GESCHENK VOOR GEMEENTE GEERTRUIDENBERG Pagina
5
HULDIGING JEUGDIGE SPORTKAMPIOENEN
Elke zondag open
BE-READY NIEUWS
van 12.00 tot 17.00 uur
De Langstraat Pagina
17
Pagina
praxis raamsdonksveer
27
Bliek 25, 0162-570770
Weekblad
53E JAARGANG - WEEK 51 Donderdag 18 december 2014
Oudheidkundige Kring 'Geertruydenberghe' behartigt al 40 jaar het verleden
logisch erfgoed en verplicht bij opgravingen professionele organisaties in te schakelen. Wel kan onze werkgroep hierbij hand- en spandiensten verrichten. Dat is toch een stuk anders dan vroeger. In de Bierstraat zijn we een heel jaar bezig geweest en zelfs in de vrieskou gingen we door. Dergelijke activiteiten zorgden voor een geweldige saamhorigheid.”
Het
gemeentenieuws in uw weekblad
LEZINGEN, DE DONGEBODE EN DE TOEKOMST
Voorzitter Jan van Gils
GEERTRUIDENBERG – De 'Oudheidkundige Kring' is op 12 november 1974 opgericht, met als doel in het Dongemondgebied de heemkunde en de geschiedenis in zijn totaliteit te behartigen. Op een vaak spraakmakende manier houden ze het verleden, vanaf de steentijd tot gisteren, in de gehele (!) gemeente levend. De Oudheidkundige Kring heeft aan de basis gestaan van museum De Roos en de stadswandelingen werden geprofessionaliseerd. De vereniging speelde niet alleen in Geertruidenberg een positieve rol, maar ook bij onder andere de restauratie van de Lambertuskerk in Raamsdonk en Fort Lunette in Raamsdonksveer.
eerste verdieping werden de bestuursvergaderingen gehouden. In 1989 werd c.c. De Schattelijn geopend en in 1997 kreeg de Oudheidkundige Kring met de bij het pand behorende officierswoning een eigen onderkomen; met dank aan toenmalig wethouder Ery Kooi. In die historische omgeving heb ik een afspraak met voorzitter Jan van Gils.
door Jan Hoek
PROFESSIONELE AMATEURARCHEOLOGEN
In 1993 schreef het bestuur met succes een brief aan de Tweede Kamer waarin ze er op aandrong dat de naam van de nieuwe fusiegemeente Geertruidenberg zou zijn, genoemd naar Hollands oudste stad. Dordrecht bestrijdt dat overigens geheel ten onrechte al jaren. Het was daarom best bijzonder dat de Bergse 'oudheidkundigen' voor de viering van het 40-jarig bestaan eind oktober juist naar die historische stad gingen. Per boot voeren 87 leden en introducés naar Dordrecht. Onderweg genoten de aanwezigen aan boord van een powerpoint-presentatie, waarbij duidelijk werd dat het bestuur en de vele vrijwilligers de afgelopen 40 jaar niet bepaald hebben stilgezeten. Tijdens de feestelijke boottocht naar Dordrecht overhandigde voorzitter Jan van Gils oorkondes aan Cor Heesters, Joop Heesters en Bas Zijlmans vanwege het feit dat zij 40 jaar lid zijn van de Oudheidkundige Kring 'Geertruydenberghe'. Zij maakten deel uit van een club die regelmatig bijeenkwam in café Wietmarschen om vooral over de geschiedenis van hun leefomgeving te praten. Aan de stamtafel van het café aan de Markt (nu Huis ten Bos) ontstond in 1974 het idee een vereniging op te richten die zich moest gaan bezighouden met verschillende aspecten die tot het begrip heemkunde behoren zoals de plaatselijke geschiedenis, het volksleven, landschap en milieu. Er werd een bijeenkomst uitgeschreven die in De Zalmstreek plaatsvond. Zestien leden meldden zich aan en er werd een bestuur gekozen. Koos van der Houwen werd voorzitter en bleef dat zeven jaar doen. De andere bestuursleden waren Bas Zijlmans (secretaris), Michel Sandbergen (penningmeester) en de leden Cor Heesters en C. Langenberg. De contributie werd vastgesteld op 30 gulden per jaar. De naam heemkundekring vonden de leden wat te gewoontjes; oudheidkundige kring werd chiquer
gevonden waaruit je zou kunnen opmaken dat het een elitair gezelschap betrof. En eerlijk gezegd gedroegen ze zich toen ook zo, wellicht gevoed door het feit dat de vereniging al op 17 oktober 1975 door koningin Juliana koninklijk goedgekeurd werd. De eerste jaren leidde de vereniging een zwervend bestaan en men vergaderde o.a. in De Veste, De Zalmstreek, Stadsherberg Mauritshof en het Weeshuis. Bij de opening van museum De Roos in 1981, toen nog Stedelijke Oudheidkamer, kon de vereniging gebruik maken van de zolder om de archeologische vondsten op te slaan en te verwerken. Op de
Opgravingen Bierstraat 1991/92
Jan van Gils kwam 27 jaar geleden in de gemeente wonen. Geïnteresseerd in geschiedenis ging hij al snel naar een lezing van de Oudheidkundige Kring; hij werd diezelfde avond nog lid. Na twee jaar was hij bestuurslid, waarvan de laatste vijftien jaar als voorzitter. Hij volgde in die functie Bas Zijlmans op die de voorzittershamer vijftien jaar in handen had. “In het begin was ik betrokken bij de opgraving in de Koestraat, waar het Prinsenhof, het voormalige stadspaleis van Willem van Oranje, werd blootgelegd. Waar anderen aan het
graven waren, liep ik met papieren rond. Bas Zijlmans benaderde me toen voor een bestuursfunctie en later werd ik dus zijn opvolger als voorzitter”, begint Van Gils zijn verhaal. Hij is voorzitter van een vereniging met ca. 200 leden waarvan er zo'n 25 actief zijn voor de Oudheidkundige Kring. Van Gils vertelt verder: “Als vereniging hadden we een goede reputatie opgebouwd over uitstekende amateurarcheologen te beschikken waardoor we, weliswaar onder toezicht van professionele archeologen, zelfstandig opgravingen mochten doen. De eerste echte opgraving vond plaats in 1976 aan de Brandweg; een aantal leden vormden onder leiding van Bas Zijlmans de archeologische werkgroep en die legden toen een oude hofstede bloot. Zijlmans is overigens voor de kring altijd van onschatbare waarde geweest. Tussen 1976 en 2005 verrichtte de werkgroep verder opgravingen in de Havendijkstraat, Venestraat, Bierstraat, Papestraat, het Wilhelminaplein, in de tuin van museum De Roos, de kelders aan de markt en bij de Lambertuskerk in Raamsdonk. Bijzonder was de opgraving in de tuin van het museum, waar een kelder werd vonden. WSG besloot op korte termijn het museum twee keer zo groot te maken door de kelder van een verdieping te voorzien en bij het bestaande gebouw te trekken. In 2001 startte de werkgroep een tweede archeologisch onderzoek bij het Prinsenhof. Werkgroep-lid Jozef Mekke stuitte daarbij met zijn detector op metalen resten die een zwaard bleken te vormen; het bleek een uiterst zeldzaam toernooizwaard van omstreeks 1300 te zijn, dat tegenwoordig prachtig gerestaureerd in een eigen vitrine een prominente plaats in museum De Roos inneemt. De opgravingen hebben de geschiedenis van de stad absoluut veranderd; door de opgravingen kennen we nu locaties en omvang van verdwenen gebouwen, hetgeen een heel andere kijk geeft op wat zich vroeger in de vestingstad heeft afgespeeld.” Sinds 2005 hebben de leden geen zelfstandige opgravingen meer verricht. Van Gils legt uit: “Dat heeft te maken met recessie en nieuwe wetgeving. Er wordt nauwelijks meer gebouwd zodat grootschalige bodemverstoring en daardoor de noodzaak tot archeologisch onderzoek niet meer aan de orde zijn. Verder zijn gemeenten, in het kader van het 'Verdrag van Malta' zelf verantwoordelijk voor hun archeo-
profiteer nu nog
van uw
zorgverzekering volgend jaar is
alles anders (minder)
het Anker 2-4 Raamsdonksveer ) 0162-514898 www.lorgnet.nl
P
gratis
het•hoge•veer
ook voor zorg•aan•huis 0162-513450 www.hogeveer.nl
Broek. Hoewel ook bij de Oudheidkundige Kring 'Geertruydenberghe' de vergrijzing toeslaat, ziet voorzitter Jan van Gils de toekomst positief tegemoet. “Je merkt dat mensen pas als ze ouder worden, interesse krijgen in de geschiedenis van hun eigen woonomgeving. We moeten er dus hard aan blijven werken ook jongeren te enthousiasmeren voor de plaatselijke geschiedenis. We kunnen vaststellen dat we een bloeiende vereniging zijn met een diversiteit aan activiteiten, waaraan veel leden en belangstellenden plezier aan beleven.”
Lissenveld 16 - Raamsdonksveer - Tel.: 0162-520580
t/m 31 DECEMBER
KKI IJJK K
Excursie naar Hoogstraten 1985
In het begin kende de Oudheidkundige Kring twee soorten bijeenkomsten. De ene was besloten en alleen toegankelijk voor leden waarbij wetenswaardigheden werden uitgewisseld, vondsten en collecties (privéverzamelingen zoals oude strijkijzers) werden getoond en lezingen werden gegeven. De andere was openbaar en bestond uit lezingen. In 1986 bleek de belangstelling voor de besloten bijeenkomsten zodanig afgenomen te zijn dat het bestuur besloot deze niet meer te houden. “Als bestuur zien we het als taak om de beoefening van de geschiedenis, lokaal en ook in breder verband, uit te dragen door middel van lezingen die voor iedereen gratis toegankelijk zijn. Natuurlijk hopen we dat bezoekers na een lezing lid worden. In de loop der tijd zijn ruim 250 lezingen gehouden die door in totaal zo'n 11.500 belangstellenden werden bijgewoond. De lezingen vinden nu in de theaterzaal van De Schattelijn plaats. Tegenwoordig worden lezingen verlevendigd door afbeeldingen die via een beamer getoond worden. In het begin gebeurde dat met behulp van dia's. Ik herinner me nog een lezing waarbij vlak voor de lezing de presentator de slede met dia's liet vallen; de betreffende lezing begon aanmerkelijk later”, aldus een grijnzende voorzitter. Een belangrijke activiteit is altijd het uitgeven van bladen en boeken geweest. Daarnaast geeft de Kring een kwartaalblad uit met de ietwat oubollige naam 'De Dongebode', genoemd naar een ooit huis-aan-huis verspreide streekkrant. Verder werd een Canon gelanceerd en eind november werd 'Geertruidenberg op de kaart' in gebruik genomen. Het huidige bestuur bestaat naast voorzitter Jan van Gils uit secretaris Chris van den Heijkant, penningmeester Ronald Ahrens en de leden Cock Vrijenhoek, John Francois en Hans van den
Optiek
Opticiën & Audiciën
Markt 50 Geertruidenberg 0162-570360 www.kijkoptiek.nl
Geven wij u bij aanschaf van een nieuwe BRIL 1 Brillen-Glas KADO
Altijd een gelijkwaardig brillenglas, niet geldig op andere aanbieding
*** Wij declareren direct bij uw zorgverzekeraar ***