan twee onderzoekers, die ieder een halve formatieplaats innemen, het scala aan onderzoeksvragen over ouderen inventariseren en systematiseren. Hieruit destilleert men, samen met de ouderenorganisaties, prioriteiten waarna uiteindelijk een meerjarenonderzoeksprogramma wordt opgesteld. Naast de dienstverlening aan maatschappelijk achtergestelde groepen probeert de Wetenschapswinkel door de projecten inhoud te geven aan de tweede doelstelling: wetenschapsbeoefening een grotere maatschappelijke betekenis geven.

Scene uit Starwars. in huis gehaald, een film die de kijker confronteert met de angstige gedachte: het ontketenen van een kernoorlog is kinderspel. Naast deze film zijn ook de documentaires "Robot Revolution" en "Computers op S c h o o l " te zien. Inmiddels is de computer ook een rol gaan spelen in de muziek. De stichting De Herbestemming uit Rotterdam houdt zich hier actief mee bezig. Zij zetten pianomuziek om in computersignalen, die op hun beurt weer worden omgezet in lichtimpulsen. Hiermee wordt een absolute gelijktijdigheid in waarneming bereikt: je ziet wat je hoort.

G.R.

1 februari 1985

VOLKSVERZET

Centraal-Amerika is gespecialiseerd in het verliezen Eind oktober 1984 verscheen de IVO­publicatie 'maatschappelij­ ke tegenstellingen en volksverzet in Centraal­Amerika'. Het werkdocument bundelt een zestal essay's onder redactie van Lou Keune en W im Pelupessy. De zes bijdragen zijn het pro­ duct van een aantal medev/erkers en studenten van de Hoge­ school. Op basis van hun solidariteit met het volksverzet in Centraal­Amerika geven zij vanuit een aantal gezichtshoeken een analyse van de maatschappelijke tegenstellingen.

Voor het begrijpen van de huidige situa­ tie en ontwil<l<elingen in Centraal­Ameri­ Ica is enige kennis van het historisch eco­ nomisch proces en de vorming van het volksverzet belangrijk­ ,■ De eerste bijdrage van John Brahim en Claudine Correia geeft een historisch overzicht hoe Centraal­Amerika "zich specialiseerde in ttet verliezen". In hun analyse geven zij op een heldere wijze weer hoe de ontwikkelingen in de we­ reldeconomie de samenleving aldaar be­ paalden. De verschillende fases in deze ontwikkeling zijn echter nauw gelieerd aan verschillende vormen van volksver­ zet.

In de koloniale periode verzetten de indi­ anen zich tegen de uitbuiting door de Spanjaarden en de Criollos (directe af­ stammelingen van de Spaanse verove­ raars). Dit was een individueel verzet, gekenmerkt door apathie en berusting.

Door de Spaanse overheersers werd dit geïnterpreteerd als 'luiheid' of onver­ schilligheid van de Indiaanse boerenbe­ volking.

Ten tijde van het streven naar onafhan­ kelijkheid, tegen het einde van de 18e eeuw, doen zich de eerste vormen van collectief Indiaans verzet voor. Dit volks­ verzet is ingegeven door manipulaties van de nieuwe lokale middenklasse, de Criollos en Ladinogroepen (indianen met een westerse levensstijl). Deze opstan­ den zijn gericht tegen de koloniale over­ heid in Europa, met als directe oorzaak het opnieuw instellen van de belastin­ gen. De opstanden zijn echter lokaal en hebben geen overkoepelend karakter.

Centraal­Amerika sloot zich na de onaf­ hankelijkheid van de Spaanse overheer­ sers in 1821 aan bij Mexico. De nieuwe middenklasse vormde echter geen een­ heid en was globaal verdeeld in twee groepen. Enerzijds een stedelijke mid­ denlaag, die een vrije handelsvorming met Engeland voorstond. Anderzijds de traditionele hacendados en monopolie­ handelaren, die de sociale basis vormden van de conservatieve partij. In 1826 leidt dit tot een burgeroorlog en in 1836 viel Centraal­Amerika in afzonderlijke staten uiteen.

Als gevolg van de industriële revolutie, met zijn technologische ontwikkelingen (verbeterd transport, koelhuizen) komt in het begin van de 20e eeuw een massale aanplant van bananen. G edurende deze 'liberale revolutie' vormt zich een binnen­ landse 'power elite', die een expansie van de koffieteelt voor de export na­ streeft.

De bananencultuur wordt gestimuleerd onder invloed van een grote directe bui­ tenlandse inmenging. De macht van de Amerikaanse fruitmaatschappijen (bij­ voorbeeld de 'American Fruit Company') is enorm. G eïnvesteerd kapitaal wordt beschermd door manipulatie en direct geweld. Was de koffieteelt veelal een

zaak van kleine individueel producerende boeren, in de bananencultuur is de pro­ ductie geconcentreerd in grote planta­ ges. Kleine boeren werken hier als sei­ zoenarbeiders. Onder deze groepen vor­ men zich in de illigaliteit vakbonden en vakbondsfederaties.

De crisis van de dertiger jaren openbaart de grote interne spanningen en de zwak­ te van het exportmodel. Zo daalde het nationale inkomen van El Salvador in een periode van 5 jaar met ruim 30%. De werkloosheid onder de landarbeiders nam toe tot 40%. Omdat de exportmarkt in elkaar stortte, werd de koffie niet meer geoogst. In de gehele regio namen recht­ se militaire dictaturen de macht in han­ den en beschermden de belangen van de koffieolichargie en de bananenmaat­ schappijen.

De invloed van de VS in de regio werd nog eens versterkt door militair ingrijpen.

In de dertiger jaren leidde generaal A.C. Sandino in Nicaragua een boerenop­ stand tegen de marionettenregering van zijn land. De VS intervenieerde in 1933 voor de tweede maal gewapenderhand in Nicaragua. Nadat Somoza in 1936 de In het midden de huidige minister van binnenlandse zaken van Nicaragua: Tho­ mas Borge Martinez, (foto Bram de Hol­ lander)

macht greep werden de Amerikaanse mariniers vervangen door de Nationale Garde. De dictator begon aan de op­ bouw van zijn Somoza­dynastie.

Het verzet tegen de militaire dictaturen ging gepaard met duizenden slachtof­ fers. In El Salvador bijvoorbeeld kostte dit het leven aan 30.000 boeren.

In de vijftiger en zestiger jaren is er een opbouw van een agro­industrie en een importvervangende industrialisatie.

Naast koffie en bananen neemt de pro­ ductie van katoen, suiker en vlees sterk toe. Deze exporteconomie is geconcen­ treerd in een aantal grote kapitaalkrachti­ ge landbouwbedrijven. De monopolise­ ring van de grond leidt tot een grote uit­ stoot van kleine boeren. Het resultaat is een opeenhoping van de verarmde boe­ renbevolking in de krottenwijken van de steden.

De internationale economische crisis in de zeventiger jaren heeft een snelle ver­ slechtering van de situatie tot gevolg.

Het falen van de vakbonden en de poli­ tieke partijen en een toenemend repres­ sief geweld tegen de onderliggende groepen leidt tot een verandering in het volksverzet. Voor velen is het enige alter­ natief het verzet in de verschillende gue­ rillagroeperingen.

Deze historische schets is de basis van de gepubliceerde artikelen, die ingaan op de huidige actuele situatie. Wil Pelupes­ sy geeft in zijn essay een beeld van het volksverzet in El Salvador. Daarna be­ schrijft Tom Korremans de situatie in het 'bevrijde' gebied in El Salvador en op welke wijze de verzetsbeweging dit ge­ bied nu bestuurt. Beide artikelen be­ schrijven de situatie van het volksverzet in hun onvoltooide strijd om de macht in het betreffende land. In de twee volgen­ de artikelen geven Lou Keune, Holke Wierma en Marei Zwinkels een beeld van

de Nicaraguaanse samenleving na de machtsovername door de Sandinisten.

In de bijdrage van Lou Keune en Holke Wierma wordt o.a. een beschrijving ge­ geven van het CIERA­IVO programma in Nicaragua. Dit vormingsprogramma startte in 1981 en is bedoeld om een bij­ drage te leveren aan de sociaal­economi­ sche vorming van voldoende middenka­ der in de agrarische sector. Het program­ ma geldt niet alleen voor deelnemers uit Nicaragua, maar ook voor belangstellen­ den uit andere landen van Centraal­Ame­ rika en het Caraibische gebied. Vooral het essay van Marei Zwinkels is een inte­ ressante bijdrage. Zij analyseert de posi­ tie van de vrouw in de Nicaraguaanse sa­ menleving. Door de situatie te beschrij­ ven van drie vrouwen in hun dagelijks le­ ven, geeft zij een concreet persoonlijke inhoud van het vrouwenwerk op het platteland. De bundel wordt afgesloten met een artikel van Thomas D. Weiz, die de militaire dictaturen in Centraal­ en Zuid­Amerika met elkaar vergelijkt.

De IVO­publicatie 'maatschappelijke te­ genstellingen en volksverzet in Centraal­ Amerika' accentueert de situatie in de landen El Salvador en Nicaragua. Vor­ men van volksverzet in de andere landen van Centraal­Amerika komen niet of nauwelijks aan bod. In het voorwoord geeft de redactie echter al aan, dat er in deze bundel niet is gestreefd naar een volledige behandeling van het thema.

Het werkdocument is een interessante bijdrage voor het begrijpen van de maat­ schappelijke ontwikkelingen in een regio, die in het centrum van het wereldnieuws staat. De artikelen geven tevens een in­ zicht in de problemen die zich voordoen in het revolutionaire proces van maat­ schappelijke ontwikkelingen, waarin de vorming van een rechtvaardige samenle­ ving centraal staat.

Bart Schaap

Universiteitsbladen QUOD NOVUM, het universiteitsblad van de Rotterdamse Erasmus Universiteit, bericht dat géén van de beursstudenten van de Universiteit hun beurs op tijd hebben gekregen. De beurs, welke al in december overgeschreven had moeten zijn, wordt pas eind januari verwacht.

De oorzaak hiervan ligt bij een "bureaucratisch misverstand" in Groningen. Aldaar werd een nieuwe functionaris aangetrokken die "kennelijk niets wist" van de bestaande regelingen tussen Groningen en Rotterdam. Vanuit deze laatste stad heeft men in december nog getracht de fouten te vermijden door Groningen een computertape op te sturen. "Tussen Kerst en Nieuwjaar kwam men er bij het Bureau Studentendekanen in Rotterdam bij toeval achter dat die tape hopeloos verdwaald was geraakt in de ministeriele bureaucratie en terecht was gekomen bij een instantie die er absoluut geen raad mee wist". Toen de tape uiteindelijk wel bij de goede instantie belandde was het te laat om de gemaakte fouten nog goed te maken. "Zelfs een verzoek aan het ministerie om toch tot tijdige betaling over te gaan, mocht niet meer baten. De betaling van de beurzen aan de overige studenten in Nederland zou daarmee in gevaar kunnen komen". ***** Uit een onderzoek dat is verricht door het Economisch Instituut en het Instituut voor Onderwijskunde van de Katholieke Universiteit Nijmegen onder Havo- en VWOleerlingen blijkt dat bijna alle leerlingen na de middelbare school van plan zijn verder te gaan studeren. Negentig procent van de tachtig procent van de VWO'ers kiest voor het hoger onderwijs, bij de HA VO'ers gaat het om 61% die verder wil studeren. Uit de onderzoeksresultaten blijkt verder dat meisjes over het algemeen voor een lagere opleiding kiezen dan mannen. Ook kiezen zij voor

"bepaalde clusters van studierichtingen" zoals letteren, rechten, medicijnen en sociale wetenschappen. Jongens kiezen vooral voor technische, economische en medische wetenschappen. Er is ook een opmerkelijk verschil tussen de bij leerlingen bestaande wil voor vervolgstudie en het daadwerkelijk gaan studeren. "Van alle VWO-leerlingen blijkt na het examen ruim negentig procent met een volgende studie bezig, bij de HA VO-leerlingen is slechts 13,5 procent niet tussen de schoolbanken van een vervolgopleiding terechtgekomen". De meest belangrijke reden voor de middelbare scholier om te gaan studeren is dat ze "nog niet willen gaan werken". Ze willen hun kennis vergroten, iets aan "zelfontplooiing doen en hun vooruitzichten op inkomen en werk verbeteren. "Wat dat laatste betreft hechten mannen nog steeds meer belang aan een baan (75 procent) dan vrouwen (59procent)" (KU-NIEUWS). ***** De Secretaris van de Technische Hogeschool Delft, drs. P. Vuurens, beschreef in zijn "nieuwjaarsrede" 1984 als "een absoluut dieptepunt" en "een rot jaar". We schreven hier reeds eerder over. Nu zijn zowel de Personeels-Advies Kommissie (PAK) van het Bureau van de Hogeschool als het College van Bestuur (CvB) "teleurgesteld over inhoud en toonzetting" van de rede van de secretaris. Het CvB verwijt Vuurens op een aantal punten onjuiste informatie te hebben verstrekt. Commentaar van Vuurens: "Daarover blijven wij dan van mening verschillen". Het PAK heeft er problemen mee dat Vuurens wel een negatief

beeld heeft opgeroepen, zonder een remedie aan te geven (DELTA).

Het studentenblad van de Interfaculteit Bedrijfskunde van de Rijksuniversiteit Groningen, Bedrijfskundige Berichten, kreeg onlangs een nieuw uiterlijk. De huidige samenstellers spreken van "een compleet geïnnoveerd blad waarin zakelijkheid, consistentie, professionalisme en hoog niveau" de kernwoorden zijn.

De huidige bezetting van het blad noemt zichzelf liever geen redactie. Het colofon spreekt in termen als algemeen management, acquisiteurs, fotografen en een

journaliste. Aanleiding voor een "hilarisch stukje" in het Nieuwsblad van het Noorden. De Groningse UNIVERSITEITSKRANT vroeg naar het waarom van deze benamingen. "Het heeft natuurlijk ook wel iets met onze opleiding te maken dat we deze namen hebben gekozen... je zou het jargon kunnen noemen. Shell en Esso adverteren in Bedrijfskundige Berichten. Het laatste bedrijf pas sinds kort. "Daar zei men eerst: w'e adverteren pas als het blad wat interessanter wordt. Dat is dus kennelijk gebeurd".

L.v.W.

Antiquariaat izfllto

Psychologie, Sociologie, Economie, Filosofie, Theologie, Kunst, Geschiedenis, Literatuur, Muziek, Engels, Frans, Duitse, Oude kinderboeken. Sprookjes, Detectives, Sciene Fiction, Planten- en Dierenboeken, Parapsychologie, Strips, Prenten en Ansichtkaarten.

Te koop gevraagd: boeken en strips.

Nieuwlandstraat 25 5038 SL TILBURG Tel. 013-431229 Open: vanaf 12.00 uur. /

* AL UW STUDIEBOEKEN VOOR HET 2e SEMESTER ZIJN WEER UIT VOORRAAD LEVERBAAR. * OOK AANTREKKELIJKE MOGELIJKHEDEN VOOR KOLLEKTIEVE BESTELLINGEN, NEEM HIERVOOR KONTAKT OP MET JOHN VAN DE WIEL OF BEN TEUNIS. "" PRIJSLIJSTEN VOOR DIVERSE AFDELINGEN ZIJN GRATIS IN DE WINKEL AF TE HALEN (OF LAAT ZE OPSTUREN, TELEFOON 013-682991).

boekhandel gianotten b.v. studentenboekhandel Prof. Verbernelaan 20. (Onder de 5e studentenflat)/Heuvelpoort 359

MEDEDELINGEN

BEZUINIGINGEN

MEDEDELINGEN V A N U I T DE DIENST PERSONEELSZAKEN 1. Extra verlofdagen voor 1985 Het ministerie van Binnenlandse Zaken heeft ons bericht dat voor 1985 voor de periode van 1 januari 1985 tot I augustus 1985 drie extra verlofdagen zijn toegekend. Met ingang van 1 augustus 1985 zal voor de periode tot en met 1986 een arbeidsduurverkorting voor het overheidspersoneel plaatsvinden waarbij de arbeidsduur per week op gemiddeld 38 uur kan uitkomen. Part-timers hebben recht op een evenredig deel van deze drie extra verlofdagen. Deze dagen zijn reeds verwerkt in u w verlofkaart 1985 die u binnenkort wordt toegezonden.

Over de arbeidsduurverkorting zult u in de loop van het jaar geïnformeerd worden.

2. Salarissen 1985 De bruto salarissen zijn met ingang van 1 januari 1985 ongewijzigd gebleven.

3. Vut Men kan slechts gebruik maken van de Vutregeling zodra men de leeftijd van 61 jaar had bereikt (en men onmiddellijk voorafgaand aan het ontslag een ononderbroken diensttijd van tenminste 10 jaar als ambtenaar in de zin van het ABP-wet heeft).

Met terugwerkende kracht tot 1 juli 1984 is het nu ook mogelijk geworden om gebruik te maken van de Vutregeling indien men op de dag voorafgaand aan het ontslag gedurende tenminste 40 jaar werkzaam is geweest in een betrekking bij de overheid of het onderwijs, mits deze tijd in aanmerking kan worden gebracht voor het verlenen van een gratificatie wegens ambtsjubileum. Men hoeft in dat geval dus geen 61 jaar te zijn; nadere inlichtingen zijn te verkrijgen bij de personeelsconsulent.

4. Commissie Personeelsoverleg De vergadering van de commissie Personeelsoverleg op vrijdag 25 januari 1985 is vervallen.

FEMINISTE OVER PORNOGRAFIE De werkgroep POLEK organiseert een lezing over de feministische visie op pornografie door Karin Spaink op I I februari om 20.00 uur in AZ 7.

WANTED Eind maart zijn er weer verkiezingen voor de Hogeschoolraad (HSR).

Een actieve studentenfractie in de HSR is de Progressieve Studenten Fractie (PSF). De PSF streeft vanuit een progressieve maatschappijvisie naar betere faciliteiten voor studenten in "directe" zin zoals verbetering van de studentenvoorzieningen en op "indirecte" wijze via verbetering van het onderwijs voorzover het centrale niveau Saar invloed op kan uitoefenen.

Langs deze weg willen wij studenten aanspreken die namens de PSF zitting willen nemen in de HSR. De werklast die een lidmaatschap meebretigt ligt in de orde van grote van minimaal één dag in de week, maar als je interesse hebt om de Hogeschool te leren kennen en/of zin hebt om je (bestuurlijke) kwaliteiten uit te buiten dan is de HSR de plaats waar je zijn moet.

Als je geïnteresseerd bent in de PSF(werkzaamheden) of wil je meer weten, bel dan een van de leden van de Progressieve Studenten Fractie.

Kees Cools tel: 683112 Walter van den Eisen tel: 363349 Willem van den Hurk tel: 360351 Brechtje Parent tel: 360252

Tilburgs Hogeschoolblöd

Koop geen nieuwe boeken want het S.O.S. organiseert voor alle studenten een 2e-hands boekenmarkt.

Tijd: donderdag 31 maart vanaf 13.30 uur Plaats: rondom de aula.

Vanwege de soms schrikbarend hoge studie(boeken)kosten organiseert het S.O.S. deze boekenmarkt. A l s j e s t u dieboeken wilt verl<open of als je boeken wilt kopen, kom dan, en doe je voordeel met deze boekenmarkt.

De markt zal worden gevormd door een groot aantal marktkraampjes en per faculteit zullen er studieboekenlijsten klaar liggen.

De prijzen worden door de markt bepaald en er is uiteraard geen sprake van administratie- of transaktiekosten.

Tot de 31e.

W I J Z I G I N G E N COLLEGES FISCAAL-ECONOMEN, FISCAALJURISTEN EN POSTDOCTORALEN BELASTINGSRECHT 2e semester studiejaar 84/85 (februari t/m april '85) College BTW (omzetbelasting) di 13.30-14.30 uur in AZ 115 wordt: di. 12.30-13.30 uur in AZ 115 V.B. (Geppaart) di. 14.30-15.30 uur in AZ 115 wordt: di. 14.30-15.30 uur in AZ 117 Vpb (Meeles) di. 13.30-15.30 uur in AZ 117 wordt: di. 13.30-15.30 uur in AZ 115 Vpb werkcollege (v.d. Geld) ma. 13.30-15.30 uur in AZ 116 wordt: ma. 15.30-17.30 uur in AZ 10 N.B.: 'l.v.m. het feit dat deze wijzigingen waarschijnlijk een betekenend aantal studenten niet meer op tijd bekend zal zijn, wordt het college BTW van 29 januari 1985 nog op de oude tijd gegeven (13.30-14.30 uur) echter in AZ 117. De overige wijzigingen gelden wel voor het eerste college.

Vanaf 4 februari a.s. worden de colleges volledig gegeven als hierboven is vermeld.

D O C T O R A A L TFS/STUDIERICHTING BESTUURLIJKE INFORMATIEKUNDE Wiskunde 1 Het college wiskunde 1 (cursus '84/'85) wordt gegeven aan de hand van het volgende boek: - G. Pólya, R.E. Tarjan, D.R. Woods, Notes on Introductory Combinatorics, Basel, 1983.

Andere verplichte literatuur wordt tijdens het college verstrekt. Studenten die het college wiskunde 1 in de cursus '83/'84 volgden en alsnog tentamen willen afleggen dienen contact op te nemen met Dr. B. Kaper (B 416) of Prof. dr. J.K. Lenstra (B 432).

KEUZEVAK "COMBINATORISCHE O P T I M A L I S E R I N G " Het college "Combinatorische Optimalisering" (keuzevak Wiskunde) begint op woensdag 6 februari 15.30 uur in zaal CZ 113. Na een korte inleiding grafentheorie zullen o.a. de volgende onderwerpen aan de orde komen: kortste pad en maximum stroom problemen, matching problemen, optimale bomen, het handelsreizigersprobleem, polynomiale algoritmen, NP-volledigheid. Het college kan worden gevolgd door doctoraalstudenten econometrie (oude stijl en twee-fasen). De stof wordt behandeld aan de hand van uit te reiken

teksten. Op de eerste bijeenkomst kan worden overlegd over de tijd waarop het college zal plaatsvinden.

KWANTITATIEVE ECONOMIE Dit semester wordt voor het eerst het college kwantitatieve economie 1 verzorgd. Hoewel dit college in de eerste plaats bedoeld is voor 3e jaars econometrie-studenten die een toegepaste algemeen econometrische variant kiezen is het college ook geschikt als keuzevak voor studenten die een andere specialisatie kiezen.

Het college vindt plaats dinsdagmiddag 15.30-17.30 uur en woensdagmorgen 10.30-12.30 uur in CZ 112.

De te behandelen stof bestaat uit twee gedeelten. Prof. Hempenius zal aandacht besteden aan investeringstheorie en de vraag naar arbeid. Prof.

Kapteyn en Drs. Alessie zullen modellen van consumentengedrag en arbeidsaanbod behandelen. De te gebruiken literatuur bestaat uit: A . Deaton and J . Muellbauer (1980), Economics and Consumer Behavior, Cambridge University Press, en S . J . Nickell (1978), The Investment Decisions of Firms, Cambridge University Press. Beide boeken kunnen via de T.E.V. besteld worden. Daarnaast worden recente artikelen behandeld, welke op college worden uitgereikt.

Het is de bedoeling dat studenten actief aan het college deelnemen en voor beide onderdelen één opdracht met de computer uitvoeren.

KEUZEVAK SOCIOLOGIE V A N DE VRIJETIJD Dit keuzevak start met zijn eerste semestercursus op maandag 28 januari a.s. om 18.00 uur in SZ 158 (gebouw S).

Met de belangstellende studenten zal dan gesproken worden of een geschikter collegeuur kan worden gevonden.

Het thema van de eerste cursus is een algemene inleiding in de sociale aspecten van de vrijetijd. Hij wordt verzorgd door dr. Q. van Bijstveldt.

Afhankelijk van de komst van een nieuwe studierichting vrijetijdswetenschappen, zal eind augustus a.s. bezien worden hoe en door wie de tweede semestercursus zal worden gegeven. Deze zal gaan over beleidsaspecten van de vrijetijd.

Verdere inlichtingen bij docent, kamer S 169, tel. (66)2222.

D O C T O R A A L TFS, 2e D O C T O R A A U A A R FINANCIERING 2 (323.030) Het college Finw. 2 van dinsdag 10.30-12.30 uur voor de groepen 1 en 2 verschuift voor het hele 2e semester naar maandag van 13.3015.30 uur in zaal CZ 101 (voor de groepen 1 én 2).

Op dinsdag hebben de groepen 3 en 4 college in SZ 17 van 13.30-15.30 uur. Op woensdag hebben de groepen 1 en 2 van 8.30 - 10.30 uur college in SZ 17 en de groepen 3 en 4 van 15.30-17.30 uur college in CZ 101. De wijzigingen gelden voor het hele 2e semester.

WIJSBEGEERTE (360.030) woensdag: 13.00-15.30 uur in AZ 116 en AZ 117 vrijdag: 13.30-15.30 uur in AZ 7 en AZ 10.

PROPEDEUSE E C O N O M I E Het werkcollege Bedrijfseconomie 2 op vrijdag van 13.30-15.30 uur vindt

het hele 2e semester plaats in AZ 115 i.p.v. AZ 7 voor groep 1.

Het college Administratieve Technieken voor groep 4 op dinsdag van 13.30-15.30 uur vindt plaats in AZ 7 i.p.v. SZ 17.

AFSTUDEERSEMESTER ARBEIDSVERHOUDINGEN Studenten oude structuur die in de komende collegeperiode het afstudeersemester arbeidsverhoudingen zouden willen beginnen worden verzocht contact op te nemen met de werkgroep (B 526 tel. 662549).

I N F O R M A T I E OVER OPENBARE F I N A N C I Ë N T.B.V. DOCTORAALE C O N O M E N O U D E EN N I E U W E STIJL Het vak Openbare Financiën 1 (OF 1) is voor vele doctoraal-studenten oude en nieuwe stijl een verplicht vak en kan door vele andere doctoraalstudenten als keuzevak in het programma worden opgenomen. Raadpleeg hiervoor de studiegids.

In het onderstaande wordt aanvullende informatie gegeven over de wijze van tentamineren en de te bestuderen stof.

Doctoraal-economen oud^ stijl Niet fiscaal-economen mondeling tentamen bij Prof. Stevers over de collegestof van OF 1 en OF 2a, alsmede literatuur OF 1 (zie hieronder) en aanvullende literatuur (idem).

Fiscaal-economen mondeling tentamen bij Dr. Kertzman over collegestof van OF 1 en OF B, alsmede literatuur OF 1 (zie hieronder) en aanvullende literatuur (idem).

Doctoraal-economen nieuwe stijl Schriftelijk tentamen over collegestof en literatuur (zie hieronder) van OF 1.

Literatuur OF 1. (doctoraal oude en nieuwe stijl).

- Dictaat De Overheid in de Nationale Boekhouding - Dictaat Conjunctuurpolitiek, twee delen - Dictaat Overheidsschuld, twee delen - Dictaat Begrotingsnormering - Dictaat Structuurpolitiek - Tweetal stencils met correcties (333.85.008 en 009) t.a.v. deze dictaten - Miljoenennota 1985 (Hfdst. 1, 2, 4, 5, en 7 lezen; 3 en 6 bestuderen).

Aanvullende literatuur (doctoraal oude stijl: niet fiscaal-economen) - Dictaat Openbare Financiën en Politiek - Dictaat Inkomstenbelasting - Dictaat Rijksbegroting - Boadway, Public sector economics (chapter 1, 2, 4 en 5: is stencil 333.84.013 zie ook stencil 333.84.020).

Deze cursus richt zich met name op het aan studenten bijbrengen van vaardigheden in het analyseren en zelf structureren van schriftelijke werkstukken (m.n. beleidsnota's).

Tegelijkertijd wordt aandacht besteed aan het doelmatig opereren in mondelinge overlegsituaties (vergadertechnieken).

Deelneming aan de cursus is verplicht voor studenten van de juridische bestuurswetenschappelijke studierichting, maar staat ook open voor andere doctoraal studenten van de juridische faculteit (deze studenten krijgen een bijzondere aantekening op hun cijferlijst).

Het eerste college is gegeven op dinsdag 29 januari a.s. van 13.30-15.30 uur in CZ 104.

VACATURE Bij de Sectie Jeugdrecht, jeugdbescherming en jeugdbeleid van de faculteit der rechtsgeleerdheid bestaat een vacature voor een STUDENTASSISTENT (M/V) voor 1,5 dag per week, met als taak assistentie bij de uitvoering van onderzoekswerkzaamheden ten behoeve van de sectie.

Inlichtingen hierover zijn verkrijgbaar bij mr. P. Vlaardingerbroek, kamer B 817, tel. 013-662032.

Sollicitaties dienen voor 6 februari 1985 te worden gezonden aan de secretaris van de faculteit, drs.

R.H.A.M. Kraakman, B 916.

Bij de vakgroep Encyclopedie van de faculteit der rechtsgeleerdheid bestaat een vacature voor een STUDENT-ASSISTENT ( M / V ) voor 1,5 dag per week, met als taak het verlenen van assistentie bij: - de werkzaamheden rond de tentamens - de werkzaamheden rond de door studenten uit te voeren opdrachten - de werkzaamheden voor de leden van de vakgroep op het terrein van onderwijs en onderzoek.

Inlichtingen hierover zijn verkrijgbaar bij mr. W . E . M . Leclerq, kamer B 735, tel. 013-662296.

Sollicitaties dienen voor 6 februari 1985 te worden gezonden aan de secretaris van de faculteit, drs R . H . A . M . Kraakman, kamer B 916.

CURSUS C O M M U N I C A T I E V E VAARDIGHEDEN

PSYCHOLOGIE STUDIEREIS N A A R POLEN In het kader van de uitwisselingsakkoorden van de KHT met de universiteit van Warschau, organiseert de subfaculteit psychologie een studiereis naar Polen.

Datum: 8-4-'85 t / m 24-4-'85.

Aantal deelnemers: 16 studenten en 4 wet. medewerkers.

Eisen: - Studenten: min. 3e jaar - Voorkeurstudierichtingen: A en O, Soc. Psy., Klin. Psy. en K en J Psy. (als eerste en/of als tweede vak).

- In principe bereid zijn om Poolse studenten in het najaar hier in Tilburg te ontvangen.

Kosten: Max. f 5(X),— (door subsidies zal dit bedrag waarschijnlijk minder zijn).

Inschrijving: tot 14 februari '85, met motivatie brief alsook inlichtingen bij Giel Hutschemaekers, Stationstr. 19, 5038 EA Tilburg, tel. 367431 (of P 514, tel. (66)2400).

In het tweede semester van het studiejaar 1984-1985 zal opnieuw door de vakgroep Staats- en administratief recht in samenwerking met het Talencentrum een cursus communicatieve vaardigheden worden verzorgd (7 colleges)".

D O C T O R A A L 2 FASEN De cursussen Psychodiagnostiek I en II worden in dit even semester ge'geven en wel op maandag en vrijdag.

Deelname is nog mogelijk.

Een informatiepakket ligt ter inzage op het buro, P 401.

Aanvullende literatuur (doctoraal oude stijl: fiscaal-economen) - Dictaat Openbare Financiën en Politiek - Dictaat Inkomstenbelasting - Koopmans en Wellink, Overheidsfinanciën (niet hoofdstuk 3 en 12) - Kay and King, The British Tax System (van 3e druk hoofdstuk 1, 3, 4, 5, 6, 8, 11, 12 en 15).

N.B. Voor de doctoraal-economen oude stijl van de vroegere jaargangen gelden nog de in de desbetreffende studiegidsen opgenomen regelingen!

1 februari 1985

MEMO

Varia\ BEDRIJFSGEZONDHEIDSDIENST Vanaf 30 januari 1985 zal dokter Kalwij spreekuur houden op de Katholieke Hogeschool: op woensdagmiddag van 13.00-17.00 uur op donderdagmiddag van 14.0016.00 uur op vrijdagmiddag van 13.00-15.00 uur.

Voor afspraken kunt u contact opnemen met de Bedrijfsgezondheidsdienst, tel. 321466 of via toestel 2521.

Studenterii BURO STUDENTENARTS Met ingang van 1 januari is het buro studentenarts op de volgende tijden bereikbaar: maandag van 9.00 tot 16.00 uur dinsdag tot vrijdag van 9.00 tot 14.30 uur.

- ' Het spreekuur bij de arts en de assistente is uitsluitend volgens afspraak. Je kunt telefonisch of mondeling een afspraak maken tijdens bovengenoemde tijden. Tel. 662116.

BRUSSEL-REIS De excursie van VITE i.s.m. de vakgroep Recht van de Internationale Organisaties naar de Europese Commissie te Brussel is nu definitief vastgesteld op donderdag 7 maart 1985.

Studenten die zich hiervoor hebben opgegeven dienen uiterlijk 7 uur op Centraal Station Tilburg aanwezig te zijn. Voor verdere informatie gelieve contact op te nemen met VITE, 662722.

FILMFESTIVAL BERLIJN De Stichting Internationaal Studenten Contact (S.I.S.C.) organiseert een cultuurreis naar Berlijn van donderdagavond 14 - woensdagochtend 20 februari 1985.

De prijs van dit arrangement bedraagt f 2 7 5 , - (met C.J.P.) inclusief: - vervoer Amsterdam-Berlijn v.v. inclusief doorreisvisum D.D.R. vertrek donderdagavond 20.00 uur (Marnixplein) terug in Amsterdam woensdagochtend - 10.00 uur 's nachts per touringcar: 5 volle dagen in West-Berlijn!

- verblijf in (jeugd)hotel V.P. - bezoek aan diverse musea en tentoonstellingen, onder ander National Galerie, Bauhausarchiv en Reichstag - stadsrondrit West-Berlijn - inleiding over verhoudingen Oost/ West - deelname aan onderdelen van het filmfestival c.q. korting op passepartout * mogelijkheid tot bezoek aan OostBerlijn * voor deelnemers zonder C.J.P. en allen ouder dan 25 jaar bedraagt de prijs f 325, * geldig paspoort vereist!

Aanmelding via betaling: - perpostgiro 5265386 ten name van S.I.S.C. Amsterdam - via het doen toekomen van een girobetaalkaart/bankcheque of het bedrag contant eventueel in een gesloten enveloppe bij S.I.S.C,

Bloemgracht 131, Amsterdam - persoonlijk op woensdagmiddagen van 14.00-18.00 uur op Bloemgracht 131 onder vermelding van: naam - adres - postcode - woonplaats - telefoonnummer - geslacht geboortedatum - geboorteplaats beroep - nr. C.J.P. TILBURGS STUDENTENVADEMECUM 1985 Dit jaar verschijnt voor de achtste maal het Tilburgs Studentenvademecum. Dit boekje, dat tot nog toe gemaakt is voor en door studenten, wordt ieder jaar verspreid onder alle eerstejaars studenten die in Tilburg komen studeren, van de Katholieke Hogeschool en het H.B.O. Ouderejaarsstudenten kunnen het boekje voor een klein bedrag kopen.

In het studentenvademecum staat informatie over Tilburg, wonen en studeren in Tilburg, uitgaan, aktiegroepen, ontspanningsmogelijkheden e.d. leder jaar willen we de uitgave zo recent mogelijk maken.

Alle instellingen/groeperingen die in het vademecum opgenomen zijn krijgen ieder jaar het stukje tekst toegestuurd om eventuele wijzigingen aan te brengen.

Als er organisaties/groeperingen zijn die graag opgenomen willen worden, dan kunnen ze zelf een informatie stukje opstellen, en dat voor 22 februari zenden aan: redaktie Tilburgs Studentenvademecum KHT, kamer N2 Hogeschoollaan 225 5037 GC Tilburg Wil je meer informatie over het studentenvademecum, dan kun je hiervoor bellen naar: Thérèse Sparidaens, tel. 662116 of Rian Melis, tel.

662218.

Buro Buitenlandm TAALCURSUSSEN UPPSALA UNIVERSITY Uppsala

Betaald matseren

Menu PERIODE 4 T/M 8 FEBRUARI 1985 MAANDAG 4-2-1985 kervelsoep met asperges minestronesoep kalkoentartaar - kerrygehaktbal espagnolesaus - prei è la crème witte kool salade

Vergeet niet ook naam en adres in te vullen.

X

WOENSDAG 6-2-1985 peterseliesoep - heldere preisoep slavink - deense schnitzel stroganoffsaus - boterboontjes schorseneren - rauwkost

VRIJDAG 8-2-1985 tomatensoep miehoen - kroepoek - atjar - plakje ham met gebakken ei 1 stokje saté - satésaus zigeunerburger - spruitjes

International

STUDEREN IN DE VERENIGDE STATEN In kader van de samenwerking met de Business School van Indiana University in de Verenigde Staten zijn beurzen beschikbaar voor Tilburgse studenten om het semester september-december 1985 in Indiana door te brengen.

De sollicitaties voor deze beurzen moeten worden ingediend voor 10 februari a.s. bij Buro Buitenland. Voor verdere informatie wordt verwezen naar de uitgebreide publicatie hierover in THB nr. 15 van 7 december 1984.

Vrouwen \ VROUWENSTUDIES Maandag 4 februari om 18.00 uur is er in S-137 een eerste bijeenkomst van de cursus gezinshuishoudensystemen van Drs. A. van Rooij. Die avond zal besproken worden wat er zoal aan bod komt in de cursus en wat de verdere data voor bijeenkomsten zullen zijn. Studenten, die niet aanwezig kunnen zijn, maar wel belangstelling hebben, worden verzocht te bellen 5 februari tussen 14.00 en 16.00 uur naar 2537.

DOCTORAALCURSUS Voor f 5,— vult u onderstaande ruimte boordevol, inclusief trefwoord bovenaan."VROUWENSTUDIES De matsertjes kunnen enkel met deze leesbaar ingevulde bon (één letter, leestekenPSYCHOLOGIE" of spatie per blokje) bij de redactie worden ingediend.

Betaling kan per giro- of betaalkaart onder gesloten omslag of op de redactie. In de eerste week van februari gaat

DINSDAG 5-2-1985 bruine bonensoep floridagroentesoep kipfilet - kruidenburger - kerrysaus doperwten - appelmoes

DONDERDAG 7-2-1985 kerrysoep - vermicellysoep hachee - uienbraadworst stamppot wortel - uien tuinboontjes

University

Summer Session organiseert taalcursussen Zweeds (alle niveaus, beginners-vergevorderden).

Daarnaast cursussen m.b.t. cultuur, natuur en samenleving: Archeology, the Arts in Sweden, Comparative Education, Modern Swedish Social Institutions.

The Swedish Family, History of Modern Sweden, Scandinavian Literature and Swedish Botany. Voorts speciale conversatie, grammatika en uitspraaklessen, Zweedse literatuur en een cursus rondom het maatschappelijk leven in Zweden in het Zweeds.

De eerse twee weken bovendien: weven, pottenbakken, houtsnijwerk, volksdansen, volksmuziek, wolverven, drama etc. Deelname 10, 8, 6 of 4 weken in de periode van 9 juni - 16 augustus 1985. Schrijf of bel voor uitvoerige brochure en informatie: JanGunnar Agren, Morsweg 220, 2332 ET Leiden, tel. 071-765339.

Naam: Adres: (Tel.:

;

Tilburgs Hogeschoolblad

de tweede cursus Vrouwenstudies in de Psychologie van start. De eerste cursus is met groot enthousiasme door de studenten ontvangen. Deze cursus werd overigens uitsluitend door vrouwelijke studenten en vrijwel uitsluitend door psychologie-studenten gevolgd. We willen er nog eens met nadruk op wijzen, dat ook mannelijke studenten aan de cursus kunnen deelnemen, en dat de cursus niet alleen voor psychologie-studenten open staat, maar voor doctoraal-studenten van alle studierichtingen.

De eerste bijeenkomsten zullen een inleidend karakter hebben. Aan de orde komen onderwerpen als de geschiedenis van de vrouwenbeweging en van vrouwenstudies, doelstellingen van vrouwenstudies, belangrijkste theoretische ontwikkelingen, methoden en grondslagen, de positie van vrouwen op de universiteit.

Vervolgens zal de groep worden gesplitst en kan men deelnemen aan één van de volgende 2 themagroepen: 'Vrouwen en "symptonen" ' en 'Vrouwen en sexualiteit'.

Totale aantal bijeenkomsten: 13.

Tijd: woensdagochtend 9.30-12.30 uur. Plaats: PZ-41 (gebouw P).

Eerste bijeenkomst: 6-2-1985.

Agenda FEBRUARI VRIJDAG 1 FEBRUARI Stadsschouwburg, 20.15 uur: Brabants Orkest o.l.v. dirigent Ernest Bour met Lucia Meeuwsen (mezzosopraan). Werken van Peter Schat.

Stadsschouwburg, 20.30 uur: Globe met 'Carambole'. Eigen productie met teksten van o.a. Beckett, Tardieu en Coward Loedeman.

Stadsschouwburg, 22.15 uur. Filmhuis: 'Amore in cittè' van Antonioni (tot en met 2 februari).

Stadsschouwburg, 20.00 uur. Filmhuis: 'U bent mijn moeder' filmbewerking van het solo-theaterstuk van en door Joop Admiraal. Filmbewerking is gemaakt door Horst Königstein (tot en met 2 februari).

Cinecitta, 20.00 uur: Film 'Koyaanisqatsi' van Godfrey Reggio (tot en met 6 februari).

MAANDAG 4 FEBRUARI Stadsschouwburg, 20.00 uur. Filmhuis: 'II Grido' van Antonioni (tot en met 5 februari).

Stadsschouwburg, 22.15 uur: Crónaca di un amore' van Antonioni.

DINSDAG 5 FEBRUARI Katholieke Hogeschool, 14.30 uur, CZ-101: Film 'War Games'. Stud.

Gen. cyclus Computers en Grote Gevolgen.

Stadsschouwburg, 20.15 uur: Publiekstheater met 'Schijn bedriegt' van Thomas Bernhard.

Stadsschouwburg, 22.15 uur. Filmhuis: 'l'Eclisse' van Antonioni (tot en met 6 februari).

WOENSDAG 6 FEBRUARI Stadsschouwburg, 20.15 uur: Fact met 'Roof' van Joe Orton.

Stadsschouwburg, 20.00 uur. Filmhuis: La signora senza Camelie' van Antonioni.

DONDERDAG 7 FEBRUARI Katholieke Hogeschool, 13.30 uur, AZ-7: Lezing 'Computers en Automatisering' door J. van Oorschot.

Stud. Gen. cyclus Computers en de Grote Gevolgen.

Stadsschouwburg, 20.15 uur: Globe met 'De redders' van Gerrit Komrij. Regie: Gerardjan Rijnders.

Stadsschouwburg, 20.45 uur: Carrousel met 'Net zo lief een aap' van.

Flip Broekman. Regie: Pieter Kramer.

Stadsschouwburg, 22.15 uur: 'Paradoks-sessie' o.l.v. Jerome Pellemans.

Katholieke Hogeschool, 13.30 uur, B-602: Vergadering Hogeschoolraad.

Stadsschouwburg, 20.00 uur. Filmhuis: 'U bent mijn moeder' (zie 1 februari; tot en met 12 februari, behalve zondag 10 februari).

Stadsschouwburg, 22.15 uur. Filmhuis: 'II deserto rosso' van Antonioni (tot en met 9 februari).

VRIJDAG 8 FEBRUARI Katholieke Hogeschool, 16.15 uur, aula: Promotie Drs. M.P.F. Berger.

Promotoren: Prof. Dr. Ph.c'. Stouihard en Prof. Dr. E.J. Bijnen. Titel proefschrift: 'Some aspects of the application of the generalized multivariate analysis of variance model'.

Stadsschouwburg, 20.15 uur: Michèle Anne de Mey met 'Balatum'.

Uitstekend stuk danskunst, gedanst door Michèle Anne de Mey en Roxane Huilmand op muziek van Thierry de Mey.

1 februari 1985

El

HO^pQ^ STUDIUM GENERALE

FILMHUIS

Lezing: Computers en automatisering

Amore in Cittè

Door Prof. J.M. van Oorschot, buitengewoon hoogleraar Bestuurlijke Informatica, Vrije Universiteit Amsterdam. Donderdag 7 februari - 13.30 uur - AZ 7.

Sinds de invoering van de computer voor administratief werl< (1951) l^an feitelijlc al over "kantoor-automatisering" worden gesproken, al waren het vooral machines met boekhoudkundige toepassingen. De automatisering was nog lang niet geïntegreerd in het bestaan en de administratie van de onderneming.

Meer informatie m.b.t. deze lezing vindt men in de begeleidende bundel, welke ad ƒ 5, — te verkrijgen is bij buro Studium Generale, B 2.

Globe komt donderdag 7 februari naar de Tilburgse schouwburgzaal met dit speciaal voor Globe geschreven toneelstuk van Gerrit Komrij. Elf personages zoeken iets dat door de twaalfde verborgen wordt gehouden en aan de dertiende toebehoort. Aanvang 20.15 uur.

_

Film in zes episoden van Dino Rlsi, Michelangelo Antonioni, Federico Fellini, Cesare Zavattini, Alberto Lattuada en Carlo Lizzani uit 1953. Vrijdag 1 en zaterdag 2 februari. Aanvang: 22.15 uur.

Deze 'gefilmde krant' was een idee van Cesare Zavattini, een van de voormannen van het neorealisme. In zes bijdragen van zes regisseurs worden verschillende aspecten van 'de liefde In de stad' in t>eeld gebracht, geheel volgens de neoreallstische principes. Het merendeel van de verhalen is gebaseerd op ware gebeurtenissen, wordt gespeeld door amateurs en is op lokatle gefilmd. Een curieus document, waaraan Antonioni een bijdrage leverde over poging tot zelfmoord - een in zijn latere werk herhaaldelijk terugkerend motief.

STUDIUM GENERALE

Film: War Games Regie: John Badham, USA 1983, 114 min., kleur. Computers en de grote gevolgen. Dinsdag 5 februari - 14.30 uur. CZ 101.

War Games confronteert de kijker met een beangstigende gedachte: het ontketenen van een kernoorlog is kinderspel.

De computerspelletjes beu zoekt de scholier David ^Lightman toegang met de centrale computer van een grote spellenfirma en stuit daarbij op een computer met een lijst hem onbekende spellen. Maar verdere toegang wordt hem geweigerd. Met het nodige geluk weet hij toch de toegangs-code te vinden. Niet wetende verbonden te zijn met het centrale computercentrum van een Amerikaanse raketbasis, kiest hij voor het spel "wereld-kernoorlog". Een ramp lijkt niet meer te vermijden.

NOORDERLIGT

Billy Cobham Zondagavond 3 februari treedt in Theater Noorderligt de wereldberoemde drummer BILLY COBHAM op. Met zijn nieuwe Amerikaanse band is hij voor een drietal concerten in Nederland.

Misschien is hij wel de beroemdste drummer ter wereld. In ieder geval wel de meest gespierde. Hij staat bekend als dé drummer die de goede synthese tussen jazz en rock heeft gevonden.

Aanvang 21.00 uur.

NOORDERLIGT

Klein Orkest Zaterdagavond 2 februari treedt het Klein Orkest op in Theater Noorderligt. Klein Orkest maakt Nederlandstalige popmuziek, en maakte deze muziek al voordat "Nederlandstalig" in de mode kwam. Al voor 1980 was het Klein Orkest, naast de RK Veulpoepers BV, bekend om haar kritische teksten en zeer sfeervolle concerten.

Wat in ieder geval veranderd is, is dat Klein Orkest nu veel meer mensen bereikt. Dit komt vooral omdat de grote kracht van Klein Orkest ligt in de zaaloptredens.

De groep speelt twee lange sets.

Daarom wordt om 21.00 uur precies gestart.

Tilburgs Hogeschoolblad

FILMHUIS

STADSSCHOUWBURG

II Grido

Het 'historisch compromis' van Peter Schat Concert met symfonisch werk van Peter Schat. Vrijdag 1 februari 1985. Aanvang 20.15 uur.

Negentiennegenenzestig is een jaar waar Ti/burgers met gepaste trots op terug l<unnen zien. Niet a/leen bij de hogeschoolbezetting liepen Tilburgers voorop, ooit. aan het muzikale front waren zij de Amsterdamse Notenkrakers voor: op 16 oktober 1969 verstoorden leerlingen van het Brabants Conservatorium een concert van het Brabants Orkest. Pas een maand later zouden de Notenkrakers van zich laten horen door tijdens een uitvoering van het Concertgebouworkest krakend en knerpend de muzikale orde te verstoren.

De kritiek van de Notenkrakers richtte zich tegen de gevestigde orde, tegen gevestigde instituten als het orkest, de opera en de concertzaal met de roodpluche stoelen. De componisten uit die tijd gingen zich toeleggen op meer kleinschalige projecten voor kleine,.gespecialiseerde ensem-

bles. Lang heeft die ontwikkeling niet geduurd. In 1978 kwam Peter Schat, Notenkraker van het eerste uur, voor de dag met een 'historisch compromis': uitgerekend ter gelegenheid van een jubileum van het Concertgebouworkest schreef hij zijn Eerste Symfonie .

De laatste jaren hebben Nederlandse componisten het symfonie-orkest herontdekt: de rijke klankkleuren, de schier onuitputtelijke instrumentale combinaties en de grote dynamische mogelijkheden van het orkest hebben mensen als Louis Andriessen, Otto Ketting, Tristan Keuris, Theo Loevendie en Peter Schat tot opmerkelijke composities gebracht.

Van Peter Schat heeft het Brabants Orkest, vijftien jaar geleden nog doelwit van opstandige Conservatoriumstudenten, dezer dagen drie orkestwerken op de lessenaars staan. Nadat in het kader van het Peter Schatproject eerst de kamermuziek werd belicht, komt nu ook het symfonisch

werk van de bijna 50-jarige componist in de schijnwerpers te staan.

Uitgevoerd worden de Tweede Symfonie opus 30 uit 1983 en de Serenade voor strijkers opus 31 uit 1984, twee werken waarbij Schat een neoromantische weg is ingeslagen. Het derde werk. Het vijfde seizoen opus 23, dateert uit Schat's militante jaren: het is een politieke cantate voor mezzo-sopraan en klein orkest op tekst van Adrian Michell Teil me lies about Vietnam en William Blake.

Het is te hopen dat het Brabants Orkest voldoende tijd heeft kunnen uittrekken om de werken in te studeren.

Hedendaagse muziek vergt nu eenmaal veel meer repetitietijd en een diepgaander voorbereiding dat het 'ijzeren repertoire'. Met het aantrekken van dirigent Ernest Bour en mezzosopraan Lucia Meeuwsen, die trouwens Het vijfde seizoen in 1973 zelf in première bracht, heeft het orkest zich in elk geval van kundige medewerking verzekerd.

L.K.

CINECITTA

Oude trucs en mooie plaatjes Film "Koyaanisqatsi" van Godfrey Reggio. Donderdag 31 Januari t/m woensdag 6 februari. Aanvang: 20.00 uur.

Als we de Noordamerikaanse Hopi mogen geloven, zal de wereld vergaan door gloeiendhete as die het land zal verschroeien en de zee zal laten koken.

Koyaanisqatsi is Hopi voor "leven uit balans", of de toestand in de wereld die aan de ondergang voorafgaat.

"Koyaanisgatsi" begint met serene beelden van woestijnen, rotsvlakten, bossen en moerassen. Maar dan is daar de mens. Wordt de ongerepte natuur eerst alleen verstoord door hoogspanningsmasten, al gauw volgen wegen, steden en industrieterreinen, tot het beeld uiteindelijk volledig wordt beheerst door ontploffende raffinaderijen en instortende gebouwen.

De boodschap van regisseur Godfrey Reggio laat aan duidelijkheid weinig te wensen over. Té weinig eigenlijk, want nobele maar versleten gedachten als deze mogen gerust iets oorspronkelijker verbeeld worden. In zijn ijver het verval van de beschaving te tekenen laat Reggio vrijwel geen truc ongebruikt. Alsof alle knopjes van de

camera een beurt moesten krijgen, worden razendsnel voorbijschietende wolken afgewisseld met vertraag exploderende raketten, en het laboratorium zal de handen vol hebben gehad aan de vele manipulaties met de kleur.

Een dieptepunt wordt bereikt als de regisseur met dit materiaal aan het monteren slaat. Zo schijnen we een eindeloze stroom van worstjes op de lopende band te moeten associëren met een al even eindeloze en sterk versnelde stroom van passagiers in de ondergrondse. Bij de voorstelling die ik bezocht riep dit procédé echter vooral associaties op met oude slapstickfilms.

Sommige bezoekers barstten tenminste in lachen uit, wat toch niet Reggie's bedoeling geweest zal zijn, en anderen veriieten verontwaardigd de zaal De techniek zorgt echter ook voor mooie momenten. Intervalopnamen, die uren opnametijd samenpersen in seconden projectietijd, leveren indrukwekkende beelden op van rotsformaties waarover steeds veranderende schaduwen zich zichtbaar verplaatsen, terwijl het daglicht langzaam van kleur verandert. Ook de fotografie mag er zijn. Wie zich niet

stoort aan Reggie's opzichtig gepresenteerde boodschap, kan eventueel genieten van mooie plaatjes en de muziek van Philip Glass. Wie zich voor de Hopi interesseert, had op het filmfestival van Rotterdam beter "Itam Hakim, Hopiit" kunnen gaan zien, een film "van en voor de Hopiindianen".

A.J.H.

FILMHUIS

L'Éclisse Film van Michelangelo Antonioni uit 1962. Woensdag 6 februari.

Aanvang 22.15 uur.

Volgens de boekjes vormt L'Éclisse samen met L 'Aventura en La Notte, beide onlangs in het Filmhuis vertoond, een 'trilogie van de vervreemding', drie films die in de goede traditie van het existentialisme de leegte van het bestaan aan de orde stellen.

Ditmaal slaat de vervreemding toe in Rome, waar Vittoria (Monica Vitti) zich het prettigst voelt als ze alleen is.

Film van Michelangelo Antonioni uit 1957. Maandag 4 en dinsdag 5 februari. Aanvang: 20.00 uur.

Twee jaar geleden verzuchtte Antonioni in een interview in Vrij Nederland: 'Er wordt van mij gezegd dat ik de regisseur ben van de man-vrouwreiaties, maar dat is een thema dat me geleidelijk aan de strot uit komt'.

Relaties, of beter: het onvermogen relaties aan te gaan of ze te bestendigen, staan in II Grido echter nog centraal. De hoofdpersoon is een arbeider die zijn vriendin kwijtraakt en dan zijn dorp verlaat om elders zijn heil te zoeken. Het grijze landschap waarin deze trieste figuur rondzwerft vormt een passend decor voor zijn gemoedsgesteldheid.

AMBASSADE

De Laarzen van D'Annunzio Op 7,8 en 9 februari speelt de muziektheatergroep De Grootste Luxe Na De Kleu renteevee, telkens om 21.00 uur, in het Ambassade-theater, Willem II straat 29 te Tilburg, de première-voorstellingen van haar nieuwe productie De Laarzen van D'Annunzio.

Ten huize van de gevierde componist Antoon Lager en zijn vrouw Anna viert de plaatselijke hypocriete bourgeoisie de omwenteling. In dit zweterige, beklemmende milieu is het gezwollen overpoëtisch taalgebruik vaak belangrijker dan de inhoud. De voorstelling, op muziek van Frank Gerritsen en Jan de Waard, heeft een verknipt verloop. Het is een samengestelde exposé van cliché's onafwendbaar lijdend tot excessen van machtsmisbruik. Waarden, zoals vriendschap, worden daarin speelobjekt van de bovendrijvende decadentie en blinde volgzaamheid.

De Grootste Luxe Na De Kleurenteevee beweegt zich reeds enkele jaren binnen de marge van het beeldend muziektheater. Ironische teksten op velerlei muziekstijlen vormden de basis voor kolderieke, ballorige en subtiele performances.

1 februari 1985

ACHTERKLAP Met of zonder mondstuk?

Sociologen zijn mythenjagers. Zij vatten onze onjuiste voorstellingen en waandenkbeelden in de nek en stropen ze voor onze eigen ogen.

Zo hebben wij altijd gedacht dat kerkgangers relatief meer roken dan niet-kerkgangers. Het tegendeel blijkt waar te zijn. Jan van Reek, als medisch socioloog aan de Rijksuniversiteit Limburg verbonden, heeft een onderzoek naar het verband tussen kerkgang en rookgedrag verricht en is met verbluffende resultaten gekomen. Dat kerkgangers meer roken dan niet-kerkgangers moet als een mythe worden beschouwd.

'Geregelde kerkgangers roken relatief minder', schrijf Van Reek in Medisch Contact. Je eerste reactie is: ongeloof. Dat kan niet waar zijn, denk je, er moet een fout in de opzet van het onderzoek schuilen; misschien speelt er wel een andere variabele mee.

Maar met die mogelijkheid heeft Van Reek terdege rekening gehouden. Hij heeft het getoetst, maar er is geen sprake van regionale verschillen noch van interveniërende variabelen als leeftijd, schoolopleiding of urbanisatie. Geregelde kerkgangers roken relatief minder - het is de waarheid.

Is er een verklaring voor dit verschijnsel? Wij zouden die niet zo een-twee-drie kunnen verzinnen, maar Van Reek meent dat een verklaring 'voor de hand ligt'. Hij meent dat de puriteinse norm "Roken als profaan gedrag" het rookgedrag beïnvloedtl 'Het verband tussen roken en kerkgang wijst op een groepsinvloed bij de instandhouding van de puriteinse norm,' schrijft hij. Een staaltje van sociologische verbeeldingskracht!

Kan er aan dit grensverleggende onderzoek ook een stuk beleid worden gekoppeld? Van Reek daarover: 'Men kan veronderstellen, dat de opvatting van roken als profaan gedrag het stoppen met roken bevordert.' Eureka!

Zeg tegen de notoire sigarettenkauwers dat ze zich aan profaan gedrag bezondigen en... Helaas, met behulp van een Amerikaans survey-onderzoek kan worden berekend dat er geen relatie tussen ex-roken en godsdienst is, merkt Van Reek op: 'Roken als profaan gedrag is dus een traditionele norm en biedt geen aanknopingspunt voor anti-rookcampagnes.'

Jammer, maar dat doet uiteraard niets af aan het grote wetenschappelijke belang van Van Reeks onderzoek!

Observant/UP

VALS llRONTJE

Recensies

De gekste reactie kwam uit TilSinds jaar en dag recenseer ik burg. Aan de hogeschool alhier boeken voor diverse tijdschrif- was een meneer gepromoveerd ten: een mooie manier om een op een dissertatie over zeer moeiverzameli'^g aan te leggen. Op lijk lerende kinderen. Dat proefdie besprekingen krijg ik weinig schrift bevatte interessant en zinreacties, maar soms is het raak. vol materiaal, maar het onderEen stuk over de poëzie van Ida zoeksverslag was buitengewoon Gerhardtji bijvoorbeeld, levert slecht opgeschreven. Toen ik dat meteen e&i paar brieven op van oordeel in het weekblad Intermeongehuwc'e verpleegsters die tot diair had gepubliceerd, werd ik het oorde/el komen dat ik geen direct opgebeld. De meneer hing gevoel vopr poëzie heb. aan de telefoon. Hij bedreigde Ooit schreef ik iets lelijks over mij op een zeer merkwaardige een boek van een brave weten- manier.

Tentamen gaat niet door!

Meer dan zestig psychologiestudenten keerden vorige week vrijdagmiddag onverrichter zake huiswaarts. Hun tentamen Statistiek was helaas niet doorgegaan. Foutje in de organisatie.

De studenten hadden zich rond half vier verzameld bij de ingang van collegezaal CZ 101. Maar die ruimte bleek bezet. De locatie AZ 116 was als alternatief te klein.

De studenten hebben bij dit tenAl jaren Is het eten van wilde tamen veel ruimte nodig om hun mosselen door de vervulling van meegebrachte boeken en aantede zee een riskante ondernekeningen uit te kunnen stallen. ming. Gelukkig haalt onze mosDe splitsing van de groep tentaselman dicht bij huls van die minandi over twee zalen was ook heerlijke grote Zeeuwse mosse- niet de oplossing, omdat daarlen, blank en mals en zeevers uit voor het aantal opgetrommelde de mosselveiling van Yerseke. surveillanten te gering bleek.

Oesters zijn wel lekkerder, maar Eind van het lied: dan moet het het smaakverschil staat in geen tentamen maar een andere keer verhouding tot het prijsverschil. doorgaan. Medewerker drs. MarMoules parquées is buiten Netijn Berger zag geen andere moderland een populaire manier om gelijkheid. Het voorstel van de mosselen te consumeren. Rauw, studenten om het tentamen twee Vroeger kon je de mosselen zo zoals oesters. "i'Huitre du pau- uur op te schuiven en 't alsnog in van de rotsen plukken en ze rauw vre"zeggen de Fransen. De mos- CZ 101 te doen houden vond selen droog schoon borstelen en geen genade. De surveillanten of gebakken op een houtvuurtje hadden namelijk andere afspramet een stukje brood verorberen. een voor een controleren of ze Ooit was dat - In de zestiger jaren goed dicht zijn. Spoelen in over- ken en verplichtingen en konden vloedig water en op een frisse niet zolang blijven.

- mijn dagelijks avondmaal op plek of In een bak met gemalen Krankzinnige situatie, natuurlijk. een zwerftocht langs de kusten van Yougoslavie en Turkije. In de ijs bewaren. Open ze met een De studenten, van wie sommistevig mes of met een aange- gen een vrije middag of onbebocht om Albanlé heen leerden scherpt oestermes en zorg er taald verlof hadden genomen om we rivierkreeftjes vangen en gerstkoeken met schapevlees be- voor, zoals bij de oester, dat het aan het tentamen te kunnen water niet uit de schelp loopt deelnemen werden aan de deur reiden, maar terug aan zee werd Schik ze ais een carrousel op de gezet en kregen te horen dat er het menu aangepast. borden. Bestrooi ze met peper 'n beter geschikte datum zou De mosselen waren er klein en worden gezocht. Studente Truus scherp en het kostte enige adem- en besprenkel ze met citroen. Je Step, die ons dit verhaal kwam halingsoefening om ze soms diep kunt het zeebanket afwerken met fijngehakte sjalotten, teentje vertellen, kon weer terug naar onder de waterlijn met een mes Middelburg. Anderhalf uur met los te snijden. De kinderen uit de knoflook en enkele druppeltjes de trein. kleine kustdorpen vonden er niks wijnazijn of met een lichte vinaigrette van olijfolie, wijnazijn, aan, zij gingen met primitieve Truus Step: "Er is al meer gedumespunt mosterd, peper, zout, harpoentjes op jacht naar inktvis, vel geweest tussen de faculteit snuifje suiker en gehakte peterdie ze na het ritueel van de inkten Buro Examens, volgens mij selie. Opdienen met tarwebrood ontlasting - bij de mosselen op heeft de vakgroep Statistiek 't een bakplaat boven de hete kei- en frisse witte wijn. deze keer opzettelijk zo hoog geen legden.

Tch. speeld". Die indruk blijkt volko-

Jachttaferelen 2

Tilburgs Hogeschoolblad

schappelijke medewerker. Meteen werd ik opgebeld door een professor uit een begeleidingscommissie die mij op luide toon in het oor tetterde dat ik hier nog wel meer van zou horen. Ik heb er nooit meer iets over gehoord.

Toen ik een postuum uitgebrachte verzamelbundel negatief besprak, hing er een weduwe aan de telefoon. Zij wilde mij graag bij haar thuis ontvangen. Ik ben er maar niet naar toe gegaan.

men juist. Martijn Berger vertelt dat hij een boze brief heeft gestuurd aan Buro Examens. Berger: "Daar is de fout gemaakt.

En het was niet de eerste keer dat 't misliep. Ik vind 't ontzettend beroerd voor de studenten, maar ik kon geen kant op vorige week vrijdag".

Volgens het hoofd van Buro Examens, A. Lebbink, ontbreekt het de vakgroep Statistiek aan goede wil. Lebbink geeft toe dat er 'n fout is gemaakt, maar toen er een zeer redelijk alternatief werd aangeboden ging Berger daar niet op in. Lebbink: "De vakgroep Statistiek stelt waanzinnig strenge eisen wat de tussenruimte betreft. De studenten moeten

De meneer sommeerde mij om direct in het volgende nummer van Intermediair een rectificatie te plaatsen. Als ik dat zou nalaten, dan zou er wat zwaaien. En wel het volgende. De meneer zou dan namelijk voor straf de promotiecommissie bij elkaar roepen. Hij zou mijn recensie aan de leden van de commissie geven met de vraag of ik gelijk had, of niet. Indien de commissie mij gelijk zou geven, dan zou de Tilburgse meneer onmiddellijk afstand doen van zijn doctorstitel.

Zoiets wilde ik wel eens meemaken! Hoewel ik medelijden met die meneer kreeg, heb ik mijn oordeel niet herroepen. Maar helaas: het dreigement werd - voor zover ik kan nagaan - nooit in daden omgezet.

Wél heeft de meneer van dat proefschrift nog wel eens in het openbaar geroepen dat ik een klap van hem tegoed heb. Ook die heb ik nooit gekregen. Ik wacht nu maar op zijn volgende boek.

Karel Soudijn bij wijze van spreke minstens tien meter van elkaar zitten". Lebbink gelooft ook dat Berger er een principiële zaak van heeft willen maken en vindt dat niet terecht.

Enkele studenten "hebben intussen hun reisgeld van de faculteit teruggeëist. En de studentenfractie van de faculteitsraad heeft een officiële klacht ingediend tegen de gang van zaken eind vorige week. Zonder overleg met de studenten heeft medewerker Berger een nieuwe tentamendatum geprikt: 12 februari.

Op 't tijdstip van het verplicht college Statistiek. Een handige maar, naar verluidt, allesbehalve reglementaire noodgreep.

T.G.

/ ^

1 februari 1985