Inhoudstafel Terranova 5

Inhoud Navigatie 6 1 Plaatsbepaling 1.1 De positie op een bol bepalen 1.2 Fijnmazig lokaliseren 2 Planeet in zicht 2.1 Vergelijkend kaartonderzoek 2.2 De globe: afgeplat rond 2.3 De aarde vanuit de ruimte 2.4 Satellietnavigatie 2.5 De juiste weg dankzij Galileo 2.6 Aan de slag met beelden uit de ruimte 2.7 Beelden gebruiken in de aardwetenschappen 3 Van beeld naar kaart en scherm 3.1 De kaart: een gecodeerde voorstelling van de werkelijkheid 3.2 Een keuze aan wereldkaarten 3.3 Onderweg met Belgische basiskaarten 4 Geografische informatiesystemen 4.1 Weg met de kaart 4.2 GIS-werk 4.3 Stratenplannen 4.4 Digitale terreinmodellen 4.5 De meest geschikte kaartvoorstelling kiezen 4.6 Is er geodesign in de cartografie?

5 Kaartvaardigheden voor geografisch onderzoek 5.1 Kaartlezen 5.2 Kaartanalyse 5.3 Kaartinterpretatie Kosmos 1 Mijlpalen in de astronomie en de ruimtevaart 1.1 Alle kleuren van de regenboog: de elektromagnetische straling 1.2 De waarneming van het zichtbare licht met optische telescopen 1.3 De waarneming van radiogolven met radiotelescopen 1.4 De ruimtevaart 2 De structuur van het heelal 2.1 De algemene opbouw: van ‘klein’ naar ‘heel groot’ 2.2 Het ontstaan en de evolutie van het heelal 2.3 De toekomst van het heelal 3 De bewegingen in het zonnestelsel en de gevolgen op aarde 3.1 We draaien om onze as: de aardrotatie 3.2 We draaien rond de zon: de revolutiebeweging van de aarde 3.3 De bewegingen van de maan

8 8 9 10 10 12 13 18 19 21 22 24 24 24 27 30 30 30 32 33 35 37 40 40 40 40 42 44 44 45 50 51 55 55 61 63 65 65 69 74

Atmosfeer 78 1 De opbouw van de atmosfeer 1.1 De atmosfeer is van levensbelang voor onze planeet 1.2 De aardatmosfeer is uniek in ons zonnestelsel 1.3 Een atmosfeer in laagjes 2 De energiebalans van de atmosfeer 2.1 Een balans in evenwicht 2.2 De warmtebalans staat ten dienste van het klimaat 3 De temperatuur op aarde 3.1 De temperatuur meten 3.2 De temperatuur voorstellen 3.3 De temperatuur verklaren 3.4 Een hittegolf

80 80 80 81 84 84 86 87 87 88 88 92

4 Terranova 5 cursus.indb 4

22/09/17 14:43

4

5

6

7

8

9

Luchtdruk en wind 4.1 Luchtdruk en luchtdrukverschillen 4.2 De algemene luchtdrukverdeling op aarde 4.3 De drukgebieden verschuiven 4.4 Straalstromen bepalen mee de ligging van de drukgebieden 4.5 Bijzondere winden Luchtsoorten en de evolutie van fronten 5.1 Fronten regelen ons leven 5.2 Verschillende luchtsoorten 5.3 Soorten fronten en hun evolutie 5.4 Het weer bij de doortocht van een frontensysteem Luchtvochtigheid en neerslag 6.1 Van vochtigheid tot neerslag 6.2 Bewolking en wolkentypes 6.3 Neerslagtypes 6.4 Een zonale neerslagverdeling op aarde De weerkaart en de weersvoorspelling 7.1 Het belang van de kennis van het weer 7.2 De opmaak van een weerkaart 7.3 De interpretatie van weerkaarten: de weersvoorspelling Klimaten en klimaatclassificatie 8.1 Kenmerken van klimaten 8.2 Een klimaatclassificatie De klimaatopwarming 9.1 Klimaatveranderingen zijn van alle tijden 9.2 Huidige klimaatveranderingen 9.3 Oplossingen voor de klimaatopwarming

93 93 94 96 96 97 98 98 98 100 102 103 103 104 105 106 108 108 109 111 113 113 115 116 116 116 118

Lithosfeer 120 1 Naar het middelpunt van de aarde 1.1 Aardbevingen verraden de inwendige structuur 1.2 DiscontinuĂŻteiten wijzen op grenzen binnen de aarde 1.3 De oceanische en continentale korst verschillen erg 2 De bouwstenen van de aardkorst 2.1 Elementen in de aardkorst 2.2 Elementen bouwen mineralen 2.3 Mineralen bouwen gesteenten 3 De aardkorst in beweging 3.1 Natuurverschijnselen ten gevolge van een bewegende aardkorst 3.2 Een stukje wetenschapsgeschiedenis: het idee van

de platentektoniek 3.3 Verticale bewegingen van de aardkorst: epirogenese 3.4 Traagbewegende aardplaten doen de aarde trillen 3.5 Platentektoniek: de Wilsoncyclus 3.6 Bewegende platen zorgen voor grootse natuurverschijnselen 3.7 Welkom in Zeelandia: wetenschappers ontdekken

het achtste continent 4 De geologische tijdschaal 4.1 Stratigrafie: het ordenen van de gesteentelagen in de tijd en

in de ruimte 4.2 Klimaatwijzigingen 4.3 Vervormingen van de aardkorst gedurende de geologische

geschiedenis 4.4 Belangrijke gebeurtenissen in de aardgeschiedenis 4.5 De grote structurele eenheden van de aarde 4.6 De geologische kaart: de cuesta Zomergem-Oedelem als voorbeeld Bijlagen

122 122 123 125 126 126 126 128 138 138 139 141 141 144 148 154 155 155 158 159 160 161 163 167

5 Terranova 5 cursus.indb 5

22/09/17 14:43