2.4 Hoe lees je het vloeistofniveau in glaswerk af?

Het vloeistofniveau lees je af via de meniscus. Dat is de naam van het grensvlak tussen de vloeistof en de lucht. Op afbeelding 9 zie je een voorbeeld.

Het vloeistofpeil is vaak geen rechte lijn. Afhankelijk van de krachten die spelen in de vloeistof, zal het vloeistofoppervlak een kromming naar boven of beneden maken. Je moet het vloeistofniveau steeds aflezen op de bodem van het kommetje of op de top van het bolletje. Daarbij is het belangrijk om het glaswerk op ooghoogte te brengen. Doe je dat niet, dan maak je een fout bij het aflezen.

aflees hoogte THEMA 01 HOOFDSTUK 2 39

A B 10 20 Afb. 9 Aflezen vloeistofniveau in glaswerk via de meniscus Je kunt het vloeistofniveau in glaswerk op een correcte manier aflezen door steeds op ooghoogte te werken en rekening te houden met de meniscus. ` Maak oefening 5. OPDRACHT 12 Ontdek nu zelf enkele labotechnieken. Voer het labo uit op p. 269. ONDERZOEK voorbeeldhoofdstuk

de algemene regels

CONTRACT

Als leerling verbind ik mij ertoe om de volgende regels altijd toe te passen in het labo. Bij fouten tegen deze regels weet ik dat er gevolgen zijn voor mijn veiligheid en die van anderen rondom mij.

Ik draag steeds het juiste beschermingsmateriaal op de juiste manier: labojas dichtgeknoopt, veiligheidsbril op de neus, handschoenen indien nodig.

Losse haren bind ik samen.

Mijn labotafel is altijd ordelijk.

In het labo houd ik de doorgang vrij en leg ik alle onnodige materialen, zoals mijn boekentas, op de daartoe voorziene plaats.

Ik gedraag me steeds rustig, blijf zo veel mogelijk aan mijn werkbank en speel niet in het labo.

Ik neem geen materialen of stoffen mee uit het labo.

Eten of drinken doe ik niet in een labolokaal.

Als er iets misloopt, haal ik er meteen de leerkracht bij.

Ik giet een gebruikte stof nooit terug in de fles, maar verwerk ze als afval.

Wanneer ik aan een stof ruik, doe ik dat steeds op de correcte manier, door te wuiven.

Klaar met de proef? Dan maak ik alles schoon, berg alles correct op en was mijn handen grondig.

Ik kom steeds goed voorbereid naar het practicum.

Ik ken de brandprocedure en weet hoe ik moet reageren bij brand.

Als leerling van deze klas verklaar ik me tijdens een labo altijd te houden aan de bovenstaande regels. Ik respecteer de extra maatregelen die in mijn school genomen worden.

Datum,

de betekenis van H- en P-zinnen

de naam en toepassingen van het labomateriaal

H- EN LABOP-ZINNEN MATERIALEN om veilig in een labo te werken ken/kan ik: de basishandelingen de veiligheidspictogrammen BEKIJK DE het laboverloop het chemisch etiket lezen KENNISCLIP

zie p. 34 Naam en handtekening, voorbeeldhoofdstuk

1 Begripskennis

• • Ik kan de algemene regels binnen een labo opsommen. Ik kan de verschillende veiligheidsmaterialen in een lokaal benoemen en de functie bespreken. • • • • • • • Ik kan de verschillende onderdelen van een chemisch etiket herkennen en de informatie gebruiken om veilig te werken in een labo. Ik herken de veiligheidspictogrammen en weet hoe ernaar te handelen. Ik kan de H- en P-zinnen opzoeken, interpreteren en ernaar handelen. Ik weet hoe een labo veilig verloopt. Ik weet dat een labo afval met zich meebrengt en verwerk dat op een correcte manier. Ik kan de verschillende onderdelen van een bunsenbrander benoemen. Ik kan de stappen om een bunsenbrander aan te steken in de juiste volgorde 41THEMA 01 CHECKLIST opsommen. • Ik kan de verschillende vlammen van een bunsenbrander benoemen en de warmste plek aangeven. 2 Onderzoeksvaardigheden • Ik kan een bunsenbrander aansteken. • Ik kan een balans gebruiken. • Ik kan werken met trechter en filtreerpapier. • Ik kan het vloeistofniveau in glaswerk correct aflezen. ` Je kunt deze checklist ook op invullen bij je Portfolio. voorbeeldhoofdstuk

Safety first!

Bekijk de tekening en bespreek wat er misloopt in het labo. Waarom is dat gevaarlijk?

In Sevesobedrijven houdt de regering vooral toezicht op de gevaren voor de wijde omgeving: de mogelijkheid tot ontploffing en brand, het vrijkomen van giftige dampen en de gevaren voor het milieu. In het labo houden we rekening met alle veiligheidspictogrammen. In het labo moet je niet enkel rekening houden met de wijde omgeving, maar ook met gevaren voor jezelf, je klasgenoten, de leerkracht, het klaslokaal, de school ... Het is dan ook belangrijk dat je je bewust bent van de gevaren. Door het stellen van regels en wetten, zoals de overheid doet voor Sevesobedrijven, blijven we mogelijke ongevallen een stapje voor. 42 THEMA 01 CHECK IT OUT

! voorbeeldhoofdstuk

Tot welke brandklassen behoren de voorbeelden van branden die in een chemisch labo kunnen ontstaan? Welke brandblusser zou je gebruiken?

Soort brand Brandklasse Brandblusser

natrium

het gas dat je gebruikt om je bunsenbrander aan te steken (aardgas)

alcohol

olie in een oliebad

Geef aan of de zinnen H- of P-zinnen zijn.

43THEMA 01 AAN DE SLAG Zin H- of P-zin Gevaar voor massa-explosie bij brand. Beschermende kledij dragen. In contact met water komen ontvlambare gassen vrij die spontaan kunnen ontbranden. Schadelijk bij inslikken, bij contact met de huid en bij inademing. Koel bewaren. Explosieveilige elektrische/ventilatie-/verlichtings-/... apparatuur gebruiken. Welke veiligheidspictogrammen kun je linken aan de H- en P-zinnen? Zin Bijbehorend pictogram Giftig bij inslikken, bij contact met de huid en bij inademing. Kan mogelijk de vruchtbaarheid of het ongeboren kind schaden. Kan irritatie van de luchtwegen veroorzaken. Giftig voor in het water levende organismen, met langdurige gevolgen. Verwijderd houden van warmte/vonken/open vuur/ hete oppervlakken en andere ontstekingsbronnen. - Niet roken. Veroorzaakt ernstige brandwonden en oogletsels. 2 3 voorbeeldhoofdstuk

a te voorkomen dat je morst tijden het mengen van vloeistoffen?

b exact 10 ml van een vloeistof te nemen?

c damp te condenseren naar een vloeistof?

d vaste fosfor te verbranden boven een bunsenbrander?

e vloeistof te koken boven een bunsenbrander?

f een verbrandingskroes boven een bunsenbrander te houden?

g een proefbuis boven een bunsenbrander te houden?

Hoeveel water zit er in de maatcilinder? Bekijk de afbeelding, teken de stippellijn van de afleeshoogte en noteer het aantal mL in de maatcilinder.

5

10

` Verder oefenen? Ga naar 44 THEMA 01 AAN DE SLAG