Inhoud Slim differentiëren

Inhoudstabel Inleiding 9 1. Weet waarover je spreekt – binnenklasdifferentiatie 11 1.1 Differentiëren: rekening houden met verschillen in de klas 12 1.2 Binnenklasdifferentiatie: een specifieke vorm van interne differentiatie 14 1.3 Binnenklasdifferentiatie begint buiten de klas 15 2. Binnenklasdifferentiatie plannen 2.1 Ken je leerlingen 2.1.1 Diversiteit benoemen 2.1.2 Rekening houden met leerstoornissen 2.1.3 Universal Design for Learning 2.1.4 Inspelen op verschillen: hoe groepen indelen?

2.2 Ken je leerdoelen 2.2.1 Leerdoelen structureren 2.2.2 Leerplannen met duidelijk afgebakende leerdoelen 2.2.3 Leerplannen met ruim omschreven of interpreteerbare leerdoelen 2.2.4 Over de inzet van hulpmiddelen en procedures in leerplannen 2.2.5 Extracurriculaire leerdoelen 2.3 Laat jezelf ondersteunen 2.3.1 Kies het juiste leermiddel 2.3.2 De elektronische leeromgeving of het digitale leerplatform:

tool voor differentiatie

19 20 20 23 24 26 29 30 31 33 36 37 38 38

3. Differentiatie ontwerpen: werkvormen voor differentiatie 3.1 Leerlingen homogeen groeperen 3.1.1 Individuele taken 3.1.2 Contractwerk 3.1.3 Co-teaching 3.1.4 Gedifferentieerde instructie 3.2 Leerlingen heterogeen groeperen 3.2.1 Samenwerkend leren: waarom wel 3.2.2 Samenwerkend leren: waarom niet 3.2.3 De principes van coöperatief leren 3.2.4 Coöperatieve structuren

43 44 44 46 49 51 54 54 55 56 56



5

40

3.3 Steigerleren 3.3.1 Hulpmiddelen bij steigerleren 3.3.2 Steigerleren: kunnen en durven afwijken van de leerlijn 4. Binnenklasdifferentiatie organiseren 4.1 De rol van de leerkracht in een gedifferentieerde klas 4.1.1 Voorbereiding 4.1.2 Uitvoering 4.1.3 Evaluatie 4.2 Klasschikking: basisopties 4.2.1 Zelfstandig werk 4.2.2 Werk in duo’s 4.2.3 Miniklas 4.2.4 Werkeilanden 4.2.5 Hoekenwerk 4.3 Zelfmanagement van leerlingen versterken 4.3.1 Zicht op leerproces concretiseren 4.3.2 Zelfregulerend vermogen versterken 4.4 Contextruis vermijden 4.4.1 Hulpmiddelen voor doelgericht werken 4.4.2 Hulpmiddelen voor geluidoverlast

59 60 61 63 64 64 65 66 66 67 68 69 69 71 74 75 75 76 77 78

5. Binnenklasdifferentiatie evalueren 5.1 Wat mag en wat mag niet?

5.2 Formatieve evaluatie: evalueren om te leren 5.2.1 Zelftest of oefening 5.2.2 Active reviewingtechnieken 5.2.3 Antwoordkaarten 5.2.4 Signaalkaarten 5.2.5 Verbetersleutels 5.3 Summatieve evaluatie: evalueren van het leren 5.4 Doelstellingsgericht evalueren

81 82 84 87 89 90 91 92 93 95

6. Binnenklasdifferentiatie begeleiden 6.1 Hoge verwachtingen 6.2 Betrokkenheid en motivatie verhogen: een kerntaak 6.3 De leerkracht als coach of als vakexpert?

6.4 Afbakenen, hulp inroepen en doorverwijzen

97 98 98 99 99

6

7. Kwaliteitsvolle binnenklasdifferentiatie – een checklist 7.1 Wat kan er fout lopen?

7.1.1 Werken met vaste niveaugroepen 7.1.2 Differentiëren op basis van leerstijlen 7.2 Hoe is de checklist tot stand gekomen?

7.3 Waarvoor gebruik je de checklist?

7.4 Hoe gebruik je deze checklist?

7.5 De checklist kwaliteitsvolle binnenklasdifferentiatie 7.5.1 De leerkracht en zijn/haar leerlingen 7.5.2 De leerkracht en de leerdoelen 7.5.3 De leerkracht en de lesopbouw

101 102 102 103 104 104 105 106 106 107 108

8. Slim differentiëren: volg je eigen differentiatiepad 8.1 Binnenklasdifferentiatie voor beginners 8.2 Binnenklasdifferentiatie voor gevorderden 8.3 Binnenklasdifferentiatie voor leerkrachten die structuur nodig hebben 8.4 Binnenklasdifferentiatie voor leerkrachten die graag samenwerken 8.5 Binnenklasdifferentiatie voor leerkrachten

die veel ICT-mogelijkheden hebben

109 110 111 112 113 114

Basisbegrippen 117 Gebruikte literatuur



119

7