3.3 Hoe regelt het oog de hoeveelheid doorgelaten licht?

OPDRACHT 26 De diameter van de pupil wordt geregeld door het samentrekken en ontspannen van spieren in de iris. Die spieren liggen rond de pupil. De diameter van de pupil wordt daardoor kleiner bij intense lichtinval. Het netvlies wordt op die manier beschermd tegen te veel licht. De diameter van de pupil wordt groter wanneer er meer licht nodig is. Zo kun je de omgeving goed waarnemen. De aanpassing van de pupildiameter gebeurt spontaan, als een reactie op de lichtintensiteit. We noemen die reactie de pupilreflex. Bekijk de afbeelding. Waarom dragen deze mensen een bijzondere bril? Voer de opdracht uit en beantwoord de vragen. Ga in duo tegenover elkaar zitten. Dek allebei je linkeroog af. Bekijk met je onbedekte oog de hand van de ander. Tel tot drie en verwijder dan allebei je hand. Bestudeer de reactie van de iris van de ander. a Wat gebeurt er met de pupil bij het verwijderen van de hand? b Waarom denk je dat de iris die reactie vertoont? c Vervolledig de afbeeldingen. Teken links een pupil van een oog dat zich in een donkere omgeving bevindt, teken rechts een pupil van een oog in een goed verlichte omgeving. Afb. 30 OPDRACHT 27 ©VAN IN

Het is belangrijk dat het netvlies wordt beschermd tegen een te hoge lichtintensiteit. Tegelijkertijd moet er voldoende licht zijn om een duidelijk beeld van voorwerpen te verkrijgen. Via de pupilreflex regelt de iris de hoeveelheid licht die er in het oog wordt toegelaten. Dat gebeurt door het ontspannen of samentrekken van de irisspieren. Lees de tekst en beantwoord de vragen. In donkere ruimtes kun je met een fototoestel gebruikmaken van een flits om het onderwerp extra te belichten. Door die flits kunnen rode ogen op de foto verschijnen. a Welke structuur achteraan in je ogen bevat bloed en weerkaatst daarom rood licht? b Teken met een invallende straal en een weerkaatste straal hoe het rode licht zichtbaar wordt doorheen de pupil. c Welke structuur vooraan je oog trekt te traag samen bij het afgaan van de flits waardoor er plots veel rood licht naar buiten weerkaatst kan worden? d Leg uit waarom een professionele fotograaf aan de zijkant van een model twee grote flitslampen plaatst en geen flits op zijn fototoestel gebruikt. OPDRACHT 28 DOORDENKER Afb. 31 Uit onderzoek blijkt dat mensen met grote pupillen aantrekkelijker worden gevonden. Daar werd al in de oudheid op ingespeeld: atropine, een zeer giftige stof uit het sap van de plant belladonna (wat ‘mooie vrouw’ betekent), werd door jonge meisjes in de ogen gedruppeld om de pupillen te vergroten en er aantrekkelijker uit te zien. Nog steeds gebruiken oogartsen atropine om het netvlies in je oog grondig te bestuderen. ©VAN IN