1983 01 28

s

Tilburgs Hogeschoolblad - 28 januari 1983 - jaargang 20 - nummer 18

Sociale Wetenschappen blijft knelpunt bij taakverdeling De taakverdelingscommissie heeft een nieuwe stap gezet op weg naar de invulling van de 258 miljoen gulden die de WOinstellingen in 1987 zullen moeten bezuinigen. Toen minister Deetman vorig Jaar uitpakte met zijn plannen om dat bedrag bij de universiteiten en hogescholen weg te halen, bood hij de instellingen de gelegenheid zelf in eigen vlees te snijden. Aanvankelijk was de bereidwilligheid bij de instellingen gering, maar onder druk van de minister die aankondigde anders zelf de hakbijl te hanteren ging een Taakverdelingscommissie (TVC) met vertegenwoordigers van de 13 instellingen aan de slag. Afgelopen maandag heeft de TVC per discipline een optelsom gemaakt van de aanslagen die al eerder waren vastgesteld. Daarbij baseerde de commissie zich op de uitkomsten van het disciplinegewijze deeloverleg van vorige week, toen werd nagegaan hoeveel, en soms ook al waar, zou kunnen worden bezuinigd.

Het bedrag van 258 miljoen gulden komt daarbij wel in zicht, maar over plaats en modaliteit moet in belangrijke studietakken zoals de Sociale Wetenschappen en de Geneeskunde nog heel wat worden gepraat. Voor Tilburg blijft het voorlopig wachten op het deeloverleg van volgende week.

TVC ziet 258 miljoen wel zitten Voor Tilburg waren vooral de deeloverleggen Letteren, Filosofie en Sociale Wetenschappen van Belang.

Bij Letteren zijn de vertegenwoordigers van de instellingen tot een redelijke oplossing gekomen waarbij Tilburg vrijwel zeker op de nulpositie blijft. Concentratie door opheffing van één of meer studierichtingen is bijvoorbeeld aan de orde bij Italiaans, Scandinavisch, portugees, oud germaans, egyptisch en roemeens terwijl bijvoorbeeld voor Slavische talen kunstgeschiedenis en archeologie aan samenwerking via takenruil wordt gedacht Overigens is de grens tussen

concentratie en takenruil niet altijd scherp te trekken, zeker wanneer er ook nog sprake is van regionale samenwerking. Deze herschikking bij de Letteren moet 20 min opleveren.

Bij Wijsbegeerte, goed voor 2,5 min besparing, is het deeloverleg er niet uitgekomen. Daar mikt men vooral op takenruil en regionale samenwerking, maar de TVC is van mening dat eerst een dicipline-plan moet worden opgesteld.

Tilburg heeft hier heel schaarse basisvoorzieningen en kan volgens voorzitter van Straaten met slechts 3 hoogleraren nauwelijks iets inleveren. Na een rondje langs de instellingen bleef er nog altijd 1,3 min te korten. In de randstad zal er regionale samenwerking komen en Tilburg zoekt contact met de RU-ümburg om haar diensten aan te bieden bij die aldaar op te richten filosofieopleiding.

"Limburg heeft het voornemen om een basisvoorziening voor filosofie in te richten. Als dat voornemen gerealiseerd zou moeten worden dan zouden wij kunnen overwegen of wij hen bij dat voornemen niet behulpzaam kunnen zijn voor zover het de basisvoorzieningen betreft bij de faculteiten rechtsgeleerdheid en ekonomische wetenschappen", aldus een voorzichtige voorzitter van Straaten. De Centrale Interfaculteit zou zo kunnen blijven draaien met een betere kostendekking. De RUL heeft zich in elk geval gemeld als kandidaat voor regionale samenwerking op het vak Wijsbegeerte.

Overigens is er ook voor andere deeloverleggen ruggespraak geweest tussen Tilburg en Maastricht. Beide groeiinstellingen zijn in het verleden al eens vaker in eikaars vaarwater gekomen (bijvoorbeeld bij rechten en ekonomie) en daarom vonKHT-bestuurders: wat brengt de toekomst?

den beide instellingen het nu nuttig om samen vast te stellen "hoe onze taktiek zal zijn in de verschillende deeloverleggen. We zijn nog eens nagegaan of we wel op hetzelfde kompas varen", aldus van Straaten.

Bij de Sociale Wetenschappen, waar de TVC zo maar eventjes 25/77//? wil bezuinigen, is het deeloverleg moeizaam verlopen. "Er zijn geen modaliteiten geformuleerd die voldoende aanknopingspunten konden bieden voor verdere gerichte besluitvorming", meldt een vaag bericht in het TVC-bulletin. Maandag 31 januari is er opnieuw deeloverleg tussen de betrokken colleges aangevuld met "een paar onafhankelijke wijzen".

ARvoorzitter Brenninkmeyer en TVCvoorzitter Hoffman gaan op zoek naar deze " w i j z e n " . Dat hier sub-fakulteiten' of afdelingen door concentratie zullen worden gesloten staat vast. De TVC onderstreept "de noodzaak van ingrijpende herstrukturering binnen deze faculteiten".

Volgens CvB-voorzitter van Straaten is er in de Sociale Wetenschappen te weinig verkennend onderzoek geweest naar "zwakte of sterkte". Zo'n zwakte/sterkte-analyse of een proefdisciplineplan is er bijvoorbeeld wel bij scheikunde. Van Straaten was voorzitter van het deeloverleg Scheikunde en kwam daar door de kennis van "zwakke en sterke" kanten veel vlugger tot concrete resultaten. Voor de Tilburgse Sociale Wetenschappen bracht het voorbije deeloverleg nog geen helderheid. De onzekerheid blijft, ook al omdat men in de subfakulteiten later onder de kritische grens van 250 studenten dreigt te zakken.

Afgelopen maandag bestond binnen het deeloverleg de neiging om bij elke instelling proportioneel wat af te snoepen van de koek. Van Straaten: "Een aantal mensen, o.a. ikzelf, hebben zich daartegen verzet, omdat het niet in de lijn van de taakverdeling en concentratie ligt".

Minister Deetman heeft inderdaad herhaaldelijk aangegeven dat een belangrijk deel (50 è 75 %) van de 258 min bezuinigingen van deze taakverdelingsoperatie moet komen door vermindering van het aantal vestigingsplaatsen van een studierichting. Deze concentratie moet worden aangevuld met takenruil, afslanking en regionale samenwerking.

Vorige week was er nog een brief aan de minister van de TVC om hen er op te wijzen dat hun bezuinigingsplan moet voldoen aan de gestalte van randvoorwaarden, zoniet dan komt Deetman in maart met een eigen plan. In universitaire kringen vreest men dan de botte bijl en daardoor is de druk groot om deze operatie in onderlinge samenwerking door te zetten.

Volgende maandag zal men binnen het deeloverleg Sociale Wetenschappen gaan brainstormen om te proberen de zwakke en sterke afdelingen te prononceren.

Een ander belangrijk knelpunt is de Geneeskunde. Dit deeloverleg zit nog in het

Dwaling in het strafrecht was het onderwerp van de promotie van Gerard Strijards. Argeloze autonnobilisten, achterlijke gifmengsters en misleide messetrekkers passeren de revue.

3 Studiefinanciering De plannen voor een nieuw stelsel doen veel stof opwaaien.

slop en is in een eerder stadium losgekoppeld van de rest. Hier wil minister Deetman 50.7 min bezuinigen.

In Tilburg wordt ook met belangstelling gekeken naar enkele studierichtingen die buiten de deeloverleggen zijn gebleven.

De TVC meent dat bij theologie concentratie op zijn plaats is, "echter alleen wanneer dit in samenhang wordt gezien met de buiten-universitaire theologische opleidingen.

Zonder deze samenhang zijn maatregelen niet mogelijk. Er is hier 4 miljoen te bezuinigen en voor de buiten-universitaire opleidingen samen geldt een korting van nog eens 4 miljoen.

Tot concrete resultaten kwam men in het deeloverleg Tandheelkunde (goed voor 15 min) waar men bij een instroom van 385 studenten tot drie modaliteiten is gekomen: de opheffing van een vestiging in de randstad; de samenvoeging van de 2 vestigingen in Amsterdam; de omvorming van alle drie de randstedelijke vestigingen tot twee nieuwe vestigingen. Ook voor Sterrekunde, Geologie, Geografie en Farmacie kwam het deeloverleg tot vrij concrete modaliteiten. vervolg op pag. 6

Nieuwe studie De economische faculteit krijgt één formatieplaats betaald uit de Kleine Instellingen Pot, het fonds ten behoeve van de verdere uitgroei van de hogeschool.

Daarmee kan een projectleider worden aangesteld, die de eerste verkennende fase van een studie in de Internationale Bestuurs- en Bedrijfswetenschappen kan gaan voorbereiden.

Uit de verkenning moet blijken of de studie een afstudeer variant dan wel een vrije studierichting kan worden.

PERS

MATSERTJES KOLOFON

Uit de universiteits­ bladen Vrijwel in alle bladen deze week aan­ dacht voor de rol van de Surinaaamse Universiteit tijdens het bewin Jaau dterse, een rol die een voorlopig einde kreeg in de executie van twee vooraanstaande universiteitsleden op 8 december vorig jaar. Verder is overal de nota Beyaert aan de orde, de uitgelekte nota van het Ministerie van Onderwijs en Weten­ schappen waarin ondermeer wordt voor­ gesteld de categorie 'gezellen' in te voe­ ren. Dat zijn jonge onderzoekers die te­ gen betaling van het minimumloon gedu­ rende vier jaar wetenschappelijk onder­ zoek verrichten.

Blijkens een bericht in het WAGENINGS HOGESCHOOLBLAD stelden de onderwijsspecialisten van de VVD en CDA zich terughoudend op ten aanzien van de nota. Als voornaamste bezwaar gold dat er tussen de nota en de T weefa­ senstructuur een te korte tijd ligt om fun­ damentele wijzigingen aan te brengen.

"Het vorige wetsontwerp heeft veel stof doen opwaaien. De instellingen zijn nu met de uitvoering bezig en daar wordt

dan dwars doorheen gefietst met zulke exercities." PVDA en D'66 stelden zich aanmerkelijk positiever op tegenover de nota. Ook de voortgang van de T aakver­ delingscommissie T( VC) wordt overal aan het papier toevertrouwd. Deze com­ missie waarin vertegenwoordigers van de Colleges van Bestuur van alle universitai­ re instellingen zitting hebben is bezig voorstellen te ontwikkelen over de wijze waarop de minister de door hem ge­ vraagde 278 miljoen kan ontvangen. De datum waarop de T VC met een voorstel moet gaan komen nadert nu snel. De on­ rust die die naderende bezuinigingen te­ weegbrengt is in alle bladen merkbaar.

In Delft (DELT A) is het zelfs zover ge­ komen dat het College van Decanen de opstelling van haar College van Bestuur in de T VC becritiseert.

In een brief aan het College van Bestuur adviseert zij het volgende: "Wanneer de aanslag van f 28 miljoen op de T H's blijft gehandhaafd en daar­ mee het niveau van het technisch­ wetenschappelijk onderzoek wordt be­ dreigd (. ) , dienen de T H's ernstig in overweging te overwegen de T VC te verlaten."

In QUOD NOVUM (Rotterdam) komt de rector­magnificus. Prof. Hemker, van

de Rijksuniversiteit Limburg wel met een heel opmerkelijk voorstel. In de jaarlijk­ se diesrede deed hij een aantal opmerke­ lijke uitspraken. Volgens Hemker be­ schikt Den Haag over slechts één procent van de in Nederland aanwezige expertise om richting te geven aan het wetenschap­ pelijk onderzoek en onderwijs, 90% van dit soort denkvermogen zit bij de univer­ sitaire instellingen zelf, zo hield hij zijn gehoor voor. Het voorstel dat de rector deed was voor hem een alternatief voor de komende T VC­bezuinigingen. "Het is opmerkelijk dat een plan voor grootse bezuiniging tot nu toe aan de aandacht van het Ministerie van Onderwijs en We­ tenschappen is ontsnapt, het eenvoudig halveren van het Ministerie". T enslotte pleitte hij voor versterking va het toege­ paste onderzoek in de Limburgse regio.

In zijn visie zou de Rijksuniversiteit in samenwerking met kleine­ en middelgro­ te ondernemingen een "science­park" moeten opzetten, teneinde nieuwe onder­ nemingen te kunnen initiëren en begelei­ den. Overigens ook in T ilburg bestaan plannen voor een soort transferbureau dat zich zal moeten gaan richten op het bestuderen en oplossen van managements­ en beheersproblemen.

L.v.W.

Over opkomst en ondergang...

Zoals bekend valt er medio december I januari altijd een ware verhuizingswoede waar te nemen. Nogal wat studen­ ten haken of studeren dan af. De afgelopen jaarwisse­ ling kwam de meest massale verhuizing ooit in Tilburg ge­ zien op gang.

Allereerst natuurlijk de oplevering van de 208 HAT eenheden aan het Wagner­ plein. De Stichting Studenten Huis­ vesting Tilburg (SSHT) wijdde aan deze gelegenheid een klein boekwerkje. Hierin licht ir. H.M. de J o n g , architekt van het complex, de "Wagnerfilosofie" toe: "Juist deze woonvorm, evenals bejaar­ denhuisvesting, komt goed tot zijn recht dicht bij de voorzieningen en verdraagt zich goed met levendigheid en drukte.

Een stedebouwkundige p o zet, een gele­ de geveh/vand, aansluiting op de bejaar­ denflats, beoogt een positieve uitstraling te hebben, op het wat saaie p arkeerter­ rein achter de winkels, en zodoende op het hele centrumgebied. Dit wordt ver­ sterkt door de ligging van de ingangen met bijbehorend komen en gaan van de bewoners (en het praatje in het voorbij­ gaan) aan deze zijde van het comp lex".

Mooie woorden, uitgesproken bij een ge­ legenheid die dergelijke woorden onge­ twijfeld rechtvaardigt. Toch zijn er twijfels!

Op de eerste plaats is bij de toestroom naar andere eenheden, zoals op het Wagnerplein, gebleken dat de daardoor vrijkomende kamers, op bijvoorbeeld de Prof. Verbernelaan, bijzonder moeilijk te vullen zijn. Bij doorlichting van de lijst van kamerzoekenden waren velen niet meer geïnteresseerd in een SSHT­ eenheid. Op de Verbernelaan wonende studenten hadden tientallen kandidaten proberen te bellen, allen afkomstig van de SSHT­lijst. Slechts enkelen waren be­ reid een kamer te nemen. In een tele­ foongesprek met de Heer van Es, direc­

Tilburgs Hogeschoolblad

teur van de Stichting, kwam naar voren dat de toekomstige woningbehoefte en derhalve het woningbeleid van de Stich­ ting wél op deze lijst gebaseerd is. De Heer Van Es gaf toe dat het regelmatig "schonen" van deze lijst een moeizame taak is daar velen zich niet afmelden als de interesse voorbij is. Ze tellen echter wél mee in de prognose.

Op de tweede plaats heeft er zich rond de jaarwisseling een grote concurrent op de woningmarkt aangemeld. De W o ­ ningbouwvereniging Samenwerking opende haar bestand voor woongroe­ pen. Onlangs kwamen rond de Piusha­ ven zo'n 45 HAT­eenheden (3, 4 en 6 persoonshuishoudens) vrij. In theorie al­ leen voor ingeschrevenen, in praktijk ook voor niet ingeschreven KHT­studenten.

Telefonische navraag bij de woning­ bouwvereniging leert dat rond augustus in diezelfde omgeving (èn op de Lan­ gestraat) een tweede oplevering te ver­ wachten valt. Het gaat dan wederom om enkele tientallen eenheden.

Op de derde plaats is het een publiek ge­ voelen dat particulieren meer belangstel­ ling hebben voor kamerverhuur dan voorheen. De Stichting Jongeren Huis­ vesting Tilburg (SJHT) bevestigt dit ge­ voel. Een verklaring zou kunnen liggen in het feit dat in tijden van inkrimpende in­ komens mensen op zoek zijn naar bijver­ diensten. Tenslotte schuilt een vierde ar­ gument in de publicatie van de jaarcijfers Studentenpopulatie KHT 1981­1982.

(Dienst Studenten Welzijn) Hieruit blijkt dat sinds 1975 het aantal studenten dat In Tilburg is gaan wonen afgenomen is met 12%, terwijl het aantal pendelaars in diezelfde tijd toenam met 14% t o t bijna 4 1 % . Er gaan dus minder studenten op kamers.

Al met al lijkt de conclusie gerechtvaar­ digd dat als gevolg van deze ontwikkelin­ gen het steeds moeilijker wordt de SSHT­eenheden op te vullen. Het Wag­ nerplein is nog wel volgekomen, voor het nog aan te bouwen bestand moet dat maar afgewacht worden. Het SSHT­ boekje leert dat er tot 1985 nog zeker 600

eenheden bijgebouwd gaan worden. Een en ander afhankelijk van de te verkrijgen Rijksbijdragen. Een rijkelijk optimistische planning en gevaarlijk voor het voort­ bestaan van de SSHT als ze zich blijft richten op alleen het studentenbestand.

Wil de SSHT niet met leegstand gecon­ fronteerd worden dan zal zij de volgende alternatieven moeten overwegen: öf minder bijbouwen öf gewoon doorbou­ wen en haar bestand (geleidelijk) openstellen voor niet­studerenden. Dit laatste alternatief kan verdedigd worden m.b.v. de volgende argumenten: de in het land al voorkomende ervarin­ gen met een dergelijke openstelling; een wat ruimere interpretatie van de SSH­ statuten (art. 2, lid 1); de overheveling van studentenhuisvesting naar het M i ­ nisterie van Volkshuisvesting en Ruimte­ lijke Ordening (per 1­1­1978) én de erken­ ning van het woonrecht wat een nieuwe fase inluidde: geen onderscheid meer met werkende jongeren en andere al­ leenstaanden en tweepersoonshuishou­ dens.

Openstelling van het SSHT­bestand zou bovendien aansluiten op een uniek initia­ tief van eigen bodem. Sinds kort bestaat er namelijk in Tilburg een centrale huis­ vestingsregistratie. Dat wil zeggen dat het er niet meer toe doet of je je inschrijft bij een woningbouwvereniging of bij de gemeente. Op grond van een bepaald puntensysteem kom je op een centrale urgentielijst voor alle ingeschreven Til­ burgers.

Om andere redenen zal binnenkort (maart 1983) ook het bestand van de Stichting Jongeren Huisvesting Tilburg (SJHT) aan dit centrale bestand worden toegevoegd. Zou ook de SSHT kiezen voor openstelling dan zou zij daarmee ten dele overeenkomstig een in de Hoge­ schoolraad (hét beleidstoetsende orgaan van de Stichting) motie uitvoeren waarin de SSHT werd verzocht haar bestand geleidelijk open te stellen voor niet­ studerende jongeren. Het bestuur van de SSHT weigert nu nog steeds deze motie

28 januari 1983

■■im a t s e r t j e S ^ H 'Matsertjes' kunnen worden opgegeven bij de redaktie. Tot 30 woorden kosten ze ƒ 5,-; onder nummer / 2,50 extra. Reakties op advertenties onder nummer naar de redaktie sturen.

TE KOOP: Koelkast (Indesit) tafelmodel 60 x 60 x 90 t.e.a.b. en caviakooi ƒ 25,—.

Kees Roodt, Lange Nieuwstraat 156, Tel. 420302.

TE KOOP: Tijdschrift BRES, kompleet 1 t / m 98; onderhandelprijs ƒ 700,—. Harrie Claessen. Prof. Donderstraat 10, Tilburg. Tel. 013-355403.

Ie jaars van Olof opgelet: Dispuut Die Blauwe Schuite blijft op de kleintjes letten.

TE KOOP: vierkamerappartement, Cederstraat. Hall, keuken, eetkamer, belegd met plavuizen. Woonkamer, studeerkamer met parketvloer. Vernieuwde keuken en badkamer. Te bevragen: 634799 of 662186.

uit te voeren - om deze en andere redenen daarmee haar eigen ondergang tekenend?

Lucas van Wees

tilburgs hogeschoolblad weekblad voor de katholieke hogeschool tilburg redaktie eddie vaes (hoofdredakteur) twen geurts, lennart kik, ellen nooyen, angela lodder (assistente! medewerkers paul emonts, wouter van gils, peter pennartz, henk zomer, wilma okkerse, sjef stoop, klaudie biemans, john versieyen samenstelling redaktieraad prof mr p van seters (voorzitter), dr j koning, dr h van erp, drs j van de net, f hummelman, m ackermans (adviseur), t nilsen, r geurtsen, a de laaf, drs th schouw officiële mededelingen buro pers en voorlichting cartoonist ad van haandel, henk van de berg advertenties angela lodder kopij alle kopij moet uiterlijk op donderdag de week vóór het verschijnen in het bezit van de redaktie zijn redaktie-adres/advertenties hogeschoollaan 225, tilburg, telefoon (alleen voor thb) 662277 en 662506 intern 2277 en 2506 kamer 207 en 208 (gebouw b) foto rien siers landelijk samenwerkingsverband universitaire pers (up) waarbij verder aangesloten ad valvas (vu amsterdam), wagenings hogeschoolblad, utrecht universiteitsblad, thd-nieuws (delft), thberichten (eindhoven), tht-nieuws (twente), observant (maastricht), uk (groningen) en ku-nieuws (nijmegen) druk drukkerij em de jong bv, baarle-nassau vormgeving Willem van zoetendaal abonnementen voor niet-hogeschoolleden f 1 5 , - per jaargang

Van Nahuijs:

'Nieuw studiefinancieringsstelsel bevat veel positieve punten' "Het nieuwe stelsel gaat uit van het recht van iedere student op een beurs, ongeacht de hoogte van het ouderlijk inkomen. Deze toelage zal voorzien in de kosten van het levensonderhoud én in de studiekosten, maar wel apart geregeld.

Voor het levensonderhoud krijgt iedere student een bedrag dat overeenkomt met 80% van de RWW-uitkering. Aangezien de hoogte van de toelage afhankelijk is van de leeftijd wordt dit gedeelte van de toelage ook leeftijdsafhankelijk.

De resterende 20% van de RWWuitkering kan de student desgewenst rentedragend bijlenen. Vooral studenten waarvan de ouders niets bij kunnen dragen en jonge studenten zullen dus moeten bijlenen.

Ook voor de studiekosten is een regeling getroffen. Het rijk gaat er van uit dat deze maximaal f 5.250,— zullen bedragen: n.l. ƒ 4 . 0 0 0 , - .

College- en inschrijfgeld en f 1.250,— voor boeken en andere studiekosten.

Hiervoor kunnen de studenten ook een bijdrage krijgen, deze bijdrage is echter wél afhankelijk van de hoogte van het ouderlijk inkomen. Indien bijv. de ouders minder dan 1,25 x het minimuminkomen verdienen krijgt de student 80% van deze f 5.250,— als beurs. De overige 2 0 % kan deze weer rentedragend bijlenen. Bij een inkomen van 2,5 x het minimumloon krijgt de student niets meer, maar kan het bedrag wel in zijn geheel rentedragend lenen.

De kinderbijslag voor studerende kinderen komt met dit nieuwe systeem geheel te vervallen".

Van Nahuijs vindt dit hele plan zo gek nog niet. Positief waardeert hij dat studenten nu niet langer meer van hun ouders afhankelijk zijn, dat het recht op een beurs, c.q. lening, voor iedereen geldt.

Ook vindt hij het een goede zaak dat de hoogte van de beurs nu aan de uitkeringen van niet-studerende wordt gekoppeld.

De lasten voor studenten uit minder draagkrachtige milieus worden aardig beperkt door het 80% (maximaal) giftgedeelte voor de studiekosten. Vragen heeft Van Nahuijs bij de 80% van de RWW-uitkering die aan iedere student

TE BERDE

Berekeningen studieschuld snijden geen hout Onder de afschrikwekkende kop "kollege- en inschrijfgeld naar de 4000 gulden" produceert Jaap Kamerling in THB en Ad Valvas van 21 januari 1983 een aantal berekeningen over de effekten van het studiefinancieringsstelsel zoals dat door de minister van onderwijs is aangekondigd.

De nadruk in zijn verhaal ligt op de opbouw en aflossing van studieschuld. Door een aantal rekenkundige truukjes rollen er bedragen van ƒ 27.570,— aflossing per jaar over tafel.

Met name op deze berekeningen heb ik nogal wat kommentaar. Kameriing gaat uit van een uitwonende student, met goed verdienende Tilburgs H o g e s c h o o l b l a d

Na jarenlange studies en discussies ligt er nu bij het Ministerie van Onderwijs en Wetensctiappen een plan op tafel voor een nieuw stelsel van studiefinanciering.

Dit nieuwe stelsel ziet er nogal anders uit dan het huidige.

Het heeft dan ook veel verwarring en kommentaar verwekt.

Studentendekaan Carel van Nahuijs legt het plan nog eens duidelijk uit en geeft commentaar. gegeven wordt. Voor 18-jarigen komt dit neer op zo'n f 620,— per maand. " J e kunt wel zeggen dat daar niet mee rond te komen is. Dus de jonge student moet wel bijlenen, tenzij de ouders bijbetalen.

Dat vroeg geleende geld staat erg lang uit en verzamelt dus heel wat rentelasten. Anderzijds krijgt een 23-jarige student f 852,— per maand. Daar hoeft niet zo snel bijgeleend te worden. Je zou kunnen overwegen om 18-jarigen meer dan 80% van de R W W te geven, en de 23-jarigen minder. Dat spaart voor studenten schuld uit en hoeft het rijk niets méér te kosten", aldus Van Nahuijs.

THB: " D e recente nota studentenbudget van de Commissie Studenten Voorzieningen van de Academische Raad waar-

schuwt sterk voor de negatieve effekten van rentedragende leningen. Zij stellen: 'De Academische Raad heeft zich uitgesproken voor een stelsel van studiefinanciering met o.a. een basisbeurs en rentedragende leningen. In geval het voor de student beschikbare budget in zo'n stelsel komt te liggen op het nivo van de huidige Maximum Rijks Studie Toelagen (MRST) is het gevaar reëel aanwezig dat betroid<ene zal trachten in verband met schuldbeperkingen zo weinig mogelijk te lenen. Deze "vrijwillige" inkomstenverlaging kan ernstige gevolgen hebben. Het is niet denkbeeldig, dat studenten gaan bezuinigen op hun gezondheid (voeding, ziektekostenverzekering, kleding), huisvesting, sociale con-

ouders, die zijn studielasten volledig zelf draagt. Daardoor telt hij het volledige kollegegeld bij de studieschuld op en bereikt een totale studieschuld van ƒ 66.000,—. Bovendien hanteert hij wel een rente van 10%, maar houdt geen rekening met inflatie. Dat lijkt mij niet reëel.

De hoogte van het kollegegeld wordt afhankelijk gesteld van het inkomen van de ouders.

Dat betekent dat verwacht mag worden dat de ouders die dat kunnen dragen ook een evenredig deel van de studielasten dragen. De ouderlijke bijdrage zoals die nu in het oude systeem van rijksstudietoelagen bestaat komt terug als een soort onderwijsbelasting in de vorm van kollegegeld.

Een redelijke ouderlijke bijdrage lijkt mij een bedrag, gelijk aan de ouderlijke bijdrage in het oude stelsel, verminderd met de kinderbijslag voor drie fiscale kinderen.

Dit bedrag loopt van ƒ O,— bij een ouderlijk inkomenvan/41.280,—tot/5.100,—bijeen ouderlijk inkomen van / 57.000,—. (bron: poenboek). Uitgaande van deze bijdrage wil ik voor 4 studenten hun inkomen en schuld berekenen: I. Een achttienjarige student met ouders die het minimuminkomen verdienen.

II. Een 23 jarige student met ouders die het minimuminkomen verdienen III: een 18-jarige student met ouders die / 60.000,— verdienen IV: een 23-jarige student met ouders die / 60.000,— verdienen.

Allen zijn zelfstandig wonend, Ie jaars, doen nog zes jaar over hun studie en beginnen na 8

jaar hun schuld af te betalen.

De kosten voor levensonderhout (bijstandsnivo, excl. vakantiegeld) zijn f 12.000,— per jaar.

De rente is 3 % meer dan de inflatie. Het schuldbedrag aan het eind is dus uitgedrukt in prijzen van 1983.

Het beursgedeelte bedraagt 80% van de bijstand, de bijstand is 70% van het minimumloon. Voor het minimumloon heb ik de volgende percentages genomen: 23-jarige 100%, 22-90%, 21-80%, 20-70%, 19-60%, 18-50%. Gezien de aankondigingen over een verdere verlaging van het minimumloon en minimumjeugdloon lijkt me dit te verwachten (hopelijk blijft het daarbij).

De rentedragende lening is maximaal 20% van de bijstand + het kollegegeld.

I. Inkomsten: beurs ƒ 4800,— OB ƒ O,— Lening ƒ 2000,— Uitgaven: levensonderhoud f 5400,— Kollegegeld f 800, — Boeken e.d. f 600,— Er blijft dus in de praktijk f 450, — per maand over voor levensonderhoud. Het bedrag dat hij/zij kan lenen wordt in de loop der tijd hoger, tot f 3200,— zodat de schuld aan het eind van de studie f 17.700,— bedraagt.

II. Inkomsten: beurs OB Lening

^9600, f O, ^3200,

tacten etc. Mocht een grote groep studenten deze vrijwillige inkomstenverlaging in de praktijk gaan brengen onder het regime van genoemd stelsel, dan schiet het stelsel zijn doel voorbij en rijst de vraag of het probleem verminderd kan worden door geen rentedragende maar renteloze voorschotten te verstrekken!

Wat vind jij daarvan?"

Van Nahuijs: " I n beginsel ben ik ook tegen rentedragende leningen. Je moet dit nieuwe stelsel echter vooral beoordelen op de wijze waarop de terugbetaling studieschulden is geregeld. In dit nieuwe stelsel wordt ervan uitgegaan dat de sterkste schouders de zwaarste lasten moeten dragen, d.w.z. naarmate je later meer gaat verdienen, moet je ook meer gaan terugbetalen. Na 15 jaar wordt echter het resterende deel, ongeacht de hoogte, van de schuld kwijtgescholden.

Als je nu na je studie bijvoorbeeld niet meer gaat verdienen dan het minimumloon en ben je gehuwd dan betaal je niet meer dan ongeveer 70 gulden in de maand terug.

Het lijkt erop alsof de diskussies nu zullen gaan over de hoogte van de collegegelden, maar dat is niet de kern, dat is maar een sluitpost.

Die collegegelden zijn zo hoog gesteld om diegenen die later veel gaan verdienen, ook veel te laten betalen".

Van Nahuijs denkt dat dit nieuwe stelsel nog niet zo snel ingevoerd zal worden: " U i t mijn hoofd weet ik zo al zo'n 15 wetswijzigingen die noodzakelijk zullen zijn. Het riscico in dit stelsel wordt overgeheveld van de individuele student naar de overheid. De vraag zal zijn of men politiek bereid is dat risico te lopen".

Het nu voorgestelde stelsel wijkt overigens ook nogal af van het voorstel dat gedaan werd door een commissie van de Academische Raad, onder voorzitterschap van ex-KHT-rector Prof. Van Dijck. Deze pleitte voor een variabele basisbeurs die afhankelijk zou zijn van het ouderlijk inkomen. Afgezien van de regeling met de studiekosten is dit principe van afhankelijkheid van de ouders nu buiten boord gezet.

Sjef Stoop.

Uitgaven: Levensonderhoud f 11400, Kollegegeld f 800, Studiekosten f 600, Schuld na 8 jaar f 21.959,Beschikbaar voor levensonderhoud f 950, per maand.

III. Inkomsten:

Beurs OB Lening

f 4800, f 5170, f 2000,

Uitgaven Levensonderhoud f Kollegegeld f Studiekosten f Schuld na 8 jaar f 17.700,Beschikbaar voor levensonderhoud f IV: Inkomsten Beurs OB Lening

7370, 4000, 600, 614,-

/^9600,f 5170,f 1830,-

Uitgaven: Levensonderhoud: f 12000,Kollegegeld f 4000,Studiekosten f 600,Schuld na 8 jaar f 12.557,— Beschikbaar voor levensonderhoud f 1000,— per maand.

Zo te zien is er met de opbou H van de schulden weinig aan de hand. Door het collegegeld naar draagkracht te verdelen wordt een vrij rechtvaardige verdeling bereikt tussen studenten met rijke en met minder r ijke ouders. vervolg op pag. 4 28 januari 1983

K

Opgave nog mogelijk voor IVA-studiedag over woongroepen Op 17 maart organiseert het IVA een studiedag over woongroepen. Een dag voor mensen met een wetensc/iappeiijke interesse in het groepswonen: beleidsmensen, onderzoel<ers en woongroepsleden. Van de deelnemers wordt een aktieve inzet en creativiteit verwacht. Het is de bedoeling dat uit deze dag verschillende nieuwe initiatieven voortvloeien.

De verschillende onderzoeken die op het nnoment naar groepswonen gedaan worden en het overheidsbeleid vertonen nauwelijks samenhang. Dat kan gestimuleerd worden doordat mensen uit allerlei richtingen op de studiedag bij eikaar komen. Nieuwe mogelijkheden zijn onder andere studiegroepen, een overleg van onderzoekers en de produktie van een boek, waarin de thema's die 's morgens gepresenteerd worden diepgaander geanalyseerd zijn.

Nadat Tony Weggemans, die bij het IVA onderzoek naar groepswonen doet, 's morgens een inleiding heeft gegeven, wordt er aan de hand van opstellen die van te voren aan de deelnemers zijn toegestuurd, in werkgroepen gepraat over acht verschillende thema's.

- De maatschappelijke betekenis van woongroepen. Woongroepen kunnen gezien worden als moderne, intermediaire strukturen, die individu en samenleving met elkaar verbinden. Door de groep krijgt het individu meer ontplooiingskansen, de groep zorgt voor geborgenheid en neemt bepaalde verzorgende taken van de samenleving over.

- Collectieve opvoeding van kinderen. Als kinderen niet in een gezin op worden gevoed, wordt dit als afwijkend gezien, en als oorzaak voor alle problemen. En, waar ligt de uiteindelijke verantwoordelijkheid voor het kind, bij de biologische ouders of bij de groep?

LASTO pleit voor eerlijk delen Als er vier miljoen gulden bezuinigd moet worden op de theologie-opleiding, dienen niet alleen de zes fakulteiten, maar in principe alle theologische opleidingen samen dat bedrag op te brengen. Dat vindt het landelijk studentenoverleg voor de taakverdeling, het LASTO. Het sprak als zijn mening uit dat vooral de katholieke instituten een sterker zwaartepuntenbeleid kunnen voeren.

Drie opleidingen van overigens verschillende konfessies in Amsterdam, zouden kunnen samenwerken.

Ook voor de sociale en fysische geografie heeft het LASTO een plan de campagne. Er zijn volgens de studenten twee Tilburgs H o g e s c h o o l b l a d

Woongroep De Medeklinkert

Voor collectiel wonen moet je lef hebben'' f/

Op het IVA is Tony Weggemans bezig met een onderzoek naar belemmeringen en latente belangstelling voor het wonen in een groep. "Collectivering is een te verwachten tendens", zegt hij, "hoewel het nu voornamelijk mensen met een hogere opleiding zijn die er voor kiezen. A n deren hebben vaak vooroordelen tegen het wonen in groepsverband. Ze denken dat het bij woongroepen één grote troep is, en zien de voordelen niet van bijvoorbeeld het gezamenlijk gebruik van een auto of een wasmachine. Toch kan het groepswonen vooral aan vrouwen met kinderen, die willen werken, een oplossing bieden. Nu moeten ze ófwel hun aspiraties naar een carrière opgeven, ófwel geen kinderen nemen. Onze samenleving is niet op vrouwen ingesteld, die slechts een paar uur per week kunnen werken, omdat ze de rest van de tijd aan hun kinderen besteden. En het inhuren van een kindermeisje is alleen weggelegd voor mensen die genoeg centen hebben".

Voor bejaarden, en "arbeidersjongeren" die thuis problemen met hun ouders hebben, lopen er op dit moment experimenten met wonen in groepsverband, maar dat is allemaal nog in een beginstadium. modellen mogelijk: óf één vestigingsplaats fysische geografie opheffen, gekombineerd met afslanking van de sociale geografie plus het ter diskussie stellen van de pre- en protohistorie, óf één vestigingsplaats van de sociale geografie opheffen plus afslanking van de rest.

Voor de rest hebben de deeloverleggen die het LASTO georganiseerd had, nog niet zo erg veel opgeleverd. Wél zijn de student-bestuurders die in dit overlegorgaan zitten, vastbesloten duidelijke voorstellen op tafel te zullen brengen wanneer in maart de landelijke taakverdelingscommissie met haar plannen komt.

Behalve naar de onderwijskundige aspekten wil het LASTO dan ook kijken naar de relatie tussen onderwijs en maatschappij en naar het sociaal beleid dat de taakverdelingskommissie voert.

(UP/UU)

Er zijn wel perspectieven, vooral voor ouderen, omdat het een goedkope vorm ^ a n wonen is.

Weggérnans: " D e mensen moeten wel enige flexibiliteit hebben. Families uit kleine dorpen, alleenstaanden, ouderen en gescheiden mensen tref je nu nauwelijks aan in collectieve woonvormen.

Toch hebben zij er belangstelling voor, meer dan anderen zoeken zij contacten.

Het is een latente belangstelling. Als collectief wonen bekender was, en als de mensen er een ander beeld van hadden, zou er minder isolatie zijn."

Het ontbreekt aan een beleid om groepswonen bereikbaarder te maken. Jongeren die het huis uit willen en best redenen hebben om in een groep te gaan w o nen, hebben daar de middelen niet voor, en kennen de mogelijkheden niet.

Weggemans: " D e verlaging van de minimum jeugdlonen kan noodlottig zijn voor de collectivering van woonvormen, jongeren hebben geen geld om bij hun ouders weg te gaan. Bovendien kunnen mensen in deze tijd niet gemakkelijk van baan of huis veranderen. De mensen blijven op hun stekkie zitten. Voor collectief wonen moet je lef hebben. Als het perspectief steeds moeilijker wordt, kan je dat wel op je buik schrijven".

Weggemans verwacht nog meer dan een jaar met het onderzoek bezig te zijn. Wie meer interesse heeft in groepswonen kan de IVA-studiedag over woongroepen op 17 maart bijwonen.

K.B. vervolg van pag. 3

Berekeningen De studieschuld blijft ook binnen de perken, maximaal f 27000, —. Wie in het oude stelsel 5 jaar lang een maximale beurs krijgt maakt een grotere schuld, (maar die is dan wel renteloos). Wel is het effekt van de budgettaire neutraliteit duidelijk; geen enkele student haalt het bijstandsnivo. Er is nog steeds te weinig geld beschikbaar.

Wel ontstaat er een onrechtvaardigheid ten opzichte van jongere studenten. Doordat het minimumjeugdloon verlaagd wordt naar een bedrag waarbij jongeren verplicht worden tot 21 jaar thuis te blijven wonen, komt het inkomen voor de uitwonende student op 70% van het inkomen van een thuiswonende werkende jongeren, terwijl thuiswonende studenten daar toch nog eens op gekort worden. Het inkomen wordt daardoor onaanvaardbaar laag.

- Woongroepen en de positie van vrouwen. In de commune-beweging werd niet gestreefd naar gelijkheid tussen mannen en vrouwen: de huishoudelijke taken werden vrijwel automatisch aan vrouwen overgelaten. Bij de huidige woongroepen is dit door invloed van het feminisme vrijwel verdwenen. Ook moeders zijn door het wonen in een groep beter in staat om buitenshuis aktief te zijn.

- Relaties in woongroepen. Er kunnen in de groep problemen ontstaan met paartjes die een subgroep vormen. Daarom geldt soms de regel dat er geen seksuele relaties tussen de groepsgenoten mogen zijn. Andere groepen zijn juist opgebouwd uit paren en in weer andere geldt het oude commune-ideaal van totale openbaarheid op groepsnivo.

- Groepshuisvesting in de gesubsidieerde woningbouw. Aan een goed huisvestingsbeleid zit een heel pakket van regels en voorschriften vast. Er zijn echter zoveel vormen van groepswonen, dat er minder standaardregels voor de gesubsidieerde bouw gehanteerd zouden moeten worden. Tot nu toe is er geen geschikte omschrijving gevonden die groepswonen onderscheidt van andere woonvormen.

- Juridische vormgeving van w o o n groepen. Voor woongroepen bestaan geen passende "juridische jasjes". Het is van belang dat een nieuwe rechtspersoon in het leven geroepen wordt, die toegespitst is op de woon- en leefsituatie van een groep die als geheel wil deelnemen aan het maatschappelijke verkeer.

- Woongroep, zelfbeheer en ekonom i s c h e v o r m g e v i n g . Het individu wordt vrijer naarmate er meer mensen samenwerken. In een veelpersoonshuishouden is arbeidsdeling behoorlijk tijdbesparend.

- Woongroepen en maatschappelijke dienstverlening. Door woongroepen wordt een stuk maatschappelijke dienstverlening van de samenleving overbodig.

Binnen de groep is de dienstverlening persoonlijk, niet burokratisch en minder specialistisch.

In de pauze is er een optreden van een theatergroep. Er worden videofilms vertoond en er zijn informatiestands, 's middags worden de stellingen die 's morgens geformuleerd zijn in confrontatiewerkgroepen besproken. Daarna wordt nog een videofilm vertoond, en is er gelegenheid om nieuwe initiatieven te bespreken.

Tot 5 februari kan iedereen zich voor deze studiedag aanmelden bij het IVA, tel.

662443, Postbus 90153, 5000 LE, Tilburg. Het kost 55 gulden, minder draagkrachtigen betalen 25 gulden.

Voor 18-jarige studenten met rijke ouders bestaat wel de mogelijkheid om alsnog het volledige kollegegeld te lenen. Hun inkomen komt dan wel op bijstandsnivo, maar de schuld loopt dan op tot f 27.275,— (prijspeil 1983). Daarnaast zijn er misschien ouders die in staat zijn meer bij te dragen, zodat er niet rentedragend geleend hoeft te worden.

Gezien deze cijfers kan het middelbare scholieren alleen maar aangeraden worden maar eens rustig een jaartje te blijven zitten, eerst in dienst te gaan of een paar jaar werken of niks te doen voordat ze aan een vervolgstudie beginnen.

Wie dat tot zijn 23e volhoudt kan daarna rustig gaan studeren, zonder al te grote financiële problemen, mits hij/zij geen al te grote kosten heeft voor studiematerialen, woonlasten, ziektekosten, vakantie of ruzie met de ouders, want die onkosten vallen nog steeds buiten het beurzenstelsel.

Roel van den Bosch 28 januari 1983

Veelbelovend voorjaarsprogramma Studium Generale HOE ZEDIG IS VROUWE JUSTITIA De eerste cyclus heeft als thema " V r o u w en Recht", waarbij speciale aandacht wordt geschonken aan de wetgeving die te maken heeft met opvattingen en gedragingen rond seksualiteit. In de vier lezingen staan verschillende feministische visies op de rechtswetenschappen centraal. Het programma wil laten zien hoe het recht zo optimaal mogelijk gebruikt kan worden om de emancipatie van vrouwen te verwezenlijken.

Op 3 februari spreekt mr. Jacqueline Soetenhorst-De Savornin Lohman over de veranderingen in de waarden en het gedrag ten opzichte van seksualiteit in Nederland, en over de vraag hoe justitie en politie tegenover seksuele geweldsdelikten staan. In de weken daarna gaan twee andere vrouwelijke meesters na wat de toepassingsmogelijkheden zijn van het Wetsvoorstel Zedelijkheidswetgeving en de Wet Gelijke Behandeling; de strijd tegen pornografie, verkrachting binnen het huwelijk en diskriminatie van vrouwen zijn onderwerpen waar nader op in wordt gegaan.

Als laatste wordt de wetgeving behandeld over een typische vorm van vrouwenkriminaliteit: de prostitutie. In maart en april is er een vervolgkursus, georganiseerd door de vrouwenstudiekoördinatrices. Daarvoor kun je je opgeven bij Alkelien van Lenning en iVlarga Genemans, kamer S173, tel. 662684.

NIETZSCHE EN DE HEDENDAAGSE FRANSE FILOSOFIE De afgelopen jaren is de interesse in het werk van Nietzsche sterk gegroeid. Zijn filosofie is niet gemakkelijk te typeren en er bestaan verschillende interpretaties.

Nietzsche gaat ervan uit dat er geen waarheid is, dat het de schijn is, waar we in geloven. Hij zag het tot zijn historische taak de waarheid te ontmaskeren, en de schijn tot hoogste waarheid te verheffen.

Daardoor kwam hij tot het nihilisme, dat door de herwaardering van alle waarden de sprong van waarheid naar schijn kan maken. De mens, zijn geschiedenis en zijn hele Zijn worden door het nihilisme zinloos. De eerste twee lezingen gaan Manne of Vrouwe Justitia? (tekening: F. Vlemminx)

De komende drie maanden brengt Studium Generale vier programma's. Bij elke cyclus hoort een bundel met achtergrondartikelen die bij Studium Generale en KRIS verkrijgbaar is. Een overzicht van de lezingen, tentoonstellingen, films, muziek- en theatervoorstellingen, die voor iedereen gratis toegankelijk zijn, ook voor mensen van buiten de Hogeschool. over Nietzsches kritiek op het traditionele negentiende eeuwse denken: de westerse moraal en de metafysica.

Het werk van Nietzsche is op indrukwekkende wijze voortgezet door Foucault.

Volgens hem heeft de filosoof sinds Nietzsche geen andere taak meer dan het ondergraven van zijn eigen standpunt. Hieraan zal in de derde lezing aandacht worden besteed.

De laatste lezing gaat over het gezamenlijke werk van Deleuze en Guattari. Zij trekken de draad Nietzsche-Foucault door naar een theorie met een politieke inhoud. In hun hoofdwerk "Antioedipus" is Nietzsche duidelijk aanwe-

zig: bij strijd en verzetsvormen in de politiek gaat het niet meer om de bedoeling, maar om wat er gebeurt, welke initiatieven opgebouwd en uitgewisseld worden.

Prof. dr. H. Berger geeft in het kader van het doktoraalprogramma van de CIF tijdens dit semester een kursus over hetzelfde thema.

AVANT GARDE IN DE KUNST In het begin van de eeuw ontstonden er verschillende nieuwe stromingen in de kunst: het futurisme, cubisme, surrealisme, dadaïsme, en expressionisme.

Hoe zedig is V r o u w e Justitia?

Programma: , Donderdag 3 februari - 13.30-15.30 uur - zaal AZ 8 Mr. Jacqueline Soetenhorst - De Savornin Lohman: "Justitie en Sexueel Geweld" Donderdag 10 februari - 13.30-15.30 uur - zaal AZ 8 Mr. Yvonne Quispel "Het Wetsvoorstel Zedelijkheidswetgeving" Donderdag 24 februari - 13.30 - 15.30 uur - zaal AZ 8 Mr. Irene Ascher-Vonk: "De Wet Gelijke Behandeling" Donderdag 3 maart - 13.30 - 15.30 uur - zaal AZ 8 Riekje de Haan "Overheidsbeleid en Prostitutie

Nietsche en hedendaagse franse filosofie Programma: Donderdag 10 maart - 13.30-15.30 uur - zaal AZ 8 Drs. G. Visser (Universiteit van Amsterdam) "Voorbij Goed en Kwaad" Nietzsches kritiek op de westerse moraal.

Donderdag 17 maart - 13.30-15.30 uur - zaal AZ 8 Prof. dr. H. Berger (Katholieke Hogeschool Tilburg) "Wll-tot-waarheld en Wil-tot-macht" Nietzsches kritiek op de metafysica Donderdag 24 maart 13.30-15.30 uur - zaal AZ 8 Prof. dr. S. Ijsseling (Katholieke Universiteit Leuven) "Genealogie, macht en waarheid" Nietzsche en Foucault , Donderdag 31 maart - 13.30-15.30 uur - zaal AZ 8 Drs. T. Flesseman (Universiteit van Amsterdam) "De identiteit van produktle en verlangen" Nietzsche en Deleuze / Guattari N.B. Prof. dr. H. Berger, die ons bij het tot stand komen van dit programma van welwillend advies heeft gediend, zal in het komend semester In het kader van het doktoraalprogramma van de Centrale Interfaculteit een kursus over hetzelfde programma verzorgen.

Avant-garde in de kunst Lezingenprogramma: Donderdag 7 april - 13.30-15.30 uur - zaal AZ 8 Cor Blok (Museum Boymans van Beuningen, Rotterdam) Inleiding Donderdag 14 april - 13.30-15.30 uur - zaal AZ 8 Spreker nog onbekend Dada Donderdag 21 april - 13.30-15.30 uur - zaal AZ 8 Carel Blotkamp (Vrije Universiteit, Amsterdam) De Stijl Donderdag 28 april - 13.30-15.30 uur - zaal nog onbekend Chaim Levano (Amsterdam) Avantgardistische Teksten en Gedichten Filmprogramma woensdag lunchpauze Woensdag 6, 13, 20 en 27 april - 12.30 uur - SZ 17. Diverse avantgardistische films Tentoonstellingen 21 maart t / m 7 april - Het Nieuwe Bouwen in Nederland 12 april t / m 6 mei - "printing should be VISIBLE"??

ruimte bij de Aula vervolg op pag. 6

Tilburgs H o g e s c h o o l b l a d

28 lanuari 1983

Hoewel ze de kunst weer midden in het maatschappelijke leven wilden plaatsen, weigerden ze zich aan de normen van die samenleving aan te passen. Tradities werden opzettelijk verworpen, de kunst werd niet-figuratief, strikt symbolisch of zelfs abstrakt. Sommige avant-garde kunstenaars wilden niets te maken hebben met de veronderstelling dat zij " k u n s t " zouden maken. In april zijn er drie lezingen met als onderwerpen beeldende kunst en architektuur, dadaïsme en De Stijl. Op 28 april zal Chaim Levano enkele futruristische en dadaïstische teksten en gedichten "spreken".

Daarnaast is er een uitgebreid filmprogramma. Tussen 1900 en 1930 waren er stormachtige ontwikkelingen op het gebied van de film, terwijl de techniek daarvan eigenlijk nog in de kinderschoenen stond. De film was nauw verbonden met het theatergebeuren. Door het experimenteren met tijd, verandering en beweging kwamen sommige kunstenaars automatisch op het gebied van de film terecht. Voor anderen bracht het medium grote voordelen vanwege de technische mogelijkheden tot montage en trucage.

Twee tentoonstellingen maken het geheel kompleet. Van 21 maart tot en met 7 april "het Nieuwe Bouwen in Nederland", over het functionalisme in de architektuur na de Eerste Wereldoorlog^ Door middel van foto's en maquettes" worden enige Nederlandse voorbeelden van het functionalisme gepresenteerd.

(Onder andere werk van G. Rietveld, J .

Duiker, en J.J.P. Oud) Van 12 april tot en met 6 mei een tentoonstelling over typografie, zoals die in de dertiger jaren in tijdschriften als De Stijl, i 10, Wendingen en Mecano gebruikt werd.

INFORMATIONAAL In samenwerking met Buro Buitenland worden onderwerpen op internationaal gebied onder het voetlicht gebracht. Het programma bestaat uit twee fototentoonstellingen; een dag over LatijnsAmerika, met muziek uit Uruguay, een lezing en een Argentijnse film; theater uit de derde wereld, en tenslotte de symfonische rockgroep East uit Hongarije.

K.B. Maquette van de toren van Tatlin voor de 3e Internationale.

Een avantgardistisch meesterwerk.

KORT

D-zönes ongeschikt voor regionaal-economische politiële De Europese Commissie, tiet dagelijl<s bestuur van de EG, maakt zich scfiuidig aan tiet voeren van onverantwoorde crisispolitiel<. Een beleid gerictit op tiet terugdringen en vereenvoudigen van de rigide en statische bureaucratie is op zich prima. IVIaar, door het instellen van "Dereguleringszönes" krijgt het marktmechanisme vrij spel onder wel zeer bevoorrechte omstandigheden de recessie te lijf te gaan, met alle negatieve concurrentiegevolgen vandien. Het oorspronkelijke doel van dit soort van experimenten - het terugdringen van de werkloosheid in bepaalde regio's en het verbeteren van de regionale economische structuur - wordt vrijwel uit het oog verloren door deze overhaaste beslissingen.

Tot deze conclusie komen Frans Boekema en Leo Verhoef, twee medewerkers van de vakgroep Regionale Economie van de KHT. Boekema en Verhoef publiceerden onlangs het rapport 'Enterprise Zones; Vormen Dereguleringszönes een adequaat instrument van regionaal sociaal-economisch beleid?', waarin de Engelse experimenten met dit nieuwe beleidsinstrument worden geëvalueerd.

Engeland mag dan de bakermat zijn van deze speciale zones met bijzondere belastingfaciliteiten en versoepelde administratieve bepalingen voor ondernemers, op dit moment schieten vergelijkvervolg van pag. 1

Taakverdeling De diensten krijgen een aanslag van 1 % op de totale loonsom van de instelling.

Voor Tilburg zou dat in 1987 een inlevering van f 600.000,— betekenen.

GROEIEN Ondanks deze bezuinigingskoorts blijft Tilburg middelen vragen voor verdere uitgroei. Rond Kerstmis ging een brief van het CvB gericht aan de voorzitter van de TVC en AR de deur uit. Het College stelde het aldus: "Wij zullen u dezer dagen conform afspraak een opgave doen toekomen van de concrete plannen van de KHT zoals omschreven in het ontwikkelingsplan, die tesamen circa 15 miljoen in 1987 kosten. Opname van dit bedrag in de taakverdelingsoperatie is een hoogst noodzakelijke voorwaarde voor onze participatie daaraan".

Ook andere groeiinstellingen (zoals Maastricht) blijven geld vragen en universiteiten met een uitgebouwde regionale functie zoals Groningen en Nijmegen vragen een fikse korting op de in te leveren som.

CvB-voorzitter van Straaten: "Wij kunnen niks bezuinigen, hoogstens een symbolisch bedrag van enige tienduizenden guldens. Maar daar bovenop wensen wij de zekerheid te hebben dat we door kunnen gaan om de verkenningen waar we mee bezig zijn te realiseren.

Nou, en dan hebben we behoefte aan voorfinanciering.

Op dat punt worden we genekt, omdat we geen grote instelling zijn waar links of rechts wat middelen vrijkomen, waar we wat dor hout kunnen kappen. We hebben geen dor hout. Dus hebben we wat extra middelen nodig voor het aanzwengelen. Zo'n 3 min gulden aanzwengelgeld zou voldoende zijn".

SOCIAAL BELEID In het WO komen door de taakverdelingsoperatie zo'n 2.500 a 3000 voltijdse Tilburgs H o g e s c h o o l b l a d

bare zones overal in de EG als paddestoelen uit de grond. België wil op korte termijn komen tot het instellen van zogenaamde T-z6nes (Tewerkstellingszönes). In Nederland zijn het vooral gemeente- en provinciebestuurders die wijzen op het belang van het instellen van D-zönes (Dereguleringszönes) om o.a. de ontwikkelingen in België het hoofd te kunnen bieden. Daarentegen staan werknemers- en werkgeversorganisaties zeer gereserveerd tegenover dit soort experimenten. Ook minister van Aardenne van Economische Zaken liet vorige week woensdag in de Kamer blijarbeidsplaatsen op de tocht te staan. Dit drama krijgt er misschien nog een dimensie bij, want als het van minister Deetman afhangt, zal hij de beste krachten uit de getroffen studierichtingen afromen.

De circa 3000 ontslagen zullen vallen onder het resterende personeel, aldus een vorige week uitgelekte ontwerp-nota "Beleidsnota voor de universiteiten in de jaren negentig".

Naast deze selectie op kwaliteit wil de bewindsman tevens de rangenopbouw van het personeel reorganiseren om de personeelskosten te drukken.

De portefeuillehouders personeelszaken uit de dertien instellingen verkiezen echter een samenwerkingsovereenkomst, zodat ze de teugels van de operatie zelf in handen kunnen houden. Zij hebben zich op 7 en 19 januari gebogen over de gevolgen voor het personeel en over middelen om die gevolgen op te vangen.

De neerslag van dit overleg staat breed uitgemeten in het tweede TVC-bulletin.

ken niets te voelen voor D-zónes.

Hoe het ook zij, de discussie is in ons land flink aangewakkerd en de twee Tilburgse economen Boekema en Verhoef staan met hun bevindingen in het middelpunt van de belangstelling. De resultaten van de experimenten in Engeland zijn op het eerste gezicht ronduit teleurstellend en bieden dan ook geen mogelijkheden voor het voeren van een adequaat regionaal economisch beleid, aldus Boekema en Verhoef. Daar komt bij dat de informatie die over de experimenten verstrekt wordt sterk politiek gekleurd en vaak tegenstrijdig is.

In de Engelse voorbeelden zijn in veel gevallen aanwijzigingen te vinden dat er slechts sprake is geweest van het verplaatsen van bestaande bedrijven en daarmee van het verplaatsen van problemen. Verder blijkt, dat door het nietdiscriminerend karakter van de maatregelen binnen de zones, sommige bedrijven overbodige subsidies ontvingen.

Met name de concurrentie-vervalsende gevolgen voor de naaste of in de nabijheid van deze D-zönes gelegen bedrijven komt onvoldoende uit de verf in het officiële evaluatierapport van het Engelse Department of Environment. Volgens Boekema en Verhoef is echter aannemelijk te maken, dat er wel degelijk sprake

is van concurrentievervalsing.

De Tilburgse onderzoekers wijzen ook op de ommekeer in het standpunt van de Europese Commissie inzake industriezones. Aanvankelijk was de Nederlandse commissaris Andriessen, in de commissie belast met mededingingszaken, een tegenstander van de D-zónes. Eind vorig jaar wijzigde hij zijn standpunt plotseling en stond België onder bepaalde voorwaarden toe T-zónes te gaan instellen.

"Ik denk dat hij onder zware politieke druk heeft gestaan. Het toestaan van die zones betekent een forse doorkruising van het Europese regionaaleconomische beleid en bovendien werken die gebieden concurrentievervalsend. Het is op alle mogelijke manieren in strijd met de EG-bepalingen," aldus Frans Boekema in een vraaggesprek in de Volkskrant van 20 januari.

Volgens Boekema en Verhoef zou met de goedkeuring van de instelling van Tzónes in België weleens het startschot voor een ontregeling van de economie in de lidstaten van de EG gegeven kunnen worden. In het meest sombere geval leidt de nagestreefde 'deregulering' tot een verdere onderontwikkeling van regio's en tot een begin van desintegatie van regio's in de lidstaten van de EG. L.K.

Binnen deze club portefeuillehouders is nu een eerste rapportage in de maak die op 2 maart met de minister zal worden besproken. Uitgangspunt van het sociaal beleid: Gedwongen ontslagen zoveel mogelijk vermijden, en voorrang voor vrijwilligheid in het personeelsbeleid.

Daarbij zal de instelling de primaire doelstellingen van het wetenschappelijk onderwijs - optimale kwaliteit van onderwijs err onderzoek - niet uit het oog verliezen.

Mensen met gedwongen ontslag zouden volgens het TVC voorrang moeten krijgen bij herplaatsing binnen de instelling, tussen de instellingen onderling, maar ook buiten de WO-instellingen in het OW-departement of tenslotte in de overige departementen. De instellingsbesturen hebben er bij de minister op aangedrongen landelijk overleg te voeren met de vakorganisaties over deze personele aspekten. Op zijn beurt heeft de Tilburgse Hogeschoolraad in zijn vergadering van 13 januari de TVC gewezen op het probleem van de werkgelegenheid.

Een motie van de frakties PLM en Konstruktief om de TVC aan te zetten tot de opstelling van een werkgelegenheidsplan werd aanvaard.

Met deze motie vraagt de raad behoud van arbeidsplaatsen in het W O , "ook met het oog op de kansen voor jonge onderzoek! st)ers in de toekomst."

Concreet wordt allereerst gedacht aan mogelijkheden voor vervroegde uittreding uit het dienstverband vanaf 55 jaar met bijvoorbeeld een wachtgeldconstructie waarbij de pensioenopbouw tot het 65e jaar behouden blijft.

De bestaande regelingen zijn voor deze maatregelen ontoereikend, de minister zal nieuwe regelingen moeten treffen.

De colleges van bestuur zijn van mening dat de minister in dit opzicht een duidelijke eigen verantwoordelijkheid heeft.

vervolg van pag. 5

Informationaal

_

Latijns Amerika 1 t / m 19 februari - tentoonstelling in de ruimte bij de aula Mensen in Midden-Amerika van de fotografe Maya Pejié Woensdag 9 februari - 12.30-13.30 uur - muziek - aula Duo Ayui Muziek en zang uit Uruguay van Gustavo Pazos en Carlos de Rivas.

14.00-15.30 uur - lezing - zaal AZ 20 Latijns-Amerika: demokratie met vallen en opstaan?

Lezing door Jan van der Putten, Latijns-Amerika deskundige en correspondent Volkskrant, De Groene Amsterdammer, KRO en NCRV. 16.00-17.45 uur - film - zaal AZ 20 Operación Masacre Argentijnse film uit 1972 (kleur, 100 min) van Jorge Cedron naar het boek van Rodolfo Walsh.

Zuid-Afrika 2 t / m 17 maart - tentoonstelling in de ruimte bij de Aula Eli Weinberg - fotograaf tegen apartheid Theater van de Derde Wereld.

Dinsdag 29 maart - 12.30-13.30 uur - theater Aula Tiedne met Gilgamesh epos Oost-Europa Dinsdag 5 april - 12.30-13.30 uur - muziek - Aula East uit Hongarije

'

STUDENTEN Ook voor studenten kunnen concentratie en taakverdeling vervelende gevolgen hebben. De TVC zal in het eindrapport aandacht besteden aan overgangsregelingen voor studenten bij een studierichting die in een bepaalde plaats wordt opgeheven. Het Landelijk Studenten Taakverdelingsoverleg (LASTO) ziet weinig heil in het TVC-interimrapport en klaagt over het gebrek aan aandacht voor de kwaliteit van het onderwijs en voor de studentenbelangen.

Het "gematigde" interuniversitair Studenten Overlegorgaan (ISO) maakt zich in een recente brief aan de TVC nu al druk als straks zal blijken dat ten koste van kwaliteit andere criteria, om politieke overwegingen, zwaarwegender blijken te zijn geweest".

Het geheimzinnige pokerspel is bijna afgelopen, maar "er zijn geen kansen het spel over te doen en daarom staan de verliezers voor een 'fait accompli'...

De besluitvormingsen overlegstructuur zoals hij bij de TVC is opgetrokken luistert alleen maar van boven naar beneden. Dat maakt dat terugkoppeling niet kan plaatsvinden en dat oneigenlijk veel zeggenschap geconcentreerd is. Wij vinden dat de demokratie binnen het wetenschappelijk onderwijs hiermee duidelijk is aangetast". pw 28 januari 1983

^

Evaluatie van bestuurskundigen wijst uit:

Transferpunten vervullen nuttige functie Wetenschapsbeleid is sinds de op een na laatste kabinetsformatie geen zelfstandig ministerie meer, maar dat wil natuurlijk niet zeggen dat aan het innovatiebeleid een abrupt einde is gekomen. Het idee indertijd was dat de kleine en middelgrote ondernemingen, die geen eigen onderzoeksafdelingen kunnen bekostigen, op dat punt gesteund dienden te worden via kennisoverdracht vanuit de wetenschappelijke instellingen. De kleine en middelgrote bedrijven zijn in Nederland belangrijk, vooral hun aandeel in de werkgelegenheid is niet uit te vlakken.

Toen onderzoeksondersteuning aan die bedrijven in beeld kwam gingen de gedachten uiteraard op de eerste plaats uit naar de TH's, TNO en de Rijksnijverheidsdienst. Later werden ook de universiteiten van Groningen en Nijmegen in het transferpunt opgenomen.

De nieuwe loten van het transfersysteem worden in de studie van Korsten en Gooren buiten beschouwing gelaten, alleen de vier transferbureau's die al langer bezig zijn (Eindhoven, Twente, TNO, Rijksnijverheidsdienst) zijn onder de loep genomen. "Het heeft tenslotte weinig zin om een studie te mailen over l<inderziekten, "verklaart Korsten deze keuze: "Bovendien, de studie heeft niet de pretentie om een finale conclusie over het transfersysteem uit te spreken. Het gaat er eigenlijk met name om te kijken of bijsturing in deze tak van innovatiebeleid nodig is."

Ook de uiteindelijke doelstellingen van het innovatiebeleid zijn buiten beschouwing gelaten. De kennisoverdracht van wetenschappelijke instellingen moet in die doelstellingen leiden tot technische innovatie bij de kleine en middelgrote bedrijven, om op die manier de positie van die bedrijven te versterken en de export

"Transferpunten zijn nuttig. Als ze nog niet bestonden zouden ze alsnog "uitgevonden" moeten worden", luidt de algemene conclusie van twee Nijmeegse bestuurskundigen, dr. A.F.A. Korsten en drs. W.A.J. Gooren. In opdracht van OEtW maakten zij een tussentijdse evaluatie van het 'transfersysteem' in Nederland. Dat systeem is tot stand gekomen als uitvloeisel van het innovatiebeleid, dat onder andere door het ministerie van Wetenschapsbeleid gevoerd werd.

te vergroten. Dat soort resultaten vergt een proces van jaren, op het ogenblik is daar zeker nog niets van zichtbaar, " s t e l len de onderzoekers. Ze beperkten zich dus tot het in kaart brengen van de orga-

nisatie en de contacten van de transferbureau's en het verzamelen van gegevens over het functioneren ervan.

In het algemeen is het rapport positief over de transferpunten. Vanuit een posi-

tie als onbeduidende bureautjes hebben ze zich binnen enkele jaren tot een niet te negeren factor binnen de instellingen van WO op weten te werken. Die trend wordt op verschillende manieren zichtbaar; steeds meer bedrijven wagen 'de gok' met de transferpunten, binnen de instellingen lijkt de bereidheid om mee te werken te groeien, en de kwaliteit van de vragen die binnenkomen stijgt (minder futiliteiten, meer echt onderzoek). Kortom: de transferpunten zijn naar alle kanten toe nuttig.

Maar tegelijkertijd zet het rapport bij al deze punten ook vraagtekens. Het onderzoeksverslag ademt een sfeer die suggereert dat de ontwikkelingen in de goede richting gaan, maar dat de weg naar het uiteindelijke doel nog zeer, zeer lang is.

Een van de moeilijke punten van het transferwerk is de voortgangscontrole.

Transferpunten ontvangen vragen en geven die door aan vakgroepen. Wat er daarna mee gebeurt is voor de transferfunctionaris vaak moeilijk na te gaan.

Dat kan pijnlijke situaties opleveren; antwoorden die het bedrijf na drie maanden verwacht, zijn na één jaar nog niet binnen en de onderneming wordt bevestigd in het idee dat samenwerken met de wetenschap toch niets oplevert.

Ook de 'nazorg' is een gevoelig punt.

Oplossingen die in een laboratorium uitstekend voldoen werken niet altijd even goed in de bedrijfsomgeving. Of zoals de direkteur van een textielfabriek, die aan de TH Delft een nieuw droogsysteem had laten ontwikkelen dat niet bleek te werken, het eens uitdrukte: "Wat bij ingenieurs werkt, werkt nog niet altijd bij Tukkers".

Vervolg op pag. 10

'Géén contractresearch alleen om het geld' De hogeschool zou cursussen kunnen verzorgen voor beginnende of innovatiegerichte ondernemers die kampen met managementen beheersproblemen. Dat is een typische activiteit, waarin een transferpunt kan bemiddelen. Aldus transferpunthouder in spé, Henk Blom.

De Tilburgse hogeschool wil niet achterblijven bij de andere instellingen voor Wetenschappelijk Onderwijs. Binnenkort komt ook hier een Contactpunt voor Contractresearch, in de wandeling wel Tranferpunt genoemd. Het Transferpunt past in de regeling voor contractresearch, waarover in het laatste nummer van THB uitvoerig bericht is. THB vroeg wetenschapsvoorlichter Henk Blom naar de jongste ontwikkelingen.

Blom: " W e zijn al jarenlang bezig. In 1981 is de Werkgroep contractresearch in het leven geroepen, die was samengesteld uit hoogleraren en ambtenaren van de KHT. Verder waren ook de instituten vertegenwoordigd. De club stond onder leiding van rector van Veldhoven.

Dat heeft geresulteerd in het voorstel een contractresearchpunt in het leven te roepen. De faculteiten sluiten zélf de contracten af, de secretaris krijgt tot een bepaald bedrag carte blanche en zorgt T'lburgs H o g e s c h o o l b l a d

tevens voor het nakomen van verplichtingen die door de faculteit worden aangegaan. Mijn functie als transferpunthouder is in feite heel simpel. Ik zorg voor de contacten naar binnen. Als er vragen bij mij binnen komen, probeer ik die vorm te geven en ga vervolgens op zoek binnen de faculteiten en de vakgroepen naar geïnteresseerde onderzoekers. Daarnaast kan ik misschien behulpzaam zijn door eens een lezing te houden voor de Kamer van Koophandel of zo en op die manier de Hogeschool wat meer bekendheid naar buiten geven. En mogelijk kan ik bedrijfjes die om geld voor onderzoek verlegen zitten behulpzaam zijn bij het aanboren van subsidies".

Op welke gebieden gaat de KHT de aandacht in het bijzonder richten?

Blom: "Ik vind, en vele anderen met mij, dat we ons moeten richten op ondernemers die bijvoorbeeld zeer innovatief zijn, de nodige technische know-how in huis hebben, maar niet weten of er ook een markt voor de dingen die ze maken aanwezig is. Wij denken dat we deze mensen op het gebied van marketing, bedrijfsvoering en personeelsbeleid écht wel kunnen helpen.

Een van de eerste contracten die we gaan afsluiten betreft een cursus voor startende ondernemers. Die cursus kunnen we financieren uit potjes van de BOM (Brabantse Ontwikkelings Maatschappij) en diverse gemeenten.

Zo'n cursus heeft al eens gedraaid in de Flevopolder en had toen veel succes.

Leo Verhoef van de vakgroep Regionale

Economie was daar één van de begeleiders. Die cursus moet een soort visitekaartje naar buiten w o r d e n " .

Een van de bezwaren bij onderzoek voor transferpunten, zo blijl<t uit een eerste evaluatie, is dat dat onderzoek een geringe academische status heeft. Wordt dat bezwaar in Tilburg ondervangen?

Blom: " W i j hebben daar wel rekening mee gehouden. Als contractresearch tot stand komt, moet dat wél passen in het onderzoeksbeleid van de betreffende vakgroep. Het onderzoek moet ook bepaalde leer- en onderwijseffecten hebben. We gaan géén contractresearch doen, louter en alleen om het geld. Dat in tegenstelling tot andere transferpunten, waar nogal eens een verdere commercialisering bepleit w o r d t " .

GEEN SUBSIDIE ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ Wordt het transferpunt in de aanloopfase door het ministerie gesubsidieerd?

Blom: "Neen. Toen die subsidieregeling van kracht werd, waren wij nog niet aan een transferpunt toe. Nijmegen was de laatste die daar nog net op in kon haken."

Een gemiste kans voor Tilburg?

Blom: " N o u , ik weet het niet. Als het om de financiën gaat, denk ik dat de KHT er beter aan doet aansluiting te zoeken bij de hulporganisaties die er al zijn: gemeentes, werkgevers- en werknemersorganisaties. Anders word je toch weer zo'n eilandje, dat een eigen subsidiepotje ter beschikking heeft ...

Wat dat betreft ben ik mét Boekema en Verhoef van mening dat ook grote bedrijven stimulerend zouden moeten werken, know-how beschikbaar moeten stellen.

Daar mag een transferpunt van onverdachte zijde, vanuit een universiteit, best aan meewerken".

Het transferpunt aan de KHT wordt dus zeker geen commerciële instelling. Bovendien blijven de werkzaamheden naar alle waarschijnlijkheid nogal beperkt. Het is de bedoeling dat Henk Blom, in het hogeschoolgebeuren full-time actief als wetenschapsvoorlichter, er de transfertaken bij gaat doen. Dit in tegenstelling tot de situatie in Eindhoven en Twente, waar het transferpunt door twee fulltime functionarissen en een administratieve kracht bemand wordt. Daar draait de zaak al vanaf '79, is de KHT niet wat aan de late kant?

Blom: " W e hebben geconstateerd dat de buitenwacht eigenlijk al verder is dan wij. Inmiddels is de BOM opgericht, er zijn allerlei participatiefondsen van de diverse overheden, die allemaal best geld ter beschikking willen stellen, maar eigenlijk hulp behoeven: hoe kunnen we dat geld op de meest efficiënte manier aanwenden? Ze willen niet langer rücksichtlos overal maar geld inpompen, maar vragen nu ook wetenschapsmensen of projecten écht perspectief hebben. De BOM ziet het onderwijs als één van de sterke punten van Noord-Brabant, daar wil men dan ook op inhaken".

L.K. 28 januari 1983

It

m

Er valt veel te lachen in het strafn^cht: Er is altijd bloed aan de paal

##

Promotie Gé 3rd Strijards "Iemand die zijn negentiende eeuwse pendule ter reparatie naar de antiquair heeft gebracht, kom de winkel binnen om de pendule op te halen. De winkelier zegt dat de klok achter in de winkel staat en dat hij hem daar even moet gaan halen. De eigenaar kijkt terwijl hij staat te wachten een beetje om zich heen en, verdraaid, daar in de hoek ziet hij precies zo'n pendule als hij zelf heeft. En hij denkt: die jat Ik vast, want dan heb ik een tweelingbroertje, dat maakt m'n eigen klok extra veel waard. Dus hij steelt de pendule, brengt hem inderhaast naar buiten naar zijn auto, komt vlak daarna buiten adem terugrennen naar de winkel om z'n gerepareerde pendule af te halen.

En dan blijkt dat hij zijn eigen pendule heeft gejat. Dat voelde je wel aankomen zeker. Nou dat soort dingen gebeuren.

Het is zelfs wel eens voorgekomen dat iemand een ander probeerde om het leven te brengen door messteken terwijl het slachtoffer net door een hartaanval was geveld. De dader deelde messteken toe aan een lijk". " N u gaat het erom dat dwaling allerlei gekke effecten kan hebben op die psychische delictsfactoren. Het kan gebeuren dat iemand, omdat hij in dwaling verkeert, wel overtuigd is dat hij een moord begaat, maar dat in werkelijkheid niet doet. En andersom. Iemand kan denken dat hij een heel deugelijk middel gebruikt om een doel te bereiken, terwijl hij in werkelijkheid een ondeugdelijk middel gebruikt. De sjeuïge voorbeelden liggen voor het oprapen. Er valt altijd wel wat te lachen in het strafrecht. Er is altijd bloed aan de paal."

"Het strafrecht is naar Nederlands recht helemaal vervat in wetteksten. De centrale wettekst is vervat in het wetboek van strafrecht. Dat dateert van 1881 en is dus behoorlijk verouderd. Over de manier waarop die wet is opgesteld bestaan bepaalde theorieën. Dat noemen w e strafrechtdogmatiek. . Dat is eigenlijk de

HAGELSCHOT Verdachte had een medejager zwaar verwond met een hagelschot. Al had hij zijn collega niet gezien (wegens een terreinplooi), hij kón weten dat zich in de schotrichting mede-jagers bevonden tot op een afstand van 40/55 m. vanaf de plaats waar hij zich bevond. Hij wist dat het schieten met hagel in een bos de kans op ricochet uitermate vergroot temeer wanneer men in buk-houding schiet. Maar dan kon hij niet weten dat niet alle hagelkorrels hetzij in het konijn (waarop aangelegd was) hetzij in de grond terecht zouden komen.

Toch was het zich niet-vergewissen of de schotrichting 'vrij' was verschoonbaar, gelet op de in Brabant wel verbreide opvatting dat schieten in de drijf richting van waaruit het wild opgejaagd wordt onder de gegeven omstandigheden niet onverantwoordelijk was. Kenbaar en onverschoonbaar is de inadequatie in Rb. 's Hertogenbosch 20-05-1965 NJ 1966 nr. 496 (art. 307 Sr), waar verdachte een vermeende stroper dodelijk treft. De verdachte, politieman, wist dat hij een onbedreven pistoolschutter was. Verder wist hij dat hij "struikelachtig' was, vooral op oneffen terrein. Hij kon dus heel goed begrijpen dat hij, toen hij over oneffen terrein met een scherp geladen ontzekerd pistool, waarvan de loop naar de 'stropers' was gericht terwijl een zijner vingers zich bevond in de nabijheid van de trekker, zou kunnen struikelen, waardoor een schot zou kunnen afgaan en een van de 'stropers' zou treffen. Toen dit inderdaad gebeurde was 'de dood aan zijn schuld te wijten', (pag. 303 van het proefschrift)

Tllburgs Hogeschoolblad

techniek van de delictsomschrijvingen.

Die omschrijvingen vallen uiteen in allerlei soorten. Een voorbeeld: er is een artikel tegen diefstal: artikel 310. Dat begint als volgt: hij die met het oogmerk van wederrechtelijke toeëigening goed dat geheel of ten dele aan een ander behoort wegneemt, die wordt gestraft. Nou is het zo dat je in ons recht niet strafbaar bent dan alleen krachtens een voorafgaande wettelijke bepaling. Het is dus heel erg belangrijk om precies de reikwijdte van zo'n delictsomschrijving te bekijken. Hoe groter deze actieradius, hoe eerder er strafbaarheid is en hoe kleiner dat je ' m maakt, hoe minder strafbaarheid. De dogmatiek houdt zich bezig met het weergeven van de konkrete invulling van ieder woord uit een delictsomschrijving. Die woorden kunnen allemaal duiden op een bepaalde subjektieve hoedanigheid van de dader. Als je het hebt over het oogmerk van wederrechtelijke toeëigening dan gaat het over een bepaalde psychische toestand van de dader. De dader moet de bedoeling hebben om zich bepaalde goederen toe te eigenen. Maar het kan zijn dat zo'n dader in een zodanige toestand verkeert dat hij aan de ene kant wel bepaalde bedoelingen heeft, maar aan de andere kant die bedoelingen op een hele rare manier in de realiteit brengt".

KWADE TOELEG

wmmÊÊÊmmmm^m

"Een vrouw wil haar man vergiftigen en doet koperacetaat in zijn sla. Aan koperacetaat ga je echt wel dood, maar het is niet te eten. Het is zo vies dat je het meteen weer uitspuugt. De dader verkeert dus in dwaling. Zij doet iets stoms, maar haar opzet is, conform de wet, helemaal te veroordelen."

"Een soortgelijk geval: Een vrouw probeert haar ziekelijke man te vergiftigen.

Ze heeft gehoord van de drogist dat dat kan als je iemand een een bepaald kopermengsel toedient. Ze doet koperen centen in de theepot, voegt daar akselkruid bij om de centen te laten oplossen, en ze voert haar man maandenlang die thee.

De thee smaakt verschrikkelijk, dus ' t slachtoffer wordt wantrouwend. Maar hij kan niet lopen. Hij is verlamd aan ' t onderlichaam. Ten einde raad gooit hij 'n pispot door het raam naar buiten om de buren te alarmeren. De buren komen te hulp en zien daar de trekpot met koperen centen staan. Bij een dergelijke zaak komt de kwade toeleg aan de orde en tevens de dwaling die daarbij een rol speelde".

De vraag die men zich hier moet stellen: werkt deze dwaling nu aansprakelijkheiduitsluitend of niet?. Aan de ene kant is daar wel iets voor te zeggen. Want w a t die vrouw objectief deed was onder geen enkele omstandigheid geschikt om de dood te bewerkstelligen. Maar van de andere, meer moraal-theologische kant had die vrouw toch een verschrikkelijk kwalijke toeleg, subjectief gezien.

Vanuit strafrecht gezien heeft ze gewoon mazzel gehad.

Mijn proefschrift wil nu onderzoeken hoe de invloed is van dit soort dwalingen op de strafrechtelijke aansprakelijkheid.

Sluit de dwaling in bepaalde gevallen de aansprakelijkheid uit, zo ja, en onder welke omstandigheden?

Daarbij wordt de dwaling altijd afgezet tegen bepaalde wettelijke delictsbestanddelen. Zo kan dwaling in bepaalde gevallen aansprakelijkheid-uitsluitend werken. Ik heb een formule bedacht voor de criteria die uitsluiting tot gevolg hebben. De tekst van het boek is onderver-

deeld in grote en kleine letters. De voorbeelden zijn allemaal in de kleine letters gedrukt. Die heb ik zo sappig mogelijk gehouden, omdat dit werkstuk ook als leerboek is bedoeld. Je kunt de studenten niet lastig vallen met alleen abstracte dingen.

NIET BLIND H H H M l ^ H H H H Eerst moet je kijken naar de persoon van de dwalende: w a t voor iemand is het?

Die vraag is in het strafrecht altijd al van veel belang. Het maakt nogal verschil of de dader veel onderwijs heeft genoten of niet. Vrouwe Justitie heeft wel een blinddoek o m , maar dat betekent niet dat ze zonder aanzien des persoons oordeelt.

Het betekent ook niet dat ze blind is voor allerlei persoonlijke factoren. Anders zou je krankzinnigen ook moeten straffen.

Redelijkerwijs moet je dus letten op de persoonlijkheid van het dwalend subject.

Stel je voor: een automobilist. Die maakt een frontale botsing op een tegenligger.

En hij voert als excuus aan dat de banden van zijn voertuig waren afgesleten. "Als leek op autogebied kon ik toch niet weten of die banden nog goed waren?"

"Zo'n dwaling is dus niet verschoonbaar.

Het recht gaat er namelijk van uit dat een automobilist een minimale kennis bezit.

Anders moet hij niet in zo'n vehikel gaan zitten."

"Een tweede criterium is het object van dwaling. Ten opzichte van wat dwaal je?

Het maakt dan heel veel uit of dwaling een rechtsregel betreft of dat het alleen maar om een feitelijkheid gaat. Als j u risten zeggen w i j , dat iedereen maar zijn best moet doen o m te weten welke regels er voor hem of haar gelden. Daar gaan w e in beginsel van uit. Onder omstandigheden kan het zijn dat iemand het niet weet en ook niet hoeft te weten. Het kan gebeuren dat een buitenlander die nog maar net in Nederland woont zijn vuilnisbak niet op tijd binnenhaalt, o m dat hij de voorschriften niet kent. Maar toch, in de meeste gevallen hanteren w e als uitgangspunt dat iedereen zijn uiterste best moet doen om de rechtsregels te kennen. Vooral omdat veel rechtsregels heel concreet bepaalde personen betreffen. De milieuwetgeving is bijvoorbeeld erg ingewikkeld, maar ze betreft niet iedereen. Jij en ik, wij hebben geen tolueen in huis en we plegen niet op de openbare rijweg te storten. Maar eigenaren van een chemische fabriek moeten uiteraard wel op de hooge zijn van de wettelijke milieunormen. Daarom, zo stel ik in het algemeen, is rechtsdwaling niet zo gemakkelijk verschoonbaar als feitelijke dwaling". " H e t laatste criterium is: hoe komt de dwaling tot stand? Het is wel eens voorgekomen dat iemand z'n auto liet repareren door de A N W B en daar vergat men het remvloeistof-reservoir terug te plaatsen. De automobilist ging achter het stuur zitten in de volle overtuiging dat zijn auto piekfijn in orde was. Hij verkeerde in een dwaling die door anderen was teweeggebracht.

Een verschoonbare dwaling dus. Anders dan in het eerder aangehaalde voorbeeld van de automobilist met de versleten banden".

Dwaling is een gegeven dat in het strafrecht geweldig veel voorkomt. Ik heb bijna vierduizend gevallen in mijn boek verwerkt. Dwaling duikt op in allerlei soorten en maten. Bij misdrijven en bij overtredingen. Sommige dwalingen blijken dan niet zo gemakkelijk verschoonbaar.

Als de rechtsregels heel zichtbaar worden geschonden kan er natuurlijk van

"Vroeger schreef een jurist djn proefschrift pas als hij de vijftig was gepasseerd 11 tot de jaren des onderscheids was gekomen", meei t de voorzitter van het Tilburgse College van Bestuur Vir. Ruud van Straaten bewonderend als ik hem tegei het Hjf loop in de lift van de negende naar de tweedi verdieping. Van Straaten doelt op het boek van Gera d Antonius Maria Strijards dat ik zojuist voor dit artil 1 heb opgehaald op kamer B5: Strijards is 28 jaar. Hij proEbveerde vorige week vrijdag op een proefschrift over "Ilcetten van dwaling in het strafrecht". Geen titel die JBtiet water in de mond doet lopen. Maar het onderwerpjblijkt onverwacht dramatische en menselijke trekkentie bezitten. "Er valt veel te lachen in het strafrecht. Er& altijd bloed aan de paal".

Wanneer is er sprake van k aling in strafrecht.^ Doet de verdachte of zijn neus bloej;? Of weet hij echt van de prins geei kwaad?

Een interview aan de vooraf 3nd van Strijards promotie over argeloze automobilistei], achterlijke gifmengsters en misleide messetrekkers. Eii; latuurlijk een kijkje in de keuken van het strafrecht' -iet woord is aan Gerard Strilj ds. door Tiin Geurts

^ ( ^ C\*iAv4 u i t -

lA^ttCt—

\ <AxKsX-L >J^ .lfv\0-Lvvi d ^Av^ 0^^>. C ^ ^ c u t touJ^UA-JvOvvX,

verschoning geen sprake zijn. Het verweer van de oorlogsmisdadiger Rauter, die dacht dat w a t hij deed wettelijk wel door de beugel kon, snijdt natuurlijk geen hout. Er is een reeks van rechtsregels die elk lid van deze maatschappij van nature wel moet kennen. Moord mag niet. Dat is een fundamentele rechtsregel die iedereen kent. Je mag een ander niet oplichten, ook duidelijk.

Maar er zijn ook normen die niet voor iedereen even onaanvechtbaar zijn. Daarom heb ik een onderscheid gemaakt tussen primaire en secundaire rechtsregels.

In de secundaire gevallen gaat het dan om de wat kleinere en minder duidelijke delicten. Ik zal een grappig voorbeeld geven. Er is een protestantse gemeente die omtrent de zedelijkheid nogal eigenaardige ideeën heeft. Zo mag je daar aan het strand niet in een zwembroek lopen. Je moet een volledig kostuum dragen.

Daarover bestaat een algemene politieverordening. Kijk, dat is wat je noemt een secundaire norm. Het gaat om een niet erg belangrijke rechtsregel, die no^ buitenissig is ook. Wat in Heemskerk niet mag, dat mag in Amsterdam wel.

Voor dit soort gevallen is het dus nodig om het onderscheid primaire en secundaire rechtsregels te hanteren".

LEEMTE i ^ M l ^ ^ H H M B B H " J a , er is sprake van een leemte op het gebied van de dwaling in het strafrecht.

Onze handboeken zijn erg verouderd.

Sinds 1900 zijn ze eigenlijk niet meer herzien, en dat is erg vervelend, omdat de wijze waarop strafwetten worden gehanteerd sinds die tijd geweldig veranderd is. De 1880 werden er maar heel weinig strafwetten gemaakt en die betroffen altijd primaire principes. Maar na 1900 krijg je een stortvloed aan strafrechtelijke bepalingen. Bijvoorbeeld de arbeidswetgeving met z'n strafbepalingen. De werkgever mag de arbeider niet langer dan acht uur vasthouden in zijn bedrijf. Hij moet arbeidslijsten invullen. Er komt een stuwadoorswet, een ongevallenwet. Enzovoorts. Op dit moment beleven we een vloedgolf aan milieuwetgeving, voor bijvoorbeeld het openbaar lichaam Rijnmond. Nu doet zich het probleem voor dat onze strafrechtelijke dogmatiek gewoon niet up to date is. Je kunt de strafrechtelijke aansprakelijkheid vaak niet goed afzetten tegenover alle dwalingen die zich de laatste tijd voordoen ten aanzien van de vaak ingewikkelde, niet primaire normen." " D e rechter werkt inderdaad vaak intuïtief maar meestal is er voor zijn uitspraak wel iets te zeggen. W a t ik heb gedaan is uitdrukking geven aan het waarom van die beslissingen. Ik geef een totaaloverzicht van de uitspraken om duidelijk te maken welke rechtsnormen met betrekking t o t de dwaling zich gaandeweg hebben ontwikkeld. Ik maak de stand op van een bepaalde ontwikkeling en ik beoog een nieuwe ontwikkeling op gang te brengen. Ik probeer nieuwe rechtsbegrippen tot stand te brengen. Het is wetenschappelijk wel eens goed om datgene w a t iedereen intuïtief al wist onder woorden te brengen. Dat heb ik geprobeerd. Ik heb ook een aantal wetsvoorstellen gedaan. W e werken tegenwoordig met nogal hoogdravende wetteksten waarin het woord schuld voorkomt. Maar niemand weet precies wat we daaronder moeten verstaan. Dus zeg ik: schuld is eigenlijk een soort van dwaling. En wel een onverschoonbare. Mijn voorstellen beogen de wettekst in die zin aan te passen. We moeten de schuld Strafrechtzaak getekend door H. Daumier

gaan opvatten als een dwaling: als iets wat je niet weet terwijl je het wel had kunnen weten".

BROEKIE I " J a , natuurlijk ben ik nog een broekie. A l weet ik niet of een promotie op mijn leeftijd nou zo'n record is, hoor. Hier bij rechten wel, denk ik. Ónze faculteit is niet groot. Wij hebben tot op heden nog maar drie promoties gehad. Maar die leeftijd, ach. Ik ben blij dat het erop zit en dat ik nu met iets anders kan beginnen.

Ik heb twee en een half jaar aan dit proefschrift gewerkt. Kijk, ik vind mijn vak heel erg leuk en dan is het niet zo moeilijk om er vroeg bij te zijn. Ik vind het ontzettend spannend allemaal. Ik vond het schrijven van dit proefschrift erg leuk om te doen. Ik hoop dat het boek aanslaat en dat de mensen er iets aan zullen hebben. Want daar is het natuurlijk allemaal om begonnen". " I k ben afgestudeerd toen ik vierentwintig was. Toen heb ik een tijdje rondgehangen aan de hogeschool als wetenschappelijk assistent. En ik ben ook nog een tijdje griffier geweest bij de rechtbank in Den Bosch. Toen ik hier op de hogeschool kwam wilde ik meteen strafrecht gaan doen. De begrippen schuld en boete spreken mij geweldig aan. Ik heb Thomas van Aquino veel geciteerd in mijn proefschrift. De Thomistische wijsbegeerte en moraaltheologie zijn helemaal zo fout nog niet. Ik vind het goed om mensen aan te spreken op hun verantwoordelijkheid. Bovendien is strafrecht een zeer plastische aangelegenheid. Bij het civiele recht gaat het vaak om procedures van de ene BV tegen een andere BV. Dat is allemaal erg schimmig.

Maar in het strafrecht gaat het altijd o m mensen van vlees en bloed. Over wat ze doen en vooral wat ze niet doen. Strafrecht is erg concreet en menselijk en het spreekt de studenten aan, dat zie ik. De mens laat er zich niet altijd van zijn beste kant zien maar wel altijd van een zeer menselijke kant. Verder denk ik dat het strafrecht voor de menselijke samenleving een pure noodzaak is. W e kunnen niet zonder. Over de mate en de dosering kun je debatteren."

KENTERING i "Onze maatschappij is heel erg massaal geworden. De mensen worden een beetje losgemaakt van hun eigen verantwoordelijkheid. Maar zonder die verantwoordelijkheid en zonder de bereidheid om je te onderwerpen aan allerlei normen, kan onze samenleving niet bestaan. Op het ogenblik beleven we een kentering in de moraal. Men komt een beetje terug van dat massale en men wil nu ineens de mensen weer confronteren met hun eigen mogelijkheden en onvolkomenheden. Alleen ben ik bang dat dat weer een modieuze zaak gaat worden.

Je kunt wel zeggen dat mensen meer eigen verantwoordelijkheid moeten dragen, maar je moet het ze ook leren. En daar schort het natuurlijk geweldig a a n " .

"Uitgeverij Gouda-Quint uit Arnhem is op de hogeschool van Tilburg waarschijnlijk een vrij onbekende uitgever, maar dat heeft als oorzaak dat Quint alleen uitgeeft op het gebied van het strafrecht en daar is aan onze faculteit in het verleden nauwelijks over geschreven. Ik heb met Quint nu een contract getekend voor de uitgave van nog enkele boeken.

Het eerste zal gaan over het internationaal strafrecht en ik heb beloofd dat ik het dit jaar nog zal afhebben. Dan komt er een boek over strafrechtelijke schuld-

Gerard Strijards in rokkostuum: " I k vrees dat ik er zal uitzien als een mislukte goochelaar". vormen en tenslotte een boek over wederrechtelijkheid. Dat is in elk geval de bedoeling".

Onze faculteit profileert zich heel sterk internationaal-rechtelijk. En omdat we nu ons partijtje mee moeten blazen met de andere instellingen moeten we iets doen om naar buiten goed over te komen. De sterke kanten van de Tilburgse rechtenfaculteit zijn onder meer het internationale recht. In onze vakgroep hebben w i j internationaal strafrecht, Envervolg op pag. 10

BAD KOSTUUM Art. 114 A.P.V. Heemskerk verbood het vertoeven op het strand in badkleding, ook indien die kledij zeer decent was. De norm stelde ook op het strand bovenkleding verplicht. Verdachte, die een zwembroek had gedragen, beriep zich erop, dat deze verbodsbepaling hem onbekend was. De Kantonrechter overwoog dat het theoretisch mogelijk was dat iedere vreemdeling, die hier te lande een badplaats betrad zich tevoren van derzelver verbodsbepalingen op de hoogte stelde.

Dit zou, gelet op de diversiteit van de verbodsbepalingen per gemeente, geenszins overbodig zijn. Derhalve kon de Kantonrechter er niet toe besluiten aan verdachtes verweer dat hij desbetreffende verbodsbepaling niet kende bevrijdende werking toe te kennen. Evenwel, zo betoogde die rechter verder, het lag anderzijds in het algemeen geenszins voor de hand dat men zelfs in een decent badkostuum niet aan het strand mocht vertoeven. De normstelling lag zozeer buiten de algemene verwachting, dat de rechter daaruit kennelijk besloot tot een bijzondere publikatieplicht voor de gemeentelijke overheid b.v. door aan de toegangswegen t o t het strand borden te plaatsen waarin de verplichting tot het dragen van bovenkledij duidelijk kenbaar werd gemaakt. Dit had die overheid nagelaten.

Derhalve volgde een "schuldigverklaring zonder oplegging van straf' die wel zö geformuleerd was dat men van een 'bedekt DRV wegens AVAS' zou kunnen spreken.

(Pag. 334 van het proefschrift)

28 januari 1983

vervolg van pag. 7

Transferpunten doorgelicht De aard van de vragen die aan de transferbureau's worden gesteld kan ook de nodige moeilijkheden opleveren. Weinig vragen liggen namelijk op academisch niveau. Bedrijven willen eerst de kat uit de boom kijken en als ze naar een transferpunt stappen doen ze dat met een 'klein' vraagje. In driekwart van de gevallen gaat het om apparaten die niet naar verwachting functioneren of om produktieprocessen waar een kink in de kabel zit.

Zaken die in het rapport gerangschikt worden onder het kopje 'troubleshooting'. Transferfunktionarissen zien in de beantwoording van die troubleshooting vragen een duidelijk belang; als die vragen onbeantwoord blijven zie je de bedrijven nooit meer terug, worden ze echter wel beantwoord dan ligt een meer diepgravende vraag, die wel tot echt onderzoek aanleiding geeft, in het verschiet.

VERTROUWEN I Al deze gegevens monden uit in een spanningsveld voor het transfergebeuren. Werken voor kleine en middelgrote ondernemingen leidt niet tot hoge academische onderscheidingen of internationaal geaccepteerde publicaties, onderzoek voor een transferpunt heeft weinig academische status, constateert het rapport. De oplossing die Korsten en Gooren hiervoor aandragen is het geven van financiële prikkels aan die vakgroepen of medewerkers die positief functioneren voor het transferwerk. Via dat transferwerk zouden extra middelen voor fundamenteel onderzoek verworven kunnen worden. Die stimuli moeten in hun visie wel vanuit de eigen instelling gegeven worden. De overheid zou ondertussen kunnen overwegen om aan de transferpunten eigen middelen toe te kennen, waarmee dat onderzoek dat niet binnen de vakgroepen past, zouden kunnen laten uitvoeren. vervolg van pag. 9

Promotie Strijards gels strafrecht en vergelijkend strafrecht.

Dat is een vakkenpakket dat je elders niet tegenkomt. Verder, en nou praat ik een beetje voor eigen huis, zijn we dogmatisch aardig bezig. Nieboer, mijn baas en mijn eerste promotor, heeft samen met mij een tiental artikelen geschreven over de dogmatiek. En daar was jaren niets aan gedaan. Dan lopen er een aantal zeer grote individuele wetenschappers op de faculteit rond. Ik kan beter geen namen noemen. Als ik een lijstje maak moet ik namelijk een aantal namen weglaten van mensen die ik ronduit slecht vind. Die zouden mij morgen de knoppen van mijn rok trekken tijdens mijn promotie".

BRUIDSHUISi "Tja, blijkbaar is men van plan om het me erg moeilijk te maken morgen. Ze hebben me namelijk niet verteld welke vragen ze gaan stellen. Dat is vrij ongebruikelijk. Ik heb wel geprobeerd daar achter te komen. Hier en daar een balletje opgegooid. Deemoedig gekeken.

Maar het is me niet gelukt. Ze wilden niet. Misschien om te voorkomen dat ik al te eigenwijs w o r d " .

Tilburgs Hogeschoolblad

Het aantal vragen dat per jaar op de verschillende transferpunten binnenkomt loopt in de honderden. Wat dat cijfer precies voorstelt is niet te achterhalen, de aard van de vragen is in veel gevallen onduidelijk. Wel belangrijk is het gegeven dat het aantal vragen elk jaar aanmerkelijk groter wordt. Blijkbaar genieten de transferpunten in toenemende mate bekendheid en vertrouwen bij de vragers van kennis. Ook blijkt uit het rapport dat het met de grootte van de ondernemingen die zich tot een transferpunt wenden wel snor zit; voor het overgrote merendeel zijn het inderdaad kleine en middelgrote bedrijven die in de doelstelling omschreven staan. Verder blijkt dat die ondernemingen ook nog voornamelijk binnen de eigen regio gevestigd zijn, geheel conform de ideeën van het innovatiebeleid.

Toch zou de bijdrage van de TH's en universiteiten aan de regionale economische structuur nog groter kunnen zijn, aldus het rapport van Korsten en Gooren, als die instellingen maar een eigen op kennisoverdracht en maatschappelijke dienstverlening gericht beleid zouden ontwikkelen. Naast de transferpunten denken de onderzoekers hierbij aan zaken als het ondersteunen van startende bedrijfjes, speciale cursussen en verdere stimulering van de wetenschapswinkels.

Een uitspraak van de overheid waarin de maatschappelijke dienstverlening als expliciete taak van de instellingen voor W O genoemd wordt, zou erg behulpzaam zijn om een dergelijk beleid van de grond te krijgen. Gooren en Korsten wijzen er wel op dat maatschappelijke dienstverlening zich wellicht slecht verdraagt met een beleid waarin aan het wetenschappelijk personeel voortdurend gevraagd wordt om zich te bewijzen in de vorm van publicaties en dissertaties.

GELDSTROOMPJE

^ ^ ^ ^ ^ ^

In een aantal toekomstvisies die op het

" J a zeker ben ik nerveus voor de dag van morgen. Hoe mijn dag er uit gaat zien?

Nou, ik heb mijn rokkostuum nog niet gepast en ik heb beentjes die kort en van boven erg breed zijn. En nu moet ik naar bruidshuis Van Vliet om in in de rok te laten hijsen. Als ik dat ding aanheb gaan ze hem dichtnaaien. Dus als ik erin zit kan ik er voorlopig niet meer uit. Daar gaat waarschijnlijk een groot deel van de ochtend mee verloren. Daarna ga ik naar de hogeschool om met Nieboer te overleggen over de volgorde van de vraagstelling. Ik heb een hele grote promotie-commissie, er zijn zes mensen die mij kunnen interrogeren. Dan moet ik geruime tijd voordat alles van start gaat in de aula aanwezig zijn om de microfoon te testen en er moet een bandje worden afgespoeld enzo. Allemaal niet van zulke interessante dingen hoor. Maar ik denk wel dat ik met die rok een hoop gedonder krijg. Ik vrees dat ik er een beetje zal uitzien als een mislukte goochelaar. Och, ik vind die promotie erg leuk, maar die franje hoeft van mij niet zo. Maar ik doe gewoon maar wat ze van me willen, zo ben ik ook wel weer".

Twan Geurts GAM. Strijards. Facetten van dwaling In het strafrecht.

Gouda Quint Arnhem. 373 Uzn.

ogenblik op de universiteiten circuleren wordt hoog opgegeven over de inkomsten die over enkele jaren via de derde geldstroom te verwachten zijn. Dat is misschien mogelijk, maar het is fout om te denken dat de transferpunten daar veel aan zullen bijdragen. De kosten van de transferbureau's, die tot '84 overigens bijna volledig gesubsidieerd worden door de overheid, zijn op het ogenblik hoger dan de omzet die ze realiseren. Naar verwachting zal die situatie in de komende jaren voortduren. Weliswaar wordt via de transferbureau's een extra geldstroompje gecreëerd, maar de omvang daarvan zal, gegeven het feit dat de transferbureau's speciaal voor kleine en middelgrote ondernemingen werken, bescheiden van aard blijven. Door de slechte economische situatie van het ogenblik (en in de toekomst) hebben de kleine en middelgrote bedrijven weinig geld ter beschikking voor activiteiten die niet op direkte produktie gericht zijn. De mogelijkheid om via de transferpunten goedkoop kennis te verwerven is een belangrijke motivatie voor de ondernemingen om met universiteiten in zee te gaan. Zolang er weinig kosten zijn zullen de bedrijven eerder geneigd zijn de ongebruikelijke stap naar de wetenschap te maken.

Wanneer de instellingen in de toekomst echter meer vergoedingen voor dat onderzoek gaan vragen, kan volgens Korsten en Gooren een paradoxale situatie ontstaan: naar mate de behoefte aan innovatie stijgt, daalt de mogelijkheid om het daarvoor benodigde onderzoek uit te laten voeren.

Eind volgende maand zullen de transferfunctionarissen op het ministerie gaan praten over de resultaten van evaluatie van de beide Nijmeegse bestuurskundigen. In dat overleg zal de financiering van de transferpunten na beëindiging van de experimentele periode in 1984 waarschijnlijk een belangrijk gespreksonderwerp zijn. Korsten en Gooren geven drie mogelijkheden aan: de huidige subsidiering vanuit de overheid wordt voortgezet, de instellingen nemen de financiering over of de transferpunten worden 'self-supporting'. In het rapport wordt

geen keuze gemaakt, wel worden de pro's en contra's van de verschillende mogelijkheden op een rijtje gezet. Daaruit blijkt dat de transferpunten het meest gediend zijn met een voortzetting van de overheidssubsidies, dan zijn ze het best in staat om in alle vrijheid service te verlenen aan de bedrijven. Financiering door de instellingen zelf lijkt pas in aanmerking te komen nadat de instellingen maatschappelijke dienstverlening als taak toebedeeld hebben gekregen. De vorm van self-supporting transferpunten houdt duidelijk het gevaar van onhaalbaarheid in. De deur naar de wetenschappelijke instellingen zou dan weer voor de neus van de kleine en middelgrote bedrijven dichtklappen.

IVO onderzocht produktie van oliën en vetten

markt gericht. Afrika is in deze ontwikkeling duidelijk achter gebleven.

Volgens Van der Kruijs zal de groei van de vraag in het Noorden stagneren. Dat betekent echter geen ramp voor de Nederlandse oliën- en vettenindustrie: vergeleken met andere landen heeft Nederland een moderne productie die zich dicht bij de belangrijkste afzetmarkten bevindt.

Het rapport besluit met een aantal beleidsaanbevelingen voor de minister van Ontwikkelingssamenwerking, voor wie het onderzoek verricht is. Van der Kruijs pleit voor steun aan de ontwikkeling van de sektor in Afrika en voor maatregelen die een verdere groei van de vraag in het Westen bevorderen. Er zijn volgens hem ook veel mogelijkheden om de positie van plantaardige oliën en vetten ten opzichte van dierlijke te versterken.

De productie en consumptie van plantaardige oliën en vetten is in de zeventiger jaren sterk toegenomen. De ontwikkelingslanden exporteerden veel meer oliehoudende gewassen en de verwerkende industrie groeide daar snel. De verwachting is dat deze ontwikkeling in de jaren tachtig in versneld tempo verder zal gaan. Dit staat in de IVO-publicatie "Plantaardige oliën en vetten; een nieuw internationaal locatiepatroon", door ir.

A. van der Kruijs.

De producenten in de ontwikkelingslanden zijn zich meer gaan richten op de locale markt, die nog steeds groeit. Het aantal landen dat plantaardige oliën en vetten produceert is echter gering. In Brazilië is de export van sojabonen nu belangrijker dan die van koffie. Op de Pilippijnen is een derde deel van de bevolking afhankelijk van de kokosnoot, en in Maleisië is sinds enkele jaren de grootste exporteur van verwerkte palmolie. Daarnaast zijn India en China belangrijke producenten, maar voornamelijk op eigen

Jos Speekman (UP/KU)

Tilburg's transferpunthouder Henk Blom

in

spé,

1216 aanmeldingen Tot 1 december hebben 1216 mensen zich bij het Centraal Buro Aanmelding en Plaatsing aangemeld voor een studie op de KHT. De verdeling was: Economie 449; Econometrie 54; Sociologie 51; Psychologie 115; Rechten 409; Letteren 135; Wijsbegeerte 3. Het aantal ingeschrevenen zal waarschijnlijk nog toenemen.

28 januari 1983

foto: Ruud de Wit Dit zegt een Surir>aamse student in de medicijnen, die de studentenakties vorig jaar mee-organiseerde en na de moord op de vijftien l<ritlci van de legerleiding, in december, naar Nederland vluchtte.

Nóg 25 aktievoerders vluchtten naar Nederland, terwijl ruim honderd Surinaamse studenten pogingen hebben ondernomen om in ons land hun studie voort te zetten. Bouterse heeft de universiteit "voor drie maanden" gesloten, maar slechts weinigen verwachten dat zij daarna weer als vanouds zal gaan draaien.

Uit angst voor represailles tegen zijn familie in Suriname blijft "onze Surinaamse bron" graag anoniem. Hij vertelt waarom Bouterse de universiteit wel moest sluiten om niet zelf het slachtoffer te worden.

Bouterse had graag gewild dat de nu veertien jaar oude Universiteit van Suriname een 'politiek bolwerk' van zijn macht zou worden, om (toekomstige) intellektuelen in het gareel te krijgen. Maar hoewel enkele van zijn adviseurs, de kommunisten Ernie Bruinings en Arthur ten Berge, afkomstig zijn van de medische fakulteit, werd juist die fakulteit een brandhaard van verzet.

Nadat Bouterse in februari 1980 aan de macht kwam, gingen de eerste veranderingen in het bestuur van de universiteit niet van de militairen uit, maar van de universiteit zelf.

OPSTAND I "Vlak na de coup van Bouterse dacht iedereen nog dat het onder de militairen misschien beter zou kunnen gaan met het land. Op de universiteit werden verbeteringen en vernieuwingen voorgesteld. Er moest een demokratischer bestuursvorm komen, want die was vóór die tijd zoals het Oude Nederlandse model, met een College van Curatoren en een Senaat. Minister Rusland van Onderwijs hier die inderdaag op en verving ze door een interim-bestuur. Daar stonden docenten èn studenten toen nog positief tegenover en ze kozen dat bestuur voor een jaar.

Vóór dat jaar afgelopen was, had dat bestuur al een paar maatregelen genomen, waarmee alle geledingen moeite hadden. Zo zaten er in de kommissie voor wetenschappelijk onderzoek analisten en anderen die nog nooit wetenschappelijk onderzoek hadden gedaan.

Maar zij stelden wel allerlei onderzoeksprojekten vast, waar niemand zin in had.

Toen het jaar om was doopte minister Rusland het interim-bestuur om in een universiteitsbestuur, dat de bevoegdheid kreeg ook beslissingen te nemen op de vijf fakulteiten. De vakbond van wetenschappelijk personeel, de VUWP, kwam daartegen in opstand onder leiding van de in december vermoorde dr. G. Leckie.

In augustus vorig jaar staakte negentig procent van de docenten en het technische en administratief personeel. Vrijwel het hele onderwijs lag stil.

Studenten van de juridische fakulteit kwamen met een oplossingsmodel voor het konflikt, omdat ze graag weer onderwijs wilden hebben. Dit model ging er van uit dat het universitaire bestuur en de besturen van de fakulteiten zouden worden geschorst, waarna er uit alle geledingen nieuwe besturen zouden worden gekozen. De minister van onderwijs kreeg de mogelijkheid twee mensen in het bestuur te benoemen.

Toen de vereniging van medische studenten met 120 tegen 8 stemmen besloot het geschil volgens dat model op Tilburgs Hogeschoolblad

noemen, die de problemen op de universiteit moest onderzoeken. Dat verwierpen we, want we wilden niet aan het lijntje gehouden worden. De werkelijke oplossing was: naar de meerderheid luisteren.

DEMONSTRATIE I

Bouterse misbruikte studentenaicties Bericht uit Suriname: "Bouterse heeft de akties van de studenten misbruikt om oude tegenstanders uit de weg te kunnen ruimen. Die tegenstanders waren journalisten en vakbondsleiders, die kritiek op hem hadden, en mensen die betrokken Waren bij de zogenaamde coup van Rambocus. Een paar van hen werden na mishandeling gedwongen op de televisie een verklaring voor te lezen, waarin stond dat zij de studenten hadden misbruikt". te lossen, probeerden enkele leden van de zogenaamde 'Vernieuwingsbeweging' met geweld de motie te verscheuren. Die beweging bestaat uit linkse studenten, die gesteund worden door de legerleiding. Zij wilden het onderwijs vernieuwen volgens een linkse ideologie, maar waren sterk in de minderheid op de universiteit.

Maar ze schroomden niet tegenstanders, met name in het bestuur, te bedreigen en te molesteren. Zo wilden ze hun wil opdringen aan de meerderheid en dat is tekenend voor de situatie in heel Suriname. Sommigen zaten ook in de volksmilitie en linkse politieke partijen. Je zag steeds dezelfde gezichten en via hen probeerde de legerleiding ook op de universiteit haar beleid door te drukken".

SPANNEND I "Minister Rusland wilde niets weten van het model van de juristen en wilde het hele univesiteitsbestuur juist méér macht geven, bijvoorbeeld de bevoegdheid om een hele fakulteit te sluiten. De gesprekken met hem leverden niets op en toen een tweede ultimatum om op ons voorstel in te gaan verstreek, werd het spannend.

Op 17 november bezetten ongeveer vijftig medische studenten het belangrijkste gebouw van de Medische Faculteit. Dat gebouw had prima faciliteiten en we konden daardoor alles goed organiseren.

Onder in het gebouw hadden we een copieer- en stencilkamer en we begonnen na verloop van tijd pamfletten en persverklaringen uit te geven. We hielden regelmatig perskonferenties, waarin we het doel van de bezetting uiteen zet-

ten. Die was puur op de universiteit gericht en verder niet ideologisch.

Regelmatig haalden we de voorpagina's van de kranten, maar leden van de Vernieuwingsbeweging - waar slechts 2 procent van de studenten achter stond kwamen op de televisie. Dat heeft de Nationale Voorlichtingsdienst trouwens vierduizend gulden gekost. Van ons liet de televisie alleen maar negatieve beelden zien, om ons in een kwaad daglicht te stellen bij de bevolking.

Toch stroomden giften van ouders, medici en de bevolking binnen, evenals sympathiebetuigingen van instellingen buiten de universiteit. Met Cyriel Daal van de Moederbond hadden we twee keer een informatief gesprek. Meer niet, want het ging ons puur om goed onderwijs.

Op zondagavond 28 november werden we door ongeveer honderd politieagenten het gebouw uitgejaagd. Enkele mensen van ons werden gefouilleerd, maar er kwamen geen gewelddadige akties. Het bevel tot ontruiming is van de legerleiding gekomen en niet van het universiteitsbestuur. Het is namelijk eigenlijk de bevoegdheid van het universiteitsbestuur, maar dat stond aan onze kant; anders hadden ze wel eerder het gebouw laten ontruimen.

Na de ontruiming volgde een tweede demonstratie. Alle fakulteiten, alle pedagogische instellingen en middelbare scholen staakten mee. Alleen de Technische Faculteit aanvankelijk niet, want daar was de voorzitter lid van de Vernieuwingsbeweging. Die werd echter vliegensvlug weggestemd, zodat ook die faculteit ons steunde.

Na deze staking kwam de legerleiding met het voorstel een kommissie te be-

"Op 4 december waren we écht het wachten moe geworden. We hielden een massale demonstratie. Daarbij zijn we weer langs Neijhorst gegaan en hebben in het centrum van Paramaribo alle grote kruispunten bezet gehouden. Tot het bekende grote kruispunt Spanhoek werden we door de politie begeleid. Toen kwam echter een bus met dertig politieagenten in opleiding - echte zouden geweigerd hebben dit werk voor Bouterse op te knappen - die ongeveer acht studenten met pamfletten en megafoons oppakten en de bus in sleurden.

De andere studenten probeerden toen de bus tegen te houden, waarop de kommandant opdracht gaf dwars door de menigte heen te rijden. Daarbij raakte niemand gewond, maar de kommandant begon ineens als een wilde met zijn knuppel om zich heen te slaan en de andere politiemensen volgden zijn voorbeeld.

Verschillende studenten raakten daarbij gewond. Eén had een oogfraktuur, een andere gescheurde kniebanden en een meisje heeft aan linker arm en been verlamd het land verlaten, nadat ze op de grond liggend nog geslagen werd. De politie heeft óók wat klappen gehad, maar wij waren niet gewapend.

Hierna kwam een golf van protest uit de gemeenschap en was de steun voor ons groter dan ooit. De Associatie voor Demokratie kregen we achter ons; daarin zitten onder andere vakbonden, kerken, de vereniging van medici en het verenigde bedrijfsleven. Ouders van studenten richtten het Comité van Bezorgde Ouders op, dat voor december een oproep deed voor een grote staking voor alle studenten, scholieren en hun ouders.

In de vroege ochtend van 8 december stonden het gebouw van de Moederbond en twee radiostations in brand.

Mensen werden opgepakt, mishandeld en gedwongen een verklaring te ondertekenen, dat ze de studenten hadden misbruikt. Ze zijn gemarteld en vermoord.

Een paar lijken waren onherkenbaar en op hun gezicht zat een plakkertje met hun naam. Ik weet hoe bepaalde lijken eruit zagen, maar wil er verder niet op ingaan.

Ik ving 's nachts nog op dat er mensen werden opgepakt en ik dook direkt onder. De volgende dag kwamen de militairen bij mij thuis. De studenten die het meeste gevaar lopen zitten nu in Nederland en kregen vrij snel een visum. Anderen moesten drie weken wachten. Je hebt nu dus twee groepen hier: zij die gevlucht zijn en mensen die hier alleen komen om verder te studeren. De band van het eerste groepje is enorm en dat probeert nu mogelijkheden te scheppen om hier af te studeren".

"Nu zit ik hier", zegt onze "bron" in een flat in het naargeestige Rijnmondgebied.

"Na acht december is er niets meer georganiseerd door de studentenbeweging en teruggaan is gekkenwerk. Gewapend verzet zie ik in Suriname niet zitten, want in zo'n kleine gemeenschap (Suriname heeft nu ongeveer even veel inwoners als de stad Utrecht, red.) lekt zoiets snel uit.

Suriname heeft ook geen traditie op dat gebied".

UP/UU l.v.a.

28 januari 1983

emiel de jong btv* de drukkers uit baarle-nassau gespecialiseerd in: —

brochures

—

boel<en

—

kranten

—

dissertaties

voor inlichtingen: telefoon 04257-8922, toestel 25, j . de jong

50.000 studieboeken

IJD boekhandel pillot Heuvel 32-5038CPTilburg-tel.013-4262 52/425218.

op nog geen 5 minuten lopen van de Hogeschool.

Dat was de ongelofelijke augustus-voorraad van onze

studentenboekhandel. Gelukkig is er het nodige van af gegaan in de afgelopen weken.

Maar we blijven natuurlijk proberen al uw studieboeken het hele jaar door in voorraad te houden.

(En niet alleen de titels voor het propedeusel) En erg dichtbij: onder de 5e studentenflat.

tweedehands-boeken Gianotten start nü met de in- en verkoop van 2e hands-studieboeken. Laat de studieboeken die u niet meer nodig heeft door ons beoordelen. Meestal geven wij u eenderde van de nieuwwaarde terug.

N.B. "Start nu" betekent uiteraard dat we nu bezig zijn een voorraad op te bouwen!

boekhandel gianotten b.v. studentenboekhandel Prof. Verbernelaan 20. (Onder de 5e studentenflat).

Studieboeken

+ algemene

tijdschriften

+

boeken

kantoorartikelen

MEDEDELINGEN

COMMUNIQUE VAN HET COLLEGE VAN BESTUUR 25 JANUARI 1983

WIJSGERIGE ANTROPOLOGIE

1. Het College van Bestuur heeft besloten één formatieplaats toe te wijzen aan de Faculteit der Economische Wetenschappen ten laste van de zogeheten KIP-middelen (fonds ten behoeve van de verdere uitgroei van de Hogeschool). Daarmee kan dan een project-leider aangeste\d worden, die de eerste fase van een studie in de Internationale Bestuurs- en Bedrijfswetenschappen (IBBW) kan gaan voorbereiden. Nadere verkenning zal uitwijzen of die studie een afstudeervariant of een vrije studierichting zal worden.

Beoogd wordt vervolgens te komen tot een Centrum voor Internationale Bedrijfs- en Bestuurswetenschappen, waarin de KHT uiteindelijk al haar internationale activiteiten, zoals bijv. het John F. Kennedyinstituut onder zou willen brengen.

Cursus Emotionaliteit L. van Buchem - Eerste hoorcollege: vrijdag 4 februari 13.30 uur in CZ-31. De werkgroepen beginnen in de week daarna.

- Het boek van Sartre, Magie en emotie, is met 10% reductie verkrijgbaar in het Kris (voorheen Databank).

2. Het tussentijds resultaat van de omvangrijke operatie Taakverdeling en Concentratie (TVC), die de minister van O&W in 1987 meer dan 250 miljoen gulden aan bezuinigingen in het wetenschappelijk onderwijs moet opleveen, is door het College van Bestuur besproken. Voor de concrete nieuwsfeiten en achtergronden van het beraad dat de TVC gisterenavond heeft gehouden wordt verwezen naar het TVC-buUetin dat in de loop van dinsdag 25 januari in de instellingen verspreid zal worden. Het overleg over de diverse studierichtingen binnen de Sociale Wetenschappen dat 28 miljoen moet opleveren heeft nog niet tot overeenstemming tussen de betrokken universiteiten geleid.

Het overleg hierover wordt op maandag 31 januari voortgezet.

N.B. Exemplaren van TVC-bulletin nr. 2 zijn voor geïnteresseerden verkrijgbaar op de afdeling Pers en Voorlichting, Maurice Ackermans, B 204, tel.

2004.

Tilburg, 25 januari 1983 // KANDIDAATS REGIONALE ECONOMIE EN ECONOMISCHE AARDRIJKSKUNDE Het eerste college van het 2e semester zal plenair gehouden worden op woensdag 2 februari in AZ-20. Tijdens dat college zullen de werkgroepen worden samengesteld die in het tweede semester zullen gaan draaien. Iedereen die van plan Is met één van de te vormen werkgroepen mee te doen wordt dringend verzocht aanwezig te zijn.

Frans Boekema ORGANISATIE VAN DE ONDERNEMING Het college van 7 februari is verzet naar 8 februari 10.30-12.30 uur, AZ-8. Dit is het tweede college uit de cursus over organisatiestructuren die door prof. Goldschmidt gegeven wordt. De normale tijd en plaats voor deze colleges is AZ-12, maandag 15.30-17.30 uur.

TECHNISCHE BEDRIJFSORGANISATIE Het college van 1 februari vervalt.

Het college van 8 februari is verzet naar 7 februari 15.30-17.30 uur, AZ-12.

In de maand februari worden de colleges verzorgd door Dr. Tanamal.

Het onderwerp is "Kwaliteitsorganisatie" VERGELIJKEND STAATSRECHT De colleges vergelijkend staatsrecht van prof. Koekkoek beginnen weer op 1 februari. Het onderwerp van het tweede semester is Amerikaans Staatsrecht. De benodigde literatuur hiervoor is: - A.R. Grant, The American Political Process, London 1979 - E.C. Smith, The Constitution of the United States, With Case Summaries, 11th e.d.. New York 1979; - Beslissingen van het Amerikaanse Hooggerechtshof (verkrijgbaar in het Dictatenmagazijn).

DOCTORAAL ECONOMETRIE

'

DOCTORAAL ECONOMIE Wijziging collegerooster 2e semester 1983.

Woensdag 10.30-12.30 uur Wijsbegeerte IV AZ 7 en AZ 8.

INFORMATICA PROPEDEUSE KANDIDAATS ECONOMETRIE Het informatica practicum wordt op 31 januari 1983 hervat.

JURIDISCHE LOGICA EN ARGUMENTATIELEER De colleges voor dit vak vangen aan 22 februari 1983. Van de studenten wordt verwacht dat zij het boek van Alexy: "Theorie der jurlstlschen argumentation", Frankfurt 1978, globaal hebben doorgelezen. Verdere literatuur wordt tijdens de colleges bekend gemaakt.

CIF In het tweede semester van de doctoraalcursus Algemene Kennis- en Wetenschapsleer zal o.a. het jongste boek van H. Putnam Truth, Reason and History bestudeerd worden.

In deze geeft Putnam een analyse van een aantal rationele dichotomieën o.a. realisme, anti-realisme,waarheid-rationeel aanvaardbaarheid, feit-waarde.

Deze cursus geldt als de invulling van de 2e doctoraaljaarcursus Algemene Kennis- en Wetenschapsleer en ook als keuzevak aanbod.

Eerste bijeenkomst: 3 februari 1983 in CZ 28 om 10.30 uur.

DOCTORAAL COLLEGE WIJZIGING Het college van Prof. dr. H. Adriaansens (Community) van dinsdag 13.30 en 20.00 uur begint op 1 februari maar op 8 februari 1983.

Colleges Besliskunde 2

COLLEGEWIJZIGING

De colleges Besliskunde 2 zullen aanvangen op vrijdag 4 februari om 10.30 uur.

Het college 'Gezinsproblemen' vindt plaats op vrijdag - vanaf 4 februari 1983 - om 13.30 uur in SZ 32.

Tilburgs Hogeschoolblad

4e SEMESTER KINDEREN JEUGDPSYCHOLOGIE College Het college van Prof. dr. J.M. van Meel begint op maandag, 31 januari 1983 (11.30-12.15 uur in PZ 31).

Werkgroepen Er zullen dit semester twee werkgroepen worden gevormd: een werkgroep o.l.v. dr. H. van der Vlugt en mw. J. Dekker, wekelijkse bijeenkomsten op maandag van 9.30-11.15 uur, en een werkgroep o.l.v. drs.

M.J.A. Feltzer, wekelijkse bijeenkomsten op woensdag van 9.00-10.15 uur.

De eerste bijeenkomst van beide werkgroepen zal echter een gezamenlijke bijeenkomst zijn, en zal plaatsvinden op maandag, 31 januari a.s. 9.30-10.15 uur PZ31.

Op deze bijeenkomst zal nadere informatie over de themata van de werkgroepen worden gegeven, waarna de verdeling van de deelnemers over de beide werkgroepen zal worden vastgesteld.

De dan gevormde "maandag" werkgroep zal daarna van 10.30-11.15 uur nog een aparte bijeenkomst hebben.

De "woensdag"werkgroep zal voor het eerst apart bijeenkomen op woensdag 2 februari om 9.00 uur PZ 31. Studenten, die de woensdagwerkgroep willen volgen, doch niet in de gelegenheid zijn om op 31 januari aanwezig te zijn worden verzocht zich tevoren op te geven ofwel op de bijeenkomst van 31 januari hun naam te laten doorgeven door een medestudent(e).

RECnTSriLOSOFiE In aanvulling op het in de studiegids vermelde, volgt hier een opgave van de literatuur voor de thematische cursus die onderdeel uitmaakt van het onderwijsprogramma voor Rechtsfilosofie II. (Docent Mr. Drs. A.W.W. Rieter).

Voor de vorm van het tentamen zij verwezen naar p. 20 van het onder 2 genoemde dictaat.

1. D.F. Scheltens: Mensen Mensenrechten, Alphen aan den Rijn 1981 2. A.W.W. Rieter (red.): Om de Mensenrechten, 1982, dicatatenmagazijn.

Bij de beoordeling gelden de thematische en de systematische cursus als gelijkwaardig. Alle hoorcolleges van 3. 10 en 17 februari 1983 en het eerste hoorcollege van 24 februari, 3, 10 en 17 maart 1983 hebben betrekking op de thematische cursus, alle overige op de systematische cursus.

Stof voor 3 februari: hoofdstuk 1-5 van het onder 1 genoemde boek.

STAATS EN BESTUURSRECHT (PROPEDEUSE) In het tweede semester wordt het bestuursrecht behandeld aan de hand van het boek van C.J.N. Versteden, Inleiding algemeen bestuursrecht. Het eerste hoorcollege is op 4 februari, de eerste werkcolleges op 8 en 9 februari. De Gids bestuursrecht (propedeuse) 1982-1983 is verkrijgbaar in het Dictatenmagazijn.

MEDEDELING FORENSISCHE PSYCHIATRIE Wegens de excursie naar Leuven zal het college forensische psychiatrie van prof. W. Nieboer op donderdag 3 februari geen doorgang kunnen vinden.

RECHTSTHEORETISCHE AFSTUDEERRICHTING Informatie over de vakken 'Rechtstheorie en rechtsfilosofie' en 'Rechtssociologie'.

1. Rechtstheorie en rechtsfilosofie (R. Foqué, A. Rieter en G. van Roermund) 1. Het vak 'Rechtstheorie en Rechtsfilosofie' heeft een globale studiebelasting van 300 uren. Het omvat drie onderdelen, die elk 100 studiebelastingsuren omvatten: a. Kennis- en Wetenschapsleer van het Recht (docent: G. van Roermund) b. Rechtsfilosofie: Recht en Ethiek (docent A. Rieter) c. Eén van de drie volgende keuzemogelijkheden: c l . Rechtstheorie van het Privaatrecht (docent: R. Foqué) c.2. Rechtstheorie van het Strafrecht (docent: R. Foqué) c.3. Rechtstherorie van het Staatsrecht (docent: R. Foqué) 2. Het onderwijs in de genoemde onderdelen is als volgt gepland: Semester februari 1983 - mei 1983: - rechtstheorie van het Privaatrecht (R. Foqué) vrijdag 10.30 - 12.30 uur, SZ 33 (sociaal cluster) - Rechtstheorie van het Strafrecht (R. Foqué) maandag 15.30 - 17.30 üur, CZ 33 - Rechtsfilosofie: Recht en Ethiek (A. Rieter) II RECHTSSOCIOLOGIE Het onderwijs in de rechtssociologie biedt studenten de mogelijkheid te kiezen uit drie verschillende cursussen: a. Inleiding in de rechtssociologie b. Contract en samenleving c. Recht en beleid Alle drie de cursussen beslaan in principe twee semesters, en hebben in principe een studiebelasting van 300 uur. (op beide punten is afwijking c.q. aanpassing mogelijk).

De eerste cursus bestaat uit een serie inleidende colleges en een literatuurseminar gedurende twee semesters.

De twee overige cursussen zijn beide onderverdeeld in een literatuurseminar (eerste semester) en een onderzoekseminar is het schrijven van een eigen onderzoekrapport.

Voor nadere afspraken i.v.m. tijd en plaats van de colleges kunnen belangstellenden zich wenden tot de secretaresse Mevr. M.A. Kok-Stolp, kamer B-922 of tot de docent Prof.

Mr. P.C.M, van Seters, kamer B-733.

Voor inhoudelijke informatie zij verwezen naar het informatie-pakket over de rechtstheoretische afstudeerrichting. Belangstellenden worden uitgenodigd aanwezig te zijn op vrijdag 4 februari 1983 in SZ 33, te 10.30 uur.

KEUZEVAK HISTORISCHE ONT WIKKELING VAN PARLEMENTAI RE STELSELS IN DE 19E EN 20E EEUW Met ingang van het tweede semester zal prof. mr. A.K. Koekkoek een nieuw keuzevak 'Historische ontwikkeling van parlementaire stelsels in iie 19e en 20e eeuw' verzorgen. Het vak wordt gegeven in een jaarcursus van één uur college per week en kan in elk semester worden begonnen.

Dit semester staat de vorming van het kabinet Lubbers centraal. Uitgaande van deze kabinetsformatie worden in historisch perspectief een aantal elementen van het Nederlandse parlementaire stelsel behandeld, zoals de betekenis van verkiezingen, fractievorming, politiek leiderschap, organisatie van de regering, de rol van het staatshoofd, formateurs en informateurs, regeeraccoorden, monisme en dualisme.

De literatuur bestaat in hoofdzaak uit: - Oud, Honderd jaren, bewerkt door J. Bosmens, 8e dr. , 1982; - A.K. Koekkoek, Partijleiders en kabinetsformatie, Deventer 1978; - A.A.L. Beers (ed.). De slag om het Binnenhof (verkrijgbaar in het Dictatenmagazijn).

Elke student dient een kleine scriptie (10 pagina's) te schrijven.

Het eerste college is op maandag 31 januari 1983, 15.30-16.30 uur in SZ 43.

NIEUW KEUZEVAK BESTUURSKUNDE Met ingang van woensdag 2 februari 1983 (13.30-15.30 uur in zaal SbgB7) doceert dr. H.J. Aquina het nieuwe keuzevak Bestuurskunde voor juristen In het bijzonder met specialisatie In de richting van het Openbaar bestuur.

Behandeld worden onder meer: - recente ontwikkelingen in de bestuurlijke organisatie van Nederland; - ontwikkeling van plannen in het openbaar bestuur; - beleidsvraagstukken.

Inlichtingen bij mevr. M. Hornman. tel. 662302, kamer B 826.

CONSTITIONEEL RECHT IN HET DIFFERENTIATIEPROGRAMMA Met ingang van 31 januari geeft prof. mr. E.M.H. Hirsch Ballin op de maandagavonden van 19.00-21.00 uur In zaal SZ 174 een college Capita Selecta Constitutioneel Recht (grond rechten; actuele staatsrechterlijke problemen; algemene staatsleer; methodologie). Dit college is bestemd voor studenten die in het doctoraalprogramma nieuwe stijl de staatsrechterlijke afstudeerrichting volgen, alsmede voor andere belangstellenden.

VERGELIJKEND STAATSRECHT De colleges vergelijkend staatsrecht van prof. Koekkoek beginnen weer op 1 februari. Het onderwerp van het tweede semester is Amerikaans staatsrecht. De benodigde literatuur hiervoor is: - B. Schwartz, Constitutional Law, 2nd ed., New York 1979; - E.C. Smith, The Constitution of the United States, With case summaries, 11 th. ed.. New York 1979; - Beslissingen van het Amerikaanse Hooggerechtshof (verkrijgbaar in het Dicatatenmagazijn).

De colleges zijn bestemd voor de studenen voor een keuzevak doctoraal oude stijl dan wel differentiatieperiode nieuwe stijl (300 uur) en voor de studenten die nog een internationaal keuzevak van blok V (230 uur) moeten lopen.

RECHT VAN DE RUIMTEUJKE ORDENING In tegenstelling tot eerder berichten vangen de werkgroepen aan op 8 februari om 8.45 uur in AZ-2.

Studenten die nu pas met ruimtelijke ordening willen beginnen kunnen met mr. A.F.M. Brenninkmeyer contact opnemen, tel. 013-662710 of 013-662302.

28 januari 1983

MEMO

Bum Buitenlandw UrrWISSELING Tussen de Ministers van Onderwijs en Wetenschappen van Nederland en China is een overeenkomst gesloten voor o.a. uitwisseling van wetenschappelijl<e onderzoel<ers en wel in de volgende categorieën: a. Scholars on a lecture tour b. Research Scholars c. Ph. D.-cadidates Wij attenderen U op de mogelijkheid aan deze uitwisseling deel te nemen.

Procedure: Uiterlijk in de maand februari voorafgaand aan het betreffende academische jaar zullen door beide landen lijsten met kandidaten worden uitgewisseld. In het daaropvolgende Chinees-Nederlandse overleg zal worden nagegaan elke kandidaten wel en welke niet zullen worden uitgenodigd voor de uitwisseling.

Aanmeldingen: Aanmeldingen dienen uiterlijk 10 februari a.s. in het bezit te zijn van de secretaris van de Coördinatie Commissie voor Wetenschappelijke en Ondenwijskundige Contacten met China, KNAW, Postbus 19121, 100 GC Amsterdam.

Inlichtingen.

Procedure van aanmelding en verdere inlichtingen liggen ter inzag bij Buro Buitenland, kamer B-1013, tel.

(66)2236.

Tale neen trum m^ CURSUSSEN 2E SEMESTER Leescursu§ Engels: donderdag 17 febr. van 14.30 -15.30 uur, eerste bijeenkomst A 101.

Schrijfvaardigheid Engels: donderdag 10 febr. 14.00 - 16.00 uur eerste bijeenkomst A 114.

Intensieve week Engels voor algemeen belangstellenden van 9 t/m 13 mei.

Leescursus Frans I (algemene leesvaardigheid): maandag 31 januari 15.30-17.30 uur, talenprakticum gebouw C. Frans voor economen: vervolg Ie semester Talenprakticum gebouw C. Intensieve week Frans voor algemeen belangstellenden van 2 t/m 6 mei.

Leescursus Duits voor theologen: woensdag 2 februari, 11.00-13.00 uur T-02.

Rapportage: woensdag 9 februari 11.00-13.00 uur, AZ 12 Efficiënt lezen: woensdag 9 februari 11.00 - 13.00 uur, AZ20.

Mondelinge Taalvaardigheid: woensdag 9 februari 11.00 - 13.00 B 703.

Voor nadere informatie over de cursussen en inschrijving voor de groepscursussen kunt u terecht bij Gonnie Jansen kamer A 114, van maandag t/m donderdag tussen 10.30 en 12.30 uur (tel. 2508).

Vrouwen \ DEFINITIEVE OPROEP Hiermee vervallen eventuele vorige berichtgevingen Donderdag 17 februari 1983 Na overleg met enkele vrouwen van de SLOV organiseert de Stuurgroep Vrouwenemancipatieonderzoek op donderdag 17 februari 1983 een bij-

Tilburgs Hogeschoolblad

eenkomst waar informatie verstrekt wordt over procedures m.b.t. het opstellen en indienen van onderzoeksvoorstellen bij ZWO. Plaats: Academie gebouw RU Utrecht Tijd: 10.30 uur tot 12.00 uur Eveneens op donderdag 17 februari 1983 ('s middags) organiseert de Stuurgroep een bijeenkomst voor onderzoeksters/-ers, die plannen hebben voor onderzoek, maar ondersteuning of begeleiding wensen bij de uitwerking van het onderzoeksvoorstel.

Zij kunnen hun onderzoeksplan* (1 of 2 A 4) met vragen indienen bij Mevr. Drs. M.C. Meijvogel voor 31 januari 1983.

Adres: CVEO - Oude Boteringestraat 44, Postbus 72, 9700 AB Groningen. * Het onderzoeksplan moet in ieder geval bevatten: - het onderwerp - korte inhoudelijke uitwerking - relevantie - methode Vragen kunnen betreffen: - begeleiding, ondersteuning - methoden en technieken - verdieping van het onderwerp Plaats: Academie Gebouw R.U. Utrecht Tijd: 13.30 tot 16.30 uur.

Varidx GESCHIEDENIS, PSYCHOLOGIE MENTALITEIT De lezingen, die op het congres "Geschiedenis en psychologie", 4 en 5 maart j.l. te Amsterdam werden uitgesproken, zijn in bewerkte en geannoteerde vorm in deze bundel opgenomen. Toegevoegd zijn een theoretische inleiding, waarin de contouren van een nieuw vakgebied en een nieuwe methode geschetst worden, een verslag van de kritische discussie die op het congres plaatsvond, alsmede een uitgebreide bibliografie, die literatuur betreffende de verschillende deelterreinen van psychologische geschiedenis bevat. In de boekhandel verkrijgbaar voor f 17,90.

Eveneens rechtsstreeks te bestellen bij de Uitgeverij: f 22,15 (incl. verzendkosten) op postgiro 2624481, tnv Stichting Skript-uitgeverij, Herengracht 286, 1016 BX Amsterdam, OW. "congresboek". Op dit adres ook alle inlichtingen (tel: 5252075).

VRIJWILLIGERS VRIJWILLIG OP VAKANTIE Veel lichamelijk en zintuiglijk gehandicapte mensen zouden individueel op vakantie willen, maar kunnen dit moeilijk zonder begeleiding. Zij hebben vaak hulp nodig bv. bij het zich aankleden, voor het duwen van een rolstoel enz. Om deze individuele vakantie voor lichamelijk en zintuiglijk gehandicapten mogelijk te maken worden veel enthousiaste mensen gezocht; vrijwilligers/sters met of zonder ervaring in het verzorgen, verplegen van lichamelijk en zintuiglijk gehandicapten in binnen- en buitenland, in ieder jaargetijde en de duur kan variëren van een dagje uit tot één of meerdere weken. De reis- en verblijfskosten van de vrijwilliger zijn in principe voor rekening van de gehandicapte aanvrager.

Om nu die mogelijkheid voor de lichamelijk en zintuiglijk gehandicapte uit te breiden, kunt u zich opgeven als vrijwilliger/ster bij de 'Stichting Werken'. Deze Stichting verzorgt de bemiddeling tussen aanvrager (gehandicapte) en vrijwilliger/ster.

Alleen door het inschakelen van veel vrijwilliger/sters is het voor de lichamelijk en zintuiglijk gehandicapten mogelijk het recht op vakantie te verwezenlijken. Wij hopen dan ook dat veel vrijwilligers/sters vanaf 20 jaar en ouder zich aanmelden bij: Stichting Werken afd. vakantiebemiddelingsburo Lange Voorhout 48, 2514 EG DEN HAAG. tel. 070-649920. (Hier kunt u ook terecht voor meer informatie).

MARCUS BAKkER OVER FASCISME De werkgroep POLEK (Politieke Ekonomie) organiseert in het kader van de kursus 'inleiding in de politieke ekonomie' een informatieavond over fascisme. Gezien de aktualiteit van het onderwerp willen wij de toegang niet beperken tot de deelnemers van deze kursus. Iedereen die meer wil weten over fascisme is van harte welkom.

Eerst zal Marcus Bakker een inleiding houden over wat hij verstaat onder fascisme, wat de eigenlijke voedingsbodem is, en de huidige situatie in Nederland, geplaatst in historiese en internationale kontekst.

Na een korte pauze is er gelegenheid tot vragen stellen en gedachtenwisseling.

De bijeenkomst is op maandag 31 januari om 20.00 uur zaal AZ-8.

Mocht je meer informatie willen hebben, schrijf dan naar bovenstaand adres, of bel naar POLEK, telefoon 013-662007.

Studenteni SOCIOLOGENFEEST Vrijdag 4 februari is er een groot sociologenfeest in de KALO-soos aan de Sportweg in Tilburg. Vanaf 21.00 uur tot Alle sociologen zijn welkom!

STUDIEREIS NAAR POLEN Het uitwisselingsprogramma met de Academies voor Economie in Poznan en Kraków heeft in verband met de politieke situatie in Polen het eerste halfjaar 1982 stilgelegen. Nu is er weer toestemming gegeven voor studentenuitwisselingen. In oktober verbleef een groep Poolse studenten in Tilburg voor een programma van vier weken.

Deze betreffende academies willen een tegenbezoek van Tilburgse studenten in september 1983.

Verblijf: 4 weken; bezoeken aan: Poznan, Warschau, Kraków en Gdansk met colleges en (bedrijfs)bezoeken.

Studenten die aan deze reis willen deelnemen moeten voldoen aan de volgende criteria: 1. In het bezit zijn van het kandidaatsexamen economie of 2. In het bezit zijn van het kandidaatsexamen sociologie of rechten en een of meerdere van de volgende keuzevakken volgen: - Politieke Economie en Maatschappelijke Ordening.

- Sovjetologie - Ontwikkelingssociologie - Sociologie van Arbeid, Beleid en Organisatie - Sociologie van staat en openbaar bestuur. ledere deelnemer is verplicht het voorbereidingsprogramma te volgen en mee te werken aan het inhoudelijke reisverslag, zowel tijdens als na de reis.

De deelnemersprijs bedraagt f 650,per persoon, incl. reiskosten en vi-

sum, huisvesting en maaltijden in de mensa's. Inschrijfformulieren voor deze reis zijn vanaf 15 februari 1983 te verkrijgen bij Buro Buitenland, kamer B-1013. Zij dienen uiterlijk 1 maart 1983 bij Buro Buitenland te worden ingediend.

Indien aan de deelnemerskriteria wordt voldaan is de volgorde van inlevering bepalend voor deelname.

AVONDSPREEKUUR DSW M.i.v. 1 februari zal de Dienst Studentenzaken en Welzijn weer van start gaan met een avondspreekuur voor (avond-) studenten.

Tijdens het avondspreekuur, op dinsdagavond van 17.30 tot 19.30, is ook het informatiecentrum van de dienst geopend. Het spreekuur is alleen op afspraak.

Christa Thoolen of Danny Backx (decanen) tel: 66 22 11.

Caroline Klein (studie- en beroepskeuzeadviseur) tel: 662218.

Maarten Klomp en Thea Ammerlaan (studentenarts, spreekuur tweewekelijks) tel: 662116.

Krachttraining: woensdag 19.30-21.00 uur konditietraining met gewichten voor beginners in de HTSbovenzaal.

VOETBAL De studentenvoetbalvereniging "Merlijn" zoekt voor het huidige en het volgende seizoen keepers. Indien jij - op welk nivo dan ook - hebt gekeept of dat wil gaan doen, meld je dan aan.

Het eerste van "Merlijn" speelt op dit moment in de tweede klasse van de Brabantse Bond; het tweede, derde en het vierde team spelen in de vierde klasse van deze bond. Bij "Merlijn" kun je zowel prestatief als rekreatief bezig zijn.

Voor inlichtingen kun je terecht bij: Sjef Leys, Bazielkruidhof 21, Tilburg.

Tel. 013-685487.

SporU Honk- en softbal: op dinsdag 1 febr. beginnen weer de honk- en softbaltrainingen in de sporthal van 22.00-23.00 uur. Belangstellenden kunnen ook meetrainen. Op 19 feb. is er een open training -l- demonstratie softbal door H.S.C. Tilburg voor alle studenten.

Schaken: in het weekend van 19 en 20 feb. organiseert de Rotterdamse studentenvereniging S.S.R.R. een officieus N.S.K. Schaken. Een team bestaat uit vier deelnemers. Er worden vijf ronden gespeeld volgens het Zwitsers systeem. Het toernooi vangt aan om 10.00 uur op zaterdag 19 feb.

Op zondag 20 feb. zal de prijsuitreiking plaatsvinden om ca. 18.30 uur.

Drie ronden worden op zaterdag gespeeld. Daarna bestaat de mogelijkheid een feest te bezoeken op de zaterdagavond. Dit feest staat evenals het toernooi in het teken van het lustrum van de studentenvereniging S.S.R.R. Voor overnachtingsmogelijkheden is gezorgd. Belangstellenden voor dit schaaktoernooi kunnen zich inschrijven in de sporthal.

ESTD '83: op donderdag en vrijdag 24 en 25 maart a.s. wordt er op het complex van de TH Twente in Drienerlo het zgn. E.S.T.D. (Eerstejaars Sport Toernooi Drienerio) gehouden; dit zijn officieuze kampioenschappen voor eerstejaarsstudenten. De volgende sporten worden er bedreven: volleybal, basketbal, zaalvoetbal, zaalhockey, tafeltennis, badminton en waterpolo, elke sport zowel dames als heren. Indien men belangstelling heeft en eerstejaars is, dan zo spoedig mogelijk reageren en wel vóór 15 feb. a.s. Men kan zich schriftelijk aanmelden bij de balie van de studentensporthal, onder vermelding van de sport waarvoor men belangstelling heeft.

NSK: de Nederlandse Studenten Kampioenschappen worden dit jaar in Nijmegen gehouden en wel op 29 en 30 maart a.s. Alle sporten worden hier in teamverband beoefend. Inschrijving is mogelijk voor de volgende sporten: badminton, basketbal, veldhockey, judo, schermen, tafeltennis, tennis, veldvoetbal, waterpolo, zaalhandbal en zwemmen. Er worden zowel dames- als herenteams afgevaardigd. Belangstellenden gelieven vóór 15 feb. te reageren door inschrijving aan de balie van de studentensporthal of via de contactpersonen van de desbetreffende sport.

28 januari 1983

Menu Periode 31 januari t/m 4 februari MAANDAG 31-1-1983 aspergesoep - uiensoep karbonade - shoarmaburger champignonsaus spercieboontjes koolraap met bechamelsaus gekookte aardappelen diverse nagerechten DINSDAG 1-2-1983 tomatenpaprikasoep kippecremesoep tjap tjoy met kip - 1 stokje sate satesaus - kroepoek atjarsalade kip kerry ragout - doperwten rijst of gekookte aardappelen diverse nagerechten WOENSDAG 2-2-1983 groentesoep - Servische bonensoep hachee - kaasvink stamppot wortel met uien postelein gekookte aardappelen diverse nagerechten DONDERDAG 3-2-1983 erwtensoep - heldere preisoep peperbuger - zigeunerburger groene pepersaus - gemengde sla van andijvie - sla - rettich tomaat gebakken of gekookte aardappelen diverse nagerechten VRIJDAG 4-2-1983 tomaten-groentesoep gebakken spaghetti met een garnituur van uien prei champignons en groene en rode paprika - tomatensaus met gehakt of hamburger - rauwkostsalade gekookte aardappelen diverse nagerechten

IQ

^

KULTUREEL SENTRUM EXPOSITIERUIMTE 27 januari t/m 27 februari

Vijf fotografen Michel Szulc Kryzanowski (1949) is na tien jaar fotograferen en vele eksposities in binnen- en buitenland geen onbekende meer. Hij fotografeerde in die tien jaar uiteenlopende onderwerpen zoals het 'vangen' van zonlicht, het aftasten van een bergkam, het breken van een stok of alledaagse situaties van mensen in hun huiskamer, aan het werk of op straat.

Soms zijn het afzonderlijke foto's.

Soms hebben ze de gestruktureerde vorm van een korte, samenhangende reeks van beelden, waarbinnen zich door tijd, beweging of handeling een zekere verandering voltrekt (sequentie). Wat de foto's gemeenschappelijk hebben, is hun uitgangspunt: het willen ontwarren van gewone handelingen en situaties die we dikwijls door hun alledaagsheid nauwelijks nog écht waarnemen.

Jean Ruiter is een fenomeen in de Nederlandse fotografie. Hij werkt al zijn materiaal zelf af in een zelfgebouwde kleurontwikkelmachine, zweert bij zijn Linhof 4 x 5 inch loopbodemcamera die voor hem camera én vergroter is. Jean Ruiter's specialiteit is de abstraktie in de fotografie zonder dat hij onbegrijpelijk wordt.

"Ik wil met bepaalde dingen bezig zijn". Jean Ruiter opteert bewust voor kleur. Hij zegt daarover; "Het wezen van de fotografie is om optimaal te registreren wat je ziet. Ik kijk in kleur, ik denk in kleur. Wat ik zie of bedenk is mijn zaak, maar de fotografie moet het feilloos vastleggen. Ik zou ook kunnen schilderen, maar ik

heb voor de fotografie gekozen om alle details te kunnen weergeven.

Tenzij je juist details wilt weghouden en de aandacht op iets anders, op het drama, wil konsentreren." (interview Foto, augustus 1982).

Hans van Meerwijk (1949) fotografisch vokabulaire beperkt zich tot simpele geometrische vormen, soms herkenbaar als objekten, een enveloppe, een blad papier, soms uitsluitend abstrakt. Zijn komposities lijken geworteld in de strenge geometrisch abstraktie van De Stijl. Kenmerkend voor zijn foto's is het mysterieuze effekt van het licht. Vormen zijn zo belicht dat hun schaduwen de inhoud aannemen van een objekt en de vormen zelf transparant worden of veranderen in heldere luchtspiegelinen van puur licht. Zijn sterke zwartwit foto's zijn het resultaat van een tijdloos en rusteloos onderzoek naar de eigenschappen van licht, geprojekteerd op gekonstrueerde materialen.

André Thijssen is voornamelijk bekend als schilder en tekenaar. Hij fotografeert ook en voor hem is de kamera dan ook een stuk gereedschap net als een penseel.

Zijn werk is konstruktivistisch op het architektonische af. Zijn gekombineerde beelden 'Constructions' zijn soms met een groot tijdsverschil ontstaan en hebben als doel een spanning van het totale beeld dat niet gevormd wordt door harmonie maar door wrijving en irritatie, of zoals Thijssen zegt "een onverwacht evenwicht" te kreëren.

Albert Giordan is 32 jaar en woont en werkt in Nice. Zijn eerste beroepsmatige opleiding betrof de architektuur.

Later legde hij zich toe op (mode)fotografie en de produktie van audiovisuals. Giordan exposeert vanaf

^

^

1975 in Frankrijk en Zwitserland. Zijn werk is klassiel< van aard en tendeert naar het geënsceneerde stilleven, met dien verstande dat de beelden, strak en mathematisch, intrigeren: wat gebeurt daar? Zijn grote drukken 50 X 65 cm. zijn zeer geraffineerd van zwart-wit toon.

Tentoonstelling in samenwerking met Galerie Fiolet in Amsterdam.

FILMZAAL STADSSCHOUWBURG Donderdag 27 jan. t/m woensdag 2 feb. 20.30 uur.

Klassieke film 'Oi<tober' van Eisenstein Van donderdag 27 januari tot en met woensdag 2 februari vertoont het Filmhuis Tilburg in de filmzaal van de Stadsschouwburg iedere avond om 20.30 uur (behalve op zondag) de klassieke film 'Oktober' van de Russische regisseur Sergei Eisenstein uit 1925. Deze film in zwart-wit duurt 80 minuten. Scenario: Sergei M. Eisenstein en Grigori Alexandrov. Kamera: Edmund Tisse. Muziek: Edmund Meisel. Met o.a. Nikandrov en N. Popov.

Een herdenkingsfilm ter gelegenheid van het tienjarig bestaan van de revolutie, een terugblik naar Moskou en Leningrad in het jaar 1917. Het beschrijft de 8 maanden durende regeringstijd van het Kerenskiregime. In deze film probeerde Eisenstein de methoden van filmmontage nog te verbeteren, vooral die van de "interpreterende associatiemethode". Op deze manier kwam hij tot een serie effektvolle metaforen.

STADSSCHOUWBURG Dinsdag 1 februari 20.30 uur. Studio-zaal

F Act speelt 'Olga en de anderen' van Maksim Gorki In 1941 kwam het Gorki-archief te Moskou met een tot dan toe onbekend stuk op de proppen dat Maxim Gorki (1868-1936) tijdens zijn leven niet had voltooid en zelfs geen titel had gegeven. Men noemde het 'Jakow Bogomolov" en uiteindelijk beleefde het pas in 1958 zijn eerste uitvoering. Vervolgens werd het nog een paar keer in de Sovjetunie en Oost Duitsland geënsceneerd. Ter

gelegenheid van die voorstellingen werd het onvoltooide stuk van een nieuw slot voorzien.

De twijfels van Olga, de pogingen van een vrouw haar eigen weg te vinden, de illusies en desillusies van de anderen, de tragiese en tegelijk vaak heel lachwekkende konflikten, de luxeproblemen, het heeft allemaal nog niets aan geldigheid verloren. De thema's van een stuk uit het begin

van deze eeuw in een voorstelling met de tijdgeest en het temperament van nu.

Een nieuw stuk van Gorki in Nederland, met een nieuw einde.

Met Caroline Beukman, Tatjana Brinkman, Hubert Fermin, Guus Hoes, Agaath Meulenbroek, Huub Scholten e.a. Regie en bewerking: Antoine Uitdehaag. Dekor: Peter de Kimpe.

Mlskito-lndiaan met zijn zoon Nicaragua uit fototentoonstelling Mensen in Midden Amerika van Maya Reyic Woensdag 2 februari

Agenda

Olof, 14.00-23.00 uur: Bejaardendag.

Org.: SMAC.

JANUARI / FEBRUARI

Donderdag 3 februari Vrijdag 28 januari: Stadsschouwburg: 20.15 uur. Het Brabants Orkest met een konsert o.l.v. de beroemde komponist/dirigent Krzysztof Penderecki uit Polen met als soliste Christiane Edinger (viool) Stadsschouwburg, 20.30 uur, studio: Frits Lambrechts met soloprogramma 'En nu ter zake'.

Stadsschouwburg: 20.30 uur: Filmhuis: "Oktober" van de Russische regisseur Sergei Eisenstein uit 1928.

KuHureel Sentrum, 20.30 uur: "Rapporti Imparl" een produktie van Hans Bosch en theater Termiek opgebouwd rond fragmenten van Oscar Wilde's 'Het portret van Dorian Gray' en 'Giovanni's Room' van James Baldwin.

Stadsschouwburg: 23.00 uur: Filmhuis "Pantserkruiser "Potemkln" van Sergei Eisenstein.

Zaterdag 29 januari Stadsschouwburg: 20.15 uur: Nationaal Ballet van Senegal.

Stadsschouwburg: 20.30 uur: Filmhuis: "Oktober" (zie 28 januari) Stadsschouwburg: 23.00 uur: Filmhuis: "Pantserkruiser Potemkin" van Sergei Eisenstein.

Kultureei Sentrum, 20.30 uur: "Rapport Imapar" (zie 28 januari) Zondag 30 januari Stadsschouwburg: 20.15 uur: Spektakel-dans-show. Een avondvullende show met Clpress Special Projects i.s.m. Sportinstituut Ooms.

Stadsschouwburg 11.15 uur: Viering Eucharistie.

Maandag 31 januari Katholieke Hogeschool: 20.00 uur, AZ-8: lezing Marcus Bakker over "Fascisme".

Orgn.

Politieke Ekonomie.

Otof: 17.00 uur: Borrel 19.00 uur: Maaltijd eerstejaars 21.00 uur: Klep-avond.

voor

alle

FEBRUARI dinsdag 1 februari OM, 21.00 uur: Vertrek naar Virgiel In Delft.

Tilburgs Hogeschoolblad

Katholieke Hogeschool, 13.30 uur, AZ-8: Lezing Jacqueline Soetenhorst - De Savornin Lohman over "Justitie en Sexueel Geweld".

In het kader van Studium Generale cycklus "Hoe zedig is Vrouw Justitla".

Katholieke Hogeschool, 13.30 uur, B 602: Hogeschoolraadsvergadering.

Stadsschouwburg: 20.30 uur: Filmhuis "Messidor" van de Zwitserse regisseur Alain Tanner.

Kuhureel Sentrum, 20.30 uur: Het Werktheater met "Gebroed". René en Frank Groothof onderzoeken wat er over is gebleven van broederlijke gevoelens.

Vrijdag 4 februari Stadsschouwburg, 22.30 uur: Filmhuis "Orfeu Negro" van de FransBrazillaanse regisseur Marcel Camus.

O\of: 22.00 uur: Jaarclub So What geeft feest.

KALO-soos: Sportweg, 21.00 uur: Groot soclologenfeest.

Kultureei Sentrum, 20.30 uur: Goethe's V'st. Franz Joseph Bogner speelt Faust, Mephlsto, Goethe, Gretchen, Eckermann F.J. Bogner en veel anderen. Sublieme mime in het Goethe-jaar.

TENTOONSTELLINGEN: Katholieke Hogeschool: Van 1 t/m 19 februari: Fototentoonstelling "Mensen in MiddenAmerika" van de fotografe Maya Pejlé.

Kultureei Sentrum Tot en met 27 februari: Fototentoonstelling met werk van Michel Szulz Krzyzanowskl, Jean Ruiter, Hans van Meerwijk, André Thijssen en Albert Giordan.

Kultureei Sentrum Tot en met 27 februari: "Ontwerpen voor de massamedia". Door middel van kijkmappen, videobanden en een diaprogramma wordt een beeld gegeven van werk van de vormgevers Swlp Stolk, Kees Endenburg, Pleter van Delft en Anthon Beeke.

Nederlands Textielmuseum Tot en met 13 februari: Tentoonstelling over mode en kleding.

Galerie Stadsschouwburg Tot en met 6 februari: Twintig vierkante meter Poppel. Foto's van Dré van den Bogaard en Ernest Potters.

28 januari 1983

ACH I bi m A H

De lange arm van het College van Bestuur hangt boven de radiotoestellen die voor privé-doeleinden in de KHT staan te spelen. Voor elk radio- en tv apparaat dat niet onder de categorie "portable" valt, is de hogeschool verplicht kijk- en luistergeld te betalen. De KHT, aldus een schrijven aan alle medewerkers, verhaalt de rekening dan op ieder die een radio voor eigen oren iaat spelen. De hogeschool loert op de kleintjes.

Navraag bij de PTT-informatiedienst in Den Haag leert echter dat iedere houder van een radio voor privé-doeleinden daarvan aangifte moet doen. Portable of niet portable. "Voor elke ontvanginrichting die radio-uitzendingen kan opvangen moet luistergeld betaald worden. In feite is elke radio draagbaar, is ie nu zo klein als een lucifer is of zo groot als een wandmeubel. Draagbaar is niet ter zake doende ...

Maar, beste verontruste KHT-medewerkers, er is één geruststelling: minderjarigen die 'n radio op hun kamer hebben staan, hoeven geen cent te betalen.

Boeken in een keurslijf Pas op! leder die boeken leent bij de hogeschoolbibliotheek wordt binnenkort door de computer geregistreerd. De boekenleners zullen zich moeten onderwerpen aan een aantal strakke voorwaarden: - de boeken dienen binnen vier weken terugbezorgd te worden.

Al bij het eerste rappel moet men een boete van f 2,50 betalen.

Ook al fiets je nog diezelfde dag

als een razende naar de hogeschool, die f 2,50 ben je kwijt.

Het rappel gaat automatisch de deur uit, ongeacht of een boek wel of niet besproken is.

- voor de betaling wordt een speciaal loket ingericht bij de centrale bibliotheek. Dat betekent voor sociologen en psychologen een tijdverslindende voettocht van het ene gebouw naar het andere.

De verwachting is overigens dat wetenschappers eventuele boetes kunnen declareren.

- Zolang men de boete niet heeft voldaan (ook al is het boek terug) kan men ook bij de andere afde-

lingsbibliotheken geen boeken lenen.

De computer is onverbiddelijk.

- Men mag niet meer dan 20 boeken in bezit hebben. Deze regel gold altijd al, maar voorheen was daarop geen controle mogelijk.

Het aantal van 20 boeken lijkt veel. Echter bij het voorbereiden van scripties, lezingen, inaugurale redes etc. kom je al aardig in de buurt.

- voor het lenen van een boek heb je als student een studentenkaart nodig. Wetenschappers krijgen een speciaal pasje. De regeling gaat in per 1 maart.

In de afgelopen tien jaar zijn honderden boeken niet teruggebracht. Automatisering van het lenersbestand om misbruik tegen te gaan is op zich niet slecht.

Zo'n strak regiem van regels heeft echter in de praktijk een averechts effekt. Kijk allereerst naar het bibliotheekpersoneel.

Het personeel vormt het gezicht van de bibliotheek. Een regeling waarbij 't eerste rappel meteen f 2,50 boete betekent, zet kwaad bloed bij de leners. Er is geen mogelijkheid om de boetes te omzeilen. De computer ziet en beoordeelt alles naar regel. Daar gaat de goede relatie met de boekleners; wég is het wederzijdse vertrouwen. Het grijze scherm van de terminal bepaalt nu het gezicht van de bibliotheek. Het bibliotheekpersoneel is de Kop van Jut. De komende periode krijgt het personeel toch al extra problemen. Dan zal namelijk ieder die een boek thuis heeft een oproep ontvangen om langs de bibliotheek te komen, ook al is de inleverdatum nog niet verstreken. Deze maatregel beoogt elk boek te registreren in het computerbestand. Gevolg: stormloop op de bibliotheek, rijen van morrende leners - in de aanvangsperiode beschikt men slechts over één terminal per afdeling - overbelasting van het personeel, juist op 'n moment dat zij zich moeten inwerken.

Aantekeningen van een kamerbewoner

Jachtseizoen door Koos Dalstra Ik stond tegenover de gezette dame die mijn pantalon in ontvangst nam om deze voor een luttel bedrag te stomen. De bleke jongeheer achter haar voerde met zijn voet een knipperdans uit op een knopje, waardoor een kabelbaan met kleren in beweging werd gebracht. Verder waren in dit magazijn aanwezig twee bakvissen, waarvan de een tegen de ander zei: "wat je aanhebt, wil je hebben".

Het duurde even voordat ik de enorme draagkracht van deze uitspraak begreep. We hebben hier te maken met wat feministen heden ten dage noemen: de intense onvrede van de vrouwenziel. Denk niet dat hier oppervlakkig gesproken kan worden van de wispelturigheid, de drift tot het aanschaffen van nutteloze en frivole klederen.

Studies voor en door het schone geslacht kunnen op een bepaald moment niet langer om deze ene waarheid heen. Mannen mogen dan kleren aanhebben, die ze niet willen hebben, bij vrouwen komt dat onder geen enkele voorwaarde voor. Maar goed.

Ik dacht: "Aha, follow them broads!" en liep met mijn pantalon in een plastiek tas, af en toe quasi belangstellend een blik in de etalages werpend, achter hen aan, ten einde nog meer diepe waarheden te kunnen vernemen. En ja hoor, het eindpunt Tilburgs H o g e s c h o o l b l a d

Verwerking via de computer kan ook op een andere manier de service voor de lener aantasten.

Voorbeeld: 'n lener wordt gerappeleerd; hij brengt het boek naar de centrale bibliotheek (hij moest daar toch copieëren), terwijl 't boek thuishoort bij de sociologen. Voordat de computer boek en rappel verwerkt heeft, gaat er 'n halve dag voorbij. Zolang blijft het veto voor de lener gelden en kan hij, ondanks dat hij boek en boete afgehandeld heeft, nergens boeken lenen.

Er is weinig fantasie voor nodig om te zien wat voor nevenverschijnselen een dergelijk kontrolesysteem bij de leners teweegbrengt. Als 't bibliotheekpersoneel de hele dag met het hoofd boven de terminal hangt, kan er niet gelet worden op de in- en uitgaande bezoekers. Gevolg: grotere kans op diefstal van boeken. Niet denkbeeldig Is dat er een zwart lenerclrcult ontstaat.

Iemand die de grens van twintig boeken heeft bereikt of nog 'n boete heeft staan, gaat vla 'n collega lenen. Er Is echter 'n lichtpuntje voor de lener om het hele systeem op zeep te helpen. Aan elk begin van de week moet het rekencentrum de computer laten 'warmlopen'. Dit duurt een halve dag. Dus als je volgens de regels geen boeken meer mag lenen, stap dan op maandagochtend de bibliotheek binnen, haal fluitend de door jou gewenste boeken uit de rekken, laat ze afstempelen en flets naar huis. Dat is pas werkelijk autonoom gebruik van de techniek. En blijf vriendelijk tegen het bibliotheekpersoneel. Zij hebben de regels niet bedacht...

P.P.

Odoleh Wie kent niet het schandaal van de roetkap? Een aanvankelijk door leden van Utrechtse Stu-

dentenkorps in de doofpot gestopte zaak. Waar ging het ook weer over? Een foet, dat Is een nuldejaars-student die de status van corpsstudent wil bereiken en daarvoor de nodige ontgroening moet doorstaan, werd net Iets te lang onder een roetkap gehouden en verloor het leven door verstikking. Zijn lijk werd door de daders in de tuin begraven. Later kwam men er natuurlijk toch achter. Het lijk werd opgegraven en de daders berecht. Ze kwamen er met een relatief lichte straf vanaf. Mogelijk was hier de invloed van hun rijke ouders In het spel.

Vorig jaar konden we kennisnemen van het KMA-ontgroenlngsschandaal.

Diverse cadetten werden zo toegetakeld dat ze In het ziekenhuis behandeld moesten worden. Journalistiek detective-werk maakte duidelijk dat men op het topje van de bekende ijsberg was gestoten. Gruwelijke verhalen bereikten de media. Deze week dan eindelijk weer eens een nieuw ontgroeningsschandaal, zo meldt het weekblad van de Universiteit van Amsterdam Folia Civitatis. Het Amsterdamse Studentencorps telt onder haar vleugels vele disputen. Een van die disputen, het dispuutsgezelschap Odoleh, Is nu toch echt te ver gegaan. Leden van dit dispuut blijken tijdens de ontgroening wonden te hebben toegebracht, naar het schijnt met schuurpapier, in de nekken van de foeten om hier vervolgens jodium in te gieten. Het corpsperiodiek Honestum sprak onlangs recht in deze zaak: "ontzetting uit het recht om tijdens de kennismakingstijd echter niet tijdens de nakennismakingstijd) nieuwe mensen aan te nemen 'wegens grove nalatigheid en aantasting van de lichamelijke integriteit van nuldejaars tijdens de inaugeratieprocedure". Is er bij de corpora dan toch nog sprake van enig leervermogen?

L.v.W.

kwam in zicht. Ze hielden de pas in voor snackbar "De Boemerang", draaiden een paar maal het hoofd en gingen naar binnen. Een paar seconden later herhaalde ik op dezelfde plek dit ritueel. Met één oogopslag doorgrondde ik de situatie. Ze waren bij het raam gaan zitten tegenover twee jongeheren in onmiskenbare punkuitrusting.

Het leek wel alsof de één de mayonaise van zijn frieten had gebruikt om de hanekuif van zijn sioux-coup te verstevigen. Alles glansde in de vetgele pommade.

Ik ging aan de glazen uitstalkast zitten en richtte de blik op de uitgestalde lekkernijen. Omdat mijn maag begon te draaien bestelde ik melk.

Uit ervaring wist ik het draaierige gevoel alleen kwijt te kunnen raken door melk.

Dus vraag ik een van de rijksgenoten achter de toonkast een glas. Hij is zeer toeschietelijk. Zijn maat pakt kroketten in. Onderwijl vertelt hij een mop. Ik luister en slurp zacht van mijn witte vloeistof. "Zegt pa tegen Achmed, ga jij je nog beneden voorstellen aan de juffrouw van de snackbar, ze is nieuw en wij komen straks, gaat Achmed daar naar binnen, knoopt zijn jasje dicht, loopt naar de toonbank en zegt 'aangenaam, Achmed', zegt zij 'dat is dan tien vijftig." Niemand reageert. Het duurt even voordat de clou tot me doordringt.

Alleen een dikke man van een jaar of dertig, die tot nu toe bezig was een gokautomaat te bedienen, draait zich om en zegt met zijn rode hoofd: "Ik snap het niet".

Belangstellend kijken de indianen onze kant op. De punkdames nemen de gelegenheid waar de inhoud van mijn tasje te doorgronden . "Die machine is op tilt". Hij hangt met zijn sjaal in de mosterdpot, maar merkt het niet. De flikkerende lichten en ronddraaiende getallen blijven onrustig hun gang gaan, ook al drukt hij alle knoppen in. "Je moet gewoon doorspelen" zegt de rijksgenoot eigenaar. Het punkmeisje grijpt in: "You lose!" Nu is hij gerust. "Oh, nou snap ik het", en met een vaag handgebaar "nou daag!"

Begrijp je dat. Ik sta op en betaal. Genoeg wijsheid voor vandaag. Het wordt tijd een andere broek aan te trekken. Ik verlaat het pand. De jongeheren neiiriën en gooien er een paar woorden uit: "Excess!" zegt de een, "buffalogirls!" de ander.

Nog voor de opening van het jachtseizoen sta ik op straat.

28 januari 1983

m