BIOgenie+ 1 - Voorbeeldhoofdstuk

Thema

6

Energievormen en energieomzettingen

DEEL 3 Energievormen, transport, belang en effecten

124

Wegwijzer

INHOUD

Dit thema gaat over energie, een noodzaak om arbeid te kunnen verrichten. Energie komt in veel verschillende energievormen voor, zoals elektrische energie en chemische energie. In het dagelijks gebruik van energiebronnen en in technische toepassingen gaat het meestal om energieomzettingen. Denk maar aan een wagen die rijdt, een wasmachine die draait en een lamp die brandt.

Om arbeid te leveren, hebben ook machines energie nodig. Machines zetten allerlei vormen van energie om in bruikbare energie. Dat kan kinetische energie, stralingsenergie, elektrische energie of thermische energie zijn. Elektrische energie kan in heel veel toepassingen gebruikt worden. Maar er is ook heel veel energie nodig om elektriciteit te maken. Daarom moeten we voor elke toepassing goed afwegen of er geen andere energiebron is die beter geschikt is.

1 Energie, energiebronnen en energievormen 1.1 Energie 1.2 Energiebronnen 1.3 Energievormen

2 Energieomzettingen 2.1 Omzettingen van energievormen 2.2 Verbranding

3 Energieomzettingen bij machines 4 Energieomzettingen in verschillende technische toepassingen 4.1 Elektrische energie geleverd door batterijen 4.2 Elektrische energie geleverd door het net

Samenvatting

1

Energie, energiebronnen en energievormen

1.1 Energie

Wat is energie?

Op dr ac h t 1 In het dagelijks leven heb je energie nodig. Geef vijf voorbeelden (toepassingen).

• • • • •

Energie is dat wat er nodig is om iets te kunnen doen. Een meer wetenschappelijke omschrijving voor het begrip energie is ‘de mogelijkheid om arbeid te verrichten’. Die omschrijving klopt in de betekenis van ‘ik heb veel energie, dus ik kan hard werken’. Energie zorgt er ook voor dat machines kunnen werken, zodat er arbeid geleverd wordt.

Energie is een grootheid voorgesteld met het symbool E. De eenheid van energie is joule met symbool J. Voor grotere energiehoeveelheden wordt vaak de eenheid kilojoule (kJ) gebruikt.

In de voedingssector vind je de verouderde eenheid van energie terug: de kilocalorie (kcal) met 1 kcal = 4,1868 kJ. Fig. 6.1 Een metser kan arbeid verrichten met de energie uit zijn voeding.

GEMIDDELDE VOEDINGSWAARDE PER VALEUR NUTRITIVE MOYENNE PAR

100 g 2036 kJ (488 kcal)

ENERGIE EIWITTEN / PROTEINES KOOLHYDRATEN / GLUCIDES VETTEN / LIPIDES

5g 72 g 20 g

Fig. 6.2 Etiket van een voedingsmiddel

Energie is een grootheid die uitdrukt hoe groot de mogelijkheid is om arbeid te verrichten. grootheid

symbool

eenheden

symbool

verband tussen de eenheden

energie

E

joule kilojoule

J kJ

1 kJ = 1000 J

Thema 6: energievormen en energieomzettingen

125

Toepassing 1 (V) Waarmee komen de volgende meetresultaten overeen? Vul het juiste maatgetal of de juiste eenheid in.

• 12000 J =

kJ

• 5000 kcal = • 5,125 kJ =

kJ J

• 6,231 kJ = 6231 • 1243 J = 1,243 • 125 J = 0,125

1.2 Energiebronnen

Wat zijn energiebronnen?

Op drac h t 2 Wat zijn energiebronnen? Selecteer ze allemaal. o benzine o direct zonlicht o CO2 o boterhammen o stromend water o wind o koolzaadolie o steenkool

Fig. 6.3 Opslagtanks voor aardgas

Fig. 6.4 Ruwe aardolie

Fig. 6.5 Uraniumkorrels in metalen staven

Een energiebron is datgene waaraan energie kan worden ontleend. Een energiebron bevat dus energie.

Eindige energiebronnen zijn energiebronnen die in een beperkte hoeveelheid op de aarde aanwezig zijn en die de mens aan het opgebruiken is. Voorbeelden van eindige energiebronnen zijn: fossiele brandstoffen (steenkool, bruinkool, ruwe aardolie, aardgas), uranium …

126

Fig. 6.6 Zonnepanelen voor elektriciteitsproductie

Fig. 6.7 Stuwmeer met dam voor elektriciteitsproductie

Fig. 6.8 Uit koolzaad wordt biodiesel gewonnen.

Duurzame energiebronnen zijn onuitputtelijke energiebronnen omdat ze afhankelijk zijn van de zon, de wind of van de warmte binnenin de aarde. Voorbeelden van duurzame energie zijn: zonne-energie, windenergie, waterkracht …

Een energiebron is datgene wat energie kan leveren.

• Eindige energiebronnen = energiebronnen die in een beperkte hoeveelheid op de aarde aanwezig zijn.

• Duurzame energiebronnen = onuitputtelijke energiebronnen.

Toepassing 2

eindige energiebron

EXTRA

Zijn de volgende energiebronnen eindig of duurzaam? Plaats een kruisje in de juiste kolom. duurzame energiebron

steenkool stromend water stookolie biodiesel kernenergie wind

Toepassing 3

EXTRA

Som vier toepassingen op waarbij men zonnepanelen gebruikt om elektriciteit op te wekken.

• • • •

Fig. 6.9 Signalisatiebord op zonne-energie

Thema 6: energievormen en energieomzettingen

127

1.3 Energievormen

In welke vormen kan energie voorkomen?

Energie komt in veel vormen voor. Zo is er stralingsenergie, elektrische energie, kinetische energie, chemische energie, warmte-energie ...

Op dr ac h t 3 Herken energievormen op de volgende afbeeldingen. Plaats bij elke foto de passende nummers.

Energievormen: kinetische energie (1) – elektrische energie (2) – chemische energie (3) – stralingsenergie (4) – thermische energie (5).

Energie kan in verschillende vormen voorkomen: • stralingsenergie (bv. licht van een lamp) • kinetische energie (bv. draaien van een boormachine) • thermische energie (bv. elk voorwerp, organisme of stof heeft een bepaalde temperatuur) • elektrische energie (bv. radiotoestel) • chemische energie (bv. fossiele brandstoffen) • …

EXTRA

Toepassing 4 Noteer een voorbeeld waarbij de volgende energievorm vrijkomt. energievorm chemische energie kinetische energie thermische energie stralingsenergie

128

voorbeeld

2

Energieomzettingen

2.1 Omzettingen van energievormen

In welke energievorm kan een energievorm omgezet worden?

In het dagelijks leven kom je vaak in contact met energieomzettingen. Bij energieomzettingen zal de ene enerievorm in hoeveelheid verminderen en de andere in hoeveelheid toenemen. Het is onmogelijk om alle energieomzettingen op te sommen. Hieronder vind je enkele voorbeelden.

Op dr ac h t 4 Welke energieomzettingen vinden plaats in de volgende toepassingen? Schrijf de energievormen op de juiste plaats.

Kies uit: chemische energie – kinetische energie – thermische energie – elektrische energie – stralingsenergie. toepassing

energieomzetting

(energierijke stoffen in keukenafval)

(humus)

Compostbak

(waterkracht) (netstroom)

Waterkrachtcentrale

(netstroom)

(stofomzetting in batterij)

(brandend hout)

(vlam)

Batterijlader

Voedselbereiding op kampvuur

Thema 6: energievormen en energieomzettingen

129

Wat gebeurt er als opgeslagen energie een energieomzetting ondergaat? proef 1 De fles gevuld met water Werkwijze • Vul een lege petfles met water tot tegen de hals.

• Draai de dop op de fles.

• Houd de fles vast met een hand zodat dat de dop naar onderen gericht staat.

• Draai vervolgens de dop van de fles terwijl je de fles ondersteboven houdt.

Waarneming • Stroomt het water uit de fles als de dop nog dichtgedraaid is? JA / NEE • Wanneer begint het water uit de fles te stromen?

fig. 6.10 proefopstelling omgedraaide petfles gevuld met water

• Wanneer stopt het stromen van het water?

• Kun je het stromen van het water tegenhouden? Schrap wat niet past. JA / NEE Hoe zou je dat kunnen doen? Schrijf een mogelijkheid op.

Besluit Het water, opgeslagen in de fles, kan op ieder moment omgezet worden naar kinetische energie. Die opgeslagen energie noem je potentiële energie.

bij een energieomzetting wordt de ene energievorm omgezet in één of meer energievormen.

Potentiële energie is de energie die opgeslagen is in een systeem of voorwerp met mogelijkheid om omgezet te worden naar een andere energievorm.

EXTRA

toepassing 5 Welke energieomzettingen vinden plaats wanneer het voorlicht van een fiets brandt door een werkende dynamo? brandend voorlicht aandrijfwieltje

magneet

spoel bedrading

fig. 6.11 Werkende fietsdynamo

130

Toepassing 6 Herken de voorbeelden van potentiële en kinetische energie. Plaats een kruisje in de juiste kolom. voorbeelden

potentiële energie

kinetische energie

De auto rijdt door de gevulde benzinetank.

Regen valt op de grond.

De klok is opgewonden zodat de wijzers kunnen bewegen.

De bal ligt op de hoek van de tafel.

Het afvalwater loopt nog niet in de afvoerleiding door de stop.

Toepassing 7 Welk verschil is er tussen potentiële en kinetische energie? Kruis het juiste antwoord aan. o Potentiële energie vormt altijd kinetische energie via elektrische energie. o Kinetische energie komt altijd voort vanuit potentiële energie. o Kinetische energie is altijd het gevolg van elektrische energie. o Potentiële energie is altijd een gevolg van kinetische energie.

Gloeilampen, spaarlampen of ledlampen?

Bij energieomzettingen krijg je de indruk dat er energie verloren gaat. Dat komt omdat bij elke energieomzetting een deel van de oorspronkelijke energie wordt omgezet in thermische energie (niet altijd waarneembaar). Die thermische energie wordt aan de omgeving afgegeven en is geen bruikbare energievorm. Je spreekt dan ook van afvalwarmte of restwarmte.

In een brandende lamp wordt elektrische energie omgezet in stralingsenergie (licht) en thermische energie. Als je een brandende lamp aanraakt, kun je voelen dat er bij de energieomzetting veel warmte ontstaat.

Fig. 6.12 Gloeilamp

elektrische energie

Fig. 6.13 Spaarlamp

elektrische energie

Fig. 6.14 Ledlamp

elektrische energie

stralingsenergie (5 tot 10 %) stralingsenergie (ongeveer 40 %) stralingsenergie (ongeveer 95 %) + thermische energie (95 tot 90 %) + thermische energie (ongeveer 60 %) + thermische energie (ongeveer 5 %) Uit die percentages blijkt dat je met eenzelfde hoeveelheid elektrische energie ongeveer 19 x meer licht verkrijgt bij ledlampen dan bij gloeilampen. Daardoor zijn ledlampen het zuinigste en verbruiken ze heel wat minder elektrische energie.

Thema 6: energievormen en energieomzettingen

131

2.2 Verbranding

fig. 6.15 verbranding van stookolie bevat veel roet.

Welk verschil is er tussen volledige en onvolledige verbranding? proef 2 De roetrijke en roetarme vlam Werkwijze • De leerkracht ontsteekt een bunsenbrander en geeft de vlam de maximale hoeveelheid lucht.

• De leerkracht ontsteekt ook een kaars.

• Vergelijk beide vlammen.

• Vul vervolgens twee hittebestendige bekerglazen (1000 ml) met 200 ml leidingwater zodat het glaswerk niet kan barsten tijdens de proef.

• Houd het bekerglas met de bodem boven een vlam gedurende 30 seconden. fig. 6.16 roetvorming bij de kaars

Waarneming vlam bunsenbrander

vlam kaars

ja / nEE

ja / nEE

Kleur van de vlam roetvorming

Besluit • Bij een VOLLEDIGE / ONVOLLEDIGE verbranding is de vlam blauw van kleur en wordt er geen roet gevormd.

• Bij een VOLLEDIGE / ONVOLLEDIGE verbranding is de vlam geel tot oranje van kleur en wordt er wel roet gevormd.

132

EXTRA

Zoek op 1 • Welke verwarmingsketel heeft de meest volledige verbranding? Schrap wat niet past. verwarmingsketel op AARDGAS / STOOKOLIE • Geef twee argumenten die dat bevestigen.

1 2 • Noteer de bronnen die je geraadpleegd hebt.

Bij verbrandingen vindt er een chemische reactie plaats tussen een brandstof en zuurstofgas. Daardoor ontstaat er een energieomzetting.

Bij volledige verbrandingen is er voldoende zuurstofgas om de brandstof om te zetten. Er is hier geen roetvorming.

Bij onvolledige verbrandingen is er te weinig zuurstofgas om de brandstof om te zetten. Er is hier wel roetvorming.

Toepassing 8

EXTRA

Waarom mogen oude dieselwagens de Vlaamse grootsteden niet meer binnenrijden? Leg uit in je eigen woorden.

Fig. 6.17 Uitlaatgassen van een auto

Thema 6: energievormen en energieomzettingen

133

3

Energieomzettingen bij machines

Welke energieomzettingen vinden plaats bij machines?

In het dagelijks leven gebruik je vaak machines, toestellen, gereedschappen en werktuigen om in jouw plaats arbeid te verrichten. Denk maar aan de hulp van de keukenrobot in de keuken en een kettingzaag die het zagen van hout vergemakkelijkt. Machines zetten energie om in arbeid die voor jou nuttig is.

Op drac h t 5

KEUZE

a Welke energievorm is nodig voor de aandrijving van de machine? Kruis het juiste antwoord aan in de tweede kolom. b Welke energieomzetting vindt er plaats als de machine arbeid verricht? Kruis het juiste antwoord aan in de derde kolom. machine

energievorm voor de aandrijving van de machine

energieomzetting in de machine

o kinetische energie o elektrische energie o chemische energie o stralingsenergie

o kinetische energie

o kinetische energie o elektrische energie o chemische energie o stralingsenergie

o kinetische energie

o kinetische energie o elektrische energie o chemische energie o stralingsenergie

o kinetische energie

Fig. 6.18 Watermolen

kinetische energie (rotatie-energie) o chemische energie kinetische energie (rotatie-energie) o elektrische energie kinetische energie (rotatie-energie) stralingsenergie kinetische energie o (rotatie-energie) kinetische energie (rotatie-energie) o chemische energie kinetische energie (rotatie-energie) o elektrische energie kinetische energie (rotatie-energie) kinetische energie o stralingsenergie (rotatie-energie)

Fig. 6.19 Elektrische motor in keukenmixer

Fig. 6.20 Verbrandingsmotor in motorfiets

134

kinetische energie (rotatie-energie) o chemische energie kinetische energie (rotatie-energie)

o elektrische energie kinetische energie (rotatie-energie) kinetische energie o stralingsenergie (rotatie-energie)

KEUZE

Op dr ac h t 6 Bij welke toepassingen uit het dagelijks leven heb je geen chemische of elektrische energie nodig om kinetische energie te leveren? Selecteer ze allemaal. o slazwierder o fietsdynamo o pepermolen o frituurpan o kettingzaag o oven

Heel wat machines zetten een bepaalde energievorm om in kinetische energie.

Toepassing 9

EXTRA

Noteer een tweetal machines waarbij de volgende energieomzetting plaatsvindt. energieomzetting chemische energie

machines kinetische energie

• •

elektrische energie

kinetische energie

• •

kinetische energie

kinetische energie

• •

Thema 6: energievormen en energieomzettingen

135

4

Energieomzettingen in verschillende technische toepassingen

Elektriciteit is niet meer weg te denken uit het dagelijks leven. Je maakt voortdurend gebruik van elektrische energie: het gebruik van de microgolfoven, werken op de computer, spelen op de Playstation ... Als de elektriciteit van het net uitvalt of de batterijen leveren niet meer voldoende energie, dan heb je een probleem. Met elektriciteit kun je heel veel arbeid door machines laten uitvoeren. Zo kun je bijvoorbeeld een boormachine laten boren, een betonmolen laten draaien of een strijkijzer laten opwarmen. Omdat elektrische energie zo belangrijk is, bekijk je enkele technische toepassingen.

4.1 Elektrische energie geleverd door batterijen

Welke energieomzettingen vinden plaats bij toestellen die elektrische energie halen uit batterijen?

Op drac h t 7

KEUZE

Als je een batterij ontmantelt, merk je dat er chemische pasta in contact komt met metalen. Welke energieomzetting vindt er plaats tijdens het ontladen van een batterij? Kruis het juiste antwoord aan. o elektrische energie chemische energie o chemische energie elektrische energie Fig. 6.21 o chemische energie kinetische energie Ontmantelde elektrische energie elektrische energie o batterij

Op dr ac h t 8

KEUZE

Welke energieomzetting vindt er plaats in een zaklamp (zie Fig. 6.22)?

Kruis het juiste antwoord aan. o chemische energie elektrische energie kinetische energie o chemische energie elektrische energie stralingsenergie en thermische energie o chemische energie elektrische energie stralingsenergie o chemische energie elektrische energie chemische energie Fig. 6.22 Zaklamp

KEUZE

Op dr ac h t 9 Als je je gsm gebruikt, zal de batterij langzaam ontladen. Op een bepaald ogenblik zal het toestel aangeven dat de batterij moet worden opgeladen. Welke energieomzettingen vinden plaats in een gsm? Kruis het juiste antwoord aan.

136

gebruik gsm

energieomzetting

ontladen van de batterij

o chemische energie o elektrische energie o elektrische energie o chemische energie

elektrische energie kinetische energie chemische energie kinetische energie

opladen van de batterij

o chemische energie o elektrische energie o elektrische energie o chemische energie

elektrische energie kinetische energie chemische energie kinetische energie

In een batterij vinden chemische reacties plaats door de aanwezigheid van verschillende metalen en een chemische pasta. Door die chemische reacties kan er elektrische energie vrijkomen tussen de twee polen van een batterij. Als een toestel wordt aangesloten op de batterij, kan de elektrische stroom door het toestel. Die ladingen verplaatsen zich door het toestel, geven hun energie af en worden weer opgenomen aan de andere pool.

• Energieomzetting bij het ontladen van een batterij: elektrische energie (elektrische chemische energie (stoffen van batterij) stroom) • Energieomzetting bij het opladen van een batterij: chemische energie (stoffen van batterij) elektrische energie (stroomnet) Toepassing 10

EXTRA

Welke energieomzettingen vinden er plaats bij een elektrische auto?

Kies uit: chemische energie – kinetische energie – stralingsenergie – thermische energie – elektrische energie.

Fig. 6.23 Elektrische wagen bij een laadpaal

handelingen in de auto

energieomzetting

lichten ontsteken rijden met de wagen verwarming opzetten

4.2 Elektrische energie geleverd door het net

Welke energieomzettingen vinden plaats bij toestellen die elektrische energie halen uit het stroomnet?

In een elektriciteitscentrale worden voortdurend grote hoeveelheden elektrische energie geproduceerd. Elektrische energie kan ook geproduceerd worden via andere energiebronnen zoals windenergie en zonne-energie. De geproduceerde elektriciteit wordt via het stroomnet getransporteerd naar alle verbruikers.

Op dr ac h t 10

KEUZE

Som een vijftal toestellen op die hun elektrische energie halen uit het stroomnet en waarmee je dagelijks in contact komt.

Fig. 6.24 Hoogspanningslijnen transporteren elektrische energie op grote afstanden.

• • • • •

Thema 6: energievormen en energieomzettingen

137

Omdat elektrische energie heel belangrijk is in ons dagelijks leven, is er een uitgebreid stroomnet voorzien.

Als er een defect is, kan dat vrij snel opgevangen worden.

KEUZE

Op drac h t 11 Welke energieomzettingen vinden plaats in een klassieke stoomcentrale? Maak gebruik van Fig. 6.25, de schematische voorstelling van een klassieke stoomcentrale.

Kies uit: chemische energie – kinetische energie – stralingsenergie – thermische energie – elektrische energie.

stoomturbine

net generator

stoomketel

stoom turbine

generator koeltoren

warmtewisselaar water pomp brandstof

waterloop koeltorens

lucht

Fig. 6.25 Klassieke stoomcentrale (schematisch)

energieomzettingen in klassieke stoomcentrale

omschrijving

Fossiele brandstof (aardgas, steenkool, aardolie) wordt verbrand.

Hete stoom doet turbines draaien.

De energie van de draaiende turbines wordt overgebracht naar generatoren.

In een klassieke stoomcentrale wordt chemische energie uit een brandstof (steenkool, gas, aardolie …) omgezet naar thermische energie. Die thermische energie is nodig om een grote hoeveelheid water in een stoomketel te verwarmen tot hete stoom.

De hete stoom wordt door grote turbines gestuurd. Een turbine heeft een as waarop schoepen zitten. De as begint te draaien door de stoom, waardoor kinetische energie ontstaat. De kinetische energie wordt overgebracht naar de generatoren waarin elektriciteit wordt opgewekt. Een generator is eigenlijk een grote fietsdynamo.

138

KEUZE

Op dr ac h t 12 Om elektriciteit te produceren hoef je niet altijd fossiele brandstoffen te gebruiken, het kan ook met andere energiebronnen. Bekijk de onderstaande voorbeelden en kruis het juiste antwoord aan.

Productie van elektriciteit

Welke energiebron wordt gebruikt?

Welke energieomzetting vindt er plaats?

o de zon o wind o water o lucht

o kinetische energie o chemische energie o stralingsenergie o thermische energie

elektrische energie elektrische energie elektrische energie elektrische energie

o de zon o wind o water o lucht

o kinetische energie o chemische energie o stralingsenergie o thermische energie

elektrische energie elektrische energie elektrische energie elektrische energie

Fig. 6.26 Windturbinepark in zee

Fig. 6.27 Een zonnepaneel groepeert reeksen zonnecellen.

• Elektriciteitscentrales produceren elektrische energie voor vele verbruikers. • Energieomzettingen in een klassieke stoomcentrale: thermische energie kinetische energie chemische energie elektrische energie • Elektrische energie kan ook geproduceerd worden uit andere energiebronnen: kinetische energie van wind, stralingsenergie van de zon ...

Thema 6: energievormen en energieomzettingen

139

EXTRA

Toepassing 11 Welke energieomzettingen vinden plaats in een kerncentrale die gebruikmaakt van kernenergie? Noteer de passende energievormen.

net betonnen beschermingsmantel

stoom reactorvat turbine

stoomgenerator

generator koeltoren

warmtewisselaar waterloop

water water

uraniumstaven pomp

pomp

Fig. 6.28 Kerncentrale (schematisch)

elektrische energie.

EXTRA

Zoek op 2 a Bij heel wat energieomzettingen komt restwarmte vrij. Wat is restwarmte?

b Noteer een drietal voorbeelden van energieomzettingen in het dagelijks leven waarbij restwarmte vrijkomt.

• • •

Beheers je de inhoud van dit thema? Toets het met de oefeningen op het onlineleerplatform.

140

Thema 6 - Samenvatting 1

Energie, energiebronnen en energievormen • Energie is een grootheid die uitdrukt hoe groot de mogelijkheid is om arbeid te verrichten. grootheid

symbool

eenheden

symbool

verband tussen de eenheden

energie

E

joule kilojoule

J kJ

1 kJ = 1000 J Fig. 6.29 Olie uit de grond pompen met energie

• Een energiebron is datgene wat energie kan leveren: eindige en duurzame energiebronnen.

• Energie kan in verschillende vormen voorkomen: stralingsenergie, kinetische energie, elektrische energie, thermische energie, chemische energie …

2 Energieomzettingen • De ene energievorm wordt omgezet in een of meerdere energievormen.

• Voorbeeld:

chemische energie in kaarsvet

stralingsenergie + thermische energie

• Energie kan opgeslagen worden als potentiële energie met de mogelijkheid om naar een andere energievorm omgezet te worden.

• Bij verbrandingen vindt er een chemische reactie plaats tussen een brandstof en zuurstofgas. Daardoor ontstaat er een energieomzetting.

Bij volledige verbrandingen is er voldoende zuurstofgas om de brandstof om te zetten. Er is hier geen roetvorming.

Bij onvolledige verbrandingen is er te weinig zuurstofgas om de brandstof om te zetten. Er is hier wel roetvorming.

3

Fig. 6.30 Energieomzetting in een brandende kaars

Energieomzettingen bij machines • Machines zetten energie om in kinetische energie (rotatieenergie).

• Voorbeelden: kinetische energie.

– molens: kinetische energie – verbrandingsmotoren: chemische energie kinetische energie.

– elektrische motoren: elektrische energie kinetische energie.

Fig. 6.31 Draaiende boormachine

Thema 6: energievormen en energieomzettingen

141

4

Energieomzettingen in verschillende technische toepassingen

4.1

Elektrische energie geleverd door batterijen • Energieomzetting bij het ontladen van een batterij: chemische energie (stoffen van batterij) elektrische energie (elektrische stroom).

• Energieomzetting bij het opladen van een batterij: elektrische energie (stroomnet) chemische energie (stoffen van batterij).

4.2

Elektrische energie geleverd door het net

Fig. 6.32 Opladen van batterijen

• Elektriciteitscentrales produceren elektrische energie voor vele verbruikers.

Energieomzettingen: Chemische energie of kernenergie thermische energie kinetische energie elektrische energie • Elektrische energie kan ook geproduceerd worden uit andere energiebronnen: kinetische energie van wind, stralingsenergie van de zon ...

Fig. 6.33 Kerncentrale

142