18 minute read

Munaqhiniq Avatiqaqatigiinngniq Aallanguktiniq Pitquhiitigut

Ilitariyauyuk Johnlu, Emmalu Alikamitkut

Taffumuna Munarivakhutik Qaffini Ukiuni

Nattingnik Takuuktakhanik Qinikhiayunut

Ulukhaktuum Tagiunani

MONITORING ECOSYSTEM CHANGE THROUGH TRADITIONAL WAYS

Recognizing John and Emma

Alikamik for Dedication Across Decades Sampling Nattiit in the Ulukhaqtuuq Area

Quviahuktugut Ilitariyumaplugit Alikamiklu, Ekiunalu, Ulukhaktuungmiutak, Taimaa

havakhaakmanik nattingnik munariplutik talvanga havaliramik 1992mi.

We have the pleasure of recognizing John and Emma Alikamik of Ulukhaqtuuq for their longterm commitment to monitoring nattiit (ringed seals) since 1992.

Alikamitkut katimahimayuk 56ni ukiuni, talimanik nutaraqaqtut, kinullingmik kihitauyut 12nik innutaqaqtut, 12niklu in’ngutaaluqaqtut. Alikammitkut amihunik ukiunik nunami anguniahutik ilihimattiaktut. Anguniangnikmiklu, iqalukhiungnikmiklu, havaamingniklu ayungittut. Ilihimayuk tautuktamingnik, nauttiuhugit anunikkut, kanikhimaplugitlu inuuniaviit angutit Ulukhaqtuum nunaani, tahapkuninalu iqalungnik, nattingnik, qilalukkanik, nanungnik, tuktuniklu.

Havaqatigivaktaatigut Iqaluutigutlu, Tagiukullu Canadami (DFOkunni) 28ni ukiuni nattiit mikhaatigut munarivlugit, uuktuahugit,

John and Emma Alikamik have been married for 56 years, raised fve children, and at last count have 12 grandchildren and 12 great-grandchildren. John and Emma have decades of ‘on-the-land’ experience as skilled hunters, fshers, and technical feld workers. They have an incredible sense of observation from studying, harvesting, and understanding the environment and all types of wildlife in the Ulukhaqtuuq area, including fsh, seals, whales, bears, and caribou.

They have been collaborating with us at Fisheries and Oceans Canada (DFO) for 28 years on nattiq monitoring, which involves measuring and sampling their community’s traditional subsistence harvest of nattiit. Through their dedicated feld eforts, they have measured and sampled about 100 nattiit per year since 1992. The data they have collected are unique and extremely useful, especially because they are long-term and have been collected consistently. The work has involved taking an elaborate array of samples, standardized measurements, and records of other observations from harvested nattiit

„ John and Emma Alikamik have worked closely with Lois Harwood (DFO) since the program started in 1992. Photo by Lisa Alikamik, 2004.

 John and Emma were awarded the Fisheries Joint Management Committee Co-Management Award in 2001 (photo) and again in 2018, for their ongoing eforts and commitment to the seal monitoring program, spanning 28 years total. Pictured front lef to right: John and Emma, Lois Harwood (DFO); Back, lef to right: Max Kotokak Sr. (FJMC Inuvialuit Member), Don Dowler (FJMC Vice Chair), Ed McLean (FJMC staf ), Burton Ayles (FJMC Canada Member). Photo from FJMC archives.

Tahamna havaaq ikayuqtauvaktuq

Ulukhaktuungmiunit anguniaqtiinit (OHTCkunnit) nattiqtatik agitiplugit

uuktuqtaupkakhugit takuuktakhainnik titiraqtakhainniklu.

This seal monitoring program relies on community harvesters from the OHTC general membership voluntarily sharing access to their harvested nattiit for sampling and measurements.

takuuktakhainniklu ilakuukhugit nunamingni pitquhimingnit nattingniaruutainikkut. Taimaa havaliramik 100nik nattingnik takuukpaktuk upinnaamin auyamun ukiumi atauhingmi havaliramik talvani 1992mi. Tahapkuat katitiqpaktait uuktuqtauvaktut, ikayuutauvaktut ukiuk tamaat takuuktauvangmata nattiit mikhaagut. Havaaq tahamna titiraqhimangmat uuktuqtakhainik nattiit ilangitnik uuktuuhigitlu angitilaangitnik, tautuktamingniklu nattingnit ikayuutauvaktuq iliturriyumayainnik.

Tahamna havaaq ikayuqtauvaktuq Ulukhaktuungmiunit anguniaqtiinit (OHTCkunnit) nattiqtatik agitiplugit uuktuqtaupkakhugit takuuktakhainnik titiraqtakhainniklu. Alikammitkut ilitturriyumayait anguniaqtut arijigaanamik nattiqtamingnik ikayuutauqpiaqpaktuq.

Tahapkualu ilitariyumayavut nattiit mikhaagut havakpakkaluangmata, Jimmy Memoganalu, Morris Nigiyoklu, David Kuptanalu, havakpakkaluangmata hivulingmik aulaaqingman tahamna havaaq, tamnalu Harold Wright

Hakhagiaq havaqatauvaktuq Kigutaiyaivluni aullaqingman tahamna havaaq Ulukhaqtuumi. Tamnalu ilitturiyumayaqqut Docti Tom Smith ikayuhugit, uqautiplugit takuukhugit katitiqtait, ilihautiplugitlu munakhiyut taimaa ihagutingmata 1992mi.

This seal monitoring program relies on community harvesters from the Olokhaktomiut Hunters and Trappers Committee (OHTC) general membership voluntarily sharing access to their harvested nattiit for sampling and measurements. John and Emma are the frst to acknowledge the importance of the harvesters’ contributions. We all recognize the late Jimmy Memogana, the late Morris Nigiyok, and David Kuptana, who all worked as monitors during the early years of the program when there were three sites, and Harold Wright for his assessment of reproductive tracts and sectioning tooth samples out of Ulukhaqtuuq since the beginning of the program. We also acknowledge Dr. Tom Smith for his encouragement and advice, ageing all of the specimens, and training the monitors and us on “Day One” of this monitoring study in 1992.

In addition to the sampling of their own and others’ harvests, the Alikamiks make observations based on traditional knowledge, experience, and skills. They prepare camp and feld equipment in town and travel to their camp at Masoyak by snow machine in spring and by boat in the summer. John judges the best timing and routing to make the trip, makes sure the equipment is in good working order, and ensures they have the necessary supplies on hand at all times. They make trips to town as needed to bring samples to the freezer; this requires careful planning around weather and open water to ensure a safe journey.

Taimaalu uuktugakhanik inmingnillu, allatlu piinnik anguyainnik tautukpaktuk atukhugit Inuit qauyimayainnik, atuqpaktamingniklu havaamikkun. Hannaiyaqqairaalutik tangmaarutihamingnik, atuqtakhatiklu havautikhatik aimavingmingni, aullaqpaktut auyivingmingnun Mashuuyamun sikiituuqtuqhutik, auyamittauq qayaqtuqhutik. Alikamik ilihimattiaqtuq aullangniarutiminik, naukullu aullaangniangmanaani. Havautikhautinillu nakuuyumik ihuangniaqtun, hunavaluutaillu atuqtaqhatik hannaihimaplugit. Aquiqattakpaktut takuuktauyukhat qiqittivingmun aggitivlugit. Tahamna inmigut naunaiqtauyukhat, hila ilihimayakhaa, imaqlu, uiniqlu ilihimayakhait qayangnaittumik aullariami.

Auyivikmingni ilihimattianahuaqpaktuk nattiit aulaviinik, nattiqtaqviiniklu. Munariplugulu hikuirutaani, ahiguurutaani, nattiillu puptagaanata, kiviinaraanataluunniin, tahamna ilihimayuutaungman qanuq timait inmanata. Uniqpakhutiklu ihiuttunik nanihigaanamik nattingni, aulaviinnilu, aallaniklu nanihigaanamik ajiliuhugit takupkakpagait DFOkunnut. Taimaa naunaihimavagait ihuinmanaataluunniit, nakuungmanataluunniit. Taimaa 50nik ukiunik ilihimaliqtamingnik nattiit mikhaagut, anguniarutaaguulu atuqpaktatik ikayuutauvaktut kangihinahuaqtunut.

Talvuuna El Ninodillugu 1998mi Alikamik tautuktuq aqiarualiqtunik nattianik hikuahirungnahingmat talvuuna, taimaa takuugakhainnik piyaivaktuq nattianit. Aanniatunik tautugaanami, Alikamik takuugakhainnik pivaktuq, DFOkunnun aullaqtittugin takuugakhainnik, angutinik munahiit havakpaktunun.

While out at camp, they make observations about the habitats where nattiit are harvested, the timing of break up, and if they foat or not when shot as an indicator of body condition. They also report any unusual observations or fndings relating to the nattiit, their habitats, or other species and take photos to document and share these observations with DFO. To determine what is unusual or not, they bring over 50 years of feld experience and nattiq hunting experience to their assessments.

For example, during the El Niño of 1998, John noticed starving seal pups due to the early breakup of the sea ice and did extra sampling on these unusual specimens. When obviously sick nattiit have been encountered, John has collected these and has sent them to DFO labs for examination by a veterinarian. In 2000, he noticed and recorded the unusual behavior of an adult nattiq and collected it for sampling. It was later determined through scientifc methods that the animal had a brucellosis infection.

The Alikamiks continuously use their knowledge and experience to observe a changing climate in the lands and waters surrounding them. In 2005, John reported decreases in the prevalence of young Arctic cod in coastal waters and a shif to other small fsh species such as Sandlance and capelin. These other species are not ice-associated like cod and can be seen as a strong indicator of change in the coastal environment.

Auyivikmingni ilihimattianahuaqpaktuk nattiit aulaviinik, nattiqtaqviiniklu. Munariplugulu hikuirutaani, ahiguurutaani, nattiillu puptagaanata, kiviinaraanataluunniin, tahamna ilihimayuutaungman qanuq timait inmanata.

While out at camp, they make observations about the habitats where nattiit are harvested, the timing of break up, and if they float or not when shot as an indicator of body condition.

Alikammitkut inuhaanik ilaupkaivaktut havaamingni qaffini ukuini. Taimaatun ilihimayatik, qauyimayatiklu, tautuktatiklu ilihautigiliqpaktait inuhaanut, anguniatunullu nattingniq qarijiyunut.

John and Emma have also taken youth to their camp to participate in this program over the years. This allows them to share their knowledge, experience, and observations with youth in the field and other hunters who bring nattiit to them for sampling.

Inuit qauyimayait ikayuutauvaktuq ubluk tamaan uqaqatigiikhutik nakuuyumiklu havaqatigiikhutik.

Indigenous Knowledge is brought to bear on this project through ‘day-to-day doing’, good communication, and mutual respect.

2000mitauk takugami nattingmik pittiangittumik, titiraqhugu huliutaa piyaa uutuqtakhamik pivigliblugu, talvuna ilitturiyauyuq brucellosisqaqtuunniqtuq.

Alikammitkut aauvimavatik tautukpaktatiklu nunamlu tariuplu allanguhia aulavak vimingni. 2005mi Alikamik tautuktaminik aanniarutilingnik ugannuani tariup hinaani upinnaami, talvuunalu aallanun iqalukkanun nuunmiyuq aanniarut, tahapkununa Hiuraqtuutillu Angmagiallu. Tahapkuat kihimi hikumit pingittut uukkatun, takunnaqpaktun ilituriyauvaktun hinaa aallangukpalliaviutaa. Takuuktauhimayullu iqalukpiit aqiaruit Ulukhaqtuup iqalukpiknik munariyauyumin hapkunani ukiuni takunnaqtuq qanuq inmanaat niriniaviit talvuuna 1970min. Alikammitkut nattiinnaqniq munaringittut, ikayuqpiaqpaktut naalakhutiklu, tautukhutiklu inuit hulijutaitigut, qinihiayut havaqatitik ikayuhugit.

Inuit qauyimayait ikayuutauvaktuq ubluk tamaan uqaqatigiikhutik nakuuyumiklu havaqatigiikhutik. Ukium nunummani Alikammitkut tautuktatik uqaqpagait qanuq qafllu nattiit piyut, qanurinmanaallu anguniangniutaa tahamani. Tapkua qablunaatigut iliturrinahuangnikut Inuillu qauyimayainnik malguk tapkua atukhugit, malguknik ilittuutinik qanihimannaqtut nattiit mihaagut. Tapkua malguk ilitturingniik aturaanamikkik, ilituriya-

Examination of iqalukpik (Arctic Char) stomachs sampled by Ulukhaqtuuq iqalukpik monitors in recent years has shown similar evidence of shifs in the ecosystem compared to samples from the 1970s provided by Tom Smith. John and Emma’s role has extended far beyond just monitoring nattiit; they genuinely have served as some of the lead ‘eyes and ears’, not only for the community but also for the many scientists they have partnered with over the years.

Indigenous Knowledge is brought to bear on this project through ‘day-to-day doing’, good communication, and mutual respect. At the end of the season, John and Emma sum up and share their observations about how the nattiq population was in that year, including comments about the availability of pups, the fatness of nattiit, and hunting conditions. Combining science results with Indigenous Knowledge results informs two ‘ways of knowing’ or ‘two lines of evidence’ to understand the nattiit. When the science and traditional knowledge results ‘line up’, as they always have with this program, it gives us the most confdence in our results and conclusions.

In our decades of working in the Inuvialuit Settlement Region, John and Emma have shone brightly and have been such a pleasure to work with. Their unique combination of Indigenous Knowledge; strong community support and

Alikammitkut 100nik nattingnik uuktuaqpaktut ukiuk tamaat taimaa

28ni ukiumi.

Their

tik atauttitut kangihinnaqtuk uumani havaami, talvani ilituriyugut taimaa atuhugu ihuaqtuq.

Taimaa havakpalirapta Inuvialuit nunaani Alikammitkut piuvialuktut, havaqatigiyaamilu quvianaqtuq. Ilihimayuk Inuit qauyimayainnik, inungnillu ikayuqtauvakhutik, inungnilu havattiahutik, taimaalu takuuqtunut havaqatigittiahugit, ilihimaplutiklu havaamingnik piyaivlutik, titiraqhutik, aulaaqtiqattaqhugitlu havaattik, nattingniklu ilihimattiahutik, tahamnalu aullangnikkut aullaaqtaktiklu ilihimattiahugu, nunamlu aallanguhia, hikulu qanuriliujutaa ilihimayaat. Alikammitkut 100nik nattingnik uuktuaqpaktut ukiuk tamaat taimaa 28ni ukiumi.

Katitikhimayavut 2900nik aktigiliqtuq nattiit mikhaagut, tahamna aniniutqiyauliqtuq Ukiuqtaqtun nunaanni. Titirahimayaillu, uqauhivivaktaillu hapkunanga atuqtauvaktuq

Alikammitkut titirahimayainnit, kinulliq titirahimayuq 2020mi. Alikammitkut takupkaktauhimayut titiqani Ukiuktaqtun taiguananni

Junenutillugu 2020 titirainni. Ilitturiyugut Alikammiklu, anguniaqtullu qafni ukiuni tautuqpaktut nattiit qafungmanatta uhuqangnillu ivyutingit ajigiingittut. Hiku ihumagiyauvaktuq tahamna tautuktaugaanat, kihimi kikuinnaq taimailiungitait, tariup aulajutaata pivaktuq. Allamik piqangittuq munahiyunik rapport; respect for science and scientists; knowledge of sampling, preserving, labelling, and shipping of samples; expertise in the biology and behaviour of nattiit; and knowledge of safety, travelling, and the environment including a changing climate and sea ice conditions is unparalleled. Their record of obtaining the full requested sample of 100 harvested nattiit each year for 28 years, without fail, speaks for itself.

Our database presently consists of over 2,900 sampled/harvested nattiit: a more extensive and longer database than anywhere else in the Arctic. Several publications and presentations have come from this work, with John and Emma as coauthors, with the most recent published in 2020. The Alikamiks were even featured on the cover of the journal Arctic’s June 2020 issue. We found, and as hunters including John have observed for decades, nattiq numbers and fatness fuctuate up and down, in sequences of years. Ice is one factor, but not the only factor – the productivity of the ocean plays a key role. There are no other nattiq monitoring studies in the Arctic that we know of with a long-term and sustained sampling record comparable to this study. Several highly respected Canadian and International scientists have described this program as ‘world-class’.

The nattiq monitoring program has been an ongoing priority for the community, the

Ulukhaqtuungmiutaninlu, Inuvialuit nunataaqtuninlu, havaqatigivaktainnillu Quyagiyumayain Alikammitkut

havakhaayuangmata nattiit mikhaagut Ulukhaqtuumi.

On behalf of the community, the Inuvialuit Settlement Region, co-management partners, and project team members, Quana to John and Emma for their longterm commitment to nattiq monitoring in the Ulukhaqtuuq area.

nattiit mihaannut Ukiuktaqtun nunaanni. Canadamilu, Hilaqtuamilu qinihiayiit ilihimayut hamna havaaq tautuktauvaktuq Piupiaqhuni.

Nattiit munarinikkut aulavaktuq piungmat Ulukhaqtuungmiuni, anguniaqtut katimayiinnilłu (OHTC), FJMCkunnilu, Inuvialuit Anguhiqiyiinnilu. Nattiqhiungniq ikayuqtauvaktuq FJMCkunnillu, DFOkunnillu, tapkunangalu Inuvialuit Angikhimayainni kiinauyakkut aulavaktuq. Alikammitkut ilitariyauhimayut pingahuituqhutik havahaaramik tahafumuuna, kinulliq 2018mi. Ilitariyaunahuaqtuugaluak Ulukhaqtuumi 2020mi kihimik qalakyuaq 19 tikinman pingittut Aprilnuqan 2021mi FJMCkut ilitariyumayait Alikammitkut Ulukhaktuumi maliklugit tahapkua qalakyuap 19 maliruutain. Taja kihimik ihumagiyaqqut ilitariyumablugit havaanit tahapkua uqiunik amihunik havakpangmata talvuna taiguakut Tusaayaksakkun.

Ulukhaqtuungmiutaninlu, Inuvialuit nunataaqtuninlu, havaqatigivaktainnillu Quyagiyumayain Alikammitkut havakhaayuangmata nattiit mikhaagut Ulukhaqtuumi.

Olokhaktomiut Hunters and Trappers Committee (OHTC), the Fisheries Joint Management Committee (FJMC), and the Inuvialuit Game Council. This harvest-based program has received unwavering annual support from the FJMC through DFO’s Implementation Funding under the Inuvialuit Final Agreement. John and Emma have received three awards recognizing their long-term commitment and eforts in this program, the most recent in 2018. We were planning for a large recognition event in the community for 2020 but unfortunately the pandemic has delayed those plans. In April 2021, the FJMC will be hosting a recognition ceremony for John and Emma in Ulukhaqtuuq following health guidelines and community direction. For now, we thought that the recognition of their amazing work and commitment over the years should be extended to an even larger audience through Tusaayaksat

On behalf of the community, the Inuvialuit Settlement Region, co-management partners, and project team members, Quana to John and Emma for their long-term commitment to nattiq monitoring in the Ulukhaqtuuq area.

Ilviiniaraluaqq una 20ni ukiuni hivunnaptingnii? Alikammitkut taimaaliqtut havaamikkut nattiit mikhaagut.

OHTCkullu, Alikammitkullu, DFOkullu qinihianahuat nutaamik havaktuhamik ayiuhautilumaplugu.

Aulapkaiyut taffumina qinihianiatut OHTCkutigut uumani ukiumi.

Havaktukhamik qinirumayut Ulukhaqtuungmiutamik, ilihimayumik, Inuillu pitquhiinik ilihimayumik, ayuittumik, havautiqaqtumik ilihimattiaqtumiklu haffuminga aulapkaiyukhamik ukiuni amihuni.

Could this be you in 20 years?

John and Emma Alikamik are soon retiring from their nattiq study. The OHTC, John and Emma, FJMC, and DFO are looking toward a succession plan to continue this program by training a new monitor.

The project team will be advertising the opportunity through the OHTC.

We are hopeful that another community member with the traditional knowledge, skills, equipment, and experience will be interested in leading this program for many years to come.

 In May 2007, a nanuq cub’s nose appeared at the small window of John and Emma’s spring camp cabin! We were sitting inside having tea, and oh we were so surprised, as were John and Emma! John was telling us that he had not seen bears come into this camp in spring before. The small bear was expertly scared of by John and his son Buddy, but the situation wasn’t resolved at that point as the mother bear was nearby in the front of the cabin (see photo above by Lois A. Harwood). John and his son Buddy travelled further afeld still, and as suspected, they discovered a large male bear within a few kilometres of the camp. That day, John’s quick and expert action ensured the safety of his family members and the three DFO Staf on-site.

(Update in 2021: While this was the frst time John had observed a bear in his spring camp, it has not been the last… John reports that bears have visited their camp on several occasions since 2007.)

Nunamiittaami Ikayuuhiq Nuvakyuarutaani

Kangiryuarmiutun Translation by Helen Kitekudlak

Upinnaami uvani 2021mi ukiuk atauhiq naattuq talva Inuvialuit ahiqpaniitquyauyun inungnin tahamna nuvakyuaq 19 hiamingittaanani. Ilihaqviillu, havakviillu umiktut, tahapkua kihimi aulapkaiyut ubluk tamaan atuqpaktavut aulaplutik inuuhiptingnik aullapkaingmata. Tautukhugu tahamna aklingnaqtuq hunavaluutivut atuqyuaqtaublutik, tahamnalu inuuhiqullu, ihumavullu aanniktut - IRCkut ilitturuyaat qilamik. Taimaa Nunamiittaami Ikayuuhiq (OTL) nauhimayuq. Taja 2 million kiinauyat naavyaktuq ikayuutaa uumunga Inuvialungnut uvani ukiumi, tunivaktugut pitjutikhainnik aullarutikhainniklu, niqihautikhainniklu, taimaa ilagiit nunamiittanginni innuniaqlutik inuuhiraluaqtik atuqlugu in- ikhamingni.

Inikhamingnik pitquyauvaktut hulilukaakvikhamingnik inuhiiraluamingnik qangaraaluk inungnut tamainun Inuvialuit nunaqaqqaqhimayaanni. Anguniangniklu, pitquhiraluanitlu piungmata pitquyauvaktut Inuvialungni aulaquplugu Inuvialuit pitquhiit tammaqungitlugit aallangulingmat inuuhiqqut ukiuqtaqtumi inuuhiptingni.

Tahamna takuukqaaqhugu aanniarutiqyuaq March 2020 atullihaaqtillugu tahamnalu qayangnautaa aanniangnikkut nuvakyuaq, IRCkut hivulliuktiit ilitturriyut, Inuvialuit inihamingniittumayut pittaaqtut taimaa inuuqatigiit.

Aimavingmingni havakhutik, IRCkut havaktiit Nunamiittaami Ikayuuhiq ihuahiyaat, aulapkarumavlugu angikhimayaat aulatjutikhaa iluayumayut aullautikhaita aullatjutiniklu, niqihainniklu, atuqtakhainniklu inmingni pittaalaqiyut. IRCkut quyagiyumayait niuvvaaviilu aulapkaiyullu havakpakmata inungnun atuqtakhamingnik pigaanata qilamik tamaininunallaani nunaptingni.

Hamma titiraqhimayut tatqiqhiutit aallangutainni Nunamiittaami Ikayuuhiq (OTL) aullaqingman ahivamiittumayuni aullaqingman March 2020mi.

1. (OTL) Nunamiittaami Ikayuuhiq ilihimapkaiyut piyumayunut Marchmin May 13 2020mun – hivuliuyuq

2. (OTL) Nunamiittaami Ikayuuhiq ikayungnahuat auyangman angmayuq August 14 2020mun.

3. Hannaiyaqtut Quviahukvik tikilingman talvanga aglaan November 27 2020mun.

4. Upinnaanittauq 2021mi angmayuq March 1min Eastangnaqhiqpan aullaarumayunun.

• 440 avatqumayuk iglullaat iluayut tatqiqhiutit aallanguliraanat

• 1600 Inuvialuit nunamiitpaktun atauttikkut hivulingmi tatqiqhiunmi

Upinraksami 2021-mi ukiuq naattuaq Inuvialuit uqaudjauyut iglumingni kisian tukkuvingnilu (hotel) ittuksauyut anniarun Covid-19 siaqungilugu. Ilisarviilu savakviilu umiklutik. Qiilingnaqtuat inuuniaqtuni kisian nutqalaittut. Ukiuriaq tadjva isumaalungnavialuktuq. Nakuungituq timiptingnun itjusiptingnunlu. Inuvialuit Regional Corporation (IRC) qilamik iliqsaukiqtuat. Nunami iglurauqtuanun ikayuutiksat iluaqtuq. Ukiuriaq asiin 2 million manrit qagliblugu Inuvialungnun ikayuutauyuaq. IRC-m ikayugait Inuvialuit quyallitiksamingnik niqiksamingniklu auladjutiksamingnilu umiakkun, aksaluutikkunlu. Taimanna iliagiit nunami igluruaqtuat sivituyumik nayuqublugit.

Inuvialuit nunangani (ISR) nunami igluruarniq iluaqtuq inungnun pitqusiqput malirutaksauman. Anguniarniqlu pitqusiqpulu inuuniaqtuni nuitaniqsauyuq. Taamna IFA-mi malirutiksaq atausiq imanna ittuq: Inuvailuit pitqusingit nuitaniqsallu nunguyuksaungittut nunaptingni nayuqtaptingni.

Isumagiyuni taamna Anniarutiqpak March-mi 2020-mi qaunakutillu anniarutikkun malirutaksat, IRC-m sivulliuqtait isumayut tadjva Inuvailuit iglumingni nunami nayurukkumitigit ilagiit nayuaksaraluangit.

Iglumingnin IRC-m savaktait tiliyauyuat taamna Nunami Quyallitaun (OTL) quyallitauyuksaq inungnun aulla- qitqublugu. Sannaiyaqublugit uqaqatigiiklutik sivunniurlutik iluariyamingnik. Nalunairlugit tamaita igluruaqtuat atuaksamingnik san‘nairlugit. Ingniqutait uqsuksainnik, inuit niqiqsainnik, suraliksainiklu. IRC quyasuvialuktuq tamainun Inuvvium Savaktinginnun (local businesses) ikyurmata inungnun igluruaqtuanun nunami.

Taapkuat aglaktat nalunaitkutit savaat March-mingaaniin 2020.

1. Nunami Quyallitaun (OTL) inuit ilausuktuat sivullirmik March-min May 13-mun, 2020 tusaasugait.

2. Nunami Quyallitaun auyami aullaiqyuaq August-mun aglaan 2020.

3. November 27-mun aglaan Qitchirvik san’naiyaiyaakigaat.

4. March 1-mi inuit Easter-mi aul- aullaqingman.

• 350min 400 k- mik ikayuutauyuq hitamaiqtuqhutik uuktuqtunun.

IRCkut quyagiyait tuniyauvangmata

Federal Kavamatkunnin tahapkunanitlu Nunaqaqqaaqtuni Havaktiinnit Aulapkaiyuni Kanatami. IRCkut tahamna kiinauyaq piyaat qilamik angikhimagamikqanuqtut atungniangmanaat pigamikku (OTL) Nunamiittaami

Ikayuuhiqqun. Tahamna aulapkakhugu piuyuq taimaa ayungnaqniq tikinmat inuhingmi Inuvialuitni pitquhiinni, maligumaplugitlu aanniaritikyuap maligutainnik munaqhiyunillu aanniangnaittumik. IRCkut quyahuktut nunaqaqqaqtut ikayuqtauvakmata ikayuqtullu ikayurumainnangmata hivunnaptingni, ilittariplugitlu nakuujutauyuq tahamna (OTL) Nunamiittaami Ikayuuhiq qilamik aullahingman nuvakyuaq19 tikinman.

IRCkullu quyagiyumayait Inuit Tapirit

Kanatami (ITK) nipiqangmata Ottawami

Inuvialuit iluaquplugit kiinauyanik piliqqata Inungni tamaini Ukiuqtaqtumi.

Pivalliangnaqtuq takuplugit Inuvialuit utihutik atuffarumayut uukturumayut inuuniarutigaluamingnik tahamna aanniarut tikinman. IRCkut piqpajaktutInuvialuit ilagiit atauttimi nunamiiqattaliramik. Angayuqqaat nutaqqatiklu, innutatiklu nunamiqattaalingmata. Nunamun utiffaahutik, inuhiraluaqtik atuffaalikhugu, nutaqqallu hivulingmik iqaluktut tautukhugit, ikayulukaaktullu qilalugangmata tautukhugit quvianaqtuq.

Quyagiyumayavut ilagiit nauttiuhutik qayangnaittumik aullauyut qayakkullu, akhaluutikkullu, nakuyumiklu pitquyavut anguniaqtillugit, nunamullu utiffangmata. Quyagiyavullu ayuihaujiyut inuhaanik niqinik havaktitpangmagit, nunamullu ayuihautiplugit aullangningmik. Tautuktaqqut tahamna nakuuyuq inungni tamaini , nunallaaptingnilu inuhik qayangnaittuq uuktuqtaptingni.

Aarigaa!

Duane Ningaqsiq Smith IRCmi Ikhivautalik, Atania laarutiksangit upinraksami quyallitit angmaqtuat.

• 440 sippiqlugu igluruaqtuat tammatkiqlugit ikayuqtauyuat ukiumi.

• Tamatqiqlutik 1600 Inuvialuit nunamuktuat inimingnun sivullirmik tatqiqsiunmi.

• 350-min 400 thousand daalat ikayuutauyuat ukiuriaq.

IRC quyasuktuq ikayurmata gavamaqpait savaktinginunlu tamatkuat: Crown and Indigenous Relations & Services Canada. IRC-m qilamik pitariyait manrit atuaksat quyallitauyuksat igluruaqtuanun nunami. Una sivunniurun nakuutqiktuq inuusiq kappianaqtuq aturaptigu. Munaqsit, daaktit uqausiit malirutqublugit. IRC quyasuvialuktuq uumunga: Indigenous Community Support Fund. Maniktigun ikayurmanlu puiguyuinmatigut. Sivunniqsigamitjung taamna Nunami Quyallitaun qilamik akisaqtuakigaat anniarun Covid-19. IRC-m quyagigaallu Inuit Tapiriit Kannatami (ITK). Inuvialuit nipingit tusaapkarmagit Ottawa-mi. ITK-m qaunagigamitigit Inuvialuit. Taamna quyanaqtuq.

Quvianaqtut Inuvialuit tadjva sivunniuramik iluriblutik pitqusiqtik aturamidjung anniarutiqpak tikingman. IRC quyasuktuq tadjva Inuivialuit ilatiklu iglutik nunami nayuramigit. Inirnirit nutaqqatiklu inrutaalutiklu nunami inuuniaqatigiiklutik. Akidjusimayuq nunamun utiqtuni. Pitqusiqput uvaptingnun angmaqpaktuq. Nutaqqat sivullirmik iqalukkamik quvianaqtilaanga. Qilaluk- kiqigamik ilatik ikayuqlutik. Tamatkuat iluptingni ittut puigurnaitut.

Quyagiyavut ilagiit sivunniuramik iluatun munnaqiriklutiklu aulagamik skidookkunlu umiakkunlu. Niqsaqpaglusilu iluatun utjiqturlusi. Tamatkuanunlu ilungiqtuqlutik ikayuqtuat inungnun. Quyanaqtullu tamatkuat ilisautjiyuat nutaqqanun savangnikun niryutinik. Nunamunlu sanguyuni nikasungnaituq quvianaqtuq. Takunaqtuq nalunaittuq tadjva tamarmik inuit iluatun itjusiit inuuniarvingni. Sivunniuqtasi iluatun ilipsi.

Aarigaa!

Ikayuqtuat Aullaaqtuqtaqtuaq Nunaaqhiqpangmun Puvakluqniq

tigun aulatikȓangitigun hunigliqaa atlaniklu, nutarariit aulauȓalahipkarai nulaaqturvinginun tavaaaniiqpauȓalahivlugi aulaaqturvingini angunialahipkaqlugi inglaraatun inuunialahivlugi.

Upinarakȓami 2021mi ukiuq naattuq Inuvialuit atautchimiiqpatqungaitkangi hiaqungilugu PUVAKLURNIQ-19 atlanun. Ilihaarviit havaagviitlu umikangit ilangit kihian havangaangit angmapkaȓai piitchuitchuat. Taamna itqagikapku, aȓaa hapirnaqtuaq atukkaqput taamna ukiuq patchakakhapiaqtuat inuuhimiktigun inuuniarutimiktigun isumaaluum inuuhingita inuunailautangaiqtuat – tavȓa ahiin Inuvialuit Katimaȓingiha (IRC) qilamik ikayuqharai ivaqliqhuting ikayuutikȓanik. Ikayuqarait aulaaqturvinginnun aulaqtaliqlugi (OTL) uuminga iliqigait ikayuutikȓamik. Paqitchivluting tavȓa ikayuutikȓamik paqitchiȓuat $2 Mtun kiinauȓanik ikayuutikȓamingnik Inuvialungnun ukiutqik taamna aturaat; Aitchuqtuarai huli ukiutuaq nunngu-

Hapanaiyarait aulaaqturviting inuuniarnitin aturaat piiyumihaarivut aulaqtuvinnginnun Inuvialuit nunangani. Anguniaqtilugi naniriaqtuqtilugi inuuhimingnik atuqhuvlugi inglaraatun Una ihumagipiaraat IFAatkut una piiguqtailitquvlugu inuuniarniq aipaanitun utiqquvlugit inuuniaruhimingnun.

Taitna makuat ikayurait puvakluukniq qaiman Kivgalungniarnaqhiman 2020mi manarivluguptauq anirniriiniq puvaklurniqlu, Inuvialuit Inmiktigun Katimaȓingit hivuliuqtingiha ikayurait aulaaqturvinginun hannaiqtuat aulaaqturvingmiilaruat hivihuruamik, nutarariit atautchkun.

Havaktuat aimavingmingnin, IRCiit havaktingit una ilikangaat OTL ikayulahivlugi taamna; aulaqikangaat atautchimiituat iglumi uqȓurȓuanik niqinik/aulaaqturvingini atuakȓanginik. IRCiit quyahuktut inmiktigun havaalgit quyagiqpauȓarait ikyuqtuat, ikayuqlugi aulaarniaqtuat hannaiyarmata huagrukȓaqtuqtuat piiȓukȓangit hapiqȓaqtingmatigit ikayuqlugi hanaiyaqtuat aulaarniarmata inauȓaptingni.

Ataani quliat ukiumi OTL ikayuruugai isagutilaratarman isiqtauȓuarriȓuat maluritaliatigun Kivgalungniarnaqhiman 2020mi.

1. OTLiliqiȓut Kivgalungniarnimin Upinaraarmun aglaan 13, 2020hivuliqmi ihagutiȓaq.

2. OTL Ikayurait upinaraapak ukiutuaq angmakangat Ukiamun aglaan Qaluniarvingmin 14, 2020mun.

3. Hannaiyaqtut Qitchirvik ukiunga Anguniarvingmun 27, 2020mun aglaan.

4. Upinaraamin 2021 angmaraat Kivgalungniarnaqhiman 1 iglaulahiniq ihumagilugu.

• Inugiatlaaqtut uumangnga 440 ig-

On The Land Support

DURING COVID-19

Spring 2021 marks one year since Inuvialuit were required to isolate in place to avoid the spread of the COVID-19 virus. Schools and workplaces were shut down with just the most essential resources operating and offering services. Looking back, it has been an overwhelming year which stretched all resources to its limits including our physical and mental health - something Inuvialuit Regional Corporation (IRC) had to try address quickly. Offering an on the land support (OTL) program made sense. Now almost $2 M dollars of support have been provided to Inuvialuit over the last year; we offered seasonal funding for supplies and transportation needs, allowing families to spend an extended duration of time on the land pursuing traditional activities at or near their camp.

Establishing camps for traditional pursuits is encouraged throughout and across the Inuvialuit Settlement Region. Harvesting and traditional activities are valued as one of the principles of the IFA is preserving Inuvialuit cultural identity and values in a changing Northern society.

Assessing the global pandemic in early March 2020 along with the precautionary measures associated with this respiratory coronavirus, Inuvialuit Regional Corporation leadership deemed that those Inuvialuit who were ready and able to spend a duration of their time at their camps, should be able to do so along with family.

Working from home, IRC staff were directed to make this OTL support program possible; organize themselves to negotiate and fulfill all agreements and set up the processes that would ensure and allow households to stock up on fuel for their machines and for groceries/supplies for their camp. IRC is grateful for the local businesses who also devoted their time, served those customers who were stocking up their basic goods and met the demand to extend these resources quickly and efficiently across our communities.

Below is a summary of the seasonal rounds of OTL support offered since the start of isolation orders in March 2020:

1. OTL call for interest from March to May 13, 2020 - first round.

2. OTL support for the summer season was open until August 14, 2020.

3. Preparation for Qitchirvik Christmas season until November 27, 2020 lumi nutarariit ittuat atauhimi ukiumi

• Itnatun aulaaqtuqtuat 1600 Inuvialuit aulaaqturvingmingnun hivulirmi tatqiqhiutimi

• $ 350 400Ktun hihamaiqquaqlugi ikayuqtavut taitnatun.

IRCiitkut quyagiqpauȓarait ukuat ikayuiȓuat uvaptingnik Qutchituanin

Kavamanin qutchilhaaqtuatlu Tanngungitchuallu Maani Ikayuihuuȓuat Kanatami. IRCiitkut atchulahivlugi ikayuutikȓanik tavȓa uvaa avanmun uqaqhaming iluagivlugu ukuat ikayuilahivlugi OTLkut havaktingit. Uuma iliqiȓam ikayuqpauȓapiaraatigut huiliurniaqtuat ikayuqlugi uvagut inuvialuuruaguut inuniarnikput tamarungihaqput aquliq una aniqtualiqiȓini havaktit ikayupiaraatigut. IRCiitkut Inauȓani ittuat Tangungitchuat Ikayupiaraatigut ataȓamik ikayuqtut, ilitchurigaat OTL ikayuqhimagait qilamik anniarutikun munariraq ilichuriniarniq qimilriuqtaq. IRCiitlu una quyanaaqpauraȓaat Inuit

Tapiriit Kanatami (ITK) uqautauȓuat kangiqipkainiaqtuat kavamanun Ottawami piiguumatqungilugi Inuvialuit ikayuutikȓakun ikaaqhaaqlugu Tariuq. Una piigurnaiqlugu iligaat Inuvialuit ilitchuriȓut uukturaqhimavluting ilagilahivlugu aulaaqturniq iltchuriȓut huȓarautikramingnik ihagutitqikpan puvaklurniq. IRCiitkut iligaat una quyahupiaqtut Inuvialuit aulaaqtulahimata aulaaqturvingmingnun nutarariit atautchimiilahivlugit iluiniglu. Inugiaktuat utiqtuat nutaqhating iqaluktaqtuat. Inugiaktuat quviahuktut aulaalahikaming angayuqaaming ataatingiha inuuniarutaat atuqlu, qilalugarniariaqhuting tautuktuaqlugi qilalugarmata ilitchuriȓuat qiniqtuaqhuting.

Quyagigivut nutarariit aulautiȓararmatigit umiaqtuutimatigit skituurutimatigit hanaiyautimatigitlu tainaituaqugivut inuuhingini anguȓakȓamingnik angugaȓuting aulaaqturvingmingnun aulaalahiȓuat aulaaqturvingmingnun. Quyanaaqpauȓaq ilihautiuȓaqaffigi nu- taqhat anguniarnimik avguinirmik anguȓaffingnik ilihautivlugi nunami aulativlugi. Tautukivut inuit aulaaqtuqtuat iluatun aulaaqtuqtuat Inauȓani piyaqhuilaakun iliffi ikauqpauȓaqtuhi.

Aaȓigaa!

4. Spring 2021 opened March 1 looking ahead for Easter travel.

• More than 440 households for each season on average

• Up to 1600 Inuvialuit on the land at a time and in that first month

• $ 350 to 400 K of support each round at four rounds.

IRC appreciates the contributions from the federal departments of Crown and Indigenous Relations & Indigenous Services Canada. IRC was able to leverage the funds almost immediately and with the agreements ample flexibility to allow for an OTL support program. This program made the most sense during a challenging time is simultaneously central to Inuvialuit traditional values while is also respectful to the latest pandemic practices coming from public health bodies. IRC is grateful to Indigenous Community Support Fund for the continued consideration and support, for recognizing reconciliatory gain in the OTL support program and allowing for an immediate COVID-19 response. IRC also thanks Inuit Tapiriit Kanatami (ITK) for being the Inuit voice in Ottawa to ensure Inuvialuit were not missed when advocating for funds for the Inuit across the Arctic.

It has been encouraging to see Inuvialuit refocus on and renew the practice of one of our basic cultural principles as a response in facing this new virus. IRC is instilled with pride as we see Inuvialuit families together on the land. Grandparents spending valuable time on the land with their children and grandchildren. The massive return to our ancestral lands, the re-invigoration of skills, of children catching their first

Duane Ningasiq Smith, IRCiit Qaklingat fish or helping to harvest a whale are hopeful sights that give us comfort.

We thank the families for their planning and care while travelling by boat and Ski-Doo and continue to wish for bountiful harvests ahead to those who are maximizing these supports with their return to the land. Thankful for those teaching our younger generations to work on country food and to feel the confidence in travelling on the land. We have seen the positive results in everyone’s wellbeing and all our communities have been safer through your efforts.

Aarigaa!

Duane Ningaqsiq Smith, IRC Chair & Chief Executive Officer

2010

-mi Inuvialuit nunangani una “Community-Based Monitoring Program”

2014-mi Game Council aullaqipkagat. Nautchiuruklugit Inuvialuit anguniaqtuat. Ukuat ilaliutiyuat taavyumunganun, Hunters & Trappers, Inuvialuit Game Council, IRC, taamnalu Joint Secretariat.

Taamna ISR-CBMP sivituyumik inniaqtuaq. Inuvialuit quliaqtuangit Imaryukun nuataksauyut atautchimun ikayuqtigiiklutik. Inuuniarvingni inuit ilisaqtitait savaktuksat, ikayuqtauyuksat tajvuuna. Ilisimasuklugu qanuq anguniarniq inmangaan ukiuq tamaan.

Taamna atiruaqtuq imanna: Community Resource Technicians.

Inuuvingmin Tuktuuyaqtuumun apqutiqpak nunaptingnun ilimman taamna savaaq Im-

In 2010,the

Inuvialuit Settlement Region Community-Based Monitoring Program (ISR-CBMP) was endorsed by the Inuvialuit Game Council (IGC), and in 2014 the IGC committed to exclusively study Inuvialuit Harvesting. From this, the ISR-CBMP expanded with partnership involvement from the six Hunters & Trappers Committees, the wildlife co-management boards, Inuvialuit Game Council, Inuvialuit Regional Corporation, and the Joint Secretariat.

Those departments held common concerns and interests to have the Community-Based Monitoring Program as a long-term goal, and through the collection of related local Traditional Knowledge, the ISR-CBMP successfully developed a coordinated approach to CBMP in the ISR. Local Community Resource Technicians