GOIRLES BELANG - WOENSDAG 26 SEPTEMBER 2018
PAGINA 25
JAN VAN BESOUW CULTUUR COURANT
VRIJWILLIGERS ZONNEBLOEM IN HET ZONNETJE GEZET
JEU DE BOULES RIEL
DERDE WERELD ROMMELMARKT MILL HILL COLLEGE
ä Pagina 25 - 40
ä Pagina 4
ä Pagina 9
ä Pagina 17
cultuur courant
Goirles Belang
Jaargang 63 - Week 39 woensdag 26 september 2018
Uitgave van Uitgeverij Em. de Jong in samenwerking met Adviesbureau Fons Smits. Weekblad voor de gemeente Goirle. Gesponsorde advertentie
FEEST IN WOON- EN ZORGCENTRUM DE GULDENAKKER
Dewi (12 jaar) overhandigt haar oma de robotkat Afgelopen zaterdagmiddag om 14.00 uur was het feest in de Huiskamer van het Woon- en Zorgcentrum De Guldenakker aan de Wittendijk. Dewi van 12, ging samen met haar broer Thomas en zusje Yenthe en vergezeld door hun moeder Monique Kuijten, op bezoek bij hun oma en moeder Mevrouw Ria Paenen. Zij hadden taart en bloemen bij en natuurlijk hun Robot-kat in een mooie mand, die ze de naam ’Saar’ hebben gegeven.
s Oma Ria Paenen krijgt de robotkat van haar drie kleinkinderen, Dewi, Thomas en Yenthe. Foto Adviesbureau Fons Smits
LEZING GOLSE GENEN DOOR TOON VAN GESTEL
Over stambomen, DNA en Goirlenaren DNA, chromosomen en haplogroepen. Termen die de laatste jaren steeds vaker aandacht krijgen in de media en ook zeer bruikbaar zijn bij stamboomonderzoek. Voormalig biologieleraar Toon van Gestel (76 jaar) gaf op dinsdag 18 september een heus college in Woonzorgcentrum Guldenakker in Goirle. In de jaren 60 studeerde hij biologie waarbij erfelijkheid zijn hoofdvak was. Als stamboomonderzoeker verbonden aan de Nederlandse Genealogische Vereniging geeft hij lezingen door het hele land. Hij werkte mee aan het project ‘Zonen van Adam in Nederland’ en schreef mee aan het boek daarover. DOOR LAURA REMIJSEN HOE HET ALLEMAAL BEGON DNA is vandaag de dag eigenlijk ontzettend hot en hip. Het gaat over u, over mij, over ons allemaal. Niet alleen over welke kleur ogen u van uw moeder heeft? Het gaat veel verder. We gaan terug naar die ene dag, en daar was hij dan: die beroemde oerknal die ons alle windrichtingen in blies. Eigenlijk begon het allemaal in de ‘oersoep’, mijn favoriete term om ons ontstaan te omschrijven. Natuurlijk is een en ander discutabel, maar geleerden lijken het er grotendeels over eens te zijn dat wij stukken eenvoudiger begonnen dan we nu zijn. En ook dat het zo’n 4 miljard jaren geleden was dat wij als eencelligen vrolijk rondzwommen in de oersoep, pruttelend in die warme ketel. Jazeker, uw voorgeslacht was daar ook bij. Simpelweg gezegd begon zo ons leven op de aardbol. Deze zag er overigens nog stukken anders uit, alle werelddelen waren nog één compacte klomp die later uiteen dreven. Geen zorgen, dit ging zeer geleidelijk. Het was zeker niet zo dat van de een op de andere dag een stukje werelddeel afbrak en mensen hun geliefden weg zagen dobberen. Mensen waren er namelijk nog niet. Dit uiteengaan van de continenten begon zo’n 250 miljoen jaren geleden, terwijl de voor zover bekende oudste menssoort ‘slechts’ ruim 4 miljoen jaar oud is. Het zal u zeer zeker ook bekend zijn dat wij op den duur van
eencellig naar meercellig evolueerden, op het land kropen en uiteindelijk doorgroeiden naar wie wij nu zijn. DNA, HOE ZIT DAT NOU? Terug naar het DNA, ofwel voor de liefhebbers Desoxyribonucleïnezuur, dat de drager is van alle informatie die ons kenmerkt. DNA zit eigenlijk als een klosje rond een eiwit gewikkeld. Toon demonstreert ons hoe DNA er ongeveer uitziet door daadwerkelijk een klosje met garen te
omwikkelen. Een gen is dan weer een stukje van dat DNA. In elk gen staat met een code een kenmerk beschreven, dus welke haarkleur je krijgt of hoe groot je kunt worden. Wanneer een vader en moeder simpel gezegd ‘een kindje maken’ smelten eicel en zaadcel samen tot één kiemcel. In deze cel liggen alle erfelijke kenmerken van het kindje al vastgelegd. De natuur heeft het zo bedacht dat dat daarbij de nakomeling van beide ouders de helft van het DNA erft. Niet alleen zijn bij het kind kenmerken van de ouders zichtbaar, ook zie je vaak typische trekken van een zusje, een tante of een grootouder. DNA neemt ook twijfels weg. Wil je zeker weten of je vader wel je vader is, een DNA test toont met zekerheid aan of hij de vader is.
s Toon van Gestel tijdens de presentatie
MIGRATIE UIT AFRIKA Uit onderzoek is gebleken dat de eerste ‘moderne mens’ is ontstaan in Afrika. Met een aantal van twintigduizend mensen, of misschien wel vijftigduizend, was het nog stukken rustiger. Toch vond men het zo’n 60.000 jaar geleden tijd om de rest van de aardbol eens te gaan verkennen. Een grote migratie ging van start waarbij allereerst naar Europa en Azië werd gereisd. Zo reisde men van Iran naar Siberië. Hoewel de Neanderthalers via Gibraltar kwamen, zijn onze voorouders exact dezelfde als die van de andere niet-Afrikaanse wereldbewoners. Dat was de conclusie uit een wereldwijd onderzoek naar de overeenkomsten en verschillen in het kleine deel van het DNA dat elke moeder aan al haar kinderen doorgeeft (het zogenaamde mtDNA). Dit werd al in 1987 gepubliceerd. Toon leert ons dat er geen rassen bestaan, wel populaties of bevolkingen. Ook de term ‘gemengd bloed’ is onwaar. Toon: “Niet het bloed erft, maar DNA.” Overigens is dan wel weer bewezen dat het DNA van Europeanen en Aziaten duidelijke verschillen heeft. HAPLOGROEPEN IN DE FAMILIE VAN TOON Toon legt uit wat haplogroepen zijn. Haplos is Grieks en betekent ‘ enkel’ . Aan de hand van het DNA wordt een indeling gemaakt in mannelijke en vrouwelijke haplogroepen, deze worden weer ingedeeld in haplotypes. Ieder haplotype krijgt een bepaalde code. Zo ontdekte Toon zijn haplogroep. Hij heeft dezelfde als zijn vader, zijn 5 ooms en zijn grootvader, zoals dat voor alle mannen geldt. Door je haplogroep te kennen kun je dus ook meer te weten komen over je voorouders. Tevens is deze kennis van groot belang geweest om meer te weten te komen over de
Dewi heeft afgelopen zomer op school een spreekbeurt gehouden over de ziekte Alzheimer. Haar oma heeft deze ziekte, zo vertelt Dewi ons, en dat vinden haar kleinkinderen heel erg. ‘Ze weet mijn naam niet meer maar ze lacht altijd zo blij, als ze ons ziet en samen zingen we ook vaak liedjes. Dewi verzamelde alle informatie over dit onderwerp Alzheimer en kwam per ongeluk, een robotkat tegen. Dat leek me een mooi diertje om aan mijn oma cadeau te doen. Deze kat kan nl reageren, spinnen en miauwen als een echte kat. Een ideaal gezelschapsdier voor oudere, zieke mensen. En zo’n kat hadden ze niet in woonzorgcentrum de Guldenakker waar mijn oma woont. Maar ik zag ook dat hij een hele hoop geld kostte. Maar liefst 238 euro. Samen met mijn broertje Tho-
Kinderen laten meedoen!
Word nu donateur!
06-14113496 NL 37 RABO 0166803111 www.leergeld-goirle-riel.nl
mas en mijn zusje Yenthe ben ik geld in gaan zamelen om deze robot-kat cadeau te kunnen doen aan het woonzorgcentrum.’ Ook hebben ze een aantal weken op zaterdag, een heleboel lege flessen ingezameld. Toen ze het benodigde bedrag bij elkaar hadden, hebben ze de robotkat gekocht en afgelopen zaterdag gingen ze hem feestelijk naar hun oma brengen. Haar oma was erg blij met het cadeau. Ook een aantal andere bewoners, die deze ziekte hebben, mochten de kat even knuffelen en vasthouden. Dewi en haar broertje en zusje gaan nog verder met hun acties om geld in te zamelen en ze hopen zo, nog meer robotkatten te kunnen aanschaffen voor andere mensen in instellingen die de ziekte Alzheimer ook hebben en ze dan, met deze robotkat te verrassen. De actie is ook via facebook kenbaar gemaakt en zo krijgt de ziekte Alzheimer extra aandacht. Namens de bewoners, BEDANKT Dewi, Thomas en Yenthe
s v.l.n.r. Yenthe, Thomas en Dewi. Foto Adviesburerau Fons Smits afstammingsgeschiedenis van de mens. Zo kan uiteindelijk een complete stamboom worden opgesteld die van toepassing is op de gehele mensheid. Terug naar Goirle en de familie van Toon. Toon toont een foto van zijn grootmoeder en haar zussen, stuk voor stuk lange en slanke dames. Hoewel hij hetzelfde DNA van de vrouwelijke
haplogroep heeft, heeft Toon overduidelijk niet de lengte van zijn voormoeders geërfd. Dat kennis van DNA in stamboomonderzoek zeer waardevol is blijkt wel. “Er zijn wel twintig familie’s van Gestel”, vertelt Toon. “Hierbij verschilt ook nog eens de schrijfwijze en hoe het uitgevervolg op pagina 3
De meest verse groenten en het sappigste fruit vindt u bij de Braacken. U bent VOORDELIG uit! OPENINGSTIJDEN: ma t/m vr 09.00 - 18.00 | za 09.00 - 16.30 Turnhoutsebaan 15, 5051 DZ Goirle, Tel. 013 - 534 21 15, www.debraacken.nl