DOCTOR KEYZER OMVAT ZEVEN LUXE WONINGEN IN LOMMERRIJKE OMGEVING ää Pagina 5
EXTRA RUIMTE VOOR DE HOBBYSOOS ää Pagina 3
Jaargang 62 - Week 32 woensdag 10 augustus 2016
STICHTING TESS 10 JAAR
PIEF PAF! ’T ROOKT TUSSEN DE KRAMEN
ää Pagina 7
ää Pagina 13
goirles belang Uitgave van Uitgeverij Em. de Jong in samenwerking met Adviesbureau Fons Smits. Weekblad voor Goirle, Riel, Tilburg-zuid.
HERDENKING OP MAANDAG 15 AUGUSTUS OM 12.00 UUR OP GORP EN ROOVERT
Jaarlijkse herdenking fusillade gijzelaars 15 augustus 1942 Dit jaar vindt voor de 72ste keer de herdenking plaats van de fusillade van 5 gijzelaars, die op 15 augustus 1942 hun leven lieten in de bossen van Gorp en Roovert, destijds gemeente Goirle en nu gemeente Hilvarenbeek. Vanaf 15 augustus 1945 vindt deze herdenking jaarlijks plaats. Om 12.00 uur is op de plaats, waar deze onschuldige Nederlanders werden neergeschoten, een korte en stille herdenking. De herdenking wordt georganiseerd door de Stichting Gijzelaars Beekvliet en Haaren, in samenwerking met de gemeenten Goirle (en Haaren, Hilvarenbeek en St. Michielsgestel) en de Goirlese heemkundige kring “De Vyer Heertganghen”. Voorafgaand aan de herdenking in de bossen vindt in de Heemschuur op het Heemerf aan de Nieuwe Rielseweg in Goirle een bijeenkomst plaats voor genodigden. Na afloop van de herdenking komen deze genodigden ook weer in de Heemschuur samen. In de vroege ochtend van 15 augustus 1942 werden 5 gijzelaars, Christoffel Bennekers, Alexander Baron Schimmelpenninck van der Oije, Robert Baelde, Willem Ruijs en Otto Ernst Gelder, graaf van Limburg Stirum, vanuit hun gevangenis in St. Michielsgestel en Haaren naar de bossen van Gorp en Roovert, tussen Goirle en de Belgische grens vervoert. Zij waren, samen met vele andere vooraanstaande Nederlands, door de Duitse bezetters gegijzeld en werden met het dreigement van een executie gebruikt om het verzet te laten stoppen met sabotagedaden. Toen op 7 augustus toch een aanslag werd gepleegd op een Duitse verloftrein, door het spoor bij Rotterdam op te blazen, werd dit dreigement werkelijkheid. Omstreeks 4 uur in de ochtend arriveerde een Duits peloton soldaten met de gijzelaars in de bossen ten zuiden van Goirle.
Voor de ogen van de onschuldige slachtoffers werd een kuil gegraven, waarna zij ieder aan een paal werden gebonden. Op de vraag of zij geblinddoekt wilden worden, antwoordde slechts één van hen bevestigend. Ook werd gevraagd of ze nog een laatste wens hadden. Robert Baelde uit Rotterdam vroeg om zijn moeder in kennis te stellen van zijn dood. Vlak voordat het commando ‘vuur’ aan het 20 koppige executiepeloton werd gegeven, klonk het uit één mond: “Leve het vaderland, leve de koningin”. In de landelijke ochtendbladen plaatste de Höhere SS und Polizeiführer Nord West deze bekendmaking: ”Aangezien ondanks de uiterst dringende uitnoodiging van den Wehrmachtsbefehlhaber General der Flieger Christiansen de daders van den springstofaanslag in Rotterdam te laf zijn geweest om zich aan
ss De graven van Graaf Van Limburg Stirum en van Baron Schimmelpenninck van de Oije.
Donateur worden ? 06- 14113496
NL37RABO0166803111 www.leergeld-goirle-riel.nl
Edger Mabo exclusieve damesmode
50% tot 70% KORTING
op de zomercollectie
Van 9-13 augustus geopend van 11.00- 16.00 u.
Tilburgseweg 8
ss De fusilladeplaats met herdenkingsteen.
Foto’s in opdracht van Goirles Belang gemaakt, zijn van:
te melden, zijn de volgende gijzelaars aangepakt en hedenmorgen doodgeschoten: - Mr. Robert Baelde, maatschappelijk werker, *22 juli 1907, woonplaats Rotterdam. - Willem Ruijs. directeur Rotterdamsche Lloyd, *25 augustus 1894, woonde in Rotterdam. - Otto Ernst Gelder, Graaf van Limburg Stirum, substituut officier van Justitie, geboren 13 april 1893, woonplaats Velp. - Christoffel Bennekers, hoofdinspecteur van politie, *28 mei 1894, woonplaats Rotterdam. - Alexander, Baron Schimmelpenninck van der Oije, landeigenaar, *21 december 1913, woonplaats Schuddebeurs. De ’Polizeiführer’ had niet eens de moeite genomen om de namen van de slachtoffers correct te vermelden. Evenmin noemde hij de plaats van de executie. Niemand kon immers iets hebben gehoord of gezien - zo dacht hij. Een misrekening. Frans van Rooyen, destijds kelner in hotel ”Victoria” in Tilburg, vernam van in het hotel ingekwartierde Duitse officieren dat in Goirle vijf Nederlanders waren gefusilleerd. En er was een ooggetuige. Marinus van Heerebeek, jachtopziener en onbezoldigd rijksveldwachter in dienst van de firma Van Puijenbroek, hoorde in de vroege ochtend van 15e
augustus de geweerschoten. Hij ging op onderzoek uit en constateerde de aanwezigheid van een groot aantal Duitse soldaten, in de buurt van de geheime benzine-opslagplaats van de firma Van Puijenbroek. Vijf houten palen stonden rechtop in de grond. Het lukte van Heerebeek om ongezien in de buurt te komen. Hij zag nog juist, dat de Duitsers in vijf vrachtauto’s en twee luxe auto’s vertrokken. De palen waren verdwenen. De benzine-opslagplaats was onaangeroerd. Een stuk grond was omgewoeld geweest en weer met dennennaalden en mos afgedekt. Enkele dagen later las hij in de krant, dat er vijf gijzelaars uit St. Michielsgestel waren geëxecuteerd. Dit combineerde hij met zijn waarneming in de vroege ochtend van die 15e augustus. Van Heerebeek besprak de situatie met zijn werkgever E. van Puijenbroek en diens bedrijfsleider J.A.H. van Erven. Precies een week later onderzocht het drietal de bewuste
””
Beide Goirlese molens zijn beeldbepalend in het dorp. Omdat te behouden is het onderhoud van deze molens van groot belang. De ene keer betreft het klein onderhoud, maar om de paar decennia dienen grote en essentiële onderdelen te worden vervangen. Dit is nu aan de orde bij zowel molen ‘De Wilde’, gebouwd in 1898, als bij molen ‘De Visscher’, gebouwd in 1875. Door de vervanging van belangrijke houten onderdelen kunnen de molens weer zeker 40 jaren in Goirle staan te pronken. Het groot onderhoud is begin juli begonnen bij molen ‘De Visscher’ in de Molenstraat in Goirle, waarna molen ‘De Wilde’ zal volgen. Omdat beide molens rijksmonumenten zijn, worden zij jaarlijks door de Monumentenwacht geïnspecteerd. In een rapport wordt dan de staat van onderhoud aangegeven. In het rapport van 2015 stond dat van beide molens, zowel de lange als de korte spruit (dwarsbalken bij de kap), vervangen moesten worden. Bij molen ‘De Visscher’ was bovendien in de staartbalk (staande balk tegen de korte spruit) bruinrot geconstateerd, waardoor deze eiken balk was
””
plek en zij ontdekten dat houten palen en lijken lagen begraven. De drie mannen spraken af, gedurende de oorlogsperiode met niemand hierover te praten. Toch lichtten zij nog een vierde in: de vertegenwoordiger van de firma Van Puijenbroek, Frans W.C. Smulders. Van Heerebeek bleef de bewuste plek, ook wel ”De Waschkuil” genoemd, in de gaten houden. Twee maanden lang inspecteerden de Duitsers de executieplaats dagelijks. Na de bevrijding van Goirle op 27 oktober 1944 stelt de bedrijfsleider Fr. Smulders de autoriteiten op de hoogte van het gruwelijke gebeuren. Burgemeester Van Ginneken stelde de Officier van Justitie en de Commissaris van de Koningin op de hoogte en trof andere maatregelen. Op 9 juni 1945 stond alles gereed op het gemeentehuis en om 10.00 uur vertrok een groot gezelschap naar de ”Waschkuil”. En daar werd vastgesteld dat het inderdaad om een massagraf ging:
Zij waren, samen met vele andere vooraanstaande Nederlands, door de Duitse bezetters gegijzeld en werden met het dreigement van een executie gebruikt om het verzet te laten stoppen met sabotagedaden
Opknapbeurt is garantie voor behoud van de Goirlese molens
ss Het verwijderen van de oude staartbalk.
Kinderen laten meedoen!
aangetast. Carel van Herpt, één van de molenaars, legt uit: “Voor beide molens heb ik twintig jaren geleden een onderhoudsplan gemaakt. Omdat we weten dat de zware balken ongeveer veertig jaren meegaan, hebben we een spaarplan opgezet om de grote kosten te kunnen dekken. Dit jaar moesten van beide molens de spruiten vervangen te worden. Met behulp van deze zware balken wordt, door het draaien van de kap, de molen op de wind gezet. Toen ook nog uit het inspectierapport bleek dat er bruinrot was geconstateerd in de staartbalk, hebben we besloten om deze niet op te lappen,
Tijdens de rondleidingen laten we de gehele molen en vooral de werking van de molen zien
maar gelijktijdig met de spruiten te vervangen. Verder maken we nu van de gelegenheid gebruik om ook klein onderhoud toe te passen zoals schoonmaken en schilderen.” Dit groot onderhoud kost natuurlijk veel geld. Stichting Akkermolens Goirle, welke beide molens in erfpacht heeft van de gemeente Goirle, ontvangt jaarlijks van het rijk, de provincie en van de gemeente een subsidie. Verder heeft de stichting nog wat kleine inkomsten van giften en rondleidingen. Marijke Wels, molenaar in opleiding: “Tijdens de rondleidingen laten we de gehele molen en vooral
Jules van Iperen www.fotojules.nl
Op de plaats, waar in 1942 de 5 gijzelaars zijn geëxecuteerd, staan niet meer de originele palen. Eén originele paal staat in het museum van de heemkundige kring aan de Nieuwe Rielseweg. Aan de achterzijde van het monument (een grote kei met daarop een plaquette) liggen nog steeds de graven van Graaf van Limburg Stirum en Baron Schimmelpenninck van de Oije. De andere slachtoffers zijn door familieleden elders begraven. In de Goirlese wijk Grobbendonk zijn 5 straten naar deze gijzelaard vernoemd. Langs de Turnhoutsebaan, ongeveer 1 kilometer voor de grens staat een oranje bord met de tekst ’15 augustus 1942’ om de weg de duiden naar de fusilladeplaats. Deze weg is echter moeilijk begaanbaar. Het is beter om door te rijden en vlak voor de grens links het bospad in te gaan. Bij wandelpaaltje knooppunt 1, links afslaan (richting knooppunt2). Bij knooppunt 2, rechts af gaan. De fusilladeplaats is dan na 100 meter aan de linker kant. JS de werking van de molen zien. Jaren geleden zijn wij met beide molens weer gaan malen om alle draaiende delen werkend te houden. In molen ‘De Wilde’ wordt meel gemalen voor bakker Louis Spapens in Goirle en voor bakker Kriellaars in Tilburg. Zij bakken van dit meel het molenbrood. Ook particulieren nemen meel af om zelf brood te bakken. Bij ‘De Visscher’ wordt meel gemalen voor de biologische varkenshouderij van Nico van den Broek in Hilvarenbeek. Om het varkensvlees geheel biologisch te houden, wordt de biologisch geteelde rogge hier gemalen en als varkensvoer gebruikt.” Lees verder op pagina 3