THEMASYNTHESE

BEKIJK DE KENNISCLIP

Hormonaal stelsel In wendige prikkels zoals de verandering in inwendig milieu, bijvoorbeeld bloedsuikerspiegel Uitw endige prikkel zoals gevaar • •

of Zenuwstelsel • In wendige prikkels zoals pijn, honger … • Uitw endige prikkels zoals licht, geluid ... Veranderingen in het uitwendig of inwendig milieu worden waargenomen door receptoren verbonden met een neuron door een vrij zenuwuiteinde .

– –+ + impuls –– ++ ––receptorcel prikkel

Sommige endocriene kliercellen nemen veranderingen in het inwendig milieu waar met sensoren . Die meten en vergelijken voortdurend de concentratie van belangrijke stoffen met een gewenste waarde. 1 impuls bij een prikkel zwakker dan prikkeldrempel prikkel- drempel 2 impuls bij een zwakke prikkel 3 impuls bij een sterke prikkel Bij het zenuwstelsel gebeurt de geleiding van het elektrisch signaal via zenuwcellen of neuronen • Een prikkel kan in een neuron een actiepotentiaal doen ontstaan. • De actiepotentiaal verplaatst zich over het axon, dat is de impulsg eleiding .

impulsgeleiding Endocriene kliercellen produceren hormonen.Het geproduceerde hormoon treedt op als conductor. Hormonen zijn signaalstoffen die: • gemaakt worden in het lichaam door endocriene klieren ; • in de bloedbaan worden uitgescheiden; • via de bloedbaan over grote afstanden verspreid worden; • enkel cellen die beschikken over passende membraanreceptoren activeren. Dat zijn de effectoren . membraanreceptor 1 geactiveerd hormoon celmembraan c elkern cytoplasma membraanreceptor 2 membraanreceptor 3 BEKIJK DE KENNISCLIP . ©VAN IN

prikkel receptor

of sensor conductor

traag : de

Aan het uiteinde van het axon, via de synaps , wordt het elektrisch signaal overgedragen van de ene naar de andere cel. impuls neurotransmitter eindknopje •

4 impuls 3 2 axon celmembraan

celmembraan synaptisch blaasje synaptische spleet elektrisch signaal membraan- receptor chemisch signaal elektrisch signaal • Die informatieoverdracht gebeurt met een chemische stof, een neurotransmitter. • De informatieoverdracht via het zenuwstelsel is heel snel: de snelheid van impulsgeleiding is 60 m/s. • Het effect is van korte duur, precies één impuls lang. • De informatieoverdracht via het hormonale stelsel is snelheid van de bloedstroom is max. 0,5 m/s. • Het effect duurt langer , zolang het hormoon aanwezig is in het bloed De effectoren zijn spieren en klieren. De effectoren zijn doelwitcellen met passende membraanreceptoren in organen, spieren, klieren ... Het zenuwstelsel zet spieren aan tot een gewilde beweging of reflex en zet klieren aan tot secretie of excretie . Inwendig stabiel milieu door negatieve terugkoppeling of negatief feedbacksysteem Het zenuwstelsel en het hormonale stelsel zijn erop gericht effectoren aan het werk te zetten als reactie op een uitwendige of i nwendige prikkel. Ze zijn de schakel tussen receptoren en effectoren.Beide stelsels hebben als doel een dynamisch evenwicht in je lichaam te behouden. Het zenuwstelsel en hormonale stelsel zijn regelsystemen die ervoor zorgen dat tal van parameters in je lichaam steeds schommelen rond een evenwichtswaarde. Het zenuwstelsel en het hormonale stelsel handhaven homeostase . 1 Vaak werken het hormonale stelsel en het zenuwstelsel samen om de homeostase te bereiken.©VAN IN

effector reactie doel