1982 10 15

Tilburgs Hogeschoolblad - 15 oktober 1982 - jaargang 20 - nummer 7

KHT in touw voor staatscommissie studiefinanciering

]

Het College van Bestuurslid dr. M. C. Rijk gaat eventueel namens de andere instellingen bij de overheid aankloppen voor het instellen van een staats- of regeringscommissie, die het probleem van de studiefinanciering grondig moet bestuderen.

De heer Rijk maakte dit donderdag 7 oktober jongstleden bekend tijdens de Hogeschoolraadsvergadering.

Aan de orde was een motie van de frakties "Konstruktief" en "PLM", waarin het "onaanvaardbaar" werd uitgesproken tegen het plan van de Minister van Onderwijs en Wetenschappen om in 1983 het college- en examengeld te verhogen van f 750,— naar f 1026, — , resp. van f 375,— naar f 513, — . De motie werd met ondersteuning van het College van Bestuur bij acclamatie aangenomen.

De inhoud er van zal schriftelijk kenbaar worden gemaakt aan de bestuursgremia van de andere w.o.-instellingen, de vaste commissie van Onderwijs en Wetenschapr>en van de Tweede Kamer, de Minister van Onderwijs en Wetenschappen en de kabinets-informateur. Bovendien zal de gehele problematiek door de A.R.-delegatie tijdens de vergadering van de Academische Raad op vrijdag 15 oktober aanhangig worden gemaakt.

Hoewel de motie in zijn geheel door het College van Bestuur werd ondersteund, kreeg de heer Rijk toch de gelegenheid een toelichting te geven.

Hij vertelde dat de portefeuillehouders voor studentenzaken van alle universiteiten en hogescholen op 27 september jongstleden voor het eerst bijeen zijn ge-

weest om te praten over studentenzaken. Bij die gelegenheid is met name gesproken over het (lage) inkomen van studenten, hetgeen voor alle universiteiten en hogescholen een belangrijke zorg is.

Rijk: "De studie komt namelijk in verdrukking doordat studenten baantjes moeten gaan zoeken en daarom is overleg nodig met de minister om de studiefinanciering te bespreken".

Op initiatief van de heer Rijk heeft het College van Bestuur van de KHT nu besloten de minister te bewegen een staats- of regeringscommissie in te stellen om het probleem van de studiefinanciering nog eens onder de loupe te nemen.

Rijk: "Er is al eens een dergelijke commissie geweest, die onder leiding stond van prof. dr. Jan van Dijck van de KHT. Deze commissie is ingesteld door minister Pais. Deze Van Dijck-commissie heeft vorig jaar december een uniek constructief voorstel gedaan aan de minister, maar de regering heeft het rapport naast zich neergelegd".

Volgens Rijk ligt de moeilijkheid van het probleem van de studiefinanciering niet zozeer bij de Minister van Onderwijs en

CvB lid Rijk Wetenschappen, maar bij de Minister van Rnanciën.

De heer Rijk heeft zijn idee over het instellen van een staats- of regeringscommissie al gelanceerd bij enkele van de portefeuillehouders voor studentenzaken van andere w.o. instellingen. "Zij reageerden heel positief over dit idee", aldus de heer Rijk, die er nog aan toevoegde dat "bij het instellen van een dergelijke commissie het niet zo gek zou zijn als deze weer onder leiding komt van de Tilburgse hoogleraar dr. Jan van Dijck. Hij weet over de studiefinanciering namelijk erg veel".

Q / O Onderwijs voor ' *^ volwassenen krijgt het in een stagnerende econonnie steeds nnoeilijker, ondanks hoge prioriteit.

O Lustrumbundei ^ "Overheidsbemoeienis" is de titel van de KHT-lustrumbundel.

Karel Soudijn viel bij lezing soms in slaap, was soms getroffen door een interessant betoog en soms verbaasd over de manier waarop geleerden in andere disciplines te werk gaan.

C Vertrouwensman ^ Erwin Eij heeft de handen vol met vastgelopen arbeidsverhoudingen.

Kritiek op aankoop Knuvelder-collectie Het College van Bestuur van de KHT kreeg van donderdag 7 oktober jongstleden kritiek te slikken tijdens de Hogeschoolraadsveradering naar aanleiding van een motie van de fraktie 'PLM', waarin afkeuring werd uitgesproken over de gevolgde handelswijze van het CvB omtrent de aankoop van de collectie Knuvelder. In het bijzonder ging het de PLM-fraktie om het nalaten van raadplegen van bibliotheekcommissies. De motie werd aangenomen met veertien stemmen voor en elf tegen.

In THB van vorige week is op de "Achterklap" uitvoerig geschreven over de

"De psychologische inhoud van de logica" was het thema van een internationaal symposium op de KHT van 6 tot 9 oktober in 't kader van het 11e lustrum en gesponsord door de Hogeschool en haar subfaculteiten Psychologie, Letteren en de Centrale Interfaculteit. De organisatoren lokten

enkele bekende sprekers naar Tilburg zoals daar zijn: Cohen (Oxford), Crispin Wright (St. Andrew Unwersity). Lance J. Rips (Massachusetts Institute of Technology) en B.T. Evans (Plymouth Polytechnic). Op de foto Hilary Putnam van de Harvard University die sprak over "Some Vagaries of Vagueness". Putnam was 'John Locke-gastspreker in Oxford.

Samenvattend is de originaliteit van zijn bijdrage sterk getekend zowel door zijn achtergrond en bekendheid met diskussie rondom de quantumfysica als door zijn inzicht in de theoretische problemen in de cognitieve psychologie. Vanuit twee extreme invalshoeken benaderde Putnam het onderwerp.

aankoop van onze hogeschool van de belangrijke collectie van de literatuurhistoricus dr. Gerard Knuvelder. De prijs was f 105.000,—, hetgeen neerkomt op ongeveer twintig gulden per boekdeel.

"En dit is niet veel voor een dergelijke belangrijke collectie", aldus het Collegelid dr. M.C. Rijk tijdens de Hogeschoolraadsvergadering.

Ondanks het feit dat het CvB een boetekleed aantrok vanwege het nalaten van het raadplegen van bibliotheekcommissies voordat men tot aankoop overging, werd door de PLM-fraktie toch een motie van afkeuring ingediend.

PLM-man Van Duijnhoven zei in zijn toelichting dat de aankoop van een collectie natuuriijk "centen kost, maar daar praat ik niet over. Zelfs over een paar duizend gulden wordt geen motie ingediend, maar het gaat nu om een niet onaanzienlijk bedrag". Hij stelde dat voor de verschillende bibliotheken van de KHT vorig jaar budgetkortingen zijn toegepast, waardoor bestellingen moesten worden geannuleerd. "Een slechte zaak", akius de heer Van Duijnhoven.

Het College van Bestuurslid Rijk antwoordde dat de bibliotheekcommissies niet zijn geraadpleegd, omdat er snel gehandeld moest worden. Hij voegde eraan toe dat het voor buitenstaanders niet aanmoedigend is met de KHT in zee te gaan, als nroties als van de PLM-fraktie

Alternatieve opening gebouw S Deze week 15 oktober organiseren de avondstudenten aan de sociologische fakulteit een alternatieve opening van gebouw S. Op deze wijze willen de avondstudenten protest aantekenen tegen het officiële openingsprogramma. In dat officiële openingsprogramma - voor de week van 18 tot 23 oktober - worden de avondstudenten volledig genegeerd, akjus de studenten. Alle onderdelen van het programma vinden in de ochtend- en mkidaguren plaats. De avondstudenten die zo'n 60% van de totale studentenpopulatie bij de sociologen vormen, willen met de alternatieve opening hun grieven kenbaar maken. Daarbij zal een beekije "de avondstudent" onthuM worden.

L.K. worden aanvaard. De heer Rijk ontkende overigens dat het aankoopbedrag gekort zou worden op de andere bibliotheekbudgetten.

Naast woorden van afkeuring, haakte het College van Bestuur echter ook complimenten binnen, namelijk van mevrouw C. Aangenendt en van de heer Geriach.

Zij feliciteerden het CvB met de aankoop van de collectie Knuvelder, over de snelhekj van handelen en de financiering.

AvdB

BRIEVEN

I

MATSERTJES PERS

reaKtionai, "Reaktionair" is een rubriek waarin reakties van lezers worden geplaatst.

N a a m en volledig adres van de schrijver(s) dient bij de redaktie bekend te zijn. Anonieme brieven verdwijnen in de prullemand.

Affiches Na het lezen van THB 1 oktober 1982 (nr. 5) werd ik plotseling herinnerd aan een voorval dat enkele dagen geleden (19-9-'82) gebeurd is.

Toen trof ik mijn auto (geparkeerd op het KHT-parkeerterrein) aan, zonder (grote) anti-atoomrakketsticker aan de linkerzijde, terwijl de sticker aan de rechterzijde gedeeltelijk kapotgescheurd was.

Ik dacht: Hé, vervelende kwajongensstreek. Maar na het lezen van het artikel "Verdwijning Affiches" ben ik daar anders over gaan denken.

Ik hoef, denk Ik, geen uitleg te geven over mijn verontwaardiging.

Ik onderschrijf de mening, die in het artikel staat, dat wij allen de plicht hebben deze kinderachtige manier van doen, die des te schandelijker is wanneer zij binnen een Universiteit plaatsvindt, moeten bestrijden. Zelf zal ik alerter zijn.

A. V. Dongen

Rondje koffie De Indio-Tanzania Kofftegroep heeft de laatste afleveringen van het THB volop gelobbied voor invoering van "hun" koffie. Want dat is zo goed voor de

Ander leesvoer TER VISIE Dit magazine voor afgestudeerden aan de Tilburgse Hogeschool sluit haar eerste jaargang af met een vierde nummer.

Jan van Wezel en Harry Zanders berwhten over het 10e Wereldsociologencongres dat van 16 tot 21 augustus in Mexico City gehouden werd. Hieraan namen vertegenwoordigers van zo'n 1300 universiteiten uit 170 landen deel. In totaal een menigte van rond de 3000 sociologen.

Nog meer cijfers. Op het congres werden meer dan 2000 papers gepresenteerd en 37 symposia gehouden. De resultaten werden verkort opgenomen in het tijdschrift "Sociological Abstracts" en in boekvorm onder de titel "Sociology: State of the Art". Wat de nieuwe trends in de sociologie betreft kan worden gemeld dat deze vooral worden bepaald door externe ontwikkelingen: de ekonomie, de technologie en de politieke machtsverhoudingen.

In dit decennium staat en valt een onderneming met de sociale vaardigheden van de ondernemer. Aan het woord is Ton Dreesmann (V&D), een optimistisch ondernemer. Frans van der Meer interviewt hem in de serie "afgestudeerden aan de KHT". De hoogleraren moeten persoonlykhedai zü", een levensvisie hebben en

Tilburgs Hogeschooiblad

KOLOFON

Derde Wereld (zij beweren niet dat die koffie zo lekker is).

Hebben wij nu een Oouwe Egberts Club nodig voor het behoud van Nederland's werkgelegenheid? Of mogen wij gewoon zeggen, dat wij Douwe Egberts koffie lekker vinden?

Ik vind die Indio-Tanzania koffie zo vreselijk vies! Kunnen wij de Derde Wereld niet op een andere manier helpen (geld sturen, paperclips importeren)? Alstublieft, blijf van ons kopje koffie af!

Of installeer per koffieplek twee automaten: één met Douwe Egberts koffie en één met Indio Tanzania koffie.

Mogen wij zelf kiezen.

J.P.C. Kleijnen

Knuvelder-collectie De "Achterklap" in THB van 8 oktober m.b.t. de aankoop van de bibliotheek van de inmiddels overleden heer G. Knuvelder door de KHT bevat een aantal onweersproken citaten van personen, die door die onweersprokenheid bij de lezers van THB een verkeerd beeld kunnen oproepen.

Het gaat daarbij vooral om beweringen van de KHT-bibliothekarts Wieërs. Hij zou o.m. gezegd hebben dat 1. de aanschaf van de Knuveldercollectie niet op de jaarlijkse budgetten drukt; 2. er een extra budget uit de RBO en geld van het departement is gevormd; 3. het geld besteed aan de aankoop van de Knuvelder-collectie anders naar Den Haag zou zijn teruggevloeid Op elk van deze drie uitspraken valt heel wat aan te merken, namelijk: Ad 1: De bibliotheek heeft een budget voor boeken en tijdschriften, vt/aaruit in principe al zijn aanschaffingen van boeken en abonnementen moeten

karaktervormend werken. Niet louter vakdocent zijn maar "vormers" voor vrie je respect hebt, net als voor je ouders".

Het onderwijsbeleid tegenover de afgestudeerden valt niet in goede aarde.

Dreesrruam vindt dat het tijd wordt dat nu eens afgestudeerde ondernemers postdoktorak cursussen moeten verzorgen i.p.v. de bekende hoogleraren. Dan pas kunnen ttfgestudeerden trots zijn op "hun Hogeschool" i.p.v. andersom. HU solliciteert overigens zelf niet naar zo'n docentschap.

Lucas van Wees KRISIS Enkele weken geledai verscheen no. 8 van het Amsterdamse filosofietüdschrift KRISIS. In de twee jaargangen die nu zyn voltooid he^ dit kwartatdblad bewezen de aandoaiing van het ti/deli/ke te kutmai doorstaan. Het nieuwste nummer bevat een aantal artikelen die betrekking hebben op de vraag wat de politieke filosofie nu eigenlijk beoogt ai welke betekenis ze heeft.

In deze cjkvering van KRISIS tr^fen we ondermeer een vertaling van een artikel van Massimo Cacciari, dat handelt over het probleem van het politieke bU de momenteel zeer produktieve en aktieve filosofen Gilles Dekuze ai Mkhel Foucault.

vervolg op pagina 10

worden bekostigd. Op 12 augustus werd de Begrotingscommissie van de Hogeschoolraad voor het voldongen feit gesteld dat DBI (dienst bibliotheek) zijn budget voor 1981 met maar liefst f 269.500,— had overschreden. De budgetten worden door de hogeschoolraad vastgesteld en mogen in geen geval worden overschreden.

Voor een omschrijving van zo grote omvang had het CvB m.i. best een reprimande van de Raad mogen krijgen.

Ad 2: Het is niet DBI, en zelfs niet het CvB, die over de RBO (regeling bestemming overschotten) kan beschikken. Het is de hogeschoolraad die dat doet. Het was dan ook op 19 augustus aan de Raad om te beslissen hoe het tekort van DBI moest worden weggewerkt. Het zou niet onredelijk zijn geweest zijn, als de Raad had besloten dat dit tekort in mindering zou komen op het boeken en tijdschriftenbudget voor 1982.

Het geld van het departement is een fonds bestemd voor de opbouw van de afdelingsbibllotheek van de Centrale Interfaculteit. Het was tevoren al duidelijk dat dit fonds niet voor de volledige f 105.000,—. die de Knuvelder-collectie heeft gekost, kon worden aangespoken. De bibliotheek (en het CvB) had zich in elk geval ervan moeten vergewissen dat het gewone boeken en tijdschriften budget genoeg ruimte bevatte om het resterende bedrag te kunnen bekostigen. Dat is niet gebeurd. Toen duidelijk werd dat daar, los van de Knuvelder-affaire, ook al grote problemen waren, kon het CvB niet anders dan "een extra budget uit

^iHm a t s e r t j e

SHHI

' Matsenjes' kunnen worden opgegeven bij de redaktie. Tot 30 woorden kosten ze ƒ 5,-; onder niumner ƒ 2,50 extra. Reakties op advertenties onder nummer naar de redaktie sturen.

Te koop: Shaded Silver en Chinchilla Perzische poesjes, 12 weken oud, ingeënt en ontwormd, met stamboom. Te. J. Liew-On, 04132-69502.

Te koop: Luxe halfvrijstaande woning in De Blaak. HaU, w . c . living 5 x 1 0 m., open keuken, inbouwapparatuur en bijkeuken. Ie verd.: drie grote slaapkamers en badkamers. Garage 17 x 3 en 2.65 verwarmd. Tuin 19 m diep. Pand is verhuurd tot september 1982. Vraagprijs: / 245.000.-. Inl.: 676756.

Te koop: Merwester motorschip, L 9.40, 19 ton bruto, ebrofort Diesel. Onder Panamese vlag varend, zeewaardig. Vraagprijs ƒ 75.000,-. Inl. 013-676756.

Te koop: Goed onderhouden tussenwoning in Korvel met c v . , 3 slaapkamers.

Prijs / 50.000,-. Inl.: 04951-33710.

Aangeboden: 2 ervaren secretaresses, wonende te Maastrcht willen gaarne uw scripties, rapporten e.d. uittypen. Voor informatie kunt U bellen 043-627526 of 043-73871 (na 18.00 uur).

Te koop gevraagd: Experimenteel Psychology and Information Processing van Dominic W. Massaro, 1975, Rand McNally, Chicago. M. Lange, tel. 088592546 overdag of 08850-18465 's avonds.

Ruilen: Batavus damesfiets i.z.g.st. met handremmen, voor herenfiets, tst. 2000.

de RBO vormen", hetgeen zoals gezegd niet tot de competentie van het CvB, maar tot die van de Raad behoort. Ook hiervoor had het CvB m.i. een reprimande verdiend.

Ad 3: Door de toevallige omstandigheid dat elders binnen de hogeschool over 1981 flinke overschotten waren ontstaan, kon het CvB de Raad voorstellen f 212.000,— van het tekort van DBI te bekostigen uit deze overschotten. Het resterende tekort van / 57.650,— moet DBI zelf opbrengen, dus komt dat bedrag in mindering op het boekenbudget voor 1982. Dat is wel een ander verhaal dan "anders zou het geld naar Den Haag terugvloeien"!

Kees Mijderwijk lid van de Hogeschoolraadsbegrotingscommissie

tilburgs hogeschoolblad weekblad voor de katholieke hogeschool tilburg radaktia eddie vaes (hoofdredakteur) twan geurts, lennart kik, ellen nooyen, angela lodder (assistente) paul emonts, wouter van gils, peter pennartz, henk zomer, wilma okkerse, sjef stoop, klaudie biemans, john versieyen.

•anrwnstaWng redaktiaraad prof mr p van seters (voorzitter), drs. j koning, dr h van erp, drs j van de net, f hummelman, m ackemnans (adviseur), t nilsen, r geurtsen, a de laaf, drs th schouw buro pers en voorlichting cartoonist ad van haandel henk van de berg advertentios angela lodder

kop9

alle kopij moet uiterlijk op donderdag de week vóór het verschijnen in het bezit van de redaktie zijn radaktie-adras/advartantias hogeschoollaan 225, tilburg, telefoon (alleen voor thb) 662277 en 662506 intern- 2277 en 2506 kamer 207 en 208 (gebouw b)

landaip» samamwaridngsvarband universitaire pers (up) waarbij verder aangesloten ad valvas (vu amsterdam), wagenings hogeschoolblad, utrecht universiteitsblad, thd-nieuws (delft) th-berichten (eindhoven) tht-nieuws (twente) en observant (maastncht) uk (groningen) ku-nieuws (nijmegen) druk drukkerij em de jong bv baarle-nassau vormgavfcig Willem van zoetendaal abonnamantan voor met hogeschoolleden / 15, — per jaargang

15 oktober 1982

4

Visies en icritieic op de overheid Hoe stel je een bundel samen? Meestal is er een redactie die een aantal schrijvers uitnodigt om een aspect van een bepaald thema uit te werken. Dat is hier niet gebeurd. De redactie van 'Overheidsbemoeienis' heeft zich in eerste instantie passief opgesteld. De bundel is volgens het vrije markt-principe ^ot stand gekomen. Enige tijd geleden werd een oproep gericht tot alle personen die aan de hogeschool werkzaam zijn. Wie iets wilde schrijven over het thema overheidsbemoeienis, die mocht dat ook doen. De auteurs van de bundel hebben zichzelf dus geselecteerd via de inzending van een eigen tekst. Aan die teksten zal de redactie nog wel wat gesleuteld hebben, maar voor het overige is een politiek gevolgd van afwachten wie er iets inzendt.

Zo'n vrije markt-principe leidt bij het samenstellen van een bundel al gauw tot een hutspot: Je krijgt de meest vreemde verhalen! Ook hier. In een inleiding vertelt de redactiecommissie dat het eigenlijk niet goed gelukt is om de inzendingen mooi over de bundel te verdelen. De redactie hoopte oorspronkelijk, dat de verschillende stukken in drie elkaar aanvullende secties ondergebracht zouden kunnen worden. Maar dat lukte niet: veel stukken pasten in alle secties tegelijk, of in geen enkele. Eigen schema's heeft de redactie toen maar weggegooid. Aan de hand van de verkregen inzendingen is vervolgens een vierdeling gemaakt die iets weg heeft van een globale samenvatting van de ingrediënten van de hutspot.

Zes artikelen zijn nu bij elkaar gebracht onder het thema 'aanvaardbaarheid en aanvaarding van overheidsbemoeienis.'

Een volgende sectie in de bundel is aangeduid met 'overheidsbemoeienis in het economisch leven': hier treft men zeven opstellen aan. Een derde sectie heet 'Overheidsbemoeienis in het culturele leven': onder dat thema zijn drie artikelen bij elkaar gezet. De laatste sectie is een restgroep van drie artikelen: "Overheidsbemoeienis met bevolking, energie en ruimtelijke ordening".

Zo te zien zijn economen het meest vertrouwd met het vrije markt-principe. De bundel bevat namelijk acht artikelen die geschreven zijn door stafleden van de economische faculteit. De andere faculteiten zijn in deze bundel met veel minder opstellen vertegenwoordigd. Rechtsgeleerdheid leverde drie artikelen. De subfaculteit sociaal-culturele wetenschappen zorgde eveneens voor drie stukken.

De subfaculteit psychologie keek de kat uit de boom; alleen de vakgroep economische psychologie leverde één bijdrage.

De centrale interfaculteit was iets wijzer: twee stukken. En de jonge subfaculteit letteren is relatief fors vertegenwoodigd, ook met twee stukken. Het totale pakket van 19 artikelen is geschreven door 23 auteurs.

Ik zal geen poging doen om de 19 artikelen uit de bundel netjes samen te vatten.

Liever geef ik wat persoonlijke impressies. In de rest van deze beschouwing zal ik me gedragen als een willekeurige lezer, die soms in slaap valt, soms getroffen wordt door een interessant betoog, en soms ook verbaasd is over de manier waarop geleerden in andere disciplines te werk gaan.

Tilburgs Hogeschoolblad

Ter gelegenheid van het elfde lustrum (de 55e verjaardag) heeft de hogeschool een bundel met opstellen uitgebracht, getiteld 'Overheidsbemoeienis'. Het boek is lekker dik (374 pagina's), tamelijk duur (f 65, — in de boekhandel) en prachtig gebonden uitgegeven. 'Overheidsbemoeienis' is een breed thema; het kan op zeer verschillende manieren aangepakt worden. Dat was ook de bedoeling van de samenstellers. Vertegenwoordigers van verschillende faculteiten kunnen nu tonen, wat zij van een maatschappelijk relevant onderwerp weten te maken.

Lustrumbundel 'Overheidsbemoeienis' Laten we maar bij dat in slaap vallen beginnen. Dat is bij het lezen van deze bundel zelden gebeurd. Soms zijn redeneringen saai, of geeft een schrijver massa's details die alleen maar verteerbaar zijn voor mensen die zich óók op een bepaald terrein gespecialiseerd hebben. Maar meestal bleek de hutspot stevige kost die je op de been houdt. Het is heel prikkelend om de overheid in het licht van wisselende perspectieven te aanschouwen: de bundel levert een rijke schakering aan dergelijke invalshoeken.

'Overheid' is een term die op het ene moment als verzamelbegrip gebruikt kan worden, terwijl het op een ander moment zinvoller is om over allerlei afzonderlijke overheidsinstanties te spreken. In een bijdrage van Brenninkmeijer over kernenergie wordt de overheid vergeleken met een octopus die onthoofd is en waarvan de verschillende armen een eigen leven leiden. Het beeld van de levendige armen is daarom zo aardig, omdat Brenninkmeijer er een probleem van controle mee illustreert. Diverse overheidsinstanties zijn op één of andere manier betrokken bij de besluitvorming rond kernenergie; soms lijkt er geen centrale instantie meer te zijn die controle kan uitoefenen over de afzonderlijke armen van de overheid. De ene arm levert strijd tegen de andere.

Brenninkmeijer geeft in zijn bijdrage een kleine zoölogie. Hij beschrijft niet alleen de Nederlandse octopus, maar zet er ook overheids-octopussen uit enkele andere landen naast.

Besluitvorming over kernenergie loopt niet langs dezelfde banen; Brenninkmeijer laat zien hoe het gedrag van diverse octopussen ook steeds andere problemen met zich meebrengt.

Verscheidene artikelen leveren een concrete beschrijving van hoe een deel van de overheid werkt, of hoe de overheid zich met een onderdeel van onze maatschappij bemoeit. In de bundel staan bijvoorbeeld opstellen over de bemoeienis van de overheid met het bankwezen, of de bemoeienis (via subsidie-verstrekking) met letterkundige boekuitgaven. In andere artikelen wordt de verhouding tussen overheid en burgers in zeer algemene termen bediscussieerd. In een wijsgerig— historische beschouwing van Heyde krijgen we bijvoorbeeld te zien waarom Hegel "weigert de staat te begrijpen vanuit contractsverhoudingen".

Dit artikel van Heyde zit degelijk in elkaar; de moraal van zijn betoog is de moeite van het lezen waard. Toch vorm ik me bij het lezen van zo'n stuk óók een beeld van hoe filosofen te werk gaan.

Waarom komen in wijsgerig-historische beschouwingen steeds maar weer dezelfde figuren op de proppen? Waarom zijn het altijd maar weer mensen zoals Kant en Hegel, wier werken diepgaand uitgeplozen worden? En Locke, en Rousseau, en nog een paar anderen, natuurlijk.

Maar waarom diept zo'n wijsgerighistoricus nu niet eens een auteur op, waar nog niemand van gehoord heeft?

Toen ik het artikel zat te lezen begreep ik dat filosofie een wat wereldse variant op theologie is. Waar een theoloog bij de Bijbel en een paar kerkvaders te rade gaat, daar slaat de filosoof zijn Hegel en zijn Kant op. Heel moderne filosofen schijnen het ondertussen met Habermas te doen, heb ik me laten vertellen.

Dat is toch ook het aardige van zo'n bundel. Je wordt verrast door de gewoontes die beoefenaars van andere disciplines kenmerken!

Met grote verbazing heb ik het artikel ge-

lezen van de economen Schouten en Kolnaar. Zij schrijven in deze bundel over 'De overheid tussen beleid en inzicht'.

Wat is dat voor raar vak, die economie?

Het stuk van Schouten en Kolnaar is zeer helder geschreven. Maar daarom valt de retoriek van hun stuk ook zo op. Ik zal proberen om wat dieper op dat stuk in te gaan.

Aan het begin van hun bijdrage constateren Schouten en Kolnaar, dat er een grote afstand is tussen het politieke handelen en nieuw verworven theoretische inzichten. In hun artikelen willen ze laten zien, hoe op een aantal terreinen "oude opvattingen nog steeds de voorkeur genieten boven noodzakelijke vernieuwing."

Vervolgens laten Schouten en Kolnaar zien, hoe de overheid bepaalde opvattingen van Keynes als uitgangspunt voor het te voeren beleid nam, terwijl politici zich bij meer specifieke beleidsbeslissingen meer laten leiden door hun subjectieve inzichten. Bij die specifieke beslissingen wordt de theorie niet gebruikt als kader voor het te voeren beleid.

Al na een paar bladzijden wordt duidelijk, dat er minstens twee problemen spelen.

Ten eerste is er het probleem van de discrepantie tussen beleidskader en alledaagse beslissingen. Het gekozen kader (de opvattingen van Keynes) schiet kennelijk tekort in het geven van antwoorden op allerlei concrete vragen. Ten tweede is er het probleem van de juistheid van de theoretische opvattingen van Keynes.

Schouten en Kolnaar betogen dat de theorie op een aantal punten fout is.

Een theoretisch kader kan dus kennelijk te globaal zijn; het is ook mogelijk, dat het kader op verkeerde veronderstellingen is gebaseerd. Dat zijn twee heel verschillende problemen.

Waar zit nu de retoriek bij Schouten en Kolnaar? In het te gemakkelijk verwisselen van die twee problemen. Schouten en Kolnaar geven veel aandacht aan de tekortkomingen van Keynes, maar ze schrijven heel weinig over mogelijke alternatieven. Op biz. 102-103 van hun artikel staat in een paar alinea's een alternatieve theorie aangeduid. Daarmee zijn bepaalde verschijnselen beter te verklaren dan met de theorie van Keynes.

Als leek wil ik best geloven dat de alternatieve theorie echt beter is. Toch laten Schouten en Kolnaar eigenlijk alleen maar zien, dat die theorie bepaalde verschijnselen achteraf (nadat ze al zijn opgetreden) beter verklaart. Keynes wordt tot in details bekritiseerd, maar de 'betere' theorie wordt niet echt doorgelicht.

Als ik de overheid was, dan zou ik eerst een wat uitgebreider betoog over de alternatieve theorie willen lezen, alvorens ik bereid zou zijn om mijn oude denkkader in te leveren.

De korte presentatie van de nieuwe theorie wekt de suggestie dat het probleem van het te globale denkkader 'vanzelf' opgelost is. Misschien is dat ook wel zo.

Maar het blijkt niét uit het betoog van Schouten en Kolnaar. Zij laten in hun artikel helemaal niet goed zien op welke concrete punten deze nieuwe theorie misschien weer veel te globaal is.

In het stuk van Schouten en Kolnaar komt de overheid als een trage, domme geest naar voren. Toch hebben de auteurs in dit stuk niet overtuigend aangetoond dat de overheid de oude opvattingen moet laten varen. Die opvattingen zijn in veel opzichten onjuist, dat is duidelijk.

vervolg op pagina 4 15 oktober 1982

HBO-Raad wijst studentenstops af

CvB plakt nieuwe regels aan Het felle kommentaar dat van verschillende zijden geleverd is op het voorstel van de secretaris van het College van Bestuur om te komen tot nieuwe aanplakregels (zie THB 8-6-'82), is niet ongehoord gebleven. Er Is nu een regeling van kracht, die aanmerkelijk soeper is. Deze regeling, die alleen voor de glazen corridor geldt, is bekend gemaakt via een mededeling opgeplakt op de pilaren van de corridor: 'bomvrij' geplastificeerd, aldus de heer Hopman.

Voorop in deze regeling staat de vrijheid van iedereen om affiches of mededelingen, van niet-commerciële aard, op te hangen. De eerder gestelde beperkingen, affices niet groter dan 1 m2 en niet meer dan 5 van dezelfde, gaan niet door. Ook van een toetsing vooraf van de affiches aan de goede zeden en openbare orde is geen sprake meer. De commissie waarbij men protest zou kunnen aantekenen Is dus ook van de baan. Men is wel verplicht op de affiches of mededelingen de ophangdatum te vermelden, zodat deze na 20 dagen verwijderd kunnen worden.

Al op 29 juni is deze regeling in het College van Bestuur vastgesteld, maar men heeft vergeten dit besluit door te geven, aldus de heer Hopman. Onder de groeperingen die tegen de aanvankelijke regels fel protest aantekenden, heerst nu over het algemeen tevredenheid met het onbeperkt behouden van deze mogelijkheid tot vrije meningsuiting.

J.S.

Studentenstops zijn een slecht middel om het onderwijs af te stemmen op de arbeidsmarkt. Als bepaalde studierichtingen studenten opleiden met uitzonderlijk slechte arbeidsmarktmogelijkheden, dan moet de overheid niet het aantal studenten verminderen, maar de opleidingen de mogelijkheden bieden nieuwe studies te ontwikkelen. Dat is de kern van het advies aan de Minister van Onderwijs en Wetenschappen, drs. W.J. Deetman, dat de HBO-Raad op maandag 11 oktober j.l. in Utrecht heeft vastgesteld. De HBO-Raad, het advies- en overlegorgaan voor de 400 instellingen voor Hoger Beroepsdonderwijs, reageert hiermee op de ontwerp-Machtigingswet Beperking Inschrijving Studenten HBO. De HBO-Raad wijst de ontwerp-Machtigingswet van Deetman in zijn geheel af.

Het huidige beleid van de instellingen voor Hoger Beroepsonderwijs om te komen tot een vorm van capaciteitsplanning, wordt door het afkondigen van studentenstops doorkruist, aldus de HBORaad. Op dit moment wordt door HBORaad en het ministerie samengewerkt aan dit proces van capaciteitsontwikkeling, waarbij de behoeften van de aankomende studenten en de opleidingsmogelijkheden in kaart worden gebracht.

Volgens de HBO-Raad zullen studentenstops het studiekeuzegedrag van aankomende studenten verstoren. Studenten zullen immers andere studierichtingen moeten kiezen dan ze aanvankelijk gewenst hadden. Hierdoor kunnen andere studierichtingen weer een tekort aan studieplaatsen krijgen, of leveren ze op hun beurt weer een overschot aan afgestudeerden op. Bovendien zijn op deze wijze de gevolgen voor de schatkist niet te overzien, omdat studenten goedkopere maar ook duurdere studierichtingen kunnen kiezen.

De HBO-Raad wil ook de kwalitatieve afstemming van het onderwijs op de maatschappelijke behoeften in het overleg

vervolg van pagina 3

Lustrumbundel 'Overheidsbemoeienis' Maar een slecht denkkader is altijd nog beter dan een 'nog slechter' kader. Door vooral kritiek op Keynes te leveren, laten Schouten en Kolnaar een mooie kans op eeuwige roem voorbij gaan. Ze hadden beter de relatieve voordelen van de alternatieve theorie kunnen uitwerken. Nu is de boodschap van hun opstel vooral, dat we niet stil moeten blijven zitten.

Eén van de aardige punten van het artikel van Schouten en Kolnaar is, dat het is opgezet als een betoog. Er staan meer betogende stukken in de bundel. Het aardigste betoog vind ik de beschouwing van Renkema over 'Overheid, taalbeleid en tekstwetenschap'. Het taalbeleid van de overheid wordt door Renkema aangevallen in een paragraaf die de veelzeggende titel 'dirigisme zonder inzicht' heeft meegekregen. In het tweede deel van zijn artikel maakt Renkema reclame voor de nieuwe opleiding tot communicatieconsulent, die de letterenfaculteit biedt. Een communicatieconsulent heeft mij altijd een vreemde vogel uit de diergaarde geleken. Er is ook nog niemand die een communicatieconsulent in het Tilburgs Hogeschoolblad

wild heeft mogen aanschouwen. In dat opzicht lijkt die consulent ook op de alternatieve theorie van Schouten en Kolnaar: we kunnen er veel heil van verwachten, maar we moeten eerst nog maar eens zien wat er van komt.

En tóch zit de reclameboodschap van Renkema goed in elkaar. Aan een paar afschuwelijke voorbeelden laat hij zien hoe slecht overheidsambtenaren hun stukken componeren. Daar is een invasie van communicatieconsulenten zeer gewenst!

Overigens heeft Renkema zijn boodschap zo boeiend gebracht, dat één conclusie voor de hand ligt. De Tilburgse hogeschool huisvest in ieder geval al één 'proto-communicatieconsulent': Renkema zelf. Van hem wil ik graag nog wat meer stukken lezen.

Karel Soudijn Overheidsbemoeienis. Opstellen uitgegeven ter gelegenheid van het 11de lustrum van de Katholieke Hogeschool te Tilburg.

Kluwer, Deventer, 1982, xi + 314 biz.

Prijs ^ 6 5 , - .

met de minister betrekken. Zo is men er van overtuigd, dat er meer verscheidenheid en flexibiliteit in de studieduur en studie-opzet aangebracht zal moeten worden. Dat betekent bevordering van modulair onderwijs en part-time onderwijs, zodat de studie opgesplitst kan worden in kortere cursussen met deeldiploma's of certificaten. Het onderwijs moet de gelegenheid worden geboden om deze alternatieve onderwijsvormen verder te ontwikkelen, aldus de HBORaad.

Zelfhulpgroepen onderzocht De zelfhulpgroep is geen volledig nieuw verschijnsel. Een groep als Anonieme Alcoholisten (AA) bestaat al meer dan 45 jaar. Wel hebben de zelfhulpgroepen gedurende de laatste tijd een explosieve groei door gemaakt. Het leeuwendeel van de groepen is tijdens het afgelopen decennium opgericht.

Pieter van Harberden, Robert Lafaille en Jo Neve presenteerden onlangs het eindverslag van het onderzoek "Zelfhulpgroepen in Nederland". Daaruit blijkt dat zelfhulpgroepen zich niet afzetten tegen de bestaande professionele hulpverlening. In tegendeel, ze zien hun zelfhulpinitiatief vooral als een aanvulling op die professionele hulp. Slechts een minderheid beschouwt de eigen zelfhulpgroep als een alternatief.

Het antiprofessionalisme in zelfhulpgroepen, dat in veel publikaties over zelfhulp ten tonele wordt gevoerd, is dan ook in belangrij-

ke mate een fabeltje, aldus de onderzoekers.

Het onderzoek is verricht door de Projectgroep Zelfhulp, een samenwerkingsverband tussen de faculteit sociologie, IVG en IVA. De resultaten van het onderzoek zijn met name voor politici en beleidmakers interessant in een tijd dat de grenzen van de professionele hulpverlening in zicht komen.

In het onderzoek zijn een zestigtal zelfhulpgroepen onderzocht. De groepen die zich met zelfhulp bezig houden vormen een kakelbont gezelschap. Om enkele voorbeelden te noemen. Anonieme Alcoholisten (AA), Bewust Ongehuwde Moeders (BOM), groepen voor fobielijders, voor lijders aan hoge bloeddruk en voor vrouwen die een borstamputatie hebben ondergaan.

De groepen die onder de noemer zelfhulp opereren in het land van "Welzijn en Geluk" vertonen onderling veel overeenkomsten, maar ook verschillen. Zo zijn er groepen te onderscheiden die zich geformeerd hebben rond problemen op somatisch gebied, andere rond psychische problemen en weer andere rond problemen op sociaal terrein. Sommige groepen werken geheel zelfstandig, andere daarentegen werken vanuit een organisatie. Zo is de landelijke organisatie VIDO een koepel voor de groepen van Vrouwen In De Overgang. Ook naar doelstellingen en activiteiten verschillen de groepen van elkaar. Sommige zijn gericht op belangenbehartiging, andere houden zich bezig met hulpverlening en weer andere zijn slechts uit op onderling contact en gezelligheid, aldus de onderzoekers.

L

Uit de Universiteitsbladen UK-GRONINGEN De Stichting Studentenhuisvesting (SSH) in Groningen wil voortaan ook gaan bouwen en verhuren aan niet-studerende Jongeren. In haar nieuwe beleidsnota verdedigt de stichting dit standpunt. Belangrijkste argument is dat zij meent dat studenten niet meer tot een maatschappelijk geïsoleerde groep behoren. Deze maatschappelijke verschuiving heeft ook in het landelijk beleid haar invloed gehad bij de overheveling van studentenhuisvesting van het Ministerie van Onderwijs en Wetenschappen naar het Ministerie van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening. De laatste hindernis die de Stichting moet nemen is de nodige universitaire organen overtuigen. Tilburg heeft onlangs eenzelfde diskussie gekend. Alleen ging dat precies andersom. De raad nam een motie aan met een ongeveer dezelfde strekking als het standpunt van de Groningse SSH. De Tilburgse SSH is echter nog niet tot uitvoering van de motie overgegaan.

UTRECHTS UNIVERSITEITSBLAD Nu we het toch over inkomens hebben.

De algemene Rekenkamer meldt dat in 1980 zo'n 7 miljoen te veel en zo'n 5,5 miljoen te weinig aan studiebeurzen is uitgekeerd. Dit op een totaal bedrag van 1.077.401.000 gulden. Percentagegewijs valt de schade dus nogal mee. Toch heeft men onder meer gemeend de centrale direktie van de afdeling studiefinanciering met 16 personen te versterken. De uitbreiding is ook noodzakelijk omdat het aantal aanvragen gestaag is toegenomen tot zo'n 700.000 in 1980. Overigens wie denkt nog wat geld te goed te hebben heeft het mis. "Die bezwaren van de Rekenkamer zullen niet tot gevolg hebben

dat het rijk de foutieve betalingen van 1980 korrigeert. Daarvoor ontbreekt de kapaciteit en ook vindt de minister het niet betamelijk na zo lange tijd de te veel betaalde bedragen terug te vorderen".

In een eerder nummer berichtte ik al dat de voorzitter van het Utrechtse College van Bestuur, Ginjaar, ook lid is van de Eerste Kamer. De Universiteitsraad van Utrecht meende, middels een motie, dat dit niet verenigbaar kan zijn met het besturen van een Universiteit. Deze week legde het CVB de wens van de Raad naast zich neer. Het argument: "Wij moeten altijd beschikbaar zijn voor bestuurszaken. Dan mogen we in zekere mate ook andere taken vervullen die tijd vragen".

Bij dit antwoord voegde het CVB een lijstje van nevenfunkties. Dat zijn er nogal wat.

WAGENINGS HOGESCHOOLBLAD Deze week een uitsmijter over de aktiviteiten van de Studium Generale. Interessant is een tentoonstelling over serendipisme. Hiermee wordt bedoeld de gave om door toeval en intelligentie een vondst te doen, waar je niet naar op zoek bent.

Verschillende van dergelijke uitvindingen (telefoon, X-stralen, etc.) worden geëxposeerd op zo'n manier dat de situatie duidelijk wordt waarin de vondst werd gedaan.

Er moet nu ook een "derde fase" komen. Dit schrijft de minister van Landbouw en Visserij in zijn toelichting op de begroting voor komend jaar. Die nieuwe fase is bedoeld voor afgestudeerden uit het hoger agrarisch onderwijs. Deze fase moet in de plaats komen voor het nu al bestaande Post Academisch Onderwijs

vervolg op pagina 7 15 oktober 1982

Vertrouwensman Erwin Eij:

"De noodzaak van een laatste reserve is wel aangetoond"

Erwin Eij

Zoals gezegd, het eerste half jaar heeft bijna niemand gebruik gemaakt van de diensten van vertrouwensman Erwin Eij. Eij wilde zich ook niet te aktief en wervend opstellen, hij nam een afwachtende houding aan. Hij verklaart de aanvankelijke stilte rond zijn functie uit een misverstand dat bij zijn benoeming is gerezen. De toenmalige voorzitter van het College van Bestuur, Verster, beperkte de taakomschrijving van de vertrouwensman tot de mogelijkheden die zich kunnen voordoen als een personeelslid van de hogeschool tevens zitting heeft in bepaalde democratische overlegorganen als bijvoorbeeld de hogeschoolraad. Eij denkt dat deze, overigens niet korrekte, uitleg van de vertrouwensfunktie in het begin verwarring heeft gesticht en de mensen bij zijn deur vandaan heeft gehouden.

Eij heeft overigens niet de moeite genomen om veel te veranderen aan deze verkeerde beeldvorming. Hij vond en vindt dat de vertrouwensman zich op de achtergrond moet houden en niet uit moet zijn op een te nadrukkelijke profilering.

Pas na een half jaar kwam er schot in de zaak. De ene kwestie volgde de andere op, de vertrouwensman kreeg opeens handenvol werk en zat niet meer stil "eigenlijk tot nu toe". Eij: "Op een gegeven moment was het bij een bepaalde dienst een grote rotzooi. Die was er allang, maar plotseling kookte het zo over dat er iets moest gebeuren. Niemand wist precies wat er aan te doen. Er volgden disciplinaire maatregelen, er dreigden zelfs ongelukken. En toen ben ik erbij betrokken door de mensen die het meest bedreigd werden door de situatie. Het heeft toch wel een week mijn volle aandacht gevraagd om die zaak weer in de rails te krijgen. Dat is uiteindelijk vrij aardig gelukt. Maar het was nog niet zover of een tweede kwestie elders op de hogeschool diende zich aan. En toen was de bal aan het rollen".

Erwin Eij omschrijft zijn taak als die van de laatste reserve. "Ik heb meteen afspraken gemaakt met de mensen die verwante en deels zelfs overlappende functies vervullen. Met de bedrijfsarts, de personeelsconsulenten, en de vertrouwenslieden van de vakbond. Zij oefenen hun functie uit zoals zij denken dat het goed is. Ik ga daar niet tussendoor fietsen. De normale procedures moeten in de normale gevallen ook geacht worden voldoende te zijn voor het behartigen van ieders belangen. Daar waar dat niet het geval blijkt te zijn verschijn ik ten tonele.

Allereerst door te proberen een uit de hand gelopen arbeidssituatie weer in het juiste spoor te brengen, binnen de normale procedures. En daar waar de procedures geen uikomst bieden en je in een zwart gat valt, probeer ik met voorstellen een rechtvaardige oplossing te zoeken.

Tliburgs Hogeschoolblad

Eind 7980 benoemde het College van Bestuur studentenpastor Erwin Eij tot eerste vertrouwensman voor het personeel van de Tilburgse Hogeschool. Aanvankelijk had Eij weinig te doen, pas het laatste half jaar kreeg hij zijn handen vol met het oplossen van vastgelopen werksituaties.

De hulp van de vertrouwensman wordt meestal ingeroepen als alle andere overlegmogelijkheden hebben gefaald. Erwin Eij beschouwt zichzelf dan ook als laatste reserve. Hoe kijkt hij terug op twee jaar puinruimen?

En natuurlijk maak ik in het laatste geval melding van het ontbreken van een deugdelijke procedure".

Volgens Eij is hij afhankelijk van het "piepsysteem": een medewerker die in een moeilijk parket is geraakt zendt een signaal uit naar de vertrouwensman. Deze gaat dan eerst eens bekijken waar nu precies de schoen wringt en hij probeert zijn 'cliënt' een advies te geven ten aanzien van de procedure. Hij helpt de betrokkene in contact te komen met de aangewezen funktionarissen en ziet erop toe dat de verdere afwikkeling correct en snel genoeg verloopt.

Eij: "In principe sta ik aan de kant van degene die een beroep op me doet. Al ga ik niet iemands advocaat spelen. Als het echt op belangenbehartiging aankomt kan ik iemand wel in kontakt brengen met een advokaat van buiten de hogeschool. Dat is ook gebeurd. Zogauw het een zaak wordt die via de normale procedures kan worden afgewerkt zoek ik daarin ook de oplossing, zo snel mogelijk. Maar zolang de procedure niet vastligt sta ik aan de kant van degene die bij me komt klagen. Dat weerhoudt mij trouwens niet om een rechtvaardige eindbeslissing als redelijk aan een dient voor te stellen, ook als dat voor hem niet zo leuk uitpakt. Dat hoort ook tot mijn taak.

In ben dan niet neutraal maar toon me verantwoordelijk voor een goede afwikkeling van de zaak."

Er bestaan, vindt Eij, nogal wat lacunes in het procedureel instrumentarium om mensen tot hun recht te laten komen.

Soms steekt ook de organisatie van een vakgroep of afdeling zo slecht in elkaar dat het personeel wel in de problemen móet raken. Erwin Eij voelt er niet veel voor om met konkrete voorbeelden voor de dag te komen.

Het rapport dat hij onlangs over zijn functioneren heeft uitgebracht beschrijft enkele gevallen zonder dat er namen worden genoemd "maar de goede verstaander weet meteen over welke afdelingen ik het heb". Het rapport is daarom vertrouwelijk en mag niet worden geciteerd. Toch schildert Eij, om zijn werkterrein wat aanschouwelijker te maken, een denkbeeldig geval zoals zich dat gemakkelijk zou kunnen voordoen.

"Er komt een vent bij een vakgroep binnen als medewerker en er worden afspraken gemaakt over zijn carrièreplanning.

Maar op een gegeven moment worden die afspraken, die Informeel zijn vastgelegd met de professoren of met de secretaris van de faculteit, doorkruist door niet controleerbare besluitvorming met betrekking tot onderwijslast, onderzoekslast, enzovoorts. Vanuit het hoogleraren korps worden daar dan gewoon

dictaten op tafel gelegd in een vakgroepsvergadering. Die vergadering heeft volgens de WUB het recht om beslissingen te nemen die afwijken van wat een hoogleraar voorstelt. Maar als er op een faculteit geen reglement van besluitvorming overeenkomsig die WUB is, en dat komt vaak voor, dan bestaat er binnen de kortste keren tramelant. De zwakkeren hebben geen poot om op te staan en'^zijn overgeleverd aan de sterken. Er zijn lieden die zich daarin schikken, dat zijn de brave jongens die op den duur best aan hun trekken zullen komen.

Maar lieden die lastig zijn en de formele weg bewandelen en zeggen dat het zo niet kan, die worden dan van alle kanten gepakt. Dat is waar ik tegenaan loop.

Herhaaldelijk".

Dit voorbeeld kan natuurlijk niet gelden voor de niet-wetenschappelijke diensten van de hogeschool. En juist daar heeft vertrouwensman Eij het meeste mee te maken gehad. Daar spelen minder problemen van procedurele aard. Wel blijken, aldus Eij, bij het steeds groter worden van de diensten de functionarissen niet meer in staat om de taak van de behartiging van het personeelsbelang nog voldoende te vervullen. "Mensen groeien soms mét hun dienst boven hun plafond uit. Dat mag je de mensen niet verwijten, zoiets gebeurt gewoon. Oorzaak zijn de toenemende bureaucratisering en een te automatisch promotiebeleid. Of het niet op tijd veranderen van een organisatiestructuur; de ellenlange procedures om daar iets aan te doen zijn vaak funest, soms gaan er drie, vier jaar overheen. De organisatie suddert maar wat voort en voor sommige mensen is dat gewoon levensgevaarlijk. Dat is gebleken."

Zijn dit soort problemen op een universitaire instelling groter dan elders, bijvoorbeeld in het bedrijfsleven?

Eij: "Dat kan ik niet beoordelen. Ik heb weinig ervaring buiten de hogeschool.

Maar om nou te zeggen dat het hier de pan uitrijst? Wat ik hier vooral ontmoet is een overmaat van goede wil en een onderschatting van een goede procedurele organisatie. Er wordt soms teveel te goeder trouw geregeld op een manier die naderhand geweldige moeilijkheden kan veroorzaken. Nu de hogeschool is uitgegroeid tot een groot bedrijf kan dat niet meer."

Enwin Eij vindt het overigens niet gemakkelijk om te blijven wijzen op de procedurele hiaten die hij heeft blootgelegd. Al rekent hij dat tot een van zijn belangrijke taken. "Zogauw het individuele probleem is opgelost en de stoom is van de ketel, dan herneemt alles zijn gewone loop. Als ik ergens een organisatorisch probleem heb geconstateerd wil ik weten

,

wie daar iets aan gaat doen en hoe. Het is dan zaak om de voortgang van dat proces in de gaten te houden. Maar, nogmaals, ik kan het moeilijk opbrengen om daar steeds maar achterheen te zitten.

Dat is helaas mijn sterke kant ook niet. Ik moet me er steeds toe dwingen. Maar als het niet gebeurt zullen zich bij diezelfde vakgroep of dienst binnenkort dezelfde problemen voordoen. Dat is zeker".

Maar het l<an toch niet de bedoeling zijn de vertrouwensman allerlei organisatorische mankementen uit de weg te laten ruimen? Eij/ "Ik hoop ook dat het Personeelsoverleg de motor wordt achter de noodzakelijke veranderingen."

Eij heeft tot nu toe vier grote 'gevallen' te behandelen gehad. Van drie gevallen durft de vertrouwensman te beweren dat ze naar ieders tevredenheid zijn opgelost.

Het vierde loopt nog. Op jaarbasis heeft de vertrouwensfunctie een kleine tweehonderd uren werk gekost, iets meer dan tien procent van de werktijd van een fulltimer. Erwin Eij werkt per week acht en twintig uur als studentenpastor op de hogeschool. Hij kan een gedeelte van de vertrouwensfunctie er wel bij hebben, maar kan het toch niet in zijn eentje aan.

Toen het instituut vertrouwenslleden werd ingesteld hoopte men dat het niet tot de aanstelling van een nieuwe arbeidskracht hoefde te komen. "Dat zal ook wel lukken. Op één voorwaarde, dat ik er op korte termijn een collega bijkrijg.

Die tweede man of vrouw is ook zo nodig omdat ik mij net iets te weinig vertrouwd voel met de meer informele gang van zaken binnen de faculteiten. Als je met z'n tweeën bent kun je bovendien de vertrouwelijkheid met iemand delen. Dat kan ik nu niet. Op dit ogenblik worden er al mensen gepolst voor die tweede vertrouwensfunctie".

Concluderend stelt Eij dat het benoemen van een vertrouwensman zinvol is gebleken. Hij is ook tevreden over de rechtspositie die aan deze functie ten grondslag ligt. De vertrouwensman kan alle inlichtingen inwinnen die nodig zijn voor z'n onderzoek, ieder personeelslid is verplicht hem zoveel mogelijk inlichtingen te verschaffen, de vertrouwenspiersoon is "bevoegd om zich inzage te verschaffen in alle ambtelijke stukken waarvan hij gegeven het hem voorgelegde probleem, kennismaking noodzakelijk acht". Er is dan ook geen reden, vindt Eij, om het statuut in deze te veranderen.

Ook al, omdat hij van de zijde van het bestuur geen enkele tegenwerking heeft ondervonden. "De benadering van het College van Bestuur en ook van de secretaris is tot nu toe geweldig coöperatief geweest". Het optreden van hogeschoolsecretaris Hopman is in het verleden vaak aanleiding geweest tot felle verwijten. De instelling van het instituut vertrouwensman heeft daarmee zeker ook het een en ander van doen. Eij: "Ik had ook wel mijn bedenkingen bij het functioneren van secretaris Hopman, dat was niet altijd even gelukkig. Maar zover ik als vertrouwensman met hem te maken heb gehad vind ik dat 't erg meevalt. Ik voel mij in mijn taak echt serieus genomen. Ik heb daar geen klagen over."

Twan Geurts 15 oktober 1982

Een confrontatie tussen twee vormen vaii dromen A

Prof. Lefertouwer over Religie en Politiek De gedachte, dat het einde van de religie niet lang meer op zich laat wachten, is vooral door de grootscheepse ontkerkelijking sinds de vijftiger jaren populair geworden. Of men het toejuichte of betreurde, vast stond dat de godshuizen, gezien de snelheid waarmee ze leegstroomden, binnen afzienbare tijd ontvolkt zouden zijn. Deze profetie is echter niet in vervulling gegaan. De belangstelling voor religie is de laatste jaren alleen maar toegenomen. Iedereen kent de belangrijke rol van de kerken in Polen en in Latijns-Amerika; in ons land is het IKV een goed voorbeeld van de maatschappelijke betekenis van de godsdienst. De Frankfurter Buchmesse geeft eenzelfde beeld.

Het einde van de religie is nog lang niet in zicht.

Buro Buitenland heeft met haar lezingencyklus over Religie en Politiek dan ook een zeer aktueel onderwerp aangesneden. In zes voordrachten wordt ingegaan op de politieke aspekten van het Christendom, de Islam en het Boeddhisme en op de relatie tussen religie en ontwikkeling. Bovendien kan men zich voor f 15,- in het bezit stellen van een kolossale dokumentiemap met achtergrondliteratuur bij de verschillende onderwerpen. De kwaliteit van de meer dan vijftig daarin verzamelde artikelen is goed, alleen zijn sommige teksten - althans in mijn eksemplaar - zo slechts afgedrukt, dat je ze eigenlijk niet kunt lezen.

De se. ,^, ging woensdag 6 oktober van start met een algemene inleiding op het thema religie en politiek, door prof. L. Leertouwer, hoogleraar voor de algemene godsdienstgeschiedenis en vergelijkende godsdienstwetenschap aan de Rijksuniversiteit te Leiden. Hij bracht een goed verhaal, dat hij ook smakelijk wist op te dienen met ondermeer een aantal kruidige opmerkingen aan het adres van de confessionele politiek.

VAN A G T ^ H H H H Ü i ^ i ^ H i Beoefenaren van de godsdienstwetenschap streven, als we Leertouwer mogen geloven, naar een zo groot mogelijke objectiviteit. Religie en politiek vormen echter een thema waarbij je juist terwille van de objectiviteit geen verstoppertje mag spelen met de eigen vooroordelen. Hij waarschuwde zijn gehoor er dan ook voor dat zijn belangstelling voor het thema voortkwam uit een hardgrondige hekel aan wat men "christelijke politiel<" noemt. Die afkeer is bij hem van godsdienstige aard. "Ik voel mij als christen in hoge mate gekompromiteerd door de van christelijke politiek uitgaande suggestie dat, om het maar eens cru te zeggen. God op mr. A.A.M, van Agt zou stemmen, als Hij dat kon". Ook de ontmoeting van de Paus en Arafat, als vleeswording van de relatie tussen religie en politiek, doet hem gruwen. "Dit is een ontmoeting tussen dubieuze politici, en heeft niets te maken met een ontmoeting tussen religie en politiek".

Na deze vooroordelen te hebben gelucht, gaf Leertouwer de weg vrij voor zijn meer objectieve beschouwing. Al snel blijkt Tilburgs Hogeschoolblad

dat er niet zoiets bestaat als de relatie tussen de religie en de politiek. Het verschijnsel kan zich op allerlei manieren voordoen: een religie kan de politiek afwijzen of juist omhelzen; ze kan de politiek overheersen, maar er ook aan onderworpen zijn. Een algemeen verhaal hierover levert dan ook niet meer op dan een sterk vereenvoudigd model van de mogelijke betrekkingen die politiek en religie kunnen aangaan.

Een eerste onderscheid dat men dan dient te maken is dat tussen religie en politiek als theoretische ideeënstelsels en als konkrete instituties. Op beide nivo's kunnen hun betrekkingen heel verschillend zijn. Dezelfde religie kan in haar theorieën heel andere relatie tot de politiek hebben, dan het instituut dat in naam van die religie werkzaam is. In het Christendom is bijvoorbeeld de bijbelse houding ten aanzien van het poiitieke niet gelijk met de wijze waar op de kerk in de wereld van de politiek haar stellingen betrekt. Deze spanning vind je bij alle godsdiensten. De reden daarvoor is dat geen enkele religie een blauwdruk kan verschaffen, waarmee uit de theorie van de godsdienst rechtstreeks de politieke daden worden gedestilleerd. Deze politieke vaagheid van de religie wordt van bijzonder belang, zodra een godsdienst de pretenties van een multinational gaat voeren en in de internationale politiek gaat. Bij de realistische belangenafweging die dan plaatsvindt is ideologische vaagheid van de godsdienst uiterst profijtelijk. Een klassiek voorbeeld hiervan is volgens Leertouwer de encycliek (dat is een pauselijke brief aan alle gelovigen) Libertas Praestantissimum, van Paus Leo XIII. De tekst daarvan is zo subtiel in elkaar geknutseld, dat ze werkelijk op iedere wijze kan worden uitgelegd: "een juweel van vatikaanse diplomatie".

Leertouwer citeert: "Van de verschillende regeringsvormen verwerpt de kerk geen enkele, die geschikt is om het welzijn van de onderdanen te verzekeren: zij wenst slechts - de natuur zelf vereist - dat deze tot stand wordt gebracht zonder dat iemand kwaad wordt gedaan en vooral zonder dat de rechten van de kerk worden geschonden".

Let wel, de kerk ve/we/"pf geen enkele regeringsvorm, zij wenst slechts (ze eist

^

/>

/\

/^

^a

A FARLEMMtiT

nieti) dat veranderingen tot stand komen zonder iemand kwaad te doen. Leertouwer: "Zo kon zelfs de totalitaire staat van Hitler geschikt worden geacht om het welzijn van de onderdanen te verzekeren - zo kunnen revoluties worden erkend als de slachtoffers eenmaal begraven zijn en bestreden, als ze de belangen van de kerk aantasten".

MACHT H H i ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ Leertouwer stelt voor om religie en politiek op te vatten als elementen van kuituur, dat wil zeggen als vormgevingen van menselijk leven en samenleven. De religie ordent de wereld, of zelfs het heelal, naar het model van de droom die haar bezielt. De politiek ordent de samenleving aan de hand van ideeën, die meestal ook van een droom ontleend zijn. Waar zij elkaar raken vindt een konfrontatie plaats tussen twee vormgevingen van dromen.

Beide kennen ze het probleem, dat van tijd tot tijd maatregelen moeten worden genomen om de droom tegen de werkelijkheid te beschermen. Dromen moeten georganiseerd worden om te kunnen overleven: de religie wordt een instituut en het gevaar bestaat dat droom en instituut met elkaar worden vereenzelvigd.

Religie verandert in politiek, wanneer het instituut de droom welke zij moet beschermen gaat overheersen. Ook hier een mooi voorbeeld: de grootinquisiteur van Dostojewski. Deze kwam voor de keuze te staan, of hij de op aarde teruggekeerde Christus als ketter moest laten verbranden, om zo het instituut kerk te redden, dan wel hem zou laten lopen en zo bijdragen tot de ondermijning van het instituut. Ofwel: de droom van de religie bezorgt het instituut soms een slecht geweten.

Op zijn interessantst was prof. Leertouwer toen hij zijn luisteraars uitnodigde om het fenomeen van de religie eens te bekijken onder het aspect van de macht.

Zijn leermeester, de grote fenomeloog G. Van der Leeuw, had het objekt van de religie al ooit omschreven als "dat wat macht heeft". Het uitoefenen van een of andere vorm van macht is inderdaad een van de karakteristieke funkties die alle goden gemeen hebben. Je zou religies daarom kunnen opvatten als instellingen, die een antwoord geven op de vraag "wie is eigenlijk de baas in de wereld?"

Ook in het Christendom wordt gehoopt dat "Uw wil geschiede" en men schrijft er aan God het koningschap, de macht en de autoriteit bij uitstek toe. Een definitie van religie, waaraan het element van de macht ontbreekt, is volgens Leertouwer dan ook niet langer volledig. Maar

het begrip macht is een algemeen en onontkoombaar verschijnsel in de natuur en in het samenleven van mensen. Het zou vreemd zijn als de religie zich daar niet mee bezig hield. De godsdienstige belangstelling voor macht verklaart waarom religie en politiek in geen enkele kuituur strikt gescheiden wegen gaan. Ook in de politiek gaat het immers om de vraag wie de baas is in de wereld. Politiek en religie zijn allebei om macht bezorgd en daarom komen ze elkaar altijd weer tegen, soms als bondgenoten, soms als tegenstanders.

Na deze soms mild-ironische, "objektieve" beschouwing over de verhouding van religie en politiek, waarbij Leertouwer de hautaine glimlach van een superieure wetenschappelijke observator niet altijd kan onderdrukken, koos hij tenslotte ook zélf stelling in de zaak. Daarvoor haalde hij de goede oude Karl Popper maar weer eens van stal, een filosoof die vooral door verstandige en zich voor "redelijk" uitgevende mensen wordt gelezen. Bekend is hij om zijn utopie van de "open society", een ideaal samenlevingsverband van mensen, waar de beslissingen uitsluitend in redelijk overleg worden genomen, zodat de overheersing en de macht in de mate van het mogelijke zijn uitgeschakeld. Een glimp van de open society licht soms op bij religieus bewogen mensen als Martin Luther King of Dom Helder Camara. Hoewel zij zelden slagen in hun ondernemingen, houden ze de overtuiging levend dat de droom van de religie niet persé bedrog hoeft te zijn. Natuurlijk is de open society ook een droom. Maar als alle denkbare alternatieven levensgrote bedreigingen voor het mensdom inhouden, acht Leertouwer het de moeite waard om de relatie tussen religie en politiek telkens weer aan dit criterium te toetsen. Met de uitnodiging om dit in het vervolg van de cyclus te doen besloot hij zijn voordracht.

Een prima verhaal, deze opening van de serie over religie en politiek. Als dit zo door gaat is het niet ondenkbaar dat er weer eens een echt goede lezingencyclus te beluisteren valt. Het projekt van Bureau Buitenland verdient dan wél wat meer belangstelling, dan bij de eerste lezing het geval was.

Ronald Jeurissen Religie en Politiek, cyclus georganiseerd door Bureau Buitenland van de KHT, iedere woensdag t.m. 10 november 1982, 13.30 - 15.30 uur, zaal AZ-8.

Er volgen nog lezingen over de relatie tussen politiek en, achtereenvolgens de Islam, het Boeddhisme, het Christendom en de ontwikkelingsproblematiek.

15 oktober 1982

Rechtswinkels kunnen de vraag nauwelijks aan.

Je recht halen? Eerst een bram betalen!

Bezuinigen op rechtshulp icomt hard aan

De voorstellen van Minister De Ruiter van Justitie om te bezuinigen op de rechtshulp zijn bij de sociale hulpverleners hard aangekomen. Doorvoering van zijn plannen betekent een afbraak van het stelsel van sociale rechtshulp zoals dat in de afgelopen dertien jaar is opgebouwd. Nadat met veel moeite de rechtshulp voor iedereen bereikbaar is geworden zal er opnieuw een drempel ontstaan. De zwakste groepen in onze samenleving zullen hier de dupe van zijn. Terwijl door de economische crisis de behoefte aan sociale advocatuur en Buro's voor Rechtshulp voortdurend toeneemt denkt de regering aan inkrimping van deze voorzieningen.

Hoe er op de rechtshulp bezuinigd gaat worden staat nog niet precies vast. Dit jaar zal de post pro deo-zaken (rechtshulp die de overheid betaald) met veertig miljoen gulden worden overschreden.

Dit tekort moet in enkele jaren worden weggewerkt. De voorstellen van minister De Ruiter komen neer op een eigen bijdrage van vijftig gulden. De inkomensgrens waaronder "gratis" rechtshulp mogelijk is zal worden verlaagd. Bovendien zal de regering voor bepaalde zaken gefinancierde rechtshulp afschaffen.

Steeds minder mensen zullen in staat zijn hun recht te halen. Terwijl juist de groep met de laagste inkomens daar steeds meer behoefte aan heeft. Huurgeschillen en ontslagen zijn aan de orde van de dag.

De rechtswinkel en Buro's voor Rechtshulp kunnen de vraag nauwelijks aan.

Hun wachtkamers zitten overvol en er is een enorm tekort aan personeel. Een gevolg hiervan is dat er steeds bureaucratischer gewerkt moet worden. Papieren schema's nemen de persoonlijke aandacht over. Voor zaken zoals het begeleiden van actiegroepen en het geven van voorlichting is al helemaal geen tijd meer.

SOCIALE A O V O C A T E N M H ^ ^ ^ Voor de sociale advocatuur heeft De Ruiter ook zijn plannen. Als hij zijn zin krijgt zal de regering de vergoedingen voor de pro deo-advokaten veranderen. Voor elke soort zaak (bv. echtscheiding of een arbeidszaak) komt een vaste vergoeding te staan. Dit in tegenstelling tot de betaling naar verrichting waar deze advocaten zelf voor pleiten.

Dit systeem van vaste vergoedingen zal de sociale advocatuur niet in de koude kleren gaan zitten. Het gemiddelde inkomen van een pro deo-advokaat ligt rond de 1700 gulden per maand. Hiervoor is deze dan wel meer dan veertig uur per week bezig. De animo voor sociale advocatuur als specialisme neemt sterk af.

Van diegenen die het wel kiezen stappen er veel na een paar jaar over op de commerciële advocatuur. Logisch want voor eenzelfde of minder inspanning verdienen zij hier-veel meer.

Tilburgs Hogeschoolblad

PROTESTi Uit protest tegen de bezuinigingsplannen hebben de Buro's voor Rechtshulp, de wetswinkels en de sociale advocaten in de week van 13 september landelijk actie gevoerd. De plannen van De Ruiter betitelen zij als "te ondoordacht". Invoering daarvan op 1 januari 1983 zoals de bedoeling is vinden zij veel te snel. Naar hun mening is het stelsel van sociale rechtshulp nog in opbouw. "Voordat het systeem echt goed werkt slaat het bezuinigingsmonster al toe", aldus de actievoerders.

In de actieweek stelden de sociale rechtshulpverleners een aantal eisen op. De belangrijkste hiervan zijn: Gratis rechtshulp tot de ziekenfondsgrens. In elke wijk een rechtshulp-praktijk en geen bureaucratisering van de Buro's voor Rechtshulp.

Verder willen zij een aanvaardbaar inkomen voor de sociale advocaten en ruimte voor niet-individuele rechtshulpverlening. Dat de overheid met deze eisen rekening houdt lijkt erg onwaarschijnlijk.

Voorlopig wordt in Den Haag enkel nog aan terugdringing van de tekorten gewerkt.

In Tilburg is dertien jaar geleden (1969) Nederlands eerste rechtswinkel opgericht: de Juridische Eerste Hulp Bij Onrecht. Daarna heeft Tilburg er nog een aantal andere sociale rechtshulpverleners bijgekregen; advocatenkollektieven en een Buro voor Rechtshulp. Behalve rechtswinkel wordt de juridische EHBO ook wel wetswinkel genoemd.

In de wachtkamer van de juridische EHBO (Stadsstraat 2, op de hoek met de Bisschop Zwijsenstraat) liggen op enkele planken stapels folders, voorlichting van ministeries. De cliënten die hier zitten te wachten totdat ze in de 'balie' geroepen worden, kunnen hier al erg veel informatie uithalen. In de balie zit een juridisch en een maatschappelijk medewerker die proberen het probleem van de cliënt op te lossen. Problemen die meer tijd en aandacht nodig hebben worden naar de spreekuren doorverwezen. Die spreeku-

ren zijn van 14.00 tot 20.00 uur elke maandag, dinsdag, woensdag en donderdag. De rechtswinkel heeft zo'n vijftig medewerkers. Allemaal vrijwilligers, waarvan drie fulltime. Eén vrijwilliger houdt zich bezig met de begeleiding van een klant tot het probleem is opgelost.

Sommige vrijwilligers hebben een sp>ecialisatie, zoals bijvoorbeeld vreemdenlingenrecht of sociale verzekeringswetgeving. De rechtshulp is nu nog volledig gratis; de juristen krijgen geen salaris.

Zelfs hun pilsje betalen ze zelf! Onkosten die voor een cliënt worden gemaakt kunnen wel worden gedeclareerd.

STUDENTEN^Mü^^HBH^ De meeste vrijwilligers zijn studenten van de Katholieke Hogeschool Tilburg. Alhoewel het ze financieel niets oplevert hebben ze er veel lol in. De voldoening bij het helpen van mensen en de ervaring die ze al werkende opdoen is ze veel waard.

Tiny Kox: "Het is goed omdat je niet aan een domme theorie bezig bent." Hij is één van de fulltime krachten van de juridische EHBO. "Bovendien is het prettig om je nuttig te maken voor de mensen die je studie betalen".

Van de Hogeschool uit is er nooit veel interesse getoond voor de juridische EHBO. Wel hebben enkele docenten zich er privé mee bemoeid. Studiecompensatie is er tot nu toe nauwelijks geweest voor de actieve studenten. Een keer scheelde het een student een scriptie voor een keuze vak en een keer scheelde het iemand een stuk zelfwerkzaamheid voor Strafrecht. Tijd om voor de EHBO te werken is er voldoende. In de toekomst met die Tweefasenstructuur wordt het moeilijker. Over Recht mag je dan maximaal zes jaar doen. Toch verwacht Tiny Kox niet dat er een tekort aan medewerkers komt. Met de Hogeschool heeft hij contact opgenomen over mogelijke officiële studiecompensatie voor studenten die voor de Wetswinkel werken; bijvoorbeeld door een langere studieduur toe te staan of door vrijstellingen te verlenen.

Het moet niet zo zijn dat het hierdoor aantrekkelijk wordt om voor de Rechtswinkel te gaan werken. Van de KHT is nog geen reactie binnen op deze aanvraag. Professor Konijnebelt (Willem

vervolg van pagina 4 Uit de Universiteitsbladen (PAO). Van diegenen die PAO volgen in Wageningen is nu al zo'n 2/3 aan dit ministerie verbonden. Overigens mogen ook pas afgestudeerden en afgestudeerden die al sinds langere tijd hun vak niet kunnen uitoefenen deelnemen aan een PAO-cursus. Dit overeenkomstig de wens zoals die vorig jaar in de Tweede Kamer werd geuit.

QUOD NOVUM Zes studenten, allen lid van het Rotterdamsch Studenten Corps, hebben deze week een kort geding dat aangespannen werd door de Stichting Studentenhuisvesting verloren. Zy moeten binnen 4 weken hun flat verlaten. Bovendien worden de kosten van het geding op hen verhaald. De Stichting is het gedrag van de studenten "goed beu". Gröllers, direk-

voor vrienden) vertelde dat de vaste examencommissies van Nederlands Recht en van Fiscaal en Juridisch Recht hierover nog voor het einde van het semester zullen beslissen. Dat is vóór 1 januari 1983. Hij staat zelf ook positief tegenover het instellen van comp>ensaties.

Er zijn tot nu toe altijd voldoende studenten geweest die mee wilden werken. Per jaar komen er ongeveer tien tot vijftien nieuwe bij. Dit jaar zijn er al ongeveer zeven nieuwe vrijwilligers bijgekomen. De sfeer op de EHBO is zo dat de nieuweling óf na twee weken wegloopt óf voor heel lang blijft. "Er zijn altijd nieuwe medewerkers welkom. De oogsttijd voor nieuwe medewerkers is elk jaar zo rond september-oktober" aldus Tiny Kox.

EXPLOStEFana^Hi^^^^H Financieel is de Wetswinkel voor 80% afhankelijk van de gemeente; verder van de Provincie en het Rijk. De laatste jaren krijgt het publiek de brede juridische basis van de Wetswinkel door. Een explosieve toename in het aantal mensen dat een beroep op de EHBO deed was het gevolg. In 1981 werden 4000 individuele rechtszaken behandeld. Dat zijn er gemiddeld zo'n twintig |}er dag! Daarnaast werden er nog 7000 telefonische adviezen gegeven en werd juridisch werk voor tal van maatschappelijke organisaties uitgevoerd. Als deze mensen door de "de Ruiter-drempel" geen juridische hulp meer kunnen krijgen, komen ze in de knoei. Juist nu de toegang tot de Rechtshulp eindelijk gemakkelijk is geworden. Ze moeten dan een beroep doen op een van de andere sociale hulpverleningsorganisaties, zoals maatschappelijk werk. Sociale Dienst en het Arbeidsbureau.

In Tilburg is de sociale Advocatuur uitgebreid met een Advocatenkollektief in de Bisschop Zwijsenstraat 16 en aan het NS-Plein nummer 17. Er bestond al een kollektief in het Wilhelminapark 122, vlakbij Wilhelminapark 18 waar het Buro voor Rechtshulp is gehuisvest. Wat zal er gebeuren 1 januari '83 als de Ruiter zijn plannen doorzet? Je recht halen, eerst een bram betalen?

Karin Albers Michiel Mastenbroek teur van de Stichting, ziet als aanleiding "het streven van de zes" om de gehele etage van II kamers te bestemmen voor leden van het eigen corps. Studenten die tegen de zin van de zes op de etage terecht kwamen werden weggepest.

Het herziene Algemeen Financieel Schema (AFS) is uit! Het daarin opgenomen B-deel. waarin de voorwaardelijke financiering van het onderzoek wordt geregeld, wordt constant gehouden. Een van de gevolgen zal zijn dat de wetenschappelijke top behoorlijk gekort gaat worden.

Zo zal het aantal hoogleraren met bijna 24% afnemen hetgeen een besparing van 100 miljoen oplevert. Die korting komt vooral op de kleinere groei-instellingen hard aan. zo'n lOVt of meer. Deze instellingen worden nu de dupe. Groei staat immers voor meer studenten. "Meer studenten betekent een hogere onderwijslast, die ten koste gaat van de onderzoeksruimte als er geen compensatie tegenover staat". , „, L.v.W. 15 oktober 1982

'OLKSarai^EfölTEIT iJön arosTERDüm DQCTI6

KEIZeRSGRaCHT/OÜ

iTEL ^ >A07\ ■ GlOO D O S T ^ ^ O l O " ■ G€ roeernEBCKVi j p

Sinds het eind van de zestiger jaren is er spral(e van stonnachtige ontwikkelingen op het gebied van de volwasseneneduka­ tie.

Ai sinds de oudheid is er "volksopvoe­ ding" geweest. Pas als alle mensen mee kunnen beslissen over hoe de samenle­ ving eruit moet zien, kan een demokratie funktioneren. Daarvoor blijkt het niet vol­ doende te zijn dat alleen kinderen naar school gaan. De veranderde maatschap­ pij vereist dat iedereen zich konstant blijft ontwikkelen. Daarbij komt dat door snel­ le technologische ontwikkelingen sommi­ ge beroepen verdwijnen, en bijscholing rKxlig is om niet u'rt het arbeidsproces te vallen.

Avondmulo's en ­lycea waren er sinds de dertiger jaren. Ze werden echter niet er­ kend. Pas in 1968 werd het avondlyceum bevoegd om eindexamens af te nemen.

In 1969 was Marga Klompé, toen mi­ nister van CRM, een groot voorstandster van wat zij noemde "education perma­ nente". Na de leerplicht zou er voor ieder mens een fundamenteel leerrecht moe­ ten ofTtstaan. Vanaf die tijd is er gewerkt aan de tot stand koming van een eduka­ tief netwerk, dat in alle behoeften zou kunnen voorzien: van alfabetiserings­ werk tot tweede kans onderwijs op uni­ versitair nivo. Voorop stond het schep­ pen van voorzieningen voor edukatief achtergestelde groepen: analfabeten, en mensen met niet veel meer dan lagere school.

Plannen werden gemaakt voor het opzet­ ten van een Open School voor volwasse­ nen met ten minste vier jaar lagere school en ten hoogste twee jaar middelbaar on­ derwijs. Naast het leren of herhalen van schoolvakken zou op deze school een zwaar accent komen liggen op de per­ soonlijke ontwikkeling van de deelne­ mers. Erg "schools" zou het niet wor­ den, dat zou niet aantrekkeling zijn voor mensen met slechte herinneringen aan vroeger. De leerlingen zouden zelf gro­ tendeekl kunnen bepalen wat en hoe ze gingen leveren. Na de Open School zou de kennis van schoolvakken voldoende moeten zijn om door te gaan op de avond­ of moedermavo.

In 1977 gingen veertien proefprojekten Open School voor twee jaar van start.

Ook in Tilburg, waar plaats was voor 150 personen onder de dertig jaar. De proef werd twee maal veriengd, en loopt nu tot 1984.

WITTE VLEKKEN \ In 1975 werd door het ministerie van CRM een kommissie ingesteld om de op­ bouw van plaatselijke edukatieve netwer­ ken te bevorderen. Over het hele land werden edukatieve centra geplaatst. De­ ze zomer kwam er ook een in Tilburg.

Yvonne Naaykens, edukatief mede­ werkster, vertelt over de funktie van het centrum.

"Wij kunnen mensen informeren en advi­ seren over alle mogelijkheden op het ge­ bied van edukatie en vorming in Tilburg.

Dat betekent dat we mensen die naar ons toekomen met konkrete vragen verwij­ zen, maar ook dat we aktief mensen be­ naderen die hun vragen nog niet zo goed geformuleerd hebben. Verder kunnen wij instellingen op het gebied van edukatie en vorming ondersteunen en iets doen aan deskundigheidsbevordering van de­ genen die met edukatief werk bezig zijn".

"In ons werk zit ook een stuk koördlna­ tie; als wij witte vlekken signaleren in het onderwijsaanbod, dan kijken we welke instellingen het meest geschikt zijn om die gaten op te vullen. En we proberen

Tilburgs Hogeschoolblad

De gaten in het netwerk ian de volvirassenenedukatie

alle aktiviteiten zoveel mogelijk op elkaar af te stemmen, zodat er doorstro­ mingsmogelijkheden ontstaan."

De behoefte aan een koördinatiepunt blijkt erg groot te zijn. Yvonne Naaykens: "Vooral na de zomervakantie, toen veel nieuwe aktiviteiten van start gingen, was het erg druk. Er kwamen vragen over be­ paalde kursussen en de kosten daarvan, maar ook bredere vragen, zoals hoe ie­ mand zijn beroepsperspektieven kon ver­ groten. We hebben veel mensen die er­ gens op een wachtlijst stonden voor een kursus door kunnen verwijzen."

"We komen zoveel mogelijk zelf naar de mensen toe. We hebben bijvoorbeeld op markten gestaan, en een boekje gemaakt over alle aktiviteiten op het gebied van volwassenenedukatie in Tilburg. Daarin proberen we het schoolse idee dat veel mensen van onderwijs hebben af te bre­ ken, zodat de aktiviteiten voor meer mensen toegankelijk worden."

Om volwassenenedukatie ook toeganke­ lijk te maken voor mensen met een baan, werden er plannen gemaakt voor "be­ taald edukatief veriof'. In CAO's zou worden vastgelegd dat iedereen een doorbetaalde vrijstelling van werk kon krijgen, om naar eigen keuze onderwijs, scholing of vorming te volgen, wat niet persé beroepsgericht hoefde te zijn. Na vijf jaar studie op dit onderwerp heeft de SER­kommissie Betaald Edukatief Verlof begin september een advies kunnen ge­ ven aan de ministeries van Sociale Za­ ken, Onderwijs en Wetenschappen en CRM. De mening over de haalbaarheid van het plan waren verdeeld. De werkge­ vers in de kommissie adviseerden nega­ tief, omdat ze het te duur vonden en er niet van overtuigd waren dat de ar­ beidsplaatsen die erbij vrij komen opge­ vuld worden door werklozen. De andere leden van de komissie gaan er wel van uit dat edukatief veriof de werkgelegenheid stimuleert. Zij denken dat de kosten nog­ al mee gaan vallen.

Iedereen was het er wel over eens dat het belangrijk is om iets aan opleiding van werknemers te doen nu de technologie zich zo snel ontwikkelt. Of de plannen doorgaan, en of er iets van de vrije keuze overblijft is maar de vraag. Voorlopig zal de situatie blijven bestaan dat mensen met een baan er nauwelijks toe komen om aan een of ander vorm van onderwijs deel te nemen.

Het betaald edukatief veriof is niet het enige dat op losse schroeven staat. De bezuinigingsschaar is al flink aan het knippen in de edukatieve netwerk, al voordat alle gaten daarin opgevukl kon­ den worden. Volgens minister Van der Stee zal voor volwassenenedukatie meer gekl nodig zijn dan begroot is, als er niet wordt ingegrepen. Hij vindt dat er afspra­ ken moeten komen om dat te vermijden, anders zal er extra moeten worden bezui­ nigd. Een uitgebreid systeem van vol­ wassenenonderwijs blijkt nu al te duur te zijn voor Nederiand, tenwijl er nog veel plannen uitgewerkt moeten worden.

Yvonne Naaykens zegt wat er volgens haar nog aan ontbreekt. "Er zijn nog ge­ noeg witte vlekken. Er is een gebrek aan onderwijsvoorzieningen voor buitenland­ se mannen en vrouwen, en mensen die het laagst op de ladder staan: werklozen en degenen die het minder betaalde werk doen. Met name die mensen die vanuit hun ontwikkeling ai slechte ervaringen hebben met onderwijs nemen in mindere mate deel aan edukatieve aktiviteiten. De toestaande voorzieningen zijn niet toe­ gankelijk genoeg. Om ze te bereiken zijn er andere manieren van werken nodig.

Het is erg arbeidsintensief. Gezien de steeds verdergaande bezuinigingen en omdat veel werk door vrijwilligers gedaan nK)et worden, valt deze groep bij voor­ baat al uit."

PLAFOND I De Tilburgse instellingen worden niet ontzien bij de verschillende bezuinigings­ rondes. Terwijl bij de Open School vooral vrouwen met kinderen komen, heeft de kresj het moeten ontgelden. Over het voortbestaan van de Open School na au­ gustus '84 bestaat nog geen enkele ze­ kerheid.

Dankzij de hoge prioriteit die eraan gege­ ven wordt, zijn de taallessen aan buiten­ landers de enige vorm van volwassenen­ edukatie waar in Tilburg niet op bezui­ nigd wordt. Het Centrum voor Buiten­ landse Vrouwen, dat sinds 1980 taal­, handwerk­ en emancipatiekursussen ver­ zorgt, heeft wel in moeten leveren. Een van de drie oorspronkelijke geplande pro­ jektjaren gaat niet door. De gemeente heeft echter ook aan de buitenlandse vrouwen een hoge prioriteit gegeven, en springt daarom in 1983 bij met subsidie, zodat de meeste aktivitieten door kunnen blijven gaan. Het handwerkprojekt heeft te maken met een regeling die van toe­ pcissing is op alle groepen die door het Vormingswerk en Onderwijs voor Vol­ wassenen gesubsidieerd worden. Nog maar twee derde van de lessen die over­

De economische krï$ is op alle terreinen voelbaar. Ook de ymassenenedukatie blijft er niet voor gejiaard, hoewel deze onderwijsvorm hogmoriteit krijgt. De nieuwe Open Univeiiteit wordt niet al te hard toegejuicht dor de andere instellingen voor voifassenenonderwijs; zij zien hun eigen wk langzaam afbrokkelen. Een oviicht van de plannen in een stagBfende economie die deze onderwijsvormjemaakt hebben tot wat het nu is.

Ondanks hoge priorilt veel bezuinigingen

dag plaatsvinden worden vergoed.

De andere instellingen die met deze rege­ ling te maken hebben zijn De Kring (vor­ mingswerk voor jongeren). De Keerkring (vormingswerk voor vrouwen), De Vo­ gelboom (centrum voor vorming en groei), en de Kierschool (kursussen). Zij krijgen geen subsidie voor kursisten bo­ ven de dertig jaar, en de gemeente heeft een plafond op hun begroting ingesteld.

"Maar", zegt Ad Rek van De Vogel­ boom, "als de gemeente ons 25 gulden geeft, krijgen we er van het Rijk 75 bij.

Het gemeenteplafond betekent dus tege­ lijk een rijksplafond".

Wi/ iconen van de Kierschool ziet het niet zo donker in. "De volwassenenedu­ katie heeft een prioriteit. Maar een deel van het werk wordt in '84 of '85 gedecen­ traliseerd van het Rijk naar de gemeente.

Ze zeggen dat het budgettair neutraal gaat, maar vaak blijkt dat het niet zo ge­ beurt. Enerzijds zijn we vrij optimistisch: volwassenenedukatie krijgt een kans, staat hoog in het vaandel. Anderzijds ge­ biedt de realiteit te zeggen dat als er geen geld is, er ook niets kan komen. Met name voor nieuwe projekten zal de overheid vrij huiverig zijn. Wij werken maar gewoon door en investeren een hoop tijd. En we hopen maar dat het lukt, dat alles door­ gaat."

Een medewerkster van De Kring: "Bij ons zijn er part­time krachten ontslagen omdat het subsidieplafond werd in­

gesteld. Voor kursisten onder de negen­ tien en boven de dertig jaar worden dit seizoen geen leeftijdsontheffingen meer gegeven. Dat treft vooral de buitenland­ se vrouwen, die vaak hun dochters of moeders meenamen. Ook het feit dat nog maar twee derde van de lessen ver­ goed wordt, komt voor hun vrij zwaar aan; de meeste vrouwengroepen draaien overdag. We proberen wel andere subsi­ diewegen te vinden, wat slechts voor een klein gedeelte lukt.

We willen wel dat de buitenlandse vrou­ wen blijven komen, we geven het werk niet op. Maar dat betekent dat we meer met vrijwilligers moeten gaan werken."

Bij De Keerkring loopt het aantal kur­ sisten terug. Volgens een medewerkster heeft dat met de economische teruggang te maken: "Twaalf gulden vijftig per maand is niet zoveel, maar het is wel luxe. Voor een naaikursus krijg je nog wat terug en bij enkels en frans wee je ook wat je doet. Maar vorming door de vrouwen zelf gaat er dikwijls het eerste af, terwijl het toch heel belangrijk voor ze KONKURRENTIE i In september is aan de Goirke Kanaaldijk het Kursushuis van start gegaan. Het is oorspronkelijk opgezet omdat veel men­ sen die op het baanlozencentrum een kursus wilden volgen weer weggestuurd werden. De kursussen zaten zo vol dat er streng gekontroleerd moest worden of de mensen wel werkloos waren en bij het arbeidsburo ingeschreven stonden. Veel huisvrouwen vielen toen buiten de boot.

Omdat in Tilburg Noord de grootste be­ hoefte aan kursuswerk bleek te bestaan, is het Kursushuis daar gevestigd.

"Voor subsidie hebben we een beroep gedaan op een werkgelegenheidsfonds en niet op een pot van CRM of Onderwijs en Wetenschappen", zegt Sander Pe­ ters, docent frans aan het Kursushuis.

"We vermoeden dat daar geen geld meer zou zijn. In Brabant was de pot voor Ex­ perimentele Arbeidsvoorzieningen voor Jongeren nog niet gebruikt, daarvan kre­ gen we subsidie voor vier jaar. De ge­ meente geeft ons nu een overbruggings­ subsidie totdat de EAJ­regeling ingaat.

We hebben daardoor wel de eis in moe­ ten bouwen dat de kursisten ouder zijn dan dertig jaar, anders zouden we de Kierschool overiappen. Na vier jaar EAJ zal het Kursushuis opgenomen moeten worden in het volwassenenedukatiepro­ gramma van de gemeente Tilburg. Tegen die tijd zal het Rijk geen subsidie meer geven; de decentralisatie zal dan doorge­ voerd zijn."

"Wij zijn een kleinschalig werkprojekt, we werken met ten hoogste tweehon­ derd mensen. We hebben op zich ge­ noeg geld gekregen om de kursussen gratis te geven, maar dat mocht niet, omdat dan valse konkurrentie met ande­ ren zouden krijgen. We moeten van de gemeente minstens vijftig gulden per half jaar vragen. We waren bang dat dat een struikelblok zou zijn voor sommige men­ sen. Maar degenen die echt gemotiveerd zijn, blijken toch wel te komen."

"Je hebt in Tilburg grote en kleine instel­ lingen op het gebied van volwassenen­ onderwijs. De tendens is dat als er geld verdeeld moet worden, de groten de kleintjes proberen in te palmen, omdat er op een gegeven moment minder is dan iedereen hebben wil. De kleine instellin­ gen komen op die manier in de proble­ men; de groten kunnen veel harder schreeuwen dan de kleinen. Om dat te­ gen te gaan, proberen alle kleine instellin­ "Open School", Wilhetminapark 36.

gen de krachten te bundelen. We gaan als één blok naar de gemeente toe staan, om te voorkomen dat we dadelijk ver­ snipperd worden en helemaal niets meer krijgen."

Op klub­ en buurthuiswerk wordt in Til­ burg de komende jaren drie miljoen be­ zuinigd. Dit gaat vooral ten koste van het personeel. De kursussen die op buurthui­ zen gegeven worden bedruipen zichzelf en hebben daarom weinig last van de be­ zuiningsschaar. "Maar", zegt Sjefvan de Rijt, beheerder in Buurtcentrum L oven­ Besterd," als er verder gekort wordt op de subsidie voor de gebouwen en andere voorzieningen, dan zal dat doorwerken op alle aktiviteiten. Na 1985 is daar grote kans op. Kursussen zullen dan ófwel ver­ dwijnen, ófwel een stuk duurder worden."

Het alfabetiseringswerk bestaat in Til­ burg vijf jaar. Omdat het een groot pro­ jekt is (44 vrijwilligers en ruim honderd analfabeten) heeft het sinds twee jaar een part­time koördinator. Voor 1983 geeft het Rijk waarschijnlijk wei subsidie.

Maar de gemeente, die de subsidie kan herverdelen, heeft, volgend de koördina­ tor A. van Tichelen, laten doorscheme­ ren dat ze gaat snoeien in zijn salaris, dat te zwaar zou drukken op de hele begro­ ting. Voor alfabetisering blijven dan al­ leen nog kostenvergoedingen voor vrij­ williggers over.

Ook twee grote instellingen ontkomen er niet aan. Onlangs kondigde minister Deetman aan dat het kursusgeid voor avond­middelbaar onderwijs volgend jaar met twintig procent omhoog gaat. Bo­ vendien moeten de leeriingen examen­ geld gaan betalen. Daardoor zal volgens Deetman het aantal leeriingen dalen.

"Het Streekcentrum heeft van de bezui­ nigingen nog geen last", zegt de direk­ teur, de heer Nooyen. "Wel wordt het komende jaar een integratie­ en partici­ patieonderwijsexperiment afgebouwd.

Dat zal personeel kosten, maar waar­ schijnlijk wordt het kort middelbaar be­ roepsonderwijs uitgebreid, zodat er geen arbeidsplaatsen verloren gaan."

Het zwaarst worden de volkshogescho­ len door de bezuinigingen getroffen. Zij moeten elf miljoen inleveren, een kwart van hun totale budget. Dit vormingswerk in internaatsverband bestaat al meer dan vijftig jaar. In Oisterwijk staat de Volks­ hogeschool Noord­Brabant. Erg opti­ misties zijn ze daar niet. Tilly van der Poel: "Door die bezuinigingen zullen sommige "tenten" moeten sluiten, en projekten uit het aanbod verdwijnen. Dat zullen de onderwijsgroepen en ar­ beidsprojekten zijn. CRM zegt dat die maar door andere ministeries bekostigd moeten worden. We moeten meer geld aan de deelnemers gaan vragen om zelf te kunnen overleven. Het draait erop uit dat groepen die het minst kunnen beta­ len, zoals vrouwen en alfabetiseringspro­ jekten, uiteindelijk geen gebruik meer maken van het internaatsvormingswerk."

"Er gaan arbeidsplaatsen wegvallen, wat verzwaring van het werk van anderen be­ tekent. Dat gaat natuuriijk ten koste van de kwaliteit. We moeten ons vooral gaan richten op groepen die veel geld binnen­ brengen; dat zou het internaatsvor­ mingswerk in zijn geheel wel eens de kop kunnen kosten."

De krisis begint duidelijk vormen aan te nemen voor het hele gebied van de vol­ wassenenedukatie. Een reden waarom er

vervolg op pagina 11 15 Oktober 1982

vervolg van pagina 2

Ander leesvoer Centrak item in zijn bespreking is de juiste modaliteit van het begrip "macht", dat bij de twee Frarae filosofen zo'n wezenlijke plaats in hun werk inneemt. Cacciari's kritiek daarbij is niet zozeer die van een humanistiese marxist die zijn opvattingen lijnrecht plaatst tegenover het anti-humanistiese, "mikrofysieke" beeld van macht dat door Deleuze en Foucault wordt gehanteerd. Dit zou een al te belegen en uitgekauwde filosofie-kritiek zijn, die niets meer toevoegt aan diskussies die reeds na Parijs '68 zijn gevoerd. Nee, Cacciari vraagt zich eenvoudigweg qfhoe het mogelijk is dat Deleuze es. niet verder komen dan een "fenomenologiese" benadering van Macht, door haar op te vatten als een veelvormig vertoog dat vele dialekten spreekt. Zijns inziens ontbreekt bij hen een definitie van de konkrete praxis van macht, en daarmede ook de wezenlijke probleemstelling. Immers, wanneer het Politieke "vele dialekten spreekt", en immanent is aan talloze disciplines, en dus ook niet gekoncentreerd op één punt of in één eigenschap, is nog steeds geen antwoord gegeven op de vraag waarin het politieke als zodanig bestaat. Cacciari dramt hier niet het dialektiese begrip van Politiek door, als enig zinvol alternatief, zoals door verstokte marxisten in hun debat met Franse filosofie vaakt gebeurt.

Wel stelt hij ernstige vraagtekens bij wat hij noemt "een volstrekt idealistiesmystieke en derhalve anti-dialektiese benadering" van Macht, die Deleuze en Foucault in hun filosofie van lineaire produkties ia diverse systemen, en het politieke daarvan, opwerpen. Hij verzet zich tegen een genealogie van macht die haar als een autonoom fenomeen dreigt te zien.

Voorts in dit nummer een artikel van Annemiek Hoogenboom, waarin zij het boek bespreekt van Jacques Donzelot, "La Police des Families" (Parijs 1977).

Donzelot, een epigoon van Foucault, staat met dit boek momenteel sterk in de belangstelling van de feministiese intelligentia. Hoogenboom geeft een samenvatting van dit boek en stipt tevens een aantalpunten van kritiek aan. Zij merkt op dat Donzelot nauwelijks ingaat op de veranderingen in het strategies karakter van de machtsverhoudingen tussen maatschappelijke bewegingen en maatschappelijke instellingen, en zij mist ook een duidelijk inzicht van Donzelot in het mannelijk interpretatiemonopolie betreffende het prespektief op de sociale werkelijkheid dat gehanteerd wordt. Als besluit stelt zij dat het haar onvermijdelijk lijkt dat een konfrontatie (van vrouwen) met dejuridiese- en staatsmacht zal plaatsvinden, in het transformeren van sociale verhoudingen. Kennelijk maakt Donzelot dit niet genoeg duidelijk. Maar Donzelot is dan ook geen humanist.

De A msterdamse socioloog Mattias Duyves, schrijft in KRISIS no. 8 over Michel Foucault en zijn positie in de homobeweging. Het artikel vormt een rechtsstreeks vervolg op een boekje dat eerder dit jaar verscheen bij uitgeverij "De Woelrat" in Boskoop, waarin interviews met Foucault zijn vertaald. In zijn KRISIS-bijdrage doet Duyves het allemaal nog eens dunnetjes over, daarbij de nadruk leggend op de mogelijkheden voor en van flikkers om het (lustvernietigend) vertoog over sex te trotseren door de opbouw van eigen stijlmiddelen. Een moeilijk artikel voor wie Foucault's "Histoire de la sexualité; la volenté desavoir" (Parijs 1976) niet gelezen heeft.

Een artikel dat naar mijn mening ook balanceert op de grens tussen reële theorie en etheries gezwam.

Wouter van Gils.

Tilburgs Hogeschoolblad

TIJDSCHRIFT EKONOMIE

VOOR

POLITIEKE

Het Tijdschrift voor Politieke Ekonomie is opgezet als platform voor diskussie en theorievorming over politieke ekonomie van met name het sociale en ekonomische beleid, vakbondsvraagstukken en arbeidsverhoudingen.

TPE biedt daarmee ruimte voor zo uiteenlopende zaken als werkgelegenheidsbeleid, staatsuitgaven, inkomensbeleid, saneringen, veiligheid, ziekteverzuim, medezeggensschap en energiebeleid.

In samenhang met beide zwaartepunten is eveneens plaats ingeruimd voor artikelen die ingaan op problemen waar de 'nieuwe sociale bewegingen' voor staan: de milieubeweging, derde wereldbeweging, vrouwenbeweging, vredesbeweging, konsumentenbeweging, enzovoorts. ^l vijfjaar lang probeert TPE op dezelfde wijze het perspektief op een ander sociaal-ekonomisch beleid op te houden.

Daarom is het positief te ervaren dat er steeds meer stemmen opgaan die een halt willen toeroepen aan het huidige destruktieve beleid zoals dat de laatste jaren door de overheid is gevoerd.

Het besef groeit dat er wel degelijk alternatieven zijn waarbij de lasten niet op de minima, echt of niet, worden afgewenteld. Dat besef wil TPE ook de komende vijfjaar bevorderen.

In het eerste nummer van de 6e jaargang wordt in een artikel van Pol en Schenk gepleit voor een centrale planning van de elektriciteitsvoorziening. Een dergelijk beleid maakt het mogelijk in de komende vijftien jaar 70.000 mensjaren meer werk te scheppen, dan op basis van de officiële plannen in het verschiet ligt. Dit komt neer op ruim 4000 duurzame arbeidsplaatsen.

Voorts in dit nummer een artikel over privatisering, het uitbesteden en afstoten van overheidstaken naar de marktsektor.

Argumenten die hiervoor worden aangevoerd zijn onder meer de stimulans der konkurrentie, grotereflexabiliteiten een betere motivatie. Van der Pol komt tot de konklusie dat van kostenverlaging bij privatisering lang niet altijd sprake is.

Voorts in dit nummer een bijdrage van Noé van Hulst waarin de nodige vraagtekens worden gezet bij de effektiviteit van de loonmaatregelen in de jaren '70 en '80. Het enige wat de looningrepen volgens Van Hulst lijken te bewerkstelligen is een drastische verslechtering van de arbeidsverhoudingen.

Tot slot een bijdrage van Dercksen en Schenk over het onlangs verschenen proefschrift Industriepolitiek van G.J. Wijers. Zij menen dat in het proefschrift van Wijers, evenals trouwens in de rapporten van de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid en de kommissie Wagner een duidelijke diagnose van de huidige ekonomische malaise ontbreekt. Te weinig ook wordt het internationale karakter van die malaise onderkend.

Dercksen en Pol pleiten dan ook voor een inkrementeel en probleemgericht industriebeleid dat aansluit bij initiatieven van werknemersorganisaties.

Losse nummers van TPE kosten f 12,50.

Een abonnement kost f 37,50 per jaar en is te bestellen door overmaking van dit bedrag op giro 3796008 t.a.v. Stichting Politieke Ekonomie te Amsterdam.

15 oktober 1982

'NPAARSmUNm VANDEHimr GEPRCMMERDE Dm^Km Krips Repro - drukker van de meeste proefschriften in Nederland - stelde een aardig stellingenboekje samen.

U ontvangt het als u uw dissertatie in produktie geeft bij Krips Repro.

Bel voor informatie Grety Schoelink.

krips repro

Kaapweg 6,7944 HV Meppel

mnnnal Postbus 106, 7940 AC MefJiDel

inepPcl telefoon 05220-53731

50.000 STUDIEBOEKEN

hebben wij beslist niet in voorraad.

Wat we o.a. wel in voorraad hebben is: ECONOMETRIE: ECONOMIE: WIJSBEGEERTE: PSYCHOLOGIE: SOCIOLOGIE:

RECHTEN: RECHTEN:

_

PROPEDEUSE PROPEDEUSE PROPEDEUSE PROPEDEUSE PROPEDEUSE PROPEDEUSE

BASISPROGRAMMA NEDERLANDS RECHT: BLOK I, BLOK II, BLOK III

Verder treft U op onze Wetenschappelijke afdeling de volgende rubrieken: Informatica, Geschiedenis, Theologie, Nederlands, Frans, Duits, Engels, Aardrijkskunde, Occult en Buitenlandse pockets (o.a. Pelican).

Op boekhandel pillot Heuvel 32 - 5038 CP Tilburg - Tel. 013-426252/425218.

Nouwens verhuizingen Erkend Rijksverhuizers

Internationale Verhuisonderneming en opslag van inboedels verpakkingen overzee Lage Witsiebaan 102-112-136, Tilburg Telefoon 013 - 670526 - 674796

vervolg van pagina 9

Volwassenopvoeding en ekonomische krisis van die kant cynisch gereageerd wordt op de komst van de Open Universiteit.

Tilly van der Poel: "Er wordt een totaal nieuwe voorziening gemaakt die op onei­ genlijke posten ontzettend veel geld kost. De mensen krijgen daar dikke sala­ rissen, echt belachelijk. Misschien voor­ ziet de Open Universiteit wel in een be­ hoefte, maar ik vind het problematisch om daar een nieuwe voorziening voor te maken."

Op twintig augustus werd door minister Deetman de eerste steen van de Open Universiteit in Heerlen gelegd. In 1984 starten de eerste studierichtingen. Er zijn geen diploma's vereist om aan de Open Universiteit te studeren, maar dat bete­ kent niet dat het nivo lager is dan dat van de andere universiteiten. De studies zijn Bestuursgebouw 'Open Universiteit' in Heerlen.

schriftelijk. Daarnaast komen door het hele land studiecentra waar voorlichting wordt gegeven, en waar gebruik ge­ maakt kan worden van middelen die de studie ondersteunen: computers, video, geluidsapparatuur en een bibliotheek.

Om te beginnen starten in '84 de studies Nederlands recht, ekonomie en sociaal­ culturele wetenschappen waarvoor een doktoraal gehaald kan worden. Verder komen er kursussen op het terrein van toegepaste wiskunde en informatika, na­ tuurkunde, scheikunde en biologie, Ne­ derlandse taal en geschiedenis, en psy­ chologie, pedagogie en andragogie. La­ ter zal het aanbod uitgebreid worden.

Twintig­ tot dertigduizend studenten zul­ len aan de volgroeide Open Universiteit studeren. Twee derde deel daarvan zal naar schatting een diploma willen halen.

Dit jaar gaat er ongeveer dertig miljoen naar toe. Een bedrag dat oploopt tot zestig miljoen in 1987. In volledig uitge­ bouwde toestand zal de Open Universi­ teit 82 miljoen per jaar gaan kosten, aldus een kostenraming uit 1979.

TWEEDE­RANGS STATUSW^^m "De keuze voor een spoedige ontwikke­ ling voor een Open Universiteit betekend niet dat er sprake zou zijn van een wijzi­ ging in de prioriteiten in het onderwijsbe­ leid. Eerste prioriteit blijft het scheppen van goede voorzieningen voor de zwak­ keren in de samenleving, die tot nu on­ voldoende kansen voor opleiding hebben gehad", schreef ex­minister Van Keme­ nade in 1977 in de nota Open Universiteit in Nederland. Professor De Moor is voor­ zitter van de Voorbereidingskommissie Open Universiteit. Hij vind niet dat de Open Universiteit ten koste gaat van de andere voorzieningen voor volwassenen­

edukatie: "De Open Universiteit is een onderdeel van het hoger onderwijs en de volwassenenedukatie. Daar gaat geld naar toe, maar dat gaat bijvoorbeeld niet af van alfabetisering of van de Open School. Voor zover het ergens vanaf gaat, is het van de post hoger onderwijs.

Bovendien kan op langere termijn de Open Universiteit op een goedkopere wijze hoger onderwijs geven dan bijvoor­ beeld avondopleidingen. Dus je kan zeg­ gen dat we na een tijd èn mensen hoger onderwijs kunnen geven èn mensen kun­ nen alfabetiseren."

Over de hoge salarissen: "De Open Uni­ versiteit heeft de rangen die ook op ande­ re universiteiten en hogescholen gelden.

De mensen verdienen dus niet meer en niet minder dan ze ergens anders zouden krijgen."

Jan de Vries, koördinator van de SVE, schrijft in een ingezonden stuk in de Volkskrant van elf september jl. dat te­ genstanders van de Open Universiteit er­ op wijzen dat in Engeland grote aantallen afvallers zijn, en dat wèl afgestudeerden een tweede­rangs status hebben. De Moor: "In Engeland bestaat juist een grote waardering voor het diploma. Alle opmerkingen over dat het minder waar zou zijn, zijn uit de lucht gegrepen. Nie­ mand kan dat op dit moment nog zeg­ gen, want de studieprogramma's moeten nog ontwikkeld worden".

"Of er veel mensen afvallen is een moei­ lijk te beantwoorden vraag. Als je kijkt naar het schriftelijk onderwijs in Neder­ land, dan zullen het er veel zijn, ongeveer zeventig procent. Kijk je naar de Britse Open Universiteit dan zijn het er minder, hoogstens vijftig procent. Dat is onge­ veer het zelfde als op de andere universi­ teiten."

Minister Deetrnan zei bij de eerste steen­ legging niet verder te bezuinigen op het bdget van de Open Universiteit. De ande­ re instellingen zitten wat dat betreft in het onzekere. De prijzen van de volwas­ senenedukatie stijgen, zodat het moeilij­ ker wordt om de zwakste groepen te be­ reiken. Er wordt vaker een beroep ge­ daan op vrijwilligers, wat de kwaliteit van de kursussen niet ten goede komt. Er wordt een hoge prioriteit aan gegeven, maar voor de mensen die de hoogste pri­ oriteit hebben, wordt het onderwijs steeds ontoegankelijker.

Tegenover 4500 plaatsen op de Open School staan er 30.000 op de Open Uni­ versiteit, terwijl de doelgroep van de Open School, mensen met ten hoogste twee jaar MAVO, groter is dan het aantal mensen dat een universitaire studie aan­ kan. Er zijn de afgelopen jaren goede voorzieningen voor de zwakkeren ge­ schapen; het ontbreekt echter aan een beleid om ze er daadwerkelijk gebruik van te laten maken.

De luxe van "education permanente" lijkt financieel niet haalbaar. Maar als de eerste prioriteit nog steeds bij de zwakke­ ren in de samenleving ligt, zal dit tot uit­ drukking moeten komen in een beleid dat er voor zorgt dat er inderdaad goede voorzieningen juist voor die kansarme groeperingen komen.

Klawdie Biemans ■"'­•v­vv

Restaurant

l^Slf S^SSSw^tJ7 ^

Goddijn: Parochie moet werl<en met vrijwilligers Een parochie nieuwe stijl moet worden opgebouwd in de trant van een missionnaire gemeente. Dat betekent dat pastorale werkers en werksters naast de priesters een j uridisch statuut moeten krijgen, maar ook dat er ruimte moet komen voor het democratisch werken met vrij willigers. De vraag is of de Theologische Faculteit van Tilburg hieraan kan meewerken.

Aldus professor Walter Goddijn, gods­ dienstsocioloog aan de Theologische Fa­ culteit Tilburg, in een toespraak op 9 ok­ tober ter gelegenheid van het 10­jarig bestaan van de vereniging Dekenaat Tilburg­Goirle. Professor Goddijn constateert dat de kerk in Tilburg veran­ derd is. Dit is volgens hem een gevolg van de toenemende urbanisatie waarop de kerk, gezien het sterk dalende bezoek in de weekeinden, nog geen antwoord gevonden heeft. Dit kerkbezoek kelderde in het dekenaat Tilburg­Goirle van 80% aan het begin van de vijftiger jaren tot 26% in 1970 en na 1980 gemiddeld tot 14,3%, aldus de hoogleraar. Maar dit cij­ fer is tevens ook weer relatief, volgens Goddijn. Om een idee te krijgen van de godsdienstige vitaliteit in een bepaald ge­ bied, moet je rekening houden met meer factoren. Een gedeelte van het gods­ dienstige leven is niet in cijfers te meten.

Ook bij andere grote Nederlandse organi­ saties is het deelnemersaantal aan open­ bare bijeenkomsten gering. Een belang­ rijk aspect van de godsdienstige vitaliteit in een gebied is vooral de kerkelijke deel­ name aan belangrijke levensmomenten (geboorte, dood, ziekte enz.) Wat dit aspect betreft geeft het dekenaat Tilburgs Hogeschooiblad

Tilburg­Goirle geen ongunstig beeld te zien. Goddijn meent te kunnen stellen dat er veel religiositeit buiten de muren van de kerk is. Dit zou vooral in Tilburg het geval zijn. De Tilburgse kerk is traditi­ oneel gezien altijd een volkskerk ge­ weest. In de jaren zestig lijkt hier veran­ dering in te komen. Het einde van de ka­ tholieke emancipatie en de invloed die het tweede Vaticaanse Concilie heeft ge­ had, hebben hier een duidelijke rol gespeeld. Maar ook na de jaren zestig is een gedeelte van de volkskerk blijven be­ staan. Het gaat hierbij dan vaak om gele­ genheidskatholieken. Volgens Goddijn kon deze kerk gedeeltelijk blijven bestaan omdat een groot gedeelte van de Tilburg­ se katholieken ook in Tilburg geboren is.

Het gedeeltelijk blijven bestaan van deze volkskerk heeft pastorale gevolgen: moet je als kerk ingaan op deze tendens of moet je die negeren?

De vraag is dan ook", volgens Goddijn, "of wij in Nederland en misschien ook in Tilburg bij alle kerkvernieuwingen dit ty­ pe mensen over het hoofd hebben gezien en zij verloren zijn gegaan onder invloed van het afschaffen van oude pastorale gebruiken, zonder dat er juist voor deze gelovigen iets in de plaats kwam."

De jaren zestig hebben tot gevolg gehad dat veel mensen de kerk verlieten omdat zij alle veranderingen die plaats vonden niet konden goedkeuren. De ene groep, omdat die veranderingen te langzaam verliepen, de andere groep daarentegen vond dat al het goede werd afgebroken en er niet méér voor in de plaats kwam dan een hoop verwarring en onzeker­ heid. Dit is de huidige situatie vanwaaruit je volgens professor Goddijn allerlei scena­ rio's voor de toekomst kunt ontwikkelen.

Dit is iets wat dan ook regelmatig ge­ beurt, zelfs tot in het absurde toe. God­ dijn merkt dan op: "Ik hecht niet veel waarde aan dit type voorspellingen. Wel is belangrijk, dat men in de stadszielzorg bewust blijft streven naar vernieuwing en hervorming en dat men daarin de positie van de pastor goed onderkent".

Wil men komen tot een missionnaire ge­ meente die weer aandacht heeft voor de volkskerk, dan zal men de positie van de pastorale werkers en van vrijwilligers moeten verstevigen. Deze vrijwilligers moeten dan onder leiding van de pastor een goede kadertraining krijgen. Op deze twee gebieden zou de Theologische Fa­ culteit Tilburg een belangrijke functie ter ondersteuning kunnen vervullen. Maar, hield Goddijn tenslotte zijn gehoor voor, bezint men zich wel eens op de vraag, of er in de toekomst meer afgestudeerden moeten zijn van de Theologische F acul­ teit om in het dekenaat werkzaam te zijn?

"Kiest men mannen of vrouwen uit, die geschikt zijn voor deze studie en voor zo'n toekomstige pastorale taak" J.B.

l/VILDFESTIVAL 1982'\rïï ' M

T.g.v. de presentatie van onze

NIEUWE WILDKAART serveren wij wederom een grandioos

7 GANGEN WILDMENU /55,Prijs per couvert

Voor nadere informatie en/of reservering

Restaurant «Den Schout» "; Oranjestraat 4, Tilburg­Centrum (tussen Paleisring en Emmastraat) Tel. 013­434512­6743944

J, T, > j^

15 oktober 1982

Jonge

Procter & Gamble zoekt

Academici die via marketing door willen stoten naar General Management Wat is Procter & Gamble?

Training

Loopbaan

Werksfeer en Salaris

Wie zoeken wij?

Procter & Gamble is één van de grootste bedrijven ter vi/ereld met een omzet van ± 30 miljard gulden, vooral in „fast­moving consumer goods" van velerlei aard.

In totaal 60.000 personeels­ leden ontwikkelen, produceren en verkopen o.a. «wasmiddelen, toiletartikelen, voedingswaren en papierprodukten Velen weten dat onze produkten marktleider zijn in was­ middelen, tandpasta en baby­ luiers Weinigen weten dat Procter & Gamble ook een gigant is in koffie, shampoo en eetbare oliën en vetten

Marketing Management leert u nergens beter dan bij ons!

U start op de marketing­ afdeling als assistent van een Brand Manager. In deze funktie zult u snelgroeiende verantwoordelijkheid dragen voor de marketing van één van onze merken. U zult samen­ werken met alle afdelingen van ons bedrijf zoals produkt­ ontwikkeling, produktie, verkoop, financiën, inkoop, juridische zaken, als ook het reklamebureau en ontwerp­ studio's.

De werksfeer is open en dynamisch. Dit is het resultaat van de gemiddeld lage leeftijd, het hoge opleidingsniveau (universitair) en de invloed van een internationale, expansieve organisatie. De dynamiek van de markt en de vele kontakten met andere afdelingen maken het werk afwisselend en boeiend.

Wij venwachten dat u een universitaire studie hebt afgerond. De studierichting zelf is minder belangrijk.

Misschien heeft u al enige werkervanng maar dit is zeker geen vereiste. Wel verwachten wij naast analytisch vermogen een commerciële instelling, ondernemingsgeest en leider­ schap. Wij verwachten dat u slechts met het beste tevreden bent, een doorzetter bent, en dit aan de hand van prestaties in of buiten uw studie aan kunt tonen.

Procter & Gamble Nederiand is gevestigd in Rotterdam.

Hier werkt een groep jonge academici die samen verantwoordelijk zijn voor fiet managen van een aantal grote merken op de Nederlandse markt (Dash, Dreft, Vloeibaar Dreft, Ariel, Pampers, Head & Shoulders en Vizir) en de voor­ bereiding van enkele nieuwe merken.

Marketing professionals zorgen voor een zeer grondige opleiding. Door op de praktijk gerichte, voortdurend groeiende taken en opdrachten leert u merken met miljoenenomzetten succesvol te leiden Onze „on­the­job" training wordt aangevuld door een serie „seminars", waarvan velen op Europees niveau worden georganiseerd.

Zo worden uw marketing kennis en vaardigheden optimaal ontwikkeld. Training is voor onze organisatie van bijzonder belang, omdat wij zonder uitzondering uit eigen ■rangen promoveren! Dit, plus het feit dat onze onderneming snel groeit, betekent dat uw carrière uitsluitend afhankelijk IS van uw eigen prestaties.

Op het moment dat u voldoende ervaring heeft, krijgt u de verantwoordelijkheid voor omzet en winst van uw „eigen" merk. U bent dan zelf Brand Manager.

Een training in marketing is bij ons een eerste stap op weg naar top management.

Verdere ervaring in het buitenland is daarna zeker niet uitgesloten.

U zult aanzienlijke budgetten beheren en de steun krijgen om uw Ideeën in daden om te zetten.

Autoverzekeringen voor hogeschoolpersoneel

De salariëring is uitstekend: zowel het aanvangssalaris als de doorgroei liggen boven het gemiddelde.

Neem contact op met de heer D.P. Elliott, Personnel Manager.

Het adres is:

P R O C T E R & GAMBLE BENELUX N.V. Divisie Nederland Heer Bokelweg 137,3032 AD Rotterdam Telefoon: 010­65.97.22.

studenten verzekering

Onze lage basis premies zijn voor: W.A. Verzekeringen gewicht t/m: 750 kg 850 kg 950 kg 1050 kg 1150 kg 1250 kg

Casco Verzekeringen

Bruto premie (exkl. no claim) f 398,65 f 455,60 / 512,55 f 569,50 f 626,45 / 683,40

"Overname No Claim tot 7 0 % 'Inklusief groene kaart.

d

l

Tvav

Eigen risico oorspr.cat.prijs inkl. b.t.w. tot; f 10.000,­­ / 14.000,­ f 16.000,­ f 18.000,­ f 20.000,­ f 25.000,­

f 200,­­ Bruto premie (exkl. no claim) f 364,48 / 546,72 / 637,84 f 728,96 f 820,08 / 997,63

MEER DAN

REIZEN

'Casco schade afwikkeling binnen 3 dagen.

"Hulp bij ongeval in binnen­ en buitenland door de Verzekeraars­ hulpdienst.

Nienhuis&Luiten verzekeringen b.v.

Geldropseweg 161, Postbus 10.000,5600 LA Eindhoven.Tel.040-116415

Waarin opgenomen: Eindhovens Assurantiekantoor B.V.

Vooreen gezellig avondje uit

verzekerd tegen: W.A. particulieren + brand & inbraak + ongevallen (inkl. doorlopende reisverzekering)+overlijden; maar ook volledige ziektekostenverzekeringen a 398,Voor folder en informatie 071 -145044 of alle NBBS reiswinkels

RestauiSirit n\et eigerispeöalitdteri^ emmastmat2,5038 WB <lïlburg, tel 013-430252 Keuken geopend tot 22.45 uur Dinsdags gesloten

Amsterdam, Alkmaar, Amersfoort, Apeldoorn, Arnhem, Breda, Delft. Den Bosch, Den Haag.

Eindhoven, Enschede. Groningen, Haarlem, Heerten, Hilversum, Leeuwarden, Leiden, Maastricht, Middelburg, Nijmegen, Rotterdam, Tilburg, Utrecht, Wageningen, Zwolle of Stuur ingevulde coupon op naam straat/nr. postcode/plaats. postbus 11054, 2301 EB Leiden frankeren als bnefkaart

thb

COMMUNIQUE COLLEGE V A N BESTUUR 12 OKTOBER 1982 1 Het College van Bestuur heeft een concept-nota Buitenlandbeleid vastgesteld Die nota geeft de uitgangspunten en doelstellingen van het buitenlandgebied weer en gaat verder in op de actuele stand van zaken van dat beleid In het bijzonder wordt gewezen op het belang van het opzetten van uitwisse lingsprogramma's binnen de Europese gemeenschappen Een tweede prioriteit vormt de verdere verbreding van de ontwikkelingsproblematiek binnen ondenvijs en onderzoek van de hogeschool Aan de nota zijn een inventarisatie van de inhoudelijke en organisatorische internationale accenten van het onderwijs en onderzoek aan de KHT als bijlagen toegevoegd De nota Buitenlandbeleid zal vooraleer hij in de Hogeschoolraad behandeld zal worden om advies voorgelegd worden aan de faculteiten 2 Het college heeft nadere besluiten genomen ten aanzien van de financiële middelen die ter beschikking staan voor de verdere uitgroei van de hogeschool Ten behoeve van de nieuw op te zetten "Juridische (bestuurswetenschappelijke) Studierichtingen" is één plaats toegewezen Voor de ontwikkeling van "Ondenwijswetenschappen" is 2 x Vi -plaats toegewezen, n I één halve plaats te stationeren bij FRW (onderwijsrecht), de andere bij FEW (onderwijseconomie) Tenslotte is ook voor de ontwikkeling van "internationale bedrijfs en bestuurswetenschappen" een plaats (bij FRW) voor één jaar gereserveerd, alsook één voor "Neuropsychologie" (SPW) 3 Het College van Bestuur heeft een Veiligheidsreglement calamiteiten besluit vastgesteld Het hoofd van DBH is belast met de coördinatie van de veiligheidszorg en het toezicht op de uitvoering daarvan De Hogeschoolraad zal over een en ander geïnformeerd worden COMMUNIQUE HOGESCHOOLRAAD 7 OKTOBER 1982 1 In tweede termijn wordt de op 17 juni 1982 opgeschortte behandeling van de langetermijnnota Uitdaging & Verandering voortgezet De Raad stemt in met de herziening van de paragraaf inzake de signatuur, zoals eerder overeengekomen tussen College van Bestuur en Presidium Vier door het College van Bestuur als onaanvaardbaar bestempelde - amendementen van de fractie Breed Front tot wijziging van deze tekst worden telkens met 10 stem men vóór en 15 tegen verworpen Een amendement van PSF, waann onder meer wordt gesteld dat vanuit het centraal niveau de instelling van klachtencommissies t a v het onderwijs in de faculteiten moeten worden gestimuleerd, wordt met 7 stemmen vóór en 16 tegen ven(vorpen Amendementen van PSF inzake een in te stellen onder wijsinspektie en het verplicht stellen van een cursus bij het ORC bij negatieve beoordeling van docenten, worden eveneens verworpen Een amendement van PSF m b t de opstelling van een onderwijsjaarverslag jaarlijks te behandelen bij de interne begroting - wordt aanvaard Met 16 stemmen vóór en 6 stemmen tegen wordt een door het CvB ontraden amendement van de fracties PLM en Konstructief inzake de inbreng van studenten bij de beoordeling van studenten aanvaard Een amendement van de fractie Breed Front, waarin aandacht wordt gevraagd voor onderwijsvernieuwende projecten en vergroting van de pluriformiteit van het onderwijs, wordt met 21 stemmen vóór en 4 tegen aanvaard Na een schorsing deelt het CvB mee, dat het onoverkomenlijke problemen houdt met de aanvaarding van het amendement inzake de docentenbeoordeling door studenten Nadat in een kort debat is gesteld dat dit moet worden geïnterpreteerd als docenten-evaluatie, waarbij de opini van studenten een rol moet spelen en dat het met gaat om een aanwijzing voor het formele beoordelingsvoorschrift, laat het College zijn bezwaren varen Nadat raadsleden in de gelegenheid zijn gesteld een stemverklaring af te leggen wordt de gewijzigde en geamendeerde nota Uitdaging & Verandenng door de Raad met 26 stemmen vóór en geen tegen vastgesteld 2 Na een korte beraadslaging venA^erpt de Raad met 7 tegen 18 een amendement van PSF op de Richtlijnen Begroting 1983 ertoe strekkend nu reeds uit te spreken dat enkele formatieplaatsen moeten worden gereserveerd t b v ondersteuning en verbetering van het onderwijs De Richtlijnen, zoals door het College opgesteld en op enkele prenten, gelet op het advies van de HBC, gewijzigd worden door de Raad met 20 stemmen vóór en 5 tegen aanvaard 3 Na een discussie - waarin Raad en College de door de overheid gehanteer de procedure laken - wordt het voorstel van het College thans vier projecten voor voorwaardelijke financiering bij de minister in te dienen door de Raad met 20 stemmen vóór en geen stem tegen aanvaard Het betreft de projecten Dynamische ondernemingsmodellen (FEW) Methodologie, theorie en empire van micro-economische gedragsmodellen (FEW) - Metoriek (SPW) Sociaal culturele veranderingen in de moderne samenleving (SSW) 4 Tijdens de beraadslaging over een motie van PLM inzake de aankoop van de Knuvelder collectie wordt van verschillende kanten onderstreept dat deze collectie van grote waarde is en een aanwinst vormt voor de KHT Door de indieners wordt betoogd dat dit aspect in de motie met aan de orde is, maar dat het slechts gaat om het passeren van de daarvoor in aanmerking komen de adviesorganen in de bibliotheek De motie, waarin de Raad zijn afkeuring uitspreekt over de door het College gevolgde handelswijze omtrent de aankoop van de collectie wordt met 14 stemmen vóór en 11 tegen aanvaard 5 BIJ proclamatie aanvaardt de Raad een motie van PLM en Konstructief, waarin - gelet op de benarde financiële positie van veel studenten en het uitblijven van een nieuw stelsel van studiefinanciering de recente verhoging van college- en examengelden wordt gelaakt Door het C v B wordt hieraan toegevoegd dat de portefeuillehouders in de diverse colleges m b t studen tenbeleid aan de Minister om een gesprek over deze kwestie hebben ver zocht Het Tilburgse College heeft hierbij het voorstel gelanceerd een staatsof regeringscommissie in te stellen die een nieuw stelsel van studiefinancie ring gaat ontwerpen

PROPEDEUSE

Een aanvulling c q verduidelijking en wijziging van de Nadere Regeling en de Regelen en Richtlijnen voor het propedeutisch examen economische wetenschappen studierichting economie (studiegids 82/83 pag E 25

Tilburgs Hogeschoolblad

e V ) IS per 4 oktober 1982 verkrijgbaar op het Faculteitsbureau voor diegenen die het met tijdens de colleges hebben ontvangen KANDIDAATS ECONOMIE De Avondcolleges Geld-, Crediet- en Bankwezen II van Prof dr H W M Bosman vinden plaats op 20 oktober 1982 19 00 - 22 30 uur A 2

MEDEDELINGEN

ROOSTERWIJZIGINGEN 10 november 1982 20 30 - 23.00 uur AZ7 17 november 1982 20 30 - 23 00 uur AZ7 In januan 1983 zal nog een vierde afsluitend college worden gegeven Datum en tijd zullen nader worden aangegeven JAARVERGADERING ECONOMETRISTEN VERENIGING Op dinsdag 19 oktober om 20 00 uur in SZ 37 ( = SbgA 7) houdt de Tilburgse Econometristen Vereniging haar jaarlijkse algemene ledenvergadering Agenda financiën, activiteiten, bestuursverkiezing, medewerkers Na afloop borrel in het Dorstige Hert FISCALE E C O N O M I E : Het tentamen "Inleiding Belastingrecht" voor doktoraalstudenten fiscale economie zal schriftelijk worden afgenomen op 22-12-1982 Opgave dient te geschieden bij bureau examens, kamer B 107, via een blauw en een geel kaartje Deze opgave moet uiterlijk 22-11-1982 binnen zijn bij genoemd bureau

H O O R Z I T T I N G OVER DE PROPEDEUSE Op 25 oktober a s zal de Onderwijscommissie een hoorzitting organiseren over een mogelijke wijziging van het onderwijsprogramma van de propedeutische fase Deze hoorzitting zal gehouden worden in zaal AZ 8 en wel van 8 30-10 30 uur voor docenten 10 30-12 30 uur voor studenten Beide bijeenkomsten zijn vrij toegan kelijk, zodat men van eikaars gedach ten en suggesties op de hoogte kan zijn Doel van de hoorzitting is te inventanseren welke ideeën rond de propedeuse leven en welke suggesties er voor verbetering zijn Aan de hand van de aldus verzamelde zaken zal de Onderwijskommissie ver volgens een voorstel aan het faculteitsbestuur en de raad doen over de innchting van de proppedeuse, waarna de raad een besluit neemt over de opzet van de propedeutische fase vanaf het studiejaar 1983-1984 De Onderwijscommissie heeft de vol gende 'provocaties' geformuleerd aan de hand waarvan de discussie gevoerd kan worden 1 Toetsen moet, hoe meer hoe beter 2 1700 uur moet blijven 3 moet balanslezen blijven' en eco nomie 4 studenten kunnen niet sgreifen, nog vormuleren 5 minder leren, meer doen 6 doceer je medestudent 7 onderwijsvrijheid is vrijblijvendheid Alle docenten en studenten worden met nadruk uitgenodigd aan de hoor zitting deel te nemen om zo tot een fundamentele discussie over alle aspecten van de propedeutische fase te komen, zodat in het studiejaar 1983 1984 een goed onderbouwde propedeuse van start kan gaan A A N M E L D I N G V O O R SCHRIFTELIJK TOETSEN EN T E N T A M E N S V A N DECEMBER / J A N U A R I A.S. Aanmelding voor schriftelijk toetsen en tentamens, die in december/januari a s worden afge nomen, dient te geschieden bij het bureau examens (kamer B 108) en wel vóór 1 november a s Dit geldt voor alle schriftelijke toetsen en tentamens die de faculteit in genoemde periode afneemt

Dagopleiding: Basisprogramma Blok 1, Nederlands recht Werkgroep 5 staatsrecht op dinsdagen van 15 30-17 30 uur wordt verplaatst naar zaal CZ31 (was CZ 34) Blok III, Nederlands recht en fiscaaljuridische studienchting Werkgroepen pnvaatrecht II A-l-B Werkgroep 7 privaatrecht II A wordt voor deze groep gegeven op woensdagen van 10 30-12 30 uur in CZ 30, privaatrecht MB wordt gegeven op woensdagen van 8.30-10.30 uur in CZ31 Werkgroep 8 pnvaatrecht MA wordt voor deze groep gegeven op woens dagen van 8 30 - 10 30 uur in CZ 23, privaatrecht II B zal worden gegeven van 10 30-12 30 uur in CZ 31 Blok III, Nederlands recht en fiscaaljuridische studierichting De hoorkolleges privaatrecht MB (handelsrecht) van Prof Lowensteijn op dinsdagen zijn verplaatst van 10 30-12 30 uur naar 13 30-15 30 uur in zaal AZ 6 De hoorkolleges privaatrecht IIC (procesrecht) van mevrouw Van Bu chem op dinsdag zijn verplaatst van 13 30 15 30 uur naar 15 30-17 30 uur in A Z 6 Blok III, fiscaal jundische studienchting De hoorkolleges Inleiding Belastingrecht op maandagen van 8 30-11 30 uur zijn verplaatst naar AZ 5 De hoorkolleges Inleiding Belastingrecht op woensdagen zijn verplaatst naar de dinsdag van 8 30-10 30 uur in zaal CZ 30 Avondopleiding: Basisprogramma Blok B2 Nederlands recht Het kollege privaatrecht II op woensdagen van 19 00-21 45 uur is verplaatst naar zaal AZ3 (was AZ 5) Blok B4 Nederlands recht Het kollege staatsrecht I op maandagen van 19 00 21 45 uur is verplaatst naar zaal AZ 3 (was AZ 5) BURGERLIJKRECHT

EN

dat hun feitelijk gedrag daarmee in overeenstemming is R Tieleman verzamelde in zijn proefschrift een groot aantal, vaak onthutsende feiten uit het verre verleden en uit onze na oorlogse geschiedenis over 'de' homosexualiteit Pagina na pagina beschrijft Tieleman de vervolging van homosexuelen, de argumenten waarom ze vervolgd werden, de rol van de kerken, de politieke partijen en de wetenschap Een verklaring voor de oorzaak van de onderdrukking blijkt nauwelijks te geven, er zijn teveel factoren in het spel Waarom was en is een samenleving zo bang voor homosexualiteit?

Rob Tieleman werkt als socioloog bij de Utrechtse universiteit Hij was van 1971 tot 1975 algemeen secretans van het COC Sinds 1977 algemeen voorzitter van het Humanistisch Verbond

ROOSTERWIJZIGING Propedeuse Psychologie 1982-'83 Blok 2, Fysiologie 1 de practica blijven ongewijzigd 2 de werkgroepbijeenkomsten worden, in tegenstelling tot het rooster, gegeven als onderstaand W G 9 -I- 10 maandag 10 30 - 12.30 uur in AZ 2 W G 7 - 1 - 8 dinsdag 13 30 - 15 30 uur in C Z 2 3 W G 5 -I- 6 donderdag 10 30 - 12.30 uur in S 32* W G 3 -I- 4 dinsdag 15 30 - 17 30 uur in S 2 8 W G 1-1-2 ongewijzigd * op donderdag 4 november 13 00 uur

11 00 -

VOORLICHTINGSBIJEENKOMSTEN a doctoraalspecialisaties 14, 28 oktober en 4 november b kandidaats keuzevakken 4, 11 en 18 november Nadere informatie ad valvas gebouw P

HANDELS-

Vanaf maandag 11 oktober zullen de dictaten van Mr M J van Vliet (Werkboek 5e druk t b v college.

Bundel Rechtspraak t b v werkgroep) weer verkrijgbaar zijn bij het Dictatenmagazijn

' T E K S T E N SOCIALE FILOSOFIE" (5e sem doktoraalcollege) Binnenkort start dr H van Erp met het lezen van Sartres "Questions de methode" Belangstellenden worden uitgenodigd voor een eerste bijeenkomst voor nadere afspraken op woensdag 20 oktober om 12 00 uur in kamer 8318 Bij verhindenng graag even een telefoontje (2255) of be richtje aan het secretariaat van de CIF

DISCRIMINATIE In het kader van de cyclus "achtergronden van discriminatie" wordt op donderdag 28 October om 14 00 uur in collegezaal T8 een bijeenkomst gehouden waar Dr R Tieleman spreekt over Homosexualiteit in Nederland" In 1968 meende 5 6 % van de Neder landers dat men homo's de vrijheid moest geven te leven zoals zij dat zelf willen In 1981 vindt 8 7 % dat Maar het feit dat mensen zich nu toleranter uiten betekent nog niet altijd

De afdeling maatschappijleer, ver bonden aan de subfaculteit sociologie, zoekt een erkend gewetensbezwaarde die interesse heeft in leerplanontwikkeling over mondiale vraagstukken ten behoeve van het voortgezet onderwijs De in diensttreding kan, mogelijkerwijs, begin 1983 plaatsvinden Voor meer informatie tel 013 662421 kamer S 130 of 662532 postbus 90153 5000 LE Tilburg BIJ de afdeling Onderwijs en Onderzoek, Dienst Algemene Zaken, van het Bureau van de Hogeschool kan, voor de tijd van één jaar, worden aangesteld een medewerk(st)er met volledige dagtaak HIJ/ZIJ zal binnen de afdeling tot taak hebben ondersteuning te verlenen bij de verkenning van mogelijke nieuwe ontwikkelingen binnen de Hogeschool Gedacht wordt aan iemand met een academische opleiding, die over goede mondelinge en schriftelijke uitdrukkingsvaardigheid beschikt, en die op korte termijn in dienst kan treden

Bij de vakgroep sociaal recht en sociale politiek van de Faculteit der Rechtsgeleerdheid is vacant een voltijds baan als wetenschappelijk medewerker t b V het vakgebied Internationaal en Rechtsvergelijkend Arbeidsrecht

15 oktober 1982

MEMO

Varia \ NEDERLANDS BYRON GENOOTSCHAP Sinds 1974 bestaat in Nederland het Nederlands Byron Genootschap als onderdeel van The Internationaal Byron Society, gevestigd Byron House, 6 Gertrude Street, London, SW 10, England. Doel van het Genootschap is de nagedachtenis van de beroemde Engelse romanticus Lord Byron in ere te houden door bestudering van zijn werken en dat van zijn tijdgenoten en door het organiseren van leesclubs, (doen) houden van voordrachten etc.

Jaarlijks wordt door The International Byron Society een reis georganiseerd naar een land dat door Byron Is bezocht of in zijn werk is beschreven, gevolgd of voorafgegaan door een tweedaags Byron Seminar, waarin door deskundigen op het gebied van Byron, de romantici, de laat 18e, vroeg 19e eeuw etc. voordrachten worden gehouden.

Dit jaar vond het Byron Seminar plaats aan de Rijksuniversiteit Groningen en handelde over Byron as a prosewriter. Besloten is dat het volgende Byron Seminar in principe gehouden zal worden op Malta, waar Byron ook geweest is op doorreis naar Griekenland. De Society geeft ook The Byron Journal uit, een mooi uitgevoerd tijdschrift dat jaarlijks in januari verschijnt. In Nederland zijn twee leesclubs (één in Groningen, één in Rotterdam) actief, terwijl in de regel in voorjaar en najaar een landelijke bijeenkomst wordt georganiseerd in Amsterdam met voordrachten uit eigen kring of van buiten af.

Wie geïnteresseerd is of nadere gegevens wenst kan zich wenden tot de voorzitter Prof. Dr. W.J. Aerts, de Savornin Lohmanlaan 37, 9722 HC Groningen, tel. 050-250126, of de secretaris Dr. G. Janzen, Berglustlaan 58 B, 3054 BJ Rotterdam, tel. 010189528.

STUDIEDAG OVER 'RELIGIE EN ONTWIKKELING' Op 22 oktober a.s. houdt het IIMO, afd Missiologie, een studiedag over 'religie en ontwikkeling', geplaatst in het kader van 'de kerk van de armen'.

De problematiek wordt zowel praktisch (cases o.m. uit Tanzania, Brazilië en de Philippijnen) als theoretisch (theologisch-missiologisch) uitgediept, ook in zijn betekenis voor onze eigen betrokkenheid bij ontwikkeling.

Medewerking wordt verleend vanuit CEBEMO, ERE en ICCO. Aan de deelnemers(sters) wordt van te voren een studie-dossier toegezonden. Het programma en een inschrijfformulier zijn telefonisch op te vragen bij: IIMO, afdeling Missiologie Boerhaavelaan 43, 2334 ED Leiden tel. 071-174625

Studenterii ICHTHUS Verschillende studenten komen iedere donderdagavond bij elkaar in een studentenhuis. Na samen wat bijgepraat te hebben, en na een kopje koffie, worden er enkele liederen gezongen met gitaarbegeleiding. Vervolgens wordt er over allerlei onderwerpen gesproken aan de hand van bijbelteksten. Die teksten zoeken de studenten van te voren samen uit.

Tilburgs Hogeschoolblad

Op het moment is de groep bijvoorbeeld bezig met het onderwerp: "Verschillende visies op God", waarbij gebruik wordt gemaakt van zowel bijbelteksten als van verschillende boeken. Eén van die boeken is: "Het verstoorde leven" van Etty Hillesum.

Dit levert interessante gesprekken op omdat de katholieke, protestantse en buiten kerkelijke studenten ieder hun eigen ideeën hebben.

Wekelijks worden er gezamenlijke maaltijden gehouden bij een van de studenten thuis. Soms bezoeken we concerten of bioscopen of houden we gewoon een thuisweekend. Verder zijn er af en toe avonden waarbij een spreker wat dieper op een bepaald onderwerp ingaat.

Elke week ontmoeten de studenten elkaar op deze manier, maar het is niet verplicht om iedere keer te komen. Bovendien is Ichthus geen vereniging en je betaalt dus ook geen contributie.

In iedere Nederlandse universiteitsstad kun je een Ichthus groep vinden; hier in Tilburg is iedereen van harte welkom om eens te komen kijken, ledere donderdagavond half negen bij Noortje Kramer, Poststraat 35, tel. 013-421887.

PRIJS VOOR DOCTORAAL-SCRIPTIE OVER INTERNATIONALE BETREKKINGEN Het Nederlands Genootschap voor Internationale Zaken stelt dit jaar wederom een prijs beschikbaar ter bekroning van een doctoraal-scriptie over een onderwerp aangaande internationale betrekkingen. De prijs, die f 1.000,— bedraagt, zal door een onafhankelijke jury worden toegekend aan de auteur(s) van de beste aan de jury voorgelegde doctoraal-scriptie uit het academisch jaar 1981-1982.

Naar de prijs kunnen meedingen, studenten in de doctoraalfase (of afgestudeerden) aan een Nederlandse universiteit of hogeschool, en Nederlanders in een vergelijkbare fase (of afgestudeerd) aan een buitenlandse universiteit of hogeschool, die in het academisch jaar 1981-1982 een scriptie hebben geschreven over één van de volgende onderwerpen: algemene vraagstukken van internationale betrekkingen, zoals de ontwikkelingssamenwerking, be- en ontwapening, het internationale geldstelsel, e.d. (waarbij in de probleemstelling de internationale aspecten van deze vraagstukken centraal moeten staan). ontwikkelingen in de internationale machtsverhoudingen, zoals die tot uiting komen in allianties, belangrijke vredesverdragen, statensystemen, e.d. de buitenlandse politiek der verschillende landen de wisselwerking tussen binnenlandse en buitenlandse politiek internationale organisaties en integratieproblemen theorievorming over internationale betrekkingen.

De scriptie moet beoordeeld zijn door een lid van het wetenschappelijk personeel van een Nederlandse universiteit of hogeschool. De inzending van de scriptie kan slechts geschieden met aanbeveling van deze laatste persoon. Scripties van Nederlandse studenten of afgestudeerden aan een buitenlandse universiteit of hogeschool hoeven niet beoordeeld te zijn door, maar voorzien zijn van een aanbeveling van een lid van het weten-

schappelijk p)ersoneel van een Nederlandse universiteit of hogeschool.

De scriptie moet in het Nederlands, Frans, Duits of Engels zijn gesteld en zijn getypt.

De inzending van de scriptie dient op anonieme basis te geschieden, d.w.z. dat de naam (namen) van de auteur(s) niet aan de jury bekend mag zijn.

Studenten die naar deze prijs willen meedingen worden dan ook verzocht contact op te nemen met het lid van het wetenschappelijk personeel dat hun scriptie heeft beoordeeld, opdat deze de scriptie verstuurt naar het Nederlands Genootschap voor Internationale Zaken t.n.v. de Jury van de "Genootschapsprijs" Alexanderstraat 2, 2514 JL 's Gravenhage.

De inzendingstermijn sluit 30 november 1982.

Amsterdam: 3 november. 19.00 22.00 uur, C.R.E.A. Sarphatisstraat 108.

Utrecht: 4 november. 15.00 - 18.30 uur Cantoraat, Oude Gracht 114.

Leiden: 6 november: 11.00 uur 13.00 uur. L.A.K. Levendaal 150.

Zulke muziek heeft John Cage geschreven, bijvoorbeeld in diens "Song Books", een werk waar we ons mee bezig denken te gaan houden. Ook dit jaar staat het N.S.K. onder artistieke leiding van Cees Rotteveel, o.m. cantor van de Technische Hogeschool te Delft en leraar koordirektie aan het Gronings konservatorium.

Van de deelne(e)m(st)ers wordt een bijdrage van f 200, — gevraagd; alle reiskosten worden vergoed, alleen de warme maaltijden tijdens de repetitieweekends zijn voor eigen rekening.

Als deze bijdrage een belemmering vormt om aan het N.S.K. deel te nemen, neem dan kontakt met ons op.

Nadere informatie is verkrijgbaar bij Mieke van Gemert, tel. 070-875825.

Waar en wanneer de autlties gehouden worden: Groningen: 25 oktober: 19.00 - 21.30 uur: Sted. Konservatorium Martinikerhof 10.

Nijmegen: 27 okt. 16.30 - 18.45 uur: Studentenkerk, Prof. van Welystr. 1.

Delft: 29 oktober. 17.00-19.30 uur, Muziekcentrum, Nieuwelaan 76.

SofttMl: elke woensdag is er softbaltraining in de HTS-sportzaal van 21.00-22.00 uur.

REÜNIE S.S.A. Op zaterdag 4 december organiseert de S.S.A. wederom een reünie/bonte avondfeest in Amsterdam voor ex middelbaar scholieren uit Suriname en Surinaamse studenten in Nederland. Zij die een uitnodiging wensen te ontvangen en ook degenen die een bijdrage willen leveren aan de invulling van de avond, kunnen vóór 25 oktober een briefkaart m.v.v. naam, adres, schooljaren Suriname richten aan Muriel Daal, Verhulstlaan 212, 5012 GG Tilburg.

S.S.A. Postbus 15462 1001 MK Amsterdam

AUDITIES N.S.K. 1982/1983 Het Nederlands Studenten Kamerkoor, dat komend seizoen haar negende jaar ingaat, is anders van opzet dan andere studentenkoren. leder jaar opnieuw wordt het koor samengesteld aan de hand van audities, gehouden in de meeste studentensteden. Er wordt tijdens deze auditie gekeken naar de kwaliteiten van de koorleden, o.a. of ze beschikken over een goede stem, een geoefend oor, gevoel hebben voor ritme en vaardigheden zoals goed intoneren en van blad kunnen lezen.

Het koor kent geen wekelijkse repetitieavond, maar studeert haar programma in tijdens enkele weekends en een blokperiode, waarin zeer intensief wordt gewerkt. Direkt hierop volgt een toernee door het hele land van ongeveer 6 konserten en eventueel een radio-opname.

Dit jaar houden we ons bezig met moderne muziek. Dat wil zeggen dat de in te studeren en uit te voeren koorwerken in ieder geval niet ouder zullen zijn dan enkele tientallen jaren.

We zullen onder meer muziek in studie nemen waarin niet alleen toonhoogte, -duur, en -sterkte zijn voorgeschreven door de komponist, maar waarin beslissingen daaromtrent voor een (groot) deel worden overgelaten aan de uitvoerders, de deelne(e)m(st)ers aan het N.S.K. dus.

Squash: vanaf 15 oktober bestaat de gelegenheid om te squashen. Nadere inlichtingen hierover zijn te krijgen in de sporthal, op een van de publicatieborden of aan de balie.

Sport

WINTERSPORT OBERTAUERN Ook in 1983 zullen weer vanuit Nijmegen de traditionele studentenwintersportreizen worden georganiseerd. Deze 10-daagse reizen naar Obertauern, Oostenrijk (2000 m) zijn gepland op: Reis I: 28 januari t/m 6 februari 1983 / 745,-.

Reis II: 11 februari t/m 20 februari 1982 (carnaval) / 845,-.

De prijzen zijn incl.: - vervoer per luxe touringcar - hotel half pension (ontbijt -I- diner) - hele dagen skiles - huur ski's en schoenen.

Verdere inlichtingen worden gaarne verstrekt door: Bernadette Muller, p/a Pater Brugmanstraat 67, 6522 EK Nijmegen, Tel. 080-238941.

PENDRAGON Schaatsen: in de week van 18 okt. beginnen de ijstrainingen op de kunstijsbaan in Eindhoven. De kosten bedragen f 75, — . Iedereen moet wel voor eigen vervoer naar en van Eindhoven zorgen. De tijden zijn als volgt: maandag van 21.00-23.00 uur, zaterdag van 9.00-10.30 uur en zondag van 8.00-10.30 uur. De droogtrainingen gaan gewoon door, woensdag in de Warande om 17.45 uur. Verzameld wordt er bij de spoorwegovergang aan de Zwartvenseweg. De schaatstrainingen zijn allemaal o.l.v. B. Kaper en zijn toegankelijk voor zowel studenten als Hogeschoolpersoneel.

Atletiek: 22 t/m 24 okt. organiseert de TSAV Parcival een open-clubweekend, op de kampeerboerderij "Land van Kleef" te Loon op Zand.

Zowel leden als niet-leden kunnen hieraan deelnemen. Inschrijven hiervoor op de intekenlijst in de sporthal.

Meer informatie hierover in het sportkrantje of bij: Mare Knaapen tel.

674950.

Heb je belangstelling om mee te doen met een atletiekcompetitie schrijf dan in op de intekenlijst in de sporthal of meld je aan bij een van de bestuurders van Parcival.

Op 7 november organiseert de Freie Universitat Berlin voor de 19e keer een Internationale Studentencross.

Inschrijven hiervoor op de sporthal.

Meer informatie hierover in de sportkrant of bij Jos Dielemans, Prof. Verbernelaan 88 tel. 674950.

Sportkaartcontrole: zorg dat je je sportkaart bij je hebt als je komt sporten, er wordt steeds gecontroleerd.

Heb je je sportkaart niet bij je dan mag je niet meedoen met welke sportactiviteit dan ook.

Lustrumtoemooi: inschrijfformulieren voor het Lustrumsporttoernooi zijn verkrijgbaar aan de balie van de sporthal. De inschrijving sluit op vrijdag 12 november. Op donderdag 21 oktober is er weer een arbituriëntendag op de Hogeschool. In de sporthal zal er 's middags een introductiefilm over Pendragon gedraaid worden.

15 oktober 1982

Menu PERIODE 18/10 T/M 22/10 1982 MAANDAG 18/10 heldere tomatensoep - koninginnesoep . kalkoensteak - roomburger witte boontjes met snijbonen - koolraap met melksaus gekookte aardappelen div. nagerechten DINSDAG 19/10 bruine bonensoep - oxtail ciaire hachee - uienburger stamppot wortel met uien kapucijners - gek. aardappelen div. nagerechten WOENSDAG 20/10 goulaschsoep - kippe/groentesoep paprika schnitzel - speklapje Hongaarse saus mexico mix - rouwkostsla rijst of gek. aardappelen div. nagerechten DONDERDAG 21/10 selderysoep - groentesoep slavink - gelderse schijf - stroganoffsaus tuinboontjes met spek en uien - groene kool gekookte aardappelen div. nagerechten VRIJDAG 22/10 tomatensoep gebakken schelvis met bearnaise saus braadworst met vleesjus worteltjes met peterselie - gemengde sla gebakken of gekookte aardappelen div. nagerechten

KATHOLIEKE HOGESCHOOL

Ton Lebbink Dinsdag 19 oktober - 12.30-13.30 uur - Aula Ton Lebbink, portier van Paradiso en vroeger drummer van Mecano, treedt al twee jaar lang op als dichter, maar versterkt nu zijn performance met tapes, drums, licht en rook.

Door de swingende muziek op tape krijgen Lebbink's gedichten het van ritmische impressies, die hier en daar verdacht veel op song beginnen te lijken.

Agenda OKTOBER ZATERDAG 16 OKTOBER:

Globe: Een vreselijk geluk STADSSCHOUWBURG Dinsdag 19 en woensdag 20 okt.

20.30 uur Studio-zaal Het Zuidelijk Toneel Globe speelt in een regie van Gerardjan Rijnders het toneelstuk "Een vreselijk geluk" van Lars Noren. Het is voor de tweede keer dat in Nederland een stuk van STUDIUM GENERALE

"Ekonomie en modellen" DoTKlerdag 21 oktober 13.30 uur gebouw A AZ 13.

Prof. E.J. Bomhoff: De onmacht van de grote ekonometrische modellen In Nederland steunt de voorisereiding van het ekonomische beleid op berekeningen met grote ekonometrische modellen. Vanuit de hoek van neoklassieke ekonomen zijn deze modellen zwaar bekritiseerd vanwege de gebrekkige manier waarop die modellen proberen rekening te houden met de invloed van toekomstverwachtingen op het ekonomisch gedrag.

Hun konklusie lukit: grote ekonometrische modellen zijn ongeschikt voor het analyseren van veranderingen in het ekonomisch-poirtieke belekl. Deze modellen kunnen dus niet gekien ab grond voor vertrouwen in de toekomstscenario's die met zo'n model worden vervaardigd.

Immers zo'n nradel kan alleen iets zeggen over de toekomst, zolang rK)ch investeerders, noch exporteurs noch konsumenten andere gedragslijnen gaan volgen dan in het verleden. Aan de hand van voortieelden uit het verleden kan aangetoond worden, wat er allemaal mis kan gaan met deze modellen door hun gebrekkige konsistentie en voorspellingskracht.

Prof. E.J. Bomhoff is hoogleraar in de monetaire ekorKMtiie aan de Erasmus Universiteit te Rotterdam.

Bij het programma "EkorKMnie en Modellen" van het Studium Generale is een tekstenbundel verschenen met achtergrondmateriaal over deze problematiek, welke te verkrijgen is op kamer B2 (Studium Generale) van de fiogeschool en de Databank.

Tilburgs Hogeschoolblad

deze eigentijdse Zweedse schrijver op de planken gebracht wordt. De voorstelling wordt gespeeld door Theo de Groot, Wim van der Grijn, Diane Lensink en Guusje van Tilborgh.

Op een avond waarop de drank rijkelijk vloert, komen konflikten los tussen vier moderne mensen. Ze kennen Volgende lezing, laatste in de reeks: donderdag 28 oktober 13.30 uur.

W. Driebuis: is het gebruik van economische modellen bij de beleidsvoort>ereiding zinvol?

THEOLOGISCHE FAKULTEIT

Hellegat, film van Patrick Lebon Maandag, 25 okt. Aanvang: 20.00 uur 1980 duur: 98 minuten De Rupelstreek. Een desolaat en hallucinant landschap. De kleine steenbakkerijen staan leeg en overal zijn er grote putten en staan lange droogbarakken als trieste getuigen van een vergane welvaart.

In dit uitzinnige decor speelt zk:h het verhaal af van twee levens. Sam, technisch tekenaar en werkkxis, begint zijn eerste werkweek in de steenbakkerij van Lagasse, terwijl Louis er de laatste week voor zijn pensioen ingaat. Naarmate het vertiaal zich ontwikkelt vallen tussen bekien meer vergelijkingspunten op. Sam wil eigenlijk naar "de stad" en weg uit de sleur en de uitzk;htkx>sheKl van het leven bij de steenbakkers. "De" kans wordt hem geboden door een mogelijke "transfer" als beloftevol doelwachter van de plaatselijke voett>alciub waarvan Lagasse voorzitter is.

Zal hij, ondanks zijn dipk>ma, zijn talent en de steun van zijn vriendin Joske erin slagen zijn droom te verwezenlijken? Het blijkt immers dat Louis die met gelijkwaardige aspiraties is begonnen zk:h niet heeft kunnen lostrekken van zijn geboorteplaats.

Alterlei gebeurtenissen in en rond de steenbakkerij, zoals sluikstortingen, de belangrijk voetbalmatch, de meestergast, enz. brengen de bekie mannen, hun verleden en hun toekost dKhter bij elkaar.

elkaar al jaren. Twee mannen, twee vrouwen, ontdekken dat hun onderlinge relaties anders liggen dan zij dachten.

Wie houdt het met wie? Wie houdt het met wie uit? Wie houdt met wie op? Alles gaat door elkaar lopen.

Meedogenloos zeggen Teo, Tessa, Erik en Helen elkaar de waarheid. Ze hebben daarbij zo'n moed, dat een gevoel van verbijstering, bewondering, en toch weer 'liefde' overblijft.

STADSSCHOUWBURG

Peter Weekers (Flairck) Donderdag 21 okt. 20.30 uur Studio-zaal Peter Weekers is een naam, die velen als muziek in de oren zal klinken. Jarenlang schitterde hij immers op de nationale en internationale podia als de virtuoze (pan)fluitist van de groep Flairck, die hij in 1978 samen met Eric Visser oprichtte. Sinds kort heeft Peter Weekers Flairck verlaten en op donderdag 21 oktober is hij in de Stadsschouwburg te horen met zijn nieuwe groep.

Ondanks het grote sukses van Flairck, dat ai snel één van de populairste muziekgroepen van Nederland werd, heeft Peter Weekers deze formatie toch verlaten met als doei het maken van een solo-elpee. InmkJdels is deze elpee 'Fata Morgana' het prachtig resultaat geworden van deze beslissing. Gestimuleerd door het enthousiasme waarmee de plaat is ontvangen, hebben Peter Weekers en een aantal muzikanten die aan 'Fata Morgana' meewerkten, besloten om een groep te vormen en op toernee te gaan.

Naast het bekende fluitspel van Peter zullen Rob Husman op gitaar. Peter Leerdam op contrabas, Michiel Wekiner op cello en Frans Leerdam en Wim Vos op marimba's, xylofoon, vibrafoon, conga's en ander slagwerk te horen zijn.

Alle stukken zijn eigen komposities, die door zowel de grote afwisseling van opzwepende ritmes en lyrische mekxJieën als door de aparte bezetting van deze groep een geheel eigen karfcater dragen. Een avond boordevol meeslepende en exotische muziek, die U zeker niet onberoerd zal laten.

Noordbrabants Natuurmuseum, 9.00 uur: lezing over bloembiologie door ir. J . Pettinga.

Stadsschouwburg, 20.15 uur: Het Brabants Orkest o.l.v. Lucas Vis met als solist Colin Carr (cello). Een speciaal Dvorak-programma.

Stadsschouwburg: 20.30 uur, studio: Henk van Ulsen solo Stadsschouwburg: 20.30 uur: Filmhuis "Subway Riders" van Amos Poe. Kuiturael Santrum, 20.30 uur: KA-Theater met "Au bois dormant" Stadsschouwburg: 23.00 uur: Filmhuis "Unmade beds" van Amos Poe. ZONDAG 17 OKTOBER Stadsschouwburg, 14.30 uur, studio: Folkkonsert door de Ierse folkgroep 'Oisin".

Stadsschouwburg, 20.15 uur: "Brasil Tropical" Maranatha, 11.00 uur: Viering Eucharistie. Tema: In aansluiting op 't Evangelie vigs. Lukas 2, 40-53 Helpen onze kinderen ons om ons niet te schamen voor , zoals voortaan elke 3e zondag van de maand samenkomst van drie kindergroep>en.

MAANDAG 18 OKTOBER Stafisschouwrburg, 20.30 uur: Filmhuis: Subway Rkiers.

Katholieke Hogeschool, 20.15 uur, aula: Koninklijke Liedertafel met het Eder Kwartet, M.m.v. Bela Kóvacs (klarinet).

Katholieke Hogeschool, vanaf 10.00 uur, geb. S: Start Oldendorfflezingen. (voor uitgebreid programma THB 6).

DINSDAG 19 OKTOBER Stadsschouwburg, 20.30 uur, studio: Globe met "Een vreselijk geluk". Toneelstuk van de Zweedse schrijver Lars Noren in een regie van Gerardjan Rijnders.

Stadsschouwburg: 20.30 uur: Filmhuis: "Subway Riders".

Ambassade-bioscoop, 22.30 uur: Filmliga met "Serie noire". Regie: Alain Corneau uit 1979.

Kuttureel Sentrum 20.30 uur: Filmhuis "Het jaar van de Haas" van de Rnse regisseur Risto Jarva uit 1978 in kader van de Skandinavië-special.

Katholieke Hogeschool, 12.30 uur, aula. Performance van Ton Lebbink. Dichter Lebbink begeleidt zichzelf op drums. Org. Stud. Gen. Katholieke Hogeschool, vanaf 10.00 uur, geb. S: IVG-symposium met als hoofdthema's De Wt Voorzieningen Gezondheidszorg, relatie met de Wet Tarieven Gezondheidszorg en andere actuele vraagstukken, (voor uitgebreid programma THB 6)

WOENSDAG 20 OKTOBER Stadsschouwburg, 20.15 uur: Blijspel "Bessen" van Jos Brink.

Stadsschouwburg, 20.30 uur, Studio: Globe met "Een vreselijk geluk" Stadsschouwburg, 20.30 uur: Filmhuis "Subway Riders" KuHureel Sentrum, 20.30 uur: Filmhuis "Het jaar van de Haas" van de Finse regisseur Risto Jarva uit 1978 in kader van de Skandinavië-special.

Katholieke Hogeschool, 15.30 uur, AZ-8; Mw. Prof. Dr. N. Kloppenborg over "Boeddishme en politiek" Org. Buro Buitenland.

Katholieke Hogeschool, geb. S, vanaf 10.30 uur: Landelijke studiedag "Sturing van sociaalwetenschappelijk onderzoek; wensen en mogelijkheden". Org. Sociologische faculteit, (voor uitgebreid programma THB-6) Katholieke Hogeschool, 18.00 uur: Officiële opening gebouw S, door Minister van Onderwijs en Wetenschappen Dhr. W.J. Deetman.

DONDERDAG 21 OKTOBER Stadsschouwburg, 20.15 uur: Blijspel "Bessen" van Jos Brink.

Stadsschouwburg, 20.30 uur, studio: Peter Weekers. Medeoprichter van de groep Flairck nu met zijn eigen ensemble.

Stadsschouwburg: 20.30 uur: Filmhuis "E nachtlang Füürland" van de Zweedse regisseur Clemens Klopfenstein uit 1981.

Kultureel Sentrum: 20.30 uur: Konsert door het contrabasduo Bert Palinckx en Kees van de Ven. Soloconsert van de fluitist Wil Offermans.

Kathoüake Hogeschool: 15.00-17.00 uur, CZ-22: Colloquium Bedrijfsekonomie B-serie. Dr. P.M. Verboom (EUR) over 'Internationale financiering: theoretische aspecten en computersimulatie.

Katholieke Hogeschool: 10.30-12.30 uur, CZ-23: Colloquium econometrie. B-serie. Dr. A.J. Talman (KHT) over "Economische interpretatie van de paden gegenereerd door vastpu ntalgoritmen.

Katholieke Hogeschool: 13.30 uur: AZ-13: Lezing door Prof.

Bomhoff over "De onmacht van de grote econometrische nKxfellen".

Stud. Gen. cyclus Economie en modellen.

KathoKeke Hogeschool, 13.30-16.45 uur, geb. S: IVOsymposium.

Gastsprekers Drs. J . Pronk over "Ontwikkelingsproblematiek in de '80-er jaren; prioriteiten voor onderzoek". (Voor uitgebreid programma THB6) VRIJDAG 22 OKTOBER Stadsschouwburg, 20.30 uur: Filmhuis "E Nachtlang Füürland".

Kultureel Sentrum, 20.30 uur: Dansstudio Pauline de Groot met de nieuwe choreografie "Whole Dances (mud Bird)" Stadsschouwburg, 23.00 uur: Filmhuis "Les indiens sont encore loin" van de Zwitserse regisseuse Patricia Moraz uit 1977.

Kathofieke Hogeschool, vanaf 10.00 uur, geb. S: Oldendorlez ing.

Katholieke Hogeschool, 12.30 uur, geb. S binnenhof of Grote Zaal: Pauzeconcert Combini Kwartet, bestaande uit leden van het Brabants Oricest.

15 Oktober 1982

iE

S^CHTERKLAP

De prikklok en de prof Wat de prikklok in het wetenschappelijk onderwijs betreft is de KHT altijd een voorlofjer geweest. In maart '75 werd de eerste prikklok in de hogeschool geïnstalleerd. In augustus verdween zij weer. Alleen wetenschappelijk medewerker dr. Kop klokte uit louter hobbyisme dat het een lieve lust was. Eind '77 werkt prof. Goldtschmidt zich in de kijker. Naast zijn full-time hoogleraarschap, dreigde de man te bezwijken onder zijn nevenaktivjteiten. Mede naar aan-

leiding van deze affaire houdt het KVB een enquête onder hoogleraren en lektoren, waarin gevraagd werd naar hun nevenwerkzaamheden.

Vandamme, lektor in de Wijsbegeerte, valt door de mand. Wat blijkt? Hij heeft naast zijn lektorschap in Tilburg nog een volledige dagtaak als 'geassocieerd medewerker' in Gent. In Nederland heet dat: lektor. 6 jaar lang heeft hij heen en weer gependeld tussen Tilburg en Gent. Op 8 december '77 schorst het KVB deze overijverige wetenschapper. Vandamme voelde toen al nattigheid en op 10 december ontving het Stichtingsbestuur (bevoegd tot ontslag en benoeming) zijn ontslagbrief, die gedateerd was op 1 december. Van die dingen, ja...

Goed dat er nu een registratie van de aan- en afwezigheid van wetenschappers komt. Weten we tenminste waar ze uithangen.

Maar of we ooit zullen weten wat ze daar doen??

P.P.

Klavierleeuw Pianisten hebben zo hun eigenaardigheden. Zo is het bekend dat Alfred Brendel, een van de grootsten uit het vak, behalve tijdens optredens altijd met hansaplastjes om zijn vingers speelt.

Brendel is doodsbang dat anders zijn nagels zuUen scheuren. Die bijna ziekelijke zorg voor z'n handen heeft Brendel gemeen met vele andere collega's. Bij de onlangs overleden Canadese pianist Glenn Gould - ook in andere opzichten een buitenbeentje in het vak - ging die bezorgdheid voor de handen bovendien gepaard met een geweldige angst voor lichamelijk contact. Gould spande zelfs eens een proces aan tegen een geluidstechnicus, die hem een schouderklopje gaf.

Van de Tilburgse pianist Anton Zijderveld is bekend dat hij, naast een veeleisende muzikale loopbaan, nog de tijd gevonden heeft een ordinariaat in de cultu-

rele sociologie te bekleden. Volgens intimi beschouwt Zijderveld de sociologie-beoefening als een niet onaardig divertissement. Bovendien blijven bij het verrichten van wetenschappelijk werk - op voorwaarde van een niet al té verkrampte penvoering - de handen gespaard.

Zijderveld nu, is bereid gevonden om ter gelegenheid van de opening van de nieuwbouw van de Tilburgse Hogeschool een recital te verzorgen. Wat kunnen we van de Tilburgse klavierleeuw in het uur dat hem ter beschikking staat op woensdag 20 oktober verwachten? Zal hij zich wagen aan de hondsmoeilijke Diabellivariaties van Beethoven? Of komt hij met een integrale uitvoering van de 24 etudes van Chopin, een waagstuk waar zelfs een coryfee als Joeri Egorov zich de tanden op stuk gebeten heeft?

Of zal hij een klavier-uittreksel spelen van een van de symfonieën van Mahler, naar verluidt zijn lievelingscomponist?

En dan zijn stijl: zal hij trachten het pathetisch-romantische touche van de legendarische Artur Rubinstein te everutren? Of ziet hij meer brood in de wat exentrieke, maniéristische speelwijze van wijlen Glenn Gould? Of spiegelt hij zich aan de spirituele beheersing van het métier die een Alfred Brendel ten toon spreidt?

Hoe we het ook wenden afkeren de muzikale kwaliteiten van de Tilburgse klavierleeuw blijven enigszins in nevelen gehuld...

Genoeg gespeculeerd. Bij het ter perse gaan van tüt nummer van het Hogeschoolblad werd het programma van het recital dat Anton Zijderveld zal geven bekend gemaakt. Zijderveld zal een aantal temperamentvolle sfeerstukjes van de Spaanse componisten Albeniz en Granados ten gehore brengen. Voor het slot van het pauzeconcert zijn een tweetal rhapsodieen van Brahms aangekondigd. Na de speculaties dus de muziek. Con fuoco en molto maestoso. w^

Langzaam werd Susanne een obsessie voor me. Ik besefte dat ik hopeloos veiUefd was.

Omdat ik voor het kandidaatsexamen rechten stond en al mijn zinnen erop gezet hiervoor te slagen, besloot ik het huis vooriopig te veriaten. Mijn ouders hadden een stacaravan in de bossen bij Eersel. Daar zou ik mijn examen voorbereiden Aantekeningen Onder het inpakken van mijn spullen kwam Susanne in de deuropening staan. "Wat doe van een je", vroeg ze vriendelijk.

"Oh niets, ik pak alleen wat spullen in. Studieboeken en zo ...." kamerbewoner "Je gaat toch niet weg?" Was dat schijn? Haar stem klonk een beetje teleurgesteld.

"Nou nee, ik moet mijn examen alleen voorbereiden. Hier is het te druk", verzon ik.

"Waar ga je dan naar toe?"

"Oh, in een stacaravan bij Eersel. Die is van mijn ouders, en daar is het erg rustig", vervolgde ik.

"In februari? Heb je het dan niet koud?" vroeg ze ongelovig. Ik keek haar aan en zei dat door Anton Retel ik een Butagaskachel had en dekens en dat de caravan goed güsoleerd was enzovoorts.

Toen zei ze ineens: "Mag ik mee?"

Ik stond perplex. Voor haar ontvluchtte in het huis. Zou ik ja zeggen, dan kwam van studeren niets terecht. Zei ik nee, dan kon ik haar wel veigeten. Ik zei dus "Ja!".

Het regende in het schemerige Amsterdam. Als het een beetje meezit lean ik de trein van Onderweg was ze heel vrolijk. Zelfs de overige passagiers in de bus moesten lachen om 10 over 8 nog halen, dacht ik, hopend dat de tram niet te vaak zou stoppen. Mijn hoop haar grappen. In Eersel aangekomen, regende het, dus we doken het café in en kwamen bleek ydel. Hy stond stil bij iedere halte. Onverzadigbaar slurpte hij de mensen op, als er pas uit toen de tent gesloten werd. Aan myn studie dacht ik allang niet meer. eenreuzenslangdie door de stad sloop. In de Vijzelstraat stonden extra veel mensen te In de caravan deed ik snel de verwarming aan. Gewillig liet ze zich van al haar kleren ontwachten. Als die er maar in kunnen, dacht ik, terwijl ik door de natte ruiten naar buiten doen. Ze had in de gaten dat ik haar bustehouder niet aanraakte. Ze stond op en zei verkeek. Een fantastisch gezicht eigenlijk, al die mensen. Niet een is gelijk aan de ander. baasd: "Hoe weet je dat?"

Sommigen stonden er keurig bij onder hun paraplu, anderen waren doorweekt tot op "Hoezo", vroeg ik quasi onnozel. hun hemd. Een jonge vrouw stapte snel binnen. Ze had haar best gedaan droog te blij"Nou, mijn borsten", zei ze, terwijl ze haar bh losdeed. "Maar.. maar , stamelde ik. ven, maar was er niet in geslaagd. Haar lange donkerblonde haren hingen er maar Ik snapte er niets van. Toen zag ik dat ze geen tepels had .... Mij kon het niets schelen. troosteloos bij. Ze kwam schuifelend mijnrichtingop, toen ik haar plots herkende.

"Je bent mooi," fluisterde ik, terwijl ik haar in mijn armen nam. Onder het vrijen vertel"Susanne", zei ik verbaasd. de ze me, dat ze eigenlijk met iedereen naar bed wilde. Ze had alleen een minderwaardig"God, wat doe jij hier?", vroeg ze met een onderdrukt Limburgs accent. heidscomplex vanwege haar borsten. De vorige maand had ze daar nog zoveel heibel over "Een vergadering", antwoordde ik ietwat onverschillig. gemaakt. Hans, haar laatste vriend, had haar bh met geweld losgetrokken.

"En jij?"

Ze voelde zich eerst onteerd en verkracht, maar nu was ze eroverheen. Ze vroeg zich al"Oh, ik woon hier!" ken af hoe het nu verder moest. Haar minderwaardigheidscomplex was haarremom niet "Alleen?", wilde ik weten. met Jan en Alleman de koffer in te duiken. Nu ze van haar complex was veriost, was ze "Eh, nee", twyfelde ze even, "met een vriend. Maar vertel eens wat voor veigadering. Ik ook de rem kwijt. Daarna huilde ze. dacht dat je nog steeds in Tilburg woonde". Het was duidelük dat ze niets over haarzelf De volgende dag was ze weg. Op de keukentafel lag een briefje. Daarin stond dat het bekwyt wilde. ter was, dat we elkaar niet meer zouden zien. Ze had haar studie opgegeven en de huur Wat is ze toch veranderd in die paar jaar. Kuise Susanne, noemden we haar, toen ze by van haar kamer opgezegd. De laatste annen waren: Ik wist al die tijd dat je verliefd was ons in het studentenhuis introk. Ze was ëèn van de eerste meisjes, en zeker niet de leop my. Maar ik ben het niet op jou. Alsjeblieft, reis me niet achterna. Laat me jou niet ukste. Haar vader bracht de meubels en keek ons toen veelzeggend aan: "Niet aankoonnodig kwetsen. Succes met je studie. Groeten. Susanne. men". We hadden de boodschap begrepen.

Ik stond sprakeloos. De eerste twee uren had ik me nauwelijks bewogen. Die dag was het De eerste maanden verliepen rustig. Ze ging ieder weekeinde naar huis in Kerkrade. Na stralend weer. Ik liep de hele dag te pdnzen wat ik zou doen. Ik besloot me te vermannen ongeveer een halfjaar kwam regelmatig een vriend op bezoek. Een stille, verlegen jongen. en al myn concentratie te wijden aan mijn studie.

Niet meer dan een studievriend, zeiden we tegen elkaar, zo impotent als de pest. Toch Weken heb ik gestudeerd. Alleen voor de allemoodzakeiykste colleges reed ik met de bus waren we met z^n allen een bee^e jaloers, hoewel er buiten meiden by de vleet waren. naar Tilburg. Op myn kamer liet ik me niet zien. Mijn inspanningen werden beloond met Op een nacht werd ik wakker door gestommel, dat ik meende te horen. Bang voor inbre- een ruime voldoende. Verder was ik zeker tien Idlo afgevallen. kers stond ik op en sloop de gang in. De kamerdeur van Susanne stond half open. Binnen Na al die jaren kon ik me modUjk voorstellen dat deze vrouw die hier voor me stond me brandde een schemerlamp. Ik zag haar op de divan liggen. Ze had alleeen een bustehoutoendertijd op de rand van krankzinnigheid bracht. Ze was duidelyk voller geworden. der aan, verder niets.

Haar gezicht was harder, haar ogen feller.

Op dat moment werd de WC doorgetrokken. Ik vluchtte mijn kamer in. Vanaf dat ogen"Bij het Beursplein moet ik eruit", zei ze, toen de tram de Dam opreed, met een toon blik wist ik dat we ongelijk hadden. Na een week of drie wisselde ze haar vriend voor een van "als je iets belangrijks te vertellen hebt, dan moet je het nu zeggen!" ander in. Een blonde, stoere knaap die een rol zou kunnen spelen in een of andere NoorIk had niets meer te zeggen. Ze stapte uit in de stromende regen. Zerenderichting Warmannenfilm. Hij hield het echter niet hing vol. Na een week kregen ze al nkse ruzie. moesstraat. Onwillekeurig dacht ik aan haar verhaal: mijn complex is mijn rem.

Mtjn gevoelens waren zeer ambivalent. Aan de ene kant schaamde ik me voor mijn gluur- Hier achter waren de Walletjes. Ze zal toch niet..., dacht ik, neen ..., dat kon niet waar derigheid, aan de andere kant kon ik m^n nieuwsgierigheid haast niet onderdrukken. Af zyn! Vlak voordat ze de hoek van het Beursgebouw om liep, keek ze nog even achterom. en toe leek ik wd krankzinn^ te worden. Bij iedere handeling dacht ik aan haar. OnbeAlsof ze me nog iets wilde vertellen ... wust schreef ik haar naam op de collegebanken.

Toen zette de tram zich in beweging.

Susanne

Tilburgs Hogeschoolblad

15 oktober 1982

m