1984 03 02

T i l b u r g s H o g e s c h o o l b l a d - 2 m a a r t 1984 - j a a r g a n g 21 - n u m m e r 24

Kamer wil spoedig inzicht in Deetmans planning De Tweede Kamer wil op zo kort mogelijke termijn inzicht krijgen in de voornemens van Minister Deetman omtrent de toekomstige wettelijke regels over de planning en bekostiging van het wetenschappelijk onderwijs en onderzoek.

Minister Deetman wil dit zg. planningshoofdstuk van de WWO pas regelen in de Invoeringswet WWO, dus nadat de behandeling van de WWO in de Tweede en Eerste Kamer is afgerond.

Dit vergt nog geruime tijd, en er bestaat een nauwe samenhang tussen wat in het wetsvoorstel W W O 1984 staat en wat in het planningshoofdstuk zal worden opgenomen. Om die reden wil de Kamer

eerder de plannen van Deetman kennen.

Deetman wilde echter nauwelijks meer toezeggen dan wat op dit moment al is voorzien; zo gauw er een ontwerp bestaat van het planningshoofdstuk, zodat dit verbonden kan worden naar de Academische Raad en de Onderwijsraad, kan de Kamer er kennis van nemen maar daarover kan dan nog niet worden gediscussieerd. Om dat laatste is het de Kamer echter te doen.

De wens om spoedig inzicht te krijgen in de planning is zo algemeen, dat Kamerleden zich momenteel beraden op de vraag of zij de minister er door middel van een motie toe zuilen brengen met een nota of een concept-wetsvoorstel te komen, ver voor het tijdstip waarop Deetman zich dit had voorgenomen.

Deetman's grootste bezwaar bestaat er in dat op die manier een grote vertraging in de wetgeving, met name de totstandkoming van de W W O , zou optreden.

Een en ander bleek tijdens het debat over de tijdelijke wet taakverdeling w . o . , die

vorige week in de Tweede Kamer werd behandeld.

Een grote meerderheid in de Kamer bleek deze wet te ondersteunen, al dienden de woordvoerders een aantal wijzigingsvoorstellen in.

Mevrouw Groenman (D'66) poogde door middel van een amendement het wetsvoorstel in overeenstemming te brengen met de in de NUB bepaalde verhoudingen tussen college van bestuur en de universiteits- of hogeschoolraad. In het wetsvoorstel is namelijk bepaald dat het CvB het z.g. "uitvoeringsplan" ter uitvoering van taakverdeling vaststelt, zonder dat overeenstemming daarover met de UR of de HR noodzakelijk is. Het amendement zal niet worden aangenomen, omdat zowel Wallage (PvdA) als Beinema (CDA) lieten weten daar niets voor te voelen. De laatste vertrouwde er op dat de CvB's zelf wel zorg zullen dragen voor een goede verhouding met de democratische organen, wat door Deetman werd beaamd. vervolg op pag. 3

Universitaire delegatie naar Ei Salvador Op verzoek van de nationale universiteit van El Salvador vertrekt eind april een Nederlandse, universitaire delegatie naar dat Midden-Amerikaanse land.

Ook de Tilburgse ex-rector Van Veldhoven zal deel uitmaken van d e missie die ten doel heeft om de veelgeplaagde universiteit van San Salvador moreel te on-

dersteunen en te helpen in de strijd voor meer academische vrijheid.

Vorig jaar bezocht de recotr van de Salvadoraanse universiteit ons land. Bij die gelegenheid vroeg hij aan het Nuffic (Netherlands University Foundation for International Cooperation) om morele steun en stelde hij voor om in Nederlandse delegatie een tegenbezoek te laten brengen. Zoals bekend verkeert de universiteit in El Salvador in 'n semi-legale situatie. De universiteit wordt wel ge-

Twintig jaar rechten in Tilburg

doogd maar beschikt niet over de politieke en materiële middelen om behoorlijk en in alle vrijheid te functioneren. Sinds de overval door het regeringsleger in juni 1980 is de universiteit er nooit meer echt bovenop gekomen. Bij die gelegenheid werd de toenmalige rector Ulloa vermoord.

Zijn opvolger, de heer Parada, kwam dus in december 1983 bij de Nederlandse zusterinstellingen om geldelijke en morele steun aankloppen. Het Nuffic antwoordt nu op dit verzoek met de aankondiging van de missie in april. Dat bezoek.

De Juridische Faculteit Tilburg vierde jongstleden donderdag 23 februari haar vierde lustrum. Met een academische zitting en feestgedruis op de achtergrond werd de eerste Faculteitsdag een feit. Voortaan zo heeft de faculteitsraad besloten, zal er ieder jaar, als een goede traditie, zo'n dag georganiseerd worden. De Faculteitsdag kreeg afgelopen donderdag een apart cachet doordat de voorzitter van de Faculteitsraad, Prof. Mr. W. Konijnenbelt, de tweeduizendste student, die zich in het najaar van 1983 had ingeschreven, met 'open armen' ontving.

Jolanda Markslag uit Oisterwijk stond in het faculteitszonnetje.

In 1963 zette de toenmalige Minister van Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen Cals voor de Economische Hogeschool Tilburg het sein op groen. De Juridische faculteit, ontstaan uit de behoefte om de verschraling in zo'n kleine hogeschool tegen te gaan, mocht onder leiding van Dr. J . M . Pieters starten met 34 studenten. In het bijzijn van enkele leden die tot de oude garde behoorden. Dr. F.J.H.M, van der Ven en Mr. A . L . Olde Kalter, verwelkomde decaan Prof. W . Konijnenbelt alle aanwezigen. In zijn openingswoord memoreerde hij in het kort dat de juridische faculteit een vooraanstaande plaats inneemt temidden van de verschillende

zusterfaculteiten en, niet onbelangrijk, ook in de hogeschool zelf. Vervolgens stipte Prof. Konijnenbelt het vertrek van enkele oudgedienden aan, de dames Van Buchem-Spapens, lllegems en GeleijnseMolenkamp, en de heren Loth en Löwenstein. In aansluiting daarop gaf hij het woord aan de nestor van de faculteit Prof. H.C.F. Schoordijk die het wetenschappelijke gedeelte van de academische zitting opende met het uitspreken van de rede "Bestuursrecht en privaatrecht, een geval van interne rechtsvergelijking". Uitgangspunt vormde de zogenaamde bestuurscompensatie. Als de vervolg op pag. 11

Japan De iezingencyclüs ovëf het "Wirtschaftswunder" Japan moet een aantal mythes over het 'and van de Rijzende Zon uit de wereld helpen. Inleider F. Hoes, van de vakgroep Marketing en Marktonderzoek: " W e moeten Japan met naapen, maar het gebruiken als een spiegel".

Onderwijswetenschappen wordt de jongste vrije Studierichting aan de KHT.

door rector Parada indertijd omschreven als "letterlijk van levensbelang", zal worden afgelegd door een delegatie waarvan naast Van Veldhoven waarschijnlijk ook de rector van de Universiteit van Amsterdam en een directeur van het Nuffic deel zullen uitmaken. Van Veldhoven is, volgens Hans de Wit van het Tilburgse Buro

Buitenland, als delegatielid gekozen vanwege zijn lidmaatschap van het dagelijks bestuur van het Nuffic maar ook vanwege zijn vroegere bezoeken aan LatijnsAmerikaanse ontwikkelingslanden.

Het bezoek van de Nederlandse universitaire missie zal vier dagen duren. Men zal spreken met universiteitsvertegenwoordigers en leden van de Salvadoraanse regering en parlement.

T.G.

reaKtionai, "Reaktionair" is een rubriek waarin reakties van lezers worden geplaatst. Naam en volledig adres van de schrijver(s) dient bij de redaktie bekend te zijn Anonieme brieven verdwijnen in de prullemand.

Hartverwarmend Werkelijk ontroerend is de oproep tot solidariteit die door de Abva/Kabo KHT-groep in het T.H.B, van 24 februari werd gedaan.

De groep constateerde dat het zelfkoffiezetten van Hogeschoolpersoneel de arbeidsplaatsen van het personeel bij de Restauratieve Voorzieningen in gevaar bracht. Dat hadden wij bij de behandeling van de Nota Restauratieve Voorzieningen in de Hogeschoolraad van 13 januari al bedacht. Voor ons aanleiding om een motie in te dienen die tot doel had het CvB aan te sporen hiertegen daadwerkelijk actie te ondernemen. W . p en n.w.p. veegden dit voorstel van tafel.

Nu echter is de Abva-Kabo KHT-groep te hulp gesneld. Deze groep doet een indringend beroep op het solidariteitsgevoel van het Hogeschoolpersoneel.

Zij vraagt de collega's "eens de verschillende motieven door te praten en een standpunt in te nemen". Het moet voor mensen van de Restauratieve Voorzieningen toch wel hartverwarmend zijn dat de Vakbondsleeuw te hunner behoeve gebruld heeft.

Walter van den Eisen Hogeschoolraad (PSF)

Faculteitsdag juristen In reactie op de ingezonden brief van Elly Maes en Nonja Rosenberg (avondstudenten) in het THB van vrijdag 24 februari j . l . over de financiële drempel van de faculteitsdag van FRG gaarne het volgende.

De indruk bestaat dat er sprake is van een misverstand.

Briefschrijfsters hebben blijkbaar begrepen, dat voor deelname aan de diverse onderdelen van de faculteitsdag een bedrag van f 27,50 op tafel moest worden gelegd.

Echter, juist ook vanwege het feit, dat naar ieders interesse en naar ieders beurs deelname aan de faculteitsdag mogelijk moest zijn, was het programma van de faculteitsdag verdeeld in drie onderdelen, te weten een academisch gedeelte inclusief aperitief, dat gratis toegankelijk was, een voor-avond -gedeelte, waarbij een koud-buffet werd geserveerd (tegen kostprijs ad f 27,50) en een feestelijk avondgedeelte met levende muziek, waarvoor een toegangsprijs van ^ 5 , — werd gevraagd teneinde de kosten te dekken.

Aan ieder onderdeel kon afzonderlijk worden deelgenomen.

Ondanks het feit, dat de faculteit niet beschikt over eigen financiële middelen voor de organisatie van de faculteitsdag kan niettemin gesteld worden, dat het gelukt is een programma op te zetten waaraan deelname voor ieder lid van de facultaire gemeenschap op enigerlei wijze mogelijk was. Het aanvangstijdstip van de academische zit-

Tilburgs Hogeschoolblad

ting is juist om avondstuden zo veel mogelijk in de gelegenheid te stellen deel te nemen op 16.30 uur gezet; ook zijn de avondcolleges verschoven.

Hopelijk is het misverstand hierbij uit de weg geruimd en kan de faculteit Elly Maes en Nonja Rosenberg volgend jaar ook als deelnemers aan (eventueel een gedeelte van) de faculteitsdag begroeten.

R.H.A.M. Kraakman secretaris fac. der rechtsgeleerdheid

Slaagpercentage bij juristen Met betrekking tot het artikel van B.B. in het THB van vrijdag 24 februari j . l . , getiteld "Slaagpercentage bij juristen " z o r g w e k k e n d " " het volgende.

In genoemd artikel wordt geciteerd uit een interne, nog ambtelijke notitie waarin eerste, zeer voorlopige en nog onvolledige gegevens inzake de resultaten van het eerste blok van het basisdoctoraal van het tweefasenprogramma worden gepresenteerd t.b.v. de facultaire onderwijscommissie.

Daarbij zijn louter ambtelijk enkele hypothesen aangaande de achtergrond van het voorlopig cijfermateriaal geformuleerd. In de notitie wordt dan ook telkenmale geattendeerd op het betrekkelijke van zowel cijfermateriaal als de geformuleerde hypothesen. De notitie heeft slechts de bedoeling de gebruikelijke en noodzakelijke evaluatie van het onderwijs - tijdig - een eerste aanzet te geven; eerst na completering van het cijfermateriaal en na het beschikbaar komen van het resultaat van enkele diepte-interviews onder studenten van het desbetreffende blok (aan het ORC is reeds een verzoek hiertoe gedaan) zal de Onderwijscommissie en in het verlengde daarvan vakgroepen en faculteitsraad tot een basis voor verder beleid kunnen komen.

Gelet op bovenstaande dient de notitie dan ook gekenmerkt te worden als een "document voor intern beraad", waarin gegevens worden gepresenteerd die nog onvolledig zijn en daardoor een vertekend beeld geven en waarin voorts louter persoonlijke (ambtelijke) beleidsopvattingen zijn opgenomen. Op grond van juist deze criteria kan de notitie niet als openbaar worden aangemerkt, waarvoor zij verwezen naar artikel HH-2 van het Bestuursreglement KHT. Conclusie is dan ook dat in het THBartikel van vrijdag 24 februari j . l . ten onrechte is geciteerd uit een nietopenbaar stuk en er een vertekend beeld is ontstaan, mede ten gevolge van het feit, dat de aldaar opgenomen citaten ontdaan van hun context én van de uitdrukkelijke, meermaals aangeduide voorbehouden zijn weergegeven. Dat daaraan risico's zijn verbonden is evident.

R.H.A.M. Kraakman, secretaris fac. der rechtsgeleerdheid NASCHRIFT Dat secretaris R.H. A.M. Kraakman ambtshalve behoefte heeft om op de publicatie in het THB te reageren is vanuit zijn functie te begrijpen, maar dat hij de publicatie veroordeelt omdat "ten oprechte is geciteerd uit een niet-openbaar stuk" slaat nergens op. Los van het

feit dat een redactie in bijzondere gevallen de vertrouwelijkheid van een stuk kan en moet doorbreken, kan hier zelfs geen sprake zijn van vertrouwelijkheid.

Dit blijkt niet uit de notitie en de redenering die Kraakman volgt om het stuk toch als 'niet-openbaar' te bestempelen is ver gezocht. Overigens besloten plusminus 35 mentoren tot publicatie van onderstaande "open brief mentoraat" nog vóór publicatie in het THB. Met het vertekend beeld in het THB-stuk valt het nogal mee. Uiteraard bevat een samenvatting niet alle nuances van de notitie maar er is duidelijk aangegeven dat het hier gaat om een "Eerste aanzet tot evaluatie...".

De redactie

Open brief mentoraat aan het bestuur van de juridische faculteit Het mentoraat, in vergadering bijeen d.d. 21 februari 1984, heeft kennis genomen van het in de onderwijscommissie besproken rapport "eerste aanzet tot evaluatie eerste blok basisprogramma tweefasenstructuur".

Gezien onze doelstellingen, waaronder het kritisch volgen van het onderwijs en het signaleren van knelpunten in het onderwijs aan onze faculteit, zien wij ons genoodzaakt onze ernstige verontrusting uit te spreken over de uitzonderlijk lage slagingspercentages in het eerste blok van het basisprogramma Nederlands Recht tweefasenstructuur. Van de in 1982 gestarte studenten blijkt na anderhalf jaar nog slechts + 4 % op schema te liggen.

Wij constateren dat, in strijd met de Wet Tweefasenstructuur en in tegenstelling tot de voornemens van de faculteit zoals tot uiting gebracht in het bovenvernoemde rapport, zowel in de propedeuse als in versterkte mate in de doctorale fase overmatig wordt geselecteerd.

Dit zal bij ongewijzigd beleid ongetwijfeld leiden tot een onaanvaardbaar hoog percentage afvallers in de doctorale fase van de tweefasenstructuur, in die zin dat vele studenten niet binnen 6 jaar het programma zullen kunnen afronden.

Daarnaast zullen studenten op onoverkomeljke problemen stuiten bij hét eventuele overstappen naar een andere universitaire studie.

Wij stellen u daarom de volgende vragen: 1. Is het verantwoord dat het mentoraat haar voorlichtingstaak aan toekomstige en huidige eerstejaars studenten objectief zal blijven vervullen, zodat wij dus ook de desastreuze slagingspercentages in de voorlichting zullen moeten betrekken?

2. Is het bestuur voornemens het beleid in deze bij te stellen en hierover met studenten in overleg te treden?

3. Is het bestuur bekend met de bepalingen in het Academisch Statuut betreffende studiebelasting en studievoortgang (met name de artikelen 38, 39 en 40), en hoe denkt zij de resultaten aan onze faculteit hiermee in overeenstemming te brengen?

4. Is het bestuur bereid haar standpunt t.o.v. de geconstateerde problemen te formuleren en openbaar te maken?

2 maart 1984

Petitie van N.W.P. Het Niet-Wetenschappelijk Personeel van de 13 instellingen uitte op donderdag 23 februari zijn ongenoegen met de voorstellen van Minister Deetman in de WWO'84 door het aanbieden van een petitie aan de voorzitter van de vaste kamercommissie voor onderwijs en wetenschappen, David van Ooijen (PvdA).

Die voorstellen komen er op neer dat het NWP in de toekomst niet meer vertegenwoordigd zal zijn in de vaste commissies voor onderwijs en voor wetenschapsbeoefening aan de faculteiten.

Drie leden van het NWP uit Wageningen, overhandigden de petitie aan Van Ooijen. Zij lieten deze vergezeld gaan van 2350 handtekeningen om het verzoekschrift te ondersteunen, die op hun initiatief waren verzameld onder NWP'ers van alle instellingen.

De NWP'ers zijn van mening, aldus de petitie, dat de Minister "minachting toont voor de verantwoordelijkheid die het NWP voelt en heeft voor zijn werksituatie".

Zij willen dan ook dat de Tweede Kamer de voorstellen zo wijzigt, dat de huidige situatie, die stamt uit de W U B van 1970, gehandhaafd blijft. "Is het onderwijs vanaf 1970 zo slecht geworden, omdat het NWP in deze commissie zit", zo vragen zij de kamerleden rhetorisch.

BB/UP

tilburgs hogeschoolblad weekblad voor de katholieke hogeschool tilburg redaktie eddie vaes (hoofdredakteur) twan geurts, lennart kik, angela lodder (assistente) medewerkers paul emonts, wouter van gils, peter pennartz, henk zomer, wilma okkerse, sjef stoop, klaudie biemans, john versieyen, edwin van den oetelaar, ben beljaars, nnanjne van der jagt, bert haagsman, hanneke burggraaff samenstelling redaktieraad prof mr p van seters (voorzitter), dr j koning, dr h van erp, m ackermans (adviseur), a de laaf, drs th schouw, dr m van hoorn, mevr j a m j jansen, h van kleef, drs c p j m broekhof officiöle madedelingen buro pers en voorlichting cartoonist ad van haandel, henk van de berg advertenties angela lodder kopij alle kopij moet uiterlijk op donderdag de week voor het verschijnen in het bezit van de redaktie zijn redaktie-adres/advertenties hogeschoollaan 225, tilburg, telefoon (alleen voor thb) 662277 en 662506 intern 2277 en 2506 kamer 207 en 208 (gebouw b) foto rien siers landelijk samenwerkingsverband universitaire pers (up) waarbij verder aangesloten ad valvas (vu amsterdam), wagenings hogeschoolblad, utrecht universiteitsblad, delta (delft), th berichten (eindhoven), tht-nieuws (twente), observant (maastricht), uk (groningen) en ku nieuws (nijmegen) druk drukkerij em de jong bv, baarle-nassau abonnementen voor niet hogeschoolleden ^ 15, - per jaargang

B

INFORMATIE

Voorlichting aan studenten wordt gecentraliseerd Deze maand buigt het College van Bestuur van de Tilburgse Hogeschool zich over een voorstel om te komen tot een stroomlijning van de studie- en studentenvoorlichting in het academisch jaar '85-'86. Een leek zal zich verv/onderd afvragen wat zo'n voorstel nog kan toevoegen aan de v\/eelderige praktijk van voorlichting aan studenten en aankomende studenten, maar bij nader inzien blijkt de ambtelijke molen hier toch ook niet helemaal zonder aanleiding te knarsen.

Dr. D. Backx, coördinator van de Dienst Studentenzaken en Welzijn (DSW) en mede-samensteller van het voorstel stelt desgevraagd kernachtig vast: "Dit is de eerste keer dat een dergelijk plan om de studie- en studentenvoorlichting algetieel te gaan regelen, wordt voorgesteld.

Het was duidelijk de bedoeling dat dit plan een algemeen karakter kreeg voor de gehele Hogeschool, en het is er dan ook op gericht om te vermijden dat allerlei plotsklapse initiatieven (- op het terrein van de studievoorlichting - wvg.) de kop op gaan steken."

Een centraal gecoördineerde regulering dus, van de informatieverstrekking over al datgene wat de KHT zoal aan wetenschaps-waar te bieden heeft, en wat voor studenten de mogelijkheden zijn daarvan een duurzaam en vruchtbaar gebruik te maken. In het verleden vond de studie- en studentenvoorlichting voornamelijk plaats via de diensten Pers en Voorlichting en Studentenzaken en Welzijn, zonder dat tussen deze twee een goed geregelde samenwerking bestond.

Het nieuwe voorlichtingsplan 1984-85 dat nu ter tafel ligt, moet daarin verbetering gaan brengen. H. Walter, medewerker van de dienst Pers en Voorlichting (P&V): "Kijk, tussen de studievoorlichting van onze afdeling en die van Studentenzaken en Welzijn bestaat toch een verschil. Wij zijn vooral gericht geweest op de aankomende studenten die nog niet op de Hogeschool studeren. Ons doel is dan ook het zoeken naar middelen om mensen die in een keuzeproces zitten, optimaal te informeren." Walter doelt hierbij op leerlingen in het 5e en 6e jaar van het VWO, die van plan zijn om universitair te gaan studeren, en ook op HBO-studenten en werkende mensen die belangstelling aan de dag leggen voor een studie aan de Hogeschool. Walter omschrijft de studievoorlichting die door DSW wordt verzorgd als overwegend gericht op het verloop van de studie van reeds ingeschreven studenten en potentiële afstudeerders. Vanuit DSW is er zijns inziens dan ook meer aandacht voor de studenten binnen hun studie-situatie en de omstandigheden na het (eventueel voortijdig) beëindigen daarvan.

Op de vraag of je samenvattend kan stellen dat er een rechtstreekse tegenstelling bestaat tussen Pers en Voorlichting en DSW op het gebied van de studievoorlichting, antwoordt Walter: "Er is nogal eens gezegd dat Pers en Voorlichting alleen bezig was met het maken van reclame voor het studeren aan de Hogeschool, en de Dienst Studentenzaken en Welzijn juist niet. Nu, die tegenstelling blijkt toch wel schijn te zijn. Pers en Voorlichting richt zich niet alleen op werving van studenten, maar bouwt ook aan een duidelijke voorlichting naar buiten toe. In dat opzicht doen wij hetzelfde als DSW. Maar..., het is inderdaad tóch wel Tilburgs H o g e s c h o o l b l a d

zo dat je het bereiken van behoorlijke studenten-aantallen nu alle aandacht moet geven. Gelukkig zijn ook de faculteiten zélf zich bewust geworden van het belang van goede informatie. Wij moeten er met zijn allen naar streven naar buiten toe een duidelijk beeld te geven van hoe de Hogeschool in elkaar zit."

ENORME AANTALLEN Wat Hennie Walter niet expliciet stelt, is dat de tegenstelling op het terrein van de studievoorlichting ook een voedingsbodem vindt in een verschil in opvatting over het aantrekken van grote aantallen eerstejaarsstudenten als middel om in de huidige universitaire bezuinigingsdans geen al te forse stappen terug te hoeven zetten. Studentenaantallen zijn nog steeds één van de graadmeters voor het toewijzen van geld aan een instelling voor Wetenschappelijk Onderwijs. Maar, enorme aantallen eerstejaarsstudenten die zich aanmelden leveren ook evenzoveel méér problematische studie-carrières op, met name wanneer blijkt dat op bepaalde faculteiten nauwelijks nog kan worden voorzien in een bevredigend studieprogramma voor dergelijke hoge aantallen collegekaarthouders.

Selectieprocedures waarbij studenten massaal voor hun examens sjezen worden als een onacceptabel onderwijsbeleid gequalificeerd. Dat dergelijke situaties bovendien een extra belasting vormen voor verschillende instanties op de Hogeschool, is een klacht die steeds vaker wordt gehoord, bijvoorbeeld in kringen van studentenfracties in faculteitsen Hogeschoolraad.

Het Studie- en Studentenvoorlichtingsplan 1984-85 dat nu aan het College van Bestuur is voorgelegd, voorziet in een overzicht van activiteiten naar aanstaande full-time studenten en tevens naar part-time (avond)studenten. Voor wat betreft de tweede categorie wordt gesteld dat een traditie van goede studievoorlichting vrijwel geheel ontbreekt.

In de komende tijd zal extra aandacht besteed moeten worden aan die parttime studenten, waarvan het belangrijkste deel afkomstig is uit het Hoger Beroeps Onderwijs (HBO), uit een werkkring of waarvan een deel om andere redenen gedurende langere tijd geen opleiding gevolgd heeft.

Een opvallend sterke nadruk in het gehele plan ligt op het tot standkomen van één centraal te reguleren studie- en studentenvoorlichtingsbeleid. Het plan suggereert dat de financiële middelen uit de Hogeschoolkas voor die voorlichting aan (aankomend) studenten dan ook alleen ten behoeve van activiteiten kunnen worden aangewend, die in dat plan zijn voorzien. Op de vraag of de faculteiten via hun eigen begrotingscentjes nog voorlichtingsactiviteiten kunnen ontwikkelen, antwoordt Dr. D. Backx van

DSW: "Tja, in principe kunnen de faculteiten dat natuurlijk wel zelf realiseren en betalen. Maar ik voorzie dat het College van Bestuur binnen het komende voorlichtingsbeleid niet zo gauw meer toestemming zal geven om dat te doen. " Dit wil overigens geenszins zeggen dat de faculteiten hun greep op het studieen studentenvoorlichtingsbeleid volledig verliezen. In het voorgestelde plan voor

1984-85 wordt namelijk uitdrukkelijk gemeld dat zo'n beleid steeds tot stand zal komen in overleg met die faculteiten.

Wouter van Gils vervolg op pag. 1

w.o.

Wel stemt een meerderheid van de Kamer in met een amendement van woordvoerder Beinema, waarin staat dat ook anders dan als student ingeschrevenen (extraneï en de toehoorders nieuwe stijl) moeten vallen onder het sociaal beleid voor studenten, zowel wat betreft de mogelijkheid van ondersteuning door de begeleidingscommissie, als eventuele tegemoetkomingen in de extra kosten, als de studie elders moet worden voortgezet (bij opheffing van een studierichting).

Wat deze tegemoetkomingen betreft wil de Kamer dat deze niet zullen worden afgetrokken van bijvoorbeeld de kinderbijslag. Deetman zegde toe te proberen met zijn collega's van Sociale Zaken en Financiën naar een oplossing hiervoor te zullen zoeken.

BB/UP 2 maart 1984

K

Forse toename telefoonkosten De telefoonkosten van de Tilburgse hogeschool zijn in het boekjaar 1983 met bijna 30% gestegen ten opzichte van het voorafgaande jaar. De voornaamste oorzaak blijkt te schuilen in de telefoongesprekken die door de vakgroepen met het buitenland worden gevoerd.

Dat blijkt uit vragen van Mr. C.H. Krijger in een vergadering van diensthoofden ('Grote Staf') op 14 december 1983. Krijger is hoofd van de Dienst Interne Zaken.

In de notulen van de Grote-Staf-vergadering staat te lezen dat de hamvraag van de vastgestelde toename moet luiden "of de telefoongesprekken wel allen ten behoeve van de dienst gevoerd worden. " Om commentaar gevraagd zegt Krijger nu dat de toename niet is te wijten aan een groei van het aantal privé-gesprekken naar het buitenland. " W i j dachten inderdaad eerst dat het daaraan zou kunnen liggen, maar uit gegevens van de vakgroepen blijkt dat die veronderstelling niet klopt." De toename komt volgens Krijger volledig op rekening van een intensivering van het telefoonverkeer over onderwijs en onderzoekskwesties. Er is gewoon meer zakelijk getelefoneerd, dus.

Om faculteiten en vakgroepen een beter idee te geven van de telefoonkosten die hun personeelsleden maken is er besloten om een nauwkeuriger registratie van gesprekken naar het buitenland bij te gaan houden. Bij hoge kosten kan men de 'opbeller' dan naar de reden vragen.

Krijger: " H e t gaat ons niet aan wie er met wie heeft getelefoneerd en waarover. Dat zou een inbreuk op de privacy betekenen. W i j willen alleen een oogje houden op sterk stijgende kosten. Dat moeten de betreffende diensten en vakgroepen weten. Anders komen ze nog voor grote verrassingen te staan."

De problemen rond de registratie en doorbelasting van kosten zullen zijn op-

gelost als de nieuwe telefoon centrale van de hogeschool zal zijn geïnstalleerd.

Waarschijnlijk kan die centrale in de loop van 1986 in gebruik worden genomen.

Elke vakgroep of faculteit krijgt dan een eigen afrekening van de telefoonkosten.

T.G.

Colleges willen geen centraal overlegorgaan De colleges van bestuur hebben in een gezamenlijke brief, opgesteld door collegelid Eric Bolle van de Technische Hogeschool Twente, de Tweede Kamer laten weten weinig heil te zien in de voorstellen van de commissie-Slagter (de commissie voor de bestuurshervorming) om te komen tot één centraal overlegorgaan binnen het wetenschappelijk onderwijs, met eigen bevoegdheden.

Zo'n orgaan zou zelfstandig beslissingen moeten kunnen nemen, waaraan de instellingen vervolgens gebonden zijn.

De colleges wijzen er op dat een dergelijke structuur de democratische verhoudingen op de universiteiten en hogescholen en bovendien de autonomie van de instellingen zou aantasten. In de voorstellen van Minister Deetman over een nieuwe advies- en overlegstructuur, die goeddeels door de instellingen zijn onderschreven, wordt ook drastisch ingegrepen in de democratische verhoudingen, maar daarvan maakt de brief geen gewag.

De colleges schrijven verder dat een goed overleg op disciplineniveau behouden dient te blijven. In de plannen van de Commissie-Slagter heeft dit overleg geen plaats meer.

Het is er de colleges overigens in de eerste plaats om te doen de plannen van de commissie-Slagter tegen te houden, want daarin moet iedere instelling een deel van zijn bevoegdheden afstaan. Tijdens de hoorzitting over deze zaak in de Tweede Kamer op 8 februari, waarop ook prof. Slagter het woord voerde, leek

LachiheTapie

Een paar maanden geleden werd in Amsterdam het negende Justrum van het Nederlands Instituut van PsychoJogen gevierd met een groot congres over psychologie en economische recessie. De dag voordat het congres begon kreeg de organisatie een brief van een huidarts (niet te verwarren met een huisarts: een huidarts doet in huiden, een huisarts doet in huizenj. Deze medicus vroeg of hij twee minuutjes spreektijd mocht hebben. In die twee minuutjes wilde hij vertellen dat hij bereid was om in een zaaltje, gedurende de middagpauze, lachtherapie te doen.

En ja hoor: vlak voordat het congres begon zagen we hem aankomen, de huidarts.

Hij herhaalde zijn verzoek. We vertelden hem dat die twee minuten niet in ons programma pasten, evenmin als de lachtherapie.

'Maar onlangs op het congres voor geslachtsziekten kon het wél,' was zijn reactie, 'daar waren de mensen juist erg enthousiast over mijn lachtherapie.'

'Nee, wij willen zoiets niet.'

'Mag er hier dan niet gelachen worden?'

'Daar gaat het niet om. Uw lachtherapie past niet in ons programma'.

'Hoe weet u dat? Mogen de deelnemers aan dit congres niet zelf bepalen of ze lachtherapie willen doen? Ik heb maar twee minuutjes nodig voor een aankondiging. Verder regelen we het onderling wel. Er is altijd wel ergens een zaaltje vrij waar we naar toe kunnen gaan. Twee minuutjes: die kunt u me toch wel geven?'

'Nee.' 'Nee? U bent toch Karel Soudijn? Ik dacht dat u open stond voor nieuwe ideeën. Op het congres voor geslachtsziekten was iedereen na afloop reuze enthousiast. Van lach-

Tilburgs Hogeschoolblad

bij een aantal kamerleden duidelijk sympathie te bestaan voor de gedachte van een zelfstandig bestuursorgaan.

De colleges zelf zijn inmiddels vergevorderd met plannen om de toekomstige samenwerking tussen de instellingen (ter voorbereiding van het overleg met de minister) vorm te geven, onder leiding van de Nijmeegse collegevoorzitter prof. Van Lieshout. Deze commissie zal op 10 maart met een naar verwachting lijvig voorstel naar buiten treden. Kort daarna wordt in de Tweede Kamer gedebatteerd over de plannen voor advies en overleg.

Naar verluidt zou Minister Deetman in een overleg tussen hem en de instellingen op 15 februari hebben aangedrongen op het schrijven van de brief aan de Tweede Kamer. Ook de Minister is geen voorstander van de plannen van de Commissie-Slagter, en hij heeft weinig zin om een Tweede Kamer tegenover zich te vinden die wel daarvoor kiest.

BB/UP

Verkiezingen '84 In verband met naderende verkiezingen voor de Hogeschoolraad (studenten) en de faculteitsraden (alle geledingen) is er op 12 en 13 maart gelegenheid tot kandidaatsstelling. Geïnteresseerde studenten en medewerkers kunnen op die dagen terecht in kamer B1115 van 09.00 tot 17.00 uur. Formulieren voor die kandidaatsstelling zijn vanaf 27 februari te krijgen in het Voorlichtingscentrum (gebouw B). Avondstudenten kunnen deze formulieren ook nog inleveren op 12 en 13 maart na 17 uur maar dan wel bij de balie.

Tot 12 maart 17.00 uur is er gelegenheid tot herstel van de verzuimen. Betrokkenen zullen daarvan door het stembureau worden verwittigd. Op 13 maart onderzoekt het stembureau de kandidatenlijsten.

In het Voorlichtingscentrum ligt volledige informatie over de verkiezingen ter inzage.

Student Jos de Kort (27) is de duizendste socioloog van de KHT. Hij is medewerker op het secretariaat van de Hogeschoolraad van de Technische Hogeschool in Eindhoven en behaalde zijn doctoraal-bul met een scriptie over 'Taakverdeling en concentratie op de Technische Hogeschool Eindhoven; analyse van een besluitvorming". Zijn afstudeerrichting is: sociologie van arbeid, beleid en organisatie.

Tussen het eerste doctoraalexamen in de Sociale Wetenschappen op 4 juli 1950 en de uitreiking van de 1000ste doctoraal-bul afgelopen woensdag aan Jos de Kort kende de Faculteit hoogten en laagten in de studentenbelangstelling. In de eerste jaren waren er nauwelijks 75 inschrijvingen. De belangstelling liep half de jaren zestig op tot 250 en bereikte rond de woelige periode van mei '68 een piek van ongeveer 700 ingeschreven studenten om in de zeventiger jaren geleidelijk te dalen tot 500. Nu telt de faculteit nog 400 ingeschreven studenten.

therapie kom je helemaal los, je raakt al je spanningen kwijt; je kunt je even helemaal uiten.'

'Hier kan het niet. We doen er niet aan mee. We hebben ernstig over uw brief nagedacht, maar we doen het niet.'

'Julliezijn toch psychologen? Psychologie heeft toch te maken met mensen? Voor psychologen moet het toch de moeite waard zijn om eens te beleven - helemaal van bin- \ nenuit te beleven, te voelen - wat lachtherapie te bieden heeft?'

'Nee.' 'Ik snap niet waarom u zo tegen lachtherapie bent. Mag ik daar na afloop van dit con- \ gres eens met u over praten? Mag ik u thuis eens komen opzoeken?'

'Nee.' De huidarts schikte zich in zijn lot. Het congres begon. Aan het slot van het congres i vond een forumdiscussie plaats. Achter de tafel zaten een gespreksleider, twee psychologen en twee politici te filosoferen over de vraag welke bijdrage de psychologie zou kunnen bieden aan de politieke besluitvorming in onze samenleving. De zaal maakte tijdens de discussie gebruik van de interruptiemicrofoon.

'Ik ben huidarts. Zoals u weet is de huid de spiegel van de ziel, en daarom ben ik ook een beetje een psycholoog. Wat mij nu zo opvalt...'

Er bleken meer huidartsen in de zaal te zitten; 'Mijn naam is Dick Bagger. Ik ben op de fiets hier naar toe gekomen. Wat ik aan u zou willen voorleggen is het volgende: moeten wij in onze maatschappij niet meer belang gaan hechten aan de liefde? Daarover zou ik graag de mening van het forum willen vernemen. Ik ben overigens geen psycholoog, hoor, maar ik denk dat het ons aan | de liefde ontbreekt.'

Dick Bagger gaf de microfoon over aan de volgende deelnemer: 'Ik spreek hier vandaag niet als psycholoog, maar als gewone Amsterdamse straatvo- 1 gel. Wat mij nu zo opvalt is dat psychologen geen idee hebben van wat gewone mensen bezielt. Jullie praten maar, en praten maar, en ondertussen is het overal een rotzooi. Als gewone straatvogel zie ik dat. En...'

De forumleden luisterden ademloos toe. De vraag naar de bijdrage van de psychologie aan de politieke besluitvorming zullen wij, helaas, wegens tijdgebrek, een volgende keer trachten te beantwoorden.

2 nnaart 1984

Beheerders en bestuurders van universiteiten icrijgen bijsciioiing management Deskundigheid, efficiency, kwaliteitsbewaking, bestuurskracht. Het is een greep uit de vele gespierde termen die de laatste tijd het universitaire bedrijf zijn binnengeslopen. Ze lijken te passen in het veranderende tijdsbeeld, waarin beroepsbestuurders de dienst uitmaken en waarin geen plaats meer is voor amateurs, kamergeleerden en kneusjes, die het opgeschroefde werktempo niet langer kunnen bijbenen en op uitzichtloze zijsporen terechtkomen. Professionalisering, overleven en concurrentie. Hoe het ook zij, de universiteiten zullen er aan moeten geloven. Vermaatschappelijking is de leus. Erg verwonderlijk is het niet dat alle dertien WO-instellingen elkaar hebben gevonden in IDeM, een binnen de universiteit van Amsterdam ondergebracht bureautje dat vanuit een locatie aan de Oude Turfmarkt de Alma Mater bestookt met tientallen seminars, cursussen en leergangen voor personeelsfunktionarissen, beheerders op top- en middenniveau, beleidsadviseurs en bestuurders. De actuele situatie is dat IDeM, dat staat voor Interuniversitaire Desl<undigtieidsbevorderir)g Management, vanaf 1 januari door dertien instellingen wordt gefinancierd. Een gezamenlijk project dus, dat precies tweeënhalf jaar geleden in de steigers is gezet en in die periode is betaald vanuit het ministeriële Sociaal-managementsfonds.

Wegens succes wordt IDeM geprolongeerd, zij het dat de instellingen nu zélf samen de ongeveer drie ton bureaukosten en ontwikkelingskosten voor hun rekening gaan nemen. Een contract is inmiddels het land in gestuurd.

Adse Ka/ishoel< (35), van huis-uit organisatie-socioloog, is coördinator van IDeM. Met hem en collega Wiebe Kamminga, hoofd van de afdeling Opleiding en Training van de Universiteit van Amsterdam (waar IDeM organisatorisch is ondergebracht) die als voorzitter van de IDeM-werkgroep nauw betrokken is bij dit. nieuwe fenomeen, spraken we over doel en opzet van IDeM en over hun ervaringen in de afgesloten proefperiode.

Enkele honderden personeelsleden uit alle rangen en standen van het universitaire bestel vervoegden zich reeds bij het IDeM-bureau in Amsterdam of reisden af naar de bekende conferentieoorden in Noordwijkerhout, waar IDeM zijn oefenstof voor grotere groepen aanbiedt.

Met inschakeling van voornamelijk externe deskundigen. Kamminga: "Door ons werk wordt er binnen de universiteit nu meer gepraat over zaleen als deskundigheidsbevordering. Maar daar houdt het meestal mee op. De wetenschappelijke blik is veelal gericht op de actuele agenda. Er is binnen de universiteit een klein aantal opleidingsfuntionarissen, die de ene klus na de andere moet afwerken.

Daar kan je dus geen beroep op doen.

De universiteiten zijn nog niet bereid om hun instemming met IDeM ook te vertalen in het vrijmaken van mensen voor het verzorgen van een cursus. Dat is jammer. " Consequenties voor de prijsstelling van een cursus zal het ook wel hebben, omdat interne deskundigen goedkoper zijn.

Overdreven prijzig zijn de cursussen niet, maar voor een leergang van zes blokken

De Nederlandse universiteiten en hogescholen hebben gezamenlijk het IDeM opgericht, een adviesbureau voor bestuurders en beheerders in het wetenschappelijk onderwijs. Ook de Tilburgse hogeschool neemt deel. Dit jaar laten twintig personeelsleden van de KHT zich bijscholen in het management. Dit alles ter bevordering van de doelmatigheid in het bestuur.

van twee dagen is een beheerder op midden-niveau al gauw een kleine vierduizend gulden kwijt, althans zijn baas.

Maar er staat een massa interessante kost tegenover.

OPMAAT Alles wat een beetje beheerder, als zakelijk manager op het middenniveau, vandaag de dag nodig heeft om goed te funktioneren komt aan de orde. Juist de beheerders blijken erg ontvankelijk te zijn voor professionalisering en verbeteringen in de organisatie.

Een andere categorie cursisten, wordt gevormd door de zogenaamde voorbijgaande bestuurders, die het management in de vakgroepen en faculteiten voor hun rekening nemen. Voor deze wetenschappers zijn korte op maat gesneden programma's beschikbaar. Ze ontvangen van IDeM ook het losbladige Portfolio, een map met uiteenlopende thema's en artikelen en opinies over universitair management en bestuur. Handig ook voor journalisten die in een paar uurtjes op de hoogte willen raken van de hete items die de universiteit omringen.

Die voorbijgaande bestuurders hebben het tegenwoordig niet zo gemakkelijk. Ze steken een hoop tijd en energie in (bijvoorbeeld) het besturen van een vakgroep, maar kampen ook met een verhoogde onderwijs- en onderzoekslast en een toenemende bureaucratisering. Kalishoek; "Bestuurders blijken zich vaak te verkijken op hun eigen situatie. Het uitwisselen van informatie is daarom erg belangrijk. Men kan leven van eikaars en andermans fouten. We hebben ook een cursus over dat item opgezet," Door hun veelvuldige contacten met het universitaire veld is een aardig beeld ontstaan van de verschillende wijze waarop de instellingen zich presenteren. Kamminga: "Er beginnen zich belangrijke onderlinge verschillen af te tekenen. Je ziet dat ook aan de toon van de rectorale redes. Sommige universiteiten stellen zich toepassingsgericht op, en speuren naar nieuwe dingen. Andere grijpen terug naar oude cultuurgegevenheden en de plaats van de aloude universiteit in de samenleving. Dan stuit je dus op de vraag: vervolg op pag. 6

Tilburg en het IDeM De Tilburgse hogeschool neemt per jaar voor een bedrag van 8000 gulden (dat is exclusief de cursuskosten) deel aan het IDeM. Dit jaar maken 20 Tilburgers gebruik van het aanbod om zich door IDeM te laten bijscholen in het beheersen en besturen van de hogeschool. Ton Nebben verzorgt namens de KHT de organisatie van deze aktiviteiten: "Gezien het aantal inschrijvingen is deze voorziening zeer welkom. En dan is het aanbod van IDeM nog niet eens echt uitgekristalliseerd."

Nabben wijst op de grote onzekerheid waarin veel personeelsleden door de recente veranderingen in het WO verkeren. Vooral het Haagse bezuinigingsbeleid schept een voortdurende staat van verwarring onder bestuurders en beheerders. Dat maakt, aldus Nabben, zo'n opleiding voor de specifieke doelgroep van het Wetenschappelijk Ondenwijs tot

een noodzaak. "En Tilburg is te klein om z'n eigen trainingen te verzorgen. Daarom is 't handig dat we nu elders terecht kunnen."

Dhr. J. Swaanen, belast met de begrotingsbewaking van de hogeschool, nam een jaar geleden al deel aan een cursus van IDeM: "Of ik er iets aan heb gehad? Ik kreeg wel de indruk dat 't vrijblijvend is allemaal. Je kunt niks echt fout doen. Maar ik denk wel dat het IDeM aan een duidelijke behoefte tegemoet komt. Het aanbod is enerzijds specifiek toegesneden op universiteit en hogeschool. Anderzijds benadrukt men toch ook de algemeen geldende principes uit het bedrijfsleven. Waarbij naar mijn idee de bedrijfsmatige kant toch nog teveel wordt onderbelicht. Ik denk dat 't er in 't bedrijfsleven veel doelgerichter aan toe gaat, daar komen de messen eerder op tafel. De universiteiten zijn nog te weinig rendementsgericht. En de cursus van het IDeM hield wat dat betreft misschien te-

veel rekening met de traditie van de academische vrijheid en van de inspraak tot het einde t o e . " J.H. Waajen, afdeling planning en begroting van de subfaculteit psychologie: "Ik heb net een vierdaagse cursus van het IDeM achter de rug. Het was een bijscholing in financieel management. Ik denk dat ik nu weer heel aardig op 'n rijtje heb hoe 't elders toegaat in dat opzicht. Ik heb zeker iets van die cursus opgestoken, j a . " Waajen: "Er worden door het IDeM alleen geen directe oplossingen aangeboden voor de praktische problemen van alledag. Dat is mijn enige punt van kritiek. Voor de rest vond ik het een waardevolle ervaring die me niet alleen veel nieuwe inzichten heeft opgeleverd maar ook de kans heeft geboden op overleg met collega's van elders. Nee, 't was zeer waardevol en ik zou het betreuren als het IDeM om de een of andere reden moest verdwijnen."

T.G.

É

Naar een andere functieverdeling van de wetensciiappeiijice staf De meeste universiteiten gaan accoord met het functieonderscheid tussen universitair docent (UD) en universitair hoofddocent iUHD) dat minister Deetman in zijn Bezoldigingsbesluit WO wil doorvoeren naar analogie met de Kernnota BUWP. Behalve het college van Nijmegen, dat enkel met UD's wil gaan werken, hebben de besturen hun handtekening geplaatst.

Begin april wordt een eerste stap gezet op weg naar de invoering van een nieuw Bezoldigingsbesluit Wetenschappelijk Onderwijs (BBWO). Het personeel dat vanaf de eerste van die maand wordt aangesteld zal worden benoemd in het nieuwe stelsel van functietyperingen: wetenschappelijk assistent, universitair docent, universitair hoofddocent en hoogleraar. De bedoeling is dat na 1 juli 1984 het zittend personeel ook in het nieuwe stelsel wordt opgenomen. Alle wetenschappelijke hoofdmedewerkers worden dan met behoud van het huidige salaris, aangesteld als universitair docent. Vervolgens kunnen zij solliciteren naar een functie van universitair hoofddocent.

Het BBWO is afgeleid van het BBRA, het bezoldigingsbesluit rijksambtenaren, dat op 1 januari van dit jaar in werking is gesteld. Het BBWO is een op het wetenschappelijk onderwijs toegesneden vorm van dat BBRA. Nieuw aan beide bezoldigingsbesluiten is dat het rangenstelsel over boord is gezet. Het BBWO en BBRA werken met functies en daarbij behorende salarisschalen. Men stroomt ais (semi)ambtenaar dus niet, zoals tot nu toe gebruikelijk, na verloop van jaren min of meer automatisch door naar de hoogste rang, maar men wordt, grofweg gezegd, betaald aan de hand van het soort werk dat men verricht. Het zogenaamde carrièrebeginsel wordt daarmee verlaten. Voor het niet-wetenschappelijk personeel op de universiteiten was een dergelijk systeem overigens al langer van toepassing.

Een ander belangrijk verschil met vroeger is dat in het nieuwe ambtenarenstelsel voor alle functies tot die van secretarisgeneraal in totaal slechts 18 salarisschalen gelden. Het oude besluit van 1948 vervolg van pag. 5

IVIanagement en universiteit wat is het doel van de universiteit? En waarom werkt men er? Moetje het zoeken in praktisch werk, direct afgestemd op de samenleving? Is contractresearch soms een interessante uitdaging? Of wil men zich sterk maken voor dingen in de PAO-sfeer? Daar wordt zeer verschillend over gedacht. Wat de mensen zoeken binnen een universiteit en wat ze nuttig vinden, hoor je in feite heel genuanceerd in de discussies over de aan- en afwezigheidsregistratie. " "Je zou kunnen zeggen dat de institutionele profilering voor de deur staat. De universiteiten en hogescholen zullen zich gaan onderscheiden op de terreinen waar ze sterk of zwak in zijn. Men zal personeel betrekken dat past in zijn model Als je toepassingsgericht opereert, zal je geen fundamentele researchers in dienst nemen. En omgekeerd. De onderlinge concurrentie zal ook sterk toenemen. " Tilburgs H o g e s c h o o l b l a d

kende maar liefst 154 schalen, waarvan overigens een deel al geruime tijd niet meer werd gebruikt.

Momenteel kennen de universiteiten en hogescholen nog het wetenschappelijk medewerkerstelsel. Daarin worden drie rangen onderscheiden. Die van wetenschappelijk medewerker (salarisschaal 112), wetenschappelijk medewerker I (schaal 130) en wetenschappelijk hoofdmedewerker (schaal 149A, een samensmelting van de ambtenarenschalen 148 en 150).

Het WM-stelsel staat in het teken van de loopbaanplanning: wie redelijk functioneert komt op den duur vanzelf in schaal 149 terecht en glijdt dan rustig door naar het maximum-salaris. Al jaren geleden stelde het mihisterie vast dat dit weliswaar leuk, maar erg kostbaar was. Er is in het WM-stelsel sprake van enkele beoordelingsmomenten, maar men moet het in de praktijk wel erg bont maken om geen gunstige beoordeling te krijgen.

Vandaar dat de Kernnota BUWP, die een duidelijke grens stelt aan het aantal WP'ers op schaalniveau 150 dat een instelling in dienst mag hebben. Zoals de BUWP überhaupt de kwantitatieve grenzen aangeeft van alle vier functiecategorieën die men hanteert, uitgaan de van de omvang van de toegestane leerstoelenformatie per instelling.

Rond 1995 moeten de BUWP verhoudingen (hoogleraar: UHD: UD: wetenschappelijk assistent = \:'\VZ:2VÏ:D bereikt zijn. Eventueel wordt voor die tijd nog een vijfde catagorie, de assistent-inopleiding (AIO) ingevoerd. Verwacht wordt dat de definitieve versie van de nota Beiaard, die de AIO officeel zal introduceren, nog deze maand uitkomt.

De op handen zijnde invoering van de B U W P / B B W O maakt per 1 juli de weg

Van belang is volgens beide management-deskundigen hoe responsief je je opstelt als instelling. Moetje wel in al het onderzoek stappen dat door de industrie wordt aangeboden? Of moet je het in de eerste plaats leuk en interessant voor jezelf houden en ervoor zorgen dat het lopende vakgroeponderzoek er niet door belemmerd wordt? Het zijn zaken die alles te maken hebben met marketing en strategische beleidsvorming, items die in het discussieaanbod van IDeM uitvoerig zijn terug te vinden.

Kamminga: "Het eigen beleid van de vakgroep sluit daar ook nauw bij aan.

Het zijn allemaal excercities die verhoging van de kwaliteit tot resultaat moeten hebben: wat is m'n zwakte, wat m'n sterkte, moet ik aan produktieverbreding doen, of juist aan produktieversmalling.

En hoe speel ik in op mijn omgeving?"

Taakverdeling en concentratie, het onderwerp klinkt af en toe in het gesprek op: Zij: "er vindt nu gedachtenvorming plaats over dit proces. Maar de gevolgen ervan, de pijn, die moet nog op grote schaal komen. Het denken over besturen, het doelgericht bezig zijn zoals in het bedrijfsleven, neemt er door toe. De discussie over de onderlinge beoordeling komt op gang. Het begrip kwaliteit komt centraal te staan, even los natuurlijk van

vrij voor intrekking van de al enkele jaren geldende maatregel waarmee de minister de salarissen van wetenschappelijk hoofdmedewerkers heeft bevroren op het niveau van schaal 148-anciënniteit 6.

Wie van de W H M ' s aan de functievereisten voldoet komt, zolang het toegestane compartiment nog niet vol is, in aanmerking om UHD te worden. Wie buiten de boot valt blijft so wie so in (als we voor het gemak nog even de oude schaalbenaming aanhouden) schaal 148.

Er is nog discussie rond de vraag in hoeverre mensen die zich straks UHD mogen noemen (en dus in schaal 150 komen) recht hebben op uitbetaling van gederfd salaris. Men heeft hen immers

achteraf kennelijk ten onrechte een tijd lang geblokkeerd onder het niveau van de schaal waarin zij thuishoren. Minister Deetman lijkt in elk geval vastbesloten om geen compensatie uit te keren over de periode voor 1 juli 1984. Hij is van mening dat alleen vanaf 1 juli het beginsel van 'terugwerkende kracht' mag gelden.

Het zit er namelijk aan alle kanten in dat het nieuwe inschakelingsproces de nodige tijd in beslag gaat nemen. Het kan daarom voorkomen dat de laatste W H M ' s pas ergens in 1986 of '87 te horen krijgen dat ze inderdaad gekwalificeerd zijn voor een UHD-aanstelling. In zo'n geval zou men kunnen rekenen op een nabetaling.

JS/UP

Bezuinigingen W.O.

de middelen voor investeringen, voor de andere helft door te bezuinigen op de centrale bureaus van de instellingen. Om dit laatste was bij de bespreking van de TVC-operatie door Wallage (PvdA) in een motie verzocht, maar Deetman had dat voor dit moment afgewezen door te stellen dat daarvoor eerst deregulering nodig is. Door het amendement van de VVD zag Wallage zijn kans schoon om zijn motie alsnog te realiseren, waardoor het gulle gebaar van de VVD voor het voortgezet onderwijs bekocht werd met een extra aanslag van ruim 22 miljoen voor het W.O. " W e hadden in deze kamer afgesproken; de TVC-bezuiniging van 310 miljoen, dat is het voor de komende jaren", zo hield Lansink (CDA) aan Wallage voor, die onmiddellijk interrumpeerde door te zeggen dat een "fancy-verhaal" te vinden; "die uitspraak heb ik nooit voor mijn rekening genomen". Dat was waar: CDA en VVD maar ook Minister Deetman hadden het argument gebruikt om de TVC-bezuinigingen meer acceptabel te maken. De laatste sprong dan ook gretig op de discussie in: " N o g geen jaar geleden heb ik aan U beloofd me sterk te zullen maken in het kabinet om in de komende jaren niet verder op het W . O . te hoeven beknibbelen, en geen van U vocht dat toen aan". Ook dat was waar.

Minister Deetman legt zich voor de jaren 1985 en verder niet voetstoots neer bij de extra bezuiniging van 22,4 miljoen op de instellingen van W.O., waartoe de Kamer 2 weken geleden besloot.

Onverwacht, want zonder dat dit op de agenda stond, wasten Kamerleden vorige week tijdens het mondeling overleg over het hoger onderwijs in Friesland, elkaar de oren over de extra bezuiniging van 9,2 miljoen in 1984 en 22,4 miljoen vanaf 1985. Deze bezuiniging was zeer onverwacht - ook voor Deetman - tot stand gekomen nadat de Partij van de Arbeid, tegen de verwachting in en ook zonder gesteund te worden door de overige 10 fracties in de Kamer, een amendement van de VVD op de onderwijsbegroting had gesteund. Om de bezuinigingen op het voortgezet onderwijs deels ongedaan te maken hadden de VVD-woordvoerders Franssen en Mevrouw Den Ouden dekking gezocht bij het W . O . , voor de helft door te korten op de vraag hoe je kwaliteit meet. Maar de TVC heeft nog lang niet iedereen geraakt. Het risicobewustzijn bij de universitaire werkers is nog steeds laag. Het verzorgingsstatelijk denken is nog steeds niet voorbij. Men beseft onvoldoende dat we met z'n allen bij de universiteit in een onbeschermde omgeving terechtkomen, op alle niveaus. Je eigen positie staat op het spel. De universiteit is niet langer een werkgelegenheidsproject. Je moet zorgen dat je niet alleen netjes bezuinigt zoals wordt gevraagd, maar een sterke unit overhoudt waarmee je volgende klappen kunt overleven. Het wetenschappelijke gehalte van de mensen is niet langer voldoende. Je zult met je kwaliteit de markt op moeten, moeten verkopen."

De zorg voor het individu neemt af, aldus Kamminga en Kalishoek. Bij een doodlopend loopbaanperspectief zal men zelf initiatieven moeten nemen om in een ander vak te groeien, dat gelieerd is met het oorspronkelijke vak. De voorgaande bestuurders bijvoorbeeld, die merken dat bestuurswerk soms veel leuker is dan te trachten produktief te zijn als wetenschapper. Kamminga: "boor theoretische reflexie en training zijn hun kwaliteiten verder te ontwikkelen. Besturen, dat is overwogen handelen.

Voorbijgaande

(ingekort)

BB/UP

bestuurders beheersen de juiste manier van denken, maar ze moeten afleren analyses te ver door te voeren. Het is niet nodig dat je alles voor honderd procent overziet. Zeventig procent mag ook. En ze moeten een actiegerichte houding krijgen. Daar heb je 'n slinger voor nodig en daar kunnen wij bij helpen."

Management binnen het universitaire bestel is in. Dat blijkt niet alleen uit de toenemende belangstelling voor het cursusaanbod van IDeM, maar ook uit het inmiddels afgeronde plan van een aantal vooraanstaande universitaire bestuurders en beslissers, te omschrijven als managers, om binnenkort een vereniging voor universitair management op te richten. Een beetje bestuurder zal zich aansluiten, al is het alleen maar om niet achterop te raken. En wat IDeM betreft tenslotte: dat krijgt binnenkort een bestuursraad, waarin alle instellingen zijn vertegenwoordigd. Op dit front is men het kennelijk roerend eens, ondanks de kritiek die er wordt gehoord van sommige vakgroepen, die liever zelf bepalen op welke wijze ze worden bijgespijkerd in kennis en vaardigheden. Kamminga: "Niet iedereen is blij met ons, dat klopt.

Maar men is niet aan IDeM gebonden".

Bert Groenman/UP (ingekort)

2 maart 1984

a

Eindrapport over nieuwe studierichting

Onderwijswetenschappen' zou al in september icunnen starten A/s de bestuursorganen even willen meewerken dan komt het voor september 1984 nog allemaal dik in orde. Vorige week leverde een commissie onder voorzitterschap van dr. R.R.K. Simons een rapport af over de nieuwe studierichting 'Onderwijswetenschappen'. Het College van Bestuur van de KHT heeft z'n instemming al betuigd. Nu de faculteiten en de hogeschoolraad nog.

Onderwijswetenschappen wordt - als het allemaal doorgaat, en daar ziet het dus wel naar uit - een nieuw vak in Nederland. Er bestaan wel allerlei 'onderwijskundige' opleidingen, maar nog nergens benadert men de onderwijsproblematiek op de interdisciplinaire manier van het Tilburgse voorstel. De plannen ruimen veel plaats in voor economische, juridische en bestuurlijke invalshoeken. De opstellers van het rapport zien voldoende arbeidsperspectieven voor afgestudeerden die het onderwijs vanuit een brede, geïntegreerde optiek hebben leren doorvorsen. Zij zien vooral toekomstmogelijkheden in de beleids(voorbereidende) functies.

Juni 1982 besloot het bestuur van de hogeschool een interfacultaire Commissie Onderwijswetenschappen in te stellen.

De heren Simons, de Moor, Klok en Grijns maakten deel uit van deze commissie. Zij kwamen al gauw tot de conclusie dat de hogeschool gediend zou zijn met een economische en juridische uitbreiding van de al bestaande vakken Onderwijspsychologie en Onderwijssociologie. Halverwege 1983 stelde h e n daarom twee 'verkenners' aan die de invulling van de economische en juridische onderdelen binnen een nieuwe studierichting Onderwijswetenschappen moesten verzorgen. Voor de uitbetaling van deze voorbereidingen kon de hogeschool een beroep doen op de Kleine Instellingen Pot, een reserve-fonds speciaal bedoeld voor de kleine en nog groeiende universiteiten en hogescholen.

INTERDISCIPLINAIR Nu ligt daar dan het eindrapport. Volgens de opstellers hoeft het niet veel inspanning te kosten om de nieuwe studierichting op korte termijn van de grond te krijgen. Zij hebben namelijk terdege rekening gehouden met de mogelijkheden en voorzieningen die nu al op de vier betrokken faculteiten - economie, rechten, psychologie en sociologie - aanwezig zijn.

Eigenlijk is het niet juist om over maar één nieuwe studierichting te spreken. In feite komen er vier vrije studierichtingen aan de verschillende faculteiten. Wie straks afstudeert in de vrije studierichting Onderwijswetenschappen aan een van de (sub)faculteiten, zal de titel doctorandus met een psychologische, juridische, economische of sociologische onderwijswetenschappen specialisatie verwerven. Voor de goede orde: een vrije studierichting is een studierichting die niet is opgenomen in het academisch statuut.

Dat de samenstellers van het rapport uiteindelijk voor vier in plaats van één nieuwe richting hebben gekozen, heeft te maken met de angst voor concurrentie tussen de faculteiten onderling. Eén nieuwe richting zou ook bij één bepaalde faculteit moeten worden ondergebracht en zodoende studenten van de andere faculteiten wegsnoepen. Deze oplossing zou ook problemen geven met de verrekening van de onderwijslast per faculteit, bovendien zou ze bezwaarlijk worden voor een oprechte, interdisciplinaire benadering van het onderwijsvraagstuk.

Tilburgs H o g e s c h o o l b l a d

Die interdisciplinaire opzet zal wel een goed geoliede coördinatie tussen de participanten gaan vergen. Robert-Jan Simons, de voorzitter van de voorbereidingscommissie: " H e t is belangrijk dat de faculteiten goed met elkaar overleggen zodat ze vergelijkbare besluiten kunnen nemen. Maar veel praktische moeilijkheden verwacht ik toch niet. Het rapport is helemaal toegeschreven naar een onmiddellijke vertaling in de praktijk. We hebben zoveel mogelijk gebruik gemaakt van de aanwezige elementen. In die zin is ons voorstel vrij gemakkelijk te realiseren." " W e hebben ons erover verbaasd" vult mr. Paul Zoontjes, de 'verkenner' voor Onderwijsrecht, aan "hoeveel de hogeschool al aan vakken en cursussen op dit terrein te bieden heeft. Dat was toch wel verrassend". Simons weer: " W e waren ervan overtuigd dat er overal cursussen worden gegeven die relevant kunnen zijn voor het onderwijsvraagstuk. Wij hebben toen naar een onderlinge afstemming van deze mogelijkheden gezocht, we hebben samenhang gebracht in de vele cursussen die de dikke studiegids van de hogeschool toch al b o o d " .

Wat is het inhoudelijke raamwerk van de nieuwe studierichting? Het rapport stipt de volgende uitgangspunten aan: het programma waarborgt een wetenschappelijke vorming, het onderwijs is sterk thematisch, interdisciplinair ingericht en

bereidt voor op een brede beroepspraktijk. Ook laat het programma de student een grote keuzevrijheid" met dien verstande dat een zekere verdieping wordt gegarandeerd onder andere door de programmering van de hoofdvakken Onderwijssociologie, Onderwijspsychologie, Onderwijseconomie en Onderwijsrecht".

Als eindterm voor alle studenten geldt dat zij zich een historisch en vergelijkend inzicht moeten verschaffen in het Nederlandse onderwijsstelsel, in het onderwijs (leer)proces, in het overheidsbeleid inzake onderwijs en in de manier waarop de verschillende disciplines een bijdrage kunnen leveren aan het onderzoek van het onderwijs.

Het rapport van de Commissie Onderwijswetenschappen gaat uitvoerig in op het belang van de twee nieuw te ontwikkelen specialisaties Onderwijseconomie en Onderwijsrecht. Over Onderwijseconomie wordt gezegd: "Dit vak bestudeert de effecten van het onderwijs op de economie. Daarbij komen vragen aan de orde als: hoe kan het onderwijs worden afgestemd op de economische ontwikkelingen en de toekomstige (verwachte) vraag naar arbeidskrachten, hoe kan de economische ontwikkeling worden beïnvloed door de deelname aan en de inhoud van het onderwijs, enzovoorts. Om dergelijke vragen te kunnen beantwoorden zal men de 'opbrengst' van onderwijs moeten meten. (-1 Onderwijseconomie is in Nederland een verwaarloosd gebied van onderwijs en onderzoek. Er is geen leerstoel Onderwijseconomie; dit in tegenstelling met WestDuitsland en de Verenigde Staten".

Verderop heet het: "Inzicht in de economische aspecten van het onderwijs maakt enerzijds een betere keuze van de bezuinigingen mogelijk en kan anderzijds argumenten leveren om extra uit te trek-

ken voor bepaalde onderwijsaktiviteiten, bijvoorbeeld aktiviteiten die de kloof tussen school en wereld van het werk kunnen verminderen".

De aandacht voor het vak Onderwijsrecht wordt op de volgende manier verwoord: "Het onderwijsrecht bestudeert de juridisch-administratieve structuur van het onderwijsbestel en de daarin aanwezige regelgeving. Daarnaast houdt het onderwijsrecht zich bezig met onderzoek naar de bijdrage die het recht kan leveren bij onderwijsontwikkeling en vernieuwing. In dit kader is gerichte aandacht voor de constitutionele achtergrond van het onderwijs van belang, maar tevens voor de machtsverhoudingen daarbinnen en voor het ontstaan en (feitelijk) functioneren van de regelgeving".

Het ligt in de bedoeling dat er zowel voor Onderwijsrecht als voor Onderwijseconomie bij de respectieve faculteiten formatieruimte wordt geclaimd.

EMPLOOI Grote vraag: hoe weet je of er voldoende belangstelling is voor dit kersverse vak?

En als het veel studenten trekt kun je die dan ook 'enig uitzicht op een baan geven?

De schrijvers van het rapport koesteren weinig twijfels over de toekomstkansen van afgestudeerde onderwijswetenschappers. Vooral in de beleidssfeer is er een gebrek aan interdisciplinair geschoolde deskundigen. Onderwijswetenschappers zullen vooral emplooi kunnen vinden op de departementen en bij de gemeenten. Op provinciaal niveau groeit de vraag in verband met de volwasseneneducatie en de Contactcentra Onderwijs Arbeid.

Richard Kruijswijk, 'verkenner' voor het vak Onderwijseconomie, denkt dat er juist in die tijd van belangrijke, onderwijskundige veranderingen te weinig deskundigheid voorhanden is wat betreft de economische en juridische aspecten van het onderwijsvraagstuk. Kruijswijk: " D e meeste beleidsmakers van nu komen uit de pedagogische hoek. Zij hebben bijvoorbeeld nooit geleerd hoe ze een kosten-baten analyse moeten maken.

Overigens denk ik dat er ook in de onderzoekssfeer nog heel wat werk aan de winkel is in de toekomst."

De commissie is bij de schatting van de toekomstperspectieven niet over een nacht ijs gegaan. Men wist dat het moeilijk zou worden om de behoefte aan afgestudeerden nauwkeurig te voorspellen. Onder andere omdat de vraag naar academici meestal sterk afhankelijk is van de economische ontwikkeling. En ook omdat er weinig valt te zeggen over de toekomstige omvang van de collectieve sector: en die bepaalt toch in sterke mate de behoefte aan afgestudeerden in de mens- en maatschappijwetenschappen. Bovendien, schept niet het aanbod zijn eigen vraag?

Om niet met 'wilde' voorspellingen te komen en toch enig inzicht te krijgen op de toekomstige vraag verrichtte men een vacature-onderzoek. Een jaar lang, 1983, telde men de relevante vacatures in de Volkskrant en in Intermediair. Uiteindelijk hield men 233 banen over waarop een 'onderwijswetenschapper' zou hebben kunnen solliciteren. "Gezien de algemene teruggang van de werkgelegenheid en de vacaturestops bij de overheid is dit een aanzienlijk aantal", aldus het rapport van de commissie Onderwijswetenschappen, -p^g^ Qg^j^g 2 nnaart 1984

gement en degenen die op de vloer werken veel te groot is. Daar moeten we fundamenteel wat gaan aan doen. Dat loopt gewoon f o u t . "

Waar ziet hij dan fouten of l<nelpunten in het bedrijfsleven in Nederland. Volgens Hoes is een van de belangrijkste problemen de verhouding tussen management (leidinggevenden) en leidingontvangenden.

Hoes: "Ken je die film van Frijman over Philips. Hij loopt door een fabriek waar scheerapparaten gemaakt worden, stapt naar iemand van het management en vraagt van die man een oordeel over de motivatie van de arbeider, het arbeidsverzuim etc. Waarop die man zegt: 'luister eens, de werknemers zitten déér, en daar lieb il< een ondergeschil<te voor om die in de gaten te houden'. Dezelfde vraag stelt hij aan de werknemers: 'Wat vind u van het management?'; antwoord: 'Die zitten daarboven, die zien we nooit.' Dat is een wat extreem voorbeeld en ik wil ook niet zeggen dat dit voor alle bedrijven geldt. Maar je merkt hier en daar dat de afstand tussen mana-

PROGRAMMA DONDERDAG 8 MAART: Films 14.00 uur in zaal AZ 115 - Industrial Japan - Beyond Confrontation - Japanse Labour Relations at work Lezing 15.30 uur in zaal AZ 7 F. HOES, vakgroep Marketing en Marktonderzoek, tevens lid van de werkgroep Japan van de KHT Japans organisatie- en managementsysteem.

DONDERDAG 15 MAART: Films 14.00 uur in zaal AZ 115 - Decisions making in Japan - The music maker Lezing 15.30 uur in zaal AZ 7 J. BONGENAAR, Japanoloog Sociaalpsychologische kenmerken van de Japanners.

DONDERDAG 22 MAART: Films 14.00 uur in zaal AZ 115 - The Economy of Japan - Doing business in Japan Lezing 15.30 uur in zaal AZ 7 J. KECK, Directoraat-Generaal Buitenlandse Betrekkingen van de Europese Commissie in Brussel: Economical Development of Japan after World War II. DONDERDAG 29 MAART: Films 14.00 uur in zaal AZ 115 - An asset from the Past - The Systematic Approach in Japan - Robots Forumdiscussie: De economische relaties Nederland-Japan waarin o.a. zitting zullen nemen: P. VAN GULLIK, Ministerie van Economische zaken.

R. STEINBRUCH, afdeling Strategische Planning van AKZO-Coatlings en prijswinnaar van een essay-wedstrijd met als onderwerp "De betekenis van industnële samenwerking voor de economische betrekkingen met Japan".

F. KOUWE, eerste secretaris van de Japanse External Trade Organisation (Jetro).

F. KARL, Dutch and Japanese Trade-Federation.

Voorzitter E. HIRSCH-BALLIN, voorzitter van de Adviescommissie Buitenlandse Betrekkingen KHT.

Tilburgs Hogeschoolblad

Volgens Hoes ontstaat er in het Verre Oosten een economische macht "om /(oud van te worden". Singapore is goed bezig. Hong Kong is daar het financieel centrum. Indonesië begint terug op te komen, daar is een basis om tot industrialisatie te komen. Taiwan en Korea zijn in volle uitbouw. Maar vergeet China niet.

Chinezen en Japanners kunnen eikaars schrift lezen. Als China ook nog bij die Asean-club komt gaat daar een enorme economische macht ontstaan waar wij ons niet tegen te weer kunnen stellen als we de zaken hier in het Westen op zijn beloop laten.

STUDIEREIS In de lente van 1978 reisde een KHTgroep naar het Verre Oosten om daar te leren van de Japanse arbeidsverhoudingen. Enkele woordvoerders van de groep zagen toen barsten in het hooggeprezen harmoniemodel. De economische krisis zou het gecombineerde "Lifetime Employment" en het senioriteitensysteem financieel onhoudbaar maken. Door de toenemende concurrentie met name in het Verre Oosten zelf zou Japan meer in de pas moeten lopen van het Westerse kapitalisme. Sinds die reis leerden zij Japan beter kennen. In 1980 ging ongeveer dezelfde club nog eens terug en in 1983 wilden de twee voortrekkers, F. Hoes en C. Vroom ter plekke de toestand nog eens grondig onderzoeken. Dit jaar, in juni, zullen een twintigtal studenten en docenten alweer een studiereis maken naar Japan. Hoes en Vroom gaan niet mee maar zullen in augustus Japan bezoeken omdat de studiereis toch een beetje lijkt op vroegere reizen. Zij zoeken het meer in de diepte en dat kan ook nodig zijn als de KHT straks een Instituut voor het Verre Oosten wil oprichten.

Concrete plannen zijn er nog niet maar in de wandelgangen en op brainstormsessies van de Grote Staf wordt er wel over gepraat.

Hoes, (heel bescheiden): "Ik denk dat wanneer wij er in slagen wat meer en wat coherenter studie naar het Verre Oosten te doen, niet alleen naar Japan, dat dat belangrijk kan zijn. Je ziet dat de Erasmus Universiteit in Rotterdam nu een tweejaars curriculum heeft ontwikkeld alleen voor Japan, waarvan de helft van de tijd besteed wordt aan de taal. Dat kan interessant zijn, Japan staat nog steeds in het centrum van de belangstelling. Maar ik denk dat we kennis moeten hebben over datgene wat zich in dat hele Verre Oosten gaat afspelen. Dan moet je onderzoek doen, relaties met het bedrijfsleven aangaan om cursussen te geven, gewoon toepassingsgerichte cursussen want daar kan je het geld mee binnenhalen. In toenemende mate zullen Nederlandse bedrijven naar het Verre Oosten moeten. Zo'n Instituut voor het Verre Oosten kan dan erg nuttig zijn."

Hoes werkt mee aan de cyclus en aan de voorbereiding van de reis naar Japan, een reis die primair gericht is op de organisatie en management van het Japanse systeem. De groepsreis richt zich op een breder scala van onderwerpen. Naast de sociaal-economische aspecten willen de reizigers ook aandacht besteden aan het onderwijs, aan organisatiepsychologische en -sociologische aspecten. Het gesprek komt vervolgens terecht op het

bekende item 'ze doen het daar beter dan wij hier'.

Hoes wil beletten dat geïnteresseerden met oogkleppen aan alleen maar naar Japan kijken. Heel dat continent is in beweging.

Hoes: "Ik denk dat je niet langer moet focussen op Japan als zijnde iets bijzonders. Uiteindelijk passen ze daar gewoon Amerikaanse technieken toe. Taiwan heeft expliciet het systeem van Japan overgenomen en Singapore gaat dezelfde weg op. Je moet naar heel dat Aseanblok kijken. Japan is niet zo uniek. Ik vraag me af of ze niet op een bepaalde wijze een aantal methoden en technieken hanteren die gewoon van de Amerikanen afkomstig zijn. Hun kwaliteitsbegrip komt van daar."

Japanse bedrijven in Duitsland, Frankrijk, Engeland doen het ook beter. Westerse werknemers onder een Japans management, dat lijkt te werken. Waaruit Hoes de indicatieve conclusie trekt dat Japan toch een beroep doet op onze manifeste dan wel latente waarden.

Maar het kan ook fout gaan als wij hier een stukje Japanse filosofie overplanten.

Het is in Japan toch een geïntegreerd geheel. Je kunt het niet nadoen, je kunt van de verschillen leren. Zo wil Volvo het hele kwaliteitsbegrip in Nederland invoeren. Volvo-nieuwe stijl betekent een investering in de komende vier jaar van 4 miljoen gulden om kwaliteitscircels in het bedrijf in te voeren. In het Westen ligt de verantwoordelijkheid voor de kwaliteit bij een kwaliteitsafdeling. In Japan zijn de arbeiders die de producten maken verantwoordelijk voor de kwaliteit.

Hoes: "Als je een kwaliteitsafdeling hebt, haalt die constant wat uit de productie om het product te testen. Als ze achteraf moet vaststellen dat het niet goed is dan heb je toch geld verspild. In Japan leggen ze die verantwoordelijkheid meteen bij de werknemers."

ANDERE CULTUUR Volgens Hoes hebben ze in hun productiesysteem Amerikaanse modellen overgenomen. Hoe hebben ze die geïntegreerd.

Hoes: "Dat is nou de hamvraag. Je hoort steeds maar weer: Japan is anders, Japan is vreemd. Ik geloof daar niets van. Japan doet het gewoon wat anders dan wij. Vergeet niet dat ze lang voor de Tweede Wereldoorlog ook al een verdomd goedgeorganiseerde zware industrie hadden. Ze hebben nogal wat ervaring en een stuk ambacht."

Zo verkoopt DSM totale fabrieken aan Japanse ondernemingen. De laatste fabriek is verkocht in 1982 en DSM schreef in een manual dat het opstarten 18 maanden zou duren. De Japanners klaarden de klus binnen de 12 maanden en realiseerden een productiviteitsverhoging van een kwart boven het zelfde bedrijf hier.

Een andere cultuur? Zeker, maar als ze hun managementsysteem in het Westen introduceren blijkt het ook te werken. Er zijn onderzoeken van Soni en ITT uit New-York en Nissan uit Londen. De individualistische Amerikanen en de sterk georganiseerde Engelsen doen het goed in deze Japanse bedrijven.

Waar ligt dan de sleutel van het geheim?

Hoes: "Ik kan het niet hard maken, dat weet je pas goed als je daar eerst vier jaar in die bedrijven gaat rondlopen. Maar we hebben wel sterke vermoedens. De afstand tussen management en uitvoeren-

"Wij moeten - en dat is ook hi ioelvan die cursus - ons niet blindstaren op Japan en steeds 'aar lopen kankeren "Jullie exporteren te veel". Nee, laat] ; eens gaan kijken wat wij de afgelopen Jaren hier zelf fout gi m hebben. We moeten Japan niet naapen, maar het gi'uiken als een spiegel om het eigen functioneren kritisch te aih/seren. En als wij niet zeer snel in staat zijn om hier in het 'esten en in eigen land wat te veranderen dan wordt het een\ibleem". Aan het woord is F. Hoes van de vakgroep Marketk en Marktonderzoek, tevens lid van de werkgroep Japan vai va teKHT. In samenwerking met Buro Buitenland organiseert deigroep een cyclus over Japan, Na zijn inleidende lezing gingen'ij praten met F. Hoes.

De cyclus kan e* aantal mythen over Japan uit | wereld helpen den, tussen leidinggevenden en - ontvangenden is daar aanzienlijk geringer dan hier. Je ziet hier ook minder problemen in kleinschalige bedrijven waar die afstand kleiner is, maar die problemen groeien naarmate het bedrijf groeit. Ten tweede kunnen ze veel en veel beter met informatie omgaan dan wij. Er is openheid van beleid en iedereen in dat bedrijf weet waar dat bedrijf naar toe gaat, ook op langere termijn.

Iedereen kent 'zijn bijdrage aan dat beleid. Het oppikken van informatie en het vertalen van de informatie naar het beleid toe en het doorgeven daarvan is een van de sterke kanten in het Japanse bedrijfsleven. Wanneer wij hier in een zelfde organisatie zitten en ik vind iets wat van belang is voor het bedrijf en jij staat in de hiërarchie hoger dan ik, dan zal ik die informatie afschermen. Ik zal voor

mijn carrière naar de man stappen die boven jou staat, want ik ben een individualist en het enige wat ik wil is die ladder opgaan. In Japan gaat die informatie

naar de groep, de groep moet het maken.

Ken. Ten derde, in het Verre Oosten is er meer

menselijke waardering over en weer. En - niet te vergeten - de overheid voert daar een zeer bewust industriebeleid. Levensvatbare bedrijven krijgen er veel faciliteit e n . " Maar wat zal er gebeuren - en dat zie je nu al in bijvoorbeeld de scheepsbouw - als Zuid-Korea en andere landen met lagere loonkosten de Japanse werkgelegenheid rechtstreeks gaan bedreigen. Volgens Hoes is Japan bezig om haar hele industrie om te bouwen door overschakeling op nieuwe technologieën. De zware industrie en textiel worden afgebouwd. Ze experimenteren met bio-chemie en 70% van de chips-markt is in hun handen. Omgaan met nieuwe technologieën is zowat het eerste wat de kinderen na het spenen leren. Japan is gek op nieuwe leuke dingen. De appreciatie van nieuwe ontwikkelingen is daar hoger dan hier.

Hoes: "Die mensen hebben een voorsprong. Hier had je de discussie over het rapport Rathenau. Daar is wel over gesproken maar het rapport ligt in de kast. Deetman heeft nu geld ter beschikking gesteld om de automatisering en het informatica-onderwijs van de grond te krijgen. Ik denk dat we achterliggen bij andere landen en nog steeds huivert men hier."

Er zijn nog andere elementen die een rol spelen. Het Japanse onderwijssysteem is nog steeds sterk prestatiegericht.

Hoes: " J e hebt hier in Nederland die regeling van de studiebelasting per vak.

Soms vraag je je af, lukt dat wel? Het aantal pagina's literatuur dat iemand moet lezen ligt vast. Dus je kunt al je eieren niet kwijt. Dat ligt in Japan wat anders. De race naar de goede universiteiten begint daar eigenlijk al heel jong. Dat verklaart wellicht ook het hoog aantal zelfmoorden onder jongeren die de druk niet meer aankunnen".

Verder is het onderwijs in het Japanse letterschrift een belangrijke factor in de

Echtscheiding onder de Rijzende Zon Het land van de Rijzende Zon is een bijzonder land, en dat is het. Sinds het begin van dit jaar kent Japan een tijdschrift dat geheel is gewijd aan echtscheidingen. Dat is op zich al opmerkelijk, omdat het tijdschrift het eerste in zijn soort is in de wereld, maar meer nog omdat de Japanners nu niet bepaald te koop lopen met hun echtscheidingen. Als een blad echter in een oplage van 110.000 exemplaren wordt uitgebracht en bovendien elke maand is uitverkocht, moet er wel sprake zijn van een 'gat in de markt'.

Het Japanse stelsel van arbeidsverhoudingen, denigrerend wel eens als 'lifetime enslavement' betiteld, zou op zich al voldoende rede zijn voor een kolossaal echtscheidingspercentage.

Voor de doorsnee 'salaryman' is er na twee jaar huwelijk meestal weinig meer over van wat naar westerse begrippen nog op een huwelijk lijkt, zo bericht Karel van Wolferen, NRC-correspondent in Tokio. Van de Japanse echtgenoot, die zich immers in zeer hoge mate aan zijn werkkring moet kunnen geven, wordt niet verwacht dat hij tijd vrijmaakt voor vrouw en kinderen.

Dat het echtscheidingspercentage er toch ver achterblijft bij dat van andere geavanceerde industrielanden is in hoge mate te wijten aan de economische afhankelijkheid van de Japanse vrouw. Het merendeel van de vrouwen, die ontevreden zijn over hun huwelijk en hun bestaan als huisvrouw, blijft trouw aan hun echtgenoot. Wat hen ervan weerhoudt om te scheiden is het maatschappelijke niemandsland waarin ze terechtkomen en de waarschijnlijkheid dat ze de touwtjes niet aan elkaar kunnen vastknopen.

Immers, op het gebied van de alimentatieregelingen is het in Japan treurig

gesteld. Bij zo'n 45% van de echtscheidingen ontbreekt enige vorm van alimentatieregeling. De overige vrouwen worden het bos in gestuurd met een eenmalige afkoopsom van gemiddeld f 37.000, — , bij lange na niet genoeg om een nieuw leven te beginnen. Hertrouwen is voor een gescheiden Japanse vrouw slechts bij uitzondering mogelijk en meestal is er geen uitzicht op een behoorlijke positie op de arbeidsmarkt.

Geen wonder dat meer dan de helft van de echtscheidingen werd mogelijk gemaakt doordat de vrouw tijdens het huwelijk al een baan had.

Lezers die het Japans machtig zijn vinden in het nieuwe echtscheidingsblad praktische wenken over hoe men een maximum aan alimentatie in de wacht kan slepen en veel bemoedigende voorbeelden van vrouwen die de stap aandurfden. Ook is er nieuws over een vereniging voor vrouwen die willen scheiden, maar er de moed niet voor hebben.

Het blad komt verder tegemoet aan de wensen van trouwlustige Japanse meisjes, die zoeken naar meer interessante partners dan de nauwelijks van elkaar te onderscheiden grijze doorsnee-loonslaven. In het februari-nummer wordt uit de doeken gedaan hoe men met kunstenaars in contact kan komen en welke kwaliteiten daarvoor nodig zijn. En wat blijkt?

Meisjes met een verpleegsterachtige instelling gooien hoge ogen bij Japanse kunstenaars.

De redactrices van het echtscheidingsblad zijn zelf jong èn ongetrouwd, deel Van Wolferen de NRC-lezers mee. Zo zijn er in elk geval weer een paar vrouwen in geslaagd zich een economisch onafhankelijke positie te bevechten in dit weinig vrouwvriendelijke land.

L.K.

geestelijke ontwikkeling van de jongeren. Om die duizenden tekens te kunnen leren heb je uitgebreid aandacht nodig voor de taal. Hier lukt dat in enkele jaren, maar in Japan neemt dat heel wat meer tijd in beslag. Die inzet om de taal onder de knie te krijgen speelt later ook mee om andere dingen te beheersen. Het calligraferen van die lettertekens bezorgt de Japanner ook een belangrijke manuele en motorische beheersing.

dat ontloopt elkaar niet veel. Alleen, we hebben hier nogal wat problemen om die O.R. goed te kunnen laten functioneren, vanwege die kloof tussen O.R. en achterban".

De lonen worden in Japan per bedrijf vastgesteld uit onderhandelingen tussen vakbond en management. Hier gelden de Collectieve Arbeidsovereenkomsten en dat werkt volgens Hoes in deze tijd van grote diversiteit in het bedrijfsleven niet meer.

Het zijn deze en andere mythen over Japan die F. Hoes en zijn collega's in de lezingencyclus wil ontzenuwen.

VAKBONDEN Hoe zit het met de rol van de vakbonden in Japan?

Hoes: "Er zijn nogal wat mythen over Japan in omloop. Eerste mythe is bijvoorbeeld dat het loon gebaseerd is op senioriteit. Dat is onzin want kijk eens in onze organisatie hier of kijk eens bij Philips of Akzo. Dat is hier hetzelfde.

De tweede mythe is die van de vakbonden. Ginder zijn de vakbonden georganiseerd per bedrijf. Stel dat de Ondernemingsraden (O.R.) in Nederland goed werkten, stel dat ze inderdaad compleet betrokken werden bij het beleid en stel dat de achterbanproblematiek - die hier in Nederland erg groot is - hetzelfde zou zijn, dus dat de werknemers en de leden van de O.R. goed met elkaar konden overleggen, dan zou er volgens mij geen verschil zijn tussen vakbonden in Japan en de O.R. plus het bedrijvenwerk in Nederland.

De aktiviteiten van de Japanse bond en het werk hier op ondernemingsniveau.

Drs. F.J.A.M. Hoes

M

Eddie Vaes.

2 maart 1984

MATSERTJES

^■■m a t s e r t j e S^HI 'Matsertjes' kunnen worden opgegeven bij de redaktie. Tot 30 woorden kosten z e / 5,­; on­ der nummer ƒ 2,50 extra. Reakties op advertenties onder nummer naar de redaktie sturen.

TE HUUR: Kamer in vrij huis voor jongen, 2 m x 4,5, ƒ 209,—, incl., gebruik keuken en douche.

Paletplein 35 Tilburg. Tel. 013-633806.

TE KOOP: Marmeren schoorsteenmantel (zwart) inl.

Schubertstraat 29, Kaatsheuvel. Tel. 0416776738.

FEEST: T.g.v. het behalen van mijn: propeadeuse economie; kandidaats economie; doctoraal tentamens; rijbewijs BE, alsmede voor mijn laatste 5 verjaardagen zal ik op 17 maart een groot feest geven op Schoolstr. 38 in Moergestel, D. Beyen.

GEZOCHT: VITE-BuUetin, het verenigingsblad van VITE zoekt een creatieve tekenaar die ons blad met passende prenten kan verluchtigen. Reacties naar red. VITE-Bulletin VITE-kamer O 25 of E. Berendsen 434260.

AANGEBODEN: Buro Taal en Tekst biedt hulp bij de redactie van scripties, verslagen en werkstukken. Tel. 013-554240.

TE KOOP GEVRAAGD: In Brabant of Zeeland, vrijstaand landelijk gelegen woning met garage en berging, minimaal 1500 m^ grond, prijs max. / 160.000,—.

Aanbieding met beschrijving onder no. A-20 naar redaktie (moet bewoonbaar zijn).

GEZOCHT: Woonhuis, min. 2 a 3 kamers, in of in de omgeving van Tilburg. R. v. Kampen, Kerkstr.

37, Gilze.

WIM BRASSÉ: Als je nog in staat bent iets te lezen na ons etentje, van harte gefeliciteerd! Petra en Edi. P.S. Waar is het feest?

GEZOCHT: Muzikant voor bariton, tuba of trombone voor blaaskapel uit Lage Zwaluwe. Tel. 01684-2403. Vraag naar Kees.

GEVRAAGD: In goede staat verkerende koelkast. Peter van den Berg. Tel. 013-357320, na 6 uur.

PROOST: Proost, de dikke en manneke Ties van Tilburg zetten op hun verjaardag de (tap)kraan open.

Wij komen dweilen, jullie flatgenoten.

OPROEP: Handbalvereniging Were-Di roept studenten op voor volgen van proeftrainingen. Wij spelen in zaal en op verhard veld. Ook recreatiehandbal. Eigen clubhuis in Tilburg-Noord, Gershwinstraat 18. Bel: Joop van Zijl (secr.)

013-673316.

GEZOCHT: Het COC organiseert weer een homopraatgroep. Mannen die met anderen over hun homoseksualiteit willen praten kunnen zich opgeven. Opgave is mogelijk voor jong en oud.

Informatie en opgave, bel 013-432707 of 013359050.

GEZOCHT: An English speaking student would like to be assisted by an English speaking student in basic econometrics, statistics and calculus.

Inf. Eric B. Offei-Addo, St. Josephstr. 67, tel.

013-431096.

GEZOCHT: De Guus-Braggelbend zoekte een temperamentvolle roodharige zangeres, liefst klassiek geschoold. Wij beoefenen swingende newwave op een oerdegelijke romaans-gotische basis. Omgeving Sittard, tel. 04490-16214.

P.S.: heren, onnodig te reageren.

GEZOCHT: Derde jaars studente zoekt nette kamer in niet-alternatief huis. Prijs: ƒ 300,^ (max.), tel. 04904-5346 na zes uur.

GEZOCHT: Squash tegenstander gezocht (voor 1 x per week); in de Pellikaanhal te Goirle kunnen we onze krachten meten. Wie durft? Tel. 013366874 (Marcel) na 19.00 uur.

MEISJES: Voor 6 vrije kamers in leuke studentenflat.

Prof. Verbernelaan 94 worden meisjes gezocht. Tel. 674980, vragen naar Mari, Mare of Jeroen. Bel direkt.

TE HUUR GEVRAAGD: Klein huisje in Tilburg; reakties tel. 662021.

EERSTE OPROEP: Wie heeft op maandag 20-2 mijn statistiekboek (Introductory Statistics for Business and Economics) per ongeluk meegenomen c.q. gevonden? Gaarne terug bezorgen bij Mare Willems, Enschotse str. 62c of bel even 357527 bvd.

MURDOCK: Murdock meld je! Er is werk voor het A-team.

Hannibal.

AANGEBODEN: Bruine ijshockeyschaatsen, maat 45, slechts 2x gebruikt, nieuwprijs ƒ 108,—, vraagprijs ƒ 60,—. Tel. 04975-1277 (vraag naar Han Muselaers).

TE KOOP: Studieboeken Ie jaars rechten, ook wetboeken en Ars Aequi, jrgang '82 '83. Alles weinig gebruikt. Postelse Hoeflaan 29. Tel. 672633 na 17.00 uur.

TE KOOP GEVRAAGD: Poster: The Magie Cat van Piet de Boer no 4420, een blauw krijttekening van een kat van uitgeverij Verkerke. Tel. 01615-1800.

TE KOOP: Juridisch zakboek Kluwer losbladige uitgave (drie delen). De uitgave is geheel bijgewerkt (laatste supplement nr. 39). Prijs / 50,— (winkelwaarde ƒ 132,—). Tel. 013-636777 (na 19.00 uur).

VACANTIE: Ga met Pasen mee naar een zonovergoten Spanje! 10-Daagse reis per supertouringcar, incl. volpension, kamers met douche/toilet, hotel met zwembad vlakbij strand, slechts / 299,—. Vertrek 13, 20, 27 april en 4 mei.

Bel de studentenreisclub: 050-142386 of 0501330068.

TAALCURSUS: in SALAMANCA, Spanje? 1 Maand ƒ 1300,— incl. reis, collegegeld, boeken, kost, inwoning! COLEGIO DE ESTUDIOS HISPANICOS NL. Bagijnhof 25, Schiedam.

Tel. 010-735767. Gehele jaar door; alle niveaus; óók beginners!

TE KOOP: Gitaarversterker, Roland, 80 Watt met nagalmen en chorus, vpr. / 1250,—; electronische piano, Gypsyöl, vr.pr./400,—. Tel. (01620)22571.

Antiquariaat

iïiUco

Psychologie, Sociologie, Ekonomie, Filosofie, Theologie, Kunst, Geschiedenis, Literatuur, enz.

Nieuwlandstraat 25 5038 SL Tilburg Tel. 013-431229 Open: vanaf 12.00 uur

TE KOOP: Ford Capri, 1600 LPG, met sportvelgen en andere accessoires, bj. 1978. Tel. 01684-2403.

GEZOCHT: Het plaatje: "Oh Marie" van Louis Prima (je weet wel, die van "Buona Sera"), als je 'm nog hebt zou ik hem graag op een band willen opnemen. Karel van de Pol, tel. 342839 (of overdag op kantoor: 328522).

FEEST: Feest! 1959-1984, 25 jaar Jaqz-Nestor, tot ziens op 7 maart, Le Mistral, Vrijthof 5 te Maastricht, aanvang 21.00 uur, tot dan!!! Kado's zijn welkom!

TE KOOP GEVRAAGD: Wie heeft ruimtezombies van vóór 1982 te koop voor mij? Prijs tot max. ƒ 4.500,—. Ik wacht met spanning op jullie signalen! Tel. 013-672921, vraag naar D.J. Mistral.

GEVRAAGD: Charles M. Harvey: Operation Research.

Aanbieding gaarne aan J. Averesch, Joost van den Vondelstraat 7, 7461 ZD Rijssen. Tel. 05480-13666.

BEDANKT: Harry, Hub en Martien voor jullie muzikale en vocale bijdrage. Jammer dat Greetje niet kon komen. Zij zal voorlopig aan het bed gekluisterd blijven. Op 2 april is zij uiteraard weer van de partij.

GEZOCHT: Alliance Gastronomique "Dzjie dzjie" heeft nog plaats voor enkele academisch gevormde gasten. Informatie en inlichtingen referez vous a maïtre Nestor Nijpelsma, Professeur Verbernelaan 48, 5037 AG Tilburg, (niet voor knorren) Jaqz!

AANGEBODEN: Oude defekte zwart-wit TV, af te halen in ruil voor 2 trappistjes. Tel. 013-430702.

Ander Leesvoer: Nonde Jure "Nou èn, ooit heeft een schrijver, zijn jeugdherinneringen ophalend, gezegd dat alle katholieke jongens in de klas altijd naar ouwe pis stonken, 's Nachts in hun bed gezeken, bang voor de duivel.

Vrouwe Justitia verkrachtend, hun toekomst wetenschapsgeilend aan een katholiek instituut voorspellend.

Toekomstdroom".

U hoort het. De nieuwe Nonde Jure is uit. Ditmaal dubbeldik. Er is een en ander veranderd. Om te beginnen de voorpagina. Aldaar een ondubbelzinnige reclame voor Douwe Egberts.

"Nog een reden waarom je vader met je moeder trouwde". Volgens de redactie een voorbeeld van een seksistische reclame, welke gehanteerd wordt bij het onderzoek van vrouwenstudies. P.P. de Kluiver spreekt de vakgroep Inleiding kritisch aan, hopende dat daar de nodige conclusies uit getrokken worden: "of de houding veranderen of opstappen". De Kluiver is echter niet de beroerdste en altijd bereid een helpende hand uit te steken door voor de vakgroep een alternatieve schets van het onderwijsprogramma te schrijven. Nico van Eijk heeft op een van tekstverwerking voorziene homecomputer een verhaal over juristerij en computerij geproduceerd . Wat betekent de computer voor de jurist en juristin-spé? Van Eijk ziet een taak op administratief-en strafrechterlijk terrein.

"Misbruik door operateurs en programmeurs begint in te komen ". Een interessant straf- en privaatrechtelijk probleem zijn ook de software-diefstallen. Hoever gaat het auteursrecht op een computerprogramma? De rechtswinkel neemt de sluiting van de supermarkt Nul-Plus aan de Schouwburgring - onderdeel van het Nettorama-concern - onder de loep.

"Het zoveelste voorbeeld van falend management". Ook het Tilburgse gemeentebestuur wordt beschuldigd bevonden aan het verlies van 35 arbeidsplaatsen.

De gemeente en de werkgever proberen elkaar nu de zwartepiet toe te spelen. Directeur Bastmeijer van Nettorama: "Wethouder Driessen is het nog niet waard om wethouder van Madurodam te zijn". De decaan van de juridische faculteit, prof. W. Konijnenbelt, legt met ingang van september 1984 het decaanschap neer. Nonde Jure vroeg hem naar een kanshebbende opvolger. "In beginsel" maakt Geppaert een goede kans.

"Vorige keer stond hij eigenlijk nummer één, maar kon volstrekt niet en werd daarom pro-decaan".

mj

Restaurant

DE ROODE HAAN

Nieuw in Tilburg:

CAFÉ ONBEKEND Wij serveren biologische wijn.

Regelmatig live-muziek.

Wilhelminapark 24 Tel. 013-366503

^j

Voor een gezellig avondje uit en waar sfeer nog steeds heerst KEUKEN OPEN 12-14/17-22 uur

zat. en zondag 17-22 uur maandag gesloten

Wilhelminapark 42 Tilburg 013-426982

Herstel en werkgelegenheid

//

Modellen"

Ergens in Den Haag in het kantoor van mijnheer van de Beid staat een grote machine. Een monster. IVlijnheer van de Beid heeft vanuit zijn kamer rechtstreeks toegang tot de ruimte waarin de machine staat opgesteld. Soms zie je hem met een oliespuitje rondlopen, drijfstangen inspecteren, zo hier en daar een extra druppeltje olie toevoegend, op een knop drukkend om te zien of alles het nog doet. In de machine zit het model van de Nederlandse economie. Die machine kan van alles. Meestal werkt hij: dan komen er voorspellingen uit aan de hand waarvan het economisch beleid wordt uitgezet. Soms ook " l e k t " hij. Dan komen er verkeerde dingen uit, b.v. dat het financieringstekort tóch niet zal dalen, of dat het aantal werklozen tóch zal stijgen. Op zo'n moment gebeuren er gekke dingen.

De machine blijkt dan niet gewerkt te hebben, doch vingeroefeningen te heb-

Is de recessie voorbij? Over deze vraag schreven zes medewerl<ers van de hogeschool op ons verzoek een Tribune. Prof. dr. G.IVI. van Veldhoven van de vakgroep economische psychologie vraagt in dit n u m m e r meer aandacht voor het e c o n o m i s c h gedrag van doorsnee mensen. Ook de g e w o n e burger leeft volgens een eigen e c o n o m i s c h model en niet volgens het model uit Den Haag. ben gedaan. Ik stel me dan overigens voor dat iemand per ongeluk de verkeerde belastingtarieven in de machine heeft gedaan, of dat het export-aandrijfwiel roodgloeiend is gelopen, of dat de discontobak per ongeluk niet is bijgevuld.

Zenuwachtig gedoe dus.

Soms ook wordt de hele opstelling omgebouwd, bv. naar VintafIV. Of zoiets.

Andere weegfactoren, andere parameters, andere variabelen. En dus andere uitkomsten.

In de machine zit dus het model, en in het model alle economische variabelen: rentestand, werkloosheid, modale inkomens, premies, investeringen, handelsbalans, financieringstekort. En alles is in iedere richting te gebruiken om al het andere te verklaren. U vraagt, wij draaien.

Statistisch zuiver.

Dit model " v o e d t " het economisch beleid: wat gebeurt er met de werkloos-

Vervolg van pag. 1

Twintig jaar rechten overheid een vaste brug bouwt over een kanaal, dan kunnen aan het kanaal gelegen bedrijven grote schade hebben. De Afdeling rechtspraak van de Raad van State lost kwesties als deze sinds 1982 op door weliswaar een vergunning voor het bouwen van een dergelijke brug te

verlenen, maar op de vergunninghouder de verplichting te leggen de schade aan dat bedrijf vooraf te voldoen. Prof.

Schoordijk nuanceerde dit direct al aan de hand van een curieus voorbeeld: "Duidelijk is het dat wij grote schade

Tilburgs Hogeschoolblad

kunnen hebben van overheidsoptreden, terwijl een schadevergoeding toch niet geïndiceerd is. De aanleg van de metro in Amsterdam heeft er toe geleid dat talloze bruine cafe's hebben moeten sluiten.

Maar zo zit het leven nu eenmaal in elkaar. Risico-vrij leven kunnen wij niet en de Staat dient lang niet altijd als Sinterklaas op te treden. Als in het kader van de taakverdeling tussen universiteiten de Minister op het onzalige idee zou komen, de Hogeschool op te heffen, dan kan het Dorstige Hert wel sluiten. Dit etablissement ontleent een goed stuk van zijn omzet aan de aanwezigheid van de Hogeschool, geslaagden en gezakten.

Schadeloosstelling is niet op haar plaats, ook niet indien er sprake zou zijn van een Rijksinstelling. Er zijn andere gevallen, dat vergoeding van door het bestuur veroorzaakte schade wel geïndiceerd is.

Sinds 1982 ontwikkelt de administratieve rechter. Kroon of Afdeling rechtspraak van de Raad van State, het recht op een voorbeeldige wijze."

Prof. Schoordijk wees erop dat de rechtspraak van de Raad van State in het verlengde ligt van de jurisprudentie van de Hoge Raad in 1952 en met name het zogenaamde Voorste Stroom-arrest, in welke uitspraak de Gemeente Tilburg verplicht werd bewoners van huizen, die door in het water geloost afval schade ondervonden, \/ooAa^ schadeloos te stellen. Deze schadeloosstelling vooraf, aldus Schoordijk, is van het grootste gewicht voor de kwaliteit van de rechtsJolanda Markslag

heid, als we de inkomstenbelasting een puntje laten zakken, hoe werkt de waarde van dollar uit op de binnenlandse bestedingen? Geen vraag te gek of U krijgt antwoord. De machine voedt niet alleen het beleid, het levert ook voer voor economen. Hele ideologieën kunnen worden uitgeleefd rondom de productie van de machine: monetaristen bewijzen hun gelijk, bestedingszuchtigen halen hun gelijk. Ruding, van de Beid, Schouten, Duisenberg, Hutten: een niet aflatende rondedans rondom machine-modellen. ne burger In zijn hoofd heeft zitten? Ook hij werkt vanuit een model. Ook in zijn model hangen de dingen samen. Betekent grotere werkloosheid meer zin om te sparen, betekent zwart geld minder belastingen. Ook de gewone burger heeft een model waarin economische variabelen en verschijnselen als cognitieve staat. De benadeelde burger kan van de overheid verlangen, dat deze met hem vooraf over de wijze van schadetoebrenging en de daaruit voortvloeiende schade onderhandelt. Zo krijgt de burger een "equal bargaining power" en kan een vuist maken, zodat hij op gelijkwaardige voet met de overheid kan onderhandelen. De kwaliteit van de rechtsstaat en belangrijke democratische beginselen zijn in het geding. In het tweede gedeelte van zijn rede wees de feestredenaar er op, dat de algemene beginselen van behoorlijk bestuur ook met zich mee kunnen brengen, dat wettelijke regels niet meer gelden. Wanneer een burger bijv. in het vertrouwen mocht leven, dat hij tegen een bijstandsbeschikking in beroep kan komen, terwijl de termijn van hoger beroep verstreken is, dan dient de beroepsinstantie zijn zaak, ondanks het feit dat de wet anders voorschrijft, toch te behandelen. De tijd dat zonder meer de regel gold, dat ieder geacht werd de wet te kennen, is voorbij. Hij eindigde

eenheden liggen opgeslagen en geactiveerd worden door ontwikkelingen in zijn omgeving. Alleen zitten er waarschijnlijk minder variabelen in dit model en zit niet bij iedereen hetzelfde programma erin.

Toch wordt het economisch gedrag van de individuele burger door dit model gevoed, en niet door het model van mijnheer van de Beid. Zou het niet eens tijd worden dat er meer systematisch onderzoek komt naar het economisch model dat ten grondslag ligt aan het economisch gedrag van doorsnee mensen, van kleine zelfstandigen, van werkelozen. En naar de manier waarop deze "modellen" reageren op optimisme, verwachtingen, aspiraties? Een interessante exercitie voor economen en psychologen. Misschien kunnen we zo nog nagaan wat het aandeel is van beide soorten modellen bij het oplossen van de huidige recessie.

Van Veldhoven, economisch-psycholoog. zijn rede voor Tilburgse juristen op een zeer bekende wijze van spreken: "Ik geloof in de wet en heb ontzag voor de wetgever, maar zal niet nalaten te onderzoeken of gevallen niet typisch a-typisch liggen. Als u het nog niet wist: ik ben een legist, maar dan wel op een a-typische manier".

FEEST Menigeen had zich bij binnenkomst In de Aula al verbaasd over het boeket bloemen dat op de bank, en bij het voltallige faculteitsbestuur, ietwat ijl afstak in de kathedraalachtige ruimte. De bloemen waren voor " D e bijzondere studente Jolanda Markslag uit Oisterwijk". Aan haar zo had de faculteit ontdekt, kon het predicaat tweeduizendste gegeven worden.

Zij bleek de tweeduizendste studente te zijn, die tegelijkertijd in dit lustrumstudiejaar aan de Juridische Faculteit der Rechtsgeleerdheid studeerde. Prof. Konijnenbelt: " U bent ingeschreven op een heel bijzondere manier, de bulk van de studenten, als ik dat even zo zeggen mag, want het gaat toch niet over u, wordt ons opgedrongen door het Ministerie van Onderwijs en Wetenschappen; ergens in Groningen verordlneren mensen met papieren, kaartenbakken en computers, die student gaat naar Tilburg.

Vanaf 1 oktober 1983 breekt de vrijheid weer los over de universiteiten en hogescholen, dan kunnen ze zelf bepalen wie ze willen toelaten. Kort na 1 oktober meldde juffrouw Markslag zich bij ons aan, en onze Hogeschool heeft haar met open armen ontvangen. Daar bent u, onze tweeduizendste studente!".

Ben Beljaars 2 maart 1984

PERS

V V D verontrust over studieschulden De VVD blijft afgestudeerde beursstudenten achtervolgen. "Is het waar dat rond de 20.000 afgestudeerden niet voldoen aan hun verplichtingen (...) en Studiefinanciering te Groningen thans tien tot vijftien miljoen minder aan aflossingen op renteloze voorschotten ontvangt dan oorspronkelijk was geraamd?" Dit vragen de liberale kamerleden Den Ouden-Dekkers en Dees aan minister Deetman van onderwijs.

Ze zijn ontevreden met de antwoorden die de bewindsman tijdens de onderwijsbegroting gaf, en opnieuw verontrust geraakt door een artikel in het Leidsch Dagblad. Woordvoerder E. Keizer van het Bureau Studiefinanciering zegt daarin, "dat het niet uitsluitend gaat om afgestudeerden die geen werk hebben. De kategorie die er gewoon geen trek in heeft om zijn verplichtingen na te komen, mag je niet onderschatten. Vaak zijn het mensen die ergens anders in het krijt staan en geen ruimte meer hebben een extra last af te lossen. Als wij hen er dan op wijzen dat er nog een studieschuld te betalen is, reageren ze verontwaardigd. En wat we ook bij herhaling meemaken, is dat we afgestudeerden in het buitenland moeten opsporen."

De liberalen willen weten wat deze tegenvaller betekent voor de begroting. Ze suggereren de minister, bij het invorde-

ren van de voorschotten onderscheid te maken tussen mensen die niet kunnen en mensen die niet willen betalen.

LT/UP

Uit de Universiteitsbladen In Rotterdam is een 'uniek'product van de tweede fase afgestudeerd. Het betreft Jan Barendregt, doctorandus en binnenkort werkloos. In 1978 startte Maatschappijgeschiedenis als eerste in Nederland een twee-fasenopleiding. Deze subfaculteit heeft nu als primeur de eerste student die beide fasen doorlopen heeft af te leveren. Barendregt is echter ontevreden over de tweede fase. "Ik heb eventjes aan het echte onderzoek geroken, nu het lekker begint te lopen moet ik weg. Een vierjarige fase biedt veel meer mogelijkheden". Economen zijn naarstig op zoek naar een "toverformule" waarmee uit jaarverslagen, dus zonder boekhoudkundige kennis, faillissementen kunnen worden voorspeld. Zoiets heeft een insolventiemodel. De Amerikaanse hoogleraar Altman heeft een dergelijk model gevonden. Volgens QUOD NOVUM houdt hij dat angstvallig voor zichzelf omdat de voorspellingen goed worden verkocht. Met Alt man's methode kan iedere leek faillissementen voorspellen. Een jaar na de voorspelling

bleek dat Altman bij 93% van de bedrijven een faillissement juist voorspeld had.

Na 2 jaar was dat nog 83%, en na 5 jaar had Altman in 69% van de gevallen gelijk. Prof. Diepenhorst, voorzitter van de vakgroep financiering en belegging, is sceptisch over de methode-Altman. Volgens hem is er sprake van een "selffuif tiling prophecy". "Indien je stelt dat onderneming X binnen vijf jaar failliet is dan schrikt ongetwijfeld een deel van de klanten. Het bedrijf kan zo, door de voorspelling in moeilijkheden komen".

De Provinciale Besturen van Drente, Friesland en Groningen zijn aan het ruzieen over de Friese Universiteit. Gedeputeerde Staten van Friesland willen meer dan de toegezegde propedeuse rechten en economie. Zij beroepen zich op oude afspraken waarbij was toegezegd dat er in Leeuwarden een Algemene Faculteit met een volledige studierichting zou komen. Daarmee verlaat GS het standpunt dat het Universitair Onderwijs in Friesland niet ten koste mag gaan van dat in Groningen UNIVERSITEITSKRANT. In Delft wordt ook nog steeds geruzied. Zoals bekend bestaat er onenigheid binnen het College van Bestuur.

Een van de collegeleden, dr. L. Waaijers, heeft steeds verklaard zijn portefeuille ter beschikking te stellen, zodra de eerste TH-medewerker ontslagen wordt. CvBvoorzitter De Hart respecteert dit standpunt niet, waardoor een bestuurscrisis dreigde. Een bestuurscontract zou de oplossing brengen. Tot voor kort zat het

overleg over dit contract tussen raadsfracties en het CvB muurvast. Dankzij concessies van enkele raadsfracties is er nu een opening ontstaan. "Het heeft de eis dat er een garantie tegen gedwongen ontslagen moeten komen, waarvoor het zolang geijverd heeft, laten vallen en Waayers is teruggekomen van zijn standpunt dat hij zonder voorbehoud zal aftreden bij gedwongen ontslagen" DELTA. Drie Nijmeegse studentenorganisaties hebben in een brief aan de vaste kamercommissie voor Onderwijs en Wetenschappen hun onvrede met het Wetsontwerp Wet op het Wetenschappelijk Onderwijs (WWO) '84 kenbaar gemaakt.

Deze wet gaat de Wet op de Universitaire Democratie (WUB) vervangen. In de WUB waren de democratische verworvenheden van de zeventiger jaren vastgelegd. Die dreigen, volgens de studenten, teruggedraaid te worden. De nieuwe wet is een eenzijdige wet, die teveel nadruk legt op de efficiency en doelmatigheid van het universitaire bestuur. Afschaffing van het universitaire middenniveau (subfaculteiten en secties) leidt ertoe dat het medezeggenschapsrecht van studenten verdwijnt op het niveau waarmee ze de grootste betrokkenheid hebben en waarop ze als raadsleden het best functioneren. De politieke fracties maken begin april een eerste standpunt bekend over de WWO in een nader voorlopig verslag. Hierin zullen de binnengekomen schriftelijke reacties vanuit het Wetenschappelijk Onderwijs worden meegenomen (KU-NIEUWS).

L.v.W.

m

Wit krijgt de kans vaart te zetten achter zijn carrière in 'n groeiende organisatie ?

Vanzelfsprekend blijft de beoordeling van de administratieve organisatie en de controle van financiële gegevens een primaire taak van de accountant. Maar waarschijnlijk heeft u - net als wij - de visie, dat het accountantsvak zich uitstrekt over een brederterrein; het totale financiële bedrijfsgebeuren. Vanuit die instelling bent u geïnteresseerd in het toepassen van zeer geavanceerde controletechnieken toegespitst op geautomatiseerde informatieverwerking. Een dergelijke moderne werkwijze spreekt u aan, omdat u daardoor in staat wordt gesteld zeer veel beoordelend naast controlerend te werk te gaan. Zodat u op tal van vragen, die zich bij controles kunnen voordoen, constructieve antwoorden kunt geven.

u snel op de hoogte van de werkwijze en werksfeer bij C & L. Daarna gaat u onder deskundige leiding uw eerste opdrachten uitvoeren en na korte tijd bent u volledig operationeel in een technisch hoogwaardig controleteam.

Studie en praktik tegelijk.

Bij Coopers & Lybrand Nederland wordt aan uw verdere ontplooiing veel aandacht besteed. Aan studiefaciliteiten ontbreekt het niet: alle studiekosten worden vergoed en de interne opleiding wordt geheel in werktijd gegeven.

In een programma, verdeeld over 4 jaar, doorloopt u een cyclus van cursussen. Daarna gaat u de theorie aan de dagelijkse praktijk toetsen. En die is gevarieerd, als u aan 10 tot 15 verschillende controles per jaar kunt deelnemen.

U maakt kennis met de analytische en bijzonder effectieve werkwijze van Coopers & Lybrand Nederland. Op die manier groeien uw inzicht en ervaring snel.

Groei van Coopers & Lybrand.

Dankzij een sterke en internationaal soepel functionerende organisatie van accountants, belastingadviseurs en organisatie-adviseurs, die meer dan 400 vestigingen in ruim 100 landen omvat, is C & L steeds in staat om op depieuwste ontwikkelingen in te spelen. Dat verklaart de groei van de organisatie: internationaal vertienvoudigd in de laatste 25 jaar. In Nederland een groei van 100% in de laatste 4 jaar en naast het hoofdkantoor in Rotterdam nieuwe vestigingen in Amsterdam en Eindhoven.

Alle kansen voor uw carrière.

Wanneer u binnenkort uw studie bedrijfseconomie afrondt om daarna uw postdoctoraal accountancy te gaan doen, kunt u bij Coopers & Lybrand Nederland een loopbaan starten met interessante toekomstmogelijkheden. Door een goed doordachte introductiecursus bent

Uitstekende vooruitzichten.

Wie door zelfvertrouwen, inzet en studiezin toont uit het juiste hout te zijn gesneden, kan bij Coopers & Lybrand Nederland rekenen op uitstekende vooruitzichten. En op eigentijdse voorzieningen, zoals vergoeding van studiekosten, examenverlof, 5 dagen extra studieverlof per jaar en doorbetaling van de helft van de tijd nodig om de accountancy opleiding te volgen.

De accoühtaiit opC&L-niveau!

Interesse? Reageer!

Als u meer \^ill welen over Cooperi & Lybrand Nederland, vraag dan de audiocassette aan met bijbehorende documentatie Bel daarvoor 010-130680 Richt uu sollicitatie aan drs CC van Luijk RA Coopers & Lybrand Nederland, Weublaak 100. 3012 KM Rotterdam

Coopers & Lybrand Nederland

MEDEDELINGEN

DE 1000e AFGESTUDEERDE IN DE STUDIERICHTING SOCIOLOGIE IN TILBURG Op 29 februari 1984 is student Jos de Kort afgestudeerd. Hij is de duizendste afgestudeerde socioloog aan de Katholieke Hogeschool. Student de Kort begon de sociologie-studie in 1976 als dagstudent. Na twee jaar behaalde hij het kandidaatsexamen. Daarna vervulde hij vervangende dienstplicht en hervatte in januari 1980 de studie in de doctoraalfase; zijn afstudeerrichting is: sociologie van arbied, beleid e organisatie. De scriptie behandelt het zeer actuele onderwerp: "Taakverdeling en concentratie op de Technische Hogeschool Eindhoven; analyse van een besluitvorming". Drs. de Kort is thans medewerker op het secretariaat van de Hogeschoolraad van de Technische Hogeschool Eindhoven. Hij wordt op 23 maart 28 jaar.

In 1946 werd de Economische Hogeschool gesplitst in een economische en sociale afdeling. (Voor meer informatie zie: J. de Vries: Katholieke Hogeschool Tilburg, deel 2, p. 100-104). Vanaf dat moment werden afgelegde propaedeuse- kandidaats- en doctoraal examens afgelegd weliswaar in de economische faculteit maar met de aantekening 'in de afdeling der sociale wetenschappen'. De eerste student die het doctoraal examen aflegde in de afdeling der sociale wetenschappen van de Katholieke Hogeschool was J.A. Ponsioen.

Hij behaalde het doctoraal examen op 4 juli 1950.

De officiële oprichting van de sociale faculteit vond plaats in 1963. Vanaf toen kon in deze faculteit in Tilburg een promotie tot doctor in de sociale wetenschappen plaats vinden. De eerste promotie vond plaats op 1 juli 1965 en betrof die van C.J.L. Bertholet, tot voor kort hoogleraar in de sociologie der ontwikkelingslanden aan de Katholieke Hogeschool; thans hoogleraar aan de Technische Hogeschool in Eindhoven.

Sinds dat afstuderen van J .A. Ponsioen in de afdeling, later faculteit der sociale wetenschappen en weer later 'subfaculteit der sociaal-culturele wetenschappen, studierichting sociologie' zijn nu gedurende ruim 33 jaren 1000 sociologen in Tilburg afgestudeerd.

Enkele tabellen mogen een indruk geven van de ontwikkelingen in het aantal eerst ingeschrevenen en afgestudeerden. tabel 1 Ie inschrijvingen en de afgestudeerden jaargangen aantal Ie aantal afgestudeerden uit betreffende inschrijvingen inschrijf-generaties absoluut procentueel 44 63% 1945-1950 70 39 60% 1950-1955 65 1955-1960 107 70% 152 1960-1965 261 161 62% 1965-1970 688 373 54% 1970-1975 568 200 1975-1980 526 76 1980-1984 388 totaal

2718

1000

nog ingeschreven per 01-03-1984 390 studenten Het hoogste aantal Ie inschrijvingen is behaald in 1970/1971: 168 studenten.

Na 1971 is het aantal eerstejaars gedaald tot ongeveer 100 studenten per jaar.

Dit aantal kan mede bereikt worden dankzij de toenemende belangstelling voor de mogelijkheid de studie sociologie te volgen naast de werkkring, huishouden is anderszins. In de jaren 70-80 bedraagt het aantal werkstudenten 25-26% van het eerstejaars studentenaantal. Voor de Hogeschool was de studierichting sociologie een voorloper in het aanbieden van de mogelijkheid tot een parttime/avondstudie. Het aandeel van vrouv/elijke studenten steeg; was het op het einde der zestiger-jaren 14% van het totale aantal sociologie-studenten, in 83/84 bedraagt dit 35% van het totaal aantal ingeschrevenen voor sociologie.

Het aandeel van vrouwen in het aantal afgestudeerden bedroeg in de periode 1945-1970 ongeveer 10% en is inmiddels opgelopen tot 15% in de periode 1970-1984.

Tabel 2 De voorkeur van de afgestudeerden voor de onderscheiden afstudeerrichtingen, specialisaties in de Tilburgse sociologie-opleiding geregistreerd sinds 1965: Welzijnssociologie 28% Algemene sociologie 23% Sociologie van arbeid, beleid en organisatie 12% Sociologie van de ruimtelijke ordening 10% Sociologie van staat en openbaar bestuur 9% Ontwikkelingssociologie (voorheen sociologie van de ontwikkelingslanden 8% Statistiek en methoden en technieken 6% Demografie 3% Onderwijskunde (mogelijk sinds 1978) 1% Wat betreft de arbeidsmarl(t voor, de werkkring van de in de Tilburg afgestudeerde sociologen ontbreekt tot op heden resultaat van een gericht onderzoek hiernaar. Wel is door het sociologisch instituut Groningen (door IJzerman, Eleveld, e.a.) onderzoek verricht naar de praktijk van de in Nederland afgestudeerde sociologen. Aan een onderzoeksverslag, gedateerd oktober 1979 van H. Eleveld, ontlenen we een gedeelte van een daarin opgenomen overzicht: Tabel 3 Maatschappelijke sector van de arbeidsorganisatie en de universiteit waar de respondent heeft gestudeerd (in procenten) Sector: Overheid Onderwijs Onderzoek Welzijn Bedrijfsleven Tilburg 24 38 10 22 7 Landelijk

26

Tilburgs Hogeschoolblad

38

10

15

10

(Het onderzoek betrof de afgestudeerde sociologen in de periode 1/9 '68-1/1 '72. De totale populatie bedroeg: 964 afgestudeerden; de respons was 6 1 % .

Het aandeel Tilburgse sociologen bedroeg: 186; respons 60%).

Onderzoek onder Tilburgse afgestudeerden in de sociale wetenschappen na genoemde periode heeft niet meer plaatsgevonden. Een noodzakelijke en interessante opdracht dit alsnog te doen is misschien een taak welke voor de 1(X)1 afgestudeerde kan worden weggelegd.

M. V. Boxmeer Studie-adviseur sociologie KHT.

BOWLINGAVOIMD Op woensdagavond 14 maart 1984 wordt er door de Personeelsvergadering weer een BOWLING-AVOND georganiseerd.

Inzet is natuurlijk weer de P.V.-BOWLING-WISSELBEKER en verschillende andere prijsjes.

Alle leden van de Personeelsvereniging zijn welkom met maximaal één introducée.

Inschrijfgeld voor deze bowlingavond bedraagt f 2,50 per persoon (huur sportschoenen hoeft u niet te betalen).

Plaats: BOWLING BRIMON Spoorlaan 175a te Tilburg Tijd: 20.00-23.00 uur (we beginnen om precies 20.00 uur).

I.v.m. de voorbereiding van deze bowlingavond wordt U verzocht contact op te nemen met Con van Zundert tel: 2738 vóór 7 maart a.s.

TENTAMENSTOF BURGERLIJK RECHT B VOOR FISCALISTEN

WIJZIGING TENTAMENDATUM INLEIDING TOT HET BELASTINGRECHT (BASISPROGRAMMA FISCAAL-JURIDISCHE STUDIERICHTING, ONDERWIJSPROGRAMMA TWEEFASENSTRUCTUUR EN NIEUWE STIJL Het tentamen inleiding tot het belastingrecht voor studenten die het basisprogramma van de fiscaal-juridische studierichting, onderwijsprogramma tweefasenstructuur of nieuwe stijl volgen, zal worden verplaatst van vrijdag 18 mei 1984 (9.30 uur) naar donderdag 14 juni 1984 19.30 uur).

Voor fiscalisten die in het kader van het studieprogramma Tweefasenstructuur het vak Burgerlijk recht B (verbintenissen uit de wet, etc.) volgen, behoren de volgende onderdelen uit de leidraad niet tot de verplichte tentamenstof: - Hoofdelijkheid, pluraliteit van schuldeisers, alternatieve en voorwaardelijke verbintenissen; - Afstand, vermenging, verrekening en samenloop; - Afdeling, 6.3.2 en 6.3.4. N.B.W. Zulks betekent dat de nu volgende literatuur niet bestudeerd hoeft te worden: H.C.F. Schoordijk, p. 77-93, 100-114 en 352-357; Van Zeber-Hondius, p. 556-575 en 659-690; Asser-Rutten III, p. 218-229;

W. Snijders, Samenloop, eet. p.

453-471; J.H. Nieuwehuis, Gebrekkige zaken etc, p. 581-590; J.B.M. Vranken, Aansprakelijkheid van ouders etc. p. 82-93 (bijlage).

Tevens komen de arresten nrs. 21 t/m 27 en 49 t/m 52 te vervallen.

AVONDSPREEKUUR Oók na de carnavalsvakantie wordt er ten behoeve van de deeltijdstudenten een avondspreekuur in S 6 gehouden. Dit zal wederom plaatsvinden, zoals ook in het bulletin van eind januari jl. is aangekondigd, op de dinsdag- en woensdagavond van 18.00-20.00 uur en op de donderdagavond van 17.30-19.00 uur.

Het rooster, dat vermeldt wié die specifieke avond aanwezig is, zal bij S 6 aangeplakt Worden.

TECHNISCHE BEDRIJFSORGANISATIE, DOCTORAAL OUDE STIJL ÈN TWEEFASENSTRUCTUUR Het college van 19 maart is verplaatst van 8.30 uur in AZ-7 naar 15.30 uur in AZ-117.

ORGANISATIE VAN DE ONDERNEMING, DOCTORAAL OUDE STIJL In het kader van de keuzecursussen verzorgt Ir. van Hees (Philips, TEO) een cursus over: "Organisatie en besturing": op 27 februari en 12, 19 en 26 maart.

Het college van 19 maart is om 8.30 uur in AZ-7, de overige om 15.30 uur in AZ-117.

VACATURE Bij de afdeling pers en voorlichting wordt gevraagd een COÖRDINATOR PERS EN VOORLICHTING M/V Informatie over deze vacature bij de dienst personeelszaken, kamer B 1028, tel. 2464.

emiel de jong b.v. oo de drukkers uit baarle-nassau

gespecialiseerd in:

—

brochures boeken kranten

voor inlichtingen: telefoon 04257-8922, toestel 25, j . de jong 2 maart 1984

É

MEMO

Varia ^ H H ^ ^ H ^ "DE PAUWHOF" Op de Wassenaarse buitenplaats " D E P A U W H O F " wordt gastvrijheid geboden aan academici en kunstenaars die een rustige omgeving zoeken.

U kunt daar ongestoord aan een artikel, proefschrift of andere wetenschappelijke publikatie werken, studeren of een lezing voorbereiden.

Er kunnen werkbesprekingen worden gehouden, " w o r k s h o p s " worden georganiseerd.

U kunt zich ook wijden aan literair werk, schilderen (er is een atelier), musiceren (er is een vleugel) of anderszins creatief bezig zijn.

Men kan er zich eveneens ontspannen voorbereiden op nieuwe activiteit. " D E P A U W H O F " biedt ook gastvrijheid aan uw buitenlandse collega's.

Dit alles tegen kostprijs, waarop in bijzondere gevallen reductie kan worden gegeven door de instelling die het centrum beheert, de OvervoordeGordonstichting.

Voor nadere inlichtingen en het aanvragen van logies kunt u zich wenden tot de gastvrouw van "DE PAUWH O F " , Rijksstraatweg 420, 2242 CZ Wassenaar (tel. 01751-14283).

"EUROPA W E E K " V A N 2 T O T EN M E T 6 APRIL 1984 Met het oog op de komende Europese verkiezingen zal op de Erasmus Universiteit te Rotterdam een "Europa-Week" georganiseerd worden waarin enkele belangrijke Europese vraagstukken belicht zullen worden.

De koórdinatie is in handen van Studium Generale van de Erasmus Universiteit Rotterdam, de Stichting Europa Centrum en de Europese Beweging in Nederland. Het is de bedoeling dat gedurende deze week diskussies plaatsvinden waarin zowel afstandelijk wetenschappelijke visies als politieke opinies naar voren kunnen komen.

De forums zullen bestaan uit Europees en nationaal parlementariërs, (Europees) Kommissieleden en wetenschappers, e.a.

De week zal geopend worden door de voorzitter van het Europees Parlement, dhr. P. Dankert.

Er zullen forumdiskussies en lezingen gehouden worden rond de volgende thema's: het institutioneel-budgettaire vraagstuk, de werkgelegenheid, de gemeenschappelijke landbouwpolitiek, het energie vraagstuk, de ontwikkelingssamenwerking, vrede en veiligheid.

plicht. Maar de deelname staat ook open voor studenten architektuur, volkshuisvesting, gezondheidskunde, verkeerskunde, A.C.I., Geodesie, polderinrichting en andere Delttse studierichtingen.

Van buiten Delft kunnen o.a. kuituurgeschiedenis, landschapsarchitekten, sociologen, ekonomen, bestuurskundigen, rechten, sociaal planologen, geografie en sociaal psychologen deelnemen.

Voorwaarden voor deelname zijn, dat in september '84 het kandidaatsexamen is afgelegd en dat men in principe 6 maanden in een studiegroep kan meedraaien.

Door middel van studiegroepen krijgen de deelnemende studenten een goede invulling van het afstuderen en vaak ook een goede voorbereiding op de beroepspraktijk, waarin het interdisciplinair samenwerken steeds belangrijker wordt.

De eerste oprichtingsbijeenkomst zal op 10 mei 1984, donderdag te Delft gehouden worden (gebouw der Bouwkunde).

Studenten kunnen zich voor deelname aanmelden door middel van een aanmeldingsformulier, dat verkrijgbaar is bij ondervermeld sekretariaat of bij de I.S.P. kontaktpersoon van het eigen instituut, waar tevens nadere inlichtingen verkregen kunnen worden.

De aanmelding dient zo mogelijk vóór 27 april bij onderstaand sekretariaat plaats te vinden.

Adres Sekretariaat Werkgroep Interuniversitaire Studiegroepen Planologie-Delft.

T.H.-Delft, afdeling der Bouwkunde Berlageweg 1, kamer 13.50 2628 CR Delft tel. 015-784408.

L E Z I N G E N M I D D A G EUROPESE GEMEENSCHAP Woensdag 7 maart a.s. vindt om 13.15 uur in AZ-113 een informatiemiddag ter voorbereiding van het VITE-rollenspel plaats die voor iedere belangstellende toegankelijk is. Als sprekers zullen optreden: Mr. F. Crijns over " D e Europese Ontwapeningsconferentie" en (spreker nog niet bekend) over "EG-handelsbetrekkingen (noord-zuid/oost-west).

Sport

Inlichtingen: tel. 010-525511 toestel 3370, Studium Generale, Erasmus Universiteit Rotterdam, postbus 1738, 3000 DR Rotterdam.

In september '84 gaan opnieuw een aantal Interuniversitaire Studiegroepen Planologie van start.

I.S.P.'s zijn groepen van 7 è 10 studenten van verschillende universiteiten, die gedurende zes maanden van hun afstuderen in een groep aan een onderwerp werken.

Bij het werk van de studiegroep staan voorop de integratie van de verschillende disciplines en van onderzoek en ontwerp.

Voor studenten Stedebouw en Civiele Planologie is het I.S.P.-werk ver-

Tilburgs Hogeschoolblad

WIELRENNEN EN ATLETIEK Op 1 maart start de Wielervereniging DE MEET haar wielerseizoen 1984. Er wordt gefietst in pelotonvorm elke donderdagmiddag om 14.00 uur.

Vertrek vindt plaats vanaf de studentensporthal. Ook fietsliefhebbers die het leuk vinden om in groepsverband een flink aantal kilometers te trimmen zijn van harte welkom. Véél kilometers in de benen hebben is geen voorwaarde tot deelname aan onze trainingen. Het fietsplezier staat voorop!

Tot ziens op de fiets. Evt. inlichtingen bij Joost Hagenaar, tel: 433770.

moeten sturen, daarom een dringend verzoek hem niet te vergeten.

Truien: De nieuwe truien met Pendragonopdruk zijn weer volop te verkrijgen.

De kleuren zijn: grijs, licht geel, donker blauw. Heb je interesse, wees er dan snel bij. Ze kosten f 35,— per stuk, te betalen aan een van de DBleden op de Pendragonkamer, waar ze ook te verkrijgen zijn. Tot ziensi

NSK ZAALVOETBAL EN TAFELTENNIS

- COMPETITIE, Parcival kan nog enkele mensen gebruiken voor de officiële atletiekcompetitie, die min of meer vaardig zijn op 1 of meerdere van de zgn. "technische onderdel e n " . . Als je belangstelling hebt, informeer dan eens op de sporthal.

Op het moment wordt er in de hal getraind op WO. van 16.00-17.00 uur, maar zodra het weer mogelijk is gaan we weer naar het Willem-ll stadion.

Kom eens vrijblijvend langs.

De Nederlandse Studenten Kampioenschappen voor tafeltennis (individueel) en zaalvoetbal (dames/heren) vinden dit jaar in Tilburg plaats en wel op 8 en 9 maart. Het voetballen speelt zich af in de studentensporthal en in de sporthal van de " B l a a k " , het tafeltennissen in de H.T.S. De wedstrijden beginnen op donderdag 8 maart om 9.00 uur en de finalewedstrijden zijn op vrijdagmiddag.

Natuurlijk wordt er op donderdag gefeest in de sporthal waarbij iedereen welkom is...

H.S.M.-BUITEN EN BADMINTONTOERNOOI

W e hopen op beide dagen veel toeschouwers te mogen verwelkomen, tot ziens.

Pendragon organiseert van 26 t / m 29 maart de H.S.M.-buiten. De sporten die beoefend kunnen worden zijn: Veldvoetbal op woensdag 28 maart van 9.00-18.00 uur en donderdag 29 maart van 13.00-18.00 uur op de Sarto-velden. Veldhockey op donderdag 29 maart van 13.00-18.00 uur bij Forwaarts-Tilburg. Een Cross op dinsdag 27 maart o m 15.30 uur in het Waranda-bos. Een Wielertijdrit op woensdag 28 maart van 15.(X) uur.

Inschrijving mogelijk op de studentensporthal. De kosten zijn f 2,50 per sport per persoon. Inschrijvingsdatum sluit op 19 maart. N.B. sportkaart is niet verplicht, zowel W . O . als H.B.O.-studenten kunnen meedoen aan dit evenement. Donderdag 29 maart is er afsluitend een FEEST en een prijsuitreiking op de sporthal.

Badmintontoernooi: In het kader van het 11e lustrum van Pendragon, organiseert " B C Saur o n " op 10 en 11 maart een badmintontoernooi. We hebben gekozen voor een open toernooi (d.w.z. voor studenten- en burgerverenigingen).

Er wordt in twee klassen gespeeld nl.

C en CX. Om aan het geheel een lustrumtintje te geven zullen we proberen om van de zaterdagavond een gezellige avond te maken. Toeschouwers zijn van harte welkom. Tot ziens.

ALGEMENE MEDEDELINGEN

Studenten M M I ^ INTERUNIVERSITAIRE STUDIEGROEPEN PLANOLOGIE-DELFT

Atletiek: De studentenatletiekvereniging Parcival organiseert in het 2e semester o.a. de volgende evenementen waarvoor we nu al de aandacht vragen: - de BATAVIERENRACE, een estafetteloop van Nijmegen naar Enschede waar we met 2 teams aan meedoen. Per team lopen er 18 heren en 7 dames (4,5 - 9,2 heren en 3,3 - 7,5 dames). Het is werkelijk een zeer gezellig evenement, startend op vr. 27 april om 22.00 uur en op de campus van de T . H . Twente eindigend op za. om 17.00 uur. 's Avonds is er daar een groot feest in de Bastille. Inschrijvingen eind maart op de sporthal.

Basketball: Op dinsdag om 20.00 uur wordt er voor dames de beginselen van de basketballsport gegeven in de H.T.S. Het acsent ligt op de basistechnieken en het recreatief een potje spelen.

Wil je meer dan kun je altijd nog lid worden van de basketballvereniging.

Een sportkaart is wel verplicht. Voor verdere informatie, Eric Matthieu, Academieln. 5, tel: 671898.

Korfbal: Voortaan op iedere maandag-avond van 9.00 tot 10.00 uur een korfbaltraining in de H.T.S. Zowel beginners als gevorderden zijn van harte welkom. Wil je meer informatie, bel dan Leo Robben (tel: 04998-71572). Tot MAANDAG! Aan alle sportende studenten: Ook dit semester is het weer verplicht de sportkaart mee te nemen, als je wilt komen sporten. Het is voor jullie en voor ons vervelend om je weg te

N.S.K.-BADMINTON IN EINDHOVEN De Nederlandse Studenten Kampioenschappen Badminton individueel worden georganiseerd door de Eindhovense Studenten Badminton Vereniging Panache. Op donderdag 8 maart 10.00 uur worden er in Eindhoven ongeveer 100 deelnemers verwacht, afkomstig van een dertiental W.O.-instellingen en enkele HBO-instituten. In elk van de klasse A , B en C zal er gestreden worden om het eremetaal in de volgende spelonderdelen: heren-/damesenkel, heren-/damesdubbel en de mix. Om te zorgen dat iedereen op sportief gebied genoeg aan zijn trekken kan komen, zal de I e ronde in poules afgehandeld worden.

De meeste deelnemers treden aan in de B en vooral in de C-klasse, waar een open strijd te verwachten is. In de A-klasse komen voor Eindhoven de gebroeders Kortas uit. Ze zullen het erg moeilijk krijgen tegen o.a.

Franklin van Rhoon (speler van hoofdklasser Arnhem en momenteel nr. 7 op de nationale ranglijst) en 2 ex-leden va het Nederlands Jeugd team; te weten Wiel Hanssen (Victoria) en Frank Verkoeyen (Vaessen/Smash). De winnaars in de Aklasse van vorig jaar (in Groningen), Rob Mes (Utrecht) en Monique Bakker (Groningen), zijn dit keer helaas niet van de partij.

Om te zorgen dat iedereen op de vroege vrijdagmorgen weer lekker fris en topfit aantreedt voor het vervolg van de wedstrijden, wordt er donderdagavond een feest georganiseerd in de studentensociëteit Demos. Panache eigen kabaretgroep Petroelium zal daar voor de nodige stemming gaan zorgen; de plaatselijke popgroep Ripping Yarns staat garant voor het steviger werk.

Als je je intereseert voor (top-)badminton, ben je op beide dagen van harte welkom op het studentensportcentrum (O.L. Vrouwestraat 1). Er zal gespeeld worden in 2 hallen (d.w.z. op 14 banen) en de speeltijden zijn op donderdag 8 maart van 10.00 tot 18.30 uur en op de vrijdag van 9.00 tot 17.00 uur. De verschillende finales zullen in de loop van de vrijdag beginnen. De toegang is uiteraard gratis.

2 maart 1984

Vrouwerii VROUWENKRANT U v A / E V A , de vrouwenkrant voor de beide Amsterdamse Universiteiten, heeft het tweede nummer van de zevende jaargang uitgebracht.

Dit nummer heeft als thema: de Derde Wereld en de Universiteit, en wat hebben vrouwen daarmee te mal<en.

In dit nummer verschijnen artikelen over: - onderzoeksproject in Mexico - vrouwen in Tanzania en de Senegal - Filippijnse studentes - samenwerking tussen de Universiteit hier en in Nicaragua - een Chileense studente hier - de wetenschapswinkel en de Derde Wereld en verder: - de winteruniversiteit - TAS-vrouwen (technisch, administratief personeel) Het derde nummer van U v A / E V A zal gaan over de Universiteitvrouwen en arbeid.

Voorts kunnen vrouwengroepen en overleggen hun aktiviteiten in de mededelingenrubriek aankondigen.

Iedereen kan zich als abonnee opgeven door f 12,50 te storten op giro 12 25 51 ten name van U v A / E V A , vrouwen en Universiteit, postbus 15140, 1001 MC Amsterdam.

^ÏJ Menu PERIODE 5 T / M 9 MAART 1984 M A A N D A G 5-3-1984 KARNAVAL DINSDAG 6-3-1984 geen warme maaltijd Restaurant na 14 00 uur gesloten WOENSDAG 7-3 1984 chinese groentesoep kervelsoep + asperges uienschnitzel kippeleverragoQt gemengde groente - appelmoes patates frites gekookte aardappelen diverse nagerechten DONDERDAG 8-3-1984 heldere aspergesoep - juliennesoep kalkoenrolladeschijf ardennerbraadworst - jachtsaus prei a la crème - rode kool gekookte aardappelen div nagerechten VRIJDAG 9-3 1984 tomatensoep rundergoulash - gebakken vis doperwten - gemengde sla rijst of gekookte aardappelen div nagerechten

IQ

HO^pQ^ KATHOLIEKE HOGESCHOOL

Burobruiden In het kader van de Internationale Vrouwendag organiseert de Emancipatiecommissie op 8 maart a.s. een bijeenl<omst voor alle op de Hogeschool werkende vrouwen.

Vrouwen die betaald werk verrichten komen veelal terecht in de verzorgende beroepen. Ook op de Hogeschool.

Talloze vrouwen hebben er op verschillende plaatsen een baan in de technisch-administratieve en restauratieve diensten. Deze banen worden door hen bezet omdat van vrouwen verwacht wordt dat ze dit soort werk tóch wel kunnen doen. Een lage specialisatiegraad vergemakkelijkt het onderling verplaatsen én het eventueel ontslaan van vrouwen. Eén van de typische zaken van vrouwenwerk is bovendien dat er vaak een lagere honorering is en dat vrouwen op voor hen slecht geschikte tijden gedwongen worden om (part-time) te werken: een zaak als kinderopvang is tot op heden nog niet gerealiseerd.

Ook vrouwen die wetenschappelijk werk verrichten worden geconfronteerd met voor hen nadelige arbeidsomstandigheden. De geringe kans op promotie, het gebrek aan kinderopvang en de 40-urige werkweek als dwangnorm bemoeilijken hun volwaardig functioneren aan de Hogeschool. Studentes hebben een grote kans dat ze in de toekomst met een dergelijke situatie worden geconfronteerd. Zo te zien delen vrouwen met en zonder betaald werk voor een groot deel dezelfde belangen.

Tijdens de bijeenkomst wordt de film "Burobruiden" vertoond. De film gaat over het werk van secretaresses en de leuke en vervelende klanten daarvan. De maaksters van de film (Cinemien) laten zien hoe het komt dat dit soort werk nagenoeg alleen

door vrouwen verricht wordt.

Kijksters zullen zich zeker, ongeacht of ze secretaresse zijn of niet, herkennen in deze film. Na afloop van de film kan er, onder andere aan de hand van eigen ervaringen, in groepjes worden gediscussieerd.

Misschien vormt deze bijeenkomst een aanleiding om blijvende contacten te realiseren tussen aan de Hogeschool werkende vrouwen.

De film wordt vertoond in AZ 05, het uitwisselen van meningen en ervaringen vindt - onder genot van een kop koffie - plaats in de Portrettenzaai.

Aanvang: 12.00 uur.

Evt. kontaktpersoon Vrouwenoverleg: Helma Thonen, Thérèse Sparidaens.

Nederlands Studenten Kamerkoor Voor de tiende keer is het het Nederlands Studenten Kamerkoor gelukt om na een korte maar intensieve werkperiode een tournee langs zo'n zes è zeven nederlandse steden te organiseren.

In de voorafgaande jaren, m.u.v.

1983, heeft de muziek uit de renaissance tot impressionisme de aandacht gehad. Dit jaar, zoals vorig jaar, komen er ook modernere werken aan bod.

Het accent ligt dit keer op het percuserende karakter van de muziek, percuserend in de meest brede zin van het woord.

Het repertoire bevat muziek door de eeuwen heen, te beginnen met de vierstemmige zetting La Guerre de Marignan van Janequin.

Verder een drietal schitterende werkjes van Michael Rose, vol ritmische eigenaardigheden, een dubbelkorig spreekkoor van David Porcelijn

Expositie eigen werk in gebouw S Wij nodigen studenten en personeelsleden die werkzaam zijn in gebouw S uit zelf gemaakte schilderijen, tekeningen, plastieken, wandkleden, e.d. te exposeren in gebouw S. De expositie zal worden gehouden van 16 maart - 30 maart 1984. Belangstellenden worden verzocht zich schriftelijk te melden (met een korte beschrijving van het werk; aantal; soort; omvang; e.d.) vóór 9 maart 1984.

Adres: Huub Bogaers en Lenie Paardekoper, gebouw S, kamer S.4.

"Sound Poem in Shikara Tala"; twee oude dansvormen modern gezet door W. Killmayer.

T.g.v. het tiende tournee is de componist Antoine Beugêr erin geslaagd een bijzonder werk voor het koor te schrijven, gericht op allerlei mogelijkheden van stemgebruik buiten zingen om.

Een niet te onderschatten repertoirekeuze; het programma stelt niet geringe eisen aan een (amateur) koor.

Het koor is echter berekend op de taak die het op zich heeft genomen, en zal niet voor de eerste keer, onder de artistieke leiding van Cees Rotteveel, de handen van een enthousiast publiek op elkaar weten te krijgen.

Medewerking zal worden verleend door een aantal slagwerkers.

Er zijn nog geen concerten in Tilburg, wel in Nijmegen - de Lindenberg - 15 maart 20.15 uur.

Eindhoven - lunchconcert SenaatsZaalT.H. -21 maart- 11.45 uur (Toegang gratis).

VOLKENKUNDIG MUSEUM

"Overleven in de Sabel" In het Volkenkundig Museum is tot 4 juni een tentoonstelling te zien die als titel draagt: Overleven in de Sahel.

De Sahel is de naam voor het uitgestrekte steppengebied, direkt ten zuiden van de Sahara woestijn. Het is een arm gebied, vaak geteisterd door droogte en honger. Toch leven er miljoenen mensen die verdeeld zijn in een groot aantal stammen, ieder met hun eigen tradities en bestaanswijze.

Sommigen van hen leven in steden en dorpen; anderen trekken rond als vee nomaden, zoals b.v. de Toearegs.

Op deze ekspositie wordt vooral aandacht besteed aan de kuituur van de verschillende bevolkingsgroepen en hun kansen om te overleven.

Sinds de grote droogte periode aan het begin van de 70-er jaren hebben verschillende hulporganisaties zich ingezet voor de ontwikkeling van de Sahel. De armoede en honger vormen echter nog steeds een aktueel probleem. De voedseltekorten in grote delen van Afrika, bedreigen ook de

Agenda MAART WOENSDAG 7 MAART Katholieke Hogeschool, 13-15 uur, AZ-113: Lezingenmiddag Europese Gemeenschap (Informatiemiddag ter voorbereiding van het VITE-rollenspel). Sprekers: Mr. F. Grijns over "De Europese Raad"; A. Pijpers over "Het midden-Oosten"; P. Meerts over "De Europese Ontwapeningsconferentie". Voor iedereen toegankelijk.

DONDERDAG 8 MAART Katholieke Hogeschool, 12.00-14.00 uur, AZ-05: Bijeenkomst voor alle vrouwen die op de Hogeschool betaald werk verrichten. Vertoning van Film "Burobruiden" (Cinemien, 20 min.) waarna discussie in de Portrettenzaai.

Stadsschouwburg, 19.30 uur: Filmhuis met "Het vertraagde vertrek" van de Nederlandse regisseur Frans van de Staak, rond het thema 'invloed van ruimten op mensen'.

Stadsschouwburg, 22.00 uur: filmhuis met "Giovanni" van Anette Apon uit 1983 over het verlangen naar iets, naar iemand, maar waarvan de realisatie verhinderd wordt door allerlei externe en interne factoren.

Studentensporthal, 9.00 uur: Nederlandse Studenten Kampioenschappen Tafeltennis (individueel) en zaalvoetbal (dames/heren). Org. Pendragon.

Sahel-landen. Deze tentoonstelling wil het publiek daarom informeren over de oorzaken van de rampsituatie en de mogelijkheden tot verbetering.

Hierbij wordt vooral aandacht besteed aan kleinschalige ontwikkelingsprojekten en de toepassing van technische apparatuur die aangepast is aan de plaatselijke situatie. Zo zijn er voorbeelden te zien van puttenbouw. Er zijn speciale werktuigen ontwikkeld voor de vervaardiging van putstenen en katrollen. Deze kunnen door de Sahel-bewoners zelf gemaakt en bediend worden.

Daarnaast wordt getoond op welke wijze men probeert kacheltjes en kookapparatuur te ontwerpen die houtbesparend zijn.

Katholieke Hogeschool, 14.00 uur, AZ-115: Films " Industrial Japan" en "The Japan Import Promotion Mission to the Benelux". Org. Buro Buitenland.

Katholieke Hogeschool, 15.30 uur, AZ-7: Lezing door F. Hoes, vakgroep Marketing en Marktonderzoek over "Japans organisatie- en managementsysteem.

i

VRIJDAG 9 MAART Stadsschouwburg, 20.15.uur: Allereerst twee inspeelvoorstellingen van de gloednieuwe show van Toon Hermans.

Stadsschouwburg, 19.30 en 22.00 uur: Filmhuis (zie 8 maart).

TENTOONSTELLINGEN Theologische Faculteit Tot en met 15 maart: Beknopte tentoonstelling ingericht van historische voorwerpen, bidprentjes, ritualia die op één of andere wijze betrekking hebben op het thema 'dood'.

Volkenkundig Museum Tot en met 31 mei: "Het leven in de Sahel".

Noordbrabants Natuurmuseum Tot en met 3 maart: "Het leven van Charles Darwin".

Nederlands Textielmusuem Tot en met 18 maart: "Textiel Nu 13", moderne textielkunst rond het thema 'Landschap'.

Stadsschouwburg Tot en met 16 maart: Fototentoonstelling van vijf fotografen.

Voor leerlingen van het voortgezet onderwijs en het basisonderwijs zijn er twee verschillende lespakketten samengesteld.

Het pakket voor de onderbouw van het voortgezet onderwijs gaat over ontwikkelingssamenwerking in de Sahel. Het pakket voor klas 5 en 6 van het basisonderwijs gaat over nomaden in de Sahel en wel speciaal over de Toeareg, een van de meest getroffen bevolkingsgroepen in dit gebied. Nadere inlichtingen hierover bij Riet Ogink.

Aan de expositie is een film verbonden. Deze wordt, bij voldoende deelname, iedere middag tussen 15 en 16 uur vertoond. Groepen van minimaal 10 personen kunnen na afspraak een rondleiding en filmvertoning krijgen.

Succesvolle aanloop van Noorderligt Theater NOORDERLIGT lijkt in korte tijd z'n bestaansrecht te hebben bewezen. Nog geen maand na de opening kunnen we al vaststellen dat de zaal zich een positie heeft verworven als belangrijk pop-podium in Brabant. Na de succesvolle optredens van Curtis Mayfield en John Cale is dat beslist niet teveel gezegd. En met een salsa-festival en topartiesten als John Watts, wie weet, Elvis Costello voor de boeg, kan de naam van Noorderligt al helemaal niet meer kapot.

Vorige week woensdag waren maar liefst 1100 bezoekers in een uitverkocht huis getuige van het monumentale concert van John Cale en z'n band (zie foto) in een optreden, dat bij tijd en wijle trommelvlies tartend of gewoon oerend hard was, wist Cale het publiek vooral aan zich te verplichten met z'n oude roek-smartlappen. Vooral tijdens de eigenzinnige versie van het Elvis Presley-nummer 'Heartbreak Hotel' luisterde iedereen ademloos toe naar de rauwe klanken van de electrische piano van de 42-jarige meester.

De dag erna, donderdag 23 februari, had Noorderligt in samenwerking met de stichting voor Waardevolle Interessante Evenementen (WIE) het Handke/Weiss Gezelschap naar Tilburg gehaald. Zij zorgden met een uitvoering van het Fassbinder-stuk 'De bittere tranen van Petra von Kant' voor de eerste toneeluitvoering in de voormalige bioscoop. Dat het geen onverdeeld succes werd lag maar voor een deel aan de beperkte capaciteiten van het Amsterdamse studententheatergezelschap. Daar waren ook de afmetingen van de zaal debet aan, die zich nu eenmaal beter leent voor muziektheater of popconcert dan voor een intieme toneelproductie. De spelers moesten zich nu af en toe duidelijk forceren om toch verstaanbaar te blijven.

2 maart 1984

ACHTERKLAP De Vader des Vaderlands als verzetsheld Negentienvierentachtig is niet alleen het jaar van George Orwell maar ook dat van Willem van Oranje, die op de kop af 400 jaar geleden het loodje legde. Na Willem's dood werd nog menige veldslag gevoerd over zijn nalatenschap en betekenis voor het Nederlandse volk. Meest typerend voor de situatie anno 1984 is wellicht de rol die de commercie speelt in de wedstrijd touwtrekken om de Vader des Vaderlands.

Op hoge kijkcijfers beluste omroepen spaarden kosten noch moeite om een peperdure en historisch getrouwe televisieserie te fabriceren en elke week komt er wel een boek uit waarin een of ander aspect uit het leven van Willem of zijn moordenaar Balthasar G. wordt belicht. Het zoveelste boek in die serie publicaties is 'Republiek tussen vorsten', dat onlangs tijdens een oerhollandse schranspartij è la 1584 werd gepresenteerd.

Ook uitgenodigd voor die maaltijd was de historicus dr. Willem Frijhoff, die zijn medewerking verleende aan het boek. "Ik heb zo mijn twijfels over dat oerhollandse. Ik zie de huidige Nederlander in ieder geval geen pot uit zestienhonderd meer e t e n , " vertrouwde hij het Rotterdamse universiteitsblad Quod Novum toe.

Frijhoff, tot voor kort werkzaam in Tilburg en nu hoogleraar maatschappijgeschiedenis aan de Er-

THB

asmusuniversiteit, weet waarover hij spreekt. Hij is, na onderzoek in die richting, redelijk vertrouwd geraakt met de eetgewoonten van de Nederlanders in de 16e eeuw.

Met de 'reconstructie van de materiële leefwereld' van Willem van Oranje in d e gelijknamige televisieserie heeft Frijhoff opvallend weinig moeite. De serie is behoorlijk trouw aan de zestiende-eeuwse wereld, stelt hij vast.

Wèl moet de wijze waarop deze nationale geschiedenisles op het scherm is overgebracht het bij hem ontgelden: "Als je de rol van Oranje op een heldere manier wil overbrengen, dan zul je de context waarin het verhaal zich afspeelt in z'n geheel moeten overbrengen in een moderne setting. Het moet geactualiseerd worden."

"Ik zou me een Willem van Oranje kunnen voorstellen in de Duitse bezettingstijd," zegt Frijhoff bij wijze van illustratie. Daar kan de Nederlander zich anno '84 een veel beter beeld van vormen dan van de tijd van de Spaanse overheersing, meent hij. De emoties en het wereldbeeld van de mensen kunnen zo óók aan bod komen.

De kijk op een vroegere samenleving verandert in de loop van de tijd. Frijhoff: " I n de serie zien we ketters en een martelkamer, op een zeer beeldende manier gefilmd. Wij kunnen echter de gevoelens van die bedreigde protestanten, die hun geloofsovertuiging met de dood konden bekopen, nauwelijks in hun waarde schatten. Tegenwoordig hebben we de vrije keus om voor toetreding tot de Baghwan te kiezen.

Gratis matseren Naar aanleiding van 20 jaar THB krijgt de lezer ais verjaardagsgeschenk de gelegenheid om gedurende een korte periode gratis matsertjes te plaatsen.

De matsertjes mogen geen commercieel karakter hebben en kunnen enkel met deze leesbaar ingevulde bon (één letter, leesteken of spatie per blokje) bij de redactie worden ingediend.

Voor matsertjes die onder een andere vorm worden aangeboden geldt het gebruikelijke tarief.

Vergeet niet ook naam en adres in te vullen.

De protestanten werd destijds slechts één keus gelaten: katholiek w o r d e n . " Om zo'n situatie uit te beelden kun je beter uit de voeten met de analogie van de onderdrukking tijdens de tweede wereldoorlog, aldus Frijhoff.

Als Frijhoff het voor het zeggen had gehad waren de kijkcijfers van de serie heel wat lager uitgevallen, stelt Quod Novum droogjes vast. Maar, laten geschiedenis en amusement zich wel verenigen?

"Op zich mag geschiedenis wel entertainment zijn, maar dan mag niet de belangrijke functie van de overdracht van emoties worden verwaarloosd," zegt Frijhoff. De aandacht voor geschiedenis moet de mensen helpen hun culturele wortels weer terug te vinden. En juist daarin schiet de serie tekort. " N e e n " , verzucht Frijhoff, " d e regisseur bewijst de geschiedenis hiermee geen dienst".

weinig in. "Er kan dan wel een legitimatiebewijs op de hoek van iedere bank liggen, maar de snuit van een student is toch vaak moeilijk te herkennen van een pasfoto. Dat uiterlijk verandert zo snel op jullie leeftijd (!)". Ze gelooft meer in een controlesysteem zoals dat bestaat aan de Rotterdamse Erasmus Universiteit. Bij tentamens waarbij het gaat om meer dan 100 studenten, krijgt iedereen, na inschrijving, een individueel tentamennummer. Nummer, inschrijvingsbewijs en geldige legitimatiekaart worden dan vóór aanvraag van het tentamen gecontroleerd. Dat betekent wel dat je minstens een half uur van te voren aanwezig moet zijn. Als het tentamennummer correspondeert met de naam van de student, mag je naar binnen. Bij universiteiten met tentamensessies van meer dan 1000 studenten, is strenge controle regel. Zoiets zal in Tilburg niet gauw gebeuren. Voor de afdeling Pers en Voorlichting misschien een interessant lokkertje bij wervingsactiviteiten. Zo komen we wel op 7000 studenten in 1990.

L.K.

Studentenfraude

L.v.W.

In Twente kennen ze het klappen van de zweep, lazen wij in het THT-nieuws. Om het tentamensysteem aan de kaak te stellen hadden twee studenten onder gefingeerde namen aan een tentamen meegedaan. Volgens de studenten komt deze vorm van fraude vaak voor. Iemand die wegens tijdgebrek of onvoldoende talent een medestudent inhuurt voor het maken van het tentamen onder zijn naam. Voor sommigen een aardige bijverdienste. Als de identiteit van de kandidaten niet wordt vastgesteld, staat de deur wijd open voor fraudeurs. Volgens docent drs. Th. van de Genugten heeft zoiets een "zeer demotiverende uitwerking" op de eerlijke student. Van Genugten pleit voor identificatie. Een collegekaart, paspoort of rijbewijs is voldoende. Mevr. ir. Tine van Dam-Potgieter, onderwijsdecaan, ziet hier

Drijflied In de kolommen van het THB van vorige week is wel een héél gave zetfout geslopen.

Nol Verhagen schreef een Te Berde over het hogeschoolkoor dat furore heeft gemaakt in het verre Rijen. Het koor trad onverwacht succesvol op in de feestzaal van de Rijense uitspanning Boerke Jacobs. Schrijft koorlid Verhagen in het THB: "Het eerste optreden werd, na nog twee andere liedjes, afgesloten met een klinkend " V i v a t " , het slotaccoord van ons drijflied Cohors Generosa". Verhagen laat ons weten dat dat drijflied niet in zijn originele tekst heeft gestaan. " D e zetter heeft een merkwaardige contaminatie gemaakt van drink- en lijf lied. Voor alle duidelijkheid: Cohors Generosa is niet ons drijflied, maar ons lijflied."

Ernstige toeschouwers tijdens de alternatieve sportdag van Pendragon op 23 februari, een manifestatie die toch was bedoeld om de studenten aan het lachen te krijgen.

Op deze foto wordt zojuist om het Itampioenschap "Gardirol" gestreden. Gardirol lijkt weliswaar op kegelen maar de baan loopt in een U-vorm. En dat scheelt, zoals u begrijpt.

Uit 20 jaargangen THB

X Redactioneel

I

Het IS onrustig g e w o r d e n m de altijd zo rustige academische wereld

1 1

De directe aanleiding vormen de voorstellen van de door de Academische Raad ingestelde commissie M a n s over de structuur van het w o

I i I I II

Naar aanleiding van het rapport-Maris w e r d e n protesten geuit. meningen luid v e r k o n d i g d , er werden confrontatie-heanngs gehouden tussen universitaire bestuurders, hoogleraren, wetenschappelijke medewerkers en studenten, en men kwam zelfs tot bezetting van de A m s t e r d a m s e Universiteitshal en een poging tot bezetting van het gebouw van de Academische Raad m Den Haag D e s t r o o m van op het universitaire leven b e t r e k k i n g hebbende persknipsels vormt van deze activiteiten een zekere graadmeter

\ \ L J L_.

I I I I ! II

Sommigen zien de buitenlandse studentenacties en dan met name die in Duitsland, Frankrijk, Spanje, ttalie en België, waar eveneens de structuur van het w o in het middelpunt van de universitaire belangstelling staat, als een factor, die mogelijk v o o r Nederland inspirerend is geweest

Naam: Adres: (Tel:

nederlandse

)

Tilburgs Hogeschoolblad

O o k aan onze hogeschool is er een b e w e g i n g ontstaan in een tijdsbestek van enkele w e k e n w e r d e n er twee teach-ins georganiseerd over algemene universitaire structuurproblemen.

O o k al waren er uit alle geledingen belangstellenden te vinden, toch was over de gehele linie de belangstelling gering Een teleurstellende en misschien zelfs verontrustende zaak Vrede of onvrede met de bestaande situatie zal wel geen reden van afwezigheid geweest zijn, overtuigde voor- of tegenstanders zouden, nu veranderingen m de universitaire structuur op zijn zachtst gezegd o v e r w o g e n w o r d e n , z'eker niet hebben nagelaten c o n t l n u e n n g of opheffing van de situatie te propageren Was dan ongeïnteresseerdheid een altbi'? W i j hopen van niet Is dat echter wel het geval, dan is deze houding zeker met geheel toe te schrijven aan de ongeinteresseerden zelf Het huidige universitaire systeem met zijn vrijblijvende communicatiemogelijkheden - een ' s y s t e e m , dat belangstelling voor zaken, die voor de universitaire gemeenschap van essentiële waarde zijn, bepaald met stimuleert zou veeleer als oorzaak kunnen w o r d e n aangemer+ït Het IS dan met onredelijk erop te wijzen, dat de teach-m mogelijk een v o r m IS. die de mate. waarin het systeem zelf aan het bijbrengen van een mm of meer ongeïnteresseerde houding debet is, zou kunnen verkleinen V o o r het komend academisch jaar is een voortzetting van de reeds gehouden teach-ms gepland

-(Uit THB 11 juni 1968]-

2 maart 1984

i