9789401434492 0

PAS OP! VAL OP! Het grote veilig-in-het-verkeer-boek Tekst: Sarah Devos Illustraties: Sarah Vanbelle

INHOUD

7

Inleiding

8

HET VERKEER DOOR DE EEUWEN HEEN

10

De geschiedenis van het verkeer

12

De geschiedenis van de fiets en de auto

14

De toekomst van het verkeer

18

HET VERKEERSREGLEMENT

20

Verkeerswetten in BelgiĂŤ en Nederland

22

De grote verkeerspiramide

24 Agenten 26 Verkeerslichten 28

Verkeersborden

32

Wegmarkeringen

34

Soorten wegen

36

Soorten kruispunten

38 Voorrangsregels 40

Voorrang voor hulpdiensten!

42

Spreek jij al Verkeersiaans?

44

Verkeersweetjes

46 DE WEGGEBRUIKERS 48

Te voet

50

Met de fiets

54

Met de auto

56

Vrachtwagens

58

Met het openbaar vervoer

60

Spreek jij al Verkeersiaans?

62

Verkeersweetjes

64 HOUDING IN HET VERKEER 66

Horen, zien en… opvallen!

68

Te voet

70

Met de fiets

74

Met de auto

76

Met het openbaar vervoer

78

Wat als het niet gaat zoals gepland?

80

Spreek jij al Verkeersiaans?

82

Verkeersweetjes

84 LEUKE VERKEERS-DOE-DINGEN 86

Zelf je fiets repareren

90

Fietsen/wandelen als hobby

92

Deelfietsen en -auto’s

94

Het grote verkeersexamen

98

Het grote verkeersspel

102

Verkeersmemory

INLEIDING Iedereen komt zowat dagelijks in het verkeer. Sommige mensen zijn verknocht aan hun auto, anderen zweren bij hun fiets en weer anderen nemen liever de tram of lopen gewoon.

Maar kent iedereen ook de verkeersregels? En weet iedereen hoe hij zich in het verkeer moet gedragen?

We zijn immers heel vaak en met heel veel mensen tegelijk onderweg. Stel je voor dat iedereen zomaar wat zou doen op straat… Chaos!

Dit boek vertelt je alles wat je als voetganger en als fietser moet weten. Vertel alles wat je leert gerust verder aan je vrienden, je fietsclubje, de juf of de meester. En zeg het zeker ook tegen alle grote mensen, die soms weleens herinnerd mogen worden aan de juiste verkeersregels!

/ GO

ED /

VERK

EERD

ED /

VERK

/ GO

Spring op je fiets, stap de deur uit, volg de weg, ontdek de verkeersborden en ga mee op ontdekkingsreis door de wondere wereld van het verkeer.

EERD

PS: Onder aan elke pagina loopt de ‘goed/verkeerd’-weg.

De weggebruikers die je daarop ziet, geven soms het goede voorbeeld, maar niet altijd. Wie doet het goed en wie moet de verkeersregels nog eens bestuderen? Je vindt het antwoord omgekeerd onder aan de pagina.

7

30

HET VERKEERSREGLEMENT Met het verkeersreglement bedoelen we alle verkeersregels en -tekens bij elkaar. Sommige dingen kun je zien: verkeerslichten, verkeersborden, wegmarkeringen.

Andere dingen zijn onzichtbaar, maar je moet ze toch kennen: de verkeersregels en -wetten.

1 9 

VERKEERSLICHTEN Je ziet waarschijnlijk elke dag wel minstens één verkeerslicht. Toch waren deze driekleurige jongens er lang niet altijd. Maar nu kun je ze nauwelijks nog wegdenken. Meer nog: in sommige steden zijn ze zelfs een echte hype!

De eerste verkeerslichten werden bediend door een agent: een verkeersregelaar. Hij draaide aan een paal in het midden van het kruispunt om de auto’s door te laten. Het eerste Nederlandse verkeerslicht verscheen in Eindhoven, rond 1929. In België moesten ze nog wat langer wachten.

Daar kon je het eerste verkeerslicht in 1931 spotten op de Antwerpse Meir.

Verkeerslichten werken altijd op dezelfde manier. Eerst krijgen de weggebruikers in één richting groen en daarna de weggebruikers in de andere richting. Dat is zo geregeld via een computer die de lichten aanstuurt. Soms is er ook een knopje waarop fietsers of voetgangers kunnen drukken. Dan wordt hun verkeerslicht sneller groen.

In sommige wegdekken zit een metalen lus verborgen die de auto’s voelt aankomen en dit doorstuurt naar de computer. Zo kan het zijn dat het licht voor voetgangers ’s nachts, als er minder auto’s zijn, langer op groen staat dan overdag.

WEETJE Pieker je je soms suf waarom verkeerslichten eigenlijk rood, oranje en groen zijn, en niet roze, paars en blauw?

Dat komt omdat rood de kleur is die je van ver het best ziet. Het betekent vaak ‘gevaar’. Een echte signaalkleur dus.

Daarom is de hoed van de vliegenzwam ook rood: daar moet je van afblijven, die is giftig! Ook oranje is van ver goed zichtbaar. Groen straalt dan weer veiligheid en rust uit.

26 • Het Verkeersreglement

WEETJE

WEETJES Was het je al opgevallen dat de kleuren op een verkeerslicht altijd in dezelfde volgorde staan? Rood staat altijd bovenaan, oranje in het midden en groen onderaan. Dat is handig voor mensen die kleurenblind zijn. Die zien namelijk geen verschil tussen groen en rood!

Sofie

Het Ampelmännchen (Duits) of verkeerslicht­mannetje werd in 1961 bedacht door Karl Peglau. Dit vrolijke mannetje-methoed sierde de verkeerslichten in Oost-Duitsland, dat toen nog door een muur gescheiden was van West-Duitsland. Toen die muur werd afgebroken, werd het mannetje zomaar vervangen door de gewone (saaiere!) versie, die wij hier ook kennen.

Maar dat vonden heel veel Duitsers niet leuk.

Ze waren dol op hun originele mannetje. Ze voerden actie om het mannetje te behouden en… dat gebeurde op sommige plekken ook. Intussen is het Ampelmännchen zo populair dat je er in Berlijn een heleboel souvenirs en gadgets van kunt kopen.

Wist je dat je verder móét rijden als het licht op groen springt? Alleen als het kruispunt niet vrij is, moet je wachten voor groen licht.

In de Nederlandse gemeente Oosterhout (en inmiddels ook op andere plekken) staan verkeerslichten die reageren op regen. Hoe harder het regent, hoe sneller fietsers en voetgangers groen licht krijgen. Sympathiek!

Sommige verkeerslichten hebben een knopje voor blinden en slechtzienden.

Als het licht op rood staat, hoor je een rustig tikkend geluid. Als het licht op groen springt, wordt het geluid sneller, ofwel ratelend. Zo weet je ook zonder te kijken dat je kunt oversteken. Daarom heet dat knopje een rateltikker!

/ GO

ED /

VERK

EERD

ED /

VERK

/ GO

In 2000 kreeg de Nederlandse stad Amersfoort plots ook een ander verkeerslicht. Iemand had er een vrouwtje op getekend: Sofie. De burgemeester vond dit een leuk, origineel idee en nu zie je meerdere Sofietjes op de Amersfoortse verkeerslichten.

Sterker nog: andere Nederlandse steden, zoals Utrecht en Haarlem, namen dit grappige figuurtje over.

Welke voetganger gaat in de fout?

EERD Beide voetgangers overtreden de verkeersregels.

De voetganger bij het groene licht mag oversteken, maar moet dat wel op het zebrapad doen!

VERKEERSBORDEN I In het algemeen zijn er zes soorten verkeersborden:

3

STOP

m 50

50

10 km

Gevaarsborden

Voorrangsborden

Verbodsborden

Gevaarsborden waarschuwen dat er een gevaarlijke plek of obstakel aankomt. Het zijn driehoeken met een rode rand.

Goed uitkijken dus als je er eentje ziet!

Aan deze borden zie je of jij eerst mag doorrijden, of dat je de andere weggebruikers eerst moet laten gaan. Met andere woorden: je ziet wie er voorrang heeft.

Zie ook p. 39.

Let op: deze borden gelden niet voor voetgangers!

Deze zijn altijd rond en hebben meestal een rode cirkel aan de rand. Dit bord vertelt je wat je niet mag doen, wie of wat ergens niet door mag of dat je niet sneller mag rijden dan op het bord staat aangegeven.

28 • Het Verkeersreglement

fietsstraat

P

kiss & ride

brandweer

P P taxi

P

Ticket

Tongeren 20 Aanwijzingsborden Dit zijn borden die je de weg wijzen naar een bepaalde plaats of vertellen op welk type weg je rijdt.

Parkeerborden

Gebodsborden

Op dit soort borden lees je waar je wel of niet mag parkeren of stilstaan en wanneer, of voor welke weggebruikers een bepaalde parkeerplaats is.

Dit soort borden geeft aan wat je verplicht bent te doen. Bijvoorbeeld: je bent verplicht in de richting van de pijl(en) te rijden of bepaalde weggebruikers moeten op dit stuk van de weg blijven.

2 9

Het Verkeersreglement •

VERKEERSBORDEN II Dit zijn veelvoorkomende borden. Weet jij wat ze betekenen?

Deze driehoek waarschuwt je voor een overweg zonder slagbomen. Kijk héél goed uit voor je oversteekt.

Deze driehoek waarschuwt voor een plek waar veel kinderen komen of spelen. Je moet er dus extra goed uitkijken.

Let op, hier is een oversteekplaats voor fietsers!

Een omgekeerde driehoek wil zeggen dat je voorrang moet geven.

70 Tot aan het volgende kruispunt mag je maximaal 70 km/u rijden.

Deze straat loopt dood.

Je moet rechtsaf.

Hier mag je niet naar rechts.

Verboden toegang voor fietsers

Tongeren 20 Als je naar rechts gaat, kom je 20 kilometer verder in Tongeren.

WEETJE

Verboden richting voor alle bestuurders (ook fietsers).

Voetgangers mogen hier wel in.

30 • Het Verkeersreglement

Verboden toegang in beide richtingen

Een gevarendriehoek is nog iets anders.

Dat is de reflecterende, opklapbare driehoek die je bij je auto zet als je onderweg pech hebt.

Onderborden

(België)

Amsterdam

Een onderbord is klein en hangt altijd onder een ander verkeersbord. Daarop staat extra informatie, bijvoorbeeld dat fietsers wel in twee richtingen mogen rijden of een uitzondering op deze regel. Soms geeft het onderbord nog aan over hoeveel meter het bord van toepassing is, bijvoorbeeld 200 meter.

(Nederland)

Hier begint de bebouwde kom en mag je maximaal 50 kilometer per uur (al geldt in veel gevallen zelfs 30 km/u, dat staat dan duidelijk aangegeven).

UITGEZONDERD

10 km (België)

Amsterdam

(Nederland)

/ GO

Het is verboden deze straat in te rijden, maar fietsers mogen wel door.

Let op, hier zijn wegwerkzaamheden over een afstand van 10 kilometer.

ED /

VERK

EERD

ED /

VERK

Wie kan een boete krijgen?

De fietser. Aan dit bord zie je dat het verboden is voor fietsers om op deze weg te rijden.

/ GO

Hier eindigt de bebouwde kom.

Hier geldt eenrichtingsverkeer, maar fietsers mogen in de twee richtingen rijden.

3 1

Het Verkeersreglement •

EERD