1983 09 29

nr^i

i

H

1

Tilburgs Hogeschoolblad - 29 september 1983 - jaargang 21 - nummer 5

ARHO moet bestaande raden vervangen

Deetman wil snoeien in overlegstructuur Minister Deetman wil een Adviesraad Imager Onderwijs (ARHO) instellen die, tesamen met de al bestaande Onderwijsraad, moet gaan zorgen voor de advisering over het te voeren beleid voor het gehele hoger onderwijs.

De Academische Raad en de HBO-raad blijven niet in dezelfde vorm voortbestaan.

Ook het overleg tussen de minister van onderwijs en de instellingen zal vergaand worden georganiseerd. In plaats van de vele overlegorganen die momenteel bestaan (en waarin dezelfde onderwerpen meerdere keren aan de orde komen) zullen 2 "overlegkamers" worden ingesteld, één voor het wetenschappelijk onderwijs en onderzoek, en één voor het hoger beroepsonderwijs. De open universiteit zal in beide kamers vertegenwoordigd zijn.

In de overlegkamers wordt gesproken over de uitvoering en de invulling van eenmaal vastgesteld beleid over onderwerpen die alle instellingen van w . o . en alle hbo-instituten aangaan.

Dit staat in de maandag openbaar gemaakte "beleidsnotitie Advies- en overlegstructuur hoger onderwijs", die door Minister Deetman aan de tweede kamer is gezonden.

De beide overlegkamers, die afzonderlijk en gezamenlijk met de minister kunnen vergadering, zullen worden samengesteld uit vertegenwoordigers van de gezamenlijke instellingen die daartoe moeten samenwerken. De instellingen zelf zijn verantwoordelijk voor de manier waarop zij hun belangenbehartiging in samenwerkingsverbanden organiseren, maar volgens Deetman kan dit bijvoor-

beeld in een vereniging van universiteiten en hogescholen. De bedoeling is dat de deelnemers aan het overleg met de minister representatief zijn voor de gezamenlijke instellingen en bovendien de bevoegdheid krijgen om "heldere en effectieve afspraken" te maken. Zij moeten hun standpunt daarbij kunnen "uitonderhandelen". Daarnè bestaat geen ruimte meer voor verder overleg ("over één onderwerp wordt maar één keer vergaderd"), en dus ook niet voor een verdere standpuntbepaling door de verschillende instellingen over de gemaakte afspraken.

De standpunten moeten dus vóór het overleg worden bepaald, en worden daarin verdedigd door vertegenwoordigers van de instellingen tesamen, wat ook tot gevolg heeft dat universiteits- en hogeschoolraden geen invloed meer

OPHEFFING Naast het gezamenlijk overleg zal alleen het zogenaamde bilateraal overleg met de afzonderlijke instellingen blijven voortbestaan, over punten die slechts één instelling aangaan. Wel moeten de instellingen gezamenlijk er voor zorgen dat op het niveau van disciplines of sectoren ook wordt verlengd. Deetman wil de mogelijkheid hebben om op dat niveau te vragen om de opstelling van discipline- of sectorplannen. Ook het overleg met de vakbonden voor het wetenschappelijk onderwijs (COPWO) blijft bestaan. Opgeheven worden: Het Planning Overleg Orgaan, het multilateraal overleg wetenschappelijk onderwijs, het overleg personeelsaangelegenheden W.O., het interuniversitair overleg bouwen huisvestingsaangelegenheden en het overleg plan voor scholen.

Met al deze voorstellen wil minister Deetman het "gebrek aan samenhang" en de vele overlappingen in het overleg binnen de structuur van dit moment tegengaan en wil hij een duidelijk onderscheid maken tussen de advisering over het beleid aan de ene kant en het overleg met belanghebbenden aan de andere kant. Bovendien wil hij de volgorde van advies en overleg duidelijker maken: De ARHO adviseert in een vroeg stadium over het te voeren hoger-onderwijsbeleid. Na de uitwerking daarvan adviseert de Onderwijsraad. De instellingen mogen in deze fase alleen schriftelijk hun commentaar geven op de beleidsvoorwaarden. Pas nadat het beleid door de Tweede Kamer is vastgesteld wordt overleg gevoerd met de gezamenlijke instellingen over de uitvoering daarvan.

Deetman wil in de ARHO 7 permanente leden voor vier jaar benoemen, die op basis van hun deskundigheid en op persoonlijke titel een plaats krijgen in deze raad. Zij moeten onafhankelijk zijn van de verschillende instellingen, zodat de advisering los staat van de belangenbehartiging. Daarnaast kunnen, op voordracht van de permanente leden, die op initiatief van de minister worden benoemd, ook tijdelijke leden worden aangesteld met een specifieke deskundigheid en ten behoeve van één advies.

Christelijke bond in de race voor Personeelsoverleg Voor de eerste keer doet de CFO, CNVbond voor Overheid, Gezondheid, Welzijn en Sociale Werkvoorziening op de Hogeschool, mee aan de verkiezingen voor de Commissie Personeelsoverleg tijdens de tweede helft van oktober. De CFO stelt twee kandidaten verkiesbaar, namelijk A. Stuulen en J . Backbier, die

Piet Farla bleek voor het Curatorium van de theologische faculteit niet geschikt als hoogleraar. Aan Farla's wetenschappelijke kwaliteiten twijfelt nienriand. Maar hij is homofiel. En dat kan blijkbaar niet door de beugel van het Curatorium, lees: het College van Toezicht, lees: de bisschop, lees: Rome.

Een onthullend interview met Farla.

kunnen uitoefenen op de conclusies van het gevoerde overleg.

vervolg op pag. 6

Na de verontrusting over de sluitingsplannen van minister Deetman kunnen de econometristen weer opgelucht ademhalen. De subfaculteit vertrouwt in elk geval op een goede afloop van het 'binnenbrandje'. Afgelopen donderdag waren de Tilburgse tristen in een vanouds gemoedelijke sfeer bijeen ter gelegenheid van de 14e Econometristendag. Op het programma prijkten drie lezingen en een forumdiscussie, dat alles in het teken van 'de Nederlandse economie in nieuw perspectief'. Gasten van buiten de KHT waren prof. dr.

W. Begeer, directeur-generaal van het CBS, drs. L. Groosman van Philips en ir. P. Niessen van het Limburgse Instituut voor Ontwikkeling en Financiering (LIOF). De inbreng van KHT-zijde: prof. dr. D. Schouten met een steunbetuiging aan het adres van de FNV voor haar economisch herstelplan en prof. dr. G. Nielen, die de aanwezigen vergastte op een charmant mini-college in de informatica.

Op de foto v.l.n.r.: Groosman. Begeer, forumvoorzitter prof. Verheijen. Schouten en Nielen.

8/9

3

Ongehoorzaam

"De ME erbij, dan heb je een mooie knokpart i j . " Een van de uitspraken waarmee prof.

Glastra van Loon zijn lezing over burgerlijke ongehoorzaamheid omlijstte.

Filosofie en Recht staan haaks op elkaar.

Dat meent de rechtsfilosoof Bert van Roermund. De wetenschapstheorie en de rechtswetenschap hebben een weinig geestdriftige verhouding met elkaar. Zal het ooit nog goed komen? beiden werken bij Dienst Algemene Zaken. De andere groeperingen die aan de verkiezingen meedoen zijn de ABV A / K A B O , die nu zeven zetels in het CPO bezet, en de onafhankelijken met nu zes zetels.

Personeel werkzaam bij de Overheid en In de sectoren Gezondheidszorg en Maatschappelijk Welzijn heeft over het hele land 90.000 leden. De federatie is ook op andere hogescholen en universiteiten bij het Georganiseerd Overleg betrokken. Op 9 november worden de uitslagen van de CPO verkiezingen bekend gemaakt.

PERS COLOFON MATSERTJES

"Reaktionair" is een rubriek waarin reakties van lezers worden ge­ plaatst. Naam en volledig adres van de schrijver(s) dient bij de redaktie bekend te zijn. Anonieme brieven verdwijnen in de prullemand.

Signatuur Volgens het woordenboek is een signa­ tuur slechts een merk of een handteke­ ning. Pas bij nadere kennismaking kan dus blijken wat deze identiteit werkelijk betekent. Een eerste notitie sinds jaren inzake de signatuur van onze hoge­ school kan dan ook nog niet erg kon­ kreet zijn.

De beide auteurs in Tribune van 16 september j l . lieten zich nogal teleur­ gesteld uit over de recente discussiebij­ drage van het stichtingsbestuur. Zij hebben misschien wel wat te konkrete verwachtingen gehad.

Toch staat er in de notitie van het stichtingsbestuur meer dan een onop­ lettende lezer vermoedt. Men kan er zelfs een inspirerende beginselverkla­ ring van de hogeschool uit lezen. Deze beginselverklaring zou dan inhouden dat men " i n het onderwijs, het onder­ zoek en het dagelijkse werk bijzondere aandacht geeft aan: 1. solidariteit met de ontrechten, de uitgeworpenen en misdeelden, 2. verantwoordelijkheid voor het ge­ schapene, waarvan de toekomst moet worden veilig gesteld, 3. persoonlijke vrijheid gebouwd op lo­ yaliteit en wederzijdse aanvaarding."

In een voetnoot kan men daarbij aante­ kenen dat deze idealen zijn ontleend aan het erfgoed van het christendom, en dat men wil waken tegen die insti­ tutionele strukturen uit datzelfde er­ fgoed, die deze idealen bedreigen.

Het zou toch al heel wat zijn als zo'n

■iMim a t s e r t j e S^HI 'Matsertjes' kunnen worden opgegeven bij de redaktie. Tot 30 woorden kosten ze / 5,­; on­ der nummer / 2,50 extra. Reakties op adver­ tenties onder nummer naar de redaktie sturen.

GEZOCHT: Arnhem/Nijmegen ­ Tilburg v.v. Ik zoek meereismogelijkheid voor 1 of 2 dagen per week. Reacties aan Dijkstraat 19/1, Arnhem of 085­455106. S. Waelen.

TYPEWERK: 2 ervaren secretaresses, wonende te Maastricht, willen gaarne Uw scripties, rapporten e.d. uittyppen.

Voor informatie kunt U bellen 043­ 627526 óf 043­73871 (na 18.00 uur).

TE KOOP: DORIS L ESSING 5 delen romancyclus: Kinderen van het geweld; ƒ 125,—. Tel. 013-632228.

VERVOER: Wie rijdt er dagelijks van of via Loon op Zand naar de KHT? Ik zoek vervoer voor de wintermaanden. Lian v.d. Lee. Tel. 04166-1544.

Shooting from the Hip: de hitlijst

verklaring een uitgangspunt kan zijn voor het functioneren van onze hogeschool. Zo'n idenditeit geeft aan ieder die dat wil ook een stimulans om tot konkrete invulling te komen. Individuele medewerkers, maar ook fakulteiten en diensten kunnen bij de keuze van onderwerpen voor onderwijs en onderzoek, bij de toekenning van gelden en faciliteiten, bij het omgaan met materiaal en in de aandacht voor mensen en groepen waar mogelijk zo'n beginselverklaring in praktijk brengen.

Een goed polemist kan met enkele pakkende zinnen het merendeel der lezers gniffelend in katzwijm doen verzinken.

Niettemin, zeven pagina's na Soudijns column van 16 september in THB vertelt Erwin van den Oetelaar hoe enige Tilburgers naar Den Haag trokken om er te betogen dat het Tilburgse dieronderzoek betere faciliteiten waard was.

Dat was lang voordat termen als TVC, PGM en Structuurcommissie hun intrede hadden gedaan, maar ook toen kon men zonder credentials niets bereiken.

De molens voor het opbouwen van onderzoeksfaciliteiten maalden langzamer dan die van de bezuinigingen. Zo kon het gebeuren dat op het moment dat er van alles minder komt, er toch nog een mooie dierenverblijf bij komt: een rare coïncidentie, maar geen direct verband.

Het beoordelen van het werk van psychologen kan behoorlijk lastig zijn. De hitlijst van de subfaculteit Psychologie gaat over de hoeveelheid gedrukt papier die er is geproduceerd, niet over het belang van het onderzoek. Het onderzoek dat in het nieuwe dierenverblijf wordt uitgevoerd, wordt door Z.W.O. in totaal met zes mensjaren ondersteund, door het S.O. met vier mensjaren, en ook de European Science Foundation betaalde er aan mee.

Opschepperij? Misschien; voor de hitlijst telt het verkrijgen van onderzoeksgelden uit andere bronnen niet mee, maar soms moet een onderzoeker het provinciale belang even vergeten en

Felix Heunks

Diës-feest Op 21 september om 14.30 uur waren wij aan de Centrale kas in gebouw B, teneinde aldaar een kaartje voor het Diës-feest te verkrijgen.

Echter, wie schetst onze verbazing? A l le kaartjes waren reeds verkocht. Dit heeft tot gevolg dat w i j , ondanks dat wij fervente Hogeschoolbezoekers zijn, niet aan ons Diës-feest kunnen deelnemen.

Beste organisatoren, het Diës-feest is voor alle Hogeschoolstudenten, dus ook voor ons. Waarom mogen wij dan niet komen? Kom a.u.b. niet met slappe smoesjes als brandveiligheid of andere kapaciteitsproblemen. Zoek dan een andere lokatie of gebruik een groter gedeelte van de Hogeschool.

Met matig hartelijke groet, (ondertekend door een twintigtal studenten)

Ander Leesvoer Ter Visie, het kwartaalmagazine voor afgestudeerden aan de Katholieke Hogeschool Tilburg opent met een artikel over de wijze hoe het Stichtingsbestuur onlangs heeft gemeend de katholieke signatuur te moeten invullen. Auteur is Gerard van den Heuvel, directeur van de Katholieke Journalisten Academie in deze stad. Van den Heuvel is ook aan de Hogeschool geen onbekende. De neerlandicus is lid van het College van Bestuur geweest. Van den Heuvel over de nota van het Stichtingsbestuur: " Een tekst die ik menselijk, en 'warm' zou willen noemen en die een duidelijke suggestie bevat hoe de levensbeschouwing de wetenschapsbeoefening kan involveren". Op zich een interessant artikel omdat de gehele signatuurdiscussie nog eens de revue passeert. Dr. Jan Terwindt publiceert een monografie over de groei der postdoctoralen. Terwindt komt in deze nieuwe monografie der Hogeschooltelling tot een belangwekkende conclusie.

Hij stelt dat de verhoging van de collegeen inschrijfgelden in het verleden geleid heeft tot een ernstige belemmering van de groei van onze instelling. Vooral va'■'­VVV

zich laten beoordelen in een ander ver­ band. De Nederlandse Stichting voor Psychonomie beoordeelde een van de projecten in 1982 als het op een na beste, maar Soudijn noemt dat project "zinloos en geldverslindend".

Nou zie ik toch nog iets leuks, een drukfout: "falende blijvertjes" (wie wordt er geciteerd?), dat had natuurlijk balende schrijvertjes moeten zijn.

Pieter F.M. Kop

Indio­Tanzania­ koffie Noodgedwongen ben ik in juni overge­ gaan tot het zelf zetten van koffie. De zestuit in gebouw C liet het zo vaak af­ weten dat er niets anders op zat dan een eigen koffiezetapparaat mee te ne­ men. Thuis dronken wij al jaren Tanzania­ en Indio­koffie en van­ zelfsprekend ben ik deze merken ook op de hogeschool trouw gebleven.

Vier collega's drinken met mij mee en de koffie smaakt ook hun voortreffelijk.

Inmiddels is er op onze gang een klei­ ne koffie­automaat geïnstalleerd. Ik heb die koffie een paar keer geprobeerd, omdat beweerd werd dat deze stukken beter zou zijn dan die van de zestuit.

Maar de smaak viel me bar tegen. Dus blijf ik maar bij m'n zelfgezette koffie.

Tenslotte draagt deze consumptie van ± 2 pakken per week ook nog een beetje bij aan rechtvaardiger verhoudin­ gen in de samenleving.

Kees Mijderwijk

tilburgs hogeschoolblad

naf 1980 toen deze gelden bij overheidsbesluit verhoogd werden alsook de betalingsvrijstelling na vijf jaar werd afgeschaft, trad er een trendbreuk op in de groei der postdoctoralen. Vanaf dat jaar lieten accountancy-en in meerdere mate belastingdeskundigen zich als extraneus inschrijven.

Verder: een bespreking van het symposium "Economen over het Nederlands beleid" en de aankondiging van een studiedag van de Stichting Prof. Cobbenhagenfonds-TAEK in de Philharmonic Tilburg. Hier stond de miljoenennota ter discussie. Een prikkelend artikel over 'crisis'wetgeving of hoe bescherming van de werkgelegenheid kan leiden tot werkloosheid. Een verslag over een IVAonderzoek: mogelijkheden en beperkingen van kleine en middelgrote ondernemingen. Tenslotte in de serie 'afgestudeerden die wat te zeggen hebben' drs.

Chris Wouters aan het woord, gemeentesecretaris te Eindhoven. Wouters houdt een pleidooi voor een brede academische opleiding. Over zijn eigen studietijd: "Achteraf denk ik dat ik wellicht nog het meest heb gehad aan de wijsgerige scholing die ik indertijd mocht genieten," aldus de afgestudeerde bedrijfseconoom.

Restaurant

ÜMSK} S^SSi^lfT I l'i

Introductie diner

n^*;;;

W e g e n s e n o r m succes p r o l o n g e r e n w i j onze 2 z e v e n g a n g e n m e n u ' s

Al |^

Vis of vleesgerechten Prijs per couvert / 55.00 D o n d e r d a g rustdag Voor nadere Informatie en/of reservering

Restaurant " D e f l

ScHOUt"

Oranjestraat 4­Tilburg­Centrum (tussen Palelsring en Emmastraat)­Tel. 013­434512­674394

Ba

weekblad voor de katholieke hogeschool tilburg redaktie eddie vaes (hoofdredakteur) twen geurts, lennart kik, angela lodder (assistente) medewerkers paul emonts, wouter van gils, peter pennartz, henk zomer, wilma okkerse, sjef stoop, klaudie blemans, john versieyen. samenstelling redaktieraad prof. mr. p. van seters (voorzitter), dr. j koning, dr. h. van erp, drs. j . van de riet, f. hummelman, m. ackermans (adviseur), t. nilsen, r. geurtsen, a. de laaf, drs. th. schouw. officiële mededelingen buro pers en voorlichting cartoonist ad van haandel, henk van de berg advertenties angela lodder kopij alle kopij moet uiterlijk op donderdag de week vóór het verschijnen in het bezit van de redaktie zijn. redaktle­adres/advertenties hogeschoollaan 225, tilburg, telefoon (alleen voor thb) 662277 en 662506 intern: 2277 en 2606 kamer 207 en 208 (gebouw b) foto rien siers landelijk samenwerkingsverband universitaire pers (up) waarbij verder aangesloten: ad valvas (vu amsterdam), wagenings hogeschoolblad, utrecht universiteitsblad, delta (delft), th­ berichten (eindhoven), tht­nieuws (twente), observant (maastricht), uk (groningen) en ku­nieuws (nijmegen) druk drukken) em. de jong bv, baarle­nassau abonnementen voor niet­hogeschoolleden f 1 5 , ­ per jaargang

De knokploegendemocratie De gehele juridische goegemeente stond in 1972 op zijn kop. De rechtssocioloog C.J.M. Schuyt had de term 'burgerlijl<e ongehoorzaamheid' in zijn proefschrift 'Recht, orde en burgerlijke ongehoorzaamheid' toen nog maar net geïntroduceerd of hij werd van alle kanten belaagd. De dissertatie was gevaarlijk voor de democratie, besloten velen. De inhoud ondermijnde de rechtsstaat. Een overhitte reactie zeker als men nu achteraf de hoofdstukken leest die gaan over burgerlijke ongehoorzaamheid. Toen gebruikte Schuyt ter illustratie van de moderne acties van burgerlijke ongehoorzaamheid het navolgende indianenverhaal van Charles Black. De Pawneeindianen moesten elk jaar als de langste dag was aangebroken een meisje offeren aan hun Zonnegod. Van de naburige stam roofden zij een willekeurig kind en brachten dat naar hun eigen stamplaats.

Aan een paal gebonden en na een rituele dans werd het meisje met pijlen doorboord. De ceremonie moest ieder jaar opnieuw opgevoerd worden om de morele en religieuze orde te handhaven en te verstevigen. Vele Pawnee-indianen gingen om een of andere reden dit wrede gebruik afkeuren, maar ze konden er toch niet onderuit: het was nu eenmaal de wet. Tot op een goede dag een van de vooraanstaande jonge indianen de cirkel rond zo'n offermeisje doorbrak. Nog voordat de pijlen zouden worden afgeschoten liep hij naar de paal waar het meisje aan vastgebonden stond. Hij bevrijdde haar en vluchtte samen met het jonge kind weg. De stamgenoten waren diep onder de indruk van zo'n moedige daad. Hun ogen werden geopend en met een schok zagen zij in dat zulke wrede offers nooit gewenst konden zijn.

Een eenvoudig verhaal waar juridisch Nederland kennelijk bijzonder bang voor was. Zulke heldere inzichten moet je niet op grote schaal verspreiden, dat brengt uitsluitend onrust te weeg. Dat het thema "burgerlijke ongehoorzaamheid" wederom actueel begint te worden, blijkt uit de verschillende publicaties die in de landelijke pers zijn verschenen. Een notitie voor de Tweede Kamerfraktie van de Partij van de Arbeid van oud-fraktielid drs. Ed van Tijn bracht de belangstelling voor de theoretische fundering van het begrip 'burgerlijke ongehoorzaamheid' weer binnen de kaders van politiek en wetenschap. Het is zeker geen toeval dat de grootste oppositiepartij in Nederland teruggegrepen heeft naar de door Schuyt ontwikkelde analyse van het fenomeen burgerlijke ongehoorzaamheid.

In de loop van de jaren zijn de begrippen burgerlijke ongehoorzaamheid en buitenparlementaire actie vermengd geraakt, vervaagd tot omschrijvingen waar alle vormen van protest onder zouden kunnen vallen. Glastra van Loon pleit dan ook in eerste instantie voor een juiste definiëring van het begrip: "Als we spreken over burgerlijke ongehoorzaamheid dan moeten we daar niet alle vormen van protest onder verstaan. Het is een nauwkeurig af te bakenenm activiteit waarvan de kern is dat de burgerlijk ongehoorzame niet uit de democratie treedt, maar integendeel zich binnen de normen van de democratie en de rechtsstaat beweegt. Hij is een gehoorzame ongehoorzame. De democratie laat niet alleen bugerlijke ongehoorzaamheid oogluikend toe maar de parlementaire democratie schept daar ruimte voor, biedt dus mogelijkheden tot het plegen van burgerlijk ongehoorzame daden. In Engeland formuleert men dat aldus 'His Majesty's

Tilburgs Hogeschoolblad

''^M'-hën Br nht mee 'm bet reine gekomen". Zo startte prof. mr.

J.K^èk^m varf Loon donderdagmiddag 22 september de ~--^~ >mng m de door Studium Generale en de vakgroep 0/7 Administratief Recfit (reorganiseerde cyc/us 'Demoirs en beleid'. > 'Se hoogleraar m üe wijsbegeerte van liet recht 'aiitg partijpolitieke standpunten. Wel omlijstte uitspraken als "Burgerlijke ongehoorzaamheio ^an in een intieme verhouding tot elkaar" ^h ' "^^ jQ ^gfj mooie knokpartij".

Sen 'astra van Loon over de lezing.

rechter behoort tot de instituties die nodig zijn om de democratie te kunnen laten functioneren. Want indien je strijd met democratisch tot stand gekomen besluiten laat beoordelen door de makers ervan dan leg je het gewicht al in de schoot van iemand die zich verbonden heeft met zo'n besluit. Terwijl allerlei vormen van criminaliteit kunnen optreden die de wetgever niet heeft voorzien. Je moet dus los van de motieven die de individuele volksvertegenwoordiger of het regeringslid heeft gehad het gedrag van iemand beoordelen naar maatstaven die voor een groot deel niet alleen in de wet staan. "

DE GESCHIEDENIS

Glastra van Loon over burgerlijke ongehoorzaamheid most local opposition', eigenlijk waren dat burgerlijk ongehoorzamen avant la lettre. Zij die zich zo gedragen schikken zich heel nadrukkelijk binnen de grenzen van de democratie."

Staan de normschendingen die ingegeven zijn door politieke motieven op een lijn met gepleegde strafbare feiten uit andere motieven?

Glastra van Loon: "Strafbare feiten pleeg je niet om iets te veranderen aan een maatschappij maar of omdat er een onweerstaanbare drang is of een noodtoestand waarin je niets aan een bepaalde regel gelegen wilt laten liggen. Bovendien als je een strafbaar feit pleegt, hoop je dat de sanctie jou niet zal treffen.

Bij burgerlijke ongehoorzaamheid gaat 't er om dat je de aandacht op iets vestigt, je wilt openlijk zonder geweld een regel overtreden terwijl je weet dat daar een bestraffing op zal volgen. De rechter zal bij de bepaling van de strafmaat rekening dienen te houden met de motieven en omstandigheden waaronder de daden werden gepleegd. Uit het complex van handelingen moet blijken dat de burgerlijk ongehoorzame niet even stiekum

zichzelf tracht te bevoordelen maar dat hij iets wil dienen dat boven z'n eigen belang uitgaat. De rechter wordt geconfronteerd met iemand die in het strafproces zelf meer aan de orde stelt. Hij zal zich dan ook moeten afvragen welk vonnis 't best het funktioneren van de democratie dient. Het bestempelen van burgerlijke ongehoorzaamheid als niets anders dan normale criminaliteit doet niet alleen schade aan de burgerlijke ongehoorzaamheid maar brengt ook schade toe aan de democratie."

Maar de rechter is toch niet het meest democratische instituut om burgerlijke ongehoorzaamheid te beoordelen?

Glastra van Loon: "Een rechter behoort ook niet te functioneren op de manier waarop een volksvertegenwoordiger functioneert. Hij dient binnen het kader van de nauwkeurig omschreven bevoegdheid zijn werk te verrichtten. Altijd onafhankelijk van de politiek. Dat brengt natuurlijk ook verplichtingen met zich mee. Ik zie daar niets ondemocratisch in.

Het is niet democratisch op de manier waarop gekozen vertegenwoordigers en parlement democratisch zijn, maar de

Historische parallellen zijn haast altijd te trekken, sommigen beweren dan aanstonds dat de getrokken lijnen puur toeval zijn, anderen wijzen met klem op de verheldering van het inzicht indien je de juiste historische invalshoek weet te kiezen. Het leerstuk van de burgerlijke ongehoorzaamheid in de democratie ligt in het verlengde, of precieser geformuleerd: is een ontwikkeling en een verfijning van het recht van weerstand tegen de vorst zoals dat in de Reformatie verkondigd is. Op basis van Luthers stelling van het priesterschap van iedere gelovige kan men de volgende redenering opbouwen: wanneer iedere gelovige even direct in verhouding staat tot God dan rijst er een geweldig dilemma. Moet de gelovige meer gehoorzamen aan het door God ingestelde gezag of moet de gelovige gehoorzamen aan de door eigen Bijbellezing ontdekte geopenbaarde wil van God. Dezelfde redenering, het zelfde dilemma komt men met betrekking tot burgerlijke ongehoorzaamheid tegen: moet een democraat altijd democratisch genomen besluiten gehoorzamen of mag hij zich daartegen verzetten. Het antwoord dat de Reformatie gaf, was niet eenduidig. Luther verkondigde, bondig gezegd, aan wiens gezag je onderworpen bent, diens godsdienst behoor je te delen, althans in je uiterlijk gedrag. De Schot John Knox zei bijvoorbeeld dat het volk altijd bevoegd is het gezag af te zetten als dat in strijd komt met de ware godsdienst. Calvijn beweerde dat slechts de magistraten bevoegd waren zich tegen het gezag van andere magistraten te verzetten. De standpunten blijken op een bepaalde manier beïnvloedbaar door wat men te winnen of te verliezen heeft met het standpunt dat men inneemt. Glastra van Loon geeft een anekdote: " J o h n Knox had enkel maar te winnen en niets te verliezen want hij wilde het absolutistische katholieke bewind van Mary Tudor kwijt raken. Hij heeft een geschrift geproduceerd dat de titel draagt 'First blast of the trumpet against the monstruous regiment of women' daar bedoelde hij heel nadrukkelijk het bewind van Mary Tudor mee. Knox beriep zich, om onder haar gezag uit te kunnen komen, op de Heilige Schrift die immers de vrouw onder het gezag van de man plaatst. Een prachtige redenering die, daar zult u het wel mee eens zijn, tamelijk ad hoc is. Het zelfde geldt voor de redenering van Calvijn want ook hij moest rekening houden met zijn eigen positie in Geneve en met de positie van de Hugenoten in Frankrijk.

Voor Luther daarenboven was het belangrijk dat hij alle vorsten van het uit vele vorstendommen bestaande Duitse Rijk achter zich* kreeg." vervolg op pag. 10 29 september 1983

TRIBUNE In de rubriek .Tribune' geven lezers hun opinie op uitnodiging van de THB-redaktie.

De Hogeschool en haar confessie De katholieke signatuur blijft de gemoederen bezighouden.

Deze week een Tribune van Willem Konijnenbelt, hoogleraar in de rechten en dekaan van de juridische faculteit.

De hogeschool heeft een probleem: ze heeft een grondslag. Wie zich herinnert tot hoeveel discussie die grondslag de laatste jaren aanleiding heeft gegeven, stelt zich allicht de vraag of (in hoeverre) de grondslag een lust is of een last.

Hoe zijn we eraan gekomen? Het antwoord op die vraag is niet moeilijk. De hogeschool is opgericht als katholieke instelling, om de zonen en dochters van de katholieke families in het katholieke Brabant de kans te geven te studeren in vertrouwde, katholieke omgeving; en bovendien om katholieke geleerden die aan de rijksuniversiteiten vrijwel geen kans op een professoraat hadden, de mogelijkheid te geven hoogleraar te worden.

Twee omstandigheden speelden dus in hoofdzaak een rol: het verlangen naar emancipatie van een bevolkingsgroep, en de-toen als vanzelfsprekend aanvaarde - verzuiling. De eerste omstandigheid is niet meer aktueel; en de verzuiling lijkt in haar nadagen te verkeren, al zijn er altijd nog die haar hartstochtelijl< voorstaan. Met dat al heeft de katholieke signatuur van de hogeschool indertijd bepaald grote betekenis gehad. Maar hoe moet iemand die de verzuiling thans afwijst, er anno 1983 over oordelen?

Om te beginnen moet worden vastgesteld dat de signatuur van de KHT niet tot (blijvende) rigiditeit heeft geleid: aan studenten wordt - anders dan om admi-

nistratieve redenen - niet gevraagd of ze katholiek zijn of geweest zijn, en voor de benoeming van docenten werkt de grondslag evenmin als benoemingsvereiste. Een belangrijk percentage van de docenten bestaat uit niet-katholieken: humanisten (in ruime zin), protestanten, joden... Zelf beschouw ik mij als (protestants) christen-humanist, en de signatuur van de hogeschool heb ik nog nimmer als belemmering, dwang of drang in enigerlei zin ervaren. In het negatieve derhalve: last heb ik er nooit van gehad.

Ook van collega's heb ik nooit gehoord dat de grondslag hen in enig opzicht zou hebben gehinderd in hun werk. Voor wat deze kant van de zaak betreft lijkt er geen aktuele noodzaak te bestaan, de grondslag af te schaffen.

Heeft de grondslag ook een positieve betekenis? De discussiebijdrage van het

.^— Stichtingsbestuur doet een serieuze poging, aan de grondslag een aantal gezichtspunten te ontlenen die een begin van oriëntatie zouden kunnen vormen: de scheppingsgedachte, de menswording Gods, de gemeenschapsgedachte

Geheugen

Ik heb, ambtshalve, meer dan duizend psychologieboeken gelezen. Stel nu dat ik op straat wordt aangehouden door een gemaskerde bandiet die mij met een pistool bedreigt. Hij snauwt mij het volgende toe: "Een psychologisch inzicht, of je leven.'" V\le\k psychologisch inzicht denkt u dat ik hem dan zal geven? Waarschijnlijk zal ik, stotterend, het volgende antwoord aan de bandiet geven; "Om de maan-illusie ongedaan te maken, moet je tussen je benen doorkijken."

Direct daarna word ik doodgeschoten, want de bandiet denkt natuurlijk dat ik hem er tussen neem. Ten eerste weet hij niet wat de maan-illusie is. Ten tweede geloven bandieten nu eenmaal nooit, dat het verstandig is om tussen je benen door te kijken.

De tijd ontbreekt om alles uit te leggen; de beledigde schurk heeft de trekker al overgehaald.

Zo zal het gebeuren. Als ik snel iets voor de geest moet halen, komen alleen rare scènes of absurde bewegingen tevoorschijn. Hoe werkt uw geheugen? Het mijne produceert bij voorkeur anecdofische fragmenten.

Hoe luidt de wet van Buys Ballot? Dat moet ik opzoeken; ik weet alleen hoe de aardrijkskunde-lerares er bij zat toen zij ons die wet uitlegde.

Jarenlang glipte het verschil tussen de begrippen "dorsaal" en "ventraal" steeds weer uit mijn geheugen weg. Ik kon het onderscheid tussen die twee termen pas onthouden toen ik Winnie de Poeh ben gaan lezen. Want in dat boek komt een uil voor, die op pedante wijze over dorsale spieren praat.

Tilburgs Hogeschoolblad

en de traditie. Het probleem dat ik ermee heb is, dat ze voortkomen uit een bepaalde wijze van theologiseren; een wijze die morgen, als er een andere wind waait, met evenveel recht door een andere wijze van theologiseren kan worden vervangen. Vele KHT-ers zal getheologiseer überhaupt niet aanspreken; anderen zullen zich in het stuk dat ds. Van den Akker voor het Stichtingsbestuur opstelde niet herkennen; een derde kategorie kan er iets van haar eigen levensbeschouwing in terugvinden; nog anderen zullen uitsluitend geïnteresseerd zijn in de vraag wat een bepaalde invulling van de signatuur voor konsekwenties heeft voor onderwijs, onderzoek, toelatings- en personeelsbeleid. Hoe het zij, ik geloof niet dat theologisch geaarde beschouwingen tot een concensus zullen kunnen leiden; daarvoor zullen de opvattingen over zin, inhoud en konsekwenties ervan tezeer blijven uiteenlopen.

De KHT is niet alleen een katholieke instelling voor wetenschappelijk onderwijs en onderzoek, ze is tevens een bijzondere universitaire instelling. Bijzonder, dat wil zeggen dat haar institutionele hoogste gezag niet de minister van 0. & W. is, maar het bestuur van een particuliere organisatie, de Stichting KHT. Uit een oogpunt van vrijheid van wetenschapsbeoefening hecht ik er zeer aan, dat er niet alleen openbare maar ook bijzondere universiteiten zijn. Niet omdat om één, niet onbelangrijk, aspect te noemen - bijvoorbeeld het benoemingsbeleid aan de rijksinstellingen thar)s zo zou zijn dat sommige filosofische, theologische of andere stromingen er zouden worden geweerd of bijzonder gepousseerd. Maar omdat je nooit weet, of dat over enige tijd niet anders zal wezen. Het bestaan van de bijzondere universitaire

instellingen zie ik als een institutionele waarborg voor pluriformiteit en vrijheid van wetenschappelijk onderwijs en onderzoek in ons land.

Een probleem hierbij is, dat juist het katholieke karakter van de hogeschool potentieel ook vrijheidsbedreigend is. Dat komt met name omdat de hogeschool gelieerd is aan een in essentie centraal geleid machtsinstituut, de Kerk van Rome. In machtstermen gesproken geldt daarvoor, dat je nooit zeker weet wat je er op den duur aan zult hebben. Is Johannes Paulus II te vergelijken met zijn pauselijke voorganger Johannes XXIII? Betekent bestuurd worden door Simonis hetzelfde als bestuurd worden door Alfrink, of een Bluyssen, of een Ernst of een Gijsen?

Wat mi] enigszins bezwaart, is niet de signatuur van de hogeschool op zich; in dat geval had ik nooit gehoor moeten geven aan het verzoek, hier te komen doceren. Wat me wel enigszins bezwaart, is het goedkeuringsrecht dat de bischoppenconferentie heeft met betrekking tot de statuten van de stichting KHT en de benoeming van de leden van het stichtingsbestuur. Op het ogenblik is er geen aanleiding, daarvan spoedig onheil te verwachten. Maar niemand kan voorspellen hoe de zaken er over een aantal jaren zullen voorstaan. Dezelfde redenen die maken dat ik voorstander ben van het bestaan van bijzondere universiteiten, maken dat ik voor de hogeschool een lossere band met de kerk als instituut zou wensen.

Ik vat samen: de KHT moet, wat mij betreft, vooral een bijzondere instelling blijven; haar signatuur hoeft ze niet af te schaffen; maar ze moet losser komen te staan van de katholieke kerk.

Willem Konijnenbelt.

a

Wat is een parameter? Het is een term die in mijn vaak heel vaak gebruikt wordt.

Toch vergeet ik steeds weer de exacte betekenis van dat woord. Heel dom: je hebt meer dan duizend psychologieboeken gelezen, maar je weet nog steeds niet wat een parameter is. Studeer jij wel met vrucht, Soudijn? Sorry, meester: ik zoek nog steeds naar een goede anecdote waar een parameter in voorkomt. Op dit moment kan ik me alleen de tientallen keren voor de geest halen dat ik in hef woordenboek zat te bladeren om weer eens achter de betekenis van het begrip "parameter" te komen.

Ik ga zelden naar de bioscoop en kijk heel weinig naar de televisie. Het is niet nodig; de hele dag door produceert mijn geheugen een komische film. 's Nachts neemt een zusterbedrijf het werk over en word ik getracteerd op malle dromen.

In Amsterdam heb ik jarenlang trouw college gelopen. Waf vertelde professor Duijker tijdens zijn inleiding in de psychologie? Ik kan me niet eens herinneren of hij de maan-illusie heeft uitgelegd; ik weef alleen hoe hij sigaren rookte (smakgeluiden en diepe zuchten in de microfoon].

Waf kregen we fe horen op hef college psychofysiologie? ]awél, dat herinner ik me heel goed. Op het college vertelde professor Visser hoe je midden in de nacht in Brussel katten kunt vangen op parkeerplaatsen voor auto's. Waarom je nu uitgerekend in Brussel katten moet vangen als je in Amsterdam studeert? Ik ben het vergeten. Hef zal wél ergens goed voor geweest zijn. Maar Visser kon zijn nachtelijke escapades in Brussel heel mooi uitbeelden.

Van de briljante psycholoog professor Barendregt heb ik veel geleerd, maar ik ben vergeten wdf. Ik weef echter nog goed hoe hij tijdens een college de grondbeginselen van hypnose demonstreerde. Aan het begin van hef college-uur werd een student naar voren geroepen die door Barendregt persoonlijk in trance zou geraken. De student nam plaats op een stoel, de professor sprak hem mompelend toe, maar er gebeurde niets. Barendregt wilde niet van ophouden weten; hij bleef mompelen en de student bleef er maar gewoon bijzitten. Na anderhalf uur joeg Barendregt hem met een snauw weg. "Een ander.'" schreeuwde de professor. Er kwam een andere student naar voren.

Die werd in twintig seconden door Barendregt in trance getoverd, en toen mochten wij gaan.

Dames en heren, meisjes en jongens. Dit was een college over de werking van hef geheugen. Een enkeling wil misschien nog horen wat de maan-illusie is. Maar als ik dat vertel, vergeef u het direct weer. Zoek hef maar op in een encyclopedie of een psychologieboek. Kijk dan meteen even tussen uw benen door. Dat is een probaat middel tegen gemaskerde bandieten.

29 september 1983

Productverantwoordelijkheid

Overheid en bedrijfsleven vragen practische academici Houden universiteiten zich we/ voldoende bezig met de vraag of hun afgestudeerden voldoen aan de eisen die hun toe­ komstige werkgevers stellen? Dit was zowat de kernvraag op het symposium op 21 september in de Aula van de Katholieke Hogeschool Tilburg over de productverantwoordelijkheid van de universiteit.

s 2.

5' S o­ 2.

09 3 (O 3 IQ

<

O O

■<

3 o 2.

E" 3 O

■o

■a

o 3

a «a o 3

<

0) 3 3­

a f*

o

a

3 Q. O ■O

c c

o 3 O

Het symposium dat georganiseerd was door het jubilerende dispuut 'A One' trok ruim 70 belangstellenden. Als inleiders traden op: Dr. Ir. Geerlings, hoofd Re­ search en Technologie van Akzo, de Amsterdamse hoogleraar Tuininga en Drs. L. Vredevoogd, plaatsvervangend directeur­generaal van het Ministerie van Onderwijs en Wetenschappen. De Til­ burgse hoogleraar belastingrecht Ch. Geppaert zat het symposium voor.

In zijn inleidende beschouwing wees Geppaert erop, dat het universitaire on­ derwijs voor belangrijke keuzes staat.

Moeten de leerplannen voornamelijk ge­ richt blijven op theorie of moeten prakti­ sche vaardigheden meer accent krijgen.

Deze vraag wordt belangrijker nu de be­ roepsinvoeging van academici steeds groter zorgen baart. Geppaert vond de versterking van de rechtspositie van de student een goede zaak als dat leidt tot een duidelijke afbakening van rechten en plichten. Een verbetering van de rechtspositie van studenten mag niet lei­ den tot versoepeling van exameneisen.

Dat verzwakt de concurrentiepostie van academici op de arbeidsmarkt die er met 12.000 werkzoekende afgestudeerden niet bijster rooskleurig uitziet.

V.U.­professor Tuininga onderstreepte de productverantwoordelijkheid van de universiteit. Universitaire docenten moe­ ten zich niet afvragen wat willen w/; stu­ denten leren. Zij moeten zich ook bezig houden met de vraag welke vaardighe­ den studenten nodig hebben om zich in een beroep te ontplooien. Discussies over de invulling van de Tweede fase stelden hem enigszins teleur. De aan­ dacht is vooral gericht op de toekomst van de onderzoeksopleidingen. Over be­ roepsopleidingen van de Tweede fase

horen we bitter weinig, zo betoogde hij.

Tuininga was van mening, dat verande­ ringen in de onderwijsfilosofie van uni­ versiteiten nodig zijn. H et discipline­ gerichte opleiden verschaft studenten een behoorlijke dosis kennis en vaardig­ heden om die kennis toe te passen. Wat onderbelicht blijft is het probleemgerich­ te denken. De vraag: wat gebeurt er in de maatschappij met mijn kennis komt veel te weinig aan bod. Tuininga bena­ drukte het belang van stages die nog tij­ dens de universitaire opleiding studenten praktische leerervaringen verschaft. Ook Geppaert vond, dat stages de maat­ schappelijke werkelijkheid dichter bij stu­ denten brengt. H ij wees echter op het gevaar van studievertraging als de prak­ tijkperiode te sterk uitloopt. In zijn inlei­ ding relativeerde Drs. L. Vredevoogd de ernst van de academische werkloosheid.

Weliswaar zijn er 12.000 werkloze acade­ mici ingeschreven bij Gewestelijke Ar­ beidsbureaus. Maar tegenover het aantal van ruim 800.000 werkzoekenden valt dat nog wel mee. Wei maakte hij zich zorgen over verdringingseffecten op de arbeidsmarkt waarbij de mensen met de hoogste opleidingen arbeidskrachten met minder diploma's uit de mefkt con­ curreren. Vredevoogd schetste in vogel­ vlucht de relatie tussen de verantwoor­ delijkheid van de overheid en de product­ verantwoordelijkheid van universiteiten.

De overheid moest een voorwaarden­ scheppend beleid voeren. Doel van dat beleid is het vergroten van de rationaliteit van de besluitvorming van alle betrokke­ nen bij het hoger onderwijs.

Maak de kwaliteit van onderzoek en on­ derwijs zichtbaar en toets die vervolgens op de betekenis in de beroepsuitoefening van academisch opgeleiden. Op die ma­

Voor de voorlichtingsdag van 20 oktober a.s. ten behoeve van a.s. studenten worden gevraagd:

GROEPSBEGELEIDERS/STERS

Onze belangstelling gaat vooral uit naar mensen die al eens eerder, in introduktie of mentoraat, met dat bijltje hebben gehakt.

De taak van de groepsbegeleider/ster op de voorlichtingsdag zal hoofdzakelijk bestaan uit het gidsen en informeren van een groep aanstaande studenten en ouders.

Het programma van de voorlichtingsdag valt in twee delen uiteen: 's ochtends worden na korte praatjes door rektor en studentendekaan, groepen gevormd die vervolgens naar eigen keuze een aantal aktiviteiten kunnen ondernemen, zoals daar zijn: bezoek aan de informatiemarkt, stu­ dentenflats en/of sporthal, rondleiding door de Hogeschool enz. De middag staat in het teken van de studie­informatie.

Op maandag 13 oktober is er een instruktiemiddag voor de groepsbegeleiders/sters.

Je kunt je opgeven bij: Informatiecentrum DSW, Gebouw N Kamer 6, tel. 662211,

nier kunnen studenten hun vakkenpak­ ket aanpassen aan wensen met betrek­ king tot hun beroepskeuze. Actuele ge­ gevens van de arbeidsmarkt vergroten de rationaliteit van het keuzeproces. Vre­ devoogd bepleitte een grote flexibiliteit van het hoger onderwijs. Leerplannen moeten kunnen voldoen aan een geva­ rieerde onderwijsbehoefte met ruimere studiemogelijkheden. Bij die grotere flexibiliteit hoort ook een gedifferen­ tieerd stelsel van onderzoeksbijdragen en een herstel van het profijtbeginsel. Vre­ devoogd sprak over een sturing door middel van incentives. Een bureaucra­ tisch besturingsmodel voor het hoger onderwijs waarbij de overheid niet alleen geldmiddelen beschikbaar stelt maar uni­ versiteiten ook aan een strakke regelge­ ving bindt wees Vredevoogd van de hand. H et zou te zeer afbreuk doen aan de autonomie van de instellingen en de zo gewenste flexibiliteit te kort doen.

Dr. Ir. Geerlings van Akzo stelde, dat het bedrijfsleven ruimschoots aandacht besteedt aan de marketing van produc­ ten. Kwaliteitszorg en prestatiemeting zijn onlosmakelijk verbonden met een doelmatige bedrijfsvoering. Universitei­ ten konden daar wat van leren. Geerlings wees erop, dat in de huidige situatie de productverantwoordelijkheid vooral bij de student ligt. H ij moet er voor zorgdra­ gen dat zijn opleiding hem aan de ge­ wenste baan helpt. Toch let het be­ drijfsleven bij het werven van personeel niet alleen op kennis en de vaardigheid om die kennis toe te passen. In het re­ cruteringsbeleid en selectie spelen karak­

tertrekken zoals betrouwbaarheid, door­ zettingsvermogen en het vermogen om te kunnen relativeren een hartig woordje mee. Overigens hield Geerlings zijn ge­ hoor voor, dat er geen wonderge­ neesmiddel bestaat tegen de werkloos­ heid onder academici. Ook in de ons om­ ringende landen baart de werkloosheid onder hoogopgeleiden steeds meer zor­ gen. Tuininga onderkende ook dat werk­ loosheid onder academici een structureel vraagstuk is. Maar je komt geen stap ver­ der door bij de pakken neer te zitten.

Neem het initiatief om een bedrijf te star­ ten. Waarom kunnen wij niet wat in Amerika wel kan. Tuininga liet in het midden hoe het benodigde startkapitaal bijeengebracht moet worden.

Verder discussieerden de aanwezigen over de beroepsmogelijkheden van de eerste fase doctorandus. H ebben we te maken met een veredelde H BO­er of met een academicus van de tweede garni­ tuur? Symposium­voorzitter Geppaert besloot de discussie met de opmerking dat overheid en bedrijfsleven het de uni­ versiteit bij het nakomen van hun pro­ ductverantwoordelijkheid niet gemakke­ lijk maken. Overheid en bedrijfsleven vra­ gen om praktische academici maar stel­ len ook hoge eisen aan de kwaliteit van onderzoek. Juist de noodzaak om uitste­ kende onderzoeksresultaten te leveren beperkt de mogelijkheid om universitaire docenten te trainen in het opleiden van academici met praktische vaardigheden waar overheid en bedrijfsleven kennelijk zo om verlegen zitten.

Nulnummer 'H oger Onderwijs'

tenschappelijk Onderwijs en H oger Be­ roepsonderwijs. 'De informatie ver­ schijnt onregelmatig en versnipperd "als gevolg van de afwezigheid van één dui­ delijk kanaal." H et Tijdschrift voor H oger Onderwijs heeft de intentie om die ka­ naalfunctie te gaan vervullen. Men mikt op docenten, studenten, bestuurderen op lokaal en landelijk niveau als lezers én auteurs. H et blad telt een vaste redaktie van zeven personen en wordt gerug­ gesteund door een zeer uitgebreide re­ dactieraad waarin wetenschappers en onderwijskundigen uit alle windstreken van ons land zich hebben verenigd. Niet zonder pretentie kondigt het blad aan al­ leen artikelen te zullen publiceren "van een kwalitatief hoog niveau, zonder daarbij echter al te specialistisch te wor­ den".

Omdat de vele, recente veranderingen in het hoger onderwijs zich voor een groot deel 'onttrekken aan de waarneming van het onderwijsveld' en omdat het de be­ leidsmakers nogal eens ontbreekt 'aan kennis van wat in het veld leeft'. Ziedaar de beweegredenen voor de oprichting van het Tijdschrift voor Hoger Onder­ wijs. Vorige week verscheen een nul­ nummer van de nieuwe publicatie die zal worden uitgegeven door Van Loghum Slaterus/Bohn, Scheltema & H olkema in Deventer. De redactie van het kwar­ taalblad heeft een gebrek aan overzicht geconstateerd in de informatie over We­

Henk Zomer.

'NPAARSmUNm VAN DE Il/mr GB>R(mmERDE DRUKKBi Krips Repro ­ drukker van de meeste proefschriften in Neder­ land ­ stelde een aardig stellingenboekje samen U ontvangt het ais u u w dissertatie in produktie geeft bij Krips Repro. e Bel voor informatie met O de afdeling Dissertaties.

krips repro meppel Kaapweg 6, 7944 HV Meppel Postbus 106, 7940 AC Meppel telefoon 05220­53731

a

SG-cyclus over arbeidstijdverkorting

Wie wordt er beter van?

Drieëntwintig november 1982 zal wellicht de geschiedenis ingaan als de dag waarop de doorbraak in de strijd om de arbeidstijdverkorting (ATV) tot stand kwam.

Toen sloten de centrale werknemers- en werkgeversorganisaties in de Stichting van de Arbeid een akkoord waarin de partijen lieten vastleggen te zullen streven naar een substantiële vorm van ATV. Sindsdien zijn In verschillende bedrijfstakken en ook in het overleg tussen overheid en ambtenarenbonden concrete resultaten geboekt. De veertig urenmuur lijkt definitief geslecht. Eind 1984 zal volgens een groot aantal nieuwe collectieve arbeidsovereenkomsten de 38-urige werkweek van kracht zijn. De minister van Sociale Zaken hoeft z'n dreigement, om in te grijpen in de arbeidsvoorwaarden en eenzijdig ATV op te leggen, niet uit te voeren.

Sindsdien is er ook een stroom van discussiebijdragen op de opiniepagina's van

"Arbeidstijdverkorting moet. Zo nodig moet de overheid tierverdeling van werk dwingend opleggen."

"Arbeidstijdverkorting is een schijnoplossing. Geen reddingsvlot maar drijfzand. Het leidt tot verdergaande nationale verarming."

"Werktijdverkorting is een saneringsinstrument om overtollige arbeid uit te stoten. Het speelt vooral de deelnemers in de kaart." Tot zover een bloemlezinkje van prikkelende stellingen over arbeidstijdverkorting. De komende vier weken levert ook Studium Generale met twee lezingen en een tweetal discussiebijeenkomsten een bijdrage aan deze actuele discussie. de nationale dagbladen over het onderwerp op gang gekomen. Naarmate korter werken steeds meer realiteit wordt, blijken vooral de kritici zich steeds vaker te roeren. "Arbeidstijdverkorting is een schijnop/ossing,"waarschuwt de Leidse hoogleraar van Praag. "De uitvoerbaarheid is gering en de arbeids- en /(apitaall(osten zullen stijgen."

Zijn Tilburgse college Arie Kapteyn heeft het beeld van troepen lemmingen voor ogen die zich collectief in zee storten: "Een vakbeweging die vecht voor een verlaging van het inkomen van haar leden en een regering die denkt economische problemen aan te moeten pakken door mensen te verbieden zich in te spannen kunnen slechts op zelfvernietiging uit zijn." ATV is geen reddingsvlot maar drijfzand, het leidt tot verdergaande nationale verarming, aldus Kapteyn.

Zowel Kapteyn als Van Praag zijn van mening dat ATV in een tijd van neergaande economische ontwikkeling géén haalbare zaak is en zelfs averechts kan uitpakken. Die stelling wordt ook ondersteund door Ferd Crone, die in ATV een "saneringsinstrument ziet voor overtollige arbeid".

Ondernemers streven naar vormen van werktijdverkorting die regelrecht schommelingen in het productieniveau volgen, aldus Crone. Per saldo kan de arbeidsproductiviteit dan stijgen.

Een flexibele organisatie van de ATV toegespitst op de specifieke bedrijfssituatie speelt vooral de ondernemers in de kaart. De vakbonden zullen dan ook met name hun kracht op bedrijfsniveau moeten mobiliseren om ervoor te zorgen dat ATV ook daadwerkelijk arbeidsplaatsen oplevert. Zo vraagt de problematiek van ATV de vakbeweging om een herbezinning: machtsvervorming op nationaal en bedrijfstakniveau is voor de komende jaren geen voldoende garantie voor een greep op het arbeidsvoorwaardenbeleid.

De cyclus van Studium Generale bestaat uit een viertal onderdelen. De filosoof en historicus Ger Harmsen bespreekt de geschiedenis van arbeidstijdverkorting en zal met name ingaan op de overeenkomsten tussen de discussies nu en in de jaren dertig over arbeidstijdverkorting als remedie tegen de grote werkloosheid.

Een week later staat de organisatorische problematiek van ATV op het programma. In een discussiebijeenkomst wordt de theorie aan de praktijk (bij DAFtrucks) getoetst. Willem de Lange van de vakgroep Organisatie van de KHT gaat in op de bevindingen van een onderzoek naar de bereidheid tot en de mogelijkheden van arbeidstijdverkorting op de hogeschool.

Dan volgt een forumdiscussie over de (on)wenselijkheid van een algemene arbeidstijdverkorting. Vanuit vier verschil-

Nazorg kankerpatiënten slecht georganiseerd Kankerpatiënten kunnen een belangrijke steun ondervinden van contacten met lotgenoten. Door emotionele ondersteuning en het uitwisselen van ervaringen kunnen sociale problemen, onzekerheid en angst gerelativeerd worden. Kankerpatiënten hebben een grote behoefte aan informatie over het verloop en de oorzaken van de ziekte. Een belangrijke bron hiervoor is de medisch-specialist en artikelen uit tijdschriften en boeken. Wat dit betreft worden patiënten niet veel wijzer door contacten met lotgenoten. Het is daarom belangrijk dat nazorgorganisaties goed voorlichtingsmateriaal ontwikkelen. Van zijn huisarts ondervindt een patiënt weinig ondersteuning, omdat de arts vaak niet op de hoogte is van de medische en psychosociale toestand. De huisarts zou tijdens zijn opleiding aandacht moeten besteden aan de begeleiding van kankerpatiënten. Ook zouden artsen en verpleegkundigen beter op de hoogte moeten zijn van het werk van hulporganisaties, zodat ze sneller kunnen doorverwijzen.

Dit zijn enkele conclusies uit een rapport van het IVA, het Instituut voor SociaalWetenschappelijk Onderzoek aan de KHT, dat gemaakt is in opdracht van en in samenwerking met het Koningin Wilhelmina Fonds voor de kankerbestrijding. Het rapport 'Contacten tussen kan-

Tilburgs Hogeschoolblad

kerpatiënten' is een samenvatting van drie deelonderzoeken naar het functioneren en de effecten van "lotgenotencontact" bij kankerpatiënten. De schrijvers H.W. van den Borne en J.F.A. Pruyn hebben in 1981 de samenwerking onderzocht tussen organisaties van (ex)patiënten die lotgenoten bezoeken, en ziekenhuizen en andere gezondheidsinstellingen. Vorig jaar werden de achtergronden van het contact van kankerpatiënten met hun lotgenoten bekeken.

Verder werden 133 interviews gehouden met vrijwilligers /(ex-)patiënten die aktief zijn in nazorg- en begeleidingsgroepen.

De psychosociale nazorg van kankerpatiënten is over het algemeen slecht georganiseerd. De meeste patiënten kennen zelf geen hulporganisaties, en professionele hulpverleners kunnen hun vaak niet verder helpen. Vrijwilligers van nazorgorganisaties vinden dat ze te weinig beg*»leiding krijgen van professionals. Ook is de financiële ondersteuning niet optimaal: met meer subsidie kan het aantal contacten tussen patiënten groeien, en kan de voorlichting uitgebreid worden.

Verder is er een gebrek aan mankracht bij verschillende organisaties, en hebben sommige vrijwilligers de behoefte om met collega's samen te werken. De onderzoekers vinden het wenselijk dat ervaringen worden uitgewisseld binnen de

nazorgorganisaties zelf, en tussen de vrijwilligers van organisaties van verschillende kankertypen onderling: "Zowel van de uitwisseling van negatieve als positieve ervaringen kunnen vrijwillgers veel van elkaar leren".

Uit het onderzoek blijkt dat behoefte aan contact met andere patiënten verschilt per type kanker. Verder onderzoek op dit gebied wordt door de schrijvers van het IVA-rapport aanbevolen. Ook vinden ze vervolg van pag. 1

ARHO Voor de Academische Raad, die bestaat uit vertegenwoordigers van de verschillende instellingen, is in de nieuwe opzet geen plaats meer. Voor de HBO-raad komt de adviesfunctie te vervallen, maar volgens Deetman kan deze raad voorlopig blijven bestaan als representatief orgaan in de nieuwe overlegstructuur, dus als vertegenwoordiger van de hbo-instituten.

Het geld dat op dit moment wordt uitgegeven aan de academische raad en hboraad blijft in principe ter beschikking staan van de nieuwe advies- en overlegstructuur. De ARHO zal daarin van het overleg door de instellingen zelf moe-

lende belangenopties - werknemers, werkgevers, vrouwenbeweging en overheid - komen argumenten voor en tegen ATV aan bod. Prof. Arie Kapteyn, verklaard tegenstander van algemene ATV, komt de voorstanders kritisch aan de tand voelen.

De cyclus wordt besloten met een lezing van emeritus-hoogleraar Kwant, die de problematiek in een bredere beschouwing over de plaats van de arbeid, arbeidsmoraal en arbeidsethos in onze westerse samenleving zal plaatsen.

Kwant wil nagaan in hoeverre de uit deze arbeidsmoraal voortkomende problemen, waar we blijkens de almaar toenemende werkloosheid steeds navranter mee geconfronteerd worden, überhaupt oplosbaar zijn in de toekomst.

L.K.

Het programma Donderdag 6 oktober - T3.30 uur - zaal AZ 10 De organisatorische problematiel< van arbeidstijdverl<orting met medewerking van: drs. N. Westpalm van Hoorn (Buro Berenschot) mr. J . Albers (DAF-Trucks Eindhoven) drs. W . de Lange (vakgroep Organisatie KHT).

Donderdag 13 oktober - 13.30 uur - zaal AZ 10 Forumdisl<ussie over arbeidstijdveritorting met medewerking van: Dick van der Laan (Industriebond FNV) Titia Bos (FNV) Arnout Weeda (Ministerie van WVC) Donderdag 20 oktober - 13.30 uur - zaal AZ 10 Bestaan en baan, nu en morgen Een wijsgerige bezinning door Prof. dr.

R.C. Kwant.

het belangrijk dat in "onderzoek", begeleiding en massacommunicatie" meer aandacht wordt besteed aan de positieve effecten van kanker. Meer dan de helft van de bij het onderzoek betrokken patiënten zei dat ze door hun ziekte meer van het leven zijn gaan genieten. Kanker is nog altijd taboe; daarom zijn volgens de onderzoekers deze positieve ervaringen steeds overschaduwd door de problemen.

De samenvatting van de drie deelonderzoeken is verkrijgbaar bij het IVA, en kost f 7,50. ten worden gefinancierd. Zij krijgen daarvoor in het rijksbijdrage een extra bedrag per student.

In een eerste reactie op de plannen van minister Deetman zegt de voorzitter van de Academische Raad, dr. G. Brenninkmeyer, dat de koers die de minister "nauwelijks beargumenteerd" nu uitzet in het licht van de voorgeschiedenis onbegrijpelijk is. Brenninnkmeyer: "Realisering van de voorstellen zal de invloed van personeel en studenten op de beleidsvorming in hoge mate verminder e n " . Volgens de HBO-raad is het ontwerp van Deetman een bevestiging van de rol die de HBO-raad nu al vervult.

Het bestuur van de raad beschouwt de plannen van de minister dus niet als een verrassing maar verwijt de bewindsman wel onduidelijkheid.

Bert Bakker/UP.

29 september 1983

V

##

ü

Filosofie en reclit staan iiaaics op eiicaar

"Ik heb in mijn proefschrift 'Wetten en Weten' geprobeerd om met de ogen van een filosoof te kijken naar het bedrijf van de jurist en daarbij een weinig gangbare methode gekozen. Je kunt de jurist zelf aan het woord laten en hem laten zeggen wat hij onder zijn wetenschapsbeoefening verstaat. Of je laat je anker neer voor de een of andere gevestigde wetenschapstheorie en beoordeelt vanuit dét gezichtspunt de juridische wetenschap.

Ik heb dat dilemma pogen te doorbreken omdat die twee wegen eigenlijk spiegelbeelden zijn van elkaar. Ik heb me afgevraagd, vanuit een globaal zicht op het recht in onze cultuur, welke wetenschapstheoretische uitspraken je over dat recht kunt doen. En ik beschouw het recht, inclusief de rechtsdogmatiek, dan als een verbijzonderende herhaling van waarden die onze cultuur tot de hare heeft gemaakt. Ofwel: het recht bevestigt en versterkt op een speciale manier voortdurend de waarden van onze cultuur".

"Nee, ik laat me niet verleiden tot banale uitspraken over de ondeugdelijkheid van ons rechtssysteem. Mijn verhaal geeft toch al voldoende aanleiding voor allerlei triviale exegeses. Dan maar wat vager blijven. Ik hou liever een slag om de arm dan dat ik omwille van de journalistiek duidelijkheid ga beweren dat de hele rechtsdogmatiek maar op de helling moet".

Bert van Roermund (361 houdt zich op de vlakte. Hij promoveerde deze maand tot doctor in de wijsbegeerte op een proefschrift over de verhouding tussen filosofie en recht. Zijn hypothese zeer in het kort: het recht laat vooral het récht tot z'n recht komen, niet de mensen. Van Roermund wil enkele wortels van onze rechtscultuur blootleggen." Niet om te ontmaskeren, maar om te ontnuchteren."

Een vraaggesprek over conservatisme, politiek terrorisme en juridische regelneverij.

"Dat is niet zo'n geweldig revolutionaire opmerking. Maar ik wijs op het gevaar van een cirkelbeweging. Het recht is niet, zoals vaak beweerd, een voortdurende aanpassing aan de ontwikkelingen in de maatschappij, maar het houdt eerder vast aan wat in die maatschappelijke ontwikkeling het gelijkblijvende element is. Mijn hypothese luidt dat het positief recht, naar zijn diepere structuur beschouwd, eerder in strijd dan in overeenstemming is met datgene wat het nastreeft: ieder tot zijn recht te laten komen. Onze gehechtheid aan regels en de invulling ervan via de juridische dogmatiek zijn heel wezenlijke elementen van die tegenspraak. En we blijken niet in staat om een ander recht aanwezig te stellen, hoe fraai we het recht ook kunnen denizen."

Is het recht dus per se conservatief?

Van Roermund: " N o u , ik wil niet de opmerking voor mijn rekening nemen dat het recht enkel een banale, conservatieve bezigheid is. Maar het recht conserveert wél, zij het op een zeer fijnmazige manier. Het lijkt steeds alsof wij zeer alert, juridisch reageren op allerlei ontwikkelingen, tenwijl de differentiatie van het recht er juist voor zorgt dat zekere waarden steeds vaster in het zadel komen. De begrippen die het recht hanteert gaan vaak een eigen leven leiden.

Je krijgt een kringloop tussen de juridische begrippen en uitspraken, de effecten ervan in het maatschappelijk leven en het beroep dat men er later op doet bij het rechtvaardigen van nieuwe beslissingen. Dat heet dan de verbijzonderende herhaling. Verbijzonderend, omdat het recht de macht heeft om z'n eigen begrippelijkheid te versterken. Met als gevaar dat we de werkelijkheid van het recht voor dé werkelijkheid gaan houden".

"Dat laatste geldt bijvoorbeeld ten aanzien van het verschijnsel macht. Mijn boek probeert aan te tonen dat in enkele grondstructuren van het juridisch denken de factor macht een erg belangrijke rol speelt. Terwijl recht toch in zekere zin bestrijding van macht en beteugeling van machtsyvillekeur beoogt te zijn. In hoeverre, zo luidt mijn vraag, verstevigt het recht het denken in termen van macht?

Neem het begrip vertrouwen. Vertrouwen wordt niet zonder meer juridisch beschermd, er moet sprake zijn van een redelijk vertrouwen. En die redelijkheid wordt dan vaak bepaald door het tegendeel van vertrouwen, namelijk angst voor de ander. Hoe bang zijn mensen

Tilburgs Hogeschoolblad

van Roermund

Bert van Roermund heeft geen paskTare alternatieven voor elkaar en in hoeverre eisen zij déérom dat hun gedrag berekenbaar en voorspelbaar is? Met vertrouwen heeft dat naar mijn smaak niet veel meer te maken. Wat in de alledaagse taal dus vertrouwen heet wordt door het recht omgetoverd tot zoiets als relaties van berekenbaarheid en machtsevenwicht." " W a t ik wil zeggen is dat het recht niet zo onvoorwaardelijk naar rechtvaardigheid streeft als wel eens wordt beweerd, maar dat men vaak bezig is de ene duivel met de andere uit te drijven".

Van Roermund haalt het voorbeeld van het politieke terrorisme erbij om zijn beweringen te staven: " I n het proces tegen de Zuid-Molukse bezetters van het Indonesisch consulaat in Amsterdam heeft mr. Abspoel een opvallend requisitoor gehouden. Hij poogde toen in zijn argumentering het recht van toepassing te maken op die gijzelingsmisdaad en kwam aanzetten met het begrip 'oorlogsrecht'. " D e rechtstaat is in oorlog met deze mensen. Zij zijn soldaten van de vija n d " , zo luidde de redenering. Overigens een gedachtegang die ook door de verdedigers en door de terroristen zelf gebruikt werd. Je ziet hier dus gebeuren dat het recht een beroep doet en zich legitimeert op een grond die het zegt te bestrijden, namelijk geweld".

Enig idee hoe het anders zou kunnen?

Van Roermund: "Nee, ik heb geen pasklare alternatieven bij de hand. Dat klinkt heel goedkoop, maar er valt nu eenmaal niet altijd iets te dóen. Het zou wel eens belangrijker kunnen zijn om ons bewust te worden van onze wijze van rechtspreken dan om steeds maar plannen voor verandering te smeden. Je kunt de politieke terroristen niet maar hun gang laten gaan. En je kunt ze ook niet zonder vorm van proces doodschieten. Dat zijn geen oplossingen. Maar ik vind wel, dat men moet beseffen wat er gebeurt wanneer men deze mensen behandelt als oorlogsmisdadigers. De hele term oorlogsrecht is natuurlijk een enorme contradictie. Je probeert juridisch te vangen wat juridisch in principe ongrijpbaar is. En dan bereik je heel snel de grenzen van een zinvol taalgebruik."

DEREGULEREN mmÊ^mmmtÊÊmm Van Roermund heeft dus niet de pretentie om ons rechtsbestel eens eventjes om te keren. "Ik formuleer alleen een hypothese die getoetst en uitgebouwd moet worden. Dat is een opdracht voor mensen die het recht van haver tot gort kennen en die er zich toch niet al te zeer mee hebben vereenzelvigd. Hopelijk kunnen zij op den duur de fundamentele veron-

MM

derstellingen waarop onze rechtscultuur steunt wat doorzichtiger maken en er de betrekkelijkheid van aantonen. Een van de grootste problemen waarmee het recht worstelt is zijn eigen absoluutheid.

Zij het in al z'n fijnmazige gestalten. Laat ik er dat nog eens aan toevoegen."

"Een van de voornaamste aanleidingen 'voor dit boek is de ontwikkeling binnen het recht zelf. Ontwikkelingen die allerwege worden bekritiseerd. Men neemt nu bijv. vrij algemeen aan dat de ontzettende hoeveelheid ingewikkelde, maatschappelijke regels een averechts effect heeft op het maatschappelijk gebeuren.

Vandaar de roep om deregulering. Maar mensen die politiek wat gekwiekster zijn willen onder deregulering graag het éfschaffen van regels verstaan. Er is dus een rechtse kritiek op het regeldenken die betreurt dat de sterksten niet meer kunnen doen wat ze willen. In feite belemmeren al de regels een ouderwets machtsdenken. En heel veel pleidooien voor deregulering zijn verkapte pleidooien voor een terugkeer naar de oude machtsverhoudingen. Maar er is ook een linkse kritiek op de overreglementering.

De werkgroep Politieke Ekonomie (Polek-red.) heeft eens, toen de secretaris van onze hogeschool met de zoveelste regel betreffende koffiezetapparaten en afficheplakkerij op de proppen kwam, gewezen op de machtspolitiek achter zo'n optreden. Een dergelijke verheviging van de regelgeving zet de mensen, de overtreders en de handhavers, tegen elkaar op. Verdeel en heers; het adagium van de macht." "Begrijp me goed, ik pleit niet voor het afschaffen van regels. Maar ik vind dat men zich de vooronderstellingen van het gebruik van regels goed moet realiseren. Een filosoof kan laten zien wat het gevolg is van de verheffing van het regeldenken tot het juridisch denken bij uitstek".

Het boek spreekt van een weinig geestdriftige verhouding tussen wetenschapstheorie en rechtsgeleerdheid.

Van Roermund: "Ik bedoel dat vooreerst op het niveau van de academische discussie. Juristen maken zich nauwelijks druk om de verheldering van hun eigen statuut. En de filosofen beperken zich liever tot het terrein van de natuurwetenschappen. Er is weinig wederzijdse communicatie. Maar het eigenlijke probleem ligt dieper, namelijk in de verhouding van filosofie en positief recht in onze cultuur.

Ik geloof dat ze eikaars aanspraken op het ware en goede ondersteunen, juist omdat ze elkaar op leven en dood bedreigen: ze staan haaks op elkaar. En toch: we kunnen ook niet leven zonder beide.

Dat is de verwondering of, als je wilt, ergenis waaraan mijn poging tot rechtsfilosofie ontspringt."

"Nee, mijn theorieën worden me niet altijd in dank afgenomen. Men reageert vrij emotioneel en men neemt het me kwalijk dat ik zo categorisch ben en geen oplossingen aandraag. Maar ik heb helemaal niet de bedoeling om een nieuwe rechtswetenschap voor te stellen die de heldenrol van de oude dogmatiek moet overnemen. Ik hou enkel een pleidooi voor het vermijden van de fuik van een superieur weten omtrent recht en onrecht".

Twan Geurts Het proefschrift Wetten en Weten is uitgegeven als publicatie van het Centrum voor Grondslagenonderzoek van het Recht door uitgeverij Acco te Leuven, voor Nederland: W.E.J. Tjeenk Willink b.v., Zwolle. ISBN 90-Z71-2110-9.

29 september 1983

Geen plaats voor Piet Farla in het Roomse Keizerrijk iets meegedeeld over wat niet aan de orde geweest is. Nou, zo kan ik nog wel duizend en één dingen bedenken die geen rol hebben gespeeld bij het besluit om mij niet te benoemen. Maar waarom wordt dit punt nu net wèl genoemd?"

"En dan is er tenslotte een derde serie gegevens die komt van de studenten die zitting hebben in de faculteitsraad en die voldoende duidelijk zijn. Die studenten hebben bevestigd dat ik als nummer één op de voordracht stond. Zij hebben vervolgens gezegd dat de faculteitsraad daarover gestemd heeft, maar dat daaraan vooraf eerst de zaak is toegelicht door decaan Professor Logister. Daarbij is mijn homosexualiteit vermeld en is tevens gezegd dat wanneer de raad het voordrachts-voorstel zou overnemen, het Curatorium daar altijd van af zou wijken omdat er onoverkomelijke bezwaren waren bij het Bisdom Breda dat met een veto-recht vertegenwoordigd is in het College van Toezicht van de Theologische Faculteit. Ondanks deze toelichting van Logister is het voordrachts-voorstel toch met vijf tegen drie stemmen aangenomen."

EEN MYSTERIE ^ ' ^

Kunt u in het kort nog eens een resumé geven van alle gebeurtenissen die aan uw afwijzing vooraf gegaan zijn en waaruit blijkt dat uw homosexualiteit inderdaad een doorslaggevende rol gespeeld heeft?

Farla: "De procedure loopt vanaf december 1982. Ik ben in maart 1983 opgeroepen voor een gesprek. Daarna heb ik maanden lang helemaal niets meer gehoord, tot half juni want toen kreeg ik een brief van de voorzitter van het Curatorium van de Theologische Faculteit.

Op 24 juni ben ik bij voorzitter Mgr. Van Laarhoven geweest. Die heeft mij heel simpel gezegd: "gaat u zitten, ik zal met de deur in huis vallen, u woont met een vriend samen, dat betekent dat wij - het Curatorium - u niet zullen kunnen benoemen want één van de doorslaggevende stemmen in het College van Toezicht van de Theologische Faculteit is tégen." Uiteindelijk bleek dat een van de bisschoppen nooit zijn goedkeuring zou geven aan mijn benoeming vanwege de te verwachten problemen met Rome. Van Laarhoven heeft tijdens dat gesprek verder ook nog gezegd dat publiciteit rondom deze zaak vermeden moest worden, omdat zoiets niet goed zou zijn voor mij en ook niet voor het Curatorium. Ook heeft hij nog gesuggereerd dat ik mij terug zou trekken uit de sollicitatieprocedure. Ik heb gezegd dat ik dat een immoreel voorstel vond. Daarmee was het gesprek in feite afgerond. Ik kan het echt niet anders interpreteren dan als een poging om mij uit de procedure te laten treden. Waarschijnlijk heeft hij gedacht dat hem dat zou lukken, misschien omdat ik een bange nicht zou zijn."

"Een tweede zakelijk gegeven waarover ik beschik is de brief die ik gekregen heb, met de definitieve afwijzing. In die brief wordt ondermeer gezegd dat bij het besluit van het Curatorium "geen rol heeft gespeeld of uw feitelijke burgerlijke status een rol moet spelen bij een eventuele benoeming". Burgerlijke staat slaat hier natuurlijk nergens op. Ik ben ongehuwd, punt uit. Dan stèèt er dus in de brief dat het geen rol gespeeld heeft of het een rol moet spelen. Dus er wordt

Tilbürgs Hogeschoolblad

In diverse pogingen van vertegenwoordigers van de pers om over de zaak Farla contact te krijgen met Curatoriumvoorzitter Van Laarhoven, heeft deze laatste zich steeds weinig mededeelzaam getoond. Tegenover een medewerkster van het dagblad De Waarheid hanteerde Van Laarhoven daarbij het argument van de persoonlijke en vertrouwelijke sfeer waarin de sollicitatie van Farla besproken was. In een telefonisch onderhoud met een Tilburgse correspondent van De Volkskrant wond hij zich sterk op over de hele kwestie en brak het gesprek op een bepaald ogenblik zelfs af door de telefoon neer te leggen. Na een aantal pogingen om contact met hem te krijgen wordt aan het Hogeschoolblad meegedeeld dat hij niets over de zaak kwijt wil.

Op bitse toon verwijst Van Laarhoven naar de perscommuniqués die door het Curatorium van de Theologische Faculteit uitgegeven zijn. Wanneer hem op dat punt wordt tegengeworpen dat die beknopte communiqués nu juist strijdig zijn met berichten uit kringen van theologiestudenten en met verklaringen van de heer Farla zélf, zegt Van Laarhoven in gezelschap te verkeren en daarin niet gestoord te willen worden. "Nadere mededelingen worden gedaan door een woordvoerder van het Bisdom."

Farla: "Kijk, in deze zaak hoeft niemand anders beschermd te worden dan ik. Ik ben de man om wie het gaat, en die als homosexueel in de kranten komt. Het probleem is nu dat Van Laarhoven niet hoeft te zwijgen om mij te ontzien. Integendeel, uit alle publicaties kan hij concluderen dat hij alles mag zeggen wat met mijn homosexualiteit te maken heeft. Wanneer hij nu stelt dat hij niet wil spreken, zogenaamd omdat het gaat om een vertrouwelijk gesprek dat ik tijdens de sollicitatieprocedure met hem gehad heb, dan is dat een püür formele redenering die hij gebruikt om niet te hoeven te laten zien waar hij zelf staat."

Hoe was Van Laarhoven eigenlijk op de hoogtes van uw homosexuele levensstijl?

Farla: "Dat is een mysterie. Ik wil in ieder geval benadrukken dat de leden van de benoemingsadviescommissie zich in dit verband strikt zuiver hebben opgesteld.

Zij hebben simpelweg gezegd dat het onderwerp van mijn homosexualiteit totaal niet relevant w a s . "

Farla geeft vervolgens aan te vermoeden dat door een van de leden van de benoemingsadviescommissie zijdelings aan decaan Professor Logister toch eens gevraagd is of het homosexueel zijn van een kandidaat niet een probleem zou kunnen zijn. Farla: "Ik denk dat die commissie - want zo werkt dat nou eenmaal in dat systeem - bang is geweest naderhand op zijn donder te krijgen vanwege die voordracht van mij. In zo'n systeem moet men altijd lonken naar boven en zich indekken tegen verwijten die zullen komen. Het eigenlijke probleem ligt wat dit betreft dus bij de bisschoppen, want die moeten op dit punt een verantwoordelijkheid durven nemen naar Rome toe.

Als de zaak verder juist gespeeld was had niemand over mijn homosexualiteit hoeven te spreken, en had het in mijn voordracht geen enkele rol gespeeld."

Waarschijnlijk heeft u uw homosexualiteit in uw sollicitatiebrief ook niet genoemd.

Farla: "Ik heb nergens over gesproken en er is mij aanvankelijk ook nergens naar gevraagd, wat dit betreft. Enkele leden van de benoemingsadviescommissie kende ik tevoren al wel, en die waren met deze situatie vertrouwd. In de officiële sollicitatiegesprekken hebben zij er, nogmaals, ook met geen woord over gerept. Ik vind niet dat ik dit punt aan de orde had moeten stellen omdat ik het volkomen irrelevant vind, en zij vonden het ook irrelevant en hebben er dus niet naar gevraagd. Maar ja, dan begint het probleem tóch omdat het teer ligt bij de bisschoppen en omdat die weer in een moeilijk parket verkeren tegenover Rome. Kortom, dan begint de afschuwelijke werking van mensen die aangetast worden door het systeem. In feite gaat het hier gewoon om angst. En daardoor is mijn homofilie via Logister bij Van Laarhoven bekend geworden, via Van Laarhoven - die vicaris generaal van de bisschop in Den Bosch is - bij Mgr. Bluyssen en via Bluyssen bij bisschop Ernst. Alles heeft zich wat dit betreft in het informele circuit afgespeeld."

GODS GEBOD In een poging om zowel de bisschop van Breda als van Den Bosch te confronteren met het besluit van het Curatorium om Farla af te wijzen, vangen wij bot. Bisschop Ernst van Breda blijkt bij monde van zijn secretaresse een propvolle agenda te hebben voor vele dagen. De woordvoerder van zijn hoogwaardige excellentie blijkt ook onbereikbaar te zijn.

Mgr. Bluyssen in Den Bosch is eveneens niet te spreken. Na enig geharrewar worden wij wel te woord gestaan door de heer Spekman, woordvoerder van het bisdom Den Bosch. Deze merkt op dat hij persoonlijk van mening is dat het een onrechtvaardige zaak is dat iemand om redenen van homosexualiteit bij een sollicitatie niet aanvaard wordt. Spekman laat in het midden of hij daarbij doelt op de sollicitatie van Farla. " M a a r " , zo zegt hij vervolgens, " u moet wel weten dat het een sollicitatie betreft op een Theologische Faculteit die tevens priesteropleiding is. En daar gelden wel de kerkregels die duidelijk stellen dat homosexualiteit strijdig is met Gods gebod."

Maar Professor Boeracker, die hoogleraar pastoraal theologie is in Tilburg, verklaarde donderdag de 22e tijdens een actievergadering juist dat hij een aantal concrete voorbeelden kende van homosexuelen die als zodanig samenwonen en die in Nederlandse bisdommen benoemd

door Wo er van Gils /n een groot aantal berichten in dfj en persconferenties is in de loop afwijzing van een homofiele man Nieuwe Testament in Tilburg. Heü beheerst door de hoge mate van i daat werd afgewezen vanwege zijm van homosexue/en wordt door het\ ratorium van de Theologische Facii nadrukt wordt dat de afgewezen In] te licht bevonden is.

Wouter van Gils had voor het THi rondom wie af het tumult onstaam veerd aan de Katholieke University sadviescommissie van de Theologu schappelijke kwaliteiten voorgedrs[

delijke pers en in radioprogramma's mrige week aandacht besteed aan de andidaat voor de post van hoogleraar joer rondom deze zaak is voorname/ijk ffdeli/khe/d over het feit of die kandimofilie. Dit verwijt van discriminatie 'r de beslissing verantwoordelijke Cutin alle toonaarden weersproken.

Beidaat op wetenschappelijke gronden n uitgebreid interview met de persoon Dr. Piet Farla, cum laude gepromoin Nijmegen en door de benoemingFaculteit juist vanwege zijn weten>ls kandidaat nummer één.

"Voor mij mogene morgen het hele confessionele onierwijs afschaffen"'

zijn in een kerkelijke functie. Hoe kan dat dan?

Spekman: "Het is best mogelijk wat de heer Boeracker zegt, maar in het algemeen kan het toch niet."

Daarna citeert Spekman nog uit een boek, getiteld " H o m o en Pastor" waarin uitlatingen staan opgetekend door Mgr. Bluyssen zelf. Bluyssen blijkt althans persoonlijk geen moeite te hebben met homosexualiteit. Spekman verzekert ons dat wij de afwijzing van Farla als kandidaat dan ook moeten beschouwen als een geval waarin mogelijkerwijs persoonlijke opvattingen van kerkelijke ambtsdragers strijdig zijn met de kerkelijke richtlijnen, maar daaraan ook ondergeschikt. Ter verduidelijking voegt hij er nog aan toe: "Bisschop Gijsen begaat ook zonden, ondanks zijn voorliefde voor kerkelijke regels. Al wil ik daarmee natuurlijk niet zeggen dat hij homofiel zou zijn."

Farla: "Waar de bisschoppen mee zitten is: wat is politiek haalbaar. Natuurlijk moeten ze voorzichtig zijn, enzovoorts enzovoorts. De vraag luidt op een dag onvermijdelijk of zij niet aan een grens gekomen zijn waar zij moeten zeggen: "ik ga niet meer met het systeem mee."

Wanneer mensen jarenlang in zo'n kerkelijk apparaat meedraaien zie je ze namelijk een enorme rekbaarheid in hun geweten krijgen. Vanuit hun machtsposities zijn zij bijna gedwongen om botsingen met de top te vermijden. De angst die zij naar beneden toe veroorzaken speelt blijkbaar nauwelijks nog een rol.

En blijkbaar ook niet de zeer nadelige effecten die hun houding, in bijvoorbeeld het geval van mijn sollicitatie, naar groepen van kritische mensen heeft."

Woensdag 21 september zijn in de Tweede Kamer door PvdA, VVD en CDA vragen gesteld aan bewindslieden van Emancipatiezaken en Onderwijs en Wetenschappen, rondom de niet-benoeming van Farla. Daarbij is geïnformeerd naar wettelijke maatregelen om dit soort toestanden in de toekomst te vermijden.

Onderneemt u nog juridische stappen tegen het Curatorium?

Farla: "Dat zou zinloos zijn vanwege elke onhaalbaarheid. Via artikel 208 van de grondwet hebben de kerken in Nederland het recht op basis van hun levensovertuiging eisen te stellen."

Piet Farla (42) studeerde Theologie aan de Nijmeegse Universiteit. In 1978 promoveerde hij daar cum laude op een nieuwtestamentisch proefschrift dat handelde over enkele hoofdstukken uit het evangelie van Marcus. Farla is thans verbonden aan de afdeling Godsdienst van het Moller Instituut te Tilburg, waar hij werkzaam is als docent. Na het interview heeft Farla aan THB telefonisch verklaard stappen te zullen gaan ondernemen tegen berichten die in de loop van vorige week verspreid zijn, en waarin wordt benadrukt dat hij wetenschappelijk een onbekwame kandidaat zou zijn voor de functie van hoogleraar. Hij herinnert er daarbij aan dat hij juist op de grond van dat criterium nummer één is geworden op de voordracht.

Verder is hij van mening dat elke nieuwe nadruk op zijn wetenschappelijke onbekwaamheid geen andere functie kan hebben dan het verhullen van het enige werkelijke punt waarop het Curatorium van de Theologische Faculteit hem geweigerd heeft: zijn homofiele levensstijl.

Is zo'n wettelijk recht nu geen vrijbrief voor discriminatie van homosexuele sollicitanten?

Farla: " I n ethische kwesties is de wet altijd een bevestiging achteraf. Via een wettelijk voorschrift kun je mensen niet dwingen op een bepaalde manier te gaan denken. Ik zou hier dus willen zeggen: je hebt het recht om dom te zijn. Het is namelijk een kwestie van dom zijn wanneer iemand vanuit zijn geloofsovertuiging homosexualiteit moet afwijzen. Ik kan alleen maar zeggen dat daar in ieder geval een totaal achterhaalde theologie en een totaal achterhaalde bijbelvisie aan ten grondslag liggen. Aan die bijbelvisie moetje gaan sleutelen, en dat kost jaren.

Je hebt er niets aan zo'n godsdienstig iemand te gaan verbieden wat hij denkt.

Op dat punt ben ik benieuwd wat de Wet Gelijke Behandeling gaat uithalen."

"Wanneer men mij overigens expliciet duidelijk gemaakt had dat ik op grond van mijn homosexualiteit niet aanvaardbaar was, had ik heel anders gereageerd op mijn afwijzing dan nu. De strijd zou dan uitgevochten zijn in een veel eerlijkere sfeer. Maar ik vermoed dat die eerlijkheid door het Curatorium en door het College van Toezicht van de Theologische Faculteit niet is opgebracht omdat zij weten dat zij in dit soort kwesties nauwlettend in de gaten worden gehouden door zowel de pers als de publieke opinie."

PERSONELE UNIE Het College van Bestuur van de Katholieke Hogeschool heeft donderdag de 22e iri alle haast ook een persbericht doen uitgaan, waarin ondermeer wordt beklemtoond dat de Stichting Theologische Faculteit géén onderdeel is van de KHT, maar een eigenstandige rechtspersoon vormt. Deze weliswaar juiste situatie-schets komt in een ander daglicht te staan wanneer blijkt dat zowel voorzitter Van Laarhoven, de heer Loevendie en secretaris Hopman van het Curatorium van de Theologische Faculteit óók zitting hebben in het Stichtingsbestuur van de Hogeschool. Op de vraag of men nog wel helemaal van een "eigenstandige rechtspersoon" kan spreken wanneer het voltallige theologencuratorium deel blijkt uit te maken van het Stichtingsbestuur antwoordt Mr. Van Straaten, voorzitter van het College van Bestuur van de Hogeschool: "Er is hier inderdaad sprake van een personele unie, maar niet volledig. Het Stichtingsbestuur telt nog meer leden die niet in het Curatorium zitten, en verder is Van Laarhoven in dat Stichtingsbestuur geen voorzitter. Bovendien zou ik willen stellen dat deze mannen van een zodanig kaliber zijn dat je er op mag vertrouwen dat die dubbelfuncties geen aanleiding hoeven te zijn tot aparte problemen."

Farla: "Wanneer je ziet hoeveel instellingen van onderwijs een confessionele signatuur hebben in verhouding tot het werkelijke aantal mensen dat zegt godsdienstig te zijn, dan moet je spreken van wèènzin. Het is echt een relict uit een voorbije emancipatiestrijd. Ik zou willen zeggen dat de staat zo liberaal moet zijn dat zij kan garanderen dat mensen zich in de scholen en op universiteiten levensbeschouwelijk kunnen oriënteren. Als dat zo zou zijn, mochten ze voor mij nog morgen het hele confessionele onderwijs afschaffen."

Gedverderrie Soms lees ik een kop in de krant die me zo giftig maakt dat mijn handen gaan trillen en bloed mijn ogen verduistert, zodat ik het bericht onder de kop niet kan lezen. Gisteren was het raak op pagina drie: „Hoogleraar niet benoemd wegens homoseksualiteit". Zijn ze helemaal van God los?

Het idee dat een hoogleraar wèl benoemd zou worden omdat hij homoseksueel is! Wat is dat voor een universiteit waar het nodig is in de krant te zetten dat iemand professor is geworden, maar heus niet door zijn homoschap? Sociologie in Nijmegen?

Nee! Het Tilburgse professoraat in het Nieuwe Testament. Nu eindigt dat boek inderdaad bij het kruis van de ongehuwde hoofdpersoon, maar dat is geen reden te denken dat de voorlezer homoseksueel moet zijn.

Schaamt u, bisschoppen van Breda en Den Bosch. Benoem snel een heteroseksueel.

STOKER (uit de Volkskrant)

Ter afsluiting van het gesprek wil Farla nog wel een aantal dingen kwijt over de kwestie van zijn afwijzing als hoogleraar binnen de kerk als systeem: " W a t mij zelf betreft, die hele persoonlijke affaire beschouw ik toch wel als voorbij. Het enige wat ik nog wil is dat de discussie op gang komt over wat die kerk als systeem eigenlijk is. Daarij maakt het niet uit of je er binnen of buiten staat Ook zo'n man als Stoker op de voorpagina van De Volkskrant windt zich mateloos op over mijn zaak, dus wat dat betreft... Kijk, ik schaam me er voor dat ik bij die kerk hoor, dat wel, maar of je er wel of niet in zit, je loopt er toch tegen aan in onze maatschappij. Wat betreft die "dubbele moraal" waarover wel eens gesproken wordt als het gaat om het met woorden belijden van zaken die nooit concreet worden uitgevoerd: Van het Reve schrijft dat de kerk een Winkel is met Prachtige Spullen. Ze hebben er magnifieke dingen in de aanbieding. Dat is echt waar, want anders zou ik natuurlijk een andere levensbeschouwing hebben. Maar ja, het personeel in die Winkel deugt niet, hè. Het is een afschuwelijk hiërarchisch systeem. Je kunt zeggen dat als de kerk in de moderne tijd ooit één middel zou hebben kunnen gebruiken om haar ideaal van "een gemeenschap van broeders" te realiseren, dan is dat toch wel... de democratie. Na de Verlichting had in Europa de kerk haantje de voorste moeten zijn om te zeggen: die democratie is hét middel om ons ideaal te venwezenlijken. Maar men doet dat niet. Men houdt vast aan de romeinse keizertijd. Men gaat verder met een volkomen vijftien eeuwen oud machtsimperium. De kerk is nog steeds een bolwerk zoals in de vierde, vijfde of zesde eeuw.

Men heeft de structuur overgenomen van een keizerrijk. En daarmee staat de huidige kerkelijke structuur vrijwel haaks op wat de oorspronkelijke idee van een kerkgemeenschap ooit is geweest.'

Wouter van Gils.

Dr. Piet Faria: "Het is een afschuweiijl< hiërarchisch systeem".

29 s e p t e m b e r 1983

vervolg van pag. 3

Glastra van Loon Het referendum is een van de middelen die gebruikt kunnen worden om de burgerlijke ongehoorzaamheid, de buitenparlementaire acties en andere vormen van protest in juiste banen te leiden. Ofschoon de discussie rond de referenda niet nieuw is, laait 't vuur telkens weer hoog op. Actueler kon het niet, 's ochtends een tamelijk uitgebreide ingezonden brieef in de Volkskrant van Jan Glastra van Loon, 's middags lijfelijk aan wezig in de aula om ook daar zijn meninig over te geven. Hij betoogde zeer nadrukkelijk dat er in de parlementaire democratie gestreefd moest worden naar het zo goed mogelijk tot zijn recht laten komen van minderheden. Meerderheidsbesluiten mag men niet botweg opleggen aan minderheden omdat het meerderheidsbesluiten zijn. Volgens hem voegt de burgerlijk ongehoorzame zich naar alle criteria die aan een aktief lid van de democratie gesteld kunnen worden.

De parlementaire democratie zou zichzelf daarom voortdurend dienen te bezinnen op de kritiek van de burgerlijk ongehoorzame. Glastra van Loon: " D i t alles geldt nu juist niet voor absolute directe democratie. Ik stel dit met nadruk omdat veel kritiek op democratisch genomen besluiten op dit moment ervan uitgaat dat juist de directe democratie een oplossing kan bieden en dat parlementaire democratie daar alleen een onvolmaakt, slap aftreksel van is. Verweer tegen deze vorm van kritiek is vaak te defensief.

Men is onvoldoende bereid tot correctie van het bestaande stelsel. Ofschoon een meer directe uiting van de volkswil niet per se superieur is aan een minder directe uiting. Een referendum is dus geen betere uiting van wat het volk wil dan een parlementair besluit. Het Referendum funktioneert minder naarmate de besluiten die men neemt dieper ingrijpen in de overtuigingen en de bestaansmogelijkheden van de burgers omdat 't referendum

Uit de Universiteitsbladen Alle bladen staan deze week in het teken van Prinsjesdag. Overal wordt ingegaan op de gevolgen van de onderwijsbegroting. Het Tilburgse Hogeschoolblad besteedde hier in haar laatste nummer al aandacht aan. De reacties van de Landelijke Studenten Vak Bond (LSVB) en de politici op de departementale voorstellen bleven toen buiten beschouwing.

Volgens het Twentse THT-NIEUWS bestaat er bij politici een kamerbreed verzet tegen enkele onderdelen van de plannen van Deelman. Zowel PVDA, VVD en CDA-onderwijsspecialisten waren verbaasd over het laten varen van de nieuwe studiefinancieringsplannen.

CDA 'er Lansink zei bovendien ook nog tegen de aangekondigde verhoging van de collegegelden te zijn. Voor de zomervakantie verzette hij zich al tweemaal met succes tegen de verhoging van het collegegeld. Uiteindelijk ging de Kamer akkoord met een halve verhoging.

"Voorlopig ben ik ook nu tegen, met het voorbehoud dat er wèl alternatieve dekking moet komen". Ook de LSVB is furieus tegen de nieuwe voorstellen. Overigens heeft deze in mei opgerichte club moeite de eenheid in eigen kring te bewaren. DELTA, het weekblad van de Technische Hogeschool Delft, constateert dat zich een dissidentengroep heeft afgezonderd. Bij deze groep hebben zich enkele plaatselijke organisaties aangesloten die nog geen lid waren van de LSVB. De dissidenten zijn ontevreden over het feit dat de stem van een plaatselijke Bond, die vaak veel studenten vertegenwoordigt, in Tilburgs Hogeschoolblad

nu eenmaal in simpele zwart-wit, alles of niets, ja-nee vragen moet worden uitgedrukt. Referenda sluiten naar hun aard datgene uit wat in de parlementaire democratie tot de levenssappen behoort namelijk dat men streeft naar compromissen waarmee ook minderheden kunnen leven. Compromissen die tot stand gekomen zijn na een zo zorgvuldig mogelijk gevoerd proces van hoor- en wederhoor. Geen platgewalste minderheden. Zodra 't gaat om zaken van leven of dood, van vrede of veiligheid, waarbij minderheden met meerderheden moeten kunnen blijven leven dan is het referendum niet geschikt. In alle andere gevallen bruikbaar."

De geest werd jammer genoeg niet uit de fles gelaten want met de grote demonstratie van 29 oktober in Den Haag voor de deur zou dat nu juist een pittige woordenwisseling op hebben kunnen leveren. Een toetsing van democratische spelregels in broekzakformaat. Een vraag uit de zaal over deze kwestie ontlokte Glastra van Loon een "politiek" antwoord: " W e l of niet plaatsen van kernraketten is zo'n kwestie van leven of dood, dat kan dus geen zwart-wit antwoord verdragen. Het is bij uitstek een van de vraagstukken waarin een meerderheid rekening dient te houden met de belangen en overtuigingen van minderheden en omgekeerd. Men moet streven naar compromissen. Geen enkele regering heeft tot nu toe het Nederlandse volk

Rectificatie In THB nummer 3 las u dat de nieuwe hoogleraar taal- en literatuurwetenschappen aan de Letteren faculteit Dr. Hendrik Cornells heet. Dit zijn echter slechts zijn voornamen. De volledige naam is Dr. Hendrik Cornehs Bunt.

In THB nummer 4 staat in de column van Adriaansens (eerste kolom, voorlaatste regel) "Uit de faculteit schieten mij zo nog drie namen te binnen,..." In de plaats van "faculteit" dient er te staan "actualiteit". een vergadering even zwaar telt als de stem van ieder individueel lid. De groep wil nagaan op welke manier tot een betere structuur gekomen kan worden. In het voorjaar van 1984 wordt verwacht dat de Vakbond weer 'goed' zal draaien.

Het Nijmeegse KU-NIEUWS opent met een eerste artikel in de serie "Werkloosheid onder academici". In een serie van vier artikelen wordt gerapporteerd over onder meer het werkloosheidspercentage per studierichting, in een vijfde artikel wordt een gesprek met studenten gearrangeerd. Deze week de publicatie van een aantal 'sombermakende' nationale cijfers, reacties van Wim Deelman en onderwijseconoom Jo Ritzen, alsmede aandacht voor de Nijmeegse situatie. De vraag wordt gesteld of het geen tijd is voor het instellen van studentenstops op basis van de maatschappelijke behoefte.

Deelman: "De toestroom tot het Wetenschappelijk Onderwijs moet je niet beperken, dat zou in flagrante strijd zijn met de maatschappelijke ontwikkelingen". De honger naar kennis neemt toe omdat mensen meer tijd krijgen die kennis te vergaren. Ritzen denkt wel aan beperkingen: medicijnen, tandheelkunde en farmacie en bij de HBO-opleidingen aan de sociaal-culturele richtingen, de sociale academie, de pedagogische academie en fysiotherapie. Verzet hiertegen noemt Ritzen 'kortzichtig'.

In het blad van de Erasmus Universiteit, QUOD NO VUM, pleit een promovendus voor 'pooling' dat wil zeggen samenwerkingsverbanden tussen bedrijven om discrepanties op te vangen in vraag en aanbod van productiefactoren, zonder op winst uit te zijn. 'Pooling' van personeel en apparatuur zou voor veel bedrijven

trachten te bulldozeren in deze kwestie.

Er zijn en worden ernstige pogingen gedaan om te komen tot een besluitvorming die recht doet aan verschillende standpunten en opvattingen. Die zijn niet te vangen onder de zwart-wit vraag: wel plaatsing, niet plaatsing".

Oud-Tweede Kamerlid van Tijn stelt in zijn notitie 'Over burgerlijke ongehoorzaamheid' vast dat ook indien kernraketten geplaatst zouden worden in Nederland politieke partijen zeer voorzichtig moeten omspringen met het steunen van acties die leiden tot daden van burgerlijke ongehoorzaamheid. Wat is uw mening?

Glastra van Loon: "Ik deel die mening hartgrondig! Politieke partijen dienen wel rekening te houden met het verschijnsel maar moeten zich er nooit mee vereenzelvigen. Partijen mogen zich niet tot een verlengstuk van acties maken.

Actie is altijd afkomstig van een groep mensen die zich in het politieke proces niet meer erkend voelt. Politieke partijen behoren te letten op een heel samenstel van belangen en motieven. Zij dienen die zodanig te verenigen dat zich daarmee een groot deel van de kiezersgroep kan vereenzelvigen. Ik wil nog wijzen op een paradox; als je kijkt naar hoeveel mensen demonstreren dan benadrukt men steevast de getallen. De mensen die zich aan de ene kant beroepen op het grote aantal zeggen aan de andere kant dat je zulke kwesties niet met een meerderheid van

OPROEP

zoveel plus een in het parlement mag beslissen. Ik denk dat onze democratie beproefd gaat worden, en vrij zwaar beproefd gaat worden omdat velen hun acties tegen de besluiten van de parlementaire democratie zullen voeren onder het vaandel van de democratie. Zij bedoelen dan directe absolute democratie, de directe wil van een groep die het volksbelang zuiverder, waarachtiger of dieper zou vertegenwoordigen dan zeg maar de grote massa die een beetje aan de leiband van de hoger heren loopt. Democratie is geen proces dat ooit tot definitieve altijd en overal geldende besluiten leidt. De bereidheid om te blijven luisteren naar elkaar, te blijven zoeken naar oplossingen voor alle partijen is in de democratie een van de belangrijkste voorwaarden voor het slagen van dat soort processen. Een definitief ja of nee eisen, dan kom je er bijvoorbaat zeker niet uit.

Dan loopt 't uit op knokken, dan wordt het knokploegendemocratie".

Zou de politiek geen gebaar dienen te maken voor al die mensen die niet meer geloven in de democratische besluitvorming?

Glastra van Loon: " D e politiek moet zich waarmaken, moet zich ook niet al te defensief opstellen tegenover dit soort acties. Niet om de lieve vrede door de knieën gaan".

m

Ben Beljaars

THB

De Redactieraad van het Tilburgs Hogeschoolblad (THB) moet wegens het vertrek van zittende leden worden aangevuld.

Vacant komende de zetels van:

- Twee leden van het niet-wetenschappelijk personeel - Twee studentleden Degenen die er iets voor voelen om vanuit de Redactieraad het zakelijk en journalistiek beleid van de THB-redactie te begeleiden kan zich aanmelden bij de redactie, kamer B-208 of B-207, telefoon 662506 of 662277.

tot een maximale kostenbesparing kunnen leiden. In de Groningse UNIVERSITEITSKRANT trekt de socioloog Fortuyn een interessante conclusie aan de hand van het meest recente cijfermateriaal van het Centraal Bureau voor de Statistiek en het Centraal Planbureau. In zijn vorige week verschenen boek 'kerncijfers 1945-1983 van de sociaaleconomische ontwikkeling in Nederland' stelt hij dat het na Bestek '81 flink mis ging in Nederland. "Stringent bezuinigen op de overheidsuitgaven wordt tot onomstotelijk leerstuk van de economische politiek verheven en is dat tot op de dag van vandaag gebleven op het kortstondig intermezzo van Van Agt en Den Uyl na". Dit kabinet is volgens Fortuyn niet aan persoonlijke tegenstellingen ten onder gegaan maar aan de "veel overheersende tegenstelling... namelijk die tussen monetaristen en post-keynesianen".

Het Maastrichtse OBSERVANT acht de kans groot dat de stad er een Universiteit bijkrijgt. Het gaat om het "World Institute for Development Economie Research" (WIDER), een afdeling van de "United Nations University" in Tokio.

Dat zou mogelijk 25 arbeidsplaatsen opleveren. Dankzij de Limburgse Universiteit kreeg Maastricht al eerder onder meer: het Rijksinstituut voor Vertalers, het Europees Instituut voor Management en Eurocontrol.

Werd een vorige keer op deze plaats al opgemerkt dat de TH Twente denkt aan de nieuwe studierichting metereologie met Jan Pelleboer als hoogleraar, ook Maastricht haalt nu een coryfee van stal.

Observant meldt dat de dichter/onderzoeker Leo Vroman, die in de Verenigde

Staten werkt, hoog genoteerd staat voor een beperkte benoeming aan de RUL. Als bijzonder hoogleraar zou hij, gesponsord door de Stichting Wetenschappelijk Onderwijs Limburg, zich moeten bezighouden met het ontwerpen van een studierichting Liberal Arts naar Amerikaans model. Ook in Eindhoven wordt een bijzondere leerstoel ingericht (THB-BERICHTEN). Op instigatie van de Stichting Fonds Toekomst Middengrote Ondernemingen heeft de Hogeschoolraad een bijzondere leerstoel in de "problemen van de kleine en middengrote ondernemingen" ingesteld. Deze elfde bijzondere leerstoel aan de TH zal worden ondergebracht bij de onderafdeling Wijsbegeerte en Maatschappijwetenschappen. In het THT-nieuws wordt ook gerept van een benoeming. De wetenschappelijk hoofdmedewerker Jongen wordt "Professor" aan de Universiteit van Hamburg, "zeker geen alledaagse gebeurtenis in het academisch wereldje".

Jongen laat in een openhartig interview weten dat zijn streven eigenlijk is gericht op een hoogleraarspost liefst in Nederland. De strijd daarom noemt hij "flikkerhard". Jongen zal voorlopig niet meer dan één uur per jaar in Hamburg doceren. In de Groningse Universiteitskrant woedende reacties op de 20 miljoen gulden die de Universiteit door een te drastisch bezuinigen heeft overgehouden. Het bizarre van deze zaak is dat het geld niet meer voor december uitgegeven kan worden en het dus waarschijnlijk aan de minister terugbetaald moet worden.

L.v. W. 29 september 1983

TRIBUNE In de rubriek, Tribune' geven lezers hun opinie op uitnodiging van de THB-redaktie.

Oprichting Steunfonds werkloze academici markeert doorbraak Pasgeleden werd de oprichting bekend gemaakt van het Steunfonds werkloze academici. In deze bijdrage belicht Drs. Henk Zomer de vooren nadelen van dat initiatief.

De boodschap ervan is duidelijk. Vooral in het uitvoerend vlak zitten er nog veel haken en ogen. Daarvoor moeten oplossingen komen. Juist een reddingsvlot moet zeewaardig zijn als het weer tegenzit.

Geruime tijd is in universitaire wandelgangen nogal onwetenschappelijk gedacht over de toenemende werkloosheid onder academici.

In de ivoren toren troosste men zich met de gedachte dat de werkloosheid onder hoogopgeleiden vanzelf zou verdwijnen als de overheid maar een beleid voert om de economie weer gezond te maken. Aan academische borreltafels kon men zelfs beluisteren dat de werkloosheid slechts diegenen treft die zich 'verkeerd opstellen tijdens sollicitaties of in salarisgesprekken tezeer op de centen gespitst zijn.

Tegelijkertijd achten universitaire docenten zich ontslagen van de plicht hun studenten grondiger voor te bereiden op de economische crisis met in haar kielzog een sterk krimpende arbeidsmarkt.

Werkloosheid, zo redeneerde men, was een 'proletarisch' probleem en vormde geen bedreiging voor de academische status van universitair gevormden. Deze struisvogeltroost hield taai stand naast het overspannen beeld dat veel afstuderende academici van hun toekomstige carrière in gedachten hadden. Velen koesterden de hoop geplaatst te worden in een commanderende functie met een dijk van een salaris waar Jan Modaal bescheiden tegenop kon kijken. Tijdens hun opleiding werden studenten min of meer geprogrammeerd op maatschappelijk succes, terwijl velen van hen slechts een dunne boterham met een zuinig schrapje margarine wacht.

De laatste tijd is er een kentering te bespeuren in deze houding. Opmerkelijk bijvoorbeeld is het pleidooi van de Nijmeegse hoogleraar Hoefnagels om het recht op het hoger onderwijs en het recht op arbeid te ontkoppelen.

Het gevaar dat aan zijn pleidooi kleeft is evenwel dat de universiteiten een smoes in handen speelt om hun verantwoordelijkheid ten opzichte van hun studenten te ontlopen. Het zou betekenen dat je tegen afstuderende academici zegt: "Jullie zijn leergierige onderwijscönsumenten geweest, bedankt, ga nu maar 'genieten' van je uitkering". Op die manier drijft men de spot met de zorg voor een produktieve aanwending van academische kwalificaties.

Onderwijsconsumentisme biedt geen soelaas aan mensen die op zoek zijn naar een baan.

De oprichting van een steunfonds voor werkloze academici markeert een duidelijke oorzaak in het denken over werkloosheid onder hoogopgeleiden. Met dit initiatief wordt openlijk erkend, dat de werkloosheid onder academici universiteiten wel degelijk aangaat. Maar ondanks dat goede voornemen moeten we ervoor waken, dat de strijd tegen werkloosheid onder academici niet tezeer blijft steunen op min of meer toevallige initiatieven van goedbedoelende hoogleraren. Nodig zijn vooral structurele maatregelen. In de opmerking van Peeters in het THB van 16 september j.l.: "Als na vier jaar de kas leeg is, dan is-ie leeg" proef ik toch iets van een EHBO-benadering.

Anders gezegd: we hebben nu een noodverband laten we het snel op de zere wonden leggen. Ik vrees, dat noodverbanden geen verlichting meer kunnen brengen daar de werkloosheid van hooggekwalificeerde mensen een structureel vraagstuk is. De expansie van het hoger onderwijs is gestrand op de klippen van

Tilburgs Hogeschoolblad

een krimpend arbeidsbestel dat volledige en volwaardige werkgelegenheid niet meer kan garanderen. Daarom moet er meer gebeuren.

Universiteiten moeten in eigen huis een taakstellend beleid voeren dat aan herverdeling van arbeid een meer uitgesproken prioriteit toekent. Een belangrijk onderdeel van zo'n beleid is het beschikbaar krijgen van formatieplaatsen voor werkzoekende academici via een gericht deeltijd beleid. Parallel aan die ontwikkeling zullen wij er niet aan kunnen ontkomen wijzigingen aan te brengen in de universitaire beloningsverhoudingen zodat uit het van overheidswege toegemeten salarisbudget meer mensen een inkomen kunnen putten.

Al doende geven universiteiten als open maatschappelijke organisaties gehoor aan de wetten van vraag en aanbod op de arbeidsmarkt die thans duidelijker dan ooit aangeven dat hooggekwalificeerde arbeid niet meer schaars is.

Uit bovenstaande suggestie blijkt al enigszins dat de werkloosheid onder academici ook een vraagstuk is met een organisatorische dimensie. Dat blijkt ook nog op een andere manier.

Pas afgestudeerden zijn vaak kansloos omdat de mooie banen stevig zijn bezet. Vooral in het hoger onderwijs heeft in de loop der jaren een mentaliteit wortel geschoten van blijf zitten waar je zit. Deze honkvastheid gecombineerd met de angstvalligheid waarmee de 'oude garde' vasthoudt aan goudgerande rechtspositionele zekerheden blokkeert de startkansen van jonge academici.

De een geniet een vorstelijk salaris en haalt de krenten uit de pap die de arbeidsorganisatie beschikbaar stelt. De ander is door zijn werkloosheid in de marge van de maatschappij geplaats en moet schuldbewust zijn hand ophouden bij de Sociale Dienst. Geen wonder dat er onvoldoende geld is voor de financiering van nieuwe arbeidscontracten voor startende academici. Het is zaak dat universiteiten in reactie daarop overgaan tot het wegsnoeien van het dorre hout uit de organisatie om jonge twijgen betere ontwikkelingskansen te bie-

den. En om man en paard te noemen: dor hout zijn mensen die op hun luie krent zitten en niet publiceren. Te lang heeft men binnen de Alma Mater klaploperij beschouwd als een voetblaar. Lastig maar toch ook weer niet zo ernstig om er mee naar de dokter te gaan.

Daarom moet er een personeelsbeoordeling komen die tot doel heeft het personeelsbestand te schonen van incompetente lieden.

Dat geeft vrij baan aan jonge academici die nu kansloos zijn en moeten aankloppen bij het steunfonds. Daarom zeg ik: weg met de poeders, pillen en zalfjes. Het lancet moet het spierweefsel bevrijden van haar vetkussentjes.

Mondjesmaat krijgen afgestudeerden nog wel eens de kans om deel te nemen aan een researchproject voor een jaar of zes maanden.

In het algemeen is zo'n periode tekort voor betrokkene om te laten zijn wat hij in zijn mars heeft. Men voelt zich vaak een wegwerpdoctorandus en het besef dat men slechts voor een korte tijd in dienst is zet de arbeidsmotivatie op een laag pitje. De werkgever of begeleider van zijn kant voelt zich niet geroepen om een personeelslid die spoedig weer vertrekt de kneepjes van het vak bij te brengen. Deze vermenging van lauwe intenties doet afbreuk aan de kwaliteit van arbeidsprestaties en dat verkleint weer de kansen op een vlotte beroepsinvoeging na afloop van het contract. Het is dan ook een constructieve stap dat bij de gekozen opzet van het steunfonds de werkloze academicus gedurende een periode van 4 jaar kan rekenen op financiële steun bij het verrichtten van onderzoek. Er is meer tijd om vaardigheden te verdiepen en een langere aanloop voor een bedachtzame sprong naar betaald werk is mogelijk. Het besef dat men al werkzoekend toch 'onder de pannen' zit verschaft de psychische rust om weloverwogen een beroep te kiezen. Nu zie je maar al te vaak dat het naarstig zoeken naar werk leidt tot nerveuze bokkesprongen waardoor jonge academici op de verkeerde stoel terecht komen.

Zowel Backx als Geleijnse hebben kritisch kennis genomen van het geboortekaartje van het steunfonds en terecht. Zij waarscliuwen voor een vervuiling van de arbeidsmarkt. Met hun opmerkingen onderstrepen zij nog eens hoezeer de sfeer op de arbeidsmarkt en binnen werkverhoudingen te lijden heeft onder de werkloosheid. Voor jou tien anderen is het venijn waarmee gefrustreerde chefs hun ondergeschikten tot gehoorzaamheid dwingen.

Werkzoekenden durven nauwelijks nog een voorkeur of een wens naar voren te brengen.

We moeten er inderdaad voor waken dat bezoldigde krachten het veld moeten ruimen voor mensen die in het kader van vrijwilligers-' werk onbetaald willen werken omdat ze het gedwongen nietsdoen beu zijn. Maar dat is nu juist de keerzijde van de medaille. Er zijn studenten die na dik zeven jaar blokken met een torenhoge studieschuld de leegteschok van hun leven ondergaan van langdurige werkloosheid met een allengs vernauwend perspectief op betaald werk. Het is de werkloosheid die de arbeidsmarkt vervuilt en niet het initiatief om - met vallen en opstaan - naar oplossingen te zoeken zoals het steunfonds waar alle bestaande instrumenten van het arbeidsmarktbeleid hebben gefaald.

Natuurlijk zal op het uitvoerend vlak veel werk verzet moeten worden om de deelnemers aan het steunfonds een prettige en in rechtspositioneel opzicht veilige werkkring te bieden.

In dat opzicht zitten er wel degelijk haken en ogen aan de opzet van het steunfonds. Is er nu sprake van een leerovereenkomst of gaat het gewoon om een stagecontract. Hoe verankert men naar tevredenheid van alle betrokkenen wederzijdse rechten en plichten? Ook een werkloze heeft recht op bescherming door rechtsregels en men mag in onze Hobbessiaanse maatschappij niet een te grote wissel trekken op buiten-juridische normen. Juristen zullen op korte termijn oplossingen moeten vinden voor deze lacunes maar hoe hun suggesties ook luiden: steeds dienen zij voor ogen te houden dat de wens om deel te mogen nemen aan het steunfonds een startpunt vindt in de uiterst kwetsbare positie van de werkloze academicus op de markt voor betaalde arbeid.

Verder moeten we erop bedacht zijn dat initiatieven om werklozen nuttig werk te laten verrichten weerstanden kan oproepen in de maatschappij. Het probleem spitst zich vaak toe op het werken met behoud van uitkering. Discussies over concurrentievervalsing worden met de opmars van het vrijwilligerswerk steeds actueler. Het komt voor dat vrijwilligerswerk afketst op een verbod van uitkeringsinstanties.

Ik ben van mening dat we thans de feiten onder ogen moeten zien. Het gegeven dat nu al meer dan 12.000 academici zonder werk zitten geeft aan, dat vraag en aanbod in bepaalde sectoren van de arbeidsmarkt uit evenwicht is.

Om de gedachten te bepalen: tegenover het aantal van 12.000 werkloze academici staat een landelijk vacatureaanbod van alle beroepen tesamen (dus ook de niet-academische!) van ongeveer 9.000. Onder die omstandigheid is voor een grote massa mensen werken met behoud van uitkering de laatste mogelijkheid om zinvol bezig te zijn. Het is een goede zaak dat de initiatiefnemers van het steunfonds voor het werken met behoud van uitkering met instanties duidelijke afspraken hebben gemaakt. De mogelijkheid om met een uitkering aan de slag te gaan mag niet afhangen van de goedwillendheid van een individuele ambtenaar of stuklopen in de bureaucratische fuiken van bemoeial overheid. Op een punt wil ik nog wijzen. De gelden van het steunfonds mogen niet worden gebruikt als aanvulling op de loonvervangende uitkering tot een normaal salaris. Het gevaar bestaat nu, dat er straks binnen de universiteit twee soorten medewerkers zullen komen. Enerzijds mensen die, let wel, mogen werken tegen een minimumuitkering en anderzijds personeelsleden die wel een salaris verdienen. Ik vrees dat daar spanningen uit kunnen voortvloeien. De academicus die via het steunfonds onderzoek verricht met behoud van uitkering zou wel eens meer in zijn mars kunnen hebben dan zijn klaplopende betaalde collega. De troost dat er ook binnen ons leger militairen getooid zijn met sterren die nauwelijks een streepje verdienen, is even schraal als schrijnend.

REDDINGSVLOT Op 1 januari a.s. kunnen zo'n 10 tot 15 mensen aan de slag. Als alle instellingen meedoen, rekent Peeters voor, kunnen enkele honderden afgestudeerden aan de slag. Tegenover dit vacatureaanbod staan theoretisch 12.000 werkzoekende academici. Daarmee komt een nieuw probleem in het vizier. Wie mogen deelnemen aan het steunfonds. Zijn er selectiecriteria en zo ja hoe luiden die? Is het steunfonds autonoom? Verdwijnen contribuanten aan het fonds na hun gift uit het gezichtsveld of eisen zij een vinger in de pap? Wetenschapsbeoefening en welzijnspatronage gaan niet samen en de tijden van Jane Eyre die dankbaar móest zijn vor het karige levensonderhoud dat haar 'weldoeners' haar gunden liggen achter ons.

Deze bezorgdheid vloeit voort uit het feit dat met name werkloze academici een risicogroep vormen op de arbeidsmarkt. Ze zitten ingeklemd tussen een straffe regelzetting van de sociale zekerheid. Zo is er het verbod om tijdens de uitkeringsperiode te werken waardoor op den duur kennisslijtage en veroudering optreedt die de kansen op het vinden van werk verslechteren. Men moet solliciteren terwijl er nagenoeg geen vacatures zijn. Een schizofrene situatie. Anderzijds krijgen academici in de eindfase van hun studie te maken met de mateloze bedilzucht van de overheidregulering.

Men denke aan de taakverdelingsbeslissingen die ook de rechtspositie van studenten beïnvloeden, de invoering van de tweefasenstructuur die het moment van kennismaking met een slechte arbeidsmarkt vervroegt, de beperkte inschrijvingsduur etc.

De tewaterlating van de loopbaan van menig academicus vindt onder barre weersomstandigheden plaats. Ik ben benieuwd hoeveel drenkelingen het reddingsvlot van Peeters c.s. veilig aan boord brengt. Maar meer nog dan ieder ander schip wenst men het reddingsvlot een behouden vaart.

Drs. Henk Zomer.

29 september 1983

50.000 studieboeken

databanken

op nog geen 5 minuten lopen van de Hogeschool

VERMANDE

Dat is de ongelofelijke augustus-voorraad van onze studentenboekhandel. Een voonraad die ook overigens het hele jaar door uitstekend is. Zodat u bij ons niet op uw boeken hoeft te wachten!

En erg dichtbij: onder de 5e studentenflat.

Gemakkelijker kan het bijna niet!

tweedehands-bocken Gianotten start nu met de in- en verkoop van 2e hands-studieboeken. Laat de studieboeken die u niet meer nodig heeft door ons beoordelen.

Meestal geven wij u eenderde van de nieuwwaarde terug.

N.B. "Start nu" betekent uiteraard dat we nu bezig zijn een voorraad op te bouwen!

juridische en andere informatie opleidingsmateriaal - handboeken - formulieren - tijdschriften computerdiensten - databanl^en - drul<werl( - mailingservice adressenbestanden - speciale projecten

boekhandel gianotten b.v, studentenboekhandel

koninklijke vermande bv Bel 02550 - 1 90 13 voor nadere informatie of toezending catalogus Postbus 548 - 1970 BA IJmuiden

Prof. Verbemelaan 20. (Onder de 5e studentenflat).

Studieboeken Direct uit voorraad leverbaar

bij de

wetenschappelijke

BOEKHANDEL

Pillot Ky

Alle literatuur voor I e jaars-, kandidaats-, doctoraalopleiding in voorraad. rechten economie informatica geschiedenis geografie engels frans du its nederlandse taal- en literatuurwetenschap pedagogiek psychologie sociologie filosofie theologie buitenlandse pockets

- Kollektieve aanschaf mogelijk. Hiervoor gelieve kontakt op te nemen met Anten van Bladel of Jos Baans.

- Onze boekhandel werkt met het "BOEK-DATA" systeem: Een nederlandse uitgave, die niet in voorraad is, kan binnen drie (!) dagen aanwezig zijn.

Beeldschermen geven directe informatie over auteurs, titels, prijzen, leverbaarheid etc.

- Bestellingen van complete lijsten en enkele titels worden korrekt en snel uitgevoerd.

boekhandel pillot Heuvel 32 - 5038 CP Tilburg - tel. 013-426252/425218 Postgiro 1472860 Bank: Amro bank Utrecht rek.no. 41.13.64.251

MEDEDELINGEN

WIJZIGING STUDIEGIDS P91 Tentamendatum 7e semester Klinische Psychologie (Methodologie) was 5 december 1983 wordt 22 december 1983.

2. Aanmelding schriftelijke doctoraal tentamens.

(Ie doctoraaljaar Twee-fasen structuur).

Half oktober zullen de aanmeldingsformulieren (blauw) voor de schriftelijke tentamens van december tot januari beschikbaar komen (in gebouw S tegenover de portiersloge en gebouw B Ie verdieping). Deze formulieren dienen voor 1 november te worden gedeponeerd in de aldaar aanwezige groene bussen.

STUDENTENADMINISTRATIE 1. Toevoeging aan de studiegidstekst van de Subfakulteit Psychologie paragraaf 1.5.1. Studentenadministratie (P401).

Aangezien de Katholieke Hogeschool een Centrale Studentenadministratie kent (waar alle inschrijvingsgegevens, tentamen- en examenresultaten worden vastgelegd) dient de informatie over a) inschrijving (verandering van studierichting, staking of onderbreking van de studie) b) adreswijzigingen c) aanmelding voor de schriftelijke kandidaatstentamens en doctoraal tentamens (alleen 2-fasen structuur) in eerste instantie aan de afdeling Studentenadministratie (gebouw B Ie verdieping) te worden doorgegeven.

Verzuimt u dit te doen dan loopt u de kans dat berichten over o.a. verkiezingen, tentamenoproepen en het Tilburgs Hogeschoolblad u niet bereiken.

In tweede instantie kunnen de punten a en b ook aan het buro van de subfakulteit (P 401) worden doorgegeven.

STUDIEBEURS JAPAN Het Japanse bedrijf YKK, dat een vestiging Yoshida (Nederland) BV te Sneek heeft, biedt met ingang van 1984 jaarlijks één studiebeurs aan voor een gevorderde Nederlandse student of pas afgestudeerde voor een jaar studie in Japan.

Aanvragen voor de beurs dienen te worden ingediend bij de Centrale Direktie Internationale Betrekkingen van het Ministerie van O&W vóór 15 oktober 1983 op daartoe bestemde beursaanvraagformulieren. De aanvragen zullen worden beoordeeld door een selectie-commissie bestaande uit: de directeur van YKK en de burgemeester van Sneek, Prof. dr. F. Vos van de Leidse Universiteit en een vertegenwoordiger van het Ministerie van O&W. De kandidaten moeten maximaal 30 jaar oud zijn op 1 april 1984, van Nederlandse nationaliteit en reeds voor vertrek serieuze vorderingen Japans maken. De duur van de beurs is 12 maanden, te starten in voorjaar 1984.

Nadere gegevens voor deze beurs alsmede over de selectieprocedure zijn te verkrijgen bij Buro Buitenland, B 1013, telefoon 662236.

Gegeven het late tijdstip van ontvangst van deze beursmogelijkheid en gezien de strakke selectievoorwaarden, wordt geïnteresseerden gevraagd zo spoedig mogelijk informatie in te winnen bij ons Buro.

HERHAALDE OPROEP In de afgelopen jaren is ten behoeve van aktiviteiten van kommissies, werkgroepen, afdelingen, verenigingen en stichtingen een bedrag ter beschikking gesteld ter ondersteuning van deze aktiviteiten.

De subsidie-commissie verzoekt organisaties die menen gedurende de periode 1 januari 1984 tot 1 januari 1985 voor subsidie in aanmerking te komen, voor 15 oktober 1983 een gemotiveerd verzoek en een bruto-begroting in te dienen bij het sekretariaat van de subsidie-commissie, gebouw N, kamer 1. Te zijner tijd ontvangt u nog een uitnodiging om uw subsidie-aanvraag mondeling toe te lichten.

Indien uw verzoek de subsidiecommissie met voor de gevraagde datum bereikt, wordt niet gegarandeerd dat met de aanvrage rekening kan worden gehouden.

Nadere inlichtingen kunt u inwinnen bij de sekretaris van de subsidiecommissie, drs. P. Nedersigt, kamer B 425, tel.: 662062.

Keuzekursus "Participatie in de onderneming" door dr. J. de Haan, wordt gegeven op 4, 11, 18 en 25 oktober om 15.30-17.30 in CZ 113.

Keuzekursus "Organisatie van arbeid" door drs. W. de Lange, wordt gegeven op 1, 8, 15 en 22 november om 15.30-17.30 in CZ 113.

DATA ANALYSE SAMENSTELLING FACULTEITSBESTUUR Het bestuur van de faculteit der rechtsgeleerdheid per 8 september 1983 is als volgt samengesteld: prof. mr. Willem Konijnenbelt, decaan, mevrouw mr. F.W.M, de KoningKlaasen, w.p.-lid, mevrouw E. van Veenendaal, studentlid, drs. A.M. van Kalmthout, deelbestuurder voor wat betreft de avondopleiding.

Organisatie van de Onderneming

De statistiekcursus 'Data Analyse' wordt dit semester verzorgd in SZ 135 (15.30-17.30 uur). Nadere informatie bij de docenten: prof. Stouthard, drs. v.d. Net, drs. Hagenaars.

D-i SEMINAR THEORIE EN ONDERZOEK De bijeenkomsten zijn vastgesteld op: 5 oktober, 19 oktober, 9 november, 30 november, 21 december (of een andere avond in de tweede helft van januari 1984).

Het thema van deze bijeenkomsten is: Resten van Traditionele Devotie (in Brabant en Limburg).

DOCTORAAL BOEKEN-SEMINAR

ORGANISATIE VAN DE ONDERNEMING

open voor ieder die daadwerkelijk wil mee-lezen.

Voor dit semester staan de volgende boeken op het programma: J. Habermans, Struktuurwandel der Oeffent/ichkeiten R. Sennett, The Fa//of Pub/ie /Vlan.

Eerste bijeenkomst: woensdag 5 oktober 19.00-20.00 uur in zaal S101.

Prof. dr. H. Adriaansens en drs. B van Stokkum organiseren voor geïnteresseerden een "boeken-seminar", waarin belangrijke sociaal-wetenschappelijke literatuur ter discussie wordt gesteld. Dit seminar valt geheel buiten het curriculum van de subfaculteit SSW. Deelname staat

Het college 'Bijzondere logica' van dr. H. van Erp gaat vooralsnog toch door, vanaf 5 oktober om 10.30 uur in zaal AZ 02.

Dit college loopt door in het tweede semester.

In het collegejaar 1984/1985 zal dit onderdeel niet verzorgd worden.

emiel de jong b.y. de drukkers uit baarle-nassau gespecialiseerd in: — brochures — boeken — kranten

voor inlichtingen: telefoon 04257-8922, toestel 25, j . de jong

MEMO

Varidx LEERGANG BUITENLANDSE BETREKKINGEN (27-2-'84 tot 1-6-'84) Sinds 1967 wordt, in samenwerking met de Stichting der Nederlandse Universiteiten en Hogescholen voor Internationale Samenwerking (NUFFIC), een postacademische Leergang Buitenlandse Betrekkingen (LBB) georganiseerd.

Wat zijn de overwegingen die geleld hebben tot het instellen van de LBB? In de eerste plaats de overweging dat Nederland steeds afhankelijker wordt van wat er buiten zrjn grenzen geschiedt. Dat is niet alleen op politiek gebied het geval, maar ook op het terrein van de economie, de technologie, het milieu, de veiligheid enz.

De erkenning van de groeiende afhankelijkheid komt o.a. tot uiting in Nederlands lidmaatschap van vele internationale organisaties. Het is niet alleen nodig dat ons land bij deze organisaties - en In het buitenland in het algemeen - goed vertegenwoordigd is, maar ook dat goed geschoolde Nederlanders de staven van die organisaties komen versterken.

De steeds inniger vervlechting van de Nederlandse economie en samenleving met die van andere landen raakt overigens ook Nederlanders die zich willen voorbereiden op leidende functies in eigen land, althans een basiskennis dienen te hebben omtrent de wereld om hen heen en omtrent de problemen die ook hun leven en werk beïnvloeden.

Hiertoe is algemene vorming, gezond verstand of vingertoppengevoel niet meer voldoende. Een behoorlijke feitenkennis en een inzicht in de internationale betrekkingen zijn onmisbaar geworden. Ook doet zich de behoefte aan een meer theoretische ondergrond steeds meer gevoelen.

Aan deze behoefte nu probeert de LBB tegemoet te komen in zijn cursussen, die aldus zijn samengesteld dat zoveel mogelijk aspecten van het geheel der internationale betrekkingen tot hun recht komen.

Nadere inlichtingen over de Leergang kunt u krijgen bij drs. G.J. Meertens: Afdeling Onderwijs van het Instituut "Clingendael", Clingendael 7, Postbus 93080, 2509 AB 's-Gravenhage, telefoon 070-245384.

DEELPROJECT LEEFWERELD EN WERKOMSTANDIGHEDEN Vind je dat de lesbische vrouw of als homoseksuele man anders behandeld wordt of daardoor dingen moeten laten? Wij denken bijvoorbeeld aan: - het gevoel dat je je in moet houden, aanpassen, iets moet ontkennen, verzwijgen - angst voor ontslag, afwijzing bij sollicitatie, onthouden van promotiekansen - lichamelijke of verbale agressie (slaan of schelden) - toewijzing van kinderen - toewijzing van een kamer of een huis - pogingen om je 'gezond' en 'normaal' te maken - nare situaties op school of in een club Wij zijn als onderzoek/st/ers aan de Rijksuniversiteit Utrecht bezig met het verzamelen van gegevens die gebruikt kunnen worden ter onderbouwing van het Wetsontwerp Wet Gelijke Behandeling.

Mocht je informatie hebben over discriminatie uit eigen ervaring of uit je naaste omgeving, dan hopen wij dat je ons spoedig daarover wilt berich-

Tilburgs Hogeschoolblad

ten. Anonimiteit is vanzelfsprekend gewaarborgd.

Je kunt ons zowel telefonisch tijdens kantooruren (030-533444) als schriftelijk (Homostudies, Heidelberglaan 2, 3584 CS Utrecht) bereiken.

KLUWER'S POST SCRIPTUM 1984 Evenals in de afgelopen drie jaren worden ook dit jaar studenten en pas afgestudeerden weer uitgenodigd om hun scripties of werkstukken in te zenden aan de jury's van Kluwer's Post Scriptum.

De prijs, die bestaat uit een bedrag van f 10.000, — , heeft tot doel de winnaar of winnares de mogelijkheid te bieden zich verder te ontplooien op rechtswetenschappelijk gebied door middel van een studiebeurs, studiereis of anderszins, ledere belangstellende voor Kluwer's Post Scriptum 1984 wordt bij deze uitgenodigd zijn/haar werkstuk vóór 1 november 1983 in te zenden aan de jury. Voor beoordeling komen in aanmerking doctoraalscripties, werkstukken of andere daarmee te vergelijken wetenschappelijke publicaties, zoals bijvoorbeeld tijdschriftartikelen, over een onderwerp op het terrein van de rechtswetenschappen in brede zin.

Adres van inzending: Secretariaat van de Jury Kluwer's Post Scriptum, Prinsessegracht 21, 2514 AP 's Gravenhage.

Nadere informatie over Kluwer's Post Scriptum en het reglement van deelname kan verkregen worden bij: Kluwer Groep rechtswetenschappen bv. Mevrouw mr. S.C. Verburg, Postbus 23, 7400 GA Deventer, tel.

05700-91198 (doorkiesnummer).

KANDIDATEN STUDIEREIS GEZOCHT Het Genootschap voor economisch-strategische studiën i.o. zoekt kandidaten voor deelname aan een studiereis naar een land in het Midden-Oosten, gepland in begin 1984. Doel van deze studie is te bestuderen hoe ons industrieel beleid zinvol kan inspelen op de economische lange-termijn strategieën van een aantal landen in het MiddenOosten. Deze studie wordt uitgevoerd door een multi-disciplinaire groep gevorderde studenten en pas afgestudeerden. De studie wordt afgerond met de publicatie van een rapport, dat eventueel commercieel op de markt wordt gebracht.

Voor de definitieve samenstelling van de groep zoeken wij nog geschiedkundigen, geologen, historici, energiedeskundigen, theologen, marcroen monetair economen, bouwkundigen, chemici, sociaal georgrafen en deskundigen op het gebied van onderwijs.

Indien U een goed overzicht hebt van Uw vakgebied en belangstelling hebt voor een plaats als deelnemer, wordt U verzocht schriftelijk, binnen twee weken, te solliciteren. U dient dan aan te geven hoe U vanuit Uw discipline een bijdrage kunt leveren aan de genoemde studie.

U krijgt binnen twee weken antwoord.

F. Biemans, Primulastraat 33, 5644 LH Eindhoven.

Ir. S. Sjoerdsma, Utrechtsestraat 12, 2587 RC Scheveningen.

STUDIEBEURZEN VOOR DE VERENIGDE STATEN Voor hoogleraren, leden van de wetenschappelijke staf en promotieassistenten zijn de navolgende beurzen voor onderwijs en onderzoek in

de Verenigde Staten beschikbaar in het academisch jaar 1984-1985.

A. Fulbright beurzen Vakgebieden: - American and Netherlandic Studies - Social, Economie, and Political Sciences - Pure and Applied Natural Sciences - Unspecified Fields Voorwaarden: - afgestudeerd, bij voorkeur gepromoveerd en in staat zelfstandig onderzoek te verrichten - duidelijk omschreven plan voor onderzoek/onderwijs en affiliatie aan een Amerikaans universiteit of wetenschappelijke instelling - periode: 3-12 maanden Toelage: - (gedeeltelijke) vergoeding van verblijfskosten (max. $ 2000 per maand voor hoogleraren en wetenschappelijk medewerkers; voor promotieassistenten max. $ 1650 per maand) en/of reiskosten - financiering maximaal 1 semester Sluitingsdatum: 15 december 1983 B. Fulbright/ACLS American Studies Fellowships Vakgebieden: - taal- en letterkunde, economie, geografie, (kunstjgeschiedenis, rechten, filosofie, sociale en politieke wetenschappen Voorwaarden: - doktoraalexamen - onderwijsopdracht aan een Nederlandse universiteit of hogeschool - onderzoek moet duidelijke relatie hebben met de V.S. - leeftijd tot 45 jaar - periode: 6-12 maanden Toelage: - (gedeeltelijke) vergoeding van verblijfkosten, afhankelijk van doorbetaling van Ned. salaris en gezinssamenstelling, onderzoekstoelage, en reiskosten (ook van gezin).

Sluitingsdatum: 15 november 1983.

Brochures en aanmeldingsformulieren zijn verkrijgbaar bij: Netherlands America Commission for Educational Exchange (NACEE) Nieuwe Spiegelstraat 26 1017 DG AMSTERDAM (tel.: 020-242435) OVERVOORDEGORDONSTICHTING DE PAUWHOF IN WASSENAAR Op de Wassenaarse buitenplaats DE PAUWHOF - onlangs ingrijpend gerenoveerd - wordt gastvrijheid geboden aan academici en kunstenaars die zich in eigen woon- en werksituatie niet voldoende op hun arbeid kunnen concentreren. In DE PAUWHOF kunt u ongestoord studeren, aan een rapport, artikel of andere publicatie werken, of een lezing voorbereiden.

Voor nadere inlichtingen en het aanvragen van logies kunt u zich wenden tot de gastvrouw van DE PAUWHOF, Rijksstraatweg 420, 2242 CZ Wassenaar (tel. 01751-14283).

Vrouweriy OPROEP Het coördinatiepunt vrouwen emancipatie onderzoek (CVEO) organiseert in samenwerking met de werkgemeenschap vrouwenemancipatieonderzoek vier dagen ter ondersteuning en stimulering van onderzoek(st)ers die dit jaar een subsidieaanvraag willen indienen op het gebied van vrouwen emancipatieonderzoek bij ZWO of elders.

De indeling van zo'n dag ziet er steeds als volgt uit: Morgen: - 1. Algemene inleiding over ZWO en andere subsidieverstrekkers - 2. Inleiding over het opstallen van een subsidieaanvraag Middag: - 3. Vervolg opstellen van een subsidieaanvraag aan de hand van een voorbeeld - 4. Netwerken Verdeling van onderzoeksgebieden over de verschillende data: 7 oktober: Natuurwetenschappen Biologie Medicijnen Technische Wetenschappen 14 oktober: Filosofie Geschiedenis Taalwetenschappen 21 oktober: Sociologie Psychologie Peda-/Andragogiek 28 oktober: Economie Econometrie Bedrijfskunde Rechtsgeleerdheid Deze oproep is gericht aan: - Beginnende onderzoek(st)ers op zoek naar ondersteuning - Ervaren onderzoek(st)ers die ondersteuning willen en kunnen bie den bij het opstellen van subsidie aanvragen; - Methodologen; - Alle onderzoek(st)ers die een netwerk willen opbouwen voor wat betreft hun onderzoeksterrein.

Opgave voor één van deze dagen bij: CVEO, Oude Boteringestraat 44, Postbus 72, 9700 AB Groningen, tel.: 050-116485.

Het secretariaat is doorgaans te bereiken tussen 9.30-12.30 uur.

BELANGRIJK: Deze bijeenkomsten vinden steeds plaats in: Jaarbeurs, Utrecht (Aangekondigd met: ZWO/WVEO). tijd: 10.30-16.00 uur.

Sportwmmmmm^^ PENDRAGON De Hogeschool Sport Manifestatie voor binnen-sporten (H.S.M.binnen) zal plaatsvinden op maandag 17 tot en met donderdag 20 oktober.

De teamsporten waar je als team aan kunt meedoen zijn Volleybal (heren.

Eerstejaars acht van Vidar, snelste van Nederland Voor de lichte eerstejaars acht van Vidar zit het roeiseizoen er weer op.

Met opvallend resultaat!

Met een tijd van 6.09,58, een verbetering van het Vidar-klubrekord met maar liefst 6 sekonden, bleven ze de gehele konkurrentie ruim voor. De grootste tegenstanders dit jaar waren het Amsterdamse Nereus, Laga (Delft), Aegir (Groningen) en Njord (Leiden). Dezen kwamen er niet echt aan te pas tegen de technisch en konditioneel veel sterkere Tilburgse studenten roeiers. De ploeg behaalde 5 belangrijke overwinningen en promoveerde in één seizoen maar liefst 2 klassen. Het ligt in de bedoeling dat deze ploeg ook volgend jaar het in opkomst zijnde Tilburgse studentenroeien zal gaan representeren.

De Acht werd getraind en gecoacht door M. Alofs, geassisteerd door M. Derks.

Stuurman: J . Jacobs.

Roeiers: G. v. Loo, T. Naber, R. v.d. Werf, B. Langius, J . v. Gastel, M. V. Benthum, R. Hultermans, T. Haije (op foto, van links naar rechts)

heren gevorderd, mixed). Basketbal (mixed beginners, mixed gevorderd).

Zaalhockey (mixed beginners, mixed gevorderd). Zaalhandbal (dames, heren, Zwemmarathon (mixed). Rugby (buiten mixed of heren). De individuele sporten waar je aan kunt deelnemen zijn degen/floret (halfgevorderd/gevorderd), tafeltennis (competitie/niet-competitie), badminton (beginners + halfgevorderd/gevorderd), en een atletiekvijfkamp. De atletiekvijfkamp bestaat uit kogelstoten, speerwerpen, hoogspringen, 40 m sprint en een hindernisloop.

Kosten voor deelneming bedragen f 2,50 per persoon per sport. De inschrijftermijn sluit 7 oktober. Gebruik per sport één inschrijfformulier en lever dit in aan de balie van de studentensporthal. Na de finale-avond is er feest op de sporthal.

Damesvoetbal Welke dames hebben er interesse om deel te nemen aan een veldvoetbaltoernooi op vrijdag 14 oktober in Tilburg. Voor nadere informatie kun je bellen naar Mariëtte (tel: 365162). Wil je graag in de zaal spelen, kom dan eens meetrainen op dinsdag van 21.00-22.00 uur. P.S. We zoeken nog een keepster.

m

Menu PERIODE 3 T/M 7 OKTOBER 1983 MAANDAG 3-10-1983 franse uiensoep - peterseliesoep kotelet - zigeunerburger mosterdsaus - andijvie a la crème witte koolsalade gekookte aardappelen div nagerechten DINSDAG 4-10-1983 schotse boeresoep heldere spinaziesoep rundergoulash - kipperagout gemengde groente - appelmoes patates fntes - gekookte aardappelen div nagerechten WOENSDAG 5-10-1983 kalfsbouillonsoep - minestronesoep slavink - ardennerbraadworst sinasappelsaus - bleekselderij met hamsaus - postelein gekookte aardappelen div nagerechten DONDERDAG 6-10-1983 heldere preisoep - Servische bonensoep rookworst - hamlapje stamppot boerekool bietensalade - gekookte aardappelen div nagerechten VRIJDAG 7-10-1983 gebonden tomatensoep spaghetti met ham + doperwten gehaktballetjes in tomatenpaprikasaus gemengde sla - lapje kalkoen gekookte aardappelen div nagerechten

29 september 1983

+

Agenda

Minimal dance van Krisztina de Chétel op 5 en 6 ol<tober in de studiozaal van de stadsschouwburg.

KON. LIEDERTAFEL

"La Petite Bande" o.l.v. Sigiswald Kuijken Katholieke Hogeschool, vrijdag 30 September, 20.15 uur, aula LA PETITE BANDE werd in 1972 opgericht door Sigiswald Kuijken, in opdracht van de Duitse platenfirma "Harmonia M u n d i " voor opname van Lully en Molière's "Bourgeois Gentilh o m m e " o.l.v. Gustav Leonhardt.

De bezetting van het orkest, én de naam ervan, werden ontleend aan Lully's eigen orkest aan het hof van Louis XIV. Het ensemble speelt o.l.v.

Gustav Leonhardt of van Sigiswald Kuijken, die er de vaste aanvoerder van is.

Aanvankelijk was de Franse stijl (Lully-, Campra- en Muffat) de leidraad in de aktiviteiten van de Petite Bande, later werd ook de Italiaanse uitgediept (Corelli, Vivaldi). Tenslotte breidde het repertoire zich verder uit: (opera's van Rameau, Handel, Bach, Haydn, Mozart, Gluck.

Het orkest heeft zeer veel " o p de plaat" gezet; daarnaast dienen concerten voor o.a. Festival van Vlaanderen, Festival de Liège, Holland Festival, W D R Keulen, Festival de Lille, PRomenade Concerts London '82, alsook concerten in Frankrijk, Zwitserland, Italië, Portugal vermeld te worden.

SIGISWALD KUIJKEN studeerde viool aan de conservatoria te Brugge en te Brussel (bij Maurice Raskin), waar hij in 1964 zijn I e prijs behaalde.

Hij was van 1964 tot 1972 lid van het Alarius-Ensemble, waarmee heel Europa en de USA werd doorgereisd voor concerten en opnamen van de 17e- en vroeg 18e-eeuwse kamermuziek.

Energie manifestatie In oktober bestaat de Werkgroep Kalkar Tilburg 10 jaar. Daarom organiseert de Werkgroep, samen met Energieburo de Knijpgat een manifestatie.

Dinsdag 4 oktober zal er een forumdiskussieavond worden gehouden over 1 jaar stadsverwarming in Tilburg.

Donderdag 6 oktober brengen W a m mus en Werktuig "Tante Til's energieshow". Om 19 uur op de Heuvel.

Diezelfde avond organiseert de Werkgroep een bijeenkomst met de giroblauwbetalers en sympatisanten

Tilburgs Hogeschoolblad

over de mogelijkheden om de gemeenteraad eindelijk toch eens zo ver te krijgen dat ze een uitspraak doen over de toepassing van kernenergie.

Vrijdag de 7e verzorgt de Filmliga een ekstra voorstelling met de film 'Krieg und Frieden' om half 11.

Zaterdag 8 oktober is het de hele dag te doen op het binnenterrein van het Karree, het oude Elisabethziekenhuis.

Om 10 uur begint een energiemarkt met o.a. van alles op het gebied van energiebesparing en duurzame energie.

Om 13 uur het Spel Zonder Atomen, een variant op het Spel Zonder Grenzen.

Om een uur of 7 is er voor de liefhebbers gelegenheid om energiezuinig (dus vegetaries) te eten.

Vanaf 20 uur is het feest, met levende muziek, en om 1 uur zit het er op.

(Ook het feest is buiten bij goed weer).

Voor meer informatie: Energieburo de Knijpgat, Stationsstraat 15, tel.

351535 toestel 49.

STUDIUM GENERALE

Referendum Katholieke Hogeschool, vrijdag 30 september 9.30-11.30 zaal, CZ 101 Prof. dr. S.W. Couwenberg, Erasmus Universiteit Rotterdam De referendum-gedachte is te beschouwen als een uitdrukking van direkte demokratie. Vooral in de jaren zestig maakte men zich sterk voor radikale demokratisering, hoewel het referendum daarbij steeds op de achtergrond raakte. Nu schijnt daar verandering in gekomen te zijn: het referendum is een van de onderwerpen waar de Staatskommissie Biesheuvel zich over buigt.

Prof. Couwenberg is initiatiefnemer van het aktiecomité "Referendum": J a " ; hij ziet het referendum als het middel om een meer direkte betrokkenheid van de burgers bij het overheidsbeleid te bevorderen. In de lezing van Couwenberg zullen o.a. de weerstanden aan de orde komen die in het verleden in Nederland tegen het referendum bestonden. In sommige andere landen funktioneert het referendum wél.

Welke betekenis kunnen de diverse soorten referenda hebben als aanvulling in correctie op het stelsel van de representatieve demokratie' Welke procedure-regels bestaan er bij de verschillende mogelijke vormen van het referendum?

Het Centrum voor Ontwikkelingssamenwerking aan de Korvelse weg in Tilburg organiseert van 6 t / m 13 oktober een tentoonstelling over thuiswerk in Nederland en India.

Het thuiswerk dat in deze tentoonstelling belicht wordt is het maken van (deel)produkten of het inpakken van produkten ten behoeve van de industrie in de privéwoningen van degenen die dit werk doen. Deze organisatievorm van produktie, nl. het uitbesteden van werk aan thuiswerksters, hier en overal ter wereld, heeft de laatste tijd veel belangstelling. Het thuiswerkaandeel t.o.v. de totale produktie in de industrie is de laatste jaren gestegen. De industrie heeft een redelijk groot aanbod. En in tijden van grote werkloosheid zijn steeds meer mensen genoodzaakt om thuiswerk te accepteren.

De geschiedenis leert ons dat thuiswerk afneemt als mensen andere werkalternatieven hebben. De mensen die thuiswerk doen hebben dan ook een zwakke positie op de arbeidsmarkt; het zijn jonge vrouwen, moeders met kinderen, buitenlandse vrouwen en oudere vrouwen en mannen.

Omdat thuiswerksters bijna nooit in aanmerking komen voor arbeidsbeschermende maatregelen vormen ze een uiterst kwetsbare groep. Hun verdiensten zijn zeer laag.

In Nederland is een bedrag van f 1,50 tot f %,— bruto per uur heel normaal voor het routinematige thuiswerk. En de stuksprijzen voor het thuiswerk zakken zelfs, omdat er meer thuiswerksters zijn.

In het thuiswerkproject is gekeken naar de mogelijkheden om thuiswerksters te organiseren. In Nederland staat dat nog in de kinderschoenen; de vakbonden raken wel steeds meer geïnteresseerd. In India is de vakbond SEWA (Self Employed W o men's Association) er in geslaagd om in de stad Ahmedabad thuiswerksters te organiseren. Ze hebben dat op zo'n manier gedaan dat alle leden sterk bij het werk van de organisatie betrokken zijn. Daarom hebben we India, en in het bijzonder SEWA uitgekozen, om de situatie van thuiswerksters in een ontwikkelingsland en hun mogelijkheden tot organisatie op deze tentoonstelling te belichten.

Een belangrijk deel van de tentoonstelling wordt gevormd door foto's van het werk van thuiswerksters in de regio Tilburg en gesprekken met hen.

BURO BUITENLAND

Peruaanse muziekgroep Tiempo Nuevo Op donderdag 6 oktober a.s. van 12.15-13.30 uur za\ de Peruaanse muziekgroep TIEMPO NUEVO aan de Hogeschool een lunch-optreden verzorgen, plaats: AULA. TIEMPO NUEVO is een van de betere muziekgroepen binnen de jonge generatie van Latijnsamerikaanse groepen die zich baseren op de rijke traditie aan Latijnsamerikaanse muziekcultuur; een traditie die in Europa vooral bekend is door de vertolking van een aantal Chileense ballingengroepen. TIEMPO NUEVO wordt algemeen beschouwd als dé Peruaanse groep op het gebied van de Andes-muziek.

TIEMPO NUEVO heeft de afgelopen jaren ook buiten Peru bekendheid gekregen. Zo trad de groep die uit 8 personen bestaat, op in de meeste Latijnsamerikaanse landen, in Azië en Oost- en West-Europa. In 1981

SEPTEMBER VRIJDAG 30 SEPTEMBER S t a d s s c h o u w b u r g , 20.15 uur: Brasil Tropical.

Stadsschouwburg, 20.30 uur, studio: Teo Joling & Han Bennink.

Stadsschouwburg, 19.30 en 22.00 uur: Filmhuis. Bunuel-programma met o.a. Dimon de Pilaarheilige uit 1965, gemaakt in Mexico.

Katholieke Hogeschool, 20.15 uur, aula: Konsert van de Kon. Liedertafel "Souvenir des montagnards' door La Petite Bande, o.l.v. Sigiswald Kuijken. Studenten gratis toegang op vertoon collegekaart. Personeel korting tegen sociëteitstarief.

Katholieice Hogeschool, 9.30 uur, CZ-101: Stud. Gen. cyclus. Democratie: Kiezers en beleid. S.W. Couwenberg over "Referendum".

Olof: t / m zondag 2 oktober Weekendkamp voor eerstejaars.

OKTOBER ZATERDAG 1 OKTOBER Stadsschouwburg, 14.00 uur, studio: Workshop o.l.v. Paul van Kemenade in kader van de oktober jazzmaand. Toegang gratis.

Stadsschouwburg, 20.15 uur: Muziek uit duizenden, groots opgezet theaterprogramma met o.a. Marco Bakker, Tamara Lund, Marjorie Barnes en het orkest van Eddie de Latte.

Stadsschouwburg, 20.30 uur, studio: Opening Oktober jazzmaand.

Konsert door het Guus Janssen Septet en Monie Toebosch.

Stadsschouwburg, 19.30 en 22.00 uur: Filmhuis: Bunuel-programma (zie 30 sept).

ZONDAG 2 OKTOBER Stadsschouwburg, 20.00 uur, studio: Battlefield Band. Folkkonsert door deze prima schotse formatie.

M A A N D A G 3 OKTOBER Stadsschouwburg, 20.00 uur, studio: Worskhop o.l.v. Paul van Kemenade. was TIEMPO NUEVO de grote verrassing van het Victor Jara Festival in Muziekcentrum Vredenburg in Utrecht, waar de groep de 3000 aanwezigen tot groot enthousiasme bracht. Dit optreden vormde het hoogtepunt van een lange tournee door West-Europa en het Caralbisch Gebied. Thans is de groep op tournee in Zwitserland.

Aan het slot van deze tournee brengt TIEMPO NUEVO een kort bezoek aan Nederland, waarbij het optreden op de KHT een van de weinige zal zijn. De NOVIB wil van de groep in Nederland een nieuwe LP uitbrengen en steunt de groep bij een projekt om in de krottenwijken van Lima, de hoofdstad van Peru, odner de jongeren muzieklessen te geven.

De groep baseert zich op de oorspronkelijke Peruaanse muziek, maar heeft in de loop der jaren ook andere invloeden ondergaan, onder meer van de swingende Caraïbische salsamuziek. Dat maakt een optreden van TIEMPO NUEVO tot een swingend geheel. Opvallend is daarbij, in vergelijking tot de meeste andere Latijnsamerikaanse groepen, de sterke invloed van de vrouwelijke leden van de groep.

Het optreden van TIEMPO NUEVO wordt georganiseerd door BURO BUITENLAND van de KHT. Inlichtingen: Buro Buitenland, B 1013, telefoon: 013-662236.

Stadsschouwburg, 19.30 uur: Filmhuis "Vuurpaarden" van de Russische regisseur Sergei Paradjanow uit 1964.

Stadsschouwburg, 22.00 uur: Filmhuis " D e jeugd van I w a n " , van de Russische regisseur Andrej Tarkowsky uit 1962.

Olof: Borrel voor alle eerstejaars.

DINSDAG 4 OKTOBER Stadsschouwburg, 20.00 en 22.00 uur: Spargo, een Nederlandse formatie. Twee konserten op één avond.

Stadsschouwburg, 20.30 uur, studio: Workshop-uitvoering. Resultaat van de workshops o.l.v. Paul van Kemenade op 1 en 3 oktober.

M a r a n a t h a , 20.00 uur: Kennismakingsavond met Vrouwengroep(en) en Maranatha (vrouwen leren aan/in elkaar geloven).

Olof: Het Dispuut Brut organiseert een dertiger jaren crisis feest. Goudvissen wegens succes geprolongeerd. Aanvang 22.00 uur.

Ambassade-bioscoop: 22.30 uur: Filmliga met "Elisa vida m i a " . Regie: Carlos Saura.

WOENSDAG 5 OKTOBER Stadsschouwburg, 20.30 uur: Dansgroep Krisztina de ChStel met " L i n e s " een minimal dance van Krisztina de Chatel en de beeldend kunstenaar Jan van Munster.

Stadsschouwburg, 19.30 en 22.00 uur: Filmhuis (zie 3 okt).

Olof: Senaat tapt.

DONDERDAG 6 OKTOBER Stadsschouwburg, 20.15 uur: Mummenschanz, perfekte mimegroep uit Zwitserland.

Stadsschouwburg, 20.30 uur, studio: Dansgroep Krisztina de Chêtel. (zie 5 okt.)

Katholieke Hogeschool, 13.30 uur, B-602: Vergadering Hogeschoolraad.

Stadsschouwburg, 20.(X) uur: Filmhuis "Solaris" van de Russische regisseur Andrej Tarkowsky uit 1974.

Katholieke Hogeschool, 13.30 uur, AZ-10: Stud. Gen. cyclus Arbeidstijdverkorting. M.m.v. Westpalm van Hoorn, J . Albers, W . de Lange.

O l o f , 23.00 uur: CCT-overdracht.

Vooraf voor de eerstejaars jaarclub avond.

Katholieke Hogeschool, 14.0016.00 uur, CZ-113: Colloquium economie.

A-serie, algemeen.

Dr. J . A . C , de Haan (KHT, vakgroep Organisatie van de onderneming) over "Ondernemende werknemers; over (mede)zeggenschap in Nederland."

Katholieke Hogeschool, 12.15-13.30 uur, aula: Optreden Peruaanse muziekgroep "Tiempo Nuev o " . Org. Buro Buitenland.

VRIJDAG 7 OKTOBER Stadsschouwburg. 20.00 uur: Filmhuis (zie 6 okt.)

Stadsschouwburg, 20.15 uur: T.O.T.: Lied an die Freunde. Bijzondere performance bestaande uit Gitta Luckau (beweging) en Andy Giorbino (muziek) uit Duitsland.

Stadsschouwburg, 9.30 uur, zaal CZ-101: Stud. Gen. Cyclus " D e m o kratie: Kiezers en beleid". Lezing door H. van den Brink over "Politieke partijen".

Katholieke Hogeschool, 16.15 aula: Afscheidscollege Prof.

H.P.J. van de Kerkhof.

Ambassade-bioscoop, 22.30 Filmliga met extra voorstelling "Krieg und Frieden".

uur, Dr. uur: film

29 september 1983

ACHTERKLAP Personele unie "Onze navolging van de Heer richt zich grensoverschrijdend op de minsten van zijn broeders".

Lees maar na in de nota Katholie­ /ce Signatuur van het Stichtings­ bestuur. Katholiel< moet "inspire­ rend en uitdagend" zijn, "aller­ minst belemmerend of neerdruk­ kend".

Dominee van den Akker, de schrijver van deze nota over de confessionele grondslag van de Tilburgse hogeschool, heeft nog meer van die solidaire volzinnen in huis. "De christelijke gemeen­ schap is niet een bedreiging van de menselijke vrijheid, (­) zij is integendeel het rijk der op het heil gerichte vrijheid, gebouwd op loyaliteit en wederzijdse aan­ vaarding". Verderop citeert de dominee zelfs een bisschop die vindt dat een katholieke instelling niet behoort te werken als een

TECEK Uitnodiging

voor een studiedag

PSYCHISCHE BEL ASTING VAN NEDERLANDSE MELKVEEHOUDERS

georganiseerd door

NEDERLANDSE VERENIGING TECHNIEK IN DE L ANDBOUW

automatisme maar als een geest, meer gediend met openheid en ontvankelijkheid dan met al te nadrukkelijke toeleg.

Klinkt allemaal toch niet kwaad, denk je dan. Als de katholieken dat onder zichzelf verstaan...

Daar kan de meest orthodoxe anti­papist nog wel mee leven.

Vrijheid, blijheid. Onder katholici­ teit kunnen we ons voortaan alles en hoeven we ons dus helemaal niks meer voor te stellen. Mooi zo, dat hoofdstuk is afgesloten, t^aar het toeval (?) wil dat het Stichtingsbestuur van de KHT, verantwoordelijk voor de uitgave van al die liberale zinswendin­ gen, voor een belangrijk deel uit dezelfde personen bestaat (een personele unie) als het Curatori­ um van de theologische faculteit.

En dat college heeft besloten om meneer Farla niet te benoemen tot hoogleraar Nieuwe Testament vanwege diens homosexuele geaardheid. Al probeert men de

bestuurscollege tegelijkertijd alle­ bei die opvattingen kan koeste­ ren. Mr. Van Straaten roept dat er niks aan de hand is: "De man­ nen van het Stichtingsbestuur en het Curatorium zijn van een zo­ danig kaliber datje erop mag ver­ trouwen dat die dubbelfuncties geen aanleiding hoeven te zijn tot aparte problemen". Gelukkig maar, een normaal mens zou d'r mesjogge van zijn geworden. En over het kaliber van de bisschop­ pen moet men zich al helemaal verbazen. Hun geest van open­ heid en ontvankelijkheid. Want uiteindelijk deed een bisschop­ pelijke afwijzing vooraf het Cura­ torium besluiten om af te wijken van de voorkeur van de benoe­ buitenwereld te laten geloven dat mingscommissie. Op het heil ge­ het uitsluitend om Paria's te ge­ ringe wetenschappelijke kwalitei­ richte vrijheid. Gebouwd op loya­ liteit en wederzijdse aanvaarding. ten gaat.

Zo open, lieve dominee, is nu ka­ En ja, dat gooit roet in het eten.

Niet alleen dat er nu opeens twee tholiek. soorten open katholiciteit blijken T.G. te bestaan, meer nog dat één

Drie Tilburgse speelsters

het toch nog te moeilijk Is; ach­ terin staan verklaringen). To en Dinie, de oudste twee, vertellen over de armoede, de slechte be­ huizing, de vele kinderen en het zware vieze spoelwerk (spoelen is een techniek tussen weven en spinnen in): "Oh man toch, alles wegge 's avonds op oe kleren had zitten daar konde 'n héél trui van breien. Zo'n rotzooi was % vies."

Tijdens de zestiger jaren kwamen de Ondernemingsraad en de Vrije Universiteit in Amsterdam over­ een dat er een democratlserings­ experiment mocht worden uitge­ voerd binnen het bedrijf: Swa­ gemakers­Bogaerts (Swabo of S.B.) waar de zussen werkten.

De jongste dochter Els, die net begon, zette zich in voor verbe­ tering van de arbeidsomstandig­ heden, betrokkenheid van de vakbonden en inzicht voor de ar­ beiders in de financiële situatie met resultaat: de Ondernemings­ raad kreeg meer beslissings­ recht. Els: "In 1970 ging het ge­ rucht dat er studenten om de fa­ briek heen slopen. Mensen met lang haar. Nou dè was helemaal

De textiel is uit Tilburg nagenoeg verdwenen, dat weet iedereen.

In 1978 praatte de vakgroep Ont­ wikkelingspsychologie met men­ sen die in die textielbranche werkzaam zijn geweest. Enkele gesprekken waren zo diepgaand en leverden zoveel stof dat de vakgroep samen met Thérèse Vermeulen, medewerkster aan het Instituut Voor Ontwikkelings­ vraagstukken (IVO) besloot erva­ ringen en visies van drie textiel­ werksters, zusters, te bundelen tot een chronologisch geheel. De vrouwen. To, Dinie en Els vertel­ len over de Tilburgse textieljaren vijftig, zestig en begin zeventig zoals zij die meegemaakt heb­ ben.

Het bijzondere is dat dit boekje geschreven is in het half Til­ burgs/half Algemeen Beschaafd Nederlands. H et is even wennen maar dan lijkt het of je ze hóórt praten, dat Tilburgs, daar kun je gewoon niet omheen. (Voor wie

LEKKENDE

KRANEN

niks natuurlijk... Toen ben ik gaan denken van: nou ik kan ge­ woon een aantal dingen. En ik wil ook dingen leren. Ik vond ook dat ik wat moest doen. Ik denk ik ben Jong, ik kan nog een hoop dingen hebben, dan doe ik het voor Jullie." Toen de democratie goed en wel was ingevoerd ging het bergafwaarts met de Swabo; langzaam aan werd de hele tex­ tiel overgeheveld naar het bui­ tenland. Negentig mensen kwa­ men op straat te staan. "Dè was teveul veur de meense, dè kon d'r nie mer bij."

Het boek bestaat uit twee ge­ deelten. In het eerste vertelt ie­ dere vrouw haar ervaringen, in het tweede vindt er een discussie plaats tussen de zusters. H et "klinkt" allemaal levensecht, je gaat je min of meer betrokken voelen bij het lot van de textielar­ beiders.

Twintig jaar vinden er duidelijk veranderingen plaats. Spoelster zijn is in 1956 vanzelfsprekend, al staat het niet hoog in aanzien.

To: "Ge had himmel geen oplei­ ding. Jè ge had verder kunnen leren op de naaischool ofzo, mar

daar hadde zo weinig aan als er thuis geen brood op de plank was. Ge waard wel bang om te zeggen ik ben spoelster. Omdeg­ ge wiest dè ze oe daarop aan ke­ ken." In 1970 is het anders. Els: "Ik kan m'n eigen goed voorstel­ len dè mensen zeggen van: dè ze toch barsten, ge wordt nie ge­ waardeerd, mergen staat er toch een ander." Deze uitspraken lij­ ken representatief voor de situa­ tie, zij het dat hier vrouwen aan het woord waren die zich ­ zon­ der een blad voor de mond te ne­ men ­ ingezet hebben voor zich­

Boograam in een oude T ilburgse textielfabriek.

zelf èn hun omgeving. Het boek­ je is de moeite van het lezen waard, de Tilburgse taal en de nuchtere opmerkingen maken het tot een levendig verhaal, dat tevens een scherpe tekening maakt van het niet al te rooskleu­ rige spoelstersleven.

Titel: drie speelsters: Ervaringen van drie textielarbeidsters uit T ilburg sa­ mengesteld door T hérèse Vermeulen.

Uitgegeven door de vakgroep Ontwik­ kelingssociologie van het Instituut Ontwikkelingsvraagstukken. KH T il­ burg.

©F.Vfemminx'ói 'Oat 1 ^ wel, mdat^mijr^ bhjeris al bisschop e»n inijn ■2LUS(:ers i(jn non­ nekesj

Tilburgs H ogeschoolblad

29 september 1983