De reisgidsen in de reeks hebben slechts één doel: je stress besparen bij het voorbereiden van je vakantie (uitstippelen van routes, overnachtingsplaatsen zoeken...). Dat doel bereiken ze door zich te beperken tot de absolute hoogtepunten en beste adressen in een streek, zodat je niet urenlang op het internet en in reisgidsen hoeft te lezen.
Elke gids is samengesteld door een team van auteurs en redacteuren die de bestemming door en door kennen en dus de nodige praktische informatie, de beste routes en bestemmingen op een bondige, heldere manier aan je kunnen voorstellen. Ze suggereren verschillende rondritten, vertellen je wat je onderweg het beste bezoekt en verklappen je hun favoriete adressen.
In Toscane bieden we je:
● 1 lusvormige reisroute in de niet te missen driehoek ‘Florence, Pisa, Siena’. ● interessante verblijfplaatsen in 3 streken: de Chianti, de Val d’Orcia en aan de kust, met tips voor interessante dagexcursies.
100% TOSCAANS
Wil je weten welke adressen de inwoners van Toscane zelf het meest op prijs stellen? Je herkent ze aan dit hartje. Ze werden uitgekozen door Lucie Tournebize. Lucie is zo verzot op Italië dat ze zich permanent vestigde in Padova (www.occhiodilucie.com). Vandaaruit verkent ze heel Italië en dus kent ze kleine, ongerepte baaitjes, de mooiste dorpspleintjes voor het aperitivo en goed verscholen osteria’s in zijstraatjes.
TOSCANE
DE MEEST PRAKTISCHE
TER WERELD REISGIDS
INHOUD
KENNISMAKING
4
PRAKTISCHE INFORMATIE Toscane in een notendop 6 Hoe kom je er? 7 Klimaat 8 Waar overnachten? 9 Vervoer 10 Budget 12 In Toscane verblijven 14 Feestdagen en traditionele feesten 16
De mooiste plekjes voor het dolce vita 18 Duomo’s en pleinen, de clichés van Toscane 20 Gastronomie, streekproducten en Toscaanse specialiteiten 22 De Toscaanse wijnen 24 Waterpret in Toscane 26 Mode made in Florence 28 De leukste souvenirs 29 Een beetje geschiedenis 30 Eerste bloeiperiode: de Etruskische beschaving 32 Tweede bloeiperiode: de renaissance 34 Dante, da Vinci en andere Toscaanse meesters 36
DE KLASSIEKERS VAN TOSCANE 40 8-10 dagen Florence 42 Galleria degli Uffizi en Ponte Vecchio 44 Duomo en Accademia 50 Oltrarno, aan de overkant van de rivier 56 Excursie: Arezzo 62 > Route Florence - Pisa 64 Pisa 66 Excursie: Lucca 72 Excursie: tussen de zee en de bergen 74 > Route Pisa - Siena 76 Siena 78 Excursie: San Gimignano 84 > Route Siena - Florence 86
MET TOSCANE
TOSCANE BEZICHTIGEN
Monteriggioni,
Vignoni, Bagni San Filippo, San Casciano dei Bagni
5 DE CHIANTI EN AANGRENZENDE REGIO’S 88 La dolce vita De wijnroute 90 Langs dorpen
wijngaarden De Val d’Elsa 94
en
di San
Volterra 98 Oude Etruskische stad DE VAL D’ORCIA EN ZUID-TOSCANE 102 1 week Montepulciano 104 Ingeklemd tussen twee valleien Het hart van de Val d’Orcia 106 Pienza, San Quirico d’Orcia, Montalcino Kuuroorden 110 Bagno
Cortona 112 Oude, bruisende stad Pitigliano 114 Prachtig dorp tegen de rotsen Route door de Crete Senesi 118 Abdij, dorpen en hedendaagse kunst DE TOSCAANSE KUST 122 Voor pure ontspanning Castiglione della Pescaia 124 Populonia en Baratti 126 Het eiland Elba 128 REGISTER140
San Gimignano,
Colle di Val d’Elsa, Certado Alto, Convento
Vivaldo
San Gimignano
TOSCANE IN EEN NOTENDOP
Italië Hoofdstad van Toscane: Florence
1 u en 45 min. vliegen naar Florence of Pisa vanuit België en Nederland
Identiteitskaart of paspoort
Een geldige identiteitskaart of paspoort volstaat voor inwoners van de EU.
Geen tijdsverschil 11 uur in Brussel of Amsterdam = 11 uur in Florence
3,7 miljoen inwoners 6% van de Italiaanse bevolking
23.000 km2 8% van Italië
HOE KOM JE ER?
● 2 internationale luchthavens: Florence en Pisa.
● Luchthaven Florence (Amerigo Vespucci): verschillende rechtstreekse vluchten per dag vanuit België en Nederland met onder meer Brussels Airlines en Ryanair.
● Luchthaven Pisa (GalileoGalilei): verschillende rechtstreekse vluchten per dag vanuit België en Nederland met onder meer Ryanair.
● Duur vlucht: ca. 1 uur en 45 minuten voor beide bestemmingen.
Vanuit Brussel en Amsterdam is het respectievelijk 1225 en 1400 km tot Florence. Voor informatie over de Italiaanse autosnelwegen kun je terecht op www.autostrade.it. Mocht je onderweg pech hebben, dan kun je een beroep doen op de volgende autopechservices: www.touring.be www.vab.be www.anwb.nl
Vanuit België en Nederland rijden geen rechtstreekse treinen naar Italië. Je kunt wel met de Thalys naar Parijs en vanuit Parijs met de tgv naar Turijn. Vanaf daar rijden regionale treinen naar Pisa, Florence... Raadpleeg voor prijzen en dienstregelingen de volgende websites: www.b-europe.com www.nsinternational.com www.trenitalia.com
7
HET VLIEGTUIG MET DE AUTO MET DE TREIN
MET
DUOMO’S EN PLEINEN, DE CLICHÉS VAN TOSCANE
Florence (blz. 52)
De Duomo vormt er een indrukwekkend geheel.
Pisa (blz. 68)
Op de Piazza dei Miracoli staat de Duomo tegenover de toren van Pisa.
Lucca (blz. 72)
Vlak bij de Duomo diSan Martino in wit marmer ligt de Piazza dell’Anfiteatro met mooie terrasjes.
San Gimignano (blz. 84)
Piazza del Duomo tussen 13de-eeuwse torens en palazzi
20
Arezzo (blz. 62)
De prachtige Piazza Grande uit La vita è bella
Montepulciano (blz. 104)
De hoog in het dorp gelegen Piazza Grande
Siena (blz. 80)
De Duomo is een pronkstuk van de gotische architectuur. De Piazza del Campo vormt het hart van de stad.
Pistoia (blz. 64)
Naast de Duomo prijkt een 66 m hoge klokkentoren.
Pienza (blz. 107)
De Duomo is een parel van de renaissance.
21
DE KLASSIEKERS VAN TOSCANE
40 FLORENCE PISA SIENA FLORENCE
● Rijd van historische stad naar historische stad! Deze drie Toscaanse steden zijn doordrongen van geschiedenis en kunst, maar ook ’s avonds valt er veel te beleven.
● Je kunt deze rondrit beginnen vanuit Florence of Pisa.
> Duur: 8 tot 10 dagen
Erfgoed en geschiedenis
3 dagen
4 excursies Siena 3 Pisa 2 Florence 1
De scheve toren en nog veel meer!
2 dagen
Een van de mooiste Toscaanse steden 2 dagen
● Arezzo vanuit Florence ● Lucca en Tussen de zee en de bergen vanuit Pisa
● San Gimignano vanuit Siena
41 DE KLASSIEKERS VAN TOSCANE
FLORENCE
VANAF DE LUCHTHAVEN
NAAR HET CENTRUM
Pendelbus: Volainbus: 5.30-23.00 u, duur: 30 minuten, eindhalte: Stazione Centrale
Santa Maria Novella. Retourtje: € 10. Taxi: reken op € 22 (vaste prijs) overdag, € 24 op feestdagen en € 25 ’s nachts. Toeslag bagage: € 1/stuk.
NUTTIGE ADRESSEN
Toeristenbureau: Via Cavour 1r, www.feelflorence.it
Verkoop van de Firenze Card, waarmee je gedurende 72 uur 72 bezienswaardigheden en musea kunt bezoeken: € 85
Info Point: Piazza della Stazione 4, Piazza San Giovanni 1 en Via del Termine 11.
WAT BEZOEKEN?
We verdeelden de stad in drie zones:
1 - Galleria degli Uffizi en Ponte Vecchio
2 - Duomo en Accademia
3 - Oltrarno, aan de overkant van de rivier. Als je goed doorstapt, kun je in 20 minuten van het Convento e Museo San Marco in het noorden naar het Palazzo Pitti wandelen.
RESERVEREN
Reserveren verplicht: de koepel van de Duomo.
Reserveren aanbevolen: Galleria degli Uffizi, Galleria dell’Academia, Palazzo Pitti.
VERVOER IN FLORENCE
Te voet: veruit het handigste. De belangrijkste bezienswaardigheden en musea bevinden zich op een oppervlakte van 1 km2. Je wandelt bijvoorbeeld in amper 8 minuten van de Ponte Vecchio naar de Duomo.
Met de bus: maatschappij Bussini rijdt met kleine elektrische bussen door de stad, langs drie lijnen. 7.00-20.30 u, € 1,70/90 min. www.ataf.net
Met de auto: Florence is een ZTL (zona a traffico limitato) en het echte centrum is zelfs een voetgangersgebied. Informeer daarom vooraf bij je hotel hoe je er komt. Je kunt je auto achterlaten in een openbare parkeergarage en op de Piazzale Michelangelo kun je zelfs gratis parkeren (heel populair natuurlijk).
42 FLORENCE PISA SIENA FLORENCE
43 DE KLASSIEKERS VAN TOSCANE
FLORENCE GALLERIA DEGLI UFFIZI EN PONTE VECCHIO
Deze buurt is een openluchtmuseum waarin je de meesterwerken van de renaissance ontdekt, maar ook de authentieke Florentijnse steegjes. Ponte Vecchio, Piazza della Signoria, Galleria degli U zi, je zult met open mond om je heen kijken.
A Piazza della Signoria
B Loggia dei Lanzi
C Palazzo Vecchio
D Galleria degli Uffizi
E Basilica Santa Croce
F Museo del Bargello
G Ponte Vecchio WAT
1 Del Fagioli 2 Note Di Vino 3 Caffè Rivoire 4 Gelateria dei Neri
Gelateria Vivoli
La Terrazza
Santo Stefano al Ponte
Teatro Verdi
The Blob Club
44 FLORENCE PISA SIENA FLORENCE
UIT
IJSJE OF DRANKJE UITGAAN
BEZOEKEN?
ETEN, EEN
6
7
8
9
De Loggia dei Lanzi en het Palazzo Vecchio
5
DE KLASSIEKERS VAN TOSCANE
De Ponte Vecchio
FLORENCE DUOMO EN
ACCADEMIA WAT BEZOEKEN EN DOEN?
A DUOMO - BATTISTERO
MUSEO DELL’OPERA DI SANTA MARIA DEL FIORE
Piazza del Duomo | Duomo gratis | Campanile, baptisterium, museum niet gratis | Duomo ma.-za. | Koepel res. verplicht
De Duomo, officieel de Cattedrale Santa Maria del Fiore, is het religieuze hart van Florence, gewijd in 1436. De architecten Arnolfo di Cambio en Giotto (voor de campanile) leidden de bouw van deze grote kerk (met een schip van 150 m lang). Het knapste architecturale staaltje verwezenlijkte echter Filippo Brunelleschi met zijn ovalen koepel. In de 16de eeuw brachten Vasari en Zuccari schitterende fresco’s aan met Christus in het midden. Het indrukwekkende baptisterium, Battistero San Giovanni, verrast door zijn afmetingen, de achthoekige vorm en de bronzen deuren met bas-reliëfs, die je kunt bewonderen in het Museo dell’Opera. | https://duomo.firenze.it
B SANTA MARIA NOVELLA
P. di Santa Maria Novella | Niet gratis
De geometrische motieven op de voorgevel staan in contrast met de fresco’s van Lippi en Ghirlandaio en een kruisbeeld van Giotto binnen. Rust even uit in de vredige, groene kloostergang. | www.smn.it
E GALLERIA
DELL’ACCADEMIA
Via Ricasoli 60 | Niet gratis | Di.-zo.
Bewonder de David van Michelangelo onder de koepel, naast andere beelden van de meester en Florentijnse meesterwerken van de 13de eeuw tot de renaissance. | Reserveren aanbevolen | www.galleriaaccademiafirenze.it
C OFFICINA SANTA MARIA NOVELLA
Via della Scala 16
Koop in het ouderwetse interieur van een van de oudste apotheken ter wereld, uit de 17de eeuw, kwalitatieve cosmeticaproducten en parfums.
F IJS LEREN
BEREIDEN
Via Faenza 2a | Niet gratis
In de Antica Gelateria
Fiorentina ontdek je de geheimen van de ijsbereiding. Prachtig dat je het vak, dat hier tot kunst is verheven, hier kunt leren! | www.gelateriafiorentina.com
D CONVENTO E MUSEO SAN MARCO
P. San Marco 1/3 | Niet gratis
In dit klooster zie je de werken van Fra Angelico, waaronder Aankondiging. In het kleine refectorium zie je bovendien Het laatste Avondmaal van Ghirlandaio. | Gesl. na de middag, ook 3 zon. en 2 ma. per maand.
52
FLORENCE PISA SIENA FLORENCE
Het Convento San Marco
FLORENCE DUOMO EN ACCADEMIA UIT ETEN
2 MARIO
● Niet ver van de Mercato Centrale. Authentieke, huiselijke gerechten.
● Hier kun je altijd bistecca alla fiorentina (steak met peper en olijfolie) eten.
| Via Rosina 2r | Ma.-za. 12.0015.00 u | maaltijd € 18-25.
4 OBICÀ MOZZARELLA BAR
● Het mekka van mozzarella (huisgemaakte mozza di buffala, soorten burrata...).
● Arancini (rijstballetjes), everzwijnworsten...
| Via de’ Tornabuoni 16
| Dag. 12.30-15.00 u en 19.00-23.30 u
| Salade, burrata € 13.
1 MERCATO CENTRALE
‘Hier maak je kennis met de lokale gastronomie in de vorm van streetfood. Voor een hapje uit het vuistje op een karaktervolle plek.’
| Piazza del Mercato Centrale
| Dag. 9.00-24.00 u
| € 5-15.
3 EATALY
● Conceptstore gewijd aan de Italiaanse gastronomie.
● Je vindt er vooral biologische producten en/of slowfood!
● Je kunt ter plaatse eten.
| Via de’ Martelli 22r | Dag. 9.30-22.00 u. Eataly
● 2 ingangen: de pizzeria op nr. 56, het restaurant op nr. 58-60.
● Biologische teelt en korte keten zijn hier kernwoorden.
| Via de’ Ginori 56-60r | Dag. 12.3015.00 u en 19.00-23.30 u, pizzeria dag. 12.00-23.00 u | Pizza € 8-12.
53 DE KLASSIEKERS VAN TOSCANE
5 SIMBIOSI
De Mercato Centrale
Simbiosi
FLORENCE DUOMO EN ACCADEMIA
EEN IJSJE OF EEN DRANKJE
9 ANTICA GELATERIA FIORENTINA 8 BAR SAN PANCRAZIO
● Vanaf het terras van deze eenvoudige bar aan een pleintje kijk je uit op de Chiesa San Pancrazio.
● Een Spritz of een panino, alles is er lekker!
| Via della Spada 37 | Ma.-za. 7.0020.00 u | Koffie € 1,50.
● De smaken volgen de seizoenen. Enkele aanraders: honing-kaneel en kokos!
● In deze gelateria zijn de bollen groot en de smaken rijkelijk.
| Via Faenza 2a | Dag. 12.3022.00 u | Vanaf € 2,50.
6 ENOTECA ALESSI
● Wijnbar sinds 1952.
● Chianti, vino nobile di Montepulciano, brunello di Montalcino..., maar ook crostini en bruschette.
| Via delle Oche 27-31r
| Dag. 11.00-19.30 u | Proeverij 3 wijnen+bruschette € 20.
7 ALINARI CAFÈ
● Drink net als de lokale inwoners een espresso aan de bar.
● Specialiteit: maxi toast pancetta, uova e formaggio (buikspek, ei, kaas).
| Largo Fratelli Alinari 28 | Dag. 7.00-20.00 u | Cappuccino € 4,50.
54
FLORENCE PISA SIENA FLORENCE
FLORENCE DUOMO EN ACCADEMIA WINKELEN
10 OFFICINA SANTA MARIA NOVELLA
● Verlaat Florence niet zonder eau de cologne S.M. Novella of Melograno-zeep.
● Absoluut de omweg waard.
| Officina Profumo-Farmaceutica
di Santa Maria Novella | Via della Scala 16 | Dag. 9.30 u-20 u
| Zeep € 12.
11 PROCACCI
● Een aanrader voor wie dol is op tartufo (truffel).
● Pecorino (schapenkaas), olijfolie, boter... alles is er op smaak gebracht met truffel.
| Via de’ Tornabuoni 64 | Ma.-za. 10.00-21.00 u.
12 LUISA VIA ROMA
● Tempel van de luxemode.
● Deze luxekledingwinkel was oorspronkelijk een hoedenwinkel, in de jaren 1930 opengehouden door de Française Luisa Jaquin.
| Via Roma 19-21 | Dag. 10.3019.00 u | www.luisaviaroma.com
Officina Santa Maria Novella
13 GINORI 1735
Via Rondinelli, 17 R | Dag 10.0019.00 u, gesloten zon. ochtend
● Hier koop je het fijne porseleinwerk uit de Docciafabriek, opgericht in de 18de eeuw.
● Reproducties van oude modellen, design voorwerpen, maar ook huisparfums.
| Bord vanaf € 8.
14 FURÒ ET PUNTERUOLO
Via del Gigklio, 29 R
● Een atelier-boetiek voor lederwaren waar de afwerking van jouw koopwaar voor je ogen gebeurt.
● Sobere riemen, originele portemonneetjes.
| Dag. 10.00-19.00 u
| Riem € 50, portemonnee € 15
55 DE KLASSIEKERS VAN TOSCANE
E MONTALCINO
Een bekoorlijk dorp vooral bekend is om de wijn
Dit dorp was een van de vele ommuurde dorpen op een heuvel onder de heerschappij van Siena. Het vertoont nog vele sporen van de strijd met Florence. Vanaf de Fortezza (14de eeuw) kon men de vijand al van ver zien aankomen. Het Museo Civico Diocesano (niet gratis, wo.-ma.), dat is ondergebracht in een voormalig klooster, bezit een mooie collectie werken uit de bloeiperiode van de School van Siena.
ENOTECA
Montalcino
‘Je drinkt hier heerlijke koffie uit een ouderwets koffiezetapparaat en het terras is ideaal voor een zonnige pauze.’
| Via Costa del Municipio 12 | Wo.-ma. 7.30-23.30 u | Koffie € 1 (aan tafeltje betaal je meer). 1 CAFFÈ
De mooie, romaanse cisterciënzer kerk uit de 12de eeuw, te midden van de natuur, nodigt uit tot bezinning. De houten Christus aan het kruis past perfect bij die plechtige plek. | www.antimo.it F
CAVE BIONDISANTI
3 km ten zuidoosten van Montalcino G ABBAZIA DI SANT’ANTIMO
Castelnuovo dell’Abate | Gratis
Je kunt op veel plaatsen de bekende brunello di Montalcino proeven. Het beste adres is wijnhuis Biondi-Santi, waar de wijn ontstond.
| Il Greppo 183 | www.biondisanti.it
VAL D’ORCIA EN ZUID-TOSCANE 108
DE
IL LECCIO
Sant’Antimo
Montalcino
Tussen Pienza en San Quirico d’Orcia
Oorspronkelijke titel: Simplissime Toscane
Oorspronkelijke uitgever: Hachette Livre (Hachette Tourisme)
De reeks Simplissime Voyage is ontwikkeld in nauwe samenwerking met Jean-François Mallet
Directie: Sidonie Chollet
Uitgeefdirecteur: Cécile Petiau (Hachette Livre)
Uitgevers: Marine Barbier-Blin, Lieven Defour (Lannoo)
Redactie: Lucie Tournebize en Nathalie Rouveyre-Scalbert
Vertaling: Anja De Lombaert
Cartografie: Marella Barbera en Anne-Sophie de Précourt
Kaartvertalingen: Peter De Bock
Grafisch ontwerp: Studio HelloÉlo
Opmaak: Keppie & Keppie, Varsenare
Met dank aan: Céline Le Lamer
Simplissime Toscane © Hachette Livre (Hachette Tourisme), 2022
© Nederlandse tekst, Uitgeverij Lannoo nv, Tielt, 2023 - volledig herziene editie, 2024
Het redactieteam heeft de grootste zorg besteed aan de samenstelling en de controle van deze gids. Maar omdat de gegevens voortdurend gewijzigd worden, moet de praktische informatie (prijzen, adressen, bezoekuren, telefoonnummers, bezienswaardigheden, internetadressen... ) worden beschouwd als een aanwijzing. Het is dan ook best mogelijk dat bepaalde info bij het verschijnen van deze gids niet helemaal correct of volledig is. Wij kunnen daar niet verantwoordelijk voor worden gesteld. Deze gids bestaat voor en door u; u bewijst ons dan ook een grote dienst door eventuele tekortkomingen of vergissingen te melden. Aarzel niet om ons uw opmerkingen en suggesties over de inhoud van deze gids mee te delen. Bij een eerstvolgende bijgewerkte editie zullen wij daar rekening mee houden.
Contactadres Simpelweg
Uitgeverij Lannoo
Uitgeverij Terra-Lannoo
Kasteelstraat 97 Postbus 23202
B-8700 Tielt 1100 DS Amsterdam Zuidoost
www.lannoo.com www.simpelwegreisgidsen.com
D/2023/45/240 - NUR 512
ISBN 978-94-014-8864-8
Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt worden door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke wijze ook zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.
