Pietro Cascella

Pietro Cordelia Cascella von den & Steinen

Gedreven door de

beeldhouwkunst MU SEUM BEELDEN A A N Z EE

2 Pietro Cascella en Cordelia von den Steinen samen in het atelier, 1997

3

4 Cordelia von den Steinen, Il grande Registro (De grote registrator), terracotta, 2002

5

Mevrouw Cellini bestaat niet

De moderne Nederlandse beeldhouwkunst kent niet alleen een groot aantal heldinnen – denk aan Sara de Swart, Loes Beijerman, Charlotte van Pallandt, Theresia van der Pant, Fioen Blaisse, Maja van Hall, Eja Siepman van den Berg – maar ook de nodige beeldhouwersechtparen: Bertus en Ton Sondaar, Han en Liesbeth Wezelaar, Jan en Irmgard Meefout, Geurt en Sjuwke Brinkgreve, Henk en Lidwien Zweerus, Wessel Couzijn en Pearl Perlmuter, Tajiri en Ferdi, Paul Grégoire en Jet Schepp, Eric Claus en Heleen Levano, Thom Puckey en Elizabeth Stienstra, Heringa & Van Kalsbeek, enz. Dat een compleet beeldhouwersechtpaar tegelijk in een museum exposeert, is tamelijk uniek maar in het geval van Pietro Cascella en Cordelia von den Steinen onomstreden. Ondanks hun nauwe en langdurige band zijn beider oeuvres geheel autonoom ontwikkeld en zeer verscheiden van karakter.

Cascella is de man van steen, de monumentale denker, de bouwer. Zijn werk refereert aan de préklassieke oudheid, aan de stapelingen van Egypte en Mycene maar tegelijkertijd is het verwant met de architectonische sculptuur van tijdgenoten als de Oostenrijker Fritz Wotruba en de

In de westerse kunstgeschiedschrijving speelt de vrouwe-

Nederlander Leo de Vries. Met Von den Steinen daar-

lijke kunstenaar een uiterst bescheiden rol. Ze waren er

entegen betreed je de intimiteit en het mysterie van de

niet of nauwelijks, of ze werden gewoon veronachtzaamd

piramide of de grafkamer van een Etruskische necropolis.

door de auteurs. Van het bestaan van vrouwelijke beeld-

Evenals haar oudere, Italiaanse collega Giacomo Manzù

houwers is vrijwel niets bekend totdat in de tweede helft

weet zij alledaagse voorwerpen op illustere wijze te su-

van de negentiende eeuw ook vrouwen tot de academie-

blimeren. Wat het beeldhouwersechtpaar Cascella - Von

klassen werden toegelaten en afstudeerden als beeldhou-

den Steinen verbindt, is het weergaloze ambacht van hun

wer. Nog zeldzamer is het fenomeen van het beeldhouwer-

sculpturale installaties – gehouwen of gemodelleerd - en

sechtpaar dat zich pas vanaf het midden van de 20e eeuw

de onnavolgbare wijze waarop zij deze bezieling hebben

aftekent. Een van de eerste vrouwelijke beeldhouwers

gegeven. Het waren beeldhouwer Francien Valk en haar

die wij kennen is de Franse dierkunstenaar Rosa Bonheur

niet-beeldhouwende echtgenoot Isaäc Kalisvaart die mij in

(1822 – 1899) die met Sarah Bernardt en George Sand

juni 2018 naar het Castello della Verrucola in de heuvels

de voorhoede heeft gevormd van het Franse feminisme.

van Fivizzano leidden alwaar Cordelia von den Steinen mij

Bonheur had een bloedhekel aan mannen en de enige die

de ogen opende voor de magische wereld die zij daar met haar echtgenoot heeft gecreëerd. Ik dank hen alle drie van

zij wel kon waarderen, waren de stieren die voor haar model stonden. Door Bonheurs dagelijkse omgang met vee

harte voor die introductie die nu, precies drie jaar later,

Pietro Cascella in het atelier, 2006

Cordelia von den Steinen in het aterlier, 1972

iets dat bij wet nog tot 2013 verboden was voor de Franse

niet zelden met kunstzinnige vrouwen getrouwd maar die

soms aarzelend in de acceptatie van vrouwelijke collega’s.

Beelden aan Zee zijn heropening na zes maanden corona-

vrouw. Een andere bekende vrouwelijke beeldhouwer die

hielden het dan meestal bij het penseel of het weefgetouw,

Zelfs binnen vooruitstrevende bewegingen als Cobra en de

sluiting feestelijk viert.

wel degelijk met een beeldhouwer had willen trouwen,

althans voor zover het huishouden dat toeliet want ook

Groep A’dam werden vrouwelijke geestverwanten als Lotti

was de tragische Camille Claudel die haar hunker naar

in het kunstenaarsgezin was de taakverdeling nog lang

van der Gaag en Pearl Perlmuter bewust buiten de boot

Jan Teeuwisse

Rodin moest bekopen met waanzin. Beeldhouwers waren

behoorlijk traditioneel. Mannelijke beeldhouwers waren

gehouden.

Amsterdam 30 mei 2021

heeft geleid tot een prachtige tentoonstelling waarmee

was het haar overigens toegestaan een broek te dragen,

6

7

26 Pietro Cascella, La Grande Madre Terra (De grote moeder aarde), marmer, 2008

27 Pietro Cascella, zonder titel, travertijn, 2007

28 Pietro Cascella, Nave mitica (mytisch schip), travertijn, 2002

29 Pietro Cascella, Porta dei Vestini (Ossenpoort), marmer, 2000

Pietro Cascella, Porta del Leone, travertijn, 2000

30 Pietro Cascella, Porta del Labirinto (Labyrintpoort), marmer, 2000

31 Pietro Cascella, Porta del Leone, travertijn, 2000

32

33

Pietro Cascella, Bozetto per una fontana

Pietro Cascella, Porta del Labirinto

(schets voor een fontein), marmer, 2002

(Labyrintpoort), marmer, 2000

48 Cordelia von den Steinen, Het kabinet, terracotta, 2020-21. Rechts: detail

49

Cordelia von den Steinen, Il passagio

Cordelia von den Steinen, La Vestizione

(De doorgang), terracotta, 2014-15

50

(De jurk), terracotta, 2006

51

52 Cordelia von den Steinen, Il passagio (De doorgang), terracotta, 2014-15

53

54 Cordelia von den Steinen, Il grande Registro (De grote registrator), terracotta, 2002

55