9789401414470

Philippe Samyn

Architect en ingenieur

Europese Raad en Raad van de Europese Unie

EUROPA

Jean Attali

Jean Attali

EUROPA Europese Raad en Raad van de Europese Unie Kroniek van een nieuwe zetel 2005-2013

Philippe Samyn Architect en ingenieur

Philippe Samyn and Partners

architects and engineers Lead and design partner for the joint venture with Studio Valle Progettazioni architects Buro Happold Ltd. engineers

16

VAN RéSIDENCE PALACE TOT EUROPA

EUROPA

Gebouw A van de Résidence Palace in Bruxelles Atmosphère 10-32, Albert Guilsain, Éditions L’Églantine, 1935. Foto: Willy Kessels.

EUROPA

VAN RéSIDENCE PALACE TOT EUROPA

17

1 VAN RéSIDENCE PALACE TOT EUROPA De lidstaten willen zichzelf niet opheffen; dat beperkt hun belangstelling voor de vraag hoe ooit één te worden.

Wel staan zij op elk moment voor de vraag: Waarom zijn we samen? Wat onderscheidt ons van de niet-leden? Het antwoord bepaalt de uitstraling naar de rest van de wereld en naar de Eigen bevolkingen. Ook die laatste willen graag weten in wat voor gezelschap ze terechtgekomen zijn. De zelfdefinitie van de ledenkring was steeds inzet van politieke strijd.

Luuk van Middelaar De passage naar Europa. Geschiedenis van een begin

Europa is gebouwd als zetel voor de toekomstige ‘Europese toppen’: de periodieke samenkomsten van de staats- en regeringsleiders van de achtentwintig landen van de Europese Unie. Europa zal ook de nieuwe zetel worden van de Raad van de Europese Unie, een echte ‘Ministerraad’ die de regeringsleden van de diverse staten samenbrengt in functie van de behandelde onderwerpen: buitenlandse zaken, economie en financiën, milieu, defensie, landbouw… De Europese Raad is het opperste politieke orgaan van de Unie. Het verdrag van Lissabon (2008) heeft deze uitvoerende macht meer gezag gegeven dan ooit tevoren. Om zijn legitimiteit als democratische instelling te bekrachtigen, heeft het voor de Raad van de Europese Unie de verplichting geschapen publiek te zetelen als er beraadslaagd wordt over een voorstel voor een wetgevende handeling: ‘Het is een kleine maar reële stap naar de geleidelijke evolutie van de Raad in een Kamer van Staten naar het model van de federale systemen’ [Y. Bertoncini, Th. Chopin, A. Dulphy, et al., Dictionnaire critique de l’Union européenne, Armand Colin, 2008]. De Europese Raad en de Raad van de Europese Unie vormen de derde zijde van de ‘institutionele driehoek’, naast de Commissie en het Parlement. Naast? De drie instellingen bevinden zich in dezelfde wijk in Brussel, gelegen tussen het Jubelpark, het Schumanplein en het Leopoldpark; aan weerszijden van de Wetstraat staan de gebouwen van de Europese Commissie (Berlaymont, Karel de Grote-gebouw) en die van de Europese Raad en de Raad van de Europese Unie (Justus Lipsius, Résidence Palace, Lex) tegenover elkaar. Nauwelijks iets verderop ligt de Leopoldruimte met de gebouwen van het Europese Parlement. Die concentratie is in feite de grootste troef van Brussel.

18

VAN RéSIDENCE PALACE TOT EUROPA

EUROPA

Luchtbeelden van het Jubelpark en de Résidence Palace in Bruxelles se transforme et se modernise, 1927. Privécollectie.

Het schema van de stedelijke inplanting van Europa langs de Wetstraat, tussen het Jubelpark (onderaan links) en het Warandepark (bovenaan rechts).

Philippe Samyn 2012.

Doorsnede Wetstraat tussen het Jubelpark en het Warandepark. Michel Polak juni 1922.

EUROPA

VAN RéSIDENCE PALACE TOT EUROPA

19

Inplantingsplattegrond voor het complex Résidence Palace in Le Home, maart 1925.

Het project Europa getuigt van de grotere rol van de Unie. Toch is het absoluut niet te vergelijken met de buitensporige architectuur van de presidentiële paleizen of grote stadssymbolen die zowat overal in Europa de macht belichamen. Het inplanten van het toekomstige gebouw in het bestaande tracé, verzonken achter de historische gevels van de Résidence Palace, vestigen de aandacht op de paradoxen van het Brusselse urbanisme. Op het eerste gezicht hebben de stedenbouwkundige verordeningen niet verhinderd dat langs de Wetstraat een absoluut niet bij elkaar passend architecturaal geheel ontstond: een stormloop van kantoorgebouwen, één na één opgetrokken om te voldoen aan de groeiende gebouwenhonger van de Commissie, het Parlement en de Raad. In realiteit is het zo dat, als men in deze wijk in de richting van de hoofdverbindingsweg kijkt, de schamele effecten van perspectief, zichtbaar vanaf het Jubelpark, niet voldoende zijn om het gevoel van stedelijke chaos te onderdrukken. Beschouwen we daarentegen de omvang van de ‘huizenblokken’ en de contouren van de gebouwen, versterkt door de hellingsgraad van het terrein en de straten, dan begrijpen we dat de wanordelijke architectuur uiteindelijk wordt goedgemaakt en verlevendigd door de schaalverschillen van de grootste gebouwen.

In die zin was de vroegere Résidence Palace, die in zijn tijd afstak tegen de structuur van huizen gebouwd op de hellingkniklijn, al de voorloper van een stadsrevolutie: dit art-decocomplex brak compleet met de half stedelijke, half landelijke traditie van de oude percelen. Vandaag kan Europa zich moeiteloos staande houden naast het Justus Lipsius, de vesting die haar zware administratieve omhulsel laat wegen op het onzichtbare corpus van de Europese macht. Dat neemt echter niet weg dat het nieuwe gebouw zich zal onderscheiden en zelfs voordeel zal halen uit zijn hoge silhouet met de beschermde gevels van vroeger.

Bouwvakkers aan het werk op de werf van de Résidence Palace in Le Home, maart 1925.

Toegangspasje tot de werf, getekend door Michel Polak, 1925. Privécollectie.

22

VAN RéSIDENCE PALACE TOT EUROPA

Ansichtkaarten. Privécollectie.

EUROPA

EUROPA

VAN RéSIDENCE PALACE TOT EUROPA

23

36

2010.12.03

VAN RéSIDENCE PALACE TOT EUROPA

EUROPA

EUROPA

VAN RéSIDENCE PALACE TOT EUROPA

37

42

VAN RéSIDENCE PALACE TOT EUROPA

EUROPA

Volgens dat concept hebben de vergader-

Op de gelijkvloerse verdieping zijn drie

zalen, die allemaal in een apart gebouw zijn

ingangen voorzien:

ondergebracht, een smalle verbinding met de

– op nr. 155 van de Wetstraat de hoofdin-

vlakbij gelegen kantoren. Ze kunnen ook afge-

gang van het gebouw voor voetgangers;

schermd worden als veiligheidsmaatregelen

– aan de achterkant van het gebouw een

noodzakelijk blijken. Dat concept, voorgesteld

aparte ingang voor de pers (die ingang ligt

in het stadium van de wedstrijd, bleef onver-

precies tegenover gebouw C van het

anderd, en de uitwerking kon in de loop van

Résidence Palace-complex waar het

het verdere onderzoek nog verbeterd worden.

International Press Centre is gevestigd);

Het gebouw in ellipsvorm bevindt zich dus

– tegenover het Justus Lipsius en minder

binnen in het atrium en is zichtbaar vanaf de

zichtbaar vanaf de openbare weg bevindt

Wetstraat. Bijzonder eraan is dat de afmetin-

zich de ingang voor vooraanstaande perso-

gen op het plan variëren naargelang de af-

nen die met een ambtsvoertuig aankomen.

metingen van de zalen die er ondergebracht

Alle ingangen leiden na een veiligheids-

zijn. Van beneden naar boven noteren we:

check naar verschillende liftgroepen. De

– op de benedenverdieping: de cafetaria,

toegang tot de Résidence Palace is ook

rechtstreeks in contact met het atrium;

mogelijk vanaf het Justus Lipsius, waarmee

– op de 1ste verdieping: de briefingzaal

het op drie verdiepingen in verbinding staat:

voor de pers;

– op de 7de verdieping: een voetgangers-

– van de 3de tot de 8ste verdieping: de drie

brug voor afgevaardigden en functionaris-

grote conferentiezalen met hun respectieve

sen die zo tussen de vergaderruimtes van de

tolkencabines;

gebouwen kunnen pendelen;

– van de 9de tot de 11de verdieping: de

– op de 2de verdieping: een voetgangers-

zalen en salons voor officiële lunches en

brug die voornamelijk gebruikt wordt door

andere ceremoniën.

vertegenwoordigers van de pers (de belang-

stedelijke en milieucertificaten. Dat dossier

De grote conferentiezalen nemen elk twee

rijkste werkruimte voor de pers blijft in het

werd eerst aangevuld met de door de instel-

verdiepingen in beslag omdat voor elke zaal

Justus Lipsius);

ling gevraagde documenten, namelijk een

een groot aantal tolkencabines noodzakelijk

– in het 2de souterrain: een gang voor het

‘effectenstudie’ die zou worden geëist in het

is (30 of meer).

transport van goederen en het afvoeren van

kader van de aanvraagprocedure voor certi-

Het historische gebouw in L-vorm her-

afval via de loskade en de reeds bestaande

ficaten en vergunningen.

bergt de kantoorfuncties. Dat zijn voorna-

opslaglokalen van het Justus Lipsius.

Na een aanbesteding bij inschrijving, ge-

Axonometrisch studieschema van de geometrie van de lantaarn.

organiseerd door de Regie der Gebouwen,

melijk: de lokalen voor de delegaties van de lidstaten van de Europese Unie in de

De procedures voor het

werd de firma Agora aangeduid om de ef-

zuidvleugel;10 de lokalen voor de diensten

verkrijgen van vergunningen

fectenstudie uit te voeren. Tijdens het afwikkelen van dat onderzoek en met het ak-

van het Secretariaat-generaal van de Raad in de westvleugel. De hogere verdiepingen

De procedures voor het verkrijgen van de

koord van de opdrachtgever paste het team

(10 en 11) van dit L-vormige gebouw zijn

stedelijke en milieuvergunningen verliepen

Samyn-Valle-Happold het heropbouwplan

gereserveerd voor de leiders van de instel-

gelijktijdig met de voorbereidende fase en

voor de Résidence Palace aan teneinde de

ling: de President van de Europese Raad, de

het ontwerp. Om problemen te vermijden

impact op het milieu te verbeteren. Zo werd

Hoge Vertegenwoordiger van de Unie voor

tijdens de procedure voor het bekomen

bijvoorbeeld een microklimaatstudie uitge-

Buitenlandse Zaken, de (wisselende) voor-

van de vergunningen, werd besloten om

voerd om de gevolgen van de wind op de

zitterschappen van de diverse Raadsforma-

in twee stappen te werken: eerst werk ma-

directe omgeving van het gebouw te eva-

ties, de Secretaris-generaal van de Europese

ken van het verkrijgen van de stedelijke en

lueren en werden er bepaalde wijzigingen

Raad en de Raad van de Europese Unie, en

milieucertificaten; vervolgens overgaan tot

aangebracht. Zo werd ook besloten om het

voor hun naaste medewerkers. Wat betreft

het verkrijgen van de stedelijke en milieu-

gebouw uit te rusten met een ‘scherm’ van

de lagere verdiepingen: de westvleugel

vergunningen. Het ontwerpdossier, door de

zonnepanelen en een opvangbekken voor

herbergt de logistieke functies (beveiliging,

Raad goedgekeurd op 4 mei 2006, diende

regenwater.12 Agora leverde zijn eindrapport

preventie, technische leiding), de zuidvleu-

als basis voor het indienen van de aanvra-

van de effectenstudie in op 7 juni 2007.

gel alle functies verbonden aan de pers.

gen met het oog op het verkrijgen van die

Vervolgens werd na het verloop van het

11

EUROPA

Het integreren van de ontwerpmaquette in de terreinmaquette, 2007.

VAN RéSIDENCE PALACE TOT EUROPA

43

56

2011.11.16

VAN RéSIDENCE PALACE TOT EUROPA

EUROPA

EUROPA

VAN RéSIDENCE PALACE TOT EUROPA

57

66

een PATCHWORK

EUROPA

EUROPA

een PATCHWORK

67

2 EEN patchwork

Una barca da pesca, le traversine in rovere della ferrovia,le botti sfruttate dal vino, i manici di arnesi, l’aratro, la chitarra, il legno tenuto per il pugno dissanguato di resina e unto dal maneggio: di questa materia seconda va fatto l’altare.

Een vissersboot, de eiken spoorwegbiels De van wijn doordrongen vaten, de handvatten van werktuigen, de ploeg, de gitaar, het harsloze hout gevlekt door gebruik in de vuist: van dat secundaire materiaal moet het altaar worden gebouwd.

Erri de Luca

Erri de Luca

“Legno”, L’Ospite incallito

“Legno”, L’Ospite incallito

Tussen de massieve silhouetten van het Lex, het Karel de Grote-gebouw en het Justus Lipsius, en tegenover het Berlaymont, schittert onder zijn tooi van hout en glas het stenen gebouw van de Résidence Palace, vernieuwd en naar zichzelf gekeerd: de panelen van de nieuwe gevel, opgetrokken tussen de gebouwen van de Wetstraat, lijken op een enorme kist, met door zijn vakwerk van houten stijlen en dwarsliggers heen een kostbaar meubelstuk van honderdveertig voet hoog, zoals beschreven in een reis naar Brobdingnag. [Jonathan Swift, Travels into Several Remote Nations of the World, in Four Parts. By Lemuel Gulliver, First a Surgeon, and then a Captain of several Ships (1726); Ned. titel: Gullivers reizen: Een reis naar Brobdingnag].

Het raamwerk van vensters, gebruikt als motief en als hoofdmateriaal, ontgroeit zijn huishoudelijke schaal tot een dimensie van kolossale orde en ontpopt zich als een gordijn van een podiumkooi. Het patchwork van de zowat drieduizend oude ramen is geordend volgens een doorlopend stramien dat de elf verdiepingen van het gebouw onderstreept en orde brengt in het mozaïek van aansluitende panelen. Bij een eerste contact met deze fantastische gevel onderscheidt men een architectuur die twee fundamentele registers combineert: dat van de ambachtelijke taal van de ‘mens als maker’ [Richard Sennett, The Craftsman (2009); Ned. titel: De ambachtsman, 2008] en dat van een creatieve orde van het hoogste niveau. Het houten frame en de glazen invulling worden, op 2,70 m, aan de achterkant van het gevelontwerp herhaald in een tweede wand, gemaakt van een dragende structuur en een dubbele beglazing als schild, volgens de veiligheidsvoorschriften van de Europese executieve. De ruimte tussen de verticale vlakken van de dubbele façade vergemakkelijkt de warmteregeling

76

een PATCHWORK

Uitzicht op de gevel van de Wetstraat vanaf de Karel de Grotelaan, 2013.

EUROPA

EUROPA

een PATCHWORK

77

94

DE tussenruimte voor VA-ET-VIENT

Uitzicht op de va-et-vient-ruimte, 2013.

EUROPA

EUROPA

DE tussenruimte voor VA-ET-VIENT

95

2013.09.05

een civiele orde en een centrale institutionele rol, ondanks het respect voor de rooilijn en de verplichte opname in het bestaande gebouw. Philippe Samyn geeft het volmondig toe: het bouwterrein voor de nieuwe zetel is bescheiden, weinig passend zelfs. Hij ziet er de wil in van de Belgische staat en de Europese Unie om de zetel zonder veel ophef te bouwen, zonder ensceneringen zoals die in het verleden van het Brusselse urbanisme schering en inslag waren om te voldoen aan de bouwwoede van de Europese instellingen.

De gevels van het atrium De gevels van het atrium omsluiten het bestaande gebouw in L-vorm als een kubus. Ze bestaan uit een dragende binnengevel en een buitengevel die eraan is opgehangen. De gevel rust slechts op zijn uiterste punten aan de kant van de Wetstraat. Met een spanwijdte van 48,6 m draagt hij eveneens een deel van de vloer van de benedenverdieping, die onafhankelijk is van het dak van de tunnel. De gevel bestaat uit rechthoekige modules van 5,40 m lang bij 3,54 m hoog, met andreaskruisen. Die geometrie genereert een zeer hoge graad van hyperstaticiteit die de gevel erg strak doet ogen omdat het geheel, van gereconstrueerde profielen met een uniforme diepte van 30 cm,

Achter de gevels van patchwork omringt een hoog atrium dat deel van het gebouw dat voor conferenties en ceremoniële gebeurtenissen is bestemd. Dat gedeelte rust op de manier van een halfzuil op de gereconstrueerde verdiepingsvloeren van het oude gebouw. Het atrium omringt, net zoals het zelf ook wordt omringd. Het is een lege ruimte onder glazen wanden die de tussenruimtes tussen de componenten van het ontwerp meer luister verleent. Ze maakt deel uit van de typologische geschiedenis van het moderne atrium. Door de inplanting langs een grote weg, het kubusachtige volume, het profiel van een doorzichtige dubbele gevel haaks op de weg en de hoogte (elf verdiepingen boven het straatniveau) doet het silhouet van het volledige gebouw, ondanks alle ver-schillen, denken aan de Ford Foundation van Kevin Roche, John Dinkeloo & Associates (1968) in New York [zie de kritische herwaardering van dat gebouw, recentelijk geschreven door architect Lebbeus Woods: http://lebbeuswoods.wordpress. com/2011/02/27/rethinking-roche/]. De bouwkeuzes zijn niet dezelfde: in New York bestaat de bekroning uit een massief entablement, in Brussel uit een pergola en een rooster van zonnepanelen. Geen enkel recuperatiemateriaal mocht met zijn oude bekoring of zijn poëtische composiet de puriteinse gevels van het New-Yorkse gebouw verrijken. Dat neemt niet weg dat beide instellingen allebei een lantaarn zijn op de hoek van de straat en ze hun respectieve binnenruimtes een stedenbouwkundige schaalgrootte bieden die gunstig is voor de dialoog met de nabije omgeving. Afgezien van die gelijkenissen qua omvang en inplanting zijn de verschillen evident: het door Philippe Samyn ontworpen gebouwverheft zijn binnengevels noch balkons boven de centrale vide. Het laat veeleer zijn atrium schitteren vanaf een spilvoorwerp – een van ruiten voorzien plein ontvouwt zich rond een centrale ronde ruimte die de orthogonaliteit en de verticale val van de perifere gevels breekt. Het atrium dient als ontvangst- en verbindingsruimte, in een compositie die de boog van een ovaal in het vierkante plein binnenloodst.

volledig gelast is. De hoogst mogelijke lichtheid wordt bereikt door zowel de dikte van de platte staven als de breedte van de profielen te variëren in functie van de belasting die ze moeten overnemen.

Dat maakt het mogelijk het traject van de krachten in de stalen constructie te lezen. De binnengevel aan de kant van het Justus Lipsius rust op zeven zuilen.

Bij een ontploffing kan eender welke van die zeven wegvallen zonder invloed te hebben op de stabiliteit van het geheel.

Dr Ir philippe samyn

De dubbele glasgevel beschermt deze uitgestrekte lobby tegen de overlast van de straat, zonder er evenwel visueel van gescheiden te zijn. De stedelijke continuïteit botst hier met de afwijking van het thema van het atrium, zoals dat steeds het geval is als een lege binnenruimte gevangen wordt in gebouwen die hermetisch afgesloten zijn.

Rem Koolhaas onderstreepte onlangs de nefaste rol van de atriums ontworpen door John Portman in Atlanta (Georgia): in plaats van het gebouw een opening te bieden voor lucht en licht, is het atrium er een afgesloten vide geworden, ‘verzegeld voor de werkelijkheid’ (sealed against the real), met andere woorden ondoordringbaar voor elk stadsleven. De atriums van de luxehotels, de condominiums en de winkelcentra: ze zijn een ersatz voor een centrale plek, een desintegratie van de stad ten gunste van monsterlijke architectonische isolaten: ‘Hoe ambitieuzer die autonome vormen’, schrijft Koolhaas, ‘hoe meer ondermijnen ze de echte centra – hun wanorde, hun complexiteit, hun ongeregeldheden, hun drukte, hun etnische verscheidenheid’ [‘Atlanta’, in Rem Koolhaas et al., SMLXL, 1995, p. 843].

104

DE tussenruimte voor VA-ET-VIENT

Uitvoeringsmodel in 3D van de belangrijkste stalen geraamtes, 2012.

EUROPA

EUROPA

DE tussenruimte voor VA-ET-VIENT

105

118

2012.06.01

GLAZEN ELLIPSEN

EUROPA

EUROPA

GLAZEN ELLIPSEN

119

128

GLAZEN ELLIPSEN

Afbeelding van de binneninrichting van de vergaderzaal op de 5de verdieping van de lantaarn, 2012-2013.

Tapijt, fries en plafond door Georges Meurant.

EUROPA

EUROPA

GLAZEN ELLIPSEN

129

154

GLAZEN ELLIPSEN

Dwarsdoorsnede in perspectief, 2012.

EUROPA

EUROPA

GLAZEN ELLIPSEN

155

174

HET aĂŤraulische hart

EUROPA

3D-model van het ventilatiesysteem van de lantaarn. Bovenaanzicht. Aangevoerde lucht (rood) en afgevoerde lucht (blauw), 2012.

EUROPA

HET aëraulische hart

175

6 HET aëraulische hart

La analogía de la torre con un cuerpo de sangre caliente es… una acertada manera – sin introducir alusión ni emblema algunos, sin recurrir a códigos más o menos secretos o a símbolos da significado conocido – de utilizarla como alegoría de una sociedad en trance de morir; pues si una sociedad es un conjunto limitado de hombres unidos por ciertos vínculos, nada parece más ajustado que simbolizarla como un cuerpo constituido a grandes rasgos de la misma naturaleza que el del hombre – esto es, de carne –, que se adapta a la forma de lo primero que hace el hombre cuando vive bajo su leyes: el edificio.

[Babel]… de Cujas ruinas saldría la diversidad de lenguas y pueblos y, por consiguiente, de dioses. Una vuelta a los dioses departamentales, mucho más atentos – por especializados – a los destinos humanos…

De analogie van de toren met een warmbloedig lichaam is… een geslaagde manier om – zonder allusie of embleem te introduceren, zonder zijn toevlucht te nemen tot min of meer geheime codes of bekende symbolen – een allegorie van een stervende samenleving uit te werken; want als een samenleving bestaat uit een beperkte verzameling mensen met welbepaalde banden, dan lijkt het niet meer dan gepast ze te symboliseren door een lichaam dat in grote trekken gemaakt is van hetzelfde materiaal als de mens – vlees – en dat de vorm aanneemt van het eerste wat een mens optrekt als hij volgens de wetten van die maatschappij leeft: een gebouw.

[Babel]… uit wiens ruïnes een diversiteit van talen en volkeren en bijgevolg goden zou ontstaan. Een terugkeer naar de departementale godheden, met meer aandacht – want deskundiger – voor het lot van de mensen…

Juan Benet La construcción de la torre de Babel

Juan Benet La construcción de la torre de Babel

‘Engineering is geen wetenschap. Op zijn best is het een kunst, op zijn slechtst een techniek!’. Philippe Samyn, architect en ingenieur, wikt zijn woorden. Zijn ervaring als bouwmeester, zijn dialoog met de ingenieurs, de industrieleiders en de certificaatinstellingen; zijn jarenlange interesse voor de standaardisering van procedures binnen zijn eigen agentschap; zijn verknochtheid aan het idee van efficiency, van een globaal architecturaal design dus in tegenstelling tot de louter technische prestaties: het zijn allemaal troeven die hem helpen om tijdens elke fase van het ontwerp de beste gebruikskwaliteiten voor het gebouw Europa aan te voelen. De architect houdt in zijn achterhoofd het idee vast dat elk gebouw van enige omvang een prototype is; en dat het bij gebrek aan herhaling of beproefde modellen het bouwplan is dat helpt de kennis te bundelen, de overdracht te vergemakkelijken en de operationele capaciteiten van een team ten opzichte van de nieuwigheid van elk project te verbeteren en te perfectioneren.

‘Het kwaliteitsniveau van het ontwerp verbeteren’: dat betekent dat de architect de eindverantwoordelijkheid niet aan iemand anders overdraagt; dat hij waakt over de uitdieping, de authenticiteit, de homologatie en de archivering. Het plan is de waarborg voor de juistheid van de kunde. Die moraal is des te noodzakelijker omdat de technische logica zich spontaan, lukraak hecht aan voorwerpen of deelsystemen, zich losmakend van de architectuur. Zonder twijfel is dat een van de origineelste overwinningen van de moderne bouwkunde: het integreren van alle technische functies in de gebouwde vorm.

Maar vormen en functies knopen onderling virtueel tegenstrijdige betrekkingen aan: de architectuur wordt er gedwongen tot een veeleisende diplomatie; ze speelt haar rol door haar verstandige aanpak van conflicten in de bebouwde ruimte.

220

2012.08.03

WERKZAAMHEDEN IN UITVOERING

EUROPA

EUROPA

WERKZAAMHEDEN IN UITVOERING

221

246

2013.11.06

WERKZAAMHEDEN IN UITVOERING

EUROPA

EUROPA

WERKZAAMHEDEN IN UITVOERING

247

Europa is gebouwd als zetel voor de Europese Raad. Hier zullen in de toekomst de ‘Europese toppen’ plaatsvinden: de regelmatige ontmoetingen tussen staatshoofden en regeringsleiders van de achtentwintig lidstaten van de Europese Unie. Europa zal ook de nieuwe zetel zijn voor de Raad van de Europese Unie, de echte ‘ministerraad’ waarin de regeringsleden van de verschillende lidstaten samen overleggen.

Europa is een nieuw gebouw. Het integreert de beschermde gevels van de voormalige Résidence Palace, in 1927 gebouwd door Michel Polak, in een architecturaal hoogstaande nieuwbouw in het hart van de Europese wijk, een plaats die zindert van de dringendste bekommernissen van vandaag, zowel op democratisch als op ecologisch vlak.

Het ontwerp van dit nieuwe geheel, dat blijk geeft van enorme technische en artistieke virtuositeit, verdiende het om beschreven en toegelicht te worden nog voor het gebouw wordt opgeleverd: dit boek is dus zowel een analyse van een project als het verhaal van een grote bouwwerf.

Philippe Samyn is burgerlijk bouwkundig

Jean Attali, doctor in de filosofie,

ingenieur, architect, stedenbouwkundige

doceert stedenbouwkunde en stadsontwik-

en master in de toegepaste wetenschappen.

keling aan de Ecole nationale supérieure

In 1980 richtte hij het architecten- en

d’architecture Paris-Malaquais.

ingenieursbureau Philippe Samyn and

www.lannoo.com

Partners op.