9789401466561

125 & beyond Ondernemen voor Welvaart

Alles over 125 jaar VBO? De QR-code leidt u naar 125.vbo-feb.be.

1

LAN_VBO-FEB_NEDERLANDS.indd 1

27/01/2020 16:40

Inhoudstafel

5

Welkomstwoord door Pieter Timmermans en Bart De Smet

8

125 & beyond | Maatschappelijke mijlpalen

16

Leren

18

1895-1995 | Van Comité central du travail industriel tot Verbond van Belgische Ondernemingen

52

1995-2020 | Scharniermomenten in onze welvaartsstaat 54 58 62 68 72 76 82 86 90 96 100 104 110 114 118 124 128 132 138 142 146 152 156 160 166 170 174

Piet Vanthemsche Vincent Van Quickenborne Frank Vandenbroucke Kris Peeters Luc Denayer Wouter Gabriëls Daniel Bacquelaine Monica De Coninck Luc Cortebeeck Sophie Dutordoir Jan Smets Peter Praet Herman Daems Philippe Lambrecht Servais Verherstraeten Melchior Wathelet Didier Reynders Johan Van Overtveldt Michel Alloo en Jean Baeten Herman Van Rompuy Jean-Pierre Hansen Catherine De Bolle Guillaume Boutin Thomas Leysen Philippe Donnay Paul Windey Paul Magnette

LAN_VBO-FEB_NEDERLANDS.indd 2

— Dioxinecrisis — Administratieve vereenvoudiging — Activering niet-werkenden — Werkbaar en wendbaar werk — Concurrentievermogen — Generatiepact — Pensioenhervorming — Statuut arbeiders/bedienden — Herenakkoord vakbonden en werkgevers — Mobiliteitsinfarct — Frank wordt euro — Bankencrisis 2008 — Corporate governance — Napoleon 2.0 — Zesde staatshervorming (1) — Zesde staatshervorming (2) — Hervorming vennootschapsbelasting (1) — Hervorming vennootschapsbelasting (2) — Notionele interesten — Brexit — Energie — Terreur — Digitale revolutie — Circulaire economie — Taxshift — Tijdskrediet — Vrijhandelsakkoord CETA

27/01/2020 16:31

178

1995-2020 | Eerste ministers over hun ervaring

202

1995-2020 | Voorzitters en CEO’s over hun jaren aan de top

248

180 Jean-Luc Dehaene 182 Guy Verhofstadt 186 Yves Leterme

204 208 212 216 220 224

190 Herman Van Rompuy 194 Elio Di Rupo 198 Charles Michel

Karel Boone Gui de Vaucleroy Luc Vansteenkiste Jean-Claude Daoust Thomas Leysen Pierre-Alain de Smedt

228 Michèle Sioen 232 Bernard Gilliot 236 Tony Vandeputte 240 Rudi Thomaes 244 Pieter Timmermans

Alle voorzitters en gedelegeerd bestuurders sinds 1895

250 Dromen 252 260 268 276

Johan Norberg Jacques Borlée Ellen MacArthur Futurathon

— — — —

Rol van innovatie IQ+EQ+QLove > prestatievermogen Circulaire economie 25 jongeren hacken de toekomst

292 Doen 294

De toekomst volgens werkgeversorganisaties VBO, Beci, UWE en Voka

312

VBO-sectorfederaties: Blik op 2030

318

VBO visie & missie 2030

LAN_VBO-FEB_NEDERLANDS.indd 3

27/01/2020 16:31

‘Om de wereld beter te maken, moeten we de economie boven de norm uittillen.’

4

LAN_VBO-FEB_NEDERLANDS.indd 4

27/01/2020 16:31

Ondernemen voor Welvaart

5

LAN_VBO-FEB_NEDERLANDS.indd 5

27/01/2020 16:31

Ondernemen voor Welvaart

Weerspiegelt een boek de identiteit van de auteur? Staat een site of app niet eigentijdser in deze eeuw van digitalisering? Wij kozen bewust om tegen de alomtegenwoordige algoritmestroom in te gaan. Tijd nemen om te reflecteren, om doordacht vooruit te kijken. Dus werd het een boek. Op papier. Duurzaam gemaakt.

Waarom die keuze? Papier maakt inhoud tastbaar. Letterlijk, zoals een handdruk een zakendeal bezegelt. Papier geeft ook volume.

125 jaar & beyond bundel je niet op twee A4’tjes. Hoe dan ook: niet de vorm bepaalt ons soortelijk gewicht, wel de resultaten die we boeken. 125 jaar geschiedenis getuigt van onze kracht.

Op 13 februari 1895 sloten 183 ondernemingen een constructief bondgenootschap. Vandaag spreekt het Verbond van Belgische Ondernemingen voor meer dan 50.000 ondernemingen, goed voor driekwart van de tewerkstelling in de private sector en 80% van de Belgische uitvoer. De alliantie van toen groeide uit tot een sterk gewaardeerde en gezaghebbende stem en een gerespecteerde en invloedrijke belangenverdediger. Incontournabel in het weefsel van sociaal-economische stakeholders ‌ en daarbuiten.

Het boek dat u nu in handen houdt, is geen pageturner, die u rechtdoor leest van cover tot back. Het is ook geen klassiek geschiedenisboek dat een lezer uitsluitend terugvoert naar het verleden.

Het verleden werpt licht op het heden. Dat is zijn grootste verdienste.

6

LAN_VBO-FEB_NEDERLANDS.indd 6

27/01/2020 16:31

Bewijs: de sleutelfiguren die getuigen over de impact van 25 scharniermomenten – van Generatiepact over Herenakkoord tot brexit – op onze economische evolutie. Ze bieden een unieke inkijk op het waarom en de manier waarop we als ondernemend België de welvaart van ons land hebben opgebouwd en versterkt. Bovenal leert dat verleden ons hoe we het vandaag en morgen nog beter kunnen doen.

Daarom bladeren we in ons boek vooral vooruit. Ver vooruit zelfs.

We durven dromen, want vooruitgaan wint pas echt aan waarde als we het oude in vraag durven stellen. Zeker voor een land als België dat ternauwernood nog tastbare rijkdom uit de ondergrond, de zee of de lucht kan putten. Onze echte waarde zweeft gemiddeld 1,7 meter boven de begane grond: talent, kennis en creativiteit. De toekomst oogt dus mooi voor zover we slim inspelen op de transitie van bestaande naar toekomstgerichte businessmodellen. Onze economie snakt naar het soort ondernemerschap dat ons land klaarstoomt voor een toekomst die vandaag nog ongrijpbaar lijkt. Daarover reflecteren vergt visie. En inspiratie. Van de doorgewinterde én de opgroeiende generaties. Dit boek biedt een platform voor de wilde ideeën en inspirerende ambities van allebei.

Toch blijft de realiteit de enige voedingsbodem. Vooruitgang is immers nooit vanzelfsprekend. Zonder handelen en doen blijven dromen dromen. Bruggen slaan en de ondernemers met antwoorden doorheen de wereldwijde uitdagingen gidsen, is onze reden van bestaan. Om de wereld beter te maken, moeten we de economie boven de norm uittillen. Met als ultieme missie de welvaart van iedereen in onze maatschappij te verzekeren, liever nog: te verdiepen.

Ondernemen heeft an sich niets met groen, blauw, rood, oranje of geel te maken. Ook niet met jong, oud, man, vrouw, blank of kleur.

Ondernemen is een kracht die het leven verrijkt.

Pieter Timmermans

Gedelegeerd bestuurder

Bart De Smet Voorzitter

7

LAN_VBO-FEB_NEDERLANDS.indd 7

27/01/2020 16:31

125 25

107

114

120

64

42

101

47

85

45

87

86

122

65

92

22

43

82

20

3

94

96

108

68

26

7

90

46

23

14

44

71 70

66 76

118

88

104

5

91

93 26

24

& 28

1

49

16

106

8

50

36

113

9

61

99 15

117

57

100

41

38 59

10

30

54

84

105

beyond 112

13

79

52

62

121

78

63

103

LAN_VBO-FEB_NEDERLANDS.indd 8

89

73

95

39

34

97

102

69

56

51

111

72

4

12

55

40

58

75

35

53

119

11

31

83

81

17

19

115

37

29

124 32

110

6 33

80

98

74

27

125 jaar VBO zijn 125 bewogen jaren met minstens evenveel ankerpunten en maatschappelijke mijlpalen.

2

67

48 60

123

109

116 18

21

27/01/2020 16:31

1830, Oprichting van België 1885, Oprichting van de Belgische Werkliedenpartij (BWP) 1887, Wet op de uitbetaling van de lonen 1892, Oprichting van de Hoge Raad voor de Arbeid 1894, Oprichting van de Dienst voor de Arbeid 1895, Oprichting van het Comité Central du Travail Industriel (CCTI) 1896, Wet op de werkplaatsreglementen 1897, Wereldtentoonstelling in Brussel 1898, Wet op de beroepsverenigingen, die rechtspersoonlijkheid verleent aan de vakbonden 1898, De BWP richt een commissie op om vakbondsacties te coördineren en promoten, het latere ABVV 1900, Wet op het lidmaatschap en de financiering van de pensioenfondsen 1903, Wet op de verplichte verzekering van arbeidsongevallen 1904, Oprichting van een Algemeen Secretariaat der Christelijke Beroepsverenigingen, dat in 1923 het ACV wordt 1905, Wet op de verplichte zondagsrust 1907, Leo Baekeland ontwikkelt bakeliet, het eerste plastic opgebouwd uit synthetische polymeren 1910, Wereldtentoonstelling in Brussel 1911, Wet op de verplichte ouderdomsverzekering voor mijnwerkers 1913, Het CCTI breidt uit en wordt het Centraal Nijverheidscomité (CNC) 1914, Begin van de Eerste Wereldoorlog 1918, Herstructurering van het CNC: de ondernemingen sluiten zich niet meer rechtstreeks aan, maar via de leden-sectorfederaties van het CNC 1919, Jules Bordet krijgt de Nobelprijs voor Fysiologie of Geneeskunde 1919, De Internationale Arbeidsorganisatie wordt opgericht naar 1

2

3

4

5

6

7

71

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

111

21

22

9

LAN_VBO-FEB_NEDERLANDS.indd 9

27/01/2020 16:31

aanleiding van het Verdrag van Versailles 1920, Oprichting van de Nationale Centrale der Liberale Vakbonden van België, de voorloper van de ACLVB 1920, Eerste overeenkomst die de lonen aan het indexcijfer koppelt 1921, Wet tot invoering van de 8-urige werkdag 1925, Oprichting van het Algemeen Christelijk Verbond van Werkgevers, het latere Verbond van Kristelijke Werkgevers (VKW) 1926, Oprichting van het Vlaams Economisch Verbond (VEV), het toekomstige Voka (2004) 1929, Wet op de vergoeding van arbeidsongevallen 1930, Economische crisis - Grote stakingen breken uit 1935, Wereldtentoonstelling in Brussel 1936, Wet op het betaald verlof en de 40-urige werkweek 1938, Corneille Heymans krijgt de Nobelprijs voor Fysiologie of Geneeskunde 1939, Oprichting van de instantie die later de Conseil économique et social de la Région wallonne wordt, een gewestelijk overlegorgaan 1940, Begin van de Tweede Wereldoorlog 1944, België legt de basis voor zijn sociale zekerheid met de besluitwet betreffende de maatschappelijke zekerheid der arbeiders 1944, Het CNC dient een sociaal pact in dat de relatie tussen werkgevers en werknemers herdefinieert 1944, Het CNC ondersteunt de oprichting van de Benelux 1944, Besluitwet tot oprichting van het Rijksfonds voor Ziekte- en Invaliditeitsverzekering en van de Rijksdienst voor Maatschappelijke Zekerheid 1946, Stichting van het Verbond der Belgische Nijverheid (VBN) 1947, Ondertekening van 23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34

35

36

37

38

39

40

10

125 & beyond

LAN_VBO-FEB_NEDERLANDS.indd 10

27/01/2020 16:31

de eerste Algemene Overeenkomst betreffende Tarieven en Handel (GATT) 1948, Wet houdende organisatie van het bedrijfsleven en oprichting van adviesorganen zoals de Centrale Raad voor het Bedrijfsleven (CRB) 1950, Eerste organisatie van sociale verkiezingen 1951, Goedkeuring van IAO-verdrag nr. 100 betreffende de gelijke beloning 1952, Oprichting van de Nationale Arbeidsraad 1953, Eerste stappen van de Belgische televisie in het Nationaal Instituut voor Radio-Omroep (NIR) in Flagey (Brussel) 1954, Oprichting van de Union Industrielle Wallonne (UIW), de latere UWE (1967) 1955, Overeenkomst over de 45-urige werkweek 1957, Ondertekening van het Verdrag van Rome 1957, Goedkeuring van IAO-verdrag nr. 105 betreffende de afschaffing van de gedwongen arbeid 1958, Oprichting van de Vereniging van de Europese Confederaties van Industrieën en Werkgevers (Unice), het latere BusinessEurope 1958, Goedkeuring van IAO-verdrag nr. 111 betreffende discriminatie 1958, Het VBN neemt zijn intrek in een nieuw gebouw in Ravensteinstraat 4 1958 Wereldtentoonstelling in Brussel 1959, Oprichting van een kmo-commissie binnen het VBN 1960, Ondertekening van het eerste interprofessioneel akkoord 1960, Pact inzake ‘sociale programmatie’ 1962, Eerste grondige hervorming van de vennootschapsbelasting 1968, Wet betreffende de collectieve arbeidsovereenkomsten en de paritaire comités 1968, Uitwerking van de btw-regeling 1969, De IAO wordt 41

42 43

44

45

46

47

48

49

50

51

52

53

54

55

56

57

58

59

60

11

LAN_VBO-FEB_NEDERLANDS.indd 11

27/01/2020 16:31

vijftig en krijgt de Nobelprijs voor de Vrede 1969, Oprichting van het Belgisch Centrum voor Arbitrage en Mediatie (CEPANI) onder de auspiciën van het VBO en het Belgisch Comité van de Internationale Kamer van Koophandel 1970, Eerste staatshervorming - Er worden drie cultuurgemeenschappen gecreëerd 1970, Ontstaan van wat later de Sociaal-Economische Raad van Vlaanderen (SERV) wordt, een gewestelijk overlegorgaan 1970, Wet houdende organisatie van de planning en van de economische decentralisatie en oprichting van het Planbureau 1971, Oprichting van het Verbond van Ondernemingen te Brussel (VOB), later BECI (2007) 1973 Economische crisis en olieschok 1973, Fusie van het VBN en het Verbond van Belgische niet-industriële ondernemingen (VBNIO) en oprichting van het Verbond van Belgische Ondernemingen (VBO) 1973, Goedkeuring van IAO-verdrag nr. 138 betreffende de minimumleeftijd voor toelating tot het arbeidsproces 1974, Albert Claude en Christian de Duve krijgen de Nobelprijs voor Fysiologie of Geneeskunde 1975, Begin van een periode van tien jaar waarin er geen interprofessionele akkoorden worden gesloten 1977, Egmontpact, dat voorziet in de voltooiing van de institutionele hervorming in fasen 1977, Ilya Prigogine krijgt de Nobelprijs voor Chemie 1980, Nieuwe staatshervorming - Het Vlaams en Waals Gewest zien het daglicht 1981, Protocolakkoord over de taakverdeling tussen VBO, VEV, UWE en VOB 1984, De Koning Boudewijnstichting en 61

62

63

64

65

66

67

68

69

79

71

72

73

74

75

12

125 & beyond

LAN_VBO-FEB_NEDERLANDS.indd 12

27/01/2020 16:31

het VBO staan aan de wieg van het Prins Albertfonds 1985, Bomaanslag op het VBO - Twee brandweermannen komen om 1986, In de Groep van Tien wordt het eerste interprofessioneel akkoord gesloten 1987, Het VBO is ĂŠĂŠn van de initiatiefnemers van de Milieuprijzen voor de industrie 1988, Nieuwe staatshervorming Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest wordt boven de doopvont gehouden 1990, Oprichting van de Kruispuntbank van de Sociale Zekerheid 1990, De Belg Robert Cailliau levert een cruciale bijdrage aan de ontwikkeling van het World Wide Web 1992, Eerste Earth Summit in Rio en goedkeuring van een kaderovereenkomst inzake klimaatverandering 1992, Ondertekening van het Verdrag van Maastricht, dat de Europese Gemeenschap omvormt tot een economische en monetaire unie 1992, Dirk Frimout is de eerste Belg in de ruimte 1993, Oprichting van de Europese Unie met twaalf leden 1994, Oprichting van de Economische en Sociale Raad voor het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, een gewestelijk overlegorgaan, via ordonnantie 1995, Honderd jaar VBO - Er wordt een VBO-prijs in het leven geroepen 1996, Wet tot vrijwaring van het concurrentievermogen, die de loonnorm invoert 1999, Goedkeuring van IAO-verdrag nr. 182 over de ergste vormen van kinderarbeid 1999, Dioxinecrisis 2002, De sociale partners sluiten een Herenakkoord dat voorrang geeft aan sociaal overleg bij een sociaal conflict 2002, Invoering van de euro, de eenheidsmunt 2003, Oprichting 76

77

78

79

80

81

82

83

84

85

86

87

88

89

90

91

92

93

13

LAN_VBO-FEB_NEDERLANDS.indd 13

27/01/2020 16:31

van de Kruispuntbank van Ondernemingen 2004, Eerste uitgave van de Belgische Corporate Governance Code 2004, Forse uitbreiding van de Europese Unie, die voortaan 25 leden telt 2005, Wet tot invoering van het stelsel van de notionele interesten 2005, Intergenerationeel solidariteitspact inzake eindeloopbaanbeleid 2006, Begin van de codificatie van het economisch recht, die in 2014 wordt voltooid 2008, Financiële en bankencrisis 2009, Organisatie van een Nationale Pensioenconferentie 2009, Frank De Winne is de tweede Belg in de ruimte 2009, De Belgian Business Awards for the Environment zijn de opvolgers van de Milieuprijzen voor de industrie 2010, Na de federale verkiezingen zit België 541 dagen zonder regering 2013, Wet betreffende het eenheidsstatuut arbeiders-bedienden 2013, Recentste uitbreiding van de Europese Unie, met de toetreding van Kroatië 2013, François Englert krijgt de Nobelprijs voor de Fysica 2014, Nieuwe staatshervorming - Bevoegdheidsoverdrachten (waaronder kinderbijslag) naar de gewesten en gemeenschappen 2014, Het VBO publiceert zijn manifest ‘Don’t wait for a miracle … Make one!’

2014, Het VBO lanceert de Herman Van Rompuy Scholarship in samenwerking met de Stichting Bekaert en de Fondation van der Rest 2015, De VN nemen zeventien Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen (SDG’s) aan om de globale uitdagingen aan te gaan 2015, Eerste beslissingen over de taxshift met de wet houdende maatregelen inzake 94

95

96

97

98

99

100

101

102

103

104

105

106

107

108

109

110

111

14

125 & beyond

LAN_VBO-FEB_NEDERLANDS.indd 14

27/01/2020 16:31

versterking van jobcreatie en koopkracht 2015, Eerste editie van het VBO-event ‘Young Talent in Action’ (YTiA) 2016, In maart vallen er bij twee aanslagen in Brussel – één op de luchthaven en één op een metrostation – 32 doden en honderden gewonden 2016, Begin van de brexit: na een referendum besluit Groot-Brittannië de EU te verlaten 2016, De besprekingen in de Groep van Tien over de herziening van het Herenakkoord lopen vast 2016, De Zweedse coalitie trekt de pensioenleeftijd op: 66 jaar vanaf 2025 en 67 jaar vanaf 2030 2017, De interprofessionele werkgeversorganisaties lanceren een actieplan voor meer diversiteit 2017, Hervorming van de vennootschapsbelasting - Verlaging van het tarief van 33,99% naar 29% in 2018 en vervolgens naar 25% in 2020 2017, Wet betreffende werkbaar en wendbaar werk 2018, Het VBO wordt verkozen tot SDG Voice, ambassadeur voor het promoten van de Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen 2018, Vijftigste verjaardag van de wet betreffende de collectieve arbeidsovereenkomsten en de paritaire comités 2018, Inwerkingtreding van de Algemene Verordening Gegevensbescherming (GDPR) 2019, De Belgische sociale zekerheid viert haar 75e verjaardag - Het VBO wijdt er een nummer van zijn REFLECT-magazine aan 2019 Nieuw Wetboek van vennootschappen en verenigingen, de laatste etappe van een lang proces van hervorming en modernisering 2020, 125 jaar VBO: de organisatie meet zich een nieuwe visuele identiteit, missie en visie aan 112

113

114

115

116

117

118

119

120

121

122

123

124

125

15

LAN_VBO-FEB_NEDERLANDS.indd 15

27/01/2020 16:31

LAN_VBO-FEB_NEDERLANDS.indd 16

27/01/2020 16:31

Leren

Op honderd jaar tijd groeide het VBO van belangenverdediger pur sang uit tot volwaardige sociale partner in de sociaal-economische besluitvorming. We volgen het leerrijke spoor helemaal terug tot 1895.

Het begin.

Maar ook in de 25 jaar na het eeuwfeest werd de maatschappij er niet minder complex op. Een rist politieke en sociaaleconomische omwentelingen maakten voor de ondernemingen en het VBO een wereld van verschil. 25 sleutelfiguren getuigen over de impact van 25 scharniermomenten – van Generatiepact over Herenakkoord tot brexit – op de voorbije 25 jaar.

LAN_VBO-FEB_NEDERLANDS.indd 17

27/01/2020 16:31

Van ComitĂŠ central du travail industriel tot Verbond van Belgische Ondernemingen

LAN_VBO-FEB_NEDERLANDS.indd 18

27/01/2020 16:31

(1895-1995) ‘Bemiddelen, adviseren en informeren’

Op 13 februari 1895 wordt het Comité central du travail industriel (CCTI) opgericht.1 183 ondernemingen die deel uitmaken van 8 industriële syndicaten, gaan voor het eerst nationaal en over de sectoren heen samenwerken. Het is hun bedoeling ‘de regering en de bevolking duidelijk te maken hoe het er echt in de industrie aan toe gaat en hoe patroons en werknemers zich tot elkaar verhouden’. 2 Prof. Vincent Dujardin Daarvoor is in 1842 al het Comité des industriels de Belgique opgericht. Het gaat om een nationale interprofessionele organisatie die een dertigtal sectoren vertegenwoordigt. Die organisatie zal echter slechts enkele jaren actief zijn.

De 183 ondernemingen zijn afkomstig uit 3 industriële sectoren: glas, staal en steenkoolmijnen. Het is logisch dat deze 3 sectoren van de zware industrie de eerste 3 voorzitters van het CCTI leveren (tussen 1895 en 1930): Émile Hardy, voormalig liberaal volksvertegenwoordiger voor het arrondissement Bergen en directeur van de steenkoolmijnen van Quaregnon en Frameries; Adolphe Greiner, voorzitter van de Union des charbonnages, algemeen directeur van Cockerill S.A.; hij zette zich in voor de expansie van deze onderneming in Rusland, China, Congo en Spanje; en Jules Carlier, bestuurder van verschillende metaalbouwbedrijven die deel uitmaken van de groep Empain.3 Zoals duidelijk vermeld staat in het eerste artikel 19

LAN_VBO-FEB_NEDERLANDS.indd 19

27/01/2020 16:31

van de CCTI-statuten, streeft het Comité de volgende doelstellingen na: ‘Om de belangen – in de ruimste zin van het woord – van de nationale productie en van iedereen die daar in welke hoedanigheid ook bij is betrokken, onpartijdig te verdedigen; om alle kwesties die daarmee verband houden, te bestuderen, om hierover een zo volledig mogelijke documentatie te verzamelen en zo bij te dragen tot de economische expansie van het land.’4 Het ontstaan van een gemeenschappelijk sociaal bewustzijn

Wat precies heeft patroons van verschillende sectoren ertoe gebracht om hun krachten te bundelen? Nog voor de oprichting van België in 1830 bestaan er al regionale kamers van koophandel.

Daarin zetelen industriëlen en handelaars uit een welbepaalde regio die door de overheid zijn benoemd. Zij moeten de overheid op de hoogte brengen van uitdagingen waarmee ze kampen, of Portret van Jules Carlier, voorzitter van l eventuele wensen aan diezelfde overheid overmaken. het CNC van 1917 tot 1930, die tijdens de Eerste Wereldoorlog meewerkt aan de Die kamers worden met een wet van 11 juni 1875 reorganisatie van de Belgische industrie afgeschaft. Lokale ondernemers richten echter ook in zeventien hoofdsectoren. vrije kamers van koophandel op. Die organisaties leiden tot het ontstaan van de Fédération nationale des associations commerciales et industrielles, die tijdens het interbellum werd omgedoopt tot Fédération nationale des chambres de commerce et d’industrie/ Nationale Federatie van de Kamers voor Koophandel en Nijverheid. 5 In de eerste decennia na de Belgische onafhankelijkheid ontstaan trouwens groeperingen van steenkool-, staal-, glas- of ijzerproducenten die vervolgens opgaan in of vervangen worden door nationale federaties van ondernemingen die eenzelfde activiteit uitoefenen. Zo is er in 1869 al een Federatie van de brouwers en wordt in 1884 de Federatie bouw en openbare werken opgericht.

Later in 1906 richt de metaalbouwsector de Fédération des constructeurs de Belgique op. Twee jaar later ziet de Fédération des Associations charbonnières het daglicht, de opvolger van het in 1895 opgerichte Comité général de l’Industrie charbonnière belge, dat slechts enkele jaren actief blijft. In de textielsector ligt de oprichting van een nationale sectorfederatie iets moeilijker door de verscheidenheid aan producten en de grootte van de ondernemingen en dus ook van de bijbehorende belangen. Om die redenen ziet Febeltex, de Federatie der Belgische Textielnijverheid, pas na 1918 het daglicht.6 Deze groeperingen kunnen zich voortaan over gemeenschappelijke uitdagingen buigen, terwijl de sectorale werkgeversverenigingen zich toeleggen op commerciële afspraken, prijszetting, lonen, de aankoop van grondstoffen en het beteugelen van de concurrentie. Een aantal van deze industriële kartels zijn ook al internationaal actief.7 Deze werkgeversorganisaties worden met duidelijke bedoelingen opgericht. Het onafhankelijke België is een absolute koploper op het vlak van 20

Leren

LAN_VBO-FEB_NEDERLANDS.indd 20

1895-1995

27/01/2020 16:31