Dom z Ogrodem Kwiecień 2020

570207

KWIECIEŃ 2020 • NR 106

Wiosenna renowacja trawnika Przygotuj balkon i taras do sezonu Laurowiśnia

Okna w projekcie domu

772082 9

04 IS SN 2082-5 706

CENA 5,90 zł (W T YM 8% VAT)

INDEKS 270 474

BUDOWA I REMONT – BY MIESZK AŁO SIĘ LEPIEJ

majermedia.com

Business Life Polska i Travel Polska NOWE WYDANIA JUÅ» W DYSTRYBUCJI

OD REDAKCJI

Witam Państwa na łamach kwietniowego wydania naszego magazynu. Wiosna powitała nas w niefortunnych i zaskakujących dla wszystkich okolicznościach.

Mam nadzieję, że za jakiś czas sytuacja się unormuje i będziemy mogli wrócić do codziennych czynności i obowiązków, choć zapewne w nieco zmienionej rzeczywistości.

Przygotowaliśmy kilka artykułów, które – mamy nadzieję – pozwolą Państwu choć na chwilę oderwać się od trosk i przenieść w świat domowo-ogrodowych tematów. To dobry czas chociażby na uporządkowanie i odświeżenie naszych wnętrz.

Nadchodzą coraz cieplejsze dni, dlatego warto już teraz przygotować nasze balkony i tarasy, byśmy mogli miło spędzać na nich czas i łapać promienie wiosennego słońca.

Pamiętajmy też o naszych ogrodach – cykl wegetacyjny roślin jest niezmienny, bez względu na okoliczności, i w odpowiednim czasie należy wykonać konkretne zabiegi. Prace w ogrodach to również dobra okazja do wykorzystania nadmiaru wolnego czasu. Życzę Państwu zdrowia, spokoju i wytrwałości oraz Radosnych Świąt Wielkanocnych. redaktor naczelna

Wydawnictwo MajerMedia ul. Tadeusza Kościuszki 26 21-500 Biała Podlaska Tel. 83 411 50 11 www.majermedia.com redakcja@majermedia.com reklama@majermedia.com prenumerata@majermedia.com

Zespół redakcyjny: Karolina Chmielewska, Paweł Ilczuk, Aleksandra Makaruk, Rafał Nowicki, Andrzej Pawłowski Korekta: Anna Nalikowska Projekt i skład: Gabriela Centkowska Druk: Mazowieckie Centrum Poligrafii

Dyrektor zarządzający: Maciej Majerczak

REKLAMA Specjaliści ds. sprzedaży: Justyna Artyszuk, Monika Jaroszuk, Marek Jastrząb, Sylwia Łuciuk, Dorota Matwiejuk

REDAKCJA Redaktor naczelna: Katarzyna Jaszczuk

Zdjęcia na okładce Główne: 123RF

WWW www.majermedia.com facebook.com/MajerMedia

Wydawnictwo MajerMedia jest członkiem Izby Wydawców Prasy Redakcja nie zwraca materiałów niezamówionych i zastrzega sobie prawo redagowania nadsyłanych

4

KWIECIEŃ 2020

tekstów. Wydawca nie odpowiada za treść zamieszczonych reklam.

Jedyne na rynku BRAMY, OKNA, DRZWI, OGRODZENIA w systemie Home Inclusive™

™ Home Inclusive to komplementarna oferta produktów do Twojego domu. Bramy, okna, drzwi i ogrodzenie w jednym designie, połączone technologią inteligentnego sterowania smartCONNECTED dla idealnego efektu wizualnego i jeszcze większego komfortu użytkowania.

™ smartCONNECTED daje możliwość zdalnego sterowania bramami garażowymi i wjazdowymi, oknami tarasowymi oraz drzwiami zewnętrznymi z zamkiem elektrycznym z każdego miejsca na świecie za pomocą smartfona.

SPIS TREŚCI 22

8

A K T UA L N O Ś C I

T E M AT N U M E R U

ELEKTRYCZNE PODGRZEWACZE WODY

14

Okna w projekcie domu

E K S P E R T R A DZ I 22 Elektryczne podgrzewacze wody 26 Jak zadbać o czyste powietrze w domu

W O KÓ Ł D O M U 30 36

46

Wiosenna renowacja trawnika Przygotuj balkon i taras do sezonu

OGRÓD 42 46

Sezonowe prace Laurowiśnia

LAUROWIŚNIA

36

PRZYGOTUJ TARAS I BALKON DO SEZONU

14

OKNA W PROJEKCIE DOMU

AKTUALNOŚCI ŚCIANY OPOROWE T YPU L Wymagania stawiane ścianom oporowym w dzisiejszych czasach wykraczają poza podstawową funkcję podpierania czy odgradzania. Mury oporowe mogą być doskonałym rozwiązaniem w inwestycjach kształtowania terenu wokół budynków. Ściany oporowe Rekers produkowane są dla klas obciążenia: 5 kN/m2, 16,7 kN/m2 i 33,3 kN/m2, a standardowa klasa betonu to C35/45.

Oferowane elementy posiadają zewnętrzną lub wewnętrzną stronę licową, w zależności od wybranej klasy obciążenia. Ściany są wytrzymałe, innowacyjne i wysokiej jakości.

rekers.pl

NIEZAWODNA OCHRONA W WIOSENNYM OGRODZIE W poręcznym opakowaniu Agrowłókniny Wiosennej Agrimpex z technologią AGRO MARINA znajdziesz wszystko, co jest potrzebne do zapewnienia optymalnych warunków kiełkowania i wzrostu roślin. Niezależnie od zmiennej wiosennej aury Agrowłóknina Agrimpex ochroni twój ogród przed spadkiem temperatury, nadmiernym nasłonecznieniem, gradem oraz insektami. Innowacyjna technologia AGRO MARINA zapewnia swobodny przepływ wody, nie przygniatając roślin. Jest dostępna w szerokiej gamie rozmiarów.

agrimpex.pl

KLIMAT YZATOR I OCZYSZCZACZ POWIETRZA W JEDNYM! JADE Plus marki Haier to nowość na rynku klimatyzacji. Klimatyzator zapewnia nie tylko efektywne chłodzenie i grzanie, lecz także oczyszczanie powietrza. Jego wydajność jest równie wysoka jak w przypadku najbardziej profesjonalnych urządzeń przeznaczonych wyłącznie do tego celu. Zainstalowany czujnik jakości powietrza pozwala na pełną kontrolę czystości, automatycznie wykrywając zanieczyszczenia. Ponadto JADE Plus posiada wysokiej jakości filtry IFD i funkcję samooczyszczania SELF CLEAN, gwarantują najwyższe standardy zachowania czystości. Działanie urządzenia sprawia, że przestrzeń uwalnia się od szkodliwych substancji, roztoczy, pyłków, zarodników grzybów i bakterii. Klimatyzator to idealne rozwiązanie dla alergików, więc powinien być stosowany wszędzie tam, gdzie niezbędna jest wysoka higiena. Sterowanie jednostką może odbywać się za pomocą bezprzewodowego pilota, a także poprzez Wi-Fi. Głośność pracy klimatyzatora wynosi tylko 15 dB, a praca urządzenia oparta jest na ekologicznym czynniku R32.

Wszystkie klimatyzatory Haier objęte są 5-letnią gwarancją.

haier-ac.pl

OKNO IGX F1 + RESET Kołnierz gumowy RESET do okien dachowych to zupełna nowość na rynku stolarki okiennej. Jest całkowicie odporny na naciąganie, uszkodzenia mechaniczne, czynniki atmosferyczne oraz promieniowanie UV. Może być stosowany do większości pokryć dachowych, na dachach o kącie montażu od 5° do 90°. Istnieje możliwość łączenia okien IGX F1 w poziomie (bez dodatkowych opłat). IGX F1 z kołnierzem gumowym RESET to zestaw, w skład którego wchodzą: • czteroszybowe okno dachowe IGX F1, • uszczelniający kołnierz gumowy RESET, • kołnierz paroprzepuszczalny AKP. Wszystkie elementy są ze sobą zintegrowane, co znacznie przyspiesza montaż.

Okno IGX F1 posiada 40% więcej przeszklenia niż otwierane standardowo . Jest energooszczędne, współczynnik przenikania ciepła wynosi Uw = 0,79 W/m2K. Bezpieczny, antywłamaniowy pakiet szybowy P2A zawiera cztery szyby o współczynniku przenikania ciepła Ug = 0,5 W/m2K. Oprócz walorów użytkowych okno ma również walory estetyczne – cieszy oko zarówno od wewnątrz, jak i z zewnątrz pomieszczenia innowacyjnym i nowoczesnym designem.

8

KWIECIEŃ 2020

okpol.pl

OGRODOWE PORZĄDKI Przed nami wiosenne porządki w ogrodzie. Nasze trawniki wymagają w tym okresie wyjątkowej uwagi i pielęgnacji.

Należy usunąć z nich resztki starej, zeschłej trawy oraz zeszłoroczne igliwie i liście. Podstawowym narzędziem, którym rozpoczynamy wiosenne porządki w ogrodzie, są grabie. Bardzo ciekawym i przydatnym rozwiązaniem, szczególnie dla osób, które posługują się kilkoma rodzajami grabi, jest system Master-Klik firmy RAMP. Grabie są mocowane na drążek za pomocą łącznika Master-Klik, umożliwiającego łatwy montaż i demontaż różnych modeli na tym samym drążku. Ponadto dla wygody pracy w konstrukcji RAMP XL zaprojektowano specjalne otwory umożliwiające chwyt samych grabi i wykorzystanie ich jak wielkiej łapy do nakładania lub przenoszenia liści ze zgrabionej sterty na przykład na taczkę czy do pojemnika. Podobnie jak wszystkie narzędzia Master-Garden, firma RAMP produkuje swoje grabie ze specjalnie zamawianego polimeru gwarantującego odpowiednią elastyczność i wytrzymałość.

Taka innowacja spowodowała, że cieszą się one dużym uznaniem klientów.

ramp.pl

SZPADEL PROST Y/OSTRY CELLFAST IDEAL™ PRO Szpadle z nowej linii narzędzi spełnią oczekiwania nawet najbardziej wymagających użytkowników. Głowicę wykonano ze sprężystej stali borowej, dodatkowo hartowanej indukcyjnie, a jej ostrzona krawędź ułatwi wbijanie i cięcie. Wydłużony trzonek o owalnym przekroju pokryto powierzchnią antypoślizgową. Wytrzymała rączka z kompozytu umożliwia chwytanie na kilka sposobów. Cena: 59 zł.

cellfast.com.pl

UMYWALKA RAVON TULIPANO BRILLANTEC Nowa generacja przejrzystych żywic barwionych to materiał wszechstronny, odporny na żółknięcie, zarysowania, dobrze znosi zmiany temperatury i ekspozycję na światło – można go stosować także na zewnątrz, w niskiej temperaturze i w miejscach bardzo nasłonecznionych. Ponadto jest odporny na korozję i – co bardzo istotne – czyścimy go detergentami ogólnodostępnymi na rynku. Każda umywalka Ravon wykonana z materiału Brillantec jest inna. Wlewana ręcznie do formy masa wymaga precyzyjnego szlifowania, następnie pieczołowitego polerowania i zabezpieczenia przezroczystej powierzchni. Poszczególne produkty mogą się różnić wewnętrzną strukturą. Przedmioty z materiału Brillantec są w całości wykonane ręcznie. To właśnie tutaj kryje się ich wyjątkowość i niepowtarzalność.

ravon.pl/pl

PILARKA SPALINOWA NAX 200C Z SILNIKIEM 37 CM 3 NA LICENCJI BRIGGS & STRAT TON Pilarka NAX wyposażona jest w nowoczesny silnik dwusuwowy, powstały przy współpracy z największym producentem silników do maszyn ogrodniczych – firmą Briggs & Stratton, aby zapewnić nową, wysoką jakość i wydajność w kompaktowych urządzeniach ogrodniczych. Cena od: 499 zł.

NAC

NOWOCZESNY DOM MUSI BYĆ ZABEZPIECZONY PRZED CYBERZAGROŻENIAMI Liczba domowych urządzeń połączonych z internetem każdego roku rośnie. Co więcej, urządzenia te odgrywają coraz ważniejszą rolę w życiu domowym i są wykorzystywane praktycznie we wszystkich obszarach: od przeglądania zasobów internetu po bankowość i zakupy online. Najnowsza wersja pakietu Kaspersky Total Security powstała w celu zapewnienia ochrony współczesnemu gospodarstwu domowemu, aby pomóc domownikom zadbać o swoje urządzenia połączone z internetem oraz o każdy aspekt swojego życia cyfrowego. Więcej informacji na stronie internetowej.

kaspersky.pl/total-security 9

AKTUALNOŚCI MAKARON GOTOWY... W 2 MINUT Y Makaron Podravka 2 minuty to makaron typu włoskiego – powstały w 100% z pszenicy durum, odmiany zawierającej mnóstwo białka oraz witamin i składników mineralnych. Dzięki innowacyjnemu procesowi produkcji czas gotowania makaronu al dente to jedynie 2 minuty. Mimo tak krótkiego czasu gotowania produkt zachowuje pełnię smaku i wartości odżywczych oraz inspiruje do szybkiego i prostego przygotowywania różnorodnych potraw. Makaron Podravka „2 minuty” jest dostępny w dwóch formach: spaghetti 500 g oraz świderki 500 g. Spaghetti 2 minuty Podravka doskonale sprawdzi się w przygotowaniu dań makaronowych, a świderki 2 minuty Podravka także jako składnik zup oraz sałatek i zapiekanek.

Rekomendowana cena: 3,99 – 4,49 zł/500 g

INTELIGENTNE PODGRZEWANIE WODY Zaprojektowana przez włoskiego projektanta Umberto Palermo seria Aures dodaje elegancji każdemu wnętrzu – dzięki kompaktowemu korpusowi wykonanemu z wysokiej jakości materiałów, nowoczesnym kształtom, stylowym wykończeniom oraz nowemu interfejsowi. Przedni interfejs wyposażony jest w łatwy w użytkowaniu, innowacyjny wyświetlacz z dotykowymi przyciskami. Wielopunktowy elektryczny przepływowy podgrzewacz wody dużej mocy Aures Pro to elektroniczna kontrola i regulacja temperatury. Wystarczy jedynie ustawić temperaturę wody, a podgrzewacz, niezależnie od przepływu, będzie ją utrzymywał z dużą dokładnością, automatycznie załączając i wyłączając grzałki elektryczne. Podgrzewacze Aures Pro są dostępne w opcjach mocy 18 kW i 24 kW – dla zaspokojenia wszelkich potrzeb.

ariston.pl

NA ODPORNOŚĆ: ŻEŃ-SZEŃ Z IMBIREM! W kłączach tych roślin są przeciwutleniacze, które dbają, by wolne rodniki nie niszczyły naszych komórek. Ponieważ otaczają nas zanieczyszczenia, wirusy, infekcje, potrzebujemy dużej ilości tych ochraniaczy. W tej roli sprawdza się zawarty w imbirze zingiberol. Działa przeciwzapalnie. Żeń-szeń pobudza układ odpornościowy do działania, chroniąc przed drobnoustrojami i wirusami.

A kobiety doceniają żeń-szeń również za to, że odmładza wygląd skóry i zapobiega wypadaniu włosów. Jeśli chodzi o mężczyzn, żeń-szeń doskonale sprawdzi się jako środek wspomagający siły witalne. W aptekach i zielarniach mamy dobroczynne Cukierki Żeńszeniowo-Imbirowe znanej firmy Reutter z wysokiej klasy ekstraktami (wyciągami) żeń-szenia i imbiru, które wspierają organizm natychmiast, już podczas ssania. Cukierków nie należy rozgryzać, tylko wolno ssać, by jak najdłużej uwalniające się ekstrakty tych mocnych korzeni organizm wchłaniał poprzez ślinę.

Producent: Reutter izakpol.pl

BALUSTRADY Nieodłącznym elementem klatki schodowej czy balkonu jest balustrada, której głównym zadaniem jest zabezpieczenie przed upadkiem osób poruszających się po nich. Już na wczesnym etapie projektowania warto zastanowić się nad rodzajem balustrady, aby podkreślić charakter obiektu. CHROM-SYSTEM świadczy usługi w zakresie projektowania, produkcji, montażu poręczy i balustrad ze stali nierdzewnej. Wychodząc naprzeciw oczekiwaniom klientów, w naszych produktach łączymy wysokiej jakości stal z takimi materiałami jak szkło czy drewno. Pełna oferta znajduje się na stronach internetowych.

chrom-system.pl nierdzewnybalkon.pl

10

KWIECIEŃ 2020

SUPER DEO – JAKOŚĆ I NIEZAWODNOŚĆ SUPER DEO to oryginalny dezodorant z wysokogatunkowej krystalicznej skały. Jest bardzo wydajny – wystarczy na rok użytkowania. Świetnie neutralizuje przykry zapach potu. Dzięki bezwonności nie kłóci się zapachowo z ulubionymi perfumami. Bez alkoholu, więc nie podrażnia skóry. Super Deo nie oziębia pach, jak wiele innych dezodorantów. Nie zostawia plam na ubraniu i ciele – taką gwarancję daje tylko wysokiej jakości markowy produkt, jakim jest Super Deo. Doskonały dla pań, panów, aktywnej młodzieży, przeznaczony do pach i stóp. Testowany dermatologicznie. Już po pierwszym zastosowaniu poczujesz, że Super Deo to produkt oryginalny (nie imitacja), wysokiej jakości, który świetnie pielęgnuje ciało. Dostępny w aptekach i sklepach medyczno-zielarskich. Cena: 17 zł.

Producent: Reutter/Niemcy izakpol.pl

DRENAŻ PVC-U Z FILTREM PP 700, PP 450 Drenaż PVC-U z filtrem z włókien polipropylenowych można z powodzeniem stosować do każdego rodzaju podłoża, zalecany jest do gruntów o małej przepuszczalności. Nadaje się szczególnie do odwodnienia podziemnych części budynków i fundamentów oraz w drogownictwie. Niski ciężar samych rur w zdecydowany sposób ułatwia transport, jak i późniejszy montaż rur drenarskich. Oba filtry PP 700 oraz PP 450 posiadają bardzo dużą wielkość porów O90 – rzędu 600 µm oraz 450 µm. Powierzchnia styku oraz wydajność hydrauliczna rur z filtrem z włókien PP jest większa niż np. z geowłókniny, dzięki temu zapewnione są bardzo dobre warunki odwadniania. Zabezpiecza on rurę drenarską przed kolmatacją, a jego wysoka trwałość zapewnia mu odporność na procesy biodegradacji oraz kwaśne środowisko pH < 6,5. Rury sprzedaje się w zwojach o długości 50 m. Wszystkie produkowane są w sztywnościach obwodowych SN ≥ 4 kN/m2. Poza rurami drenarskimi system zawiera również odpowiednie studzienki drenarskie z osadnikiem lub bez oraz z odpowiednio umiejscowionymi otworami wlotowymi.

pipelife.com

NAKARM SWOJE STORCZYKI BI FLORIN STORCZYK to wieloskładnikowy nawóz mineralny przeznaczony do dokarmiania wszystkich rodzajów storczyków. Odpowiednio dobrana zawartość makro- i mikroelementów zapewnia roślinom doskonałą kondycję oraz długotrwałe i wielokrotne kwitnienie. Regularnie stosowany nawóz zwiększa przyrost masy zielonej. Liście mają zdrowy, zielony kolor, a kwiaty są liczne i duże. Użyty w recepturze azot amidowy zapewnia dłuższe działanie nawozu. SPOSÓB UŻYCIA: storczyki nawozimy raz na dwa tygodnie 0,5-procentowym roztworem nawozu. W tym celu w litrze miękkiej wody (destylowanej, deszczówce) lub w wodzie przegotowanej należy rozcieńczyć 5 ml (¼ nakrętki) superkoncentratu. W okresie jesienno-zimowym rośliny nawozimy raz na miesiąc. SKŁAD NPK: 5,5-6,0-6,5%

biflorin.pl

FUNKCJONALNOŚĆ I DESIGN OD RÖRETS Proste domowe obowiązki mogą być przyjemnością. Deska Exclusive Black to połączenie nowoczesnej technologii i desingu z bezpiecznym prasowaniem. Posiada blat o rozmiarze 38 x 120 cm wykonany z rozciąganej siatki metalowej, co zapewnia przenikanie pary i lepszy efekt prasowania. Podstawa na żelazko oraz całość konstrukcji lakierowane są w matowym czarnym kolorze. Płynna regulacja pozwala odpowiednio dostosować wysokość blatu w zakresie 75-97 cm. Nogi wykonane są z rurek o średnicy 22 mm. Deska wyposażona jest w blokadę przed samoczynnym rozkładaniem się nóg podczas przenoszenia lub przechowywania. Waga deski: 5,5 kg.

rorets.com.pl

11

AKTUALNOŚCI NOWA JAKOŚĆ SYSTEMÓW WIDEODOMOFONOWYCH COMMAX poszerzył asortyment produktów wideodomofonowych o system jakości HD. Monitory COMMAX CDV-704MA oraz CDV-1024MA z panoramicznymi, dotykowymi ekranami wielkości 7” i 10,1” wyświetlają obraz z paneli wejściowych wyposażonych w optykę HD 960P (1,3MPx), co przekłada się na 3-4-krotnie większą szczegółowość obrazu w porównaniu do uzyskiwanego ze standardowych kamer analogowych. Monitory posiadają możliwość wyświetlenia dodatkowych kamer obserwacyjnych pracujących również w rozdzielczości AHD 1,3MPx (monitor CDV-1024MA – także 2 MPx). System umożliwia rozbudowę do 4 monitorów, zapewniając pomiędzy nimi selektywną łączność interkomową. Wmontowany moduł pamięci umożliwiający rozbudowę o karty microSD zapisze zdjęcia lub filmy podczas wywołania monitora oraz w przypadku wykrycia ruchu na wybranej kamerze. Monitor obsługuje panele wejściowe COMMAX – zarówno analogowe, jak i szeroką gamę paneli z optyką HD 1,3MPx.

commax.pl

MEURAL – NAJNOWOCZEŚNIEJSZA TECHNOLOGIA I NOWOCZESNY DESIGN Meural łączy to, co najlepsze w sztuce, technologii i designie. Umożliwia użytkownikom wyświetlanie ponad 30 000 dzieł sztuki i interakcję z nimi za pomocą głosu, gestów, stron internetowych lub urządzeń mobilnych app. Pod zaufanym parasolem NETGEAR – innowacyjnego lidera w łączeniu świata z internetem – Meural staje się jeszcze potężniejszą platformą dostarczania ludziom radości z obcowania ze sztuką – w ich domach, biurach i wszędzie tam, gdzie może ona żyć. Ekran Meural wygląda tak autentycznie dzięki opatentowanej technologii TrueArt, która sprawia, że każdy obraz jest realistyczny i teksturowany jak galeria. Specjalne matowe wykończenie wyświetlacza z powłoką antyrefleksyjną pomaga nadać mu charakterystyczny, realistyczny efekt. Jest więc bardzo daleki od standardowych ramek cyfrowych lub telewizorów wyświetlających obrazy. Prace w obrotowej bibliotece Meural są pogrupowane według tematu, okresu, nastroju i gatunku, a dzieła sztuki są dostępne w orientacji poziomej i pionowej. Po dodaniu uchwytu obrotowego członkowie społeczności Meural nie są już ograniczeni do wyświetlania dzieł sztuki w jednym ułożeniu – skutecznie podwajając liczbę obrazów, które można pokazać na płótnie.

NetGear

MIESZANKA SOLAR – NOWY SEZON, NOWY TRAWNIK Mieszanka nasion traw wysokiej jakości, przeznaczona do zakładania trawników w miejscach o silnym nasłonecznieniu lub na terenach o częstym deficycie wody. Dzięki zastosowaniu odmian głęboko korzeniących się ograniczyliśmy do minimum ryzyko wysychania trawnika.

Mieszanka ta z powodzeniem może być stosowana do zakładania na słabych glebach umiarkowanie użytkowanych trawników przydomowych.

Norma wysiewu: 35-50 m2 Opakowanie: kartonik 1 kg, worek 5 kg, worek 20 kg

12

KWIECIEŃ 2020

ROZPAL SWOJĄ PASJĘ DO PIZZY Ooni Pro Piec do pizzy opalany drewnem i gazem tylko na: www.jakumammy.pl

Lorem Ipsum

FOTO: OKPOL

TEMAT NUMERU

14

KWIECIEÅ&#x192; 2020

Jak rozplanować okna w projekcie domu Tekst: Marcin Gomółka

Odpowiednie usytuowanie i rozmiar okien w domu są bardzo ważne dla komfortu mieszkańców. Złe zaplanowanie ich rozmieszczenia sprawi, że wnętrza staną się nieprzyjemnie zaciemnione i chłodne lub zbyt jasne i przegrzane. Jak znaleźć złoty środek? Wystarczy spojrzeć na słońce lub kompas, by wybrać i stworzyć idealny projekt domu.

DOSTOSUJ DOM DO RYTMU DNIA Słońce przesuwające się po niebie od tysięcy lat wyznacza ludziom rytm dobowy.

Choć dziś polegamy bardziej na zegarkach, dobrze jest mieć je po swojej stronie.

Wykorzystajmy jego działanie do własnych celów. Wystarczy dobre rozplanowanie, by słońce optymalnie doświetliło i ogrzało pomieszczenia.

Dzień budzi nas oczywiście w sypialni, a promienie wschodzącego słońca pomogą go dobrze rozpocząć. Słoneczny poranek ułatwia wstawanie z łóżka i napełnia energią – ten mechanizm jest głęboko zapisany w ludzkiej genetyce. Jeśli sypialnia będzie obrócona w przeciwnym kierunku, słońce dotrze do nas później i mniej intensywnie, a my będziemy mieli większe trudności z obudzeniem się. Dzięki odpowiedniemu rozplanowaniu zyskamy jeszcze jedną przewagę – w czasie letnich wieczorów w sypialni będzie nieco ciemniej i znacznie chłodniej. Pokój odwrócony na zachód nie zdąży „ostygnąć” w czasie krótkiego wieczoru, a przegrzana sypialnia nie jest miejscem, w którym chcemy odpocząć po upalnym dniu.

Wyjątkiem od tej reguły mogą być sypialnie dzieci. Okna w pokojach dziecięcych warto zaplanować w kierunku południowo-zachodnim. Dzięki temu słońce nie będzie budzić najmłodszych zbyt wcześnie, ale za to dobrze oświetli pokój po południu. Duża ilość światła zdecydowanie sprzyja zabawie. Pokoje zwrócone na południowy zachód będą też zdecydowanie najcieplejsze, nawet jeśli zdecydujemy się na dosyć małe okna.

FOTO: PEXELS/PIXABAY

TEMAT NUMERU

Niezależnie od orientacji najcieplejszym pomieszczeniem w domu jest z reguły kuchnia – piekarnik, kuchenka, a nawet lodówka oddają do najbliższego otoczenia spore ilości ciepła. Żeby uniknąć przegrzania kuchni, warto skierować jej okna w kierunku północnym. Niestety, w ten sposób sprawiamy, że do naszej kuchni będzie trafiało mniej światła. Możemy zniwelować ten efekt uboczny, stosując większe przeszklenia.

16

najnowocześniejsze okna. Uważajmy, by nie zmienić naszego salonu w rozgrzaną szklarnię.

TEMPERATURA I ENERGOOSZCZĘDNOŚĆ

Z tego powodu każdy dom energooszczędny musi być wyposażony w dodatkowe elementy, które chronią okna przed letnim słońcem. Jeśli chodzi o walkę z upałem, najlepszym wyborem będą wszelkiego rodzaju rolety, żaluzje, zasłony, a nawet okiennice. Dobrym rozwiązaniem są też zadaszenia tarasowe, takie jak markizy i pergole.

W pogodne dni słońce może być źródłem darmowej i czystej energii, z której będzie korzystać nasz dom. Nie chodzi tu tylko o instalacje solarne i fotowoltaiczne, ale właśnie o okna. Duże okna od strony południowej są podstawą w każdym domu energooszczędnym i pasywnym. Dodatkowe ciepło może pomóc w ogrzewaniu domu, ale też doprowadzić do przegrzania oszklonych pomieszczeń. Zbyt mocne nasłonecznienie latem stanie się poważnym problemem, którego nie rozwiążą nawet

Co ciekawe, po zmroku część ciepła wydostaje się z pomieszczeń dokładnie tą samą drogą, którą wpada. Z tego powodu zaleca się, aby w zimowe wieczory zasłaniać okna roletami lub zasłonami. Wyjątkiem są tu okna energooszczędne, które pomagają zachować ciepło w domu. Szkło pokryte specjalną powłoką ogranicza nadmierny przepływ promieniowania i pozwala znacząco zmniejszyć rachunki za ogrzewanie.

KWIECIEŃ 2020

TEMAT NUMERU

ROZMIAR JEST RÓWNIE WAŻNY Stara zasada mówi, że powierzchnia okien musi wynosić co najmniej 1/8 powierzchni podłogi. W ostatnim czasie dąży się jednak do tego, by ta proporcja była znacznie większa. Modne duże przeszklenia mogą być jednak mieczem obosiecznym – dają dobry wygląd i widok na zewnątrz, ale też odkrywają wnętrze domu przed oczami sąsiadów i przechodniów. Wielkie okna wpuszczają dużo światła i ciepła, dlatego trzeba być ostrożnym np. przy planowaniu wymarzonych drzwi tarasowych. Pamiętajmy też, że mocno przeszklone ściany mogą utrudnić umeblowanie pomieszczeń.

Planując duże okna, musimy pamiętać o jeszcze jednym czynniku, jakim jest wiatr. W Polsce najczęściej wieje z zachodu, więc jeżeli chcemy mieć duże okna na zachodniej ścianie domu, musimy się upewnić, że są odporne na działanie silnego wiatru. Im większe okno, tym większy napór wiatru będzie musiało wytrzymać. Po wielu latach eksploatacji wiatr może doprowadzić do rozszczelnienia okna, a nawet deformacji ramy okiennej. Im wyższa będzie klasa odporności okna, tym dłużej będziemy się cieszyć jego bezawaryjnym działaniem. Oczywiście kierunki wiatrów nie są identyczne przez cały rok i mogą się różnić w zależności od regionu. Warto zwrócić na to uwagę jeszcze w trakcie planowania budowy.

FOTO: FOTOLIA

Rozmiar otworów okiennych może być modernizowany już po wybudowaniu budynku, jednak wiąże się to z dodatkowymi kosztami i zmianami w planach. Jeśli zmienimy rozmiar lub położenie okna bez naniesienia go na projekt, możemy mieć problemy z odbiorem technicznym budynku. Również ingerencja w rozmiar okien w dawno ukończonym domu

będzie wymagała pozwolenia na budowę, ponieważ uderza w strukturę nośną budynku. Jeśli jesteśmy dopiero na etapie projektowania domu, warto poświęcić oknom więcej uwagi, by uniknąć problemów w przyszłości.

18

KWIECIEŃ 2020

FOTO: SHUTTERSTOCK

Odpowiednie usytuowanie i rozmiar okien w domu są bardzo ważne dla komfortu mieszkańców. Złe zaplanowanie ich rozmieszczenia sprawi, że wnętrza staną się nieprzyjemnie zaciemnione i chłodne lub zbyt jasne i przegrzane.

R EK L A M A

FOTO: SHUTTERSTOCK

FOTO: PEXELS/ PIXABAY

TEMAT NUMERU

W każdym domu znajdą się też takie pomieszczenia, w których okna w zasadzie nie są potrzebne. Jeśli jednak mamy możliwość zamontowania choćby malutkiego okna w łazience, garderobie, pralni lub spiżarni, warto z niej skorzystać. Naturalne światło pozwoli zaoszczędzić nieco energii elektrycznej i podniesie walory praktyczne pomieszczenia. Okna w takich niewielkich, rzadziej używanych przestrzeniach mogą być skierowane w dowolnym kierunku. Pamiętajmy jednak o prywatności – instalowanie zbyt dużych okien w łazience lub garderobie nie ma żadnego sensu i prawdopodobnie trzeba je będzie na stałe zasłonić roletą lub okleić folią – zwłaszcza jeśli będą skierowane w stronę okien sąsiadów.

A CO Z HAŁASEM? Jednym z podstawowych parametrów każdego okna jest współczynnik izolacji akustycznej. Dobrze wygłuszone są co prawda droższe od standardowych, ale nie zawsze będziemy potrzebować ich w całym domu.

Jeśli nasz dom stoi przy ruchliwej ulicy, powinniśmy rozważyć montaż „cichszych” okien przynajmniej od strony jezdni. Co ciekawe, najlepiej izolujące od hałasu okna zazwyczaj doskonale izolują także od warunków atmosferycznych. ■

20

KWIECIEŃ 2020

Jedyne na rynku OKNA w systemie Home Inclusive™

™ Home Inclusive to komplementarna oferta produktów do Twojego domu. Bramy, okna, drzwi i ogrodzenie w jednym designie, połączone technologią inteligentnego sterowania smartCONNECTED dla idealnego efektu wizualnego i jeszcze większego komfortu użytkowania.

™ smartCONNECTED daje możliwość zdalnego sterowania bramami garażowymi i wjazdowymi, oknami tarasowymi oraz drzwiami zewnętrznymi z zamkiem elektrycznym z każdego miejsca na świecie za pomocą smartfona.

EKSPERT RADZI

NOWOCZESNE podgrzewanie wody

Elektryczne podgrzewacze wody to obecnie jedne z najbardziej efektywnych urządzeń dostępnych na rynku. Cechują je kompaktowe rozmiary, łatwość montażu oraz energooszczędna praca.

Szeroka gama produktów dostępnych na rynku sprawia, że elektryczne podgrzewacze doskonale sprawdzają się w domach, mieszkaniach, domkach letniskowych oraz obiektach użyteczności publicznej. Przekonaj się, dlaczego warto wybrać elektryczny podgrzewacz wody.

PODGRZEWACZE WODY Elektryczne podgrzewacze wody można klasyfikować na kilka sposobów. Najczęściej stosowaną klasyfikacją jest podział na podgrzewacze przepływowe oraz pojemnościowe.

Podgrzewacze przepływowe to energooszczędne urządzenia w kompaktowej obudowie, których moc dobiera się odpowiednio do ilości i rodzaju punktów odbioru wody.

22

KWIECIEŃ 2020

Jeżeli w budynku nie można zastosować podgrzewacza przepływowego, np. z uwagi na ograniczenia domowej instalacji elektrycznej, wówczas pozostaje montaż ogrzewacza pojemnościowego. Moce grzałek w urządzeniach pojemnościowych umożliwiają ich podłączenie do zwykłych gniazdek elektrycznych. Najważniejszym kryterium doboru urządzenia jest jego pojemność.

PRZEPŁYWOWE PODGRZEWACZE WODY Elektryczne podgrzewacze przepływowe charakteryzuje energooszczędna praca. Urządzenia pobierają energię wyłącznie w czasie, kiedy odkręcony jest kran z ciepłą wodą.

Dzięki niewielkim rozmiarom są instalowane w kuchni lub w łazience, co ogranicza straty związane z przechowywaniem ciepłej wody w zbiorniku i jej przesyłem na odległość. Podgrzewacze przepływowe wody cieszą się dużą popularnością również w domkach letniskowych oraz na kempingach. Warto wspomnieć, że na rynku są dostępne urządzenia wyposażone w słuchawkę prysznicową.

DOBÓR MOCY PODGRZEWACZA PRZEPŁYWOWEGO Przy wyborze podgrzewacza przepływowego najważniejsza jest jego wydajność dopasowana do potrzeb użytkownika.

A wydajność zależy od mocy urządzenia, dlatego wybór podgrzewacza o optymalnej mocy jest kluczowy w celu osiągnięcia wysokiego komfortu użytkowania. Przyjmuje się, że przy umywalce w sanitariacie wystarczające jest urządzenie o mocy co najmniej 3,5 kW. Zlewozmywak w kuchni wymaga instalacji podgrzewacza przepływowego o mocy co najmniej 5,5 kW. Opisane urządzenia zasilane są napięciem 230 V i umożliwiają korzystanie z jednego kranu. Do uzyskania większych ilości ciepłej wody, np. w kabinie prysznicowej lub

w wannie, potrzebne jest zastosowanie urządzenia trójfazowego. W przypadku kabiny prysznicowej ze standardową słuchawką należy zainstalować urządzenie o mocy min. 12 kW, a do wanny – min. 18 kW.

STEROWANIE HYDRAULICZNE, STEROWANIE ELEKTRONICZNE Podczas wyboru podgrzewacza przepływowego trójfazowego warto zwrócić uwagę na rodzaj sterowania wykorzystywanego w danym urządzeniu. Podgrzewacze z załączaniem hydraulicznym mają zazwyczaj dwustopniową modulację mocy uzależnioną od ilości przepływającej wody.

Temperatura regulowana jest wielkością strumienia wody.

Z kolei podgrzewacze ze sterowaniem elektronicznym posiadają płynną modulację mocy, która zapewnia precyzyjną regulację temperatury, gwarantując komfortową eksploatację urządzenia. Zastosowanie czujnika do pomiaru przepływu umożliwia załączanie podgrzewacza już przy bardzo małym strumieniu.

Warto wiedzieć, że podgrzewacze ze sterowaniem elektronicznym gwarantują bardziej oszczędną eksploatację niż urządzenia hydrauliczne. Dostosowują one bowiem płynnie moc urządzenia w zależności od ustawionej temperatury i ilości przepływającej wody.

Podgrzewacze pojemnościowe to urządzenia, które doskonale spełniają swoją funkcję w kuchni oraz łazience.

Pojemności zbiorników w tego typu ogrzewaczach zaczynają się już od kilku litrów.

23

EKSPERT RADZI INSTALACJA ELEKTRYCZNA A PODGRZEWACZ PRZEPŁYWOWY Na rynku są dostępne podgrzewacze jednofazowe oraz trójfazowe. Montaż poszczególnych urządzeń jest uzależniony od rodzaju posiadanej instalacji elektrycznej. Kompaktowe podgrzewacze jednopunktowe zwykle mogą być zasilane napięciem 230 V. Z kolei podgrzewacze o większej mocy wymagają z reguły instalacji trójfazowej 400 V. Przed zakupem podgrzewacza przepływowego warto sprawdzić minimalne wymagania instalacyjne przedstawione przez producenta. Z kart katalogowych można dowiedzieć się m.in. tego, jaki jest wymagany przekrój przewodów oraz nominalny pobór prądu, na podstawie którego elektryk dobierze odpowiednie zabezpieczenia w instalacji elektrycznej.

POJEMNOŚCIOWE PODGRZEWACZE WODY

PRZEWAGA PODGRZEWACZY ELEKTRYCZNYCH NAD GAZOWYMI Jedną z największych zalet elektrycznych podgrzewaczy wody jest bezpieczeństwo ich użytkowania. Ich instalacja nie wymaga specjalnego przystosowywania pomieszczeń.

Użytkownikowi pozostaje jedynie dobór urządzenia o odpowiedniej mocy, dostosowanego do zapotrzebowania na wodę i możliwości instalacji elektrycznej w domu. Ponadto elektryczne podgrzewacze przepływowe w porównaniu do gazowych cechują niewielkie rozmiary.

Podgrzewacz elektryczny to doskonałe rozwiązanie w przypadku poszukiwania ekonomicznego i wydajnego urządzenia do podgrzewania wody w domu. Odpowiednio dobrany, to gwarancja komfortowej i niezawodnej pracy przez długi czas. ■

ZDJĘCIA: KOSPEL

Alternatywą dla podgrzewaczy przepływowych są podgrzewacze pojemnościowe. Urządzenia tego typu sprawdzają się w przypadku posiadania instalacji elektrycznej o napięciu 230 V. Najczęściej podgrzewacze pojemnościowe

można bowiem podłączyć do zwykłego gniazdka. Tego typu urządzenia doskonale spełniają swoją funkcję w kuchni oraz łazience. Pojemności zbiorników w takich podgrzewaczach zaczynają się już od kilku litrów.

24

KWIECIEŃ 2020

EKSPERT RADZI

FOTO: SHUTTERSTOCK

Jak zadbać o czyste powietrze w domu

26

KWIECIEŃ 2020

Powietrze jest podstawowym elementem naturalnego środowiska życia człowieka. Chociaż go nie widzimy, ma ogromny wpływ na nasze zdrowie i samopoczucie. Według szacunków Światowej Organizacji Zdrowia nawet 90 proc. czasu spędzamy w pomieszczeniach zamkniętych.

Dlatego warto zadbać o to, aby świeżego powietrza nie zabrakło również w naszych domach, a jego skład był dla nas korzystny.

Z

czasem powietrze we wnętrzu ulega zużyciu, czyli zmienia skład. Stopniowo zmniejsza się zawartość tlenu, a zwiększa ilość dwutlenku węgla, szkodliwych gazów i toksycznych związków, powstających w wyniku parowania powierzchni tworzyw sztucznych, powierzchni lakierowanych oraz klejów wiążących płyty mebli i różnego rodzaju posadzek. Na wybranych obszarach zużyte powietrze może nawet zawierać izotopy promieniotwórcze, np. radon – gaz przenikający z gruntu przez fundamenty aż do wnętrza budynku.

Jeśli w pomieszczeniu, w którym przebywamy, nie ma wymiany powietrza, odczujemy to poprzez ciągłe zmęczenie, senność, trudności z koncentracją i bóle głowy. W dłuższej perspektywie grozi nam również spadek odporności oraz

pogorszenie działania układu oddechowego i pokarmowego.

Długotrwałe niedotlenienie organizmu jest szczególnie szkodliwe dla biologicznego rozwoju dzieci i niemowląt.

Zużyte powietrze z czasem staje się szkodliwe nie tylko dla domowników, ale i dla budynku. Gromadząca się wilgoć stwarza optymalne warunki do rozwoju szkodliwych pleśni i grzybów. Wykraplanie się wody prowadzi do zamakania elementów konstrukcyjnych budynku, niszczenia jego wyposażenia i struktury. Efektem braku wymiany powietrza jest często odwrócenie ciągu w kanałach wywiewnych odczuwalne jako „dmuchanie” z kratek wywiewnych, rzadziej odwrócenie kierunku przepływu spalin w kanale spalinowym, które może być przyczyną śmiertelnych zatruć tlenkiem węgla.

Od jakości powietrza, którym oddychamy, zależy zdrowie nasze i naszych bliskich, zwłaszcza tych cierpiących na choroby układu oddechowego, astmę czy alergie. Odpowiedni nawiewnik powietrza nie tylko da nam dostęp do czystego powietrza, ale też przefiltruje 100% jego objętości.

27

EKSPERT RADZI JAK ZAPEWNIĆ WYMIANĘ ZUŻYTEGO POWIETRZA NA ŚWIEŻE?

ZDJĘCIA: BREVIS

Wymiana zużytego powietrza na świeże to zadanie wentylacji.

Wydawałoby się, że skoro mamy w domu kratki wywiewne, to mamy też działającą wentylację. Niestety, często nie wiemy lub zapominamy, że aby wentylacja mogła działać prawidłowo, potrzebny jest stały dopływ świeżego powietrza z zewnątrz.

Dlaczego? Ponieważ w przypadku wentylacji grawitacyjnej, najczęściej spotykanej w polskich domach, cały system opiera się na różnicy gęstości ciepłego i zimnego powietrza. Ciepłe powietrze we wnętrzu jest lżejsze, czyli ma mniejszą gęstość od zimnego powietrza zewnętrznego. Ponieważ zimne, cięższe powietrze wypiera ciepłe, to ciepłe unosi się i ulatuje przez kratki wywiewne do pionów wentylacyjnych.

W przypadku wentylacji mechanicznej wywiewnej lub hybrydowej ciąg wymuszany jest lub wspomagany zasilanymi elektrycznie wentylatorami. Jednak niezależnie od rodzaju wentylacji podstawowym warunkiem jej działania jest niezmiennie stały dopływ powietrza z zewnątrz.

Jak zapewnić stały dopływ powietrza z zewnątrz? To właśnie zadanie nawiewników powietrza – niewielkich urządzeń montowanych na szczelinach w górnej części ramy okna lub, bez frezowania szczelin, pomiędzy górną częścią ramy okna a nadprożem. Dzięki automatycznemu sterowaniu nawiewnik zapewnia kontrolowany przepływ powietrza do pomieszczeń, umożliwiając prawidłowe działanie wentylacji. Zazwyczaj posiada również sterowanie manualne. Nawiewnik powietrza działa samoczynnie. Nie potrzebuje dodatkowego zasilania, a jego eksploatacja nie generuje dodatkowych kosztów.

Co więcej, nawiewnik nie tylko dostarcza niezbędnego do życia powietrza, ale może również oczyścić je ze szkodliwych pyłów i alergenów. N rynku dostępne są nawiewniki z filtrami powietrza, które znacznie ograniczają przepływ cząstek, takich jak pyły zawieszone PM10 i PM2,5, pyły węglowe, cementowe i przemysłowe, pyłki i zarodniki roślin, a także roztocza.

28

KWIECIEŃ 2020

Niewiele osób wie, że polskie Prawo budowlane wymaga zastosowania nawiewników w każdym budynku mieszkalnym zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Infrastruktury w sprawie warunków, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie.

FILTRACJA NA POZIOMIE WENTYLACJI Nawiewniki określane jako „antysmogowe i antyalergiczne” wyposażone są w wymienne filtry powietrza, które zgodnie z zaleceniami powinno się wymieniać dwa razy w roku. Istnieje kilka rodzajów filtrów. Obecnie najlepsze z nich pochłaniają do 80% pyłu zawieszonego PM2,5 i do 99% pyłu zawieszonego PM10 oraz ponad 99% alergenów o najczęściej spotykanej wielkości. To bardzo dobry wynik, choć można zadać sobie pytanie: dlaczego nie są to filtry HEPA? Należy pamiętać, że filtry HEPA stosuje się tylko w przypadku wentylacji mechanicznej w przemysłowych systemach wentylacyjnych. Aby utrzymać odpowiedni przepływ powietrza, wymagają one bardzo dużej powierzchni filtra lub bardzo wysokiego ciśnienia, co wiąże się z zastosowaniem dużych jednostek, których nie stosuje się w budownictwie mieszkaniowym.

Jeżeli oczekujemy filtracji na poziomie HEPA, warto pomyśleć o domowych oczyszczaczach powietrza. Nawiewniki okienne wyposażone w filtr antysmogowy to także ogromne wsparcie właśnie dla nich. Podczas gdy oczyszczacz filtruje powietrze wewnątrz pomieszczenia, nawiewnik robi to, zanim dostanie się ono do środka. Filtracja na poziomie wentylacji znacznie przyspiesza pracę oczyszczacza oraz spowalnia zużywanie się filtrów. Zwłaszcza że nawiewnik filtruje 100% powietrza, które przedostaje się do wnętrza.

Choć wentylacja nie wydaje się wcale najważniejsza spośród domowych instalacji, nie można jej lekceważyć. Od jakości powietrza, którym oddychamy, zależy zdrowie nasze i naszych bliskich, zwłaszcza tych cierpiących na choroby układu oddechowego, astmę czy alergie. Odpowiedni nawiewnik nie tylko da nam dostęp do czystego powietrza, ale też przefiltruje 100% jego objętości, aby to, które przedostaje się do wnętrza naszego domu, faktycznie można było nazwać „czystym”.

Warto dodać, że nawiewniki antysmogowe to znacznie mniejszy koszt, niż mogłoby się wydawać. Za komplet nawiewników antysmogowych do przeciętnego mieszkania zapłacimy mniej niż za średniej klasy oczyszczacz powietrza. Na rynku dostępne są również nawiewniki akustyczne o podwyższonych parametrach akustycznych, również w wersji z filtrem powietrza. Część producentów oferuje także usługi montażowe. ■

Nawiewnik powietrza Insolio Linia Insolio została zaprojektowana tak, aby uniknąć frezowania szczelin przy montażu nawiewnika.

Rozwiązaniem jest umieszczenie elastycznego kanału przelotowego pomiędzy górną częścią ramy okna a nadprożem. Prostszy montaż, lepszy efekt! Dlaczego? Okno zachowuje deklarowane parametry termiczne i akustyczne. Teraz również do drzwi typu HS i okien z roletą zewnętrzną.

nawiewnik antysmogowy

montaż bez frezowania szczelin

Precyzyjne, ciche automatyczne sterowanie różnicą ciśnień umożliwia przepływ dokładnie takiej ilości powietrza, jakiej potrzebujesz. Dzięki temu wentylacja działa prawidłowo, dom nie traci ciepła, a Ty oszczędzasz. Sprawdź na www.brevis.com.pl.

WOKÓŁ DOMU

TRAWNIK PO ZIMIE Tegoroczna zima nie dokuczyła nam zbytnio, w niektórych częściach kraju śniegu praktycznie w ogóle nie było, a już na pewno nie zalegał on na naszych trawnikach przez długi okres. Nie oznacza to jednak, że dzięki temu nasz trawnik nie wymaga żadnych zabiegów regeneracyjnych.

30

KWIECIEŃ 2020

OGLĄDAMY, USUWAMY FILC I WAŁUJEMY Dokładne oględziny murawy to pierwsza rzecz, jaką powinniśmy wykonać. Zwróćmy uwagę na to, czy nasza trawa nie ma łysych placów lub odbarwień. „Gołe” miejsca będą świadczyły o dłuższym zaleganiu śniegu lub wody, a odbarwienia o chorobach grzybowych, które zaczęły się rozwijać na trawie. Warto także sprawdzić, czy trawnik nie ma wybrzuszeń – jeśli tak, należy go docisnąć, na przykład wałem o wadze około 90 kg. Tego typu „purchle” są wynikiem gromadzenia się pod darnią wody i jej zamarzania w czasie mroźnej aury.

Kolejnym zabiegiem pielęgnacyjnym jest usuwanie filcu, czyli obumarłych źdźbeł trawy, liści opadłych późną jesienią i pozostałości chwastów. Wykonujemy to poprzez dokładne wygrabienie trawnika. W tym zabiegu może nam pomóc wertykulator – urządzenie, które nacina filc. Niektóre sprzęty mają także możliwość zbierania filcu od razu, co jest bardzo wygodne.

NAPOWIETRZAMY, PIASKUJEMY, DOSIEWAMY I NAWOZIMY

ZDJĘCIA: PIXABAY

Następnym zabiegiem, jaki warto wykonać podczas reanimacji trawnika po zimie, jest aeracja, czyli napowietrzanie. Wykonuje się ją z wykorzystaniem aeratora. Jeśli nasz trawnik ma niewielką powierzchnię, z powodzeniem wystarczą nam na przykład widły, którymi będziemy nakłuwać murawę. Możemy także zaopatrzyć się w specjalne nakładki z kolcami na buty – wtedy wystarczy, gdy w takim obuwiu przejdziemy się po trawniku. Po wykonanej aeracji trawnik warto poddać piaskowaniu, czyli wysypać gruboziarnisty piasek w powstałe po aeracji otwory. Dzięki temu woda, składniki mineralne z nawozów oraz powietrze będą lepiej doprowadzane do korzeni traw.

Jeśli murawa ma łyse poletka (opisywane wcześniej gołe miejsca), warto w tym momencie uzupełnić braki, dosiewając nasiona trawy. Pamiętajmy jednak, aby przed wysianiem wymienić podłoże w „łysym” miejscu, a do samego siewu użyć tego samego gatunku trawy lub ewentualnie tzw. mieszanki renowacyjnej, czyli mieszanki nasion charakteryzujących się szybkim kiełkowaniem i wzrostem.

Zabiegi pielęgnacyjne nie różnią się zasadniczo – zarówno trawę wysianą, jak i tę z rolki należy podlewać, grabić, nawozić i napowietrzać.

31

WOKÓŁ DOMU

ZDJĘCIA: 123RF

Ostatnim z podstawowych zabiegów pielęgnacyjnych murawy jest nawożenie. Wybór rodzaju nawozu, czy będzie on płynny, czy w postaci granulek, zależy już od nas samych. Ale chyba ten drugi jest prostszy w użyciu. Co więcej, będzie się rozpuszczał stopniowo (w miarę opadów deszczu lub podlewania), dzięki czemu jego działanie zostanie przedłużone. Warto także wybrać właściwy nawóz do trawników, najlepiej przeznaczony do zastosowania wiosną, tylko taki ma wysoką zawartość azotu, który pobudza rośliny do intensywnego wzrostu. Na koniec nie pozostaje nam nic innego, jak poczekać na odrodzenie się naszej murawy.

A CO ZE SPRZĘTEM? filtr powietrza. Odkręcamy osłonę i wyjmujemy filtr. Jeśli jest brudny, czyścimy, postukując nim o twarde podłoże. Nigdy nie należy używać do tego sprężonego powietrza lub rozpuszczalników. Aby filtr spełniał swoje funkcje, trzeba go czyścić często i regularnie. W kosiarkach spalinowych musimy też sprawdzić stan świecy zapłonowej, bo jej prawidłowe funkcjonowanie sprzyja właściwej pracy silnika. W tym celu zdejmujemy tzw. fajkę i wykręcamy świecę z cylindra. Ewentualne zanieczyszczenia usuwamy drucianą szczotką, a następnie sprawdzamy odległość elektrod szczelinomierzem. Powinna wynosić 0,5 mm. Kolejną czynnością jest wymiana oleju. Jednak najpierw należy usunąć lub wypalić (o ile jest jeszcze zdatne do użytku) całe paliwo pozostałe w baku. W zależności od modelu kosiarki wymagana będzie odpowiednia porcja, a także rodzaj oleju. Informacje te można znaleźć w instrukcji obsługi lub zapytać w serwisie. Pamiętajmy, aby podczas samej eksploatacji sprawdzać poziom oleju i w razie konieczności go uzupełnić.

Do zaawansowanych czynności należy kontrola noża – musi być zawsze wykonywana w rękawicach ochronnych i przy zdjętym przewodzie ze świecy. Czynności tej mogą się podjąć tylko użytkownicy posiadający doświadczenie w pracach mechanicznych i odpowiednie oprzyrządowanie. W innym wypadku zadanie to trzeba powierzyć profesjonalnemu serwisowi.

FOTO: SHUTTERSTOCK

Choć na koszenie jeszcze przyjdzie pora to idealny czas, by sprawdzić sprzęt. Zajrzyjmy zatem do garaży oraz składzików i skontrolujmy, jak się czują nasze kosiarki. Zróbmy przegląd oraz wykonajmy niezbędne zabiegi konserwacyjne – tak, aby już niebawem ruszyć na podbój trawnika. Od czego zacząć? Oto kilka rad.

Podstawową czynnością, jaką należy wykonać, jest czyszczenie całej maszyny. Sprawdzonym sposobem jest użycie sprężonego powietrza, które usunie resztki trawy i gleby – nawet ze szczelin. Przed pierwszym uruchomieniem trzeba też skontrolować

32

KWIECIEŃ 2020

Niezawodne SERCE

GWARANCJA na lata!!!

Produkty NAX z 3-letnią gwarancją powstały przy współpracy z firmą Briggs & Stratton. www.naxpower.com

WOKÓŁ DOMU

Założenie trawnika z rolki jest szybsze (jeśli chodzi o efekty) aniżeli tradycyjny siew, ale nie oznacza to, że wystarczy kupić rolkę i ją rozwinąć. Tak jak w przypadku samego siewu, tak i pod gotową darń należy odpowiednio przygotować podłoże. Obszar, który chcemy zagospodarować trawą z rolki, musimy przede wszystkim oczyścić z wszelkich kamieni, grudek, korzeni czy też patyków. Podłoże należy także wyrównać, gdyż jeśli tego nie wykonamy teraz, później może się okazać, że nasz ogródek zacznie przypominać pofałdowane górskie pastwiska, a nie wymarzoną murawę rodem z boiska piłkarskiego. Oczyszczone i wyrównane pole możemy nawieźć kompostem, nawozem mineralnym lub

34

KWIECIEŃ 2020

ziemią ogrodową. Warto także na wierzch rozsypać cienką warstwę piasku lub próchnicy. Pamiętajmy również, żeby przed samym ułożeniem „trawiastych dywanów” podlać przygotowane podłoże, ale w taki sposób, aby nie było na nim kałuż (czyli nie przelewając). Ziemię pod trawę z rolki należy wzruszyć na głębokość 2 cm – nie układamy gotowej darni na klepisko.

Warto dodać na koniec, że zarówno o murawę założoną w sposób tradycyjny, jak i o gotową – z rolki – należy dbać.

Zabiegi pielęgnacyjne nie różnią się zasadniczo – bo zarówno tę wysianą, jak i tę z rolki należy podlewać, grabić, nawozić i napowietrzać. ■

FOTO: FREEPIK

A MOŻE TRAWNIK Z ROLKI?

WOKÓŁ DOMU

PRZYGOTUJ

TARAS I BALKON DO SEZONU

W ogrodzie już wiosna, najpiękniejsza i najbardziej oczekiwana przez wszystkich pora roku.

Większość krzewów i drzew już kwitnie, wytwarzając piękne wonie i ozdabiając nasz krajobraz barwnymi pękami. Ogrody i działki są teraz miejscami, gdzie najchętniej wypoczywamy i gościmy przyjaciół oraz znajomych. Mieszkańcy budynków wielorodzinnych mogą urządzić własne miniogrody na tarasach czy balkonach. Również właściciele domów jednorodzinnych nie powinni zapominać o przygotowaniu swoich tarasów do sezonu. Odpowiednia aranżacja i oświetlenie pozwolą nam w przyjemny sposób korzystać z uroków wiosennej aury.

MEBLE Podstawowym elementem aranżacji naszego tarasu są meble.

Nowoczesne bądź drewniane, wybór zależy od nas. Taras może stanowić doskonałe uzupełnienie i przedłużenie pokoju dziennego – jeśli chcemy, by tak się stało, wybierzmy meble, które stylem będą pasowały do wystroju naszego living roomu. Ważną przesłanką jest z pewnością trwałość mebli ogrodowych, wystawionych na rozmaite czynniki atmosferyczne. Dlatego wybierajmy materiały odporne na zniszczenia: wytrzymały dąb, wodoodporny tek, żeliwo, aluminium. Wiklina, rattan, impregnowane płótna są poręczne i dodają lekkości krzesłom, leżankom i stolikom, ale lepiej przechowywać je pod osłoną, wystawiając jedynie wtedy, gdy jest to potrzebne.

36

KWIECIEŃ 2020

Meble, które wiosną wyciągamy z zakamarków garaży czy piwnic, wymagają naszej uwagi. Czyszczenie i odświeżenie ich odpowiednimi preparatami przywróci im dawny blask. Jeśli dopiero planujemy zakup mebli ogrodowych, upewnijmy się, że produkty, które wybierzemy, zostały odpowiednio zabezpieczone przed działaniem szkodliwych czynników zewnętrznych. Jeśli producent tego nie dopilnował, sami musimy się o nie zatroszczyć, aplikując specjalistyczne preparaty zabezpieczające (lakiery, lakierobejce). Regularne czyszczenie mebli profesjonalnymi środkami oraz pokrywanie ich preparatami, które tworzą wytrzymałą powłokę ochronną, to podstawowe zabiegi, których przez cały sezon będą wymagały nasze meble, odwdzięczając się pięknym wyglądem i trwałością.

37

FOTO: PELARGONIUM FOR EUROPE/KAMPANIA EUROPE IN BLOOM

ZDJĘCIA: PELARGONIUM FOR EUROPE/KAMPANIA EUROPE IN BLOOM

WOKÓŁ DOMU

38

KWIECIEŃ 2020

ZIELEŃ Podstawowym elementem tarasu powinny być rośliny, które staną się naszą główną wizytówką. Jeżeli nie jesteśmy ich znawcami, skupmy się na takich, które nie będą od nas wymagały stałej opieki, a udekorują taras na wiele lat. Do takich należą pnącza, krzewy i byliny. W donicach różnej wielkości stwórzmy z nich kompozycję, uzupełniając ją roślinami jednorocznymi i wonnymi ziołami.

Przepięknym dodatkiem w aranżacji są kolorowe gatunki pnące, które co prawda wymagają nieustannej opieki, ale za to swym bujnym i kolorowym kwitnieniem sprawiają, że czujemy się w ich otoczeniu jak w rajskim ogrodzie. Do takich kwiatów należą surfinie, pelargonie i begonie. Na wiosnę nie powinno zabraknąć też bratków, prymulek czy żonkili. Są one tak wielobarwne, że posadzone nawet od niechcenia, w nieplanowany sposób, zamienią nasze otoczenie w kolorowy dywan.

Dla zapewnienia ciągłości kwitnienia należy tak dobrać rośliny, by były zróżnicowane. Uzupełnieniem mogą być te egzotyczne, które dobrze się czują w warunkach naszego lata.

W donicach można uprawiać również drzewa, od egzotycznych cytrusów czy herbaty po nasze pospolite grusze i jabłonie. Odpowiednio ukształtowane korony zapewnią stabilność roślin w czasie wietrznych dni oraz dostęp światła dla owoców. Nagrodą będą nie tylko owoce, ale także kwiaty na wiosnę i jesienne barwy liści.

Balkony i tarasy to również dobre miejsce do uprawy iglaków, których wymagania są znacznie skromniejsze od potrzeb drzew liściastych. Sadząc odmiany odporne na mrozy, możemy stworzyć ekspozycję efektowną w zimie i na wiosnę, kiedy na młodych pędach pojawiają się barwne przyrosty, a rośliny wydzielają intensywny zapach.

W uprawie pojemnikowej nie można pominąć cytrusów, które są wyjątkowo łatwe i proste w pielęgnacji – idealne dla początkujących ogrodników. Słoneczne, ciepłe tarasy to znakomite miejsce do stworzenia egzotycznego sadu. Wystarczy kilka zadbanych okazów, wśród nich na pierwszy plan wysuwają się cytryny w wielu odmianach, pomarańcze, kumkwat, limety – wszystkie mogą przebywać na tarasach od maja do października.

Ogrody i działki są teraz miejscami, gdzie najchętniej wypoczywamy i gościmy przyjaciół oraz znajomych.

Mieszkańcy budynków wielorodzinnych mogą urządzić własne miniogrody na tarasach czy balkonach.

39

WOKÓŁ DOMU OŚWIETLENIE Ważnym elementem dopełniającym aranżację naszego tarasu jest oświetlenie. Światło nie powinno być intensywne, a dyskretnie rozproszone. Producenci oferują nam szereg rozwiązań, możemy się zdecydować na gotowy system oświetlenia bądź samemu dobierać i aranżować poszczególne elementy. Pamiętajmy o stosowaniu się przy montażu do zaleceń producenta. Odpowiednio dobrane i zainstalowane lampy pozwolą stworzyć urokliwą aurę również po zapadnięciu zmroku, dzięki czemu przebywanie na tarasie wieczorową porą będzie niezwykle przyjemnym doznaniem.

A MOŻE PERGOLA?

ZDJĘCIA: SHUTTERSTOCK

Doskonałym uzupełnieniem tarasu lub balkonu będą elementy małej architektury ogrodowej, np. pergola. Podstawową funkcją, jaką pełni pergola w naszym ogrodzie, jest bycie podporą dla pnączy takich jak róże, winorośla, bluszcze, cytryniec chiński czy też rośliny z rodziny powojów. Bardzo ważne jest w tej kwestii dobranie wytrzymałości naszej konstrukcji do rośliny, którą pergola będzie obsadzona. Niektóre gatunki pnączy, np. dławisz i rdest, są roślinami silnie rosnącymi i dość ciężkimi, w związku z czym podpory powinny być bardzo stabilne, a niekiedy nawet umocowane na fundamentach oraz wykonane z odpornego materiału, np. drewna lub grubszego metalu. Natomiast w przypadku pnączy lekkich, jak groszek czy nasturcja, z powodzeniem wystarczy nam pergola plastikowa, nawet w postaci wolnostojącej.

40

KWIECIEŃ 2020

Pergole to nie tylko podpory dla określonych gatunków roślin pnących.

To także doskonałe osłony, dzięki którym ukryjemy niektóre elementy naszego ogrodu. Mogą stanowić doskonałą osłonę tarasu lub balkonu, chroniąc nas tym samym przed wścibskim okiem sąsiada lub przechodniów.

Pergole większych rozmiarów bardzo dobrze chronią także przed nadmiernym nasłonecznieniem. Tu w roli „parasola” najlepiej sprawdzi się winorośl oraz inne rośliny o dużych, rozłożystych i gęsto rosnących liściach.

Ostatnią z najważniejszych funkcji, jaką pełnią pergole w ogrodzie, jest oczywiście funkcja estetyczna i dekoracyjna. Taki element małej architektury ogrodowej znakomicie eksponuje i uwydatnia piękno pnączy, szczególnie tych rzadkich odmian. Pnącza to rośliny, które z założenia potrzebują do prawidłowego wzrostu podpór, a odpowiednio dobrana pergola ma szansę im to zapewnić.

Co więcej, pergola może być ozdobą samą w sobie. Wykonana na zlecenie według indywidualnego projektu lub własnoręcznie nie tylko będzie eksponować piękno obsadzonych na niej roślin, ale także sama będzie zdobić nasz ogród. Niestandardowy kształt lub wielkość, wyróżniający się kolor czy też zastosowanie różnorodnych materiałów do wykonania konstrukcji pergoli na pewno urozmaici naszą przydomową przestrzeń.

Przykładem dekoracyjności tej małej architektury ogrodowej są konstrukcje wykute z metalu, które oprócz standardowych słupków posiadają także elementy zdobnicze wykonane artystycznie. Choć taka pergola może być dość kosztowna, to na pewno będzie zdobić naszą posesję nie tylko latem, ale także późną jesienią czy też zimą. ■ Opracowanie: redakcja

OGRÓD

WIOSNA

A Ł Z S Y Z R P Ż JU

Tekst: Andrzej Pawłowski

K

witnące na rabatach wczesnowiosenne kwiaty kończą już kwitnienie, a ich miejsce zajmują kolejne gatunki.

Dołączają do nich także krzewy i drzewa kwietniowe.

Ogrody zaczynają tworzyć aurę, która będzie towarzyszyła im do jesieni. Łagodna tegoroczna zima spowodowała przyspieszenie wielu prac i zabiegów w ogrodach. Nie oznacza to jednak uproszczenia lub zaniechania ustalonych czynności. Przykładem niech będą chłody i opady śniegu na początku trzeciej dekady marca, których skutki będą odczuwalne w sadach i wśród roślin ozdobnych, szczególnie tych pochodzących z innych stref klimatycznych.

Wzrost temperatury spowodował gwałtowne przyspieszenie procesów życiowych, wiele roślin rozpoczęło kwitnienie, na licznych pojawiły się liście, inne mają nabrzmiałe pąki. Związana z zimą obecność wody w podłożu powoduje intensywny wzrost zarówno drzew, jak i bylin oraz wszechobecnych chwastów. Pamiętajmy, że usuwając chwasty we wczesnym stadium rozwoju, zaoszczędzimy sobie wiele czasu i pracy, bowiem już rozrośnięte, będą trudniejsze do usunięcia, a ich liczne korzenie pozbawią uprawianą roślinę zarówno wody, jak i składników pokarmowych.

42

KWIECIEŃ 2020

FOTO: 123RF

Kwietniowe coraz dłuższe ciepłe dni są oznaką, że wyczekiwana wiosna nareszcie się zjawiła. Pogoda o tej porze roku to mieszanina naprawdę ciepłych dni i chłodów, nierzadko z przymrozkami. Nic jednak nie jest w stanie powstrzymać wiosennego przebudzenia i rozwoju nowego życia w otaczającej nas przyrodzie.

43

ZDJÄ&#x2DC;CIA: SHUTTERSTOCK

W kalendarzu prac ogrodniczych kwiecień zajmuje miejsce szczególne – wiosna w ogrodach związana jest z pracami i zabiegami, które decydują o kondycji roślin w całym sezonie. Do podstawowych zabiegów należy nawożenie – rodzaj nawozu zależy od wymagań siedliskowych roślin.

Najczęściej stosuje się nawozy wieloskładnikowe, które obok azotu, podstawowego składnika, zawierają też mikroelementy. Ich zalety to długotrwałe działanie i uniwersalność. Równie szkodliwe jak niedobór jest jednak przedawkowanie nawozu, dlatego przed użyciem trzeba się dokładnie zapoznać z jego właściwościami i zaleceniami producenta.

Rośliny balkonowe wymagają systematycznego hartowania, w czasie chłodnych dni należy je przenosić do pomieszczeń. Dotyczy to również roślin w pojemnikach. Kwiecień jest okresem, w którym przesadzamy je do większych donic. W trakcie tego zabiegu można usunąć część zagęszczonych korzeni i podeschniętych liści.

Drzewa i krzewy owocowe wymagają szczególnych zabiegów wiosennych, w kwietniu sadzimy odmiany wrażliwe na mrozy – wiele z nich pochodzi z cieplejszych rejonów Europy. Wykonujemy też szczepienia, robimy odkłady poziome, ukorzeniamy sadzonki z pędów, przerzedzamy korony, usuwając stare pędy. Ozdobne byliny, które kwitną w lecie, można rozmnażać przez podział. Nowe miejsca nasadzeń powinny być podobne do tych, w których dotychczas rosły rośliny. Podczas nasadzeń pamiętajmy o pozostawieniu kawałka wolnej przestrzeni na nowości, które pojawią się w kolejnych sezonach. Ich obecność w ogrodzie przyniesie nam wiele satysfakcji.

OGRODY WARZYWNE Ogrody warzywne, w których posadzone będą rośliny użytkowe, należy chronić przed przesuszaniem. Przed siewem warzyw spulchniajmy tylko te zagonki, które będą obsiane w danym dniu. W czasie słonecznych, suchych dni na lekkich glebach można stosować okrywanie gleby włókniną.

Krzewy jagodowe i winogrona można ściółkować kompostem lub trawą – powstrzymanie wysychania podłoża poprawi jakość owoców. W czasie ciepłych dni należy też zrobić opryski, gdyż kwiecień jest miesiącem, w którym zaczyna się rozwój chorób grzybowych i insektów. Zbliżająca się wiosna botaniczna (dzień, w którym zakwitają jabłonie) sprawia, że coraz częściej mamy ochotę na kontakt z naturą. Ciepłe dni i krótsze noce zmieniają nasz nastrój, ulegamy wrażeniu budzenia się do życia otaczającego nas świata. ■

44

KWIECIEŃ 2020

FOTO: 123RF

OGRÓD

Wzrost temperatury spowodował gwałtowne przyspieszenie procesów życiowych, wiele roślin rozpoczęło kwitnienie, na licznych pojawiły się liście, inne mają nabrzmiałe pąki.

ZDJÄ&#x2DC;CIA: SHUTTERSTOCK

R EK L A M A

FOTO: MONIKA SCHRÖDER/PIXABAY FOTO: ANNA ARMBRUST/PIXABAY

OGRÓD

46

KWIECIEŃ 2020

LAUROWIŚNIA Tekst: Andrzej Pawłowski

Laurowiśnia to krzew lub małe drzewko dorastające na terenie naszego kraju do 3-4 metrów.

Charakterystyczną cechą laurowiśni są jej ciemnozielone, błyszczące liście zdobiące roślinę przez cały rok. Wczesną wiosną pojawiają się białe kwiaty zebrane w podłużne grona o długości 12 centymetrów. Powstające z nich owoce mają czerwoną barwę, która na jesieni zmienia się na czarną – w naszych warunkach zdarza się to jednak rzadko i zależy od przebiegu pogody.

R EK L A M A

Laurowiśnia to gatunek bardzo zmienny w uprawie, spotyka się liczne formy różniące się wielkością, kształtem liści oraz wytrzymałością na warunki klimatyczne. Wymaga stanowisk wilgotnych i ocienionych, w krajach o łagodniejszym klimacie używana jest do tworzenia żywopłotów, nasadzeń pod drzewami czy wypełniania zakątków w pobliżu budynków. Ojczyzną laurowiśni są Bałkany, Turcja oraz rejon Morza Kaspijskiego. Uprawiany w Polsce gatunek pochodzi z Bałkanów, w Europie Zachodniej jest znany od XVI wieku.

R EK L A M A

W

rażliwość na niską temperaturę sprawia, że uprawa laurowiśni największym powodzeniem cieszy się w najcieplejszych rejonach Polski. Rośliny bardzo dobrze znoszą zacienienie i tylko w takich miejscach, dodatkowo osłoniętych od wiatrów, są w stanie przetrwać zimę. W czasie zimy i wczesną wiosną należy stosować osłony przed słońcem – podobnie jak w przypadku innych roślin zimozielonych. Niska odporność na mrozy nie oznacza jednak, że laurowiśni nie można uprawiać w innych częściach Polski. Nawet w rejonach o dużych spadkach temperatury można spotkać dwudziestoletnie okazy, np. w ogrodach na wschodzie kraju. Najczęściej uprawiane są formy krzaczaste, głównie laurowiśni wschodniej.

OGRÓD

RI

KE

LE

E ON

/PIX

A B AY

FOTO

: R O M M Y V E CC I A / P I X A

B AY

Rozmnażanie rośliny odbywa się głównie z ukorzenionych pędów, w handlu dostępne są także ciekawe okazy za niewielką cenę. Uprawa laurowiśni możliwa jest również w pojemnikach na tarasach i balkonach – do ich przechowania w okresie zimy można użyć pomieszczeń o małej ilości światła. Najczęściej uprawianą odmianą jest pochodząca z Bałkanów Zabeliana. To niski krzew o szeroko rozpostartych, pokładających się gałęziach i lancetowatych liściach o długości 8-12 centymetrów. Roślina jest uważana za bardzo wytrzymałą na niską temperaturę. Podobnymi właściwościami charakteryzują się odmiany Schipkaensis i Serbica. Wszystkie mają szerokie, rozpostarte korony i dorastają do 2 metrów.

Tegoroczna łagodna zima sprawiła, że laurowiśnie rozpoczęły kwitnienie w końcu marca. Warto obserwować ich dalszą wegetację w okresie lata. Pomimo podobieństwa w nazewnictwie liście laurowiśni nie mają właściwości lauru, są natomiast źródłem olejku aromatycznego stosowanego w medycynie. Zawarty w nim glikozyd stosowany jest do produkcji związków regulujących przemianę materii. ■

O:

UL

FOTO: MANFRED RICHTER/PIXABAY

FO T

48

KWIECIEŃ 2020

✔

✔ ✔

Urządzamy pokój dziecięcy

Sezonowe prace w og rodzie

ZDJĘCIA: SHUTTERSTOCK

W N A S T Ę P N Y M NUME R Z E

SIĘ LE PI EJ jubileuszowe

wydanie

CENA 5,90

AŁ O

BY MI ES ZK RE MO NT – BU DO WA I

2082- 5 706 474 IS SN VAT) INDEK S 270 zł (W T YM 8%

majermedia.com

wydanie

PA ŹDZ IER NIK

2019

jubileuszowe

FOTO : SHUT

TERS TOCK

olarki Przegląd st u i dach

wydanie

Panele zne fotowoltaic ządki Jesienne por e zi d w ogro

󰇹 Gorą󰇹󰇹󰇹󰇹󰇹󰇹󰇹󰇹󰇹󰇹󰇹󰇹󰇹

dom? ć a w e z r g o Jak

Magazyny

DOM Z OGRODEM i ŚWIAT WNĘTRZ

do nabycia w dobrych salonach prasowych