WONDER overzicht leerplandoelen

Overzicht Leerplandoelen

BASISOPTIE STEM - WETENSCHAPPEN Thema

KathOndVla LPD VERWOORDING D/2019/13.758/034

LPD 1

LPD 2

1

2

3

4

5

6

7

8

LPD 4 LPD 5

De leerlingen beargumenteren keuzes bij het oplossen van problemen in STEM-contexten

LPD 6

De leerlingen gebruiken zelfgemaakte modellen om te visualiseren, te beschrijven of te verklaren

LPD 7

De leerlingen illustreren de relatie tussen de samenleving en 'onderzoek en ontwikkeling'.

X

X

LPD 8

De leerlingen doen in concrete situaties voorstellen om een veiligheidsrisico te verminderen

X

X

LPD 9

De leerilngen passen digitale vaardigheden functioneel toe

LPD 10

LPD 14

LPD 16 LPD 17 LPD 18

1.

2.

3.

4.

5. gisten batte- CO2 brand- plantenrijen baarh groei eid

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

X

X

X

x

x

x

x

x

x

X

X

x

x

x

x

x

x

X

X

x

x

x

x

x

x

X

x

x

x

X

X

x X

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

X

X

x

x

x

x

x

x

X

X

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

X

De leerlingen analyseren recht- en omgekeerd evenredige verbanden tussen grootheden.

X X X Constructies en ruimtelijke ontwikkeling (minstens één doel te kiezen) De leerlingen onderzoeken een constructie die voldoet aan vereisten De leerlingen onderzoeken constructieprincipes en -structuren De leerlingen onderzoeken dimensies in een ruimtelijk systeem

x

X

X

Conceptuele leerdoelen

x

X

X

X

6. zinken, zweven en drijven

X

De leerilngen zetten aangereikte coöperatieve werkvomen in om een opdracht te realiseren X X X X X X x Leerplandoelen profilering STEM‐technieken en STEM‐ wetenschappen

De leerlingen testen een technisch systeem in functie van behoeften en criteria en doen voorstellen om het gerealiseerde ontwerp of productieproces te verbeteren.

LPD 15

X

X

LPD 13

LPD 12

X

X

De leerlingen onderzoeken behoeften, vragen, problemen en randvoorwaarden om een oplossing te ontwikkelen binnen een relevante STEM-context De leerlingen ontwerpen een oplossing in functie van behoeften, vragen, problemen, eisen en beperkingen De leerlingen bepalen een productieproces om een technisch systeem te realiseren op basis va n een ontwerp.

LPD 11

9

Gemeenschappelijke doelen voor de STEM‐basisopties X X X X X X X x De leerlingen onderzoeken natuurlijke, ruimtelijke en technische systemen in STEMcontexten De leerlingen onderzoeken de invloed van eigenschappen van materie, materialen en grondstoffen in functie van een vraag of probleemstelling X X X X x De leerlingen passen wetenschappenlijke vaardigheden toe De leerlingen gebruiken doelgericht hulpmiddelen om te onderzoeken, te ontwerpen of te realiseren al dan niet aan de hand van technisch-wetenschappelijke

LPD 3

Project

X

x

x

Mechatronica (minstens één doel te kiezen) LPD 19 LPD 20 LPD 21

LPD 22

LPD 23 LPD 24

LPD 25 LPD 26 LPD 27

De leerlingen onderzoeken een sturing met inen uitvoerorganen De leerlingen onderzoeken een eenvoudige regeling van een systeem

x

x

x

x

x

x

x

x

De leerlingen onderzoeken een overbrenging Communicatie‐ en informatietechnologie (minstens één doel te kiezen) De leerlingen onderzoeken een programma voor een betekenisvol algoritme in een STEMcontext X X De leerlingen onderzoeken een communicatieprotocol om gegevens over te dragen De leerlingen onderzoeken een mens-machine interface Levenswetenschappen (life sciences) (minstens één doel te kiezen) De leerlingen onderzoeken de invloed van biotische en abiotische factoren op een organisme De leerlingen onderzoeken de aanwezigheid van stoffen De leerlingen onderzoeken een product dat voldoet aan behoeften en eisen

X X X

x

x X

x

x

X

x x

x x

x

BASISOPTIE STEM - WETENSCHAPPEN GO! LPD VERWOORDING OO-2020-001 SW1.1

SW1.2

SW2.1 SW2.2

SW2.3

SW3.1

SW3.2

SW3.3

SW3.4 SW3.5

SW4.1

SW4.2

SW4.3 SW5.1

SW5.2 SW5.3 SW5.4 SW6.1

SW6.2

SW6.3

Leerlingen formuleren onderzoeksvragen op basis van waarnemingen, om verbanden tussen afhankelijke en onafhankelijke variabelen te achterhalen via haalbare leerlingenexperimenten.

Leerlingen beschrijven een ontwerp van een technisch systeem met aandacht voor wetenschappelijke wetmatigheden die het aantal oplossingen beperken.

Leerlingen gebruiken een model om fenomenen te voorspellen.

Leerlingen ontwikkelen een model om een technisch ontwerp te beschrijven, met en zonder behulp van ICT. Leerlingen gebruiken modellen om meetgegevens te genereren bij het testen van natuurlijke of technische systemen.

Leerlingen bepalen in het onderzoeksplan het aantal benodigde metingen en de voorziene meetnauwkeurigheid en stemmen het onderzoek hierop af.

Thema Project 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1.

2.

3.

4.

5.

6. gisten batterijen CO2 brandplanten- zinken, zweven baarheid groei en drijven X X X X X X X X X

X

X X X X

X

X

X

Leerlingen selecteren de nodige meetinstrumenten om een onderzoek X X X kwalitatief uit te voeren.

Leerlingen voeren individueel een onderzoek uit, waarvan de resultaten aanleiding geven tot een antwoord op de X X X onderzoeksvraag.

Leerlingen beoordelen de nauwkeurigheid van X X X meetmethodes.

Leerlingen beantwoorden de onderzoeksvraag op basis van de onderzoeksresultaten X X X Leerlingen stellen data voor in tabellen en grafische voorstellingen, om patronen en X verbanden duidelijk te maken.

Leerlingen beschrijven het verband tussen grootheden op basis van grafische X voorstellingen van data.

Leerlingen gebruiken concepten uit de statistiek X om data te analyseren.

Leerlingen passen het wiskundige concept verhouding toe bij het opstellen van een verklaring of ontwerpen van een oplossing.

Leerlingen stellen een stappenplan op om een technisch systeem te realiseren.

Leerlingen zetten afgeleide eenheden om.

X X Leerlingen stellen een algoritme op om een X probleem op te lossen.

Leerlingen bouwen een verklaring op door gebruik te maken van modellen en X wetmatigheden Leerlingen sturen verklaringen bij, gebaseerd op verschillende betrouwbare informatiebronnen, inclusief eigen onderzoek.

Leerlingen passen het technisch proces toe om een probleem of behoefte op te lossen.

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X X X X X

X

X X

X

X X

x

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X X X X X X x

x

x

x

x

x

X X X X X X X

X

X

X

X

X

X X X

x

x

x

X X

x

X

X

X X

X X X X X X

x

X X

x X

x

x

x

x

x

x

X X X X X x

x

x

x

x

x

X X X X x

x

x

x

x

x

X

X

X

X

X

X

X X X X

X

x

x

x

x

x

SW7.1 SW7.2

SW7.3

SW8.1

SW8.2

Leerlingen bouwen een verklaring op, X X X X X X X X X gebaseerd op eigen onderzoeksdata.

Leerlingen geven feedback op een procedure of verklaring, aan de hand van waarnemingen X X X X X X Leerlingen evalueren verschillende ontwerpen voor eenzelfde probleem op basis van zelf X opgestelde criteria Leerlingen beoordelen de geldigheid, geloofwaardigheid en nauwkeurigheid van hypothesen, verklaringen en X X X X X X X x informatiebronnen.

Leerlingen communiceren wetenschappelijke en technische informatie in mondelinge of geschreven X X X X X X x presentatievorm.

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

BASISOPTIE STEM - WETENSCHAPPEN POV-2020-013 LPD VERWOORDING

ALO1 ALO2 ALO3 ALO4

SW01

SW02

SW03

SW04

SW05

SW06

SW07

SW08

SW09

SW10

SW11

SW12 SW13 SW14 SW15

1

Thema 4 5 6

3

2

Project 9 1.

2.

3.

4.

5.

6. gisten batterijen CO2 brandplanten- zinken, baarheid groei zweven en drijven

8

7

Algemene doelstellingen De leerlingen passen de ergonomische principes x x x x x x x x x x toe.

De leerlingen passen digitale vaardigheden x x x x x x x x x x functioneel toe.

De leerlingen gebruiken vakterminologie op een x x x x x x x x x x correcte manier.

De leerlingen passen sociale en communicatieve vaardigheden toe. x x x x x x x x x x rubriek 1: Gezondheid, duurzaamheid en veiligheid De leerlingen maken een verantwoorde keuze om op een veilige manier te werken, rekening houdend met instructies, gevaarsymbolen, veiligheidsrisico's en persoonlijke hygiĂŤne. x x x x x x x x x x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

De leerlingen handelen duurzaam met energiebronnen, grondstoffen, materiaal en x x x x x x x x x x x toestellen.

De leerlingen maken een verantwoorde keuze voor de correcte afvoer of x recyclage van gebruikte materialen. rubriek 2: De wetenschappelijke onderzoeksmethode De leerlingen verwoorden waarnemingen in x x x x x x x x x x x functie van het onderzoek.

De leerlingen schrijven van een eigen onderzoek een verslag aan de hand van een schrijfkader x x x x x x x x x x x De leerlingen analyseren recht- en omgekeerd evenredige verbanden tussen grootheden en kunnen die in verband brengen met eigenschappen van x x x x x x natuurlijke en technische systemen. x x x rubriek 3: Onderbouwende onderzoekscompetenties De leerlingen verzamelen experimentele x x x x x x x x x x x gegevens bij een onderzoek.

De leerlingen visualiseren de genoteerde meetresultaten in functie van het onderzoek. x x x x x x x x x x x De leerlingen analyseren de verzamelde en beschikbare data om te classificeren of om een besluit te formuleren. x x x x x x x x x x x De leerlingen maken een eenvoudige proefopstelling in functie van het x x x x x x x x x x x onderzoek.

De leerlingen zetten eenheden en grootheden zinvol om binnen functionele contexten. x De leerlingen gebruiken zelfgemaakte modellen om te visualiseren, te beschrijven of te verklaren x De leerlingen werken efficiĂŤnt en doelgericht.

De leerlingen sturen, indien nodig, eigen werkzaamheden bij.

De leerlingen evalueren het eigen werk aan de hand van vooropgestelde criteria.

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

SW16

SW17

SW18

SW19

SW20

SW21

SW22

SW23 SW24

SW25 SW26

SW27

SW28

SW29

rubriek 4: Technologische wetenschappen De leerlingen evalueren de efficiĂŤntie van een x productieproces.

De leerlingen ontwikkelen 2D- en 3D-modellen van een prototype van een x product.

De leerlingen realiseren een eenvoudige sturing of regeling die voldoet aan x vooropgestelde criteria.

De leerlingen bepalen een productieproces om een technisch systeem te realiseren op basis van een ontwerp x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x rubriek 5: Biochemische wetenschappen

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

De leerlingen onderzoeken kenmerken van materie, materialen en grondstoffen in functie van een behoefte of probleem De leerlingen onderzoeken een bestaande eenvoudige sturing of regeling van een systeem

x

De leerlingen ontwerpen een technologische realisatie met aangereikte criteria.

De leerlingen ontwikkelen een product van natuurlijke oorsprong dat voldoet aan behoeften en eisen.

De leerlingen onderzoeken een probleem in x x x x x x x x x x biologie, chemie of fysica. rubriek 6: Bouwtechnische wetenschappen De leerlingen ontwikkelen 2D- en 3D-modellen van een prototype van een constructie De leerlingen realiseren een constructie die voldoet aan vooropgestelde criteria De leerlingen onderzoeken constructies en verbindingen in functie van een probleem of behoefte. x rubriek 7: Communicatie- en informatietechnologie De leerlingen realiseren een eenvoudig informatie- of telecommunicatiesysteem dat voldoet aan vooropgestelde criteria. x De leerlingen onderzoeken bestaande communicatiesystemen in functie van een probleem of behoefte. x

x x

x

x

x

x

BASISOPTIE MODERNE TALEN - WETENSCHAPPEN KathOndVla LPD VERWOORDING D/2019/13.758/032

1

3

2

9 1.

2. gisten batterijen

8

7

X

x

x

x

x

x

x

X

X

x

x

x

x

x

x

X

X

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

De leerlingen voeren een onderzoek uit X volgens een wetenschappelijke methode bij experimenten en onderzoeksprojecten

LPD2

De leerlingen passen wetenschappelijke vaardigheden toe tijdens et uitvoeren van een onderzoeksproject of een experiment

LPD3

De leerlingen gebruiken vakterminologie op een correcte manier

LPD4

De leerlingen passen digitale vaardigheden functioneel toe

X

De leerlingen voeren een onderzoek uit in biologie, chemie en fysica

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

ZIE 6 ONLINE PROJECTEN

CONCEPTUELE DOELEN (VERPLICHT) LPD6

LPD7

LPD8 LPD9

LPD10

De leerlingen tonen het onderscheid tussen de verschillende disciplines en tussendisciplines binnen natuurwetenschappen aan De leerlingen analyseren recht- en omgekeerd evenredige verbanden tussen grootheden in een concrete context De leerlingen lossen eenvoudige vraagstukken kwantitatief op Leerlingen tonen structuren aan via lichtmicroscopische waarnemingen aan de hand van een zelfgemaakt preparaat De leerlingen maken weloverwogen keuzes bij het uitvoeren van experimenten rekening houdend met het laboreglement en de gevarenpictogrammen

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

x

x X

X

X

X X X CONCEPTUELE DOELEN (KEUZE: MINSTENS 1 DOEL VAN 11 T.E.M. 16)

LPD 11

LPD12

LPD13 LPD14

LPD15

LPD16

Project 3.

4.

5.

6.

CO2 brandplanten- zinken, baarheid groei zweven en drijven

PROCEDURELE DOELEN X X X X X X X

LPD1

LPD5

Thema 4 5 6

De leerlingen passen de wetten van serieen parallelschakeling toe in een eenvoudige schematische voorstelling De leerlingen illustreren het verschil tussen labiel, stabiel, en onverschillig evenwicht De leerlingen lichten verschillende soorten hefbomen toe De leerlingen lichten de invloed van kracht en oppervlakte toe op de grootte van de druk in toepassingen uit het dagelijkse leven De leerlingen onderzoeken principes van kleurmenging in de digitale en nietdigitale wereld aan de hand van voorbeelden De leerlingen onderzoeken enkele gekleurde voorwerpen uit het dagelijkse leven en de invloed van licht

X

X X

X

X

X

x

CONCEPTUELE DOELEN (KEUZE: MINSTENS 1 DOEL VAN 17 T.E.M. 19) LPD17

LPD18

Leerlingen onderscheiden aan de hand van een voorbeeld stofeigenschappen en voorwerp-eigenschappen De leerlingen onderzoeken een mengsel via een eenvoudige scheidingstechniek

X

X

X

X

LPD19

Leerlingen illustreren stof- en energieveranderingen bij chemische X reacties CONCEPTUELE DOELEN (KEUZE: MINSTENS 1 DOEL VAN 20 T.E.M. 22)

LPD20

De leerlingen illustreren het positieve en negatieve effect van micro-organismen op voeding De leerilngen illustreren positieve en negatieve effecten van micro-organismen aan de hand van voorbeelden uit het dagelijkse leven

LPD21

LPD22

De leerlingen evalueren een voedingspatroon aan de hand van de actieve voedingsdriehoek

X

X

X

BASISOPTIE MODERNE TALEN - WETENSCHAPPEN (luik wetenschappen) GO! LPD VERWOORDING OO-2020-001

WA1.1

Leerlingen passen stapsgewijs de wetenschappelijke methode toe bij een onderzoek.

1

X

WA2.2

Leerlingen gebruiken aangereikte of zelf ontwikkelde modellen om te visualiseren, te beschrijven en te verklaren.

X Leerlingen gebruiken met de nodige nauwkeurigheid de gepaste meetinstrumenten, meetmethoden en hulpmiddelen.

X

WA2.3

De leerlingen gebruiken de microscoop om een preparaat te maken.

WA2.4

De leerlingen werken veilig.

WA3.1

Leerlingen maken gebruik van schema’s, tabellen en diagrammen.

WA3.2

Leerlingen gebruiken concepten uit de statistiek om data te analyseren.

X

WA3.3

Leerlingen drukken bij een formule een variabele uit in functie van de andere

WA2.1

WA4.1

Leerlingen analyseren recht evenredige en omgekeerd evenredige verbanden tussen grootheden.

Leerlingen zoeken gericht informatie op, selecteren, schematiseren en verwerken informatie.

WA4.2

Leerlingen communiceren wetenschappelijke informatie in mondelinge of geschreven presentatievorm.

WA3.4

3

2

X

X

Thema 4 5 6

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

x

x

x

x

x

x

X

X

X

X

X

X

x

x

x

x

x

x

X

X

X

x

x

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

8

7

X

X X

Project 9 1.

2.

3.

4.

5.

6. gisten batterijen CO2 brandplanten- zinken, baarheid groei zweven en drijven

X

X

X

X

X

X

X

x

X

x

x

x

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

x

x

x

x

x

x

BASISOPTIE MODERNE TALEN - WETENSCHAPPEN (luik wetenschappen) POV-2020-010 LPD VERWOORDING

1

Thema 4 5 6

3

2

Project 9 1.

2.

3.

4.

5.

6. gisten batterijen CO2 brandplanten- zinken, baarheid groei zweven en drijven

8

7

Algemene doelstellingen ALO1 ALO2 ALO3 ALO4

MW01 MW02

MW03

MW04

MW05 MW06

MW07

MW08

MW09

MW10 MW11

MW12

MW13

MW14

MW15

MW16

De leerlingen passen de ergonomische principes toe. x De leerlingen passen digitale vaardigheden functioneel toe. x De leerlingen gebruiken vakterminologie op een correcte manier. x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

De leerlingen passen sociale en communicatieve vaardigheden toe. x x x x x x x x x x x x component wetenschappen rubriek 6: Gezondheid, duurzaamheid en veiligheid

x

x

x

De leerlingen maken een verantwoorde keuze om op een veilige manier te werken, rekening houdend met instructies, gevaarsymbolen, veiligheidsrisico's en persoonlijke hygiĂŤne.

De leerlingen handelen duurzaam met energiebronnen, grondstoffen, materiaal en toestellen.

De leerlingen lichten het belang toe van correcte afvoer van chemische stoffen en vervuilde labomaterialen.

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

De leerlingen gebruiken de databank van gevaarlijke stoffen voor de aanvang van een experiment voor het inschatten van de risico's x x x x van een experiment. component wetenschappen rubriek 7: De wetenschappelijke onderzoeksmethode De leerlingen onderzoeken een probleem in x x x x x x x x x x x x biologie, chemie of fysica.

De leerlingen verwoorden waarnemingen in x x x x x x x x x x x x functie van het onderzoek.

De leerlingen schrijven van een eigen onderzoek een verslag aan de hand van een schrijfkader x x x x x x x x x x x x component wetenschappen rubriek 8: Onderbouwende onderzoekscompetenties De leerlingen verzamelen experimentele x x x x x x x x x x x x gegevens bij een onderzoek.

De leerlingen analyseren de verzamelde en beschikbare data om te classificeren of om een x x x x x x x x x x x x besluit te formuleren.

De leerlingen visualiseren de genoteerde meetresultaten in functie van het onderzoek. x x x x x x x x x x x x De leerlingen werken efficiĂŤnt en doelgericht De leerlingen maken een weloverwogen keuze bij het gebruik van materiaal, meetinstrumenten, meetmethoden en hulpmiddelen in functie van een onderzoek.

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

De leerlingen zetten eenheden en grootheden zinvol om binnen functionele contexten. x x x x x x x x x x component wetenschappen rubriek 9: De wetenschappelijke disciplines De leerlingen tonen via experimenten het onderscheid aan tussen biologie, fysica en x x x x x x x x x x x chemie.

De leerlingen onderzoeken het verband tussen natuurwetenschappen en verschijnselen in het x x x x x x x x x x x dagelijks leven.

De leerlingen verbinden gehanteerde wetenschappelijke concepten met dagelijkse waarnemingen, concrete toepassingen of maatschappelijke evoluties x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

MW17 MW18 MW19

component wetenschappen rubriek 10: Onderzoek in natuurwetenschappen De leerlingen voeren een onderzoek uit in biologie x x x De leerlingen voeren een onderzoek uit in chemie. x x x x De leerlingen voeren een onderzoek uit in fysica. x x x x x

x x x