IL-GAZZETTA
Informazzjoni dwar Papa Ljun XIV
IL-GAZzETTA
Biljunarju TAT-TEKNOLOĠIJA jsir l-ewwel persuna li MEXA fl-ispazju
Tfal,
Din hija t-tielet ħarġa "tal-GAZZETTA - MIT-TFAL GĦAT-TFAL".
L-iskop wara din il-GAZZETTA hu li ninkoraġġukom taqraw u wisq aktar taqraw il-gazzetta li ħafna sfortunatament jorbtuha ma' xi ħaġa "tal-passat".
X'se nsajru
Din hija gazzetta għalikom u minkom fejn intom se tkunu qed tiġu mitluba tgħinu finnisġa tagħha.
Il-GAZZETTA hija pubblikazzjoni li tolqot diversi temi kurrenti.
Modi ta’ wieħed x’jista' jagħmel għalikom it-tfal u kif anke l-adulti issa li ġej is-sajf
- Mill-Ministeru għas-Saħħa u l-Anzjanità Attiva
Is-sajf huwa staġun ta’ xemx u divertiment fil-beraħ, iżda jitlob ukoll attenzjoni bir-reqqa biex tiġi żgurata s-sigurtà u l-kumdità. Hawn huma xi suġġerimenti li inom tfal tistgħu tagħmlu
Ixorbu l-ilma anke jekk ma tħossux għatx !
Intom tfal imħeġġa sabiex tixorbu ħafna ilma, anke jekk ma tħossux għatx. Evitaw li tixorbu xorb biz-zokkor jew bil-kaffeina. Minflok, kulu ikel idratanti fl-ikel bħal ħjar, insalati u dulliegħ, li huma nutrittivi ħafna. Agħżlu ikliet żgħar u frekwenti.
Ilbsu ilbies ħafif u b’kulur ċar
Tfal intom imħeġġa sabiex tilbsu ħwejjeġ ħfief, ta’ kulur ċar u li ma jħallux. Huwa mħeġġeġ ukoll li meta tkunu ħerġin ilbsu aċċessorji bħall-kpiepel u nuċċalijiet tax-xemx.
Importanti ukoll li tagħmlu s-sunblock sa mill-inqas 30 minuta qabel ma’ toħorġu u erġgħu agħmlu s-sunblock meta tkunu barra ħalli b’hekk tkunu protetti kif meħtieġ mir-raġġi tax-xemx.
Toqgħodux ġol-karozza meta din tkun ipparkjata
Tfal u anke intom l-aduti qatt ma għankom toqgħodu ġo karozza ipparkjata fis-sajf. Dan għaliex karozza ipparkjata malajr ttella’ t-temperatura u tiġi simili għall-forn bis-sħana li jkun hemm ġo fiha.
Evitaw l-attivitajiet fil-beraħ matul is-sigħat li l-iktar ikun hemm sħana jiġifieri bejn il-11:00 a.m., u l-4:00 p.m.m. Minflok immiraw li l-attivitajiet bħal xi mixja sabiħa tagħmluha filgħodu kmieni jew inkella tard filgħaxija meta t-temperatura ta’ barra tkun aktar friska.
Appell għal ġenituri u l-adulti
It-tfal huma aktar vulnerabbli għal mard relatat mas-sħana. Oqgħod attent għal sinjali ta’ dehydration jew xi heatstroke, u eżawriment tas-sħana bħal żieda fit-temperatura tal-ġisem, irritabilità, fwawar, sturdament, dardir u rimettar u dgħjufija.
Jekk jiġri dan, fittex attenzjoni medika u ħu littifel/tifla f'post frisk fid-dell, preferibbilment kamra ta' ġewwa, bl-arja kondizzjonata. Jekk teħtieġ parir mediku dwar kwistjonijiet relatati mas-sħana ċempel in-numru tat-Telemediċina tal-Kura tasSaħħa Primarja 21231231.
Xarba friska bil-ġelat u l-frott
Ħin: 20 minuta, u ħin biex tkessaħ
Isservi: 8-10 persuni
Ingredjenti:
• 3 kikkri frott imqatta’ tal-gosti tiegħek bħal ħawħ, nuċiprisk, mango, frawli,eċċ.
• 150 g zokkor
• Meraq ta’ lumija
• Ġelat tal-vanilla
• Ilma karbonizzat (sparkling water), kiesaħ
Tħejjija:
1 Itħan flimkien il-frott, iz-zokkor u l-meraq tal-lumi, imbagħad għaddi t-taħlita minn passatur. Kessaħ it-taħlita kompletament fil-friġġ.
2 Biex tagħmel ix-xarba: F’tazza twila ferra’ 60 ml taħlita tal-frott, imbagħad poġġi fuqha scoop ġelat. Ħawwadhom ftit b’mgħarfa u żid ilma karbonizzat sakemm ikollok ¾ tat-tazza mimlija. Poġġi scoop jew tnejn oħra ġelat.
3 Daħħal kuċċarina twila u straw fit-tazza u servi fil-pront.
Sandwiches tal-gallettini
Ingredjenti:
• 470g għaġina tal-gallettini lesta (cookie dough)
• 5 kikkri u nofs ġelat tal-vanilja, artab
• 1/2 kikkra hundreds and thousands
• Mgħarfa zokkor (sparkling sugar)
Tħejjija:
1 Saħħan il-forn għal 180 C.
2 Irrombla l-għaġina fi blalen żgħar (daqs kuċċarina u nofs kull ballun, biex tagħmel 32 ballun).
3 Poġġi l-blalen xi 5cm 'l bogħod minn xulxin fuq tilar. Sajjar fil-forn għal madwar 12-il minuta jew sakemm jismaru ftit.
4 Ħallihom jibirdu għal minuta u neħħihom minn fuq it-tilar sabiex jiksħu kompletament (madwar 30 minuta).
5 Poġġi ftit ġelat fuq 16-il gallettina, u poġġi gallettina oħra fil-wiċċ. Agħfas bilmod sakemm il-ġelat jasal sax-xifer tal-gallettini. Itfagħhom fil-friża biex jeħel kollox sew flimkien.
6 Fuq platt itfa' ftit kosbor u ftit zokkor. Dawwar ix-xifer tas-sandwiches fit-taħlita sabiex jeħlu mal-ġelat.
7 Erġa' ffriża l-gallettini għal madwar 10 minuti oħra qabel isservi.
Tlieta jingħataw premju
… jgħidu r-rużarju kuljum fil-kappella tal-iskola
Fuq inizjattiva tagħhom stess Kady Gatt, Aaliyah Spiteri u Kayleen Zahra Cutajar, tliet studenti fl-ewwel sena sekondarja tal-Iskola St Joseph Mater Boni Consilii ta' Raħal Ġdid waqfu club bl-għan li huma u sħabhom jgħidu r-rużarju kuljum fil-kappella tal-iskola. Din l-inizjattiva bdiet bl-attendenza ta' ftit studenti. Illum saret waħda mill-aktar mistennija fejn kull fil-għodu bejn is-7.30am u t-7.45am huma u sħabhom ikunu qegħdin jitolbu flimkien.
"Flok ngħaddu siegħa jew ftit anqas nilgħabu fil-bitħa qabel ma nibdew l-iskola hekk qiegħed insibu ħin ukoll biex nibdew il-ġurnata nitolbu flimkien għal ġid tagħna, tal-familjari tagħna, l-għalliema u l-paċi fid-dinja. Kuntenti li n-numru ta' tfal qiegħed dejjem jiżdied. L-idea bdiet ukoll minħabba li fl-iskola għandna xaharejn, Ottubru u Mejju ddedikati lill-Madonna u lir-rużarju u matulhom ngħidu wkoll posta rużarju waqt l-assembly mas-surmast u l-għalliema. Inħeġġu lil tfal oħra biex jimxu fuq il-passi tagħna u jgħidu r-rużarju għax din hija talba għal qalb il-Madonna."
It-tlett tfajliet ingħataw opportunità biex jaraw il-kunċert TISBIT
Esperjenza tar-ritmi innovattivi ta' TISBIT, kunċert dinamiku ta' perkussjoni mill-istudenti b'talent ta' The Clef House. Wara erba’ edizzjonijiet ta’ suċċess f’Għawdex, l-avveniment jagħmel id-debutt tiegħu fit-Teatru Manoel, il-Belt Valletta. Taħt id-direzzjoni artistika ta’ Michael Camilleri, TISBIT fih kollaborazzjoni eċċitanti ta’ perkussjonisti, sezzjoni tar-ritmu, u kantanti mistiedna. Direttur Artistiku: Michael Camilleri Artisti ewlenin: The Clef House, Eliza Stellini, Hannah, Elisa Buttigieg u Sarah Bonnici. Sezzjoni tar-Ritmu: Steve Buttigieg, Mark Grech u Jason Spiteri
Organizzati bosta attivitajiet fl-iskola
Matul ix-xahar ta’ Mejju ġew organizzati diversi attivitajiet. Fost dawn kien hemm dik tal-Ġimgħa 30 ta’ Mejju fejn intom it-tfal ilbistu bil-kostumi u kellkom anke l-klassijiet imżejnin skont l-għażla tal-għalliema u tagħkom l-istudenti.
It-temi kienu dawn: Alison Wonderland, Wizard of Oz, Superheroes, Charlie and the Chocolate Factory Tereza, The Jungle Book, The Chronicles of Narnia u Peely Wally. Waqt l-istess ġurnata intom it-tfal kellkom l-opportunità li tiltaqgħu ma’ awtur Malti
Il-Qaritona Nazzjonali 2025 — ‘Ngħaqqdu l-Ġenerazzjonijiet bl-Irrakkontar tal-Istejjer!’
Il-Ministeru għall-Edukazzjoni, l-Isport, iż-Żgħażagħ, ir-Riċerka u l-Innovazzjoni, l-Aġenzija Nazzjonali tal-Litteriżmu, The Malta Trust Foundation, b’kollaborazzjoni ma’ The Malta Foundation for the Wellbeing of Society, organizzaw it-tmien edizzjoni tal-Qaritona Nazzjonali. Il-Qaritona saret bil-għan li nkomplu nrawmu iktar imħabba għall-qari u l-irrakkontar tal-istejjer fost it-tfal u nkattru fihom għarfien dwar il-komunità u l-irwol tagħhom bħala ċittadini attivi fiha. Għal dan il-għan nhar it-Tnejn, 12 u l-Erbgħa, 14 ta’ Mejju saru attivitajiet ta’ qari u rrakkuntar ta’ stejjer fi ħdax-il sala fil-Faċilità ta’ Kura fit-Tul ta’ San Vinċenz De Paul, b’kollaborazzjoni mal-Ministeru tasSaħħa u l-Anzjanità Attiva.
F’dawn il-ġranet, madwar mitt student ta’ bejn it-tielet u s-sitt sena tal-primarja mill-iskejjel tal-Belt Valletta, Ħal Qormi San Bastjan, in-Naxxar Induction Hub u ż-Żurrieq, immexxija mill-għalliema u l-edukaturi tagħhom, iltaqgħu mar-residenti u pparteċipaw f’attivitajiet ta’ qari u rrakkuntar ta’ stejjer. L-istudenti ħadu magħhom stejjer, kotba, u poeżiji u qasmuhom mal-anzjani. Dawn iż-żjarat offrew l-opportunità u l-ispazju biex ir-residenti jaqsmu l-istejjer tagħhom mat-tfal filwaqt li t-tfal jaqraw mill-ktieb favorit tagħhom. L-Ambaxxaturi tal-Qari Carmel Busuttil, Saviour Darmanin, Carlos Farrugia, Ruth Frendo, Joseph Grech u Valerie Vella ħadu sehem u qasmu l-ideat tagħhom kemm mal-istudenti kif ukoll mar-residenti.
Għalkemm din hija t-tmien sena li qiegħda ssir il-Qaritona Nazzjonali, din hija l-ewwel darba li saret bl-involviment tal-anzjani u għalhekk intgħażel l-islogan ‘Ngħaqqdu l-Ġenerazzjonijiet bl-Irrakkontar tal-Istejjer!’ Permezz ta’ dan il-proġett pilota, dawn l-entitajiet jixtiequ jaraw li titkattar l-għaqda bejn il-ġenerazzjonijiet, filwaqt li jippromwovu l-idea li kulħadd, irrispettivament mill-età, għandu storja x’joffri.
Xjentisti joħolqu robot li jaħdem bl-arja u li jimxi u jgħum
Ors salvat minn
foresta f’Kalifornja
Hikers
li kienu qed jimxu f’Kalifornja ltaqgħu ma’ ors żgħir li kien qed jibki u dawn mill-ewwel kienu jafu li kellhom jgħinu. Kien fit-12 ta’ April, meta grupp żgħir ta’ persuni li kienu qed jimxu f’foresta ta’ Kalifornja semgħu ħoss ta’ xi ħadd jibki u saru jafu li l-biki ġej minn ors iswed żgħir. L-ors ittieħed f’post apposta li jkun ta’ għajnuna lill-annimali selvaġġi. Irriżulta li meta wasal l-ors skoprew li kellu biss madwar tlett xhur, li kien fi stat ħażin u li ma’ kienx qed jiekol biżżejjed.
Il-ħaddiema fejn kien qed jinżamm l-ors bdew ituh l-ikel diversi drabi kuljum u anke bil-lejl. Dawn bdew jagħtuh il-ħalib fi skutella. Biex jgħinu lill-ors jitgħallem jgħix fis-selvaġġ, il-ħaddiema kienu qed jippruvaw iżommuh selvaġġ kemm jista’ jkun. Dan ifisser li ma jistgħux iħalluh jidra il-bnedmin.
Xjentisti fl-Olanda ħolqu robot li jaħdem bl-arja. Ir-robot m'għandux kompjuter jew "moħħ", iżda minkejja dan, huwa kapaċi jimxi u jgħum waħdu.
Meta taħseb f'robot, tista' timmaġina xi ħaġa b'ħafna affarijiet tal-metall iebsa kkontrollati minn kompjuter. Però xjentisti fl-istitut AMOLF fl-Olanda ħarġu b’robot li m’għandux moħħ u m’għandux sensors.
Dan kif huwa possibbli? It-tim wara r-robot jgħid li s-sigriet jinsab fix- xjenza ta’ kif tiċċaqlaq l-arja. Ir-riċerkaturi bnew żewġ robots. L-ewwel robot kellu erba’ saqajn u l-arja kienet ippumpjata lejh permezz ta’ pajp.
Aktar tard, it-tim żviluppa robot eħfef, b'żewġ saqajn li jista 'jġorr il-pompa tiegħu stess li taħdem bil-batterija. Hemm diversi affarijiet li ta’ min wieħed jista’ jsemmi dwar ir-robot.
L-ewwel waħda hi l-veloċità. Ir-robot jista jiġri t-tellieqa tal-100 metru f’1.71 sekonda.
Il-foresti sparixxew
b’rata rekord fl-2024
Is-sena li għaddiet, id-dinja tilfet aktar foresti minn qatt qabel. Tafu għaliex tfal?
Riċerka internazzjonali turi li l-akbar kawża kienu n-nirien. L-attivitajiet oħra tal-bniedem kien ukoll kawża ewlenija. Ir-riżultati huma inkwetanti ħafna għall-pjaneta, li tiddependi fuq il-foresti biex tgħin fil-ġlieda kontra t-tibdil fil-klima.
Il-ġimgħa li għaddiet, riċerkaturi mill-Università ta 'Maryland u l-Istitut tar-Riżorsi Dinji (WRI) ħarġu l-aħħar rapport tagħhom dwar il-foresti tad-dinja. Ir-rapport juri li d-dinja tilfet madwar 25,870 mil kwadru ta 'foresti tropikali primarji s-sena li
għaddiet. Dan huwa kważi d-doppju tal-ammont li ntilef fl-2023.
U tafu x’ġara ukoll? … Is-sena li għaddiet, għall-ewwel darba, in-nirien kienu l-akbar kawża ta’ telf ta’ foresti. Nistgħu ngħidu li n-nirien fil-foresti jżidu mat-tniġġis li jikkawża t-tisħin globali.
It-tieni l-akbar kawża tat-telf tal-foresti kienet it-tneħħija tal-art għall-biedja, inkluż it-tkabbir tal-uċuħ tar-raba’ u t-trobbija tal-annimali. L-ammont ta’ art imnaddaf għall-biedja żdied b’14% is-sena li għaddiet. Dik hija l-akbar żieda f'10 snin.
Ftit fatti dwar Papa Ljun XIV
Il-logħba favorita tiegħu tat-tfulija
Meta kien tifel, il-Papa Ljun kien iħobb il-logħba jisimha “il-qassis jilgħab,” xi ħaġa li jagħmlu ħafna tfal Kattoliċi!
Kien juża t-tavola tal-mogħdija ta’ ommu bħala artal, jgħattih b’tvalja, u juża l-ostji Necco bħala l-ostji tat-tqarbin.
L-apprezzament tiegħu għal xi ikel ta’ ħlewwiet
Kontu tafu li l-Kardinal Tagle ġab il-ħelu miegħu waqt li kien qed isir il-konklavi? Mhux biss ġab ħelu kemm f’dan il-konklavi kif ukoll f’dak tal-2013, iżda saħansitra qasam xi ftit mal-Papa l-ġdid tagħna!
Hija tfakkira mill-isbaħ li anke l-aktar nies importanti kultant ikunu nervużi u ġest ta’ ħbiberija bħal dan jista’ ibiddel mumenti diffiċli għal wieħed faċli.
L-imħabba tiegħu għall-isports
Papa Ljun ukoll iħobb l-isports. Huwa fan ta 'AS Roma, il-klabb tal-futbol Taljan, u t-tim tal-baseball ta' Chicago White Sox. Fil-fatt, huwa segwa regolarment lill-White Sox. Attenda għal-Logħba 1 tas-Serje Dinjija tal-2005.
Huwa magħruf li huwa tennista dilettanti pjuttost tajjeb u qal li se jkun lest biex jagħmel logħba tal-karità. Żgur li nieħdu gost narawha xi ħaġa bħal din meta ssir !
Xogħlijiet fit-tfulija tiegħu
Il-Papa Ljun kellu ħafna xogħolijiet meta kien tifel ukoll! Ħu l-Papa Leo qal ma’ New York Times kif ommhom kienet ċerta li t-tfal tagħha kienu jafu jagħmlu kollox, inkluż tindif u tisjir. Ħu il-Papa jiftakar li darba kien bilwieqfa fil-kċina tal-familja hekk kif ommu spjegat il-passi ta’ riċetta, billi tagħmel xi waħda mill-favoriti tagħha, dak tat-tiiġieġ il-forn.
Kien qal; “Tgħallimna kif insajru, tgħallimna kif inaddfu, tgħallimna kif ngħaddu l-ħwejjeġ. Tgħallimna l-ħiliet kollha meħtieġa biex meta nkunu weħdina nkun nafu nagħmlu kollox “
Memorji ta’ sħabu tal-klassi
Il-Papa Ljun dejjem kien magħruf għall-intelliġenza tiegħu, iżda aktar u aktar għall-qalb tajba tiegħu. Waqt intervista, ħabiba ta’ Papa Ljun, Peggy Wurtz, qalet li
Robert kien dejjem ruħ ġentili u b'attitudni kalma u tbissima serena.
Kif
…
tipprepara tajjeb għall-eżamijiet
dawn huma ftit pariri ta’ x’tistgħu tagħmlu
- Kun organizzat
L-ippjanar huwa parti kritika tal-istudju. Ladarba jkollkom data għall-eżami, ippreparaw kif xieraq għall-ġimgħat ta' qabel.
Li jkollok pjan fis-seħħ huwa mod tajjeb ħafna biex tnaqqas l-istress meta jkollna xi ħaġa importanti li ġejja. Fassal pjan ta’ studju, li jagħti dettalji dwar x’se tistudja u kemm ser tqatta’ ħin tagħmel dan.
- Modi differenti ta’ kif tistudja Hemm diversi modi ta’ kif tista’ tistudja sabiex tmur tajjeb fl-eżami. Hawn huma ftit eżempji ta’ kif tista’ tistudja:
Flashcards: Mod ippruvat, ittestjat u fdat ta' kif titgħallem l-informazzjoni. Ikteb dikjarazzjonijiet qosra u ċari fuq biċċiet tal-kartonċin jew karta u ġiegħel lil xi ħadd isaqsik.
Sommarju: Aqsam biċċa karta fi tnejn. Fuq il-lemin, ikteb l-informazzjoni ewlenija, bħal kunċetti u avvenimenti. Imbagħad fuq ix-xellug, ikteb mistoqsijiet li għandhom x'jaqsmu ma 'dik l-informazzjoni.
- L-eżerċizżju u dieta tajba huma importanti
Dieta tajba ilha magħrufa li tagħtina aktar saħħa tal-moħħ u ttejjeb il-ħiliet li għandkom bżonn biex tistudjaw. Pemezz ta’ dieta tajba, intom tfal se tkunu tistgħu tikkonċentraw u se tkunu aktar motivati biex tistudjaw.
L-istess jgħodd għall-eżerċizzju. L-eżerċizzju huwa parti importanti mill-progress edukattiv tagħkom it-tfal għax dan inaqqas l-istress.
Irqad tajjeb bil-lejl wkoll huwa importanti
B’nuqqas ta’ irqad il-moħħ tagħna jiffunzjona inqas. Meta ma torqdux biżżejjed, tikkonċentraw inqas. Agħmlu ċerti li torqdu tajjeb kull lejl.
