STAP STEEN
Auteursploeg Stapsteen o.l.v. Kris Dierckx
Godsdienst voor het 1ste jaar B
Godsdienst voor het 1ste jaar B
Leer zoals je bent De makers van bingel hebben speciaal voor jou een onlineleerplatform ontwikkeld: diddit. Vooraan in dit boek vind je de toegangscode, zodat je volop kunt oefenen op je tablet of computer. Activeer snel je account op www.diddit.be en maak er een geweldig schooljaar van!
www.vanin.be ISBN 978-90-306-7153-4
562088
a Sanoma company
a Sanoma company
65198 COVER STAPSTEEN 1.indd 1
a Sanoma company
29/01/15 12:31
1
STAP STEEN
Auteursploeg Stapsteen o.l.v. Kris Dierckx
OP WEG MET STAPSTEEN A Stapstenen Stapstenen zijn stenen die bijvoorbeeld in een rivier liggen. Je kunt erop stappen. Zo helpen ze je om droog de overkant te bereiken. Schrijf in de stapstenen hoe je het best op de stenen stapt.
STAPSTEEN In dit boek helpen de stapstenen je om het juiste spoor te volgen. In de stapstenen zet je de nieuwe kennis en inzichten stevig vast zodat je gemakkelijk de volgende stap kunt zetten.
B Oogje-denkje-ikje Om echt goed naar een foto of tekening te kijken, gebruik je dit hulpmiddel. Oogje: Je beschrijft gewoon wat je ziet. Wat valt je het eerst op? Hoe kijkt iemand? Wat doen de mensen? Welke voorwerpen zie je? Wat hebben de personen aan? ‌ Denkje: Je denkt na over wat er is gebeurd. Waarom kijkt iemand zo? Wat is er vreemd? Lijkt het leuk of net niet? ‌
ik Ik
Ikje: Heb je dit zelf al meegemaakt? In wiens plaats zou jij willen zijn? Waaraan doet het je denken? Wat zou jij doen?
ik Ik 2
OP WEG MET STAPSTEEN
OP WEG MET STAPSTEEN C Stekelvraag In de lessen vind je heel wat soorten vragen. Soms kom je een stekelvraag tegen. Dat is een tegendraadse vraag, waarvan het antwoord niet zo voor de hand ligt. Je moet hier zelf een antwoord bedenken.
Als God zou willen dat de mens kon vlie gen, waarom heeft hij hem dan geen vleugels geg even?
D Evaluatie-mannetje Elk hoofdstuk wordt afgesloten met je eigen mening. Met het figuurtje blik je terug op het hoofdstuk en wat het voor jou betekende. Je geeft antwoord op de volgende vragen.
Handen: Met wat wil je meteen iets doen? Waarmee wil je aan de slag? Hoofd: Wat ga je zeker onthouden? Dat kan een foto, een video, een tekst of een klasbespreking zijn. Hart: Wat heeft je geraakt of ontroerd? Wat liet je niet onverschillig? Voeten: Wat leek je niet de moeite? Wat stoorde je? Waar veeg je je voeten aan?
OP WEG MET STAPSTEEN
3
INHOUDSTAFEL Op weg met Stapsteen ................................................................................................................................................................................2 Inhoudstafel ............................................................................................................................................................................................................4 Daniel .............................................................................................................................................................................................................................5 Paulus.........................................................................................................................................................................................................................17 Bartimeus ...............................................................................................................................................................................................................29 Maria............................................................................................................................................................................................................................41 Abel...............................................................................................................................................................................................................................53 Noach ..........................................................................................................................................................................................................................65 Simson.......................................................................................................................................................................................................................77 Johannes .................................................................................................................................................................................................................89 Esther.......................................................................................................................................................................................................................101 Thomas ..................................................................................................................................................................................................................113 Info .............................................................................................................................................................................................................................125
4
INHOUDSTAFEL
ESTHER
LES
1 IK, MEER DAN EEN NAAM
Luister naar je leerkracht die vertelt hoe je van deze pagina een 'ik'-pagina maakt.
102
ESTHER
Er was eens een heel slim meisje. Niets ontsnapte aan haar aandacht. Elke dag keek ze naar het nieuws en las ze verschillende kranten. Op school wist ze het antwoord op alle vragen. Op een dag hoorde ze een verhaal over een oude man die wel duizend vragen kon stellen. Ze was benieuwd of zij het antwoord op zijn vragen wist, en dus ging ze op een mooie zomerdag naar hem toe. ‘Hallo’, zei ze. ‘Wie ben jij?’ vroeg de man. Dat is gemakkelijk, dacht ze en ze antwoordde: ‘Ik ben Elke.’ ‘Goed’, zei de man. Maar opnieuw vroeg hij: ‘Wie ben je?’ Elke wilde hem eerst vertellen dat hij dat al eens gevraagd had, maar bedacht zich. Dus zei ze: ‘Ik ben Elke Jans en ik woon in de Violetstraat 38. Ik ben net 13 geworden, heb een vervelende broer en een kleine, lieve zus. Mijn pa, Eddy, en mijn mama, Rina, werken allebei. Ik zit in het eerste jaar secundair en ik rijd paard, ik …’ Nog voor ze verder kon praten onderbrak de man haar. Opnieuw stelde hij zijn vraag. ‘Wie ben je echt?’ Ze keek de man wat ontgoocheld in de ogen. Daar wist ze geen antwoord op. Wie was ze nu echt? Wie was Elke Jans? Ze keek rond, ging op een boomstam zitten en dacht diep na.
N
A
V
G
K
L
S
H
U
Wat ik d
STAPSTEEN Ik ben meer dan een n
.
Wie ik ben, wordt bepaald door veel d
en veel m
Dat allemaal samen noemen we onze i
.
Sommige d
en m
.
zijn belangrijker voor onze
identiteit dan andere.
ESTHER
103
LES
2 NIET MISS
A Esther E
K
H
M
Vul in elk steentje de beginletter van de juiste naam in. stuurde zijn koningin weg omdat ze niet wou gehoorzamen. zocht een nieuwe mooie koningin. stelde zich kandidaat en werd gekozen. werd na de koning de belangrijkste man. voorkwam een aanslag op de koning, maar kreeg geen beloning. wilde niet voor een afgodsbeeld buigen. haatte alle joden en wou ze uit de weg ruimen. smeekte haar om bij de koning hulp te vragen voor het joodse volk.
wilde niet dat men hem ongevraagd aansprak. vroeg het joodse volk om te vasten als steun. was fier dat hij bij de koningin mocht komen eten. wilde Mordechai aan de galg. besefte dat hij zijn redder nooit beloond had. bedacht veel eer voor de koninklijke redder. smeekte voor haar leven. veroordeelde Haman tot de galg. stelde Mordechai aan als eerste minister. bleef koningin en organiseerde het Poerimfeest.
B Kiezen en niet verliezen 1 Waarom deed Esther mee aan de missverkiezing?
2 Wat verwachtte de koning van zijn koningin?
104
ESTHER
Vind je het ve rstandig om het lot te late n beslissen, als je bijvoorb eeld niet kunt kiezen?
3 Toen Mordechai Esther vroeg om het joodse volk te helpen, was dat voor haar: 1
2
3
4
heel gemakkelijk
5
6 heel moeilijk
4 Waarom?
5 Wie is Esther? Duid met rood drie dingen aan die voor haar belangrijk waren toen ze koningin wilde worden. Duid met groen drie dingen aan die voor haar belangrijk waren toen Mordechai vroeg om haar volk te redden. nationaliteit / land afkomst / familie karakter
vrienden
Esther
geslacht school / studies
geloof hobby's
uiterlijk wat ik denk / voel
STAPSTEEN Esther leert ons dat: - we ons wel / niet mogen laten leiden door onze dromen. - wie we echt zijn wel / niet meer is dan onze dromen. - we in ons leven wel / niet op zoek moeten gaan naar de belangrijke dingen. - meisjes wel / niet moeten tonen wat ze in zich hebben.
POERIMFEEST
Het Poerimfeest is één van de meest bijzondere joodse feesten. Koningin Esther zou beslist hebben dat elke jood het jaarlijks moet vieren. Poer betekent ‘lot’. Haman wou de dag waarop hij de Joden wou doden namelijk door het lot laten bepalen. Een groot contrast met Mordechai die steunde op Jahweh en niet op het lot. Het Poerimfeest wordt daarom ook het Lotenfeest genoemd. Het is een mix tussen carnaval en Halloween. Wanneer het verhaal van Esther wordt voorgelezen in de synagoge (hun gebedshuis) en de naam van Haman valt, maken al de kinderen een hels kabaal zodat de naam van die slechterik niet gehoord kan worden. Tel daar lekkere koeken en nootjes bij en je hebt een echt kinderfeest.
© AFP PHOTO/MENAHEM KAHANA
extra
ESTHER
105
LES
3 STERKE VROUWEN
A Ladies first 1 Céline en haar kinderen verkopen bier. Wat is het voordeel?
Naam:
Céline Edjeou
Leeftijd:
47 jaar
Nationaliteit: Benin
2 Waarom is het zo belangrijk dat vrouwen microkredieten krijgen? Dat zijn kleine leningen voor (meestal) Afrikaanse vrouwen die anders nooit bij een normale bank geld kunnen krijgen.
Geslacht:
vrouw
Beroep:
bierbrouwer
Gehuwd:
ja
Kinderen:
ja
3 Wat is de droom van Céline? 4 Waarom denk je dat de mannen in Benin dat niet graag zullen horen?
5 Ga je akkoord met de volgende stellingen? Duid aan. Vrouwen en mannen moeten samen voor hun kinderen zorgen. 1
2
3
4
helemaal niet akkoord
5
Markeer in het groen wat voor Célines identiteit het belangrijkste is.
6
volledig akkoord
Vrouwen en mannen moeten gelijke kansen krijgen. 1
2
helemaal niet akkoord
3
4
5
6
volledig akkoord
'Er zal pas iets veranderen al s de vrouwen g eschoold word en.' (Céline)
STAPSTEEN Het verhaal van Céline leert ons dat vrouwen op veel plaatsen in de wereld veel minder r
hebben dan mannen.
Het leert ons ook dat er op veel plaatsen grote nood is aan s samenleving te v
106
ESTHER
.
vrouwen om de
B Stupid Girls (Boys?) 1 Welke raad geven de duivel en de engel aan het meisje?
2 Wat besluit het meisje als ze de roze dame met de roze sportauto ziet?
3 Markeer in het groen waarvoor de rugbybal symbool staat. Kies uit: geweld – sterkte – mooie meid – iets worden – doorzetten – je eigen ding doen – lief zijn - gehoorzamen
4 Welk mannelijk gedrag keurt Pink af in het lied?
5 Moet kunnen of niet? Meisjes / jongens die op jonge leeftijd zwaar diëten. zou niet mogen
1
2
3
4
5
6
geen probleem
Meisjes van jouw leeftijd die zich schminken en optutten voor school. zou niet mogen
1
2
3
4
5
6
geen probleem
6
geen probleem
Jongens / meisjes die iemand kiezen enkel omdat hij / zij knap is. zou niet mogen
1
2
3
4
5
'Meiden met ambitie wil ik zien.' (P ink)
STAPSTEEN
De wereld heeft sterke vrouwen / mannen nodig. Daarom moeten vrouwen / mannen iets van hun eigen leven maken. Vrouwen / mannen moeten respectvol omgaan met het andere geslacht. Vrouwen / mannen kunnen veel betekenen voor elkaar.
ESTHER
107
LES
4 A 5148
A Haman Niet lang daarna benoemde de koning een nieuwe eerste minister. Het was Haman, de rijkste man van de stad. Alle onderdanen werden geacht om de nieuwe minister eer te betonen en voor hem te buigen. Iedereen deed dat gehoorzaam, behalve Mordechai. Hij zei: 'Wij, joden, mogen niet knielen of buigen voor heidense beelden.' Haman, die al een hekel aan de joden had, werd zo kwaad dat hij zich rechtstreeks tot de koning richtte: 'Koning, de joden eten ander voedsel, drinken geen wijn en trouwen enkel met mensen uit hun eigen volk. Ze zijn lui, want op de zevende dag van de week werken ze niet. Dan vereren ze hun god. Met uw toestemming, Koning, zal ik ervoor zorgen dat dit volk wordt uitgeroeid. Al moet ik de kosten daarvan zelf betalen!'
1 Onderlijn in het groen wat Mordechai en de joden deden om hun God te eren. 2 Markeer in het geel waarom Haman de joden haatte. 3 Wat merk je?
4 Hoe ver ging de haat van Haman?
B Haat kent tijd noch grenzen
© Sebastian Meyer/Corbis (o.a.) Buchenwald – Duitsland, ong. 5 000 000 joden, 1940-1945
Irak, ong. 180 000 Koerden, 1986-1989
© CORINNE DUFKA/Reuters/Corbis Rwanda, ong. 750 000 Hutu’s en Tutsi’s, 1994
© Haris Memija/Xinhua Press/Corbis Servië, ong. 8 000 moslimmannen, 1995
STAPSTEEN Het gebrek aan respect voor de godsdienst, de cultuur, de taal en het geslacht van anderen leidt tot h
. Haat tussen mensen is van alle t
Soms verliezen bepaalde personen alle menselijkheid en is hun haat zo groot dat ze m
108
uitmoorden.
ESTHER
en plaatsen.
C Regine Beer
Heb je vijand en lief en wee s goed voor w ie jullie haten. (Jezus in
Naam: Regine Beer
het evangelie
© Charlie De Keersmaecker
Leeftijd: 93 (overleden 2014)
van Lucas)
Nationaliteit: Belg Geslacht: vrouw Toen ze 22 jaar was, werd zij door de Duitsers via Mechelen naar Auschwitz gedeporteerd. Als bij wonder ontsnapte ze aan de gaskamers. Ze getuigde haar hele leven over de gruwelen die ze had meegemaakt. Lees de tekstjes en de stellingen. Omcirkel de letter als het tekstje bij de stelling past. A
B
C
D
E
F
Van de ongeveer 25 000 Belgische joden die door de Nazi’s werden gedeporteerd, kwamen er maar een 1 000-tal levend terug. Ik was één van hen, en woog nog maar 31 kg. We werden allemaal getatoeëerd. Vanaf dat moment waren we alleen nog een nummer. Ik was A 5148. Maar ik ben geen nummer, ik ben Regine Beer. In de concentratiekampen kon je niet anders dan in haat leven. Maar ik beloofde mezelf dat ik lief en behulpzaam zou zijn als ik er ooit uit zou ontsnappen. Ik hou van mensen. Ik wou niet meer met haat leven. Ik heb heel mijn leven lang verteld over wat ik heb meegemaakt om jongeren te waarschuwen voor de gevolgen van haat. Als onze jongeren het niet meer weten, dan kan het opnieuw gebeuren. Na mijn dood moet mijn tattoo uit mijn arm worden gesneden. Zo kan iedereen zien tot wat haat kan leiden. Ik heb zoveel ellende gezien en in zoveel smeerlapperij geleefd. Ik nam me voor om – als ik er ooit uit zou geraken – altijd tot in de puntjes verzorgd te zijn. En dat heb ik ook gedaan.
1 Wat ze meemaakte, was gruwelijk. A
B
C
D
E
F
2 Het had niets menselijks meer. A
B
C
D
E
F
E
F
3 Er was alleen nog haat. A
B
C
D
4 Het tekende haar voor het leven. A
B
C
D
E
F
5 Ze kon toch nog schoonheid zien. A
B
C
D
E
F
6 Ze liet liefde winnen van de haat. A
B
C
D
E
F
7 Ze wilde dat die haat nooit meer terug zou komen. A
B
C
D
E
F
8 Regine Beer was een sterke vrouw. A
B
C
D
E
F
STAPSTEEN Sterke mensen kunnen haat o h
. De liefde is bij hen sterker dan de
. Door de liefde wordt alles weer m
.
ESTHER
109
HOUVAST
Haman haatte de joden.
ervan om koningin te worden.
ha
at.
De mooie Esther droomde
gru
we l
van
Hitler haatte de joden.
Regine overleefde als bij wonder de gaskamers.
Fiets door de straten. Kleur het verkeersbord rood als het slecht of verwerpelijk is wat er staat. Kleur het verkeersbord blauw als het goed of aan te moedigen is.
ine eg eR ver tel d 48 51 rA me um Als n
De koning zag zijn koningin enkel als een pronkstuk.
ESTHER
We moeten proberen om die dromen waar te maken.
Mannen willen vaak niets in het huishouden doen.
.
en
mp
ka
tie tra cen
con
Esther was een sterke vrouw die haar dromen opzijzette voor God en haar volk.
Regine liet liefde overwinnen op de haat.
in Haman wou de joden uitroeien omdat ze in Jahweh geloofden.
110
Hitler en zijn nazi’s wilden alle joden uitroeien.
Hij liet de meeste joden vergassen. In Afrika zetten sterke vrouwen zich achter de verandering.
en
od
ej
kd
sta
Dromen mogen mislukken.
ler
Hit
Wij hebben veel dromen.
ov er
de
Regine Beer is één van de duizenden Belgen die werden weggevoerd.
© Edward Le Poulin / Corbis
Meisjes moeten president willen worden De Nederlandse Doutzen Kroes geniet als topmodel van een heerlijk leventje. Ze vliegt de hele wereld rond, bezoekt de meest hippe feestjes, ziet er fantastisch uit en verdient héél veel geld. Toch durft ze kritisch zijn. Die glamourwereld waar ze enkel mooi hoeft te wezen, is volgens haar een lege doos. Doutzen zet zich dan ook in voor goede doelen. In het voorjaar van 2014, nog voor haar dochter geboren was, vertelde ze in de media al dat ze voor haar dochter een ander leven voor ogen had. ‘In plaats van ‘jij bent heel mooi’ zal ik tegen haar zeggen: ‘jij bent heel erg slim’. Op die vrij eenvoudige manier wil Doutzen haar dochter leren dat er belangrijkere zaken in het leven zijn dan mooi zijn. ‘Ook al houd ik van mijn baan als model, ik verander de wereld er niet mee. Ik zou het leuk vinden als mijn dochter gaat studeren en andere doelen heeft in het leven. We moeten meisjes leren dat ze president kunnen worden, en dat niet alles om het uiterlijk draait.’
1 Markeer in het groen waarom Doutzen Kroes wel een sterke vrouw is. 2 Markeer in het oranje waarom ze vindt dat haar dochter meer dan een mooi meisje moet zijn. Mooi dom blontje (sic!) Hoe goed ze het ook bedoelde, op internetfora werd ze uitgelachen. Lees maar mee. Doutzen weet nu al dat ze een lelijk kind krijgt? Johannes de Sloper
mooi wezen en mond houden doutzen. bekijket Waarschijnlijk verstopt ze ook alle spiegels in huis... M@rk Als je zelf niet verder dan het middelbaar bent gekomen mag je inderdaad hopen dat je kind wel wat kan. sinar2 Wat.een.lijf. Bamboojay
Aandachtsvrouw. Kind is net geboren. Zorg eerst dat je een paar kilo’s aankomt en ga dan mooi zitten wezen. Niet teveel zeggen. xspalm Ehm, meisjeskind wordt eind juli verwacht.... Weerduivel
dat mens komt behoorlijk oliedom over, niet dat dat er toe doet scott_0 mooi dom blontje.. is politiek of een eigen talkshow niks voor je. (c)ZWITSUL
3 Markeer in het groen welke reacties je verstandig vindt en in het oranje welke je dom vindt.
4 Kijk terug naar les 1. Schrijf twee dingen op die Doutzen heel belangrijk vindt voor haar identiteit.
Vind jij dat m eisjes ervan m ogen dromen om p resident te w o rd en? Of is dat mee r iets voor man nen?
– –
5 Schrijf ook twee dingen op die de mannen zien als ze de identiteit van Doutzen bekijken. – –
6 Schrijf zelf een reactie op het forum, maar reageer zoals Regine Beer dat zou doen.
ESTHER
111
MIJN HOEKJE
Aan de slag! Kijk even terug naar het hoofdstuk en voer de opdracht uit die de leerkracht je geeft.
112
ESTHER