TvT accent - Spelling 5: werkschrift - correctiesleutel

5 Spelling

Tijd voor Taal accent

Bingel is hĂŠt leerplatform voor lagere scholen in Vlaanderen. Met de inloggegevens die je kind van de school ontvangt, kan het digitaal oefenen en leren.

Bij bingel hoort ook een tablet-app: Bingel Raket. Door een pagina uit dit schrift te scannen, ziet je kind meteen welke opdrachten het op bingel kan maken.

Bingel en Bingel Raket kunnen zowel op school als thuis gebruikt worden. Je kind krijgt er tips en werkt op een eigen niveau en tempo.

ISBN 978-90-306-5599-2 513808

vanin.be

Meer informatie: www.bingel.be – www.bingelraket.be

Werkschrift TVT_Cov_Spelling5_WKS.indd 1

12/02/18 15:43

accent

Spelling

Werkschrift 5 Correctiesleutel Peter Willems Coรถrdinatie Jan Seys Pieter Van Biervliet

Met medewerking van Filip Casier Maarten Dumoulin Myriam Monstrey Herlinde Roose Stijn Storme Annelore Tanghe

Tijd voor Taal accent – - Spelling Spelling 55 - werkschrift - werkschrift correctiesleutel - Z-schrift - Z-schrift correctiesleutel - stappenboek - Z-blok - handleiding met cd - oefenkaarten - wandplaten Tijd voor Taal accent – Spelling – Werkschrift 5 correctiesleutel Peter Willems met medewerking van: Filip Casier, Maarten Dumoulin, Myriam Monstrey, Herlinde Roose, Stijn Storme, Annelore Annelore Tanghe Tanghe Coördinatie: Jan Seys, Pieter Van Biervliet Omslag: Nancy Kers Illustraties: Anke Rymenams Lay-out: CAT, Lieve Lenaerts Zetwerk: Lieve Lenaerts

Fotokopieerapparaten zijn algemeen verspreid en vele mensen maken er haast onnadenkend gebruik van voor allerlei doeleinden.

Jammer genoeg ontstaan boeken niet met hetzelfde gemak als kopieën Boeken samenstellen kost veel inzet, tijd en geld.

De vergoeding van de auteurs en van iedereen die bij het maken en verhandelen van boeken betrokken is, komt voort uit de verkoop van die boeken.

In België beschermt de auteurswet de rechten van die mensen.

Wanneer u van boeken of van gedeelten eruit zonder toestemming kopieën maakt, buiten de uitdrukkelijk bij wet bepaalde uitzonderingen, ontneemt u hen dus een stuk van die vergoeding.

Daarom vragen auteurs en uitgevers u beschermde teksten niet zonder schriftelijke toelating te kopiëren buiten de uitdrukkelijk bij wet bepaalde uitzonderingen.

Verdere informatie over kopieerrechten en de wetgeving met betrekking tot reproductie vindt u op www.reprobel.be.

De uitgever heeft ernaar gestreefd de relevante auteursrechten te regelen volgens de wettelijke bepalingen. Diegenen die desondanks menen zekere rechten te kunnen doen gelden, wordt verzocht zich tot de uitgever te melden.

© Uitgeverij Van In, Wommelgem, 2013 © Uitgeverij Van In, Wommelgem, 2013 Alle rechten voorbehouden. Behoudens de uitdrukkelijk bij wet bepaalde uitzonderingen mag niets uit deze uitgave worden Alle rechten vermenigvuldigd, voorbehouden. opgeslagen Behoudens in de eenuitdrukkelijk geautomatiseerd bij wetgegevensbestand bepaalde uitzonderingen of openbaar mag niets gemaakt, uit deze op welke uitgave wijze ook, zonder worden vermenigvuldigd, de voorafgaande opgeslagen en schriftelijke in een geautomatiseerd toestemming van gegevensbestand de uitgever. of openbaar gemaakt, op welke wijze ook, zonder de voorafgaande en schriftelijke toestemming van de uitgever.

Eerste druk, eerste tweedebijdruk bijdruk2015 2014 ISBN 978-90-306-5578-7 978-90-306-5599-2 D/2013/0078/11 D/2013/0078/45 Art.nr. 513783/02 513808/04 NUR 191

Woordpakket 1 de hagedis

de medewerker

jeugdige

de geluksvogel

enzovoort

aartslelijke

evolueren

de magie

negeerde

de musea koddig menselijk

opdagen

de wetenschap

overkomt

de weduwe

volledig namelijk zalige persoonlijk

1

Rubriceeroefening Woorden net als

rustig(e) koddig zalige

jeugdige volledig Woorden net als

aartslelijke namelijk

Zie spellingweter nr.

5

.

Zie spellingweter nr.

6

.

heerlijk(e) menselijk persoonlijk

Apen zweven over muren magie de hagedis de medewerker negeerde enzovoort de geluksvogel evolueren de musea

opdagen de wetenschap overkomt de weduwe

34 .

Verenkelingsregel: op het einde van de klankgroep hoor je een lange klank, dus schrijf je een klinker en een medeklinker (je verenkelt).

Zie spellingweter nr.

3

Tijd voor Taal accent 2

Zoek de woorden uit het woordpakket. De letters staan door elkaar. De beginletter is onderstreept. gjudegie =

3

jeugdige menselijk volledig aartslelijke

s o n o l p r e ij k =

________________________________________________

persoonlijk zalige namelijk koddig

________________________________________________

s l e m ij n k e =

________________________________________________

l e z a i g =

________________________________________________

l v i g o l e d =

________________________________________________

n k a ij m e l =

________________________________________________

r s a l a ij e k e t l =

________________________________________________

g i d k o d =

________________________________________________

Pas de regel toe en vul de letters aan. Schrijf de woorden voluit.

o

geluksv_______gel (o of oo)

e

w_______tenschap (e of ee)

o verkomt (o of oo) h a gedis (a of aa) m e dewerker (e of ee) enz o voort (o of oo) _______

_______

_______

_______

geluksvogel wetenschap overkomt hagedis medewerker enzovoort

______________________________________

______________________________________

______________________________________

______________________________________

______________________________________

______________________________________

g wedu w e (w of ww) mu s ea (s of ss) ma g ie (g of gg) evo l .ueren (l of ll) ne g eerde (g of gg)

opdagen weduwe musea magie evolueren negeerde

opda_______ en (g of gg)

______________________________________

_______

______________________________________

_______

______________________________________

_______

______________________________________

_______

______________________________________

_______

______________________________________

4 Onder de  zit ig of lijk verborgen. Schrijf de woorden.

aartslelijk regelmatig jeugdig landelijk

grillig noordelijk aanwezig gemeentelijk

aartsle =

__________________________________________________________

grill =

__________________________________________________________

regelmat =

__________________________________________________________

noorde =

__________________________________________________________

jeugd =

__________________________________________________________

aanwez =

__________________________________________________________

lande =

__________________________________________________________

gemeente =

__________________________________________________________

5 Schrijf uit elke groep de twee woorden over waarbij je verenkelt. weduwe

betonnen

braken

weduwe braken musea hoogtepunt

openbaar

musea openbaar

aanpassing evolueren

merendeel

evolueren merendeel humeur

medemens

klassiek

medemens namens

bekeken

schatting

humeur bekeken

Brugge overweg

opmaken

overweg opmaken

Klaar? Kies een vervolgopdracht op blz. 57-61. Zet eerst een kruisje.

4

namens

Woordpakket 2 echter

het appartement

de opoffering

het akkoord

de horrorfilm

de missie

machteloos

de Ieperweg

1

Brussel

de kennis

Duitsland

de professor

vermommen

de hersenschudding de drietand

de skeletten

de misdaad

immers de passagiers

nochtans

Rubriceeroefening Woorden net als

echter

zich en gezicht machteloos

nochtans Zie spellingweter nr.

33

.

32

.

45

.

34

.

Onthoud: g of ch? Je schrijft meestal g.

Regel: gt of cht?

Na een korte klank schrijf je meestal cht, behalve in ligt, legt en zegt.

Woorden net als

het akkoord

hond de drietand

de misdaad Zie spellingweter nr.

d of t? Je verlengt het woord.

Aardrijkskundige namen Brussel Duitsland

de Ieperweg Zie spellingweter nr.

Aardrijkskundige namen schrijf je met een hoofdletter.

Zatte vette kippen stoppen bussen de hersenschudding het appartement de horrorfilm de kennis immers de opoffering de missie de professor de skeletten de passagiers vermommen Zie spellingweter nr.

Verdubbelingsregel: op het einde van de klankgroep hoor je een korte klank, dus schrijf je een klinker en twee medeklinkers (je verdubbelt).

5

Tijd voor Taal accent 2

In deze woorden zijn letters verdwenen. Herken je de woorden? Schrijf ze voluit. misdaa



uitsland eperweg eer 3

misdaad Duitsland Ieperweg echter

___________________________________________________________

___________________________________________________________

___________________________________________________________

___________________________________________________________

eloos noans akkoor russel ma

machteloos nochtans akkoord Brussel

___________________________________________________________

___________________________________________________________

___________________________________________________________

___________________________________________________________

Pas de regel toe en vul de letters aan. Schrijf de woorden voluit.

mm

i________________ers (m)

tt

skele____________en (t)

rr ke nn

ho____________orfilm (r) is (n)

____________

mm

immers skeletten horrorfilm kennis vermommen akkoord

___________________________________________

___________________________________________

___________________________________________

___________________________________________

vermo____________en (m) ___________________________________________

kk

a____________oord (k)

___________________________________________

ss mi ss ie (s) opo ff ering (f) pa ss agiers (s) a pp artement (p) hersenschu dd ing (d) profe____________or (s) ____________

____________

____________

____________

____________

professor missie opoffering passagiers appartement hersenschudding

__________________________________________________

__________________________________________________

__________________________________________________

__________________________________________________

__________________________________________________

__________________________________________________

4 Zoek de 15 woorden met cht en de aardrijkskundige namen in de tekst. Schrijf ze op.

Tijdens het onweer gisterennacht in Antwerpen stonden we machteloos toe te kijken hoe onze tuinmeubelen in de achtertuin omverwaaiden. Er waren wellicht veel mensen in de Scheldestad die problemen hadden. Ook de provincie Limburg werd zwaar getroffen, en zelfs de luchthaven van Zaventem werd enige tijd gesloten. In Gent liepen verschillende kelders in de Veldstraat onder water. Het was de plicht van de brandweer om mensen in nood te helpen. De streek van Brugge en de kustgemeenten aan de Noordzee bleven echter gespaard.

gisterennacht, Antwerpen, machteloos, achtertuin, wellicht, Scheldestad, Limburg, luchthaven, Zaventem, Gent, Veldstraat, plicht, Brugge, Noordzee, echter

5 Schrijf de woorden in het meervoud.

skeletten bosklas bosklassen akkoord akkoorden begrip begrippen

skelet

kennissen baronnen kosten inzetten

passagiers appartementen bestanden eigenschappen

kennis ________________________________

passagier

baron

________________________________

appartement _____________________________________________

_______________________________________

kost

________________________________

bestand

_____________________________________________

_______________________________________

inzet

________________________________

eigenschap

_____________________________________________

_______________________________________

_______________________________________

6 Vul de ontbrekende letter in: d of t.

d d appeltaar t bospa d voorschrif t gemeenteraa d Beekstraa t geteken d

d

stran_______ drietan_______ standbeel_______ _______

_______

_______

_______

_______

_______

Klaar? Kies een vervolgopdracht op blz. 57-61. Zet eerst een kruisje.

6

_____________________________________________

d

t

Werkwoorden in de t.t.

1

Schrijf de ja-neevraag op. Duid het onderwerp en de persoonsvorm aan.

Lucas gaat naar zijn kamer.

/ Gaat / Lucas naar zijn kamer?

Hij neemt zijn gitaar.

/ Neemt / hij zijn gitaar?

Mama en papa luisteren naar zijn liedjes.

/ Luisteren / mama en papa naar zijn liedjes?

2

Duid in elke zin de persoonsvorm aan.

Noteer dan de werkwoorden in de passende kolom.

//

Het is zeven dagen en zeven nachten feest in Decibel.

Iedereen wordt ontzettend dronken.

De mensen dansen op de vrolijke muziek.

Ook de burgemeester vindt het een schitterend feest.

Een oude man heeft op zijn zolder een vuurpijl bewaard.

Die ontsteekt hij stiekem.

Heel Decibel juicht om de schitterende sterrenregen.

Stach zwaait van plezier met zijn armen.

/

/

/

/ / / / / / / / /

/

/

(Uit: Koning van Katoren, Jan Terlouw)

gemakkelijk om te schrijven

moeilijk om te schrijven

is ...

3

wordt ...

Duid het onderwerp en de pv. in de zinnen aan.

Vul dan de tabel aan.

/ / Plots/springt/hij overeind.

Hij/gaat/bij de deur staan.

Wij/vinden/het heerlijk om samen te wandelen.

Onze hond ligt in zijn mand.

pv.

ja-neevraag

ligt springt gaat vinden

infinitief

stam

(ik zal ‌)

(ik ‌)

liggen springen gaan vinden

lig spring ga vind

stam + t hij ma zij Evi

ligt springt gaat vindt

meervoud wij zij jullie ze

liggen springen gaan vinden 7

Tijd voor Taal accent 4 Vul de juiste vorm van het werkwoord in de t.t. of het voltooid deelwoord in.

Duid het onderwerp en de pv. aan. Dat maakt het je gemakkelijker.

/ surf / zoeken De fietser / zoekt / de weg. eten Ik elke dag voldoende fruit. / eet / praten De mensen / praten / over van alles en nog wat. vinden Roeland / vindt / zijn schrift niet. lachen We/hebben/al veel gelachen . verbinden Ik / verbind / die twee punten met een lijn. doen Mijn broer / doet / te veel zout op zijn frietjes. brengen De verplegers / brengen / de gewonde naar het ziekenhuis. stranden Ons bootje / strandt / op een verlaten eiland. schilderen De kinderen/hebben/mooie kunstwerkjes geschilderd . bedenken / Bedenk / jij eens een leuke mop? surfen Ik ________________________________________ elke dag op het internet. ________________________________________

________________________________________

________________________________________

________________________________________

________________________________________

________________________________________

________________________________________

________________________________________

________________________________________

________________________________________

________________________________________

5 Schrijf de werkwoorden in de juiste vorm.

Gebruik je het werkwoordschema?

Duid je de pv. aan? En het onderwerp?

Denk je aan de stam?

/ telefoneert / hangen Ik / hang / een poster aan de deur van mijn kamer. knutselen We/hebben/een ruimtewezen geknutseld . worden Mijn vriend / wordt / later misschien dierenarts. bouwen Ik / bouw / een toren met mijn blokken. rammelen Mijn maag / rammelt / van de honger. verzorgen De dieren/worden/daar goed verzorgd . schrijven Wout / schrijft / een brief naar de koning. gebeuren Er/is/weer een ongeval gebeurd op de autosnelweg. binden Die mevrouw / bindt / een touw rond de boom. maken / Maak / onmiddellijk je huiswerk! zenden Ik / zend / een berichtje naar mijn vriendin. telefoneren

Mijn mama ________________________________________ met haar vriendin. ________________________________________

________________________________________

________________________________________

________________________________________

________________________________________

________________________________________

________________________________________

________________________________________

________________________________________

________________________________________

________________________________________

Klaar? Kies een vervolgopdracht op blz. 61. Zet eerst een kruisje.

8

Woordpakket 3 d.w.z.

gsm tv

wc

enz.

ond.

nl.

o.a.

1

km

o.m.

m

m.a.w.

pc

min.

EUR

VRT

VTM

EHBO ww.

EU

Rubriceeroefening

Afkortingen met afkortingsteken ,, ,, meer dan een een afkortingsteken afkortingsteken min. enz. ond. nl. ww.

d.w. z. m.a.w. o.a. o.m.

zonder afkortingsteken

km wc gsm m tv pc

EHBO EUR VRT VTM EU

Zie spellingweter nr.

18

.

Bij twijfel: opzoeken! wc 500 m = 3 min.

9

Tijd voor Taal accent 2

Noteer de afkorting.

EUR

VRT

euro = ____________________________

Vlaamse Radio- en Televisieomroep = ____________________________

ww. enzovoort = enz. watercloset = wc onder andere = o.a. dat wil zeggen = d.w. z.

minuut = min. televisie = tv onderwerp = ond.

pc met andere woorden = m.a.w.

Europese Unie = EU Eerste Hulp Bij Ongevallen = EHBO namelijk = nl. onder meer = o.m.

Vlaamse Televisie Maatschappij = VTM

werkwoord = ____________________________ ____________________________

____________________________

____________________________

____________________________

____________________________

____________________________

____________________________

3

5

____________________________

____________________________

____________________________

____________________________

____________________________

____________________________

gsm

global system for mobile communication = ____________________________

Welke afkorting kun je bij de tekeningen schrijven?

gsm

EUR 4

personal computer = ____________________________

pc

wc

VRT

Onderstreep in elke zin de woorden die je kunt afkorten. Schrijf de afkorting achter de zin. __________________________________________

Mijn maag rammelt, dat wil zeggen ik heb honger.

__________________________________________

Ik bekijk de website van onze school op onze personal computer.

__________________________________________

Robbe moet nog veel doen, onder andere zijn kamer opruimen.

__________________________________________

Kun jij het onderwerp in deze zin aanduiden?

__________________________________________

Het zwembad is 3,5 meter diep. We kunnen duiken!

__________________________________________

Ik mag geen televisie hebben op mijn kamer.

__________________________________________

Ken je zelf nog drie afkortingen? Schrijf ze op met hun betekenis ernaast.

=

=

=

eigen invulling

Klaar? Kies een vervolgopdracht op blz. 57-61. Zet eerst een kruisje.

10

km d.w. z. pc o.a. ond. m tv

Wij moeten nog 250 kilometer rijden voor we op onze bestemming zijn.

Woordpakket 4 vrouwelijk

het paradijs

de toeschouwers

verschijnen

het karakter

de favoriet

de farao

eindeloos

1

het onderscheid

de omheining

geleidelijk

blijkbaar

aangehouden

trouwens het drijfzand

de grootouders

het asiel

de granaat

dreigen

afgrijselijk

Rubriceeroefening

trein het onderscheid de omheining dreigen eindeloos

Woorden net als

geleidelijk Zie spellingweter nr.

Woorden net als

.

12

.

blij

verschijnen blijkbaar

het paradijs afgrijselijk

het drijfzand Zie spellingweter nr.

Woorden net als

11

kous

vrouwelijk de grootouders

trouwens aangehouden

de toeschouwers Zie spellingweter nr.

banaan het karakter de granaat de farao het asiel

14

.

16

.

Woorden net als

de favoriet Zie spellingweter nr.

11

Tijd voor Taal accent 2

Schrijf de woorden onder het passende lidwoord. de

farao favoriet omheining grootouders granaat 3

asiel farao

favoriet

paradijs

onderscheid

omheining

grootouders

granaat

het

drijfzand

asiel drijfzand paradijs onderscheid karakter

karakter

Ontcijfer de woorden: 1 = a, 2 = b, 3 = c, 4 = …

aangehouden verschijnen eindeloos afgrijselijk trouwens geleidelijk blijkbaar vrouwelijk dreigen

1 + 1 + 14 + 7 + 5 + 8 + 15 + 21 + 4 + 5 + 14 =

__________________________________________________________________________________

22 + 5 + 18 + 19 + 3 + 8 + 9 + 10 + 14 + 5 + 14 =

__________________________________________________________________________________

5 + 9 + 14 + 4 + 5 + 12 + 15 + 15 + 19 =

__________________________________________________________________________________

1 + 6 + 7 + 18 + 9 + 10 + 19 + 5 + 12 + 9 + 10 + 11 = __________________________________________________________________________________

4

5

20 + 18 + 15 + 21 + 23 + 5 + 14 + 19 =

__________________________________________________________________________________

7 + 5 + 12 + 5 + 9 + 4 + 5 + 12 + 9 + 10 + 11 =

__________________________________________________________________________________

2 + 12 + 9 + 10 + 11 + 2 + 1 + 1 + 18 =

__________________________________________________________________________________

22 + 18 + 15 + 21 + 23 + 5 + 12 + 9 + 10 + 11 =

__________________________________________________________________________________

4 + 18 + 5 + 9 + 7 + 5 + 14 =

__________________________________________________________________________________

Zoek het woord uit het woordpakket.

grootouders eindeloos farao vrouwelijk afgrijselijk

geleidelijk toeschouwers favoriet verschijnen asiel

oma’s en opa’s:

__________________________________________________

langzaamaan:

__________________________________________________

zonder stoppen:

__________________________________________________

publiek:

__________________________________________________

Egyptische koning:

__________________________________________________

lieveling:

__________________________________________________

niet mannelijk:

__________________________________________________

zich vertonen:

__________________________________________________

afschuwelijk:

__________________________________________________

opvanghuis:

__________________________________________________

Rangschik de woorden alfabetisch. schoonouders – asielzoeker – topfavoriet – paradijselijk – handgranaat – karakterloos

asielzoeker paradijselijk

handgranaat schoonouders

karakterloos topfavoriet

1

______________________________________________________

2

______________________________________________________

3

______________________________________________________

4

______________________________________________________

5

______________________________________________________

6

______________________________________________________

Klaar? Kies een vervolgopdracht op blz. 57-61. Zet eerst een kruisje.

12

Woordpakket 5 de benzine

de gitaar

de kapitein

het restaurant

de helikopter

de kilometer

de living

de skileraar

1

de dinosaurus

januari

de chauffeur

de minuten

de piraten

het diploma de limonade

de piloot

de rivier

het idee de olifant

de televisie

Rubriceeroefening Woorden net als

het restaurant

restaurant de chauffeur Zie spellingweter nr.

fabrikant de benzine de dinosaurus de gitaar de helikopter het idee de kapitein de limonade de living de piloot de olifant de piraten de rivier

19

.

20

.

Woorden net als

het diploma januari de kilometer de minuten de skileraar de televisie Zie spellingweter nr.

13

Tijd voor Taal accent 2

De woorddelen staan door elkaar. Maak de woorden heel. li – o – fant = de

3

limonade dinosaurus televisie helikopter restaurant

mo – de – li – na = de

_______________________________________________

ma – plo – di = het ____________________________________________

sau – no – rus – di = de

_______________________________________________

nu – mi – ten = de

____________________________________________

le – sie – te – vi

= de

_______________________________________________

tein – pi – ka = de

____________________________________________

li – ter – he – kop = de

_______________________________________________

zi – ben – ne = de

____________________________________________

rant – res – tau

_______________________________________________

= het

Zoek het woord uit het woordpakket dat rijmt op:

idee rivier living januari gitaar / skileraar

piraten chauffeur skileraar / gitaar piloot kilometer

snee

→ het _________________________________________________

laten

tafelbier

→ de

_________________________________________________

voordeur → de ___________________________________________________________

aardbeving → de

_________________________________________________

pilaar

→ de ___________________________________________________________

groot

→ de ___________________________________________________________

kanarie

→ _________________________________________________________

tovenaar → de

4

olifant diploma minuten kapitein benzine

____________________________________________

→ de ___________________________________________________________

allesweter → de ___________________________________________________________

_________________________________________________

Maak de samenstelling.

kilometerpaal taxichauffeur zeekapitein basgitaar

Een paal die het aantal kilometer aangeeft = een _______________________________________________________________________________________ Een chauffeur die met een taxi rijdt =

een _______________________________________________________________________________________

Een kapitein van een boot op zee =

een _______________________________________________________________________________________

Een gitaar om de lage bastonen te spelen = een _______________________________________________________________________________________

En nu zonder hulp!

5

rivierkreeft hoeverestaurant skipak

Een kreeft uit een rivier =

een _______________________________________________________________________________________

Een restaurant in een oude hoeve =

een _______________________________________________________________________________________

Een pak om mee te skiën =

een _______________________________________________________________________________________

Schrijf in het enkelvoud of in het meervoud. enkelvoud

meervoud

een piloot

veel ________________________________________________________

een gitaar

veel ________________________________________________________

een chauffeur

veel ________________________________________________________

een ______________________________

veel minuten

een rivier

veel ________________________________________________________

een dinosaurus

veel ________________________________________________________

een

veel piraten

minuut piraat

______________________________

een olifant

piloten gitaren chauffeurs

rivieren dinosaurussen olifanten

veel ________________________________________________________

Klaar? Kies een vervolgopdracht op blz. 57-61. Zet eerst een kruisje.

14

Woordpakket 6 precies

koninklijk

het cijfer

gruwelijke

centrale

de centimeter

de centen de cinema

1

de vrijwilliger

de cel

ongelooflijk

puntige

merkwaardige

december de cirkel

het proces

grondig

de citroen

aanvankelijk

het winkelcentrum

Rubriceeroefening

rustig(e) de vrijwilliger merkwaardige

Woorden net als

puntige grondig Zie spellingweter nr.

Woorden net als

6

.

21

.

ongelooflijk aanvankelijk Zie spellingweter nr.

precies het cijfer de citroen de cirkel het proces de cel

.

heerlijk(e)

koninklijk gruwelijke Woorden net als

5

cent december centrale de centimeter de centen de cinema het winkelcentrum Zie spellingweter nr.

15

Tijd voor Taal accent 2

3

4

Schrijf de afleiding met ig of (e)lijk op.

gruwelijk koninklijk puntig

grondig ongelooflijk aanvankelijk

gruwel →

____________________________________________________

grond →

koning →

____________________________________________________

ongeloof → ____________________________________________________

punt →

____________________________________________________

aanvang → ____________________________________________________

Zoek de 14 woorden uit het woordpakket: ↓ of →. Schrijf ze op. a

c

p

v

r

i

j

w

i

l

l

i

g

e

r

w

i

n

k

e

l

c

e

n

t

r

u

m

o

l

z

t

c

x

u

e

i

w

d

y

c

a

z

c

p

p

r

i

r

n

e

r

d

e

c

e

m

b

e

r

r

o

j

u

t

o

k

c

r

a

n

x

d

n

o

e

e

f

j

g

w

e

i

h

t

t

h

i

t

c

c

n

e

r

c

e

l

n

b

e

e

v

e

r

e

i

q

r

h

t

s

f

e

p

r

n

ij

t

a

s

e

o

c

e

n

t

i

m

e

t

e

r

y

l

g

s

t

m

e

r

k

w

a

a

r

d

i

g

e

o

____________________________________________________

vrijwilliger winkelcentrum december cel centimeter merkwaardige precies citroen cijfer cirkel cinema centen centrale proces

Schrijf de zinnen over, met hoofdletter en leesteken.

Onderstreep de woorden uit het woordpakket. deze merkwaardige vrijwilliger werkt hier in december precies twee maanden

Deze merkwaardige vrijwilliger werkt hier in december precies twee maanden. draait men in deze cinema een gruwelijke film

Draait men in deze cinema een gruwelijke film? direct naar je cel na het proces

Direct naar je cel na het proces!

5

Schrijf de juiste woorden!

kerncentrale citroensap eindcijfer

cinemakaart winkelcentrum cirkelbeweging

kerncentralekern →

_________________________________________

kaartcinemakaart

→ _______________________________________________

sapcitroensap →

_________________________________________

winkelcentrumwinkel

→ _______________________________________________

eindcijfereind

_________________________________________

→

bewegingcirkelbeweging → _______________________________________________

Klaar? Kies een vervolgopdracht op blz. 57-61. Zet eerst een kruisje.

16

Werkwoorden in de v.t. (1) 1

Schoolmopje

Onduidelijk

Tijdens een proefwerk betrapte de leraar Piet herhaaldelijk op spieken.

Hij bulderde: “Dat was nu al voor de derde keer dat ik je naar andermans blad zag kijken!”

“Ik kon er niets aan doen, meester, hij schreef zo onduidelijk!” 



Het gebeurde ____________________________________________________

vroeger

Het gebeurt ____________________________________________________





verleden

Nog mopjes A Verleden tijd

nu

tegenwoordige

tijd

____________________________________________________

2

Tijdens een proefwerk betrapt de leraar Piet herhaaldelijk op spieken.

Hij buldert: “Dat is nu al voor de derde keer dat ik je naar andermans blad zie kijken!”

“Ik kan er niets aan doen, meester, hij schrijft zo onduidelijk!”

____________________________________________________

Huiswerk niet gemaakt

tijd

B Tegenwoordige tijd

krijgt

Als huiswerk kreeg de klas de volgende

Als huiswerk ___________________ de klas de volgende

rekenopgave: ‘Een wandelaar liep

rekenopgave: ‘Een wandelaar ___________________

5 km per uur. Hoe lang deed hij over

5 km per uur. Hoe lang ___________________ hij over

12,5 km?’

12,5 km?’

De volgende dag haalde de meester de

De volgende dag ___________________ de meester de

doet

loopt

schriften op. Wim had zijn huiswerk

haalt schriften op. Wim heeft

niet gemaakt en de meester vroeg

niet gemaakt en de meester ____________________________

waarom. Het antwoord luidde: “Mijn

waarom. Het antwoord ___________________

vader was nog onderweg, meester!”

vader ____________ nog onderweg, meester!”

A Verleden tijd

___________________

zijn huiswerk

vraagt luidt : “Mijn

is

Aantal dagen

B Tegenwoordige tijd

“Hoeveel dagen zijn er in een maand?”,

“Hoeveel dagen zijn er in een maand?”,

vroeg de juf.

________________________

“Veel te weinig zondagen en verlofdagen”,

“Veel te weinig zondagen en verlofdagen”,

antwoordde Anke.

__________________________________

vraagt

de juf.

antwoordt

Anke.

Mopjes uit ‘1001 superleuke schoolmoppen’

17

Tijd voor Taal accent 3

Schrijf de persoonsvorm van elke zin op.

Kleur daarna het bolletje vóór de zinnen die in de verleden tiid staan. pv. (ja-neevraag)

hangt vroegen huilde heeft werden is

 Robby hangt het schilderij aan de muur.  De kinderen vroegen nieuw speelgoed.  De jongen huilde van de pijn.  Mijn mama heeft mij goed geholpen.  Bij het kampvuur werden leuke verhalen verteld.  Het vervallen huis is al honderd jaar oud.

4

Schrijf de infinitief op.

Vul aan: klankverandering of geen klankverandering. pv. in de v.t.

infinitief (ik zal …)

(Lisa) zocht

zoeken worden lachen vallen wassen zeggen

(wij) werden (Arne) lachte (oma) viel (Amira) waste (papa) zei

5

klankverandering of geen klankverandering

klankverandering klankverandering geen klankverandering klankverandering geen klankverandering klankverandering

Duid in elke zin het onderwerp aan zoals je gewoon bent.

Vervang daarna de persoonsvorm door spelen of werken.

- Hoor je de of den, vervang door spelen: noteer speelde of speelden.

- Hoor je te of ten, vervang door werken: noteer werkte of werkten.

Sam praatte veel te luid.

De meisjes wandelden rustig naar de overkant.

De jongen antwoordde met een mooie zin.

Onze buren maakten een boomhut in hun tuin.

Vluchtte de dief in de richting van het bos?

Het vernieuwde huis brandde gisteren volledig af.

Wij wachtten tot de bus ons kwam halen.

werkte speelden speelde werkten werkte speelde werkten

Klaar? Kies een vervolgopdracht op blz. 61. Zet eerst een kruisje.

18

Werkwoorden in de v.t. (2) 1

Schrijf de persoonsvormen met klankverandering.

Is er klankverandering?  Doe gewoon.

bleef

blijven

Ik _________________________________ drie dagen in het ziekenhuis.

lopen

Mijn broer _________________________________ tegen een paal.

schijnen

De zon _________________________________ de hele dag.

zitten

Vorig jaar _________________________________ we in het vierde leerjaar.

vinden

_________________________________

Vond

liep scheen zaten

jij niet direct een balpen?

stonden zwemmen Ismail zwom moeiteloos naar de overkant. rijden Die motor te snel in de bocht. reed geven Mijn ouders me € 10 voor mijn verjaardag. gaven bezoeken Onze klas bezocht het Gravensteen in Gent. staan

De fietsen _________________________________ nog buiten. _________________________________

_________________________________

_________________________________

_________________________________

2

Schrijf de persoonsvormen zonder klankverandering.

Is er geen klankverandering?

- Hoor je de of den, vervang door spelen  speelde(n) dus stam + de(n).

- Hoor je te of ten, vervang door werken  werkte(n) dus stam + te(n).

Vul de pv. juist in. (vul eerst de twee kolommen hiernaast in) pakken

gooien

horen

_______________________________________

wachten stoppen

vertellen starten

antwoorden

werkte speelden speelde werkten werkte werkte speelde speelde werkten speelde

pak gooi hoor wacht stop vlucht red vertel start antwoord

____________________________________ ___________________________

____________________________________ ___________________________

_____________________________________

____________________________________ ___________________________

_______________________________________

____________________________________ ___________________________

_______________________________________

vluchten redden

pakte Die kerels gooiden met geld.

Opa hoorde ons niet roepen.

Wij wachtten op het pleintje. de bus niet?

Stopte Hij vluchtte naar buiten.

Papa redde het vogeltje.

Ik vertelde een verhaaltje.

Onze auto’s startten niet.

Sara antwoordde niet.

Zus _______________________________________ mijn snoepje.

speelde, speelden, stam van het of werkte, werkten werkwoord

_______________________________________

_______________________________________

_______________________________________

_______________________________________

_______________________________________

____________________________________ ___________________________

____________________________________ ___________________________

____________________________________ ___________________________

____________________________________ ___________________________

____________________________________ ___________________________

____________________________________ ___________________________

19

Tijd voor Taal accent 3

Persoonsvormen met klankverandering.

Maak de oefeningen zonder de tussenstappen te noteren.

Maak ze wel in je hoofd.

begon laten De slager liet kijken Wij keken worden Yamina werd gaan De speler ging denken Ik dacht trekken De mannen trokken zitten Jana zat beginnen

Ward ___________________________________________________ het boek te lezen. ___________________________________________________

___________________________________________________

kletsnat.

___________________________________________________

___________________________________________________

zijn mes vallen.

naar buiten.

___________________________________________________

vlug naar binnen.

veel aan mijn vrienden.

___________________________________________________

___________________________________________________

4

Duid je eerst het onderwerp aan in de zinnen?

aan het touw.

op het bed van haar broertje.

Persoonsvormen zonder klankverandering.

Maak ook deze oefeningen zonder de tussenstappen te noteren.

Onderstreep telkens de stam.

lachte praten Jordy over zijn hobby. praatte doden Onze poes een klein vogeltje. doodde proberen Emma probeerde de oefening te maken. bewaken De agenten bewaakten de ingang. spurten De Amerikaanse atleet naar de overwinning. spurtte dansen De vrouw op de muziek. danste vermoorden De daders vermoordden de man met een mes. lachen Ik _________________________________________ me een bult. _________________________________________

_________________________________________

_________________________________________

_________________________________________

_________________________________________

_________________________________________

_________________________________________

5

Nu door elkaar. Schrijf in de verleden tijd!

vertrokken bellen Onze buur de politie. belde Gebruik je het schema? landen De helikopter op het voetbalveld. landde zuchten De kinderen omdat het zo moeilijk was. zuchtten schrijven Oom een brief vanuit Spanje. schreef binden je de hond goed vast?

Bond snappen Ik de oefening niet. snapte zoeken Wij naar de schat. zochten liggen Brutus lag op de mat voor de deur. schreeuwen Het kind om hulp. schreeuwde vertrekken Jullie ___________________________________________________ veel te laat. ___________________________________________________

___________________________________________________

___________________________________________________

___________________________________________________

___________________________________________________

___________________________________________________

___________________________________________________

___________________________________________________

___________________________________________________

Klaar? Kies een vervolgopdracht op blz. 61. Zet eerst een kruisje.

20

Werkwoorden in de v.t. (3) 1

Schrijf correct op wat de leerkracht dicteert.

Je mag je schema gebruiken.

dronk 2 Wij hoorden 3 De auto botste 4 De maan stond

1 Jij ___________________________________________________ zeker te veel cola? ___________________________________________________

het nieuws via de radio.

___________________________________________________

Lees aandachtig de spellingweter op bladzijde ‌

tegen die paal.

___________________________________________________

hoog aan de hemel.

gewacht

5 Ik heb wel twee uur op jou ___________________________________________________ .

antwoordde 7 Het schilderij aan de muur. hing 8 Het telefoontje kwam er eindelijk aan. verwachte 9 Jullie vanmorgen weer te luid. praatten 10 De pottenbakker een prachtige vaas. draaide 6 Jij ___________________________________________________ niet op mijn vraag! ___________________________________________________

___________________________________________________

___________________________________________________

___________________________________________________

Duid je onderwerp en pv. aan?

2

Kun je het nu alleen?

/ raadde / roken De man af en toe een sigaar. / rookte / gebeuren Het ongeval/is/vorige nacht . gebeurd laten Hij / liet / het touw los. belanden De jongens / belandden / in de sloot. starten De atleten veel te vroeg. / startten / bevrijden De brandweerman alle inwoners. / bevrijdde / vergroten Ik/wil/graag een foto. vergrote berijden Wie dat paard? / bereed / breien Mijn oma een prachtige sjaal. / breide / versmallen De weg/zorgde/voor files. versmalde bieden jij je excuses aan? / Bood / raden De vrouw ___________________________________________________ het antwoord. ___________________________________________________

___________________________________________________

___________________________________________________

___________________________________________________

___________________________________________________

___________________________________________________

___________________________________________________

___________________________________________________

___________________________________________________

___________________________________________________

___________________________________________________

21

Tijd voor Taal accent 3

Vul de juiste vorm in. infinitief

pv. in de verleden tijd

geen pv.

verdwalen

Ik ___________________________________________

verdwaalde Wij zochten Jullie kusten Hij bemestte Pa studeerde De auto gleed Ik bloedde Wij zuchtten Het spel begon Hij snapte

verdwaald Wij hebben gezocht Zij hebben niet gekust De boer heeft bemest Ik heb gestudeerd Jullie hebben gegleden Hij heeft gebloed Ik heb luid gezucht Zij waren begonnen De gesnapte dief is er.

zoeken kussen bemesten studeren glijden bloeden zuchten beginnen snappen

4

Jij was ___________________________________________

___________________________________________

___________________________________________

___________________________________________

___________________________________________

___________________________________________

___________________________________________

___________________________________________

___________________________________________

___________________________________________

___________________________________________

___________________________________________

___________________________________________

___________________________________________

___________________________________________

___________________________________________

___________________________________________

het.

___________________________________________

___________________________________________

Schrijf de juiste vorm (in de verleden tijd).

Onderwerp en pv. aanduiden!

met hun geweren. /schoten/ Deze twee avonturiers (zeilen) /zeilden/ de wereld rond.

Ik (scheppen) /schepte/ water uit de zee.

Midden in de nacht (worden) /werd/ hij wakker.

Het gerucht (verspreiden) /verspreidde/ zich erg snel.

De supporters/hebben/dagenlang (feesten) . gefeest Dat (verwachten) /verwachtte/ hij helemaal niet.

Wij/hebben/tegen de stroom in (roeien) . geroeid De (kwetsen) speler/was/drie maanden buiten strijd. gekwetste Kamiel en Arthur (verlangen) /verlangden/ naar nieuwe avonturen.

De mannen (schieten)

___________________________________________

___________________________________________

___________________________________________

___________________________________________

___________________________________________

___________________________________________

___________________________________________

___________________________________________

___________________________________________

___________________________________________

5

Schrijf de zinnen in de verleden tijd. Vervang enkel de persoonsvorm.

Papa tilde mij snel op.

Zus smacht naar adem. Zus smachtte naar adem.

Ik help mijn moeder. Ik hielp mijn moeder.

Wij forceren de deur. Wij forceerden de deur.

Zij worden aan de kant geduwd. Zij werden aan de kant geduwd.

Papa tilt mij snel op. ________________________________________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________________________________________

_______________________________________________________________________________________________________________________

Klaar? Kies een vervolgopdracht op blz. 61. Zet eerst een kruisje.

22

Werkwoorden: alles door elkaar!

1

De leerkracht dicteert. Schrijf correct op!

Duid het onderwerp en de persoonsvorm aan, en gebruik je schema.

/drink/ 2 Wij/hebben/veel gewandeld aan de kust.

3 De agenten /bewaakten/ het gebouw.

4 /Bind/ hem goed/vast/!

5 Vader/liet/de aardappelen aanbranden .

6 Mijn broer /vindt/ skateboarden niet leuk.

7 /Zocht/ jij dat boek gisteren?

8 De storm /richtte/ vorige week veel schade/aan/.

9 De gehaaste man/reed/veel te snel.

10 /Bereidde/ jouw zus het eten?

1 Ik ______________________________________ graag melk.

_____________________________________________

_____________________________________________

______________________________________

_____________________________________________

______________________________________

______________________________________

______________________________________

______________________________________

______________________________________

Tegenwoordige of verleden tijd?

- Kijk naar de opgave.

- ‘Luister’ naar de persoonsvorm.

- Als woorden naar vroeger verwijzen, schrijf dan in de v.t. Anders t.t.

2

Schrijf correct! Kleur eerst het passende bolletje. pv. t.t.

pv. v.t.

geen pv.

Ik _______________________________________________ misschien dierenarts.







bezeren

Hij _______________________________________________ zich vorige week.







maken

_______________________________________________







huldigen

De kampioen werd na afloop _______________________________________________ .







berichten

De krant _______________________________________________ gisteren over de match.





































infinitief

zinnen

worden

gebeuren antwoorden vertellen raden bestellen

word bezeerde Maak

direct je huiswerk!

gehuldigd

berichtte Er hier weer veel. gebeurt Antwoord onmiddellijk op mijn vraag!

Mijn opa heeft over vroeger verteld .

Je nooit wie er komt! raadt De boeken zijn toegekomen. bestelde _______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

23

Tijd voor Taal accent 3

Noteer de juiste vorm. infinitief

tegenwoordige tijd

verleden tijd

geen pv.

roken

Ik ___________________________

rook Hij meldt Wij zitten Ik feest Hij oefent Val jij?

Hij ___________________________________

rookte Wij meldden Ik zat Jullie feestten Oefende Zus viel

Zij heeft

melden zitten feesten oefenen vallen

4

___________________________

___________________________

___________________________

___________________________

___________________________

___________________________________

___________________________________

_______________________________

_________________________________

jij?

_______________________________

gerookt Ik heb het gemeld Wij hebben gezeten Jill heeft gefeest Ik moest oefenen de gevallen fiets

______________________________________

______________________________________

______________________________________

______________________________________

______________________________________

______________________________________

Schrijf de juiste vorm. Let op: t.t., v.t. of geen pv.!

Duid je ook onderwerp

jij je soms als clown? / Verkleed / en pv. aan? beantwoorden /Hebben/jullie alle vragen beantwoord ? nestelen De vogel / nestelde / zich vorige week in die boom. luiden De klok / luidt / elke middag. schudden Mijn opa / schudde / gisteren de speelkaarten. groeten Vorige vrijdag / groetten / wij jouw vader. verbranden / Verbrand / je niet! ontwikkelen Deze firma / ontwikkelt / de foto’s onmiddellijk. verkopen De cd’s/worden/niet omgeruild. verkochte staan Het nieuws verleden week in de krant. / stond / verplichten De dokter / verplichtte / mij gisteren om thuis te blijven. gebeuren Wanneer/is/dat ongeval ? gebeurd verkleden

_____________________________________________

_____________________________________________

_____________________________________________

_____________________________________________

_____________________________________________

_____________________________________________

_____________________________________________

_____________________________________________

_____________________________________________

_____________________________________________

_____________________________________________

_____________________________________________

5

Schrijf de juiste vorm.

brak schitterden schrijf

De pot _____________________________________________ (breken) vorige week in duizend stukken.

Zijn ogen _____________________________________________ (schitteren) gisteren van opwinding.

Morgen _____________________________________________ (schrijven) jij die tekst opnieuw!

geklopt

Wij hebben nochtans hard op de deur _____________________________________________ (kloppen).

besteedt De jongen bleef aarzelend (aarzelen) voor de deur staan.

De slager (snijden) vorige vrijdag in zijn vinger. sneed

Die vrouw _____________________________________________ (besteden) veel aandacht aan haar voeding. _____________________________________________

_____________________________________________

Klaar? Kies een vervolgopdracht op blz. 61. Zet eerst een kruisje.

24

Woordpakket 7 katholiek

de methode

Zwitserland

de camera’s

de ski’s

Europa

thuisblijven

1

de auto’s Afrika Londen de dino’s

de thermometer

de foto’s

de papa’s het thema

Limburg

de mama’s

Antwerpen de diploma’s

de Ardennen

Rubriceeroefening Woorden net als

opa’s

de auto’s de ski’s de foto’s

de camera’s de dino’s de mama’s

de papa’s de diploma’s

36 Na de lange klank -a, -e, -i, -o, -u, -y enkel geschreven schrijf je ‘s (anders s eraan).

Zie spellingweter nr.

Aardrijkskundige namen Afrika Londen Zwitserland Europa de Ardennen

.

Antwerpen Limburg Zie spellingweter nr.

45

.

22

.

Aardrijkskundige namen schrijf je met een hoofdletter.

Woorden net als

katholiek de thermometer

thee de methode thuisblijven

het thema Zie spellingweter nr.

25

Tijd voor Taal accent 2

Schrijf de woorden in alfabetische volgorde.

Let op: sommige woorden schrijf je met een hoofdletter!

Ardennen – Zwitserland – thema – katholiek – Afrika – Europa – methode – Londen

Afrika Europa Londen thema

3

Ardennen katholiek methode Zwitersland

1 _______________________________________________________

2 _______________________________________________________

3 _______________________________________________________

4 _______________________________________________________

5 _______________________________________________________

6 _______________________________________________________

7 _______________________________________________________

8 _______________________________________________________

Schrijf in het meervoud.

auto’s camera’s ski’s paraplu’s bureaus

diploma’s ’ cafes pyjama’s papa’s dino’s

een auto – drie __________________________________________________

een diploma – twee __________________________________________________

een camera – vijf __________________________________________________

een café – veel __________________________________________________

een ski – twee __________________________________________________ een pyjama – enkele __________________________________________________

een paraplu – vier __________________________________________________

4

Pas de regel toe: ’s of s eraan.

een papa – onze __________________________________________________

een bureau – veel __________________________________________________ een dino – een groep __________________________________________________

Schrijf de zinnen opnieuw. Zet het cursief gedrukte deel tussen aanhalingstekens.

De vriendelijke gids zei welkom in Antwerpen.

De vriendelijke gids zei: “Welkom in Antwerpen.”

_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Onze kinderen vroegen mogen we dan thuisblijven?

Onze kinderen vroegen: “Mogen we dan thuisblijven?”

_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Wij maken een trip naar Barcelona beweerden mijn oom en tante.

“Wij maken een trip naar Barcelona”, beweerden mijn oom en tante.

_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

5

Vul de tabel aan! enkelvoud

meervoud

een lolly

drie _____________________________________ het cadeau

de

een Limburger

de

deze

een

twee

_____________________________________

katholieken

_____________________________________

thermometer

thermometers

een pizza

vijf

het dictee

de

_____________________________________

dictees zes Zwitsers twee Evies

een thuisspeler

_____________________________________

Sara

_____________________________________

Evy

een Zwitser Evie

lolly’s Limburgers

_____________________________________

enkelvoud een

katholiek

meervoud

pizza’s de thuisspelers drie Sara’s twee Evy’s

Klaar? Kies een vervolgopdracht op blz. 57-61. Zet eerst een kruisje.

26

cadeaus

_____________________________________

_____________________________________

_____________________________________

_____________________________________

_____________________________________

Woordpakket 8 ’s avonds

de feeën

’s Ochtends

drieën

’s Zomers

de knieën

wreed

’s namiddags

1

de wraak

het wrak

’t Is laat

’s middags

tweeën

de ideeën

’s nachts

de industrieën

’s anderendaags

’s Morgens

wrede

‘s winters

Rubriceeroefening

’s Ochtends ’s avonds ’s Zomers ’s Ochtends ’t Is laat ’s anderendaags ’s namiddags ’s winters

Woorden net als

’s nachts ’s middags ’s Morgens Zie spellingweter nr.

37

.

17

.

Op de plaats waar je letters weglaat, schrijf je een ‘ (apostrof).

Woorden net als

de wraak

wrat het wrak

wreed

wrede Zie spellingweter nr.

Woorden net als

.. drieen

.. knie - knieen .. de knieen

.. de industrieen

38 ..

Bij woorden met de klemtoon op ie schrijf je in het meervoud en.

Bij woorden zonder klemtoon op ie schrijf je ..n (trema).

Zie spellingweter nr.

Woorden net als

.. de feeen

.. zee - zeeen .. de ideeen

.

.. tweeen

39 . .. (trema).

Bij woorden met ee op het einde schrijf je in het meervoud en Zie spellingweter nr.

27

Tijd voor Taal accent 2

Lees de omschrijving. Zoek het woord uit het woordpakket. Schrijf het in het rooster.

wr ak wr e e d wr aak ‘s

’s ’s ’t ’s ’s ’s ’s ’s ’s 3

n a

c

zwaar beschadigd en onbruikbaar geworden voertuig, vliegtuig of schip zonder medelijden, pijn of verdriet vergelding van onrecht of leed dat een ander jou heeft aangedaan h

t

s

tijdens de nacht

z o m e r s elke zomer a v o n d s iedere avond i s l a a t het is laat m o r g e n s elke morgen w i n t e r s in de winter m i d d a g s tussen de middag o c h t e n d s tijdens de ochtend n a m i d d a in g s de namiddag a n d e r e n de d a a g s andere dag

Bij het begin van een zin schrijf je de hoofdletter bij het eerste volledige woord.

Bijvoorbeeld: Het regent weer pijpenstelen.

Doe hetzelfde met deze zinnen:

4

’s Ochtends eet ik vier boterhammen. ’s Zomers gaan wij vaak fietsen. ’t Is tijd om naar huis te gaan. ’t Wordt vandaag mooi weer.

Elke ochtend eet ik vier boterhammen.

___________________________________________________________________________________________________________

In de zomer gaan wij vaak fietsen.

___________________________________________________________________________________________________________

Het is tijd om naar huis te gaan.

___________________________________________________________________________________________________________

Het wordt vandaag mooi weer.

___________________________________________________________________________________________________________

Schrijf correct, met een trema. Pas de regels toe!

5

’t Regent weer pijpenstelen.

.. knieen .. tweeen .. drieen .. fantasieen .. bacterien .. genieen

__________________________________________

een fee – enkele lieve

met twee – met z’n

__________________________________________

de industrie – verschillende

met drie – met z’n

__________________________________________

de lelie – drie mooie

__________________________________________

de fantasie – grote

__________________________________________

een idee – enkele leuke

__________________________________________

de bacterie – veel

__________________________________________

de categorie – deze zware

__________________________________________

een genie – drie

__________________________________________

de braderie – heerlijke

__________________________________________

__________________________________________

__________________________________________

Schrijf onder elk woord een samenstelling met dat woord.

wrak

wraak

eigen invulling Klaar? Kies een vervolgopdracht op blz. 57-61. Zet eerst een kruisje.

28

.. feeen .. industrieen .. lelien .. ideeen .. categorieen .. braderieen

een knie – twee

wreed

Woordpakket 9 de advocaat

de finale

gemiddeld

de liaan

de camera

de caravan

het losgeld

het stopcontact

1

de controle

het materiaal

juli

de pralines

speciaal

het aanbod

perfecte

het carnaval

het coma

direct de seconden

de titel

Rubriceeroefening Woorden net als

fabrikant

de finale de pralines

juli de titel Zie spellingweter nr.

Woorden net als

de liaan

materiaal het materiaal

de controle de caravan de seconden

.

24

.

32

.

de camera het carnaval het stopcontact Zie spellingweter nr.

het aanbod

23

cola

de advocaat direct perfecte het coma Woorden net als

.

speciaal Zie spellingweter nr.

Woorden net als

20

hond gemiddeld

het losgeld Zie spellingweter nr.

-d of -t? Je verlengt het woord.

29

Tijd voor Taal accent 2

3

Onderstreep de woorden zoals fabrikant en materiaal. Schrijf ze ernaast.

pralines liaan materiaal juli finale speciaal titel

Deze pralines zien er echt heerlijk uit.

_______________________________________________________

Die aap slingert aan een liaan van de ene naar de andere boom.

_______________________________________________________

Uit welk materiaal is dit muziekinstrument gemaakt?

_______________________________________________________

In juli en augustus gaan veel mensen op reis naar Griekenland.

_______________________________________________________

Kijk jij volgende zaterdag niet naar de finale?

_______________________________________________________

Ik kom speciaal voor de lieve diertjes.

_______________________________________________________

Kennen jullie de titel van dit triestige boek?

_______________________________________________________

Woorden met c als k uitgesproken.

Zoek de tien woorden uit het woordpakket. Schrijf ze op. Zoek → en ↓. s

t

o

p

c

o

n

t

a

c

t

e

a

f

t

z

s

v

e

d

o

k

c

a

r

a

v

a

n

y

v

u

n

o

c

a

w

q

c

u

t

o m

c

n

o

x

g

d

i

r

e

c

t

a

d

n

s

b

p

o

t

d

a

h

r

e

t

f

y

t

e

n

g

a

r

n

n

r

p

e

r

f

e

c

t

e

a

w

o

f

p

u

t

b

o

c

j

v

k

l

z

l

a

r

h m n

o

a

d

e

c

a m e

r

u

l

a

r

stopcontact caravan direct perfect camera seconden controle coma advocaat carnaval Verleng het woord!

4

Vul aan met d ot t. Schrijf de woorden nogmaals voluit.

d

gemiddel______

t graskan t boomhu t vierkan______

5

gemiddeld vierkant graskant boomhut

__________________________________________________

__________________________________________________

______

__________________________________________________

______

__________________________________________________

d tuinpa d aanbo d verbo d losgel______

losgeld tuinpad aanbod verbod

____________________________________________

______

____________________________________________

______

____________________________________________

______

____________________________________________

Schrijf de zinnen opnieuw, maar nu met aanhalingstekens.

Leg het losgeld onder de caravan! zei de stem aan de telefoon.

“Leg het losgeld onder de caravan!”, zei de stem aan de telefoon.

_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Mijn vader vroeg Waar is de camera?

Mijn vader vroeg: “Waar is de camera?”

_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Klaar? Kies een vervolgopdracht op blz. 57-61. Zet eerst een kruisje.

30

Woordpakket 10 de bioscoop

de moeilijkheden

de diamanten

de materialen

moeizaam

1

de periode

nieuwsgierig

het podium

de radio

de nieuwslezer

het bewustzijn

de studio

speciale

de middeleeuwen de blijdschap

(het) lijden

via

bestrijden de riolen

(het) ongelijk

Rubriceeroefening Woorden net als

radio

de bioscoop de periode het podium via

de radio de materialen speciale

de diamanten de studio de riolen Zie spellingweter nr.

Woorden net als

het bewustzijn (het) lijden

23

.

12

.

blij bestrijden (het) ongelijk

de blijdschap Zie spellingweter nr.

groei, leeuw, nieuw de moeilijkheden moeizaam de middeleeuwen nieuwsgierig de nieuwslezer

Woorden net als

Zie spellingweter nr.

2, 3 .

oei schrijf je altijd oei eeuw schrijf je altijd eeuw ieuw schrijf je altijd ieuw

31

Tijd voor Taal accent 2

Kun jij dit geheimschrift ontcijferen?

1 = a 10 = j 19 = s 22 – 9 – 1 =

2 = b 11 = k 20 = t

3 = c 4 = d 5 = e 6=f 12 = l 13 = m 14 = n 15 = o 21 = u 22 = v 23 = w 24 = x

via

7 = g 16 = p 25 = y

8 = h 17 = q 26 = z

9=i 18 = r

__________________________________________________________________________________

18 – 1 – 4 – 9 – 15 =

radio

__________________________________________________________________________________

diamanten 2 – 9 – 15 – 19 – 3 – 15 – 15 – 16 = bioscoop 13 – 1 – 20 – 5 – 18 – 9 – 1 – 12 – 5 – 14 = materialen 16 – 15 – 4 – 9 – 21 – 13 = podium 19 – 16 – 5 – 3 – 9 – 1 – 12 – 5 = speciale 16 – 5 – 18 – 9 – 15 – 4 – 5 = periode 4 – 9 – 1 – 13 – 1 – 14 – 20 – 5 – 14 =

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

3

Vul aan met de passende tweeklank: ij, oei, eeuw of ieuw. Schrijf de woorden voluit.

oei n ieuw sgierig bewustz ij n n ieuw slezer m oei teloos

moeilijkheden nieuwsgierig bewustzijn nieuwslezer moeiteloos

m______________lijkheden ______________________________________________________ ______________

______________

______________

______________

4

______________________________________________________

eeuw m oei zaam eeuw igheid bestr ij den sportn ieuw s

middeleeuwen moeizaam eeuwigheid bestrijden sportnieuws

middel______________en ______________________________________________________ ______________

______________________________________________________

______________________________________________________ ______________

______________________________________________________

______________________________________________________

______________________________________________________

______________________________________________________

______________

______________

______________________________________________________

Vul het goede woord in. via

periode

ongelijk

bioscoop

studio

lijden

via bioscoop

Om naar Zuid-Frankrijk te gaan, rijden we _______________________________________ Luxemburg.

Wij gaan vanavond een film bekijken in de _______________________________________ .

lijden

Om hem niet te laten _______________________________________ , gaf de dokter hem een spuitje.

periode

In deze _______________________________________ van het jaar kan het erg koud zijn.

studio Het was ‘n mooi optreden. De afwezigen hadden weer eens ongelijk

Deze uitzending wordt rechtstreeks uitgezonden vanuit _______________________________________ vier. _______________________________________

5

In deze zinnen staan de vette woorden op de verkeerde plaats.

Schrijf de zinnen opnieuw, maar nu met de juiste woorden

.

Let ook op hoofdletters en leestekens!

Deze groeipijnen burcht werd onlangs middeleeuwse.

Deze middeleeuwse burcht werd onlangs vernieuwd.

_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

“Ik heb last van schreeuwde!”, vernieuwd mijn broer.

“Ik heb last van groeipijnen!”, schreeuwde mijn broer.

_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Klaar? Kies een vervolgopdracht op blz. 57-61. Zet eerst een kruisje.

32

Woordpakket 11 Amerika

de dino

de familie

Frankrijk

de kannibalen

doodgewoon

februari

prima

1

de aardbol

de lijfwachten

het bloedspoor

het kilo

de kinesist

de horizon

krijste

de noodlanding

de figuur

grijnst kogelvrije

de wereldoorlog

Rubriceeroefening

fabrikant Amerika de horizon de kannibalen de familie februari de kinesist de figuur

Woorden net als

de dino het kilo prima Zie spellingweter nr.

Woorden net als

.

12

.

32

.

blij

Frankrijk kogelvrije

grijnst de lijfwachten

krijste Zie spellingweter nr.

Woorden net als

20

hond

de aardbol de noodlanding

het bloedspoor de wereldoorlog

doodgewoon Zie spellingweter nr.

-d of -t? Je verlengt het woord of woorddeel.

33

Tijd voor Taal accent 2

Zoek het woord uit het woordpakket. o n

i

m r e k A i a

d

dino

Amerika

p a m i r

o

kinesist

odlrb p o e so

februari

bloedspoor

Woorden met de tweeklank ij. Stel de woorden weer samen.

lijfwachten kogelvrij verschijnen

rijk – Frank = ______________________________________________________

wach – lijf – ten = ______________________________________________________

ten – krijs = ______________________________________________________

gel – ko – vrij

zen – grijn = ______________________________________________________

schij – ver – nen = ______________________________________________________

=

______________________________________________________

Vul aan, zodat je een nieuw woord krijgt. aard

bloed

wereld oorlog wereld kampioen dood simpel __________________

__________________

__________________

5

aardbol

b i f u e a r r

Frankrijk krijsten grijnzen

4

b a d r o a l

k

kilo

k i s t n i e s

kannibalen

figuur

i l

familie

a n ba e l i k nn

f u r g i u

horizon

a l i i m f e

prima

3

h o n i r z o

wereld

dood

aard beving bloed gever wereld beroemd

aard nood nood

bloed spoor dood gewoon bloed neus

bol

__________________

landing

__________________

uitgang

__________________

__________________

__________________

__________________

__________________

__________________

__________________

Schrijf eerst het meervoud en vul dan de ontbrekende letter aan: d of t.

d

twee __________________________________________

een pren_____

mooie __________________________________________

een werel_____

t

d

werelden prenten verbanden hemden gedichten

een verban_____ brede __________________________________________

d het gedich t

mijn hem_____ _____

nieuwe __________________________________________

leuke

__________________________________________

d de haar d een vrien d de plan t het krui d een hoe_____ _____

_____

hoeden haarden vrienden planten kruiden

vier __________________________________________ open __________________________________________ onze __________________________________________

_____

groene __________________________________________

_____

giftige __________________________________________

Klaar? Kies een vervolgopdracht op blz. 57-61. Zet eerst een kruisje.

34

nood

Herhaling werkwoorden 1

Werkwoorden in allerlei vormen …

Kleur in elke zin het vakje met de persoonsvorm.

1 Onze vrienden hebben een nieuwe tv gekocht.

2 De volgende ochtend werd de dader urenlang ondervraagd.

3 Wij konden gisteren jammer genoeg niet gaan zwemmen.

4 De gevallen vaas is in duizend stukken gebroken.

5 De vergrote foto moet aan de geschilderde muur hangen.

6 De geschrokken burgemeester probeerde de verhitte gemoederen te sussen.

2

Kleur in de passende kleur: - groen = pv. in de tegenwoordige tijd - geel = pv. in de verleden tijd en met klankverandering - blauw = pv. in de verleden tijd zonder klankverandering En daar verscheen het spook. Eerst hing het in de boom als een stuk wasgoed. Toen kwam het dichterbij. Oene kon zien dat het het ogen had, zielige ogen. Het spook was zo klein als een kind van drie jaar. Het fladderde even heen en weer voor het open raam. Toen vloog het naar binnen.

Stomverbaasd keek Oene toe. Het spook zweefde door de klas. Het bleef voor het zwarte bord hangen. Een echt spook, dacht hij. Daar hoor je bang voor te zijn. Maar Oene vindt hem alleen maar zielig.

Toen werd er driftig op het raam getikt. Een man met een baard maakte gebaren.

(Uit: De Heksensteen, Leonie Kooiker)

3

Duid de persoonsvorm en het onderwerp in de zinnen aan zoals je geleerd hebt.

/

/

De jongens doorkruisen het bos in allerlei richtingen.

/ / De boswachter/heeft/de stropers onmiddellijk weggejaagd.

De hond/liep/blaffend achter zijn baasje aan.

Thuis/wilde/Janne de rest van de avond liever op haar kamer doorbrengen.

Misschien moet je de gevonden fiets aan de politie geven.

4

Noteer de stam van deze werkwoorden.

verdwaal begroet versta

rijd storen  stoor besteden  besteed

verdwalen  _____________________________________________________________

rijden

 _____________________________________________________________

begroeten  _____________________________________________________________

_____________________________________________________________

verstaan  _____________________________________________________________

_____________________________________________________________

35

Tijd voor Taal accent 5

6

7

Noteer de juiste vorm: eerst in de t.t., daarna in de v.t. infinitief

zin

tegenwoordige tijd

besturen

Vader ___________ de wagen.

_________________________________________

_________________________________________

kweken

Boer Joris ___________ tomaten.

_________________________________________

_________________________________________

vermoorden

Ik ___________ niemand.

_________________________________________

_________________________________________

zenden

Zus ___________ een berichtje.

_________________________________________

_________________________________________

pleiten

Hij ___________ onschuldig.

_________________________________________

_________________________________________

bestuurt kweekt vermoord zendt pleit

verleden tijd

Geen persoonsvormen. Schrijf correct. Pas de verlengingsregel toe indien nodig!

geblust

blussen

Het vuur werd heel snel ___________________________________________________ .

beloven

Mijn ouders hebben een nieuw huisdiertje ___________________________________________________ .

verheugen

Ik was ___________________________________________________ dat je wilde komen.

posten

De ___________________________________________________ brieven zijn spoorloos verdwenen.

uitstappen

In het station van Antwerpen ben ik ___________________________________________________ .

beloofd

verheugd geposte

uitgestapt

Schrijf de juiste vorm.

Let op: alles door elkaar: t.t. of v.t., pv. of geen pv.

liet

laten

Vader ___________________________________________________ gisteren een glas vallen.

barsten

Mijn hoofd ___________________________________________________ van de pijn.

passeren

barst Mijn zus houdt De verzorgde Wij ontmoetten Je broer vindt Verwachtte Kleed De bus passeert

bezeren

Ze heeft zich aan haar knie ___________________________________________________ .

gebeuren

Er ___________________________________________________ heel veel op onze school.

houden verzorgen ontmoeten vinden verwachten kleden

___________________________________________________

van dansen.

___________________________________________________

hond is helemaal hersteld.

___________________________________________________

de kunstenaar vorig weekend.

___________________________________________________

___________________________________________________

___________________________________________________

zijn stickers niet meer.

jij gisteren ook een telefoontje? je onmiddellijk aan!

___________________________________________________

voorbij onze school.

bezeerd

brengen

gebeurt De dokter hechtte Wij brachten

sporten

De jeugd van tegenwoordig ___________________________________________________ niet genoeg.

schudden

Ik ___________________________________________________ aan de boom tot de appel eraf viel.

hechten

___________________________________________________

___________________________________________________

schudde

eergisteren de wonde.

gisteren bloemen naar oma.

sport

Klaar? Kies een vervolgopdracht op blz. 57-61. Zet eerst een kruisje.

36

bestuurde kweekte vermoordde zond pleitte

Denk aan de stappen!

Woordpakket 12 automatisch elektrische de activiteit

kwijtgeraakt

(het) vertrouwen

1

de actualiteit

historisch

de kwaliteit

volhouden

het pleistertje

magische

het weekeinde

telefonisch

de huwelijksreis de praktijk

fantastisch

tegelijkertijd

de universiteit

technische

praktisch

Rubriceeroefening Woorden net als

Belgisch(e)

automatisch magische historisch telefonisch

elektrische fantastisch technische praktisch 7

.

8

.

11, 12, 14

.

Zie spellingweter nr.

Woorden net als

de activiteit de kwaliteit

kwaliteit de actualiteit de universiteit Zie spellingweter nr.

trein, blij, kous de huwelijksreis kwijtgeraakt het pleistertje de praktijk het weekeinde tegelijkertijd

Woorden net als

volhouden (het) vertrouwen Zie spellingweter nr.

37

Tijd voor Taal accent 2

3

4

Schrijf de woorden met isch of teit.

automatisch technisch activiteit fantastisch universiteit magisch

kwali________

techn________

___________________________________________________________

telefon________ ___________________________________________________________

activi________

___________________________________________________________

histor________

___________________________________________________________

fantast________

___________________________________________________________

actuali________

___________________________________________________________

universi________

___________________________________________________________

prakt________

___________________________________________________________

mag________

___________________________________________________________

elektr________

___________________________________________________________

___________________________________________________________

De letters staan door elkaar. De eerste letter staat in vetjes. Zoek de woorden!

pleistertje vertrouwen tegelijkertijd kwijtgeraakt

praktijk weekeinde volhouden huwelijksreis

eipltserjet

___________________________________________________________

kaprkjit

___________________________________________________________

wenvourter

___________________________________________________________

keidenewe

___________________________________________________________

ijtdegetkijler

___________________________________________________________

dolvehuno

___________________________________________________________

waktkijgerat

___________________________________________________________

sierehuwjikls ___________________________________________________________

Vul de woorden aan met de juiste tweeklank. Schrijf ze nogmaals voluit.

ei

ij

ij

kwijtspelen tegelijkert ij d tegelijkertijd r ei sbureau reisbureau prakt ij kles praktijkles kw______tspelen ______

______

ou

ou activit ei t tr ou wens week ei nde

volhouden activiteit trouwens weekeinde

volh________den __________________________________________________________

__________________________________________________________

__________________________________________________________

______

__________________________________________________________

______

5

kwaliteit telefonisch historisch actualiteit praktisch elektrisch

automat________ ___________________________________________________________

________

__________________________________________________________

______

__________________________________________________________

__________________________________________________________

__________________________________________________________

Schrijf de cursieve woorden met ische.

fantastische elektronische technische logische humoristische kritische

Dat laatste optreden was fantastisch.

 ____________________________________________________________________________________

Hij betaalt liever elektronisch.



____________________________________________________________________________________

De voetballer is technisch heel goed.



____________________________________________________________________________________

Het is logisch dat we met de auto gaan.



____________________________________________________________________________________

Dat nieuwe programma was heel humoristisch. 

____________________________________________________________________________________

Die personen zijn erg kritisch.

____________________________________________________________________________________



Klaar? Kies een vervolgopdracht op blz. 57-61. Zet eerst een kruisje.

38

Woordpakket 13 de aanwezigheid

de hoeveelheid

de prestatie

de dankbaarheid

de werkelijkheid

de vakantie

de moeilijkheid

de informatie

1

de advertentie

de snelheid

het station

de waarheid

de demonstratie

de combinatie de politie

de veiligheid

de schoonheid

de actie de operatie

de directie

Rubriceeroefening

waarheid de aanwezigheid de hoeveelheid de waarheid de veiligheid de schoonheid

Woorden net als

de dankbaarheid de werkelijkheid de moeilijkheid de snelheid 9

.

Zie spellingweter nr.

25

.

Zie spellingweter nr.

26

.

Zie spellingweter nr.

Woorden net als

politie

de advertentie de actie de vakantie de demonstratie de informatie Woorden net als

de combinatie de prestatie de politie de operatie de directie

station

het station

39

Tijd voor Taal accent 2

Maak van het schuin gedrukte woord een woord op heid. Vul in.

snelheid Er was veel volk aanwezig. Er was een grote aanwezigheid Het publiek was erg dankbaar. Ze toonden hun dankbaarheid Een fluojasje is heel veilig. Het vergroot je veiligheid Is het echt waar? Ja, dat is de . waarheid De natuur is hier echt schoon. Geniet van de schoonheid Ik weet niet juist hoeveel. Weet jij de juiste hoeveelheid Hij reed heel snel. Hij reed met hoge ___________________________________________________________ .

___________________________________________________________

.

___________________________________________________________

___________________________________________________________

.

.

___________________________________________________________

___________________________________________________________

___________________________________________________________

3

4

?

Spoor de elf woorden met tie of ti op in het letterrooster. Schrijf ze op. Zoek → en ↓. a

d

v

e

r

t

e

n

t

i

e

o

v

i

u

h

s

p

p

g

h

n

i

p

a

r

r

x

i

o

v

u

a

f

d

e

k

e

p

b

g

l

r

y

x

o

t

r

a

c

t

i

e

i

t

d

a

r

f

a

n

t

s

t

a

t

i

o

n m

s

t

t

i

d

l

o

i

m

v

d

a

l

i

i

e

w

p

r

e

s

t

a

t

i

e

e

y

z

a

v

n

u

k

f

i

t

j

c

o m b

i

n

a

t

i

e

e

z

d

e m o

n

s

t

r

a

t

i

e

advertentie actie station prestatie combinatie demonstratie vakantie directie politie informatie operatie

Vul de woorden aan met heid of tie. Schrijf ze ernaast voluit.

heid acroba tie boos heid zacht heid na tie

werkelijk______________ ______________

______________

______________

______________

5

.

werkelijkheid acrobatie boosheid zachtheid natie

tie kleinig heid wijsheid traktatie jaloers heid

prestatie kleinigheid wijsheid traktatie jaloersheid

______________________________________________________

presta______________

_________________________________________________________

______________________________________________________

______________

_________________________________________________________

______________________________________________________

______________________________________________________

______________________________________________________

______________

______________

______________

_________________________________________________________

_________________________________________________________

_________________________________________________________

Schrijf een vraagzin met het woord station.

eigen invulling

_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Klaar? Kies een vervolgopdracht op blz. 57-61. Zet eerst een kruisje.

40

Woordpakket 14 de middellijn

misschien

bijhouden

de uitbreiding

verrukkelijk

de seizoenen

de eigenschap

de mijnen

1

de verschijning

bescheiden

tijdelijk

het koninkrijk

de bijzonderheid

bijzondere onmiddellijk

de verrassing

noch

verraden Parijs

de neiging

Rubriceeroefening

Medeklinkercombinaties de middellijn verrukkelijk onmiddellijk noch

in moeilijke woorden

misschien verraden de verrassing het koninkrijk Zie spellingweter nr.

Woorden net als

.

28

.

11

.

12

.

bijzonder

bijzondere

de bijzonderheid Zie spellingweter nr.

Woorden net als

27

trein

de uitbreiding de eigenschap

bescheiden de neiging

de seizoenen Zie spellingweter nr.

blij de verschijning Parijs

Woorden net als

bijhouden de mijnen

tijdelijk Zie spellingweter nr.

41

Tijd voor Taal accent 2

Schrijf de woorden los. middellijnverradenmisschienbijzondereonmiddellijk

middellijn, verraden, misschien, bijzondere, onmiddellijk

_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

koninkrijkbijzonderheidverrassingnochverrukkelijk

koninkrijk, bijzonderheid, verrassing, noch, verrukkelijk

_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

3

Vul de woorden aan met ei of ij.

Schrijf ze voluit in de juiste kolom. woorden met ei

bescheiden uitbreiding neiging eigenschap seizoenen 4

5

ei ij ij ei ij ei ei ij ei ij

besch_________den Par_________s versch_________ning uitbr_________ding m_________nen n_________ging _________genschap t_________delijk s_________zoenen b_________houden

woorden met ij

Parijs verschijning mijnen tijdelijk bijhouden

Zoek de woorden. Schrijf ze op.

misschien noch verraden koninkrijk bijzondere

verrukkelijk verrassing bijzonderheid onmiddellijk middellijn

mis ien = ______________________________________________________

ver kelijk

= ______________________________________________________

no

= ______________________________________________________

ve sing = ______________________________________________________

ve aden = ______________________________________________________

 zonderheid = ______________________________________________________

koni ijk = ______________________________________________________

onmi lijk = ______________________________________________________

bijzo re = ______________________________________________________

mid lijn = ______________________________________________________

Schrijf de zinnen opnieuw, maar met het cursieve deel tussen aanhalingstekens.

Parijs is in alle seizoenen mooi, zei de reiziger.

“Parijs is in alle seizoenen mooi”, zei de reiziger.

_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

De minister antwoordde: wij verwachten een uitbreiding van de mijnen.

De minister antwoordde: “Wij verwachten een uitbreiding van de mijnen.”

_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Alana vroeg: wil jij mijn geld tijdelijk bijhouden?

Alana vroeg: “Wil jij mijn geld tijdelijk bijhouden?”

_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Klaar? Kies een vervolgopdracht op blz. 57-61. Zet eerst een kruisje.

42

Woordpakket 15 de afwezigheid

het kapitaal

de alinea

de verlegenheid

de wijsheid

de zekerheid

de politieagent

de sirenes

1

de lawine

de voorzichtigheid

de bikini

de gezondheid

de Vikings

de hoofdfiguur de nieuwsgierigheid

de kritiek

de eenzaamheid

de liter het artikel

de bivakmuts

Rubriceeroefening Woorden net als

waarheid

de afwezigheid de voorzichtigheid de zekerheid de gezondheid

de verlegenheid de wijsheid de nieuwsgierigheid de eenzaamheid Zie spellingweter nr.

fabrikant de lawine de hoofdfiguur de liter de alinea de politieagent de kritiek de sirenes de Vikings

9

.

20

.

Woorden net als

het kapitaal de bikini het artikel de bivakmuts Zie spellingweter nr.

43

Tijd voor Taal accent 2

Maak de woorden op heid weer in orde. Schrijf ze op. ker ze

wijs

zich voor tig

gen ver le

-heid

rig nieuws gie

zond ge

zaam een

zig we af

zekerheid voorzichtigheid nieuwsgierigheid eenzaamheid afwezigheid 3

wijsheid verlegenheid gezondheid Heb je de woorden juist geschreven?

Geheimschrift: ontcijfer de woorden met i.

u 2 = y 3 = x 4 = w 5 = v 6 = … s r 10 = … q 11 = … p 12 = … o 13 = … n 9 = … l 16 = …k 17 = … j i 19 = … h 20 = … g 18 = … e 23 = … d 24 = … c b 26 = …a 25 = …

15 – 18 – 7 – 22 – 9 = liter 26 – 15 – 18 – 13 – 22 – 26 = alinea 15 – 26 – 4 – 18 – 13 – 22 = lawine 8 – 18 – 9 – 22 – 13 – 22 – 8 = sirenes 25 – 18 – 16 – 18 – 13 – 18 = bikini 16 – 9 – 18 – 7 – 18 – 22 – 16 = kritiek 25 – 18 – 5 – 26 – 16 – 14 – 6 – 7 – 8 = bivakmuts 16 – 26 – 11 – 18 – 7 – 26 – 26 – 15 = kapitaal 11 – 12 – 15 – 18 – 7 – 18 – 22 – 26 – 20 – 22 – 13 – 7 = politieagent 19 – 12 – 12 – 21 – 23 – 21 – 18 – 20 – 6 – 6 – 9 = hoofdfiguur 1 = z 8 = …

15 = …

22 = ...

t m f

7=…

14 = …

21 = …

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

4

Vorm woorden. Let op de goede volgorde! hoofd + artikel

hoofdartikel sneeuwlawine startkapitaal bivakplaats roekeloosheid

sluwheid politiewagen onbenulligheid randfiguur bikinibroekje

=

___________________________________________________

heid + sluw

=

___________________________________________________

lawine + sneeuw =

___________________________________________________

wagen + politie =

___________________________________________________

start + kapitaal =

___________________________________________________

heid + onbenullig =

___________________________________________________

plaats + bivak

=

___________________________________________________

figuur + rand

=

___________________________________________________

heid + roekeloos =

___________________________________________________

bikini + broekje =

___________________________________________________

Klaar? Kies een vervolgopdracht op blz. 57-61. Zet eerst een kruisje.

44

Woordpakket 16 het café

Sint-Truiden

lichamelijk

afhankelijk

letterlijke

persoonlijke

West-Europa

de cafés

1

Nieuw-Zeeland

Vlaams-Brabant

Noord-Amerika

Oost-Vlaanderen

uiterlijk

dergelijke privé

schriftelijke

vermoedelijk

begrijpelijk Sint-Niklaas

West-Vlaanderen

Rubriceeroefening Woorden net als

afhankelijk begrijpelijk uiterlijk

heerlijk(e) dergelijke lichamelijk schriftelijke

letterlijke persoonlijke vermoedelijk Zie spellingweter nr.

Woorden net als

‘ het cafe

cafe‘

‘ de cafes

.

29

.

40

.

40

.

prive‘ Zie spellingweter nr.

Oost-Vlaanderen Nieuw-Zeeland Oost-Vlaanderen Vlaams-Brabant

6

Woorden net als

Noord-Amerika West-Europa West-Vlaanderen Zie spellingweter nr.

Je schrijft een koppelteken bij samengestelde aardrijkskundige namen.

Woorden net als

Sint-Truiden

Sint-Niklaas Sint-Niklaas Zie spellingweter nr.

Je schrijft een koppelteken bij samenstellingen met Sint.

45

Tijd voor Taal accent 2

Zoek het woord uit het woordpakket. Vul het juiste woord in de zin in. cMfM

prMvM

cafe‘

prive‘ ‘ cafes

Let op de juiste richting van het accent!

cMfMs

‘ cafes

In deze straat zijn er veel _____________________________________________________ .

cafe‘ prive‘

Elke zondag gaan wij naar een gezellig _____________________________________________________ .

Dit stukje bos is niet openbaar, maar _____________________________________________________ .

cafe‘

Wij wonen recht tegenover een _____________________________________________________ waar veel lawaai is.

3

4

Zoek de woorden op lijk(e). Je krijgt het eerste en laatste deel. Schrijf voluit.

uiterlijk letterlijke begrijpelijk persoonlijke

=

__________________________________________________________

af lijk

=

__________________________________________________________

let lijke

=

__________________________________________________________

schrif lijke

=

__________________________________________________________

be lijk

=

__________________________________________________________

lich lijk

=

__________________________________________________________

per lijke

=

__________________________________________________________

der lijke

=

__________________________________________________________

Schrijf de woorden op de juiste plaats.

Nieuw-Zeeland Sint-Niklaas

STAD PROVINCIE LAND WERELDDEEL

5

afhankelijk schriftelijke lichamelijk dergelijke

ui lijk

Sint-Truiden Vlaams-Brabant

West-Vlaanderen Zuid-Korea

West-Europa Zuid-Amerika

Sint-Truiden

Sint-Niklaas

West-Vlaanderen

Vlaams-Brabant

Nieuw-Zeeland

Zuid-Korea

West-Europa

Zuid-Amerika

Schrijf de zin opnieuw, maar met hoofdletters waar nodig! mijn neef verhuist waarschijnlijk naar sint-gillis.

Goed controleren!

Mijn neef verhuist waarschijnlijk naar Sint-Gillis.

_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

er zit verschrikkelijk veel volk in het café nieuw-brussel.

Er zit verschrikkelijk veel volk in het cafe‘ Nieuw-Brussel.

_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Klaar? Kies een vervolgopdracht op blz. 57-61. Zet eerst een kruisje.

46

Woordpakket 17 de basis

de toeristen

het concert

briljant

het circuit

het dictee

de minister

het circus

1

de directrice

de Onze-Lieve-Vrouwekerk

middelbare

het miljoen

de wetenschapper het Onze-Lieve-Vrouwebeeld

circa

de commissaris

het programma

de apparaten

gratis

de discussie

Rubriceeroefening Woorden net als

vis

de basis het miljoen gratis

briljant het dictee de commissaris

de toeristen de minister de discussie Zie spellingweter nr.

Woorden net als

de directrice circa

10

.

30

.

40

.

34

.

circus het circuit het circus

het concert Zie spellingweter nr.

Onze-Lieve-Vrouwekerk Onze-Lieve-Vrouwekerk Onze-Lieve-Vrouwebeeld

Woorden net als

Zie spellingweter nr.

Samenstellingen met Onze-Lieve-Vrouw schrijf je met twee koppeltekens. In de afkorting vallen de punten vaak weg.

Apen zweven over muren Zatte vette kippen stoppen bussen middelbare de wetenschapper het programma de apparaten Zie spellingweter nr.

regels: verenkelen en verdubbelen

47

Tijd voor Taal accent 2

Werkwoorden. Vul de juiste vorm in.

/ verdeelt / / wijst /

Zet je de stappen?

Duid je de pv. aan?

verdelen Bas ______________________________________ (t.t.) de aanstekers van zijn vader.

wijzen Wout ______________________________________ (t.t.) iedereen zijn plaats, ver van elkaar. kruipen

/ kropen /

Toen het avond werd, ______________________________________ (v.t.) ze in hun slaapzak.

/ rolde / / begint /

rollen Wout ______________________________________ (v.t.) zich in een komvormige vork. beginnen Nu ______________________________________ (t.t.) het lange wachten.

(Uit: Wie wil Wubbe weg? Ed Franck)

3

Neem van elk woord de eerste letter, en vorm daarmee het woord.

circa

Charlie-India-Romeo-Charlie-Alfa = _____________________________________________________

circus

Charlie-India-Romeo-Charlie-Uniform-Sierra = _____________________________________________________

concert circuit

Charlie-Oscar-November-Charlie-Echo-Romeo-Tango = _____________________________________________________ Charlie-India-Romeo-Charlie-Uniform-India-Tango = _____________________________________________________ Delta-India-Romeo-Echo-Charlie-Tango-Romeo-India-Charlie-Echo =

4

directrice

___________________________________________________

Zoek de woorden net als vis: je krijgt de begin- en eindletter.

basis toeristen discussie

d e = dictee

commissaris briljant miljoen

b s = ____________________________________________ c s = ____________________________________________

minister gratis

m r = ____________________________________________ t n = ____________________________________________ b t = ____________________________________________ g s = ____________________________________________ d e = ____________________________________________ m n = ____________________________________________

5

Kort de woorden af.

O.-L.-Vrouwekerk of O.L.Vrouwekerk O.-L.-Vrouwestraat of O.L.Vrouwestraat O.-L.-Vrouwebeeld of O.L.Vrouwebeeld

Onze-Lieve-Vrouwekerk  _______________________________________________________________________________________

6

Onze-Lieve-Vrouwestraat 

_______________________________________________________________________________________

Onze-Lieve-Vrouwebeeld 

_______________________________________________________________________________________

Vul de letter(s) correct in: enkel of dubbel. Schrijf het woord ernaast.

apparaten t progra mm a (m of mm) programma a pp artement (p of pp) appartement appara__________en (t of tt) ______________

__________

r

middelba__________e (r of rr)

_________________________________________

mi__________elvinger (d of dd) __________________________________________

_________________________________________

ontbo__________en (s of ss)

dd

ss

En nu tweemaal …

t

pp

wetenschapper overslapen werelddelen tegenligger

we__________enscha__________er (t of tt – p of pp) _______________________________________________________

o

a

versl__________pen (o of oo – a of aa)

__________

e g

l

w__________reldde__________en (e of ee – l of ll)

gg

te__________enli__________er (g of gg – g of gg)

__________________________________________

__________________________________________

Pas je de regel correct toe?

_______________________________________________________

_______________________________________________________

_______________________________________________________

Klaar? Kies een vervolgopdracht op blz. 57-61. Zet eerst een kruisje.

48

middelbare middelvinger ontbossen

_________________________________________

Woordpakket 18 de apotheek

de fabrikant

de heli

de acties

thuis

het festival

de kathedraal

horizontaal

1

de automobilist

de club

de paasvakantie

het theater

juni

het casino het insect

het politiekantoor

de thee

het product het klimaat

de tractor

Rubriceeroefening Woorden net als

thee

de apotheek de kathedraal

thuis de thee

het theater 22

.

20

.

het politiekantoor Zie spellingweter nr. 25

.

Zie spellingweter nr.

fabrikant de automobilist de fabrikant het festival juni horizontaal

Woorden net als

de heli het klimaat Zie spellingweter nr.

Woorden net als

de acties Woorden net als

het casino de club

politie

de paasvakantie

cola het product de tractor

het insect Zie spellingweter nr.

24

.

49

Tijd voor Taal accent 2

Werkwoorden. Schrijf de juiste vorm.

Denk aan de stappen voor werkwoorden!

verschoven ruikt er heerlijk zoet. haastte zich gisteren uit het karretje. viel toen tegen een stapel koekblikken.

verschuiven De onderste zijn ______________________________________ . ruiken Het ______________________________________

haasten Mick ______________________________________ vallen Hij ______________________________________ duwen

geduwwd

Willem heeft het karretje over de drempel van de Jamin ________________________________________________ .

(Uit: Willem is een weerwolf, Hermine Landvreugd)

3

Los de puzzel op met woorden uit het woordpakket.

f a b r i k a n t 2 verlofperiode rond Pasen 2 p a a s v a k a n t i e 3 groot muziekfeest, meestal in open lucht 3 f e s t i v a l 4 daar zijn pillen te koop 4 a p o t h e e k 5 dier met zes poten en vaak ook vleugels 5 i n s e c t 6 uitkomst van een vermenigvuldiging 6 p r o d u c t 7 het tegenovergestelde van verticaal 7 h o r i z o n t a a l 8 motorvoertuig om op het land te werken 8 t r a c t o r 9 zaal voor toneel en muziek, schouwburg 9 t h e a t e r 10 vereniging waar je sport kunt beoefenen 10 c l u b

Welk woord lees je in de verticale balk? kathedraal 1 eigenaar van een fabriek

1

____________________________________________________________________________________________

4

5

Maak de woorden los.

thee, heli, automobilist politiekantoor, juni, casino acties, klimaat, thuis

theeheliautomobilist

_______________________________________________________________________________________________________________________________________

politiekantoorjunicasino

_______________________________________________________________________________________________________________________________________

actiesklimaatthuis

_______________________________________________________________________________________________________________________________________

Schrijf de zinnen opnieuw met de nodige aanhalingstekens en leestekens.

Had de apotheker alle producten? vroeg mijn moeder.

“Had de apotheker alle producten?”, vroeg mijn moeder.

_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Mijn oom zei In juni maken we een helikoptervlucht.

Mijn oom zei: “In juni maken we een helikoptervlucht.”

_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

De commissaris riep streng Naar mijn politiebureau!

De commissaris riep streng: “Naar mijn politiebureau!”

_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Op de festivalweide zitten geen insecten wist de organisator.

“Op de festivalweide zitten geen insecten”, wist de organisator.

_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Klaar? Kies een vervolgopdracht op blz. 57-61. Zet eerst een kruisje.

50

Woordpakket 19 (de) kerstdag

de zakdoek

(de) lichtjes

het museum

reële

veertig

de herfstvruchten

ontdekken

1

geërfd

het trapezium

Italië

zestig

Azië

Australië geëindigd

geïnteresseerd

het laboratorium

voortdurend zachtjes

de uitdrukking

Rubriceeroefening Woorden net als

Australie ..

Belgie..

Italie ..

Azie..

Zie spellingweter nr.

41

.

42

.

Voor een juiste uitspraak plaats je een trema op de e.

Woorden net als

.. geerfd .. geeindigd

.. geerfd

.. reele . geinteresseerd Zie spellingweter nr.

Na ge en be schrijf je een trema op de e of i (niet bij o of a). ..

Ook een trema op de e van reele. bijzondere uitspraak kerstdag het museum het trapezium voortdurend veertig de herfstvruchten zachtjes ontdekken de uitdrukking

Woorden met

de zakdoek lichtjes zestig het laboratorium Zie spellingweter nr.

31

.

51

Tijd voor Taal accent 2

Zet de stappen om de werkwoorden juist te schrijven!

Schrijf de juiste vorm van deze werkwoorden.

verdwenen

verdwijnen Meneer Wemel was uit het zicht ______________________________________ .

verplichtte zwaaien Harry zwaaide staan Ginny stond worden Harry wordt

verplichten Hij ______________________________________ (v.t.) Ron in de coupĂŠ te zitten. (v.t.) tot de trein een bocht maakte.

______________________________________

______________________________________

______________________________________

(v.t.) een eindje verderop te praten. (t.t.) omringd door starende meisjes.

(Uit: Harry Potter en de Halfbloed Prins, J.K. Rowling)

3

4

Noteer de woorden uit het woordpakket die ‌

museum trapezium veertig zachtjes

- eindigen op eum:

______________________________________________________________________

- eindigen op ium:

______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________

- eindigen op ig:

______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________

- eindigen op jes:

______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________

laboratorium zestig lichtjes

Woorden met een bijzondere uitspraak. Stel de woorden weer samen! ont ken kerst druk zak durend doek uit vruch voort dek herfst

5

dag

king

ten

kerstdag zakdoek ontdekken

herfstvruchten uitdrukking voortdurend

1 _____________________________________________________ 2 _____________________________________________________ 3 _____________________________________________________ 4 _____________________________________________________ 5 _____________________________________________________ 6 _____________________________________________________

Schrijf de cursieve woorden opnieuw, maar met een trema waar nodig.

Azie.. .. geerfd Mijn ouders hebben veel geld geerfd. .. beeindigd Kenji heeft zijn studies muziek beeindigd. .. reele Dat is de reele situatie. geopend Wie heeft die deur geopend?

Australie..

Ik wil ooit wel eens naar Australie. . geisoleerd Ons huis is goed geisoleerd.

Italie..

Is Baran afkomstig uit Italie? geopereerd Mijn opa werd vorige week geopereerd.

Indier..

Deze Indier kan goed koken. geasfalteerd De weg werd nog maar pas geasfalteerd.

Albanie..

Weet jij waar Albanie ligt? . geinteresseerd Ben jij in muziek geinteresseerd?

Nazif woonde vroeger in het verre Azie.

Klaar? Kies een vervolgopdracht op blz. 57-61. Zet eerst een kruisje.

52

Pas de regel toe!

Woordpakket 20 de casino’s

het avondmaal

gefeliciteerd

de radio’s

actief

scoort

de provincie

1

de collega’s

de kilo’s

de cassette

bliksemsnel de piano’s de secretaris

de cent

centraal

de telefooncel

de centra

de officier

correct

decimaal

Rubriceeroefening Woorden net als

opa’s

de casino’s de piano’s

de kilo’s de collega’s

de radio’s

36 .

Na de lange klinker -a, -e, -i, -o, -u, -y enkel geschreven, schrijf je ‘s (anders s eraan).

Zie spellingweter nr.

Woorden net als

cent

de cent de provincie de officier

gefeliciteerd de telefooncel decimaal

centraal de centra 21

.

Zie spellingweter nr.

24

.

Zie spellingweter nr.

31

.

Zie spellingweter nr.

Woorden net als

actief correct

cola scoort de secretaris

de cassette

bijzondere uitspraak het avondmaal bliksemsnel

Woorden met

53

Tijd voor Taal accent 2

Schrijf de werkwoordsvormen correct. Denk aan de stappen!

vergrendelde

vergrendelen Frankenzwein ____________________________________________________________ gisteren

de kooi met een balk.

glundert verbazen Hij kijkt verbaasd vallen Maar Bonkers viel verwachten Allen verwachtten

glunderen Nu __________________________________________________ hij heel tevreden. __________________________________________________

____________________________________

__________________________________________________

om zich heen. (v.t.) nergens te bespeuren.

(v.t.) dat ze hem hadden opgesloten.

(Uit: De Monsters van Frankenzwein, Marc de Bel)

3

Zoek de woorden. Vul op elke stip een letter in. Schrijf de woorden dan nogmaals.

c. e n t. c. o r. r e. c t p. r o v. .i n c. i e c. e n t. .r a a l. s c. o o r. t.

4

5

c ie d e. c im . . a a .l g e. f el . . i c. i .t e e r. d s ec . . re. t a . .r i s t e. l e. f oo . . n c. e l

a . t . . f

_________________________________________________

_________________________________________________

_________________________________________________

_________________________________________________

actief decimaal gefeliciteerd secretaris telefooncel

_________________________________________________

_________________________________________________

_________________________________________________

_________________________________________________

_________________________________________________

Schrijf de woorden correct. De klinkers zijn verdwenen.

bliksemsnel avondmaal

blMksMmsnMl =

________________________________________________________________________________________________________________________________________

MvMndm MMl

________________________________________________________________________________________________________________________________________

=

Schrijf de woorden in het meervoud: ’s of s eraan.

6

cent correct provincie centraal scoort

_________________________________________________

kilo’s radio’s casino’s dictees garages mini’s

de kilo  de

_____________________________________________________

de radio  de

_____________________________________________________

het casino  de

_____________________________________________________

het dictee  de

_____________________________________________________

de garage  de de mini  de

collega’s premies taxi’s piano’s pony’s plateaus

de collega  de

_____________________________________________________

de premie  de

_____________________________________________________

de taxi  de

_____________________________________________________

de piano  de

_____________________________________________________

_____________________________________________________

de pony  de

_____________________________________________________

_____________________________________________________

het plateau  de

_____________________________________________________

Zet de woorden op de juiste plaats, zodat je nieuwe samenstellingen bekomt.

centra werk collega’s auto radio’s onder officier

koop_________________________________________ _________________________________________

__________________________________________

_______________________________________

bliksem cel officier centra

avond cassette radio’s collega’s

cel video cassette kerst avond bliksem

isoleer_______________________________________ _________________________________________

__________________________________________

Klaar? Kies een vervolgopdracht op blz. 57-61. Zet eerst een kruisje.

54

inslag

_________________________________________

Woordpakket 21 de dirigent

profiteren

de ellende

de boogschutters

de cabine

de pagina studeren tegenkomen

overhalen

het uniform

de video

1

het avondeten

de kandidaat

de rapporten

telefoneren

de sigaretten

de piloten

de sigaar

samenwonen

daarentegen

Rubriceeroefening Woorden net als

de dirigent de pagina het uniform de sigaar

fabrikant de cabine de kandidaat de piloten

profiteren de sigaretten de video Zie spellingweter nr.

Apen zweven over muren het avondeten studeren overhalen samenwonen daarentegen

20

.

34

.

34

.

tegenkomen telefoneren Zie spellingweter nr.

Verenkelingsregel: op het einde van de klankgroep hoor je een lange klank, dus schrijf je een klinker en een medeklinker (je verenkelt).

Zatte vette kippen stoppen bussen de boogschutters de ellende

de rapporten Zie spellingweter nr.

Verdubbelingsregel: op het einde van de klankgroep hoor je een korte klank, dus schrijf je een klinker en twee medeklinkers (je verdubbelt).

55

Tijd voor Taal accent 2

Schrijf de werkwoordsvormen correct. Denk aan de stappen!

duurde verbeelden Ze verbeeldden staan De maan stond

duren Het __________________________________________________ (v.t.) enige tijd. __________________________________________________

(v.t.) het zich dat het donker was.

__________________________________________________

schuiven

(v.t.) hoog aan de hemel.

geschoven

Er waren wolkenflarden voor de maan __________________________________________________ .

brengt

brengen Juultje __________________________________________________ (t.t.) een zaklantaarn mee.

(Uit: Een bos vol spoken, Thea Beckman)

3

4

5

Spoor in elk zin het woord net als fabrikant op. Schrijf het in de vakjes.

De agent draagt een mooi uniform.

Neem je boek op pagina twintig.

Je moet profiteren van het mooie weer.

Wie sigaretten rookt, leeft ongezond.

Graag uw applaus voor de dirigent!

Wij hebben nog een video van Doornroosje.

De piloten zetten het vliegtuig aan de grond.

Oom Miguel rookt soms een sigaar.

Wij huren in de zomer een cabine aan zee.

Nazif stelt zich kandidaat voor de verkiezing.

u n i f o r m p a g i n a p r o f i t e r e n s i g a r e t t e n d i r i g e n t v i d e o p i l o t e n s i g a a r c a b i n e k a n d i d a a t

Schrijf de cursieve woorden opnieuw, in de juiste kolom.

verenkelen verdubbelen

lopen piloten grootvader samenkomst spelen

________________________________________________

De piloten doen gekke stuntjes.

________________________________________________ ________________________________________________

Mijn grootvader eet graag lekkere koekjes.

________________________________________________ ________________________________________________

Op onze samenkomst maken we grappen.

________________________________________________

Ubi en Baran spelen te veel binnen.

________________________________________________ ________________________________________________

________________________________________________

________________________________________________

Vul de ontbrekende letters aan en schrijf nogmaals voluit.

o

overha l en (l of ll) tegenkomen overhalen e ll ende (l of ll) studeren ellende boterham s a menwonen (a of aa) samenwonen daarentegen ra pp orten (p of pp) rapporten avondeten tegenva ll en (l of ll) tegenvallen klimmen betre d en (d of dd) betreden boogschutters sigare tt en (t of tt) sigaretten telefoneren o versteken (o of oo) oversteken

tegenk_____men (o of oo) ________________________________________

e

stud_____ren (e of ee)

o

b_____terham (o of oo)

e

e kli mm en (m of mm) boogschu tt ers (t of tt) t e lefon e ren (e of ee) avond_____ten (e of ee) ___________

_____

_____

_____

_____

________________________________________

________________________________________

_______

________________________________________

________________________________________

_____

________________________________________

daarent_____gen (e of ee) ________________________________________

________

________________________________________

_______

________________________________________

_______

________________________________________

________________________________________

________________________________________

_______

_______

Klaar? Kies een vervolgopdracht op blz. 57-61. Zet eerst een kruisje.

56

zullen gekke lekkere grappen binnen

Wij zullen straks een eind lopen.

________________________________________

________________________________________

________________________________________

________________________________________

Vervolgopdrachten

Kies een of meer vervolgopdrachten. Spreek af met je juf of meester waar je de antwoorden moet noteren. Niet elke opdracht past bij elk woordpakket. Denk dus goed na over de keuze van de vervolgopdracht. Je kunt je juf of meester ook vragen een ander woordpakket te oefenen (anders dan het woordpakket van de week). Als je het schrijven van werkwoorden wil oefenen, kies dan een vervolgopdracht uit de laatste reeks. Je ziet: er is heel wat keuze!

Met deze oefeningen kun je snel aan de slag …

1

speciaal speciaa specia speci spec spe sp s

Woorden afbreken Kies een woord uit het woordpakket.

Breek het woord letter voor letter af.

Neem daarna een ander woord.

Zorg voor een mooie schikking!

2

Woordbloem

j

Kies een woord uit het woordpakket.

Daarmee moet je een bloem maken.

d

Schrijf de moeilijkheid in het midden, in het hart.

Schrijf de overige letters errond.

Dat worden de bloemblaadjes. Teken ze.

e

ig g

u

Kies een volgend woord, en maak een nieuwe woordbloem.

3

NATO-alfabet Kies een woord uit het woordpakket.

Schrijf het woord letter voor letter in het NATO-alfabet.

‘namelijk’ = November-Alfa-Mike-EchoLima-India-Juliet-Kilo

Kies daarna een volgend woord.

A Alfa

B Bravo

C Charlie

D Delta

E Echo

F Foxtrot

G Golf

H Hotel

I

J Juliet

K Kilo

L Lima

M Mike

N November

O Oscar

P Papa

Q Quebec

R Romeo

S Sierra

T Tango

U Uniform

V Victor

W Whisky

X X-Ray

Y Yankee

Z Zulu

India

57

Vervolgopdrachten 4

Letters en machten Kies een woord ui het woordpakket.

Schrijf de letters in alfabetische volgorde.

Als ze meermaals voorkomen, schrijf je het aantal er als macht bij.

Controleer het aantal letters.

‘moeizaam’ = a² e i m² o z

Daarna neem je een ander woord.

5

Letterschuif Zoek enkele woorden uit het woordpakket.

Schrijf ze onder elkaar, zodat je van boven naar onder een bestaand woord vormt.

Kleur de letters van dat woord.

Maak daarna nog een ‘schuif’.

Kun je lange woorden vormen?

6

Verbind daarna de laatste letters, ]RGDW MH HHQ JUD¿HN EHNRPW .XQ MH HHQ JUD¿HN PDNHQ PHW VSHFLDOH YRUPHQ"

t a a n a r g

e k ij l e w u r g

g i d e s l ij l r o a v P

k ij l e w u o r v

Kriskras Kies een woord uit het woordpakket en speel zoals in het voorbeeld.

Kies daarna een volgend woord.

58

aanbod vermoedelijk misdaad aardbol farao horizon letterlijke hoofdfiguur

:RRUGJUD¿HN Schrijf enkele woorden letter voor letter van onder naar boven.

7

kilometer weekeinde grijnst blijdschap

e n enquête q n u q e ê u enquête ê q e t u enquête t e

Vervolgopdrachten

Met deze oefeningen zoek je een klasgenoot …

1

Detective Neem een woord uit het woordpakket.

Zoek in dat woord bestaande woorden.

Noteer ze.

opoffering: op, of, offer, ring, er, in

Neem daarna een volgend woord.

2

Boekenwurm Werk samen met een leerling van je klas.

Kies een woord uit een rubriek van het woordpakket.

veiligheid: 1 gulzigheid 2 juistheid 3 stiptheid

Zoek een drietal woorden met dezelfde moeilijkheid in een boek, in een tekst, in een tijdschrift …

Doe hetzelfde met een woord uit een andere rubriek.

3

Galgje Speel samen met een klasgenoot.

Speler 1 kiest een woord uit het woordpakket.

Zet in je schrift evenveel stippen als er letters zijn in dat woord.

Teken de galg zoals bij ‘start’ hieronder.

Je partner mag nu letters raden.

Als het juist is, noteer je de letter(s) op de juiste plaats op de stippen.

Als het fout is, teken je er een stukje bij aan de galg.

Bij stap 7 is het afgelopen.

.a.r..a.t

Daarna is het aan je klasgenoot om het spel te leiden.

Als het spel aanwezig is in klas, kun je daar natuurlijk ook mee spelen.

start

1

2

3

4

5

6

7

59

Vervolgopdrachten

Met deze oefeningen maak je je eigen taalspel. Voorzie wel de nodige tijd ‌ 1

Raadsels maken Bekijk de woorden van het woordpakket.

Probeer een woord uit het woordpakket te beschrijven in de vorm van een raadsel.

Schrijf dat raadsel op.

Vraag dan aan je klasgenoot over welk woord het gaat.

Schrijf de oplossing (het woord) er dan bij.

2

In mijn buik steek je heel wat hout en dan geef ik veel warmte.

Soms ben ik zwaar, soms ben ik licht.

Ik word graag gedragen en er kunnen heel wat dingen met mij mee op stap.

de kachel

de rugzak

Scrabble Gebruik de letterblokjes van het spel scrabble.

Leg alle blokjes op tafel, met de letters zichtbaar.

Maak met de blokjes een woord uit het woordpakket.

Leg er dan nog woorden uit het woordpakket aan volgens de regels van scrabble.

Je kunt dit ook met anderen samen spelen.

Leg dan om de beurt een woord.

Om het nog spannender te maken, kun je ook werken binnen een bepaalde tijd.

Gebruik een zandloper. s p

e

3

i

r

a

a

t

m a

h

s

u

e

i

d

l

e

i

i

n

d

e

l

o

o

r

e

i

g

e

n

i s

e

Kunstenaar Zoek een woord uit het woordpakket waarbij je een tekening kunt maken.

Teken het en schrijf het woord erbij.

Doe daarna hetzelfde voor een ander woord.

skeletten

60

dirigent

Vervolgopdrachten

Met deze oefeningen oefen je de werkwoordspelling …

1

Stam Kies een werkwoord uit de oefeningen.

1RWHHU GH LQ¿QLWLHI HQ VFKULMI HU GH VWDP ELM

worden - word spelen - speel

Neem daarna een volgend werkwoord.

2

Onderwerp + pv.

Kies een werkwoord uit de oefeningen.

Verzin een onderwerp: ik, mijn zus, papa, mijn ouders, onze hond, de vogels …

Noteer en let op de juiste vorm van het werkwoord.

Je kunt de tijd zelf kiezen.

Femme snurkt.

De kinderen vochten.

Kies daarna een ander werkwoord.

3

Werkwoordzin Kies een werkwoord uit de oefeningen.

Verzin een onderwerp en maak een zin.

Zet het werkwoord tussen twee streepjes als het een pv. is (of doe zoals je het gewoon bent). Als het geen pv. is, schrijf je het in kleur.

Kies daarna een ander werkwoord.

Het diertje / vindt / geen eten.

Ik heb een draak met zes koppen getekend.

Heb je de stappen van het werkwoordschema gezet?

61

Mijn moeilijke 717 woorden Woordpakket woordpakket 1

62

Controledictee 1

2

Controledictee 2

Mijn moeilijke 717 woorden Woordpakket woordpakket 3

Controledictee 3

4

Controledictee 4

63

Mijn moeilijke 717 woorden Woordpakket woordpakket 5

64

Controledictee 5

Spellingweters

1 Woorden die je schrijft zoals je ze hoort Tip: Denk aan de spellingkaart!

Hak en luister goed!

Woorden: hij praat, het dorp, het wiel

1

2

3

4

luister of kijk

herhaal en onthoud

schrijf

controleer

2 Woorden met aai, ooi, oei Tip: aai, ooi, oei schrijf je altijd aai, ooi, oei.

Luister ook naar het spellied!

Net als: De aai schrijf je net als in haai.

De ooi schrijf je net als in kooi.

De oei schrijf je net als in groei.

Woorden: de papegaai, boeiende, moois, gloeiende, ooit refrein Heb je een probleempje bij het schrijven van een woord, dan moet je niet panikeren, want met een liedje wordt het wat eenvoudiger om te leren. strofe over aai, ooi en oei Als je woorden met een aai of ooi of met een oei moet schrijven, dan schrijf je op ’t einde geen j, maar een i en die moet daar altijd blijven.

65

Spellingweters

3 Woorden met eeuw, ieuw Tip: eeuw, ieuw schrijf je altijd eeuw, ieuw.

Luister ook naar het spellied!

Net als: De eeuw schrijf je net als in leeuw.

De ieuw schrijf je net als in nieuw.

Woorden: middeleeuwse de sneeuwklassen het nieuwsbulletin de nieuwigheden benieuwd

refrein Heb je een probleempje bij het schrijven van een woord, dan moet je niet panikeren, want met een liedje wordt het wat eenvoudiger om te leren. strofe over eeuw en ieuw In leeuw hoor je eeuw en in nieuw hoor je ieuw.

Onthoud hoe je ’t schrijven moet.

Je schrijft een u net voor de w en dan pas schrijf je ’t goed.

66

Spellingweters

4 Woorden met ng of nk, ngt of nkt Regel: nk schrijf je altijd nk (zonder g): bank, links ‌ Luister ook naar het spellied.

Als je twijfelt, kun je ook verlengen!

Bijvoorbeeld: doodsbange dus doodsbang, banken dus bank Twijfel je tussen ngt of nkt? Doe de t weg en verleng.

Bijvoorbeeld: denkt, denken dus denk + t = denkt; mengt, mengen dus meng + t = mengt Net als: De nk schrijf je net als in bank.

De ng schrijf je net als in ring.

Woorden: het kettinkje blinkende de dierenwinkel de bangerik de hangmatten

refrein Heb je een probleempje bij het schrijven van een woord, dan moet je niet panikeren, want met een liedje wordt het wat eenvoudiger om te leren.

strofe over ng en nk Op het einde van het woordje ring daar staat een n en een g.

De laatste klank van het woordje bank is nk en dat is zonder g.

Als de ng of nk in het midden staan dan hoor je het verschil niet goed, maar als je het woordje langer maakt, dan hoor je hoe het moet!

67

Spellingweters

5 Woorden met ig(e) Tip: Je hoort een doffe e maar je schrijft ig(e): rustig, bezig, machtige ‌ We noemen ze rustig(e)-woorden.

Net als: De ig(e) schrijf je net als in rustig(e).

Woorden: willekeurig verdrietige zanderig heftig schandalige

rustigewoorden

6 Woorden met (e)lijk, (e)lijke Tip: Je hoort een doffe e maar je schrijft (e)lijk(e): heerlijke, moeilijke ‌ We noemen ze heerlijk(e)-woorden.

Net als: De (e)lijk(e) schrijf je net als in heerlijk(e).

Woorden: gebruikelijke noodzakelijk geestelijke schandelijk belachelijke

7 Woorden met isch(e) Net als: De isch(e) schrijf je net als in Belgisch(e).

Woorden: elektronisch logisch humoristische kritische psychisch

68

heerlijkewoorden

Spellingweters

8 Woorden met teit Net als: De teit schrijf je net als in kwaliteit.

Woorden: de universiteitsstad de waterkwaliteit de puberteit de rariteit de publiciteit

9 Woorden met heid Net als: De heid schrijf je net als in waarheid.

Woorden: de stiptheid de vermoeidheid de onbekwaamheid de juistheid de waakzaamheid

10 Woorden met gedekte klinker i Net als: De gedekte klinker i schrijf je net als in vis.

Woorden: het miljard de basislijn de toeristenplaats het circus de miljonair

69

Spellingweters

11 Woorden met ei Tip: De ei begint met een eitje!

Als je een woord in het ei-lied hoort (of op de ei-plaat / ei-brief ziet) dan schrijf je het met ei. Simpel toch?

Opgelet! Er zijn nog ei-woorden.

Die staan niet in het ei-lied, op de ei-plaat of in de ei-brief.

Die moet je ook van buiten leren.

Net als: De ei schrijf je net als in trein.

Woorden: eigenaardig, het zomerseizoen, het geheimpje, het reisbureau, de opleiding Ei-lied

Een ei zoals in ei begint met een eitje!

Vandaag leg ik een ei, zei de kip en ze legde een prachtexemplaar.

Ze keek ernaar en dacht ‘k zag al vaak zo’n ei, maar ik weet niet goed meer waar.

Ze nam haar rugzak en vertrok.

Ze zocht de wereld rond.

Elk woordje werd goed onderzocht tot ze heel wat eitjes vond.

Ik ga op reis met de trein, zei de meid van het plein.

In mei zoekt een geit klei in haar eigen wei.

Het is geen geheim. Je vindt op de heide geen kleine kei, ook geen boot met een zeil.

Einde.

Ei-brief Beste mama, Ik wil reizen naar het kleinste eiland midden in de zee.

Ik moet dus afscheid van je nemen, maar m’n knuffels die gaan mee.

Teddy wordt er keizer, en Witje, het meisje, eigenaar van een mooie villa met een zwembad weliswaar.

Ik geef ze eieren, allebei, ik koop ze op de markt.

Ze lusten ze niet zachtgekookt, maar enkel keihard.

Ik bouw er een paleis met een geheime gang.

Ik speel er allerlei spelletjes en ik kleur er het behang.

Mijn vriendinnetjes zeiden: “Duurt zo’n reis niet wat lang?”

Nu ik erover nadenk, komt die toch nog wat te vroeg, want een schoolreis van een dag vind ik al lang genoeg.

Ik denk dat ik deze reis een eindje zal uitstellen.

Ik hoop dat je vanavond een verhaaltje zult vertellen.

Liefs, Stoere Saar

70

Spellingweters

12 Woorden met ij Tip Als je een woord NIET in het ei-lied hoort (of op de ei-plaat of in de ei-brief ziet) of NIET van buiten hebt geleerd, dan schrijf je het met ij.

Net als: De ij schrijf je net als in blij.

Eerste prijs

Woorden: tijdig het verschijnsel de landmijnen de praktijkles de wijziging

13 Woorden met au Tip: Als een woord in het au-lied of de au-strip komt, dan schrijf je het met een au. Simpel toch?

Opgelet! Er zijn au-woorden die niet in het au-lied of de au-strip staan.

Die moet je ook van buiten leren.

Net als: De au schrijf je net als in saus.

Woorden: ÀDXZJHYDOOHQ, lichtblauwe, nauwelijks, de automaten, grauw Au-lied Au! Wat doet dat pijn!

Wat doet dat pijn!

Al die woorden in mijn hoofd.

Alle woorden met een au stop ik vandaag in mijn hersenpan.

Laura heeft de auto van de paus met blauwe saus overgoten.

En ze pikte ook een veer van een mooie pauw, dat vond iedereen wel flauw.

In augustus riep een tijger: “Help me dan!

Er hangt kauwgom uit de automaat in mijn wenkbrauw!

Ook mijn klauwen zijn vuil en mijn pels is grauw.

Toe, was me nu maar gauw!”

71

Spellingweters

14 Woorden met ou Tip: Als je een woord NIET in het au-lied hoort (of op de au-strip ziet) of NIET van buiten hebt geleerd, dan schrijf je het met ou.

Net als: De ou schrijf je net als in kous.

Woorden: bijhouden, vertrouwelijk de schoonouders, onthouden, aanschouwen

15 Woorden met g of ch Tip: Twijfel je tussen g of ch?

Meestal schrijf je g!

Net als: De g schrijf je net als in weg.

De ch schrijf je net als in zich.

pech lach zich

Woorden: een winterdag, glimlachen de rugpijn, de middagpauze, we logen

16 Banaanwoorden Tip: Bij sommige woorden van vreemde oorsprong mag je na de a, die soms kort wordt uitgesproken, niet verdubbelen.

Die woorden noemen we banaanwoorden. Je moet ze onthouden.

Veel van die woorden staan op de banaanplaat.

Net als: De korte a in sommige woorden van vreemde oorsprong schrijf je net als in banaan.

Woorden: de granaatscherf de asielzoeker paradijselijk het kadaver anoniem

72

Spellingweters

17 Woorden met wr Tip: Sommige woorden lees je met vr maar schrijf je met wr.

Die woorden moet je onthouden: wrat, wringen, wreed ‌ Net als: De wr schrijf je net als in wrat.

Woorden: het wrakstuk, de wraakneming de wreedaard, wringen, de wroeging

18 Afkortingen Tip: Sommige afkortingen schrijf je met een afkortingsteken.

Andere schrijf je zonder afkortingsteken.

Dat moet je gewoon onthouden ‌ Bij twijfel zoek je op in het woordenboek!

Woorden: bv. dl max. z.o.z. tgv

19 Woorden met oo als au geschreven Tip: Je hoort oo maar schrijft au.

Net als: De oo als au schrijf je net als in restaurant.

Woorden: het restaurantje de restauranthouder de restauratie de taxichauffeur chaufferen

73

Spellingweters

20 Woorden met ie als i geschreven (fabrikant) Tip: Je hoort ie maar schrijft i.

Net als: De ie als i schrijf je net als in fabrikant.

Woorden: een olifantenvel de brokkenpiloot de benzinepomp de ÂżJXXU]DDJ de sneeuwlawine

21 Woorden met s als c geschreven Tip: Je hoort s maar schrijft c.

Net als: De s als c schrijf je net als in cent.

Woorden: het stadscentrum, cijferen, de centiliter, de hersencellen, de citrusvruchten

22 Woorden met th Tip: Je hoort t maar schrijft th.

Net als: De th schrijf je net als in thee.

Woorden: de koortsthermometer de leesmethode de thuiskomst de apothekers de theeplantage Van Ins leesme e tth h oode

74

Spellingweters

23 Woorden met ie als i geschreven (materiaal en radio) Tip: Soms hoor je na de ie een j en dan schrijf je bijvoorbeeld: + materiaal + radio Net als: De ie als i schrijf je soms net als in materiaal.

De ie als i schrijf je soms net als in radio.

Woorden: de liniaal geniaal de radiostem de violen de diavoorstelling

24 Woorden met k als c geschreven Tip: Je hoort k maar schrijft c.

Opgelet: accu, accordeon Net als: De k als c schrijf je net als in cola Woorden: het carnavalslied de contactlens de correctietekens het scoreverloop de ÂżOPSURGXFWLH

25 Woorden met s(ie) als t(ie) geschreven Tip: Woorden met tie noemen we ook politie-woorden.

Net als: De sie als tie schrijf je net als in politie.

Woorden: de directiestoel de informatieronde de politiewagens de krokusvakantie de maagoperatie

75

Spellingweters

26 Woorden met s(i) als t(i) geschreven Net als: De s(i) als t(i) schrijf je net als in station.

Woorden: het weerstation het stationsplein het tankstation de stationschef het werkstation

27 Medeklinkers in moeilijke woorden Woorden: de verrassingstaart, de verrader, verrassen, de stippellijn, de koninkrijken

STIPPE

IJN

28 Woorden met ie als ij geschreven Tip: Je hoort ie maar schrijft ij.

Net als: De ie als ij schrijf je net als in bijzondere.

29 Woorden met ee als é geschreven Tip: Je hoort ee maar schrijft é.

Net als: De ee als é schrijf je net als in café.

Woorden: het dorpscafé het praatcafé de cafébezoekers de privéles de privéwoning

76

Ik ben bijzonder!

Spellingweters

30 Woorden met s en k als c geschreven Tip: In circus hoor je een s en dan een k.

Toch schrijf je die telkens met c.

Net als: De s en k als c schrijf je net als in circus.

Woorden: het concertgebouw de circustenten de schooldirectrice circuleren het racecircuit

31 Woorden met bijzondere uitspraak Woorden: het stadsmuseum het lyceum het atheneum de ontdekking de EOLNVHPDĂ€HLGHU

32 Woorden met -d of -t, woorden met -b of -p Tip: Verlengen doe je zo: voeg aan het einde van woord e, en of er toe.

Soms zitten d- of t-woorden in een ander woord verstopt.

Bijvoorbeeld: brandweer Regel: d of t op het einde van een woord? Als je twijfelt, moet je verlengen.

Dat doe je door het woord langer te maken: landen dus land, kaarten dus kaart. Ook als je twijfelt tussen b of p op het einde van een woord, kun je verlengen: lopen dus loop, hebben dus heb.

Net als: De eind-d schrijf je net als in hond.

De eind-t schrijf je net als in tent.

De eind-b schrijf je net als in heb.

De eind-p schrijf je net als in pop.

Woorden: verliefd het lidmaatschap het miljard de Noordpool de teletijdmachine

Verlengen! e en er

77

Spellingweters

33 Woorden met gt of cht Tip:

Let op!

De kip ligt in het hok, legt een ei en zegt tok tok.

gt of cht? ja

cht

nee

gt

korte klank?

Regel: Twijfel je tussen gt of cht?

Na een korte klank schrijf je altijd cht, behalve in ligt, legt en zegt.

Net als: De gt schrijf je net als in jaagt.

De cht schrijf je net als in gezicht.

Woorden: de opluchting de OLFKWĂ€LWV de gedachte voorzichtig het gerecht refrein Heb je een probleempje bij het schrijven van een woord, dan moet je niet panikeren, want met een liedje wordt het wat eenvoudiger om te leren. strofe over cht Het woordje nacht heeft c h t want die a die klinkt heel kort.

Na een andere klank schrijf je g en t.

Zo krijg je een goed rapport.

De kip ligt in het hok, legt een ei en zegt tok tok.

In dit rijmpje hoor je ligt, legt, zegt die schrijf je toch met g en t.

78

Spellingweters

34 Verenkelen of verdubbelen Regel: Hoor je op het einde van de klankgroep een korte klank, dan verdubbel je de medeklinker.

Hoor je op het einde van de klankgroep een lange klank, dan verenkel je de klinker.

Hoor je op het einde van de klankgroep een andere klank, dan doe je gewoon.

Net als: Verdubbelen doe je net als in zatte vette kippen stoppen bussen.

Verenkelen doe je net als in apen zweven over muren.

Je doet gewoon net als in zieke schilders moeten genoeg rusten ...

Tip: Hak het woord eerst in klankgroepen. Pas de regel toe op de laatste klank van elke klankgroep! Vergeet niet: klinkers kun je roepen, medeklinkers kun je niet roepen.

Woorden: de tegenstelling, de volwassenen, het gestommel, de samenleving, pasgeboren ik

ik 1 klinker en 2 medeklinkers

Ik luister naar het einde van de klankgroep.

korte klank

verdubbelen

ik

ik 1 klinker en 1 medeklinker

lange klank

verenkelen

ik

ik

Zatte vette kippen stoppen bussen GROEN

Apen zweven over muren

ROOD

Zieke schilders moeten genoeg rusten omdat ... andere klank

gewoon

Tip Hoor je na de klinker twee verschillende medeklinkers, dan doe je dus ook gewoon.

79

Spellingweters

35 Werkwoorden: de tegenwoordige en de verleden tijd Tip: Pas het werkwoordschema alleen toe als je de pv. vindt!

De pv. vind je heel gemakkelijk door van de zin een ja-neevraag te maken. De pv. staat dan altijd vooraan.

Bijvoorbeeld: Zin: Ik zweette.

Vraagzin: Zweette ik?

Regel: Volg het werkwoordschema.

Net als: In de tegenwoordige tijd vervang je door werken.

In de verleden tijd – zonder klankverandering – vervang je door spelen of werken.

Woorden: (ik) verdeel (jij) vindt (hij) bestelt (Ann) deed (wij) brandden HOE SCHRIJF JE WERKWOORDEN?

Is het een pv.?

NEE Doe gewoon: - je verlengt, bv. gespeeld, verplaatst - of je schrijft zoals je het hoort, de vergrote foto, de verbrande vinger - of ...

JA

NEE

t.t.?

v.t.?

Hoor je t achteraan?

Is er klankverandering?

JA Vervang door werken.

Doe gewoon.

Bv. kom wachten antwoorden

80

werk dus stam bv. antwoord

werkt dus stam + t bv. antwoordt

NEE

JA

Hoor je de(n)?

Vervang door spelen.

Hoor je te(n)?

Vervang door werken.

speelde(n) dus stam + de(n) bv. antwoordde(n)

werkte(n) dus stam + te(n) bv. wachtte(n)

Doe gewoon.

Bv. liep werd vonden

Spellingweters

36 Apostrof op het einde van een woord Regel: Na een lange klank a, e, i, o, u, y enkel geschreven schrijf je ‘s. Anders s eraan.

Tip: Let op: na een doffe e en é schrijf je dus s eraan.

Bijvoorbeeld: pralines, cafés …

Net als: De ’s schrijf je net als in opa’s.

Woorden: de salto’s, de baby’s, de menu’s, Mia’s, Tony’s

37 Apostrof bij het begin van een woord of zin Regel: Op de plaats waar je letters weglaat, schrijf je een ‘ (apostrof).

Tip: Bij het begin van een zin schrijf je een hoofdletter bij het eerste volledige woord. Bijvoorbeeld: ’s Ochtends gaat Ali naar de moskee.

Net als: De ‘ (apostrof) bij het begin van een woord of zin schrijf je net als in ’s Ochtends.

Woorden: ’s woensdags, ’t was mooi, m’n broer, ]R¶Q ¿OH, ’k Ga door!

38 Woorden met trema bij meervoud na ie Regel: Bij woorden met de klemtoon op ie schrijf je in het meervoud ën.

Bij woorden zonder klemtoon op ie schrijf je ¨n (trema).

Tip: Als je twijfelt probeer je beide!

Bijvoorbeeld bij knieën: /knjen/ dan ¨n, of /kniejen/ dan ën.

We zeggen /kniejen/ en niet /knjen/, dus knieën.

Net als: Het trema bij meervoud na ie schrijf je net als in knieën.

Woorden: drieëndertig, de categorieën, de melodieën, de genieën, de harmonieën

81

Spellingweters

39 Woorden met trema bij meervoud na ee Regel: Bij woorden met ee op het einde schrijf je in het meervoud ën (trema).

Net als: Het trema bij meervoud na ee schrijf je net als in zeeën.

Woorden: tweeënvijftig, de ideeënbus, de feeënstoet, de orchideeën, de moskeeën

met zijn tweeën

40 Woorden met een koppelteken Regel: Je schrijft een koppelteken bij samengestelde

DDUGULMNVNXQGLJH QDPHQ HQ KXQ DÀHLGLQJHQ Je schrijft ook een koppelteken bij samenstellingen met Sint.

Net als: Het koppelteken bij samengestelde aardrijkskundige namen schrijf je net als in Oost-Vlaanderen.

In samenstellingen met Sint schrijf je het koppelteken net als in Sint-Niklaas.

Tip: O.-L.-Vrouwekerk schrijf je met twee koppeltekens.

Je moet dat gewoon onthouden.

Woorden: Oost-Europa Latijns-Amerika Midden-Afrika het Sint-Jansziekenhuis het O.-L.-Vrouwecollege

41 Woorden met trema na i Tip: Voor een juiste uitspraak plaats je een trema op de e.

Net als: Het trema na i schrijf je net als in België.

Woorden: Roemenië, Servië, Sicilië, West-Azië, Oost-Indië

82

Sint-Niklaaskerk

Spellingweters

42 Woorden met trema na e Regel: Na ge en be schrijf je een trema op de e of i (niet bij o of a).

Tip: Je schrijft ook een trema op de e van reële.

Net als: Het trema na e schrijf je net als in geërfd.

Woorden: beëindigen geëvenaard geïsoleerd geïnformeerd reëel

43 Begin- en eindaanhaling Regel: Een beginaanhaling: 1 Een uitroepteken en een vraagteken schrijf je binnen de aanhaling.

2 Je plaatst geen punt op het einde van een beginaanhaling.

3 Na de beginaanhaling komt er altijd een komma.

Voorbeeld: “In juni gaan we op zeeklassen”, zei de meester.

Een eindaanhaling: 1 Voor de eindaanhaling plaats je een dubbele punt.

2 De eindaanhaling begint met een hoofdletter.

3 Alle leestekens (ook de punt) staan binnen de eindaanhaling.

Voorbeeld: Samira vroeg: “Gaan we dan ook zwemmen?”

44 Namen van (kerkelijke) feestdagen Regel: Namen van (kerkelijke) feestdagen schrijf je met een hoofdletter: Kerstmis, Pasen, Pinksteren, Allerheiligen, Allerzielen, Suikerfeest …

Tip: Voor Achmed is het een belangrijke dag: het is de start van het Suikerfeest.

83

Spellingweters

45 Aardrijkskundige namen Regel: Aardrijkskundige namen (straten, steden, landen ‌) schrijf je met een hoofdletter.

Net als: Jan woont in de Zeeweg in Rotterdam.

Rotterdam is een grote stad in Nederland.

Door Rotterdam stroomt de Rijn.

De Rijn ontspringt in de Alpen.

84