Business Traveller - Januari/Februari 2017

BUSINESS TRAVELLER

De zakenreistrends van 2017

FEBRUARI 2017 €8.95

Alles wat u te wachten staat...

Voor u getest PASSPORT

Twee tophotels in New York City

Zaken in de zomer

Een blik op de nieuwste vliegroutes

Gezocht: chauffeurs(m/v) met pit De 10 heetste auto's van het jaar

FEBRUARI 2017 ■ HAVANA ■ TRENDS

2017 ■ NIEUWE BESTEMMINGEN ■ STIJLVOLLE CREW ■ HOTELNIEUWS ■

Havana geeft gas De zakelijke kansen van het legendarisch tegendraadse Cuba 1

Korean Air Amsterdam Schiphol Airport Tel. 020-655-6333

www.koreanair.com

Inhoud I 5

FEBRUARI 2017

10 I VOORIN Wereldwijd airline- en hotelnieuws 16 I VOOR U GETEST Hotel The Beekman & RIU Plaza New York Times Square 18 I HAVANA Staat aan de vooravond van een bijzondere toekomst 48 I MICHELIN CHEF Chef-kok Soenil Bahadoer reist de wereld over om letterlijk een kijkje in andere keukens te nemen

18

36

42

JACK SOUTHAN/JENNYSOUTHAN/ISTOCK

28 I 20 BUSINESS TRAVEL TRENDS Van charitatieve airlines tot chat bots...

56

36 I KLM SOCIAL Per week 100.000 meldingen op social media. Hoe behoudt de airline haar succesvolle menselijke benadering?

62

42 I ARMANI HOTEL Het legendarische Armani Hotel in Milaan opent haar deuren voor Business Traveller 44 I VCK TRAVEL Over de risico’s van de zakenreis: ‘Over veiligheid wordt meestal geen woord gerept’

businesstraveller.nl

54 I LIFESTYLE NIEUWS

62 I WINTER WONDERLAND

56 I TOP 10 AUTO’S VAN 2017

66 I IN DE VOLGENDE EDITIE

FEBRUARI 2017

T

H

E

A

R

T

O

F

Classic Fusion Racing Grey.

Self-winding chronograph movement.

Sapphire-crystal dial in a titanium case.

Grey alligator strap stitched on rubber.

F

U

S

I

O

N

businesstraveller.nl

hublot.com

FEBRUARI 2017

8 I Voorwoord & colofon

T

rends & nieuwe bestemmingen

Het wordt er niet eenvoudiger op voor de zakenreiziger. Elke airline hanteert bijna weer een andere tariefstructuur en ieder vertrek moet je weer nagaan of de regels aangaande ruim- en cabinebagage niet wéér zijn veranderd. Wil je een plek aan boord bijtijds vastleggen naar wens moet je soms 30 uur van te voren inchecken. Dus ook als dat om drie uur in de nacht is. Maar let wel, als dat voor een vlucht van elf uur is, wil je nog wel je best doen want dat kan een slok op een borrel schelen. En ja, zelfs als je Business Class vliegt bij sommige airlines. En zeker ook in Premium Economy, dat lang niet bij elke airline even aangenaam is, laat staat als je economy moet vliegen.

Bijna drie uur een middenstoel naar Madrid is toch een verschil met de extra beenruimte bij de nooduitgang. Er worden in dit nummer talrijke trends aangekondigd maar het loont zelf iedere maand goed op de hoogte te blijven van het zakelijk reisnieuws, zowel via dit magazine als onze website. Ook over hotels, die steeds meer op airlines gaan lijken, en alles uitkleden om het daarna per los stukje bij te verkopen. Dat is op zich een goede ontwikkeling verder, want als we als zakenreiziger ergens niet voor willen betalen, is het wel voor niet gebruikte diensten. We gaan de komende jaren nog veel technische innovaties zien en we zullen zien dat de zakelijke reismarkt nog stevig door elkaar wordt gehusseld. De Business Classes gaan luxer, de lounges mooier, de hotelbars hipper en er zullen nog veel meer bestemmingen bijkomen. We hebben Tijn Kramer er ontzettend veel zin in om u daarvan steeds op de hoogte te houden.

Hoofdredacteur

Uitgever Tom van Apeldoorn Hoofdredacteur Tijn Kramer Redactie Theo de Reus, Belinda Meijers, Sofie Smets, Cathelijn Paling, Dylan Cinjee, Sharon Evers, Arjen Lutgendorff, Alexandra Meijer en redactie UK Business Traveller Commercieel directeur TJ van Apeldoorn Sales Dennis Ebbers, Jan Gorter en Dennis de Groot Art Director Seb van Apeldoorn CONTACT Redactie 035-6728848 Email redactie@travmedia.nl Sales tel 035-6728855 of 035-6728852 Email sales@travmedia.nl

FEBRUARI 2017

NOVEMBER 2016 €8.95

Een klasse apart

Steeds meer keuze in premium economy

Vancouver

Zakelijk ook wereldtop

Blauw bloed

KLM-topman over de toekomst

Roberto Payer

De GM van het Waldorf Astoria en Hilton

Reizen in stijl

ABONNEMENT tel 035-6728830 email redactie@travmedia.nl Jaarlijks abonnement: Bespaar 5% op een abonnement van 2 jaar en 10% op een abonnement van 3 jaar.

Nederland: 1 jaar, €42.95; 2 jaar, €81.60; 3 jaar, €115.90.

In samenwerking met: Panacea 41-43 Maddox Street, London W1S 2PD tel +44 (0)20 7821 2700 businesstraveller.com

businesstraveller.nl

businesstraveller.nl

FEBRUARI 2017

10 I Voorin

KLM gaat flexibel prijzen KLM heeft de tarievenstructuur voor Economy Class-reizen binnen Europa en Noord-Afrika gewijzigd. De gewijzigde structuur voorziet in een keuze uit drie ticketopties: Light, Standard en Flex. Elk ticket heeft zijn eigen voorwaarden en services.

Deze opties moeten KLM-passagiers in de gelegenheid stellen om hun reis beter af te stemmen op hun persoonlijke wensen. De ticketoptie Light is voor passagiers die op zoek zijn naar het laagst mogelijke tarief en reizen met alleen handbagage. Standard biedt passagiers de mogelijkheid één stuk ruimbagage in te checken en het ticket tegen betaling te wijzigen. Met Flex koopt de passagier maximale flexibiliteit. Deze optie is inclusief ruimbagage, SkyPriority-service en de mogelijkheid om het ticket zonder kosten te wijzigen of te annuleren.

Harm Kreulen, directeur KLM Nederland: ‘Wij streven ernaar onze passagiers de meest optimale ervaring te bieden, tijdens een vlucht, maar ook ervoor en erna. Door de invoering van deze nieuwe ticketopties bieden we niet alleen transparantie maar maken we het ook makkelijker voor onze klanten om het meest passende product te kiezen.’

EMIRATES OPENT LOUNGES VOOR ECONOMY GASTEN EMIRATES opent, onder voorwaarden, haar lounges ook voor economy passagiers. Het gaat om de lounges op thuishaven Dubai International Airport en om betaalde toegang. Ook dient er uiteraard met de airline zelf gevlogen te worden. Dubai International Airport telt zeven Emirates lounges. Deze bestaan zowel uit een Business Class Lounge en een nog luxere First Class Lounge. De Business Class Lounge is toegankelijk voor 100 dollar US (93 euro). Wie First wil loungen betaalt 200 dollar. Businessclass passagiers betalen een upgrade van 100 dollar om in de meest luxe lounge te komen. De toegang is geldig voor vier uur maximaal. De toegang voor houders van silver, gold en platinum van het loyaliteitsprogramma Skywards, net zoals diegenen die Business of First vliegen, behouden uiteraard toegang tot hun lounges.

FEBRUARI 2017

AIRLINE NIEUWS BMI REGIONAL heeft een verandering aangekondigd in Birmingham, dit voorjaar zullen drie nieuwe routes gelanceerd worden. Een tweewekelijkse route naar Graz in Oostenrijk, deze zal beginnen op 27 februari. Tevens zullen er vluchten gaan naar Neurenberg en Göteborg, de lancering zal zijn op 8 mei en deze vluchten zullen zes keer per week vliegen.

CATHAY PACIFIC wil de frequentie van de routes naar Gatwick en Manchester stimuleren. De Hong Kong-Gatwick vlucht gaat tegenwoordig vier keer per week, maar zal vanaf 1 juni dagelijks vliegen. Hong KongManchester zal vanaf 2 juni zelfs vijf keer per week vliegen, het vliegtuig zal geüpgraded worden van een A350-900, naar een B777300ER. QATAR AIRWAYS zal op zijn dagelijkse route naar Melbourne vanaf 30 juni de Boeing 777-300 vervangen voor een A380. De vlucht zal vertrekken uit Doha om 20.50 uur en zal de volgende dag om 17.20 uur landen.

De terugvlucht zal om 22.05 uit Melbourne vertrekken en de volgende ochtend om 05.25 uur arriveren.

FLYBE gaat vanuit de grensregio snel naar Wales. U kunt nu ook vanaf Düsseldorf met FlyBe naar Cardiff. Vanaf 1 april gaan de vluchten starten. Vanuit Amsterdam zijn er regelmatige vluchten met KLM Cityhopper.

EMIRATES zal vanaf 26 maart de B777-300ER op de dagelijkse vlucht Dubai-Tokyo Narita vervangen voor een A380.

SOUTH AFRICAN AIRWAYS heeft de eerste vijf nieuwe A330-300 vliegtuigen gelanceerd. Dit type vliegtuig heeft 46 volledig platte Business Class stoelen gespreid in een 1-2-1 lay-out, tevens beschikt het vliegtuig over 203 economy plekken.

TURKISH AIRLINES heeft haar vijftigste vlucht naar Afrika gelanceerd, een driewekelijkse vlucht naar Zanzibar.

VIRGIN ATLANTIC zal de seizoensgebonden Heathrow-Chicago vlucht stopzetten vanaf 1 mei. Daarvoor in de plaats zal er een drie dagelijkse Heathrow-Los Angeles vlucht komen.

BRITISH AIRWAYS heeft haar London CityMadrid dienst opgeheven.

LUFTHANSA heeft haar route Frankfurt-Tokyo Narita gestaakt.

UNITED’S seizoensgebonden ManchesterWashington DC vlucht zal niet doorgaan deze zomer. businesstraveller.nl

Voorin I 11

Make-over Crown Lounge ROYAL SCHIPHOL GROUP EN KLM hebben aangekondigd dat ze KLM Crown Lounge gaan verbouwen.

De lounge krijgt onder meer 1400 zitplaatsen, een extra verdieping, een buitenterras en een nieuwe inrichting. Na de verbouwing beschikt de lounge over een oppervlakte van 6300m2 ten opzichte van 3600m2 nu. De bouw vindt gefaseerd plaats. Volgens planning is het eerste gedeelte van de verbouwing af in zomer 2018. De definitieve oplevering van de lounge volgt begin 2019. De lounge blijft tijdens de verbouwing gedeeltelijk in gebruik en krijgt een nieuwe inrichting en uitstraling, waarbij de klantbeleving centraal staat. Daarnaast wordt de lounge voorzien van nieuwe technologieĂŤn en een hoger serviceniveau. Nieuwe concepten voor eten en drinken, de service van het lounge personeel, de logistiek en digitale innovaties zoals selfservicetoegang moeten bijdragen aan de persoonlijke beleving van de klant.

KOREAN AIR EXTRA NAAR NEDERLAND De vluchten tussen Seoul (Incheon Airport) en Schiphol zijn een dermate groot succes dat de frequentie al wordt opgevoerd aankomende zomer.

Korean Air zou reeds haar wekelijkse frequentie verhogen van vier naar vijf vluchten per week, maar straks gaat dat naar zes. Per 3 juni wordt er bijna dagelijks (alleen niet op de woensdag) gevlogen per A330-200 tussen de twee hoofdsteden.

Tevens heeft de airline ook haar eerste dreamliners in ontvangst genomen. Deze worden de komende jaren extra op het internationale netwerk van de carrier ingezet.

Per Dreamliner naar Suriname Er komt extra airlift naar Paramaribo vanaf Amsterdam, ook handig voor de zakelijke markt. Naast KLM, SLM gaat nu ook TUIfly de bestemming aanbieden. De non-stop TUIfly vlucht van Amsterdam naar Paramaribo zal vertrekken op een maandag. De start is per 3 juli.

De nieuwe bestemming wordt eens per week met de eigen Dreamliner aangevlogen, en twee keer in de codeshare met Surinam Airways.

Deze vluchten vertrekken op een woensdag en een zaterdag. De Surinaamse airline zet daar haar A340 voor in.

China Airlines imponeert met A350 China Airlines heeft de eerste A350-900 XWB binnen haar vloot op Schiphol welkom geheten. KLM en China Airlines breiden hun codeshare & block-space programma verder uit. China Airlines is de eerste vliegtuigmaatschappij in Taiwan die de A350 introduceert en zal de tweede airline zijn die dit type toestel inzet voor vluchten naar en vanaf Amsterdam.

businesstraveller.nl

FEBRUARI 2017

FEBRUARI 2017

businesstraveller.nl

Voorin I 13

businesstraveller.nl

FEBRUARI 2017

14 I Voorin

American Airlines naar Dallas

American Airlines start op 6 mei de directe zomerroute naar Dallas/Fort Worth International Airport. De Amerikaanse carrier zet haar 767 in en kent de drie bekende klasses.

American Airlines vult het gat dat sinds het vertrek van KLM uit de Texaanse stad is ontstaan. De route wordt dagelijks gevlogen.

Aangezien DFW Airport geldt als hub voor de airline, biedt de route ook vele mogelijke (inter)nationale doorverbindingen.

Nederlandse hotels duurder en duurder...

Verblijven in een hotel in Nederland wordt steeds duurder, volgens het economisch bureau van ABN AMRO. De Nederlandse hotelprijzen stegen afgelopen jaar met gemiddeld 8 procent. De hoogste stijging in de afgelopen twintig jaar, meldt ABN AMRO. Gemiddeld kostte een hotelkamer afgelopen jaar 104 euro. Met ongeveer 88 euro voor een driesterren hotelkamer gerekend en 208 euro voor een kamer met vijf sterren. De reden voor de stijgende prijzen ligt bij de toenemende toeristenstroom. De animo voor Amsterdam groeide hard, maar ook Rotterdam wordt

FEBRUARI 2017

steeds populairder. Tussen 2012 en 2016 groeide het aantal toeristen in Nederland met vijf miljoen mensen. ABN AMRO verwacht, mede door gunstige economische omstandigheden, een omzetgroei van 3 procent in de hotelindustrie. De afgelopen 7 jaar steeg de omzet met bijna 30 procent, meldt ABN AMRO. Doordat het aanbod van hotelkamers afgelopen jaren niet meegroeide, zitten hotels sneller vol dan voorheen. ABN AMRO signaleert vooral een interesse in bouwplannen voor grote hotelketens van investeerders uit Duitsland en het Midden-Oosten om hun positie op de

HOTEL NIEUWS THE LALIT HOTELS stond op het punt om zijn eerste hotel te openen buiten India, namelijk in Londen. Het luxe zeventigkamerhotel is gevestigd in een monumentaal pand aan Tooley Street, in de buurt van de Tower Bridge, voorheen was dit het Lambeth College. Het hotel heeft een Indiaas restaurant, een bar en een spa.

HYATT heeft een renovatie van het Hyatt Regency Londen – The Churchill ter waarde van miljoenen euro’s afgerond. Het Marylebone hotel heeft zes nieuwe kamers, waardoor het totaal nu 440 is. Hyatt opende ook een hotel op Heathrow, onder haar merk Hyatt Place. Dit is een renovatie van het voormalige Heathrow Hotel Bath Road, het 170-kamers tellende hotel is op vijf minuten rijden van T2 en T3.

INTERCONTINENTAL HOTELS GROUP heeft het voormalige hotel Kensington Close een andere naam gegeven, namelijk het Holiday Inn London Kensington. Het hotel is dichtbij High Street Kensington station, heeft 708 kamers en beschikt over een healthclub met een 18-meter groot zwembad.

MARRIOTT INTERNATIONAL heeft het Courtyard Edinburgh hotel met 240 kamers geopend op de Princes Street. Het hotel bestaat uit drie aangrenzende Georgische herenhuizen en een modern gebouw, met elkaar verbonden door een glazen loopbrug.

Marriott lanceerde ook het Moxy Aberdeen Airport (200 kamers) op loopafstand van de terminal, Courtyard Brussel EU (180 kamers) aan de Rue Joseph II in de Europese wijk en de JW Marriott Singapore South Beach (634 kamers) in de buurt van Marina Bay entertainment en het zakelijke district.

HILTON heeft het Hilton Edinburgh hotel omgedoopt tot een Doubletree accommodatie, dit was een investering van 2,5 miljoen pond waard. Het hotel heeft 150 kamers, een lounge, een recreatieclub en 22 vergaderzalen. Het is gelegen op Eastfield Road, ongeveer vijf minuten van de terminal en via een gratis 24-uurs shuttle bereikbaar.

WYNDHAM HOTEL GROUP heeft haar Griekse debuut gemaakt met het Wyndham Grand Athene. Het hotel met 276 kamers is centraal gelegen naast het Metaxourgeio metrostation.

businesstraveller.nl

Voorin I 15

Rusland versoepelt visumaanvraag RUSLAND heeft naar eigen zeggen het aanvragen van een visum makkelijker gemaakt door het Rusland Visumcentrum te openen aan de Zeestraat in Den Haag, om de hoek van het Vredespaleis. Het initiatief om Visumcentra te openen komt van het Russisch Ministerie van Buitenlandse Zaken en is wereldwijd uitgerold in samenwerking met VFS Global in 31 steden in veertien verschillende landen, voornamelijk in Europa, Azië en het Midden-Oosten. De Russen willen bezoekers van Rusland die een visum nodig hebben het wachten bij het consulaat besparen. Belangrijkste prioriteit is het vereenvoudigen en versnelling van de aanvraagprocedure van Russische visa. Met het initiatief hoopt het land dat (onder andere) Nederlanders eerder kiezen voor Rusland als vakantie- of zakenreisbestemming en er wordt ingespeeld op de grote (sport) evenementen die binnenkort door het land worden georganiseerd, zoals het wereldkampioenschap voetbal in 2018.

Firmdale opent de Whitby in New York LUXURY BOUTIQUE GROUP Firmdale Hotels zal haar tweede hotel in New York openen op 27 februari. Het Whitby hotel is gelegen aan West 56th Street op Fifth Avenue. Het pand is qua architectuur vergelijkbaar met het bestaande Manhatten Firmdale aan de Crosby Street, het nieuwe hotel heeft 86 kamers en suites (vanaf 39 m2) verdeeld over 16 verdiepingen. Net zoals bij de andere hotels van de Luxury Boutique Groep, zoals de Londense Ham Yard, Soho en Charlotte Street Hotels, zijn alle kamers individueel ontworpen door de eigenaar Kit Kemp. Veertien kamers hebben een eigen terras, andere faciliteiten zijn de Whitby bar, een serre, een bibliotheek, fitnessruimte en een bioscoop.

businesstraveller.nl

EXTRA CULINAIRE KEUZES BIJ AIRBERLIN Airberlin breidt haar wereldwijde restaurantservice airgusto uit en biedt deze sinds 1 februari ook tijdens alle langeafstandsvluchten vanaf Düsseldorf en voor de eerste keer op vluchten vanaf New York en Abu Dhabi aan. Passagiers die een langeafstandsvlucht in de Economy Class met airberlin hebben geboekt, kunnen intussen kiezen uit meer het restaurant Menta Cucina Italiana voor Italiaanse flair aan boord en het restaurant Seoul verwennen passagiers met authentieke Koreaanse gerechten. Tijdens vluchten die vanaf New York starten, kunnen passagiers van airberlin aan boord genieten van een Amerikaanse burger van Burger Joint of de mac&cheese van de Macbar. Op vluchten vanaf Abu Dhabi verwennen restaurants Circo en Byblos met Toscaanse of Libanese specialiteiten. De prijzen voor de driegangenmenu’s liggen tussen 19 en 39 euro. De eerste 100 passagiers die de airgusto service vanaf Düsseldorf bestellen, ontvangen van airberlin een gratis glas champagne. Bestellen is mogelijk tot twaalf uur vóór vertrek, met behulp van het boekingsnummer op iFleat.com of via de gratis iFleat-app.

Reiskosten verminderen: topprioriteit voor 2017 Kopers van businessreizen zien het verlagen van de kosten als hun grootste uitdaging het aankomende jaar, volgens de prognose van de meest recente Business Travel Show. Voor het tweede jaar op rij is zijn er veel uitdagingen, zo zijn er kosten voor een zorgplicht, stijgende kosten voor een vliegticket en de Brexit heeft ook nog invloed. Meer dan vier vijfde (81procent) van de kopers maakt steeds meer gebruik van de low-cost maatschappijen en iets minder dan 40 procent boekt meer service appartementen.

FEBRUARI 2017

16 I Tried & Tested Hotels

The Beekman, A Thompson hotel ACHTERGROND The Beekman is een hotel dat geschiedenis ademt. Na zes jaar verbouwen, opende het hotel afgelopen september zijn deuren. Het hotel is gevestigd in een van Manhattans eerst gebouwde wolkenkrabbers (1881), waar de eerste voorstelling van Shakespeare’s Hamlet werd opgevoerd. In een ver verleden huisde er een bijzondere literaire collectie en diende het als werkplek voor beroemde schrijvers als Edgar Allan Poe.

HOE IS HET? The Beekman is een iconische landmark dat zijn eigen verhaal vertelt. Het wordt niet voor niets een van New Yorks ‘laatste architectonische schatten’ genoemd. Bij binnenkomst valt direct op dat het interieur en design tot in de puntjes is uitgewerkt. Elk detail vertelt iets over de geschiedenis van het pand. Als gast word je ontvangen bij de ‘receptiebalie,’ bekleed met geweven tapijten uit 1800.

Zowel in de publieke ruimtes, als op de kamers, huist een kunstcollectie geïnspireerd op twintig bekende, en opkomende lokale en internationale kunstenaars. De twee buitengewone façadetorens zijn in 1998 officieel benoemd als stadslandmark, nu omgebouwd tot twee penthouses.

Maar de echte eyecatcher is het 9-verdieping tellende atrium in victoriaanse stijl.

WAAR IS HET? Vanaf The Beekman, genesteld in New Downtown tussenin de East- en Hudson River, loop je in vier minuten naar de even oude Brooklyn Bridge. Middenin Manhattans epicentrum in Financial District, sta je binnen tien minuten op Wall Street tegenover de statige New York Stock Exchange of de indrukwekkende 9/11 Memorial.

van Lower Manhattan in zijn een menu met typische New Yorkse gerechten. The Bar Room serveert zelf samengestelde cocktails en klassieke Amerikaanse dishes.Voor moderne Franse gerechten kunnen gasten aanschuiven bij Keith McNally’s Augustine in brasseriesijl, die hiermee zijn debuut maakt in New York.

Custom made cocktails en American dishes

BUSINESS Het hotel biedt ruim 436 vierkante meter aan vergader- en eventruimtes, met de mogelijkheid tot catering door chef-kok Tom Colicchio. Daarnaast is er 24/7 in-room dining, valet parking en een in-house car service (Lexus).

LEISURE Er zijn (nog) geen wellness-of fitnessfaciliteiten aanwezig.

In persoonlijke optiek geen gemis, gezien de toplocatie middenin het bruisend hart van het Financial District. De drukte en levendigheid van de stad nodigt snel genoeg uit tot ontdekking. Cathelijn Paling

KAMERFACILITEITEN Het hotel beschikt over 287 hotelkamers, 38 suites en twee ‘toren suites’, met privédakterras en uitkijk op het One World Trade Center. De kamers zijn ingericht met een knipoog naar de literaire geschiedenis van het pand, in combinatie kunstzinnige elementen die een sfeer creëren van alle voorgaande wereldreizigers die hun stempel hierop drukten.

Een greep uit fijne faciliteiten, zijn de beschikking tot inhouse autoverhuur, snelle wifi, 24-uurs diner roomservice en ideaal: universele stopcontacten in de kamers!

RESTAURANTS EN BARS The Beekman verenigt de talenten van de twee befaamde James Beard Award winnaars, Tom Colicchio en Keith McNally, in restaurant Fowler & Wells (ontbijt, lunch en diner) en The Bar Room. Chef-kok en restauranthouder Tom Colicchio reflecteert de culturele en culinaire geschiedenis FEBRUARI 2017

OORDEEL Een overnachting bij The Beekman is een ware beleving en heeft meer weg van een nacht in een stijlvol museum, dan enkel een plek om te overnachten. Qua locatie en faciliteiten zeer geschikt voor met name de zakenreiziger.

Maar ook de leisure gast zal het hieraan niets ontbreken.

PRIJS Een Superior Kamer doordeweeks in maart is boekbaar vanaf € 330 euro per nacht.

CONTACT The Beekman, a Thomspon Hotel 123 Nassau Street New York, NY 10038 212.233.2300 Beekmaninfo@thompsonhotels.com

businesstraveller.nl

Tried & Tested Hotels I 17

RIU Plaza New York Times Square ACHTERGROND Het hippe RIU hotel Plaza New York Times Square opende in maart afgelopen jaar zijn deuren en is daarmee het tweede RIU hotel in de VS.

tussendoortje. Door de populariteit van het hotel wordt er gebouwd aan een tweede restaurant, zodat er ’s ochtends geen rij meer staat bij het ontbijt.

HOE IS HET? Het glanzende 29 verdieping-tellende hotel past goed thuis in de jungle aan wolkenkrabbers die Midtown vormt.

Bij aankomst valt de stijlvol ingerichte Fashion Bar vanaf buiten al op. Daarop volgt een warm welkom in de lichte en ruimtelijke entreehal met hoge plafonds en glazen wanden, strak gedecoreerd in een avantgardistisch design.

BUSINESS Overal in het hotel is er gratis wifitoegang. Het gebouw beschikt over vier vergaderzalen, waaronder twee grote conference rooms (70-75 gasten) en twee kleinere meeting rooms.

WAAR IS HET? Wie op zoek is naar het dynamisch leven op Manhattan, is bij dit hotel letterlijk aan het juiste adres. Gelegen middenin het kloppend hart van Manhattan, zoeven de toeterende yellow cabs aan je voorbij. Binnen enkele minuten loop je de straat (West 46th) uit, waar met schemering de lichtstralen van de mega beeldschermen op Times Square halverwege al opdoemen. Welkom in het levendige Hell’s Kitchen, met op loopafstand Top of the Rock, Times Square en Broadway.

KAMERFACILITEITEN Het RIU Plaza New York Times Square telt 647 kamers, met keuze uit een Deluxe Queen (79), Twin (101), King (261), Superior King (32), een gezinskamer Deluxe Twin (132), Executive (17), Junior Suite (7), Familie Suite (5) en een Presidentiele Suite. De kamers zijn geschikt voor zowel de citytripper als zakenreiziger en beschikken onder andere over gratis wifi, airconditioning, tv, kluis, koelkast, strijkplank, strijkijzer en flat screen.

RESTAURANTS EN BARS Gasten kunnen vanaf 07.00 uur terecht in de Fashion Bar/ Restaurant voor een bijzonder uitgebreid ontbijt.Van bagels met zalm, tot aan sunny-side up gebakken eitjes en alle soorten vers fruit.Vanaf 12.00 uur is er à la carte lunch tot 15.00 uur en op om 17.00 schuif je aan voor het diner.Voor een broodje to-go is er altijd nog de ‘snackbar’, waar je van 12.00 uur tot 23.00 uur ’s avonds terecht kunt voor een businesstraveller.nl

LEISURE Sportliefhebbers kunnen terecht in het fitnesscentrum.

Cathelijn Paling

OORDEEL Het RIU Plaza Times Square New York is allesbehalve een dertien-in-een-dozijn hotel.

Het heeft zijn plek verdiend op deze A-locatie, waar bij binnenkomst de lounge banken uitnodigen tot loungen, en een glimp van de hippe Fashion Bar nieuwsgierigheid oproept. De kamers zijn uitgerust met alle benodigde faciliteiten. Zo heb je als zakenreiziger altijd de mogelijkheid tot strijken, een vroeg ontbijt en wifitoegang in het gehele hotel. De locatie is ideaal voor zowel de leisureals business traveller, met een metrostation op 400 meter afstand (50th Street).

PRIJS De gemiddelde prijs voor een Deluxe King op een doordeweekse dag bedraagt € 134 een Executive King kost gemiddeld € 173 per nacht.

CONTACT 305 West, 46th Street Manhattan, New York 10036, USA (+1) 646 864 1100

Zalm of Sunny Side up?

FEBRUARI 2017

18 I Zaken in… Havana

JACK SOUTHAN/JENNYSOUTHAN/ISTOCK

FEBRUARI 2017

businesstraveller.nl

Zaken in… Havana I 19

I

k zit op de achterbank van een vintage Chevrolet, rumba speelt op de radio. Een politieagent houdt alle auto’s tegen, als de minuten voorbijgaan vraag ik mij af wat de vertraging veroorzaakt. Ik probeer een data-pakket te downloaden voor mijn Iphone terwijl ik wacht, maar er is geen 3G in dit land. Als ik opkijk zie ik een zwarte auto met vier soldaten langsrijden, daarna een busje met de schuifdeur open. Vervolgens zie ik hem, Fidel Castro. Een uitgemergeld figuur in een witte jas en grijze baard, de 90-jarige revolutionair is onmiskenbaar.

“Fidel!” roept mijn chauffeur. En dan is hij weg, net als Fidel.

POLITIEKE ONRUST In maart 2016 werd Barack Obama de eerste president van de VS die sinds 1928 Cuba bezocht, op slechts 150km afstand van Florida. Hij werd verwelkomd door de jonge broer van Fidel, Raul, die sinds 2008 de macht heeft. Na jaren van vijandigheid tussen het mondiale kapitalisme en de laatste overblijfselen van het Marxistisch-Leninistische socialisme, beloofde Obama de eerste versoepeling – gevolgd door opheffing – van het handelsembargo op het Caribische eiland sinds 1960.

Tot voor kort waren mensen uit de VS – met inbegrip van Cubaanse migranten – niet in staat om naar het eiland te reizen. Hoewel het toerisme nog steeds verboden is, zijn er nu 12 categorieën voor geautoriseerde reizen, waaronder ‘familiebezoek’ en

Havana Business: hype of hoop?

Het communistische Cuba stelt zich open voor vrije handel, maar het kan een hobbelige rit worden.

Fidel is niet meer, maar Trump kwam.

Wat brengt de zakelijke toekomst?

Business Traveller trok naar Cuba….

FEBRUARI 2017

▲

businesstraveller.nl

‘onderzoek en vergaderingen’. In augustus werden vluchten van de Amerikaanse luchtvaartmaatschappijen American Airlines, Delta, Jet Blue en United naar Havana goedgekeurd.

Tot 9 november, toen Donald Trump werd verkozen als volgende Amerikaanse president, leek de toekomst veel rooskleuriger voor de twee landen. Vooruitgang werd voorspeld. Nu zijn deze zaken een beetje onzeker. Kort nadat de stemmen binnenkwamen begonnen Cubaanse strijdkrachten met een vijfdaagse oefening. Weken voor de verkiezingen beloofde Trump de concessie die Obama had verleend terug te draaien,“tenzij het Castro-regime voldoet aan onze eisen”.

Monica Lopez, die 18 jaar voor de Britse ambassade heeft gewerkt en nu werkzaam bij het Cuban business relations consultancy Cognicion, biedt enige geruststelling.“ik ben niet bezorgd met de verkiezing van Trump als het gaat om embargo regelgeving. Veel van

20 I Zaken in… Havana

de veranderingen zijn praktisch onomkeerbaar.

Ik vertrouw erop dat hij, boven alles, een zakenman is die het potentieel van Cuba ziet en rekening houdt met de toegenomen belangstelling van de Amerikaanse bedrijven.

De Nederlandse ambassade meldt: ‘Er zijn veel kansen voor Nederlandse ondernemers ontstaan. Al is Nederland voor Cuba echter al één van de belangrijkste exportbestemmingen en handelspartners. Naar verwachting zal de handel tussen Cuba en Nederland in de komende jaren verder toenemen.

Er is een groeiende interesse van Nederlandse bedrijven en investeerders om zaken te doen in Cuba. In verschillende sectoren zijn er kansen voor het Nederlandse bedrijfsleven, zoals toerisme, logistiek, olie-exploratie, gezondheid en havenindustrie.

Deze interesse is sinds de handelsmissie verder toegenomen.

FEBRUARI 2017

AAN DE SLAG Boven: de beroemde Malecon

Havana is gepositioneerd aan de noordkust van het 110.000 vierkante kilometer grootte eiland. Grote golven breken op de Malecon promenade die tegenover Florida ligt. Hoewel het een eigen haven heeft, wordt een nieuwe mega-haven gebouwd in Mariel, 45 kilometer ten westen van de stad. Een speciale economische zone wordt hier ook gecreëerd, waarbij de eerste internationale bedrijven begin 2017 hun intreden doen. Naar verwachtingen worden er 70.000 banen gecreëerd.

Met een bevolkingsaantal van 11,2 miljoen inwoners (twee in Havana), stond de jaarlijkse bbp in 2013 op 77 miljard Amerikaanse dollars. De economische groei bedroeg 4% in 2015. The Economist waarschuwt: “De bbp-groei zal in 2016-17 vertragen als gevolg van verminderde exportinkomsten en hulp van Venezuela, maar betere banden met de VS zullen die groei weer oppakken tussen 2018-21.”

De belangrijkste exportproducten van Cuba komen uit de gezondheidszorg, biotechnologie, geneesmiddelen, nikkel en tabak – in 2014 exporteerde het land 91 miljoen sigaren, maar de productie kan zelfs 20 procent per jaar stijgen als het Amerikaanse embargo wordt opgeheven. Renewable energy is een groeiende sector – in 2013 werd er bijvoorbeeld een deal gesloten tussen UK Havana Energy en Cuban Azcuba om vijf biomassacentrales te bouwen. Echter, UK Trade and Investment waarschuwt investeerders dat de betalingen en besluitvorming “erg traag” kan zijn, de meest belangrijke zaken worden doorverwezen naar hogere afdelingen van de overheid.

Cuba is een cash society, er zijn maar weinig plaatsen waar je je creditcard of pinpas kunt gebruiken. In 2015 zeiden zowel American Express en Mastercard dat gingen opereren in Cuba, toen ik het land in businesstraveller.nl

Zaken in… Havana I 21

Links: Straateten op Callejon de Hamel Onder: Gerenoveerde huizen in Oud Havana

oktober bezocht werkte mijn Amex nog steeds niet. Andere uitdagingen zijn de lange wachttijden (vier uur) voor het ophalen van een huurauto, en de aanwezigheid van wifi (alleen in de grote hotels). Openbare hotspots, waarvoor je een voucher kan kopen op straat kan langzaam zijn (wifi is illegaal in huizen, en slechts 0,05 procent van de mensen hebben een breedbandverbinding).

ECONOMIE Het is vreemd om op een plaats te komen die zo lang terughoudend is geweest, vooral wanneer het in haar hoogtijdagen het Las Vegas van de Caribbean werd genoemd. Rijke vakantiegangers vlogen naar het eiland voor wilde feesten in Havana, dansen in Club Tropicana en gokken in casinohotels als The National en Riviera (beide nog steeds actief). Dit is alles was mogelijk door steun van dictator Batista Fulgenico tot zijn val in 1959. Buiten Havana is paard en wagen de meest voorkomende manier van vervoer. In de hoofdstad rijden er meer auto’s op de weg, maar het verkeer is verglijkbaar met het Nederland van 1950. Nadat de invoerbeperkingen in 2013 werden opgeheven, waren de straten gevuld met Kias uit Zuid-Korea en Geelys uit China – maar tenminste 50 procent van de auto’s zijn nog steeds Amerikaanse overblijfselen uit de jaren 50, vermengd met een paar Lada’s en Moskvichs uit het Sovjet-tijdperk.

Cuba is samen met Noord-Korea het enige land ter wereld waar Coca-cola – een essentieel ingrediënt in de Cuba Libre cocktail – niet officieel kan worden verkocht. Ondanks dat ik een paar blikjes in de hotelbar heb gespot, waarschijnlijk geïmporteerd uit Mexico, is Ciego Montero Tukola de vervanger die wordt geserveerd. Met de ‘normalisering’ van de relatie tussen de twee landen zou ‘the real thing’ een comback kunnen maken. businesstraveller.nl

FEBRUARI 2017

▲

“Als je 85 bent denk je wellicht dat er veel is veranderd de afgelopen tien jaar in Cuba.

Maar als je 25 bent vind je het veel te traag gaan”, zegt Richard E Feinberg, de Amerikaanse auteur van Open for Business: Building the New Cuban Economy. Het is pas zes jaar geleden dat de overheid haar burgers toestemming gaf om vastgoed te kopen en verkopen of een eigen bedrijf op te zetten. Op dit moment zijn er 201 zelfstandige ondernemingen op het gebied van voedsel, transport en woningen.

Dit zijn de scheuten van het kapitalisme, als je een auto hebt zal je naar alle waarschijnlijkheid een ‘taxi’ bordje op het dak plaatsen.

Als een logeerkamer hebt, kan je deze op de lijst van homestay.

22 I Zaken in… Havana

com plaatsen. Loop door de vervallen straten van Havana en je ziet overal reclame voor casa particulares (B&B’s). In april 2016 heeft Airbnb aangekondigd Cubanen toestemming te geven om accommodaties op de website te plaatsen. Het land is nu Airbnb’s snelst groeiende markt ooit; hosts verdienen gemiddeld 250 dollar per boeking, een baanbrekende bron van inkomsten.

Waar vroeger gerechten als rijst, rode bonen en varkensvlees of een tosti alleen werden geserveerd in door de staat gerunde restaurants.

Zie je nu overal paladares eigen gerechten serveren, fish, tacos en handgemaakte ravioli. Meer dan 500.000 mensen werken in de particuliere sector, een flinke stijging ten opzichte van de 150.000 in 2010.

Een cuentapropista zijn is verre van eenvoudig.“Het is geen ondernemersgeest, het is een overlevingsgeest”, zegt Yanoidis Mejias Mendoza, consultant voor ondernemerschap Startup Cuba. Een artikel op havanatimes. org luidt: “Zelfstandige hebben geen groothandelsmarkt waar ze goederen tegen een eerlijke prijs kunnen kopen. Omdat hun klantenbestand grotendeels bestaat uit armere Cubanen, zijn ze gedwongen zicht te wenden tot de

FEBRUARI 2017

Boven: Straatverkopers in Oud Havana Onder: Vissen bij de haven

zwarte markt, waar producten zijn gestolen van staatsbedrijven.

NOMINAAL INKOMEN Zonder een banksysteem voor leningen of hypotheken, komen investeringen meestal uit de Verenigde Staten door toegestuurd geld van familieleden. Havana Consulting Group gevestigd in Miami heeft naar schatting 3.3 miljard dollar overgemaakt in geld en goederen in 2015.

Het gemiddelde salaris in dit Communistische land is gelijk aan 25 dollar per maand, betaald in CUP (Cubaanse Pesos). Een tweede valuta, de CUC (convertible peso), wordt veel gebruikt – dit is wat je als buitenlander uitgeeft, waardoor er een tweede economie is gecreëerd.

Een CUC staat gelijk aan een US-dollar en 25 CUP, maar de prijzen zijn niet altijd relatief aan de lonen, wat betekend dat goederen duur zijn als je alleen Cubaanse Pesos ontvangt (een flesje bier is 1CUC/25CUP).

Martin, de eigenaar van een acht-kamer appartement in Havana Centro, vertelt: “Ik ben een econoom met twee masterdiploma’s en spreek drie talen, ik verdien 30 CUC per maand. Ik werk zes dagen in de week, maar ben nog nooit buiten Havana geweest, het huren van een auto voor vijf dagen kost mij een jaarsalaris. De prijzen zijn niet in verhouding tot ons salaris als gevolg van de ‘blokkade’ – we moeten alles importeren; bananen, ananassen, tv’s.”

Reisleider Nelson Albuquerque vertelt mij waarom hij zijn baan als docent aan de Universiteit van Havana opgaf.“Een pindaverkoper of taxichauffeur verdient meer geld dan een professor, omdat je fooi kan verdienen. Ik ben gestopt op de universiteit, want ik kon niet meer dan 1.000 Pesos [40 dollar] per maand verdienen. In de jaren 80 was het ongeveer 300 of 400 Pesos, dat was toen genoeg, maar de prijzen zijn sneller gestegen dan de lonen. Het is erg demotiverend.”Hij voegt eraan toen: “Het wordt wel beter. Ze proberen de salarissen van professionals te verhogen en buitenlandse bedrijven komen naar Cuba.” De regering levert voedsel, huizen, gratis onderwijs en gezondheidszorg – medische expertise is een van de grootste export van het land, goed voor 8 miljard dollar per jaar.

businesstraveller.nl

Zaken in… Havana I 23

DEUREN GAAN OPEN Toerisme is goed voor 10 procent van Cuba’s BBP, met 3,7 miljoen bezoekers in 2016. Velen zijn afkomstig uit Canada (1,2 miljoen in 2015), maar het aantal Amerikaanse reizigers steeg 77 procent in 2015 tot 161.000. Het aantal reizen uit het Verenigd Koninkrijk steeg met 26 procent.

Het probleem is een gebrek aan hotels. Met dank aan de 2014 Foreign Investment Law, zijn er plannen om 100.000 extra kamers te realiseren voor 2030, boven op de 65.000 op dit moment. Echter, tot 2014 waren buitenlandse investering niet toegestaan, dus er zijn maar weinig buitenlandse merken, met uitzondering van Melia en Iberostar.

Kempinski was getipt voor het managen van het vijfsterrenhotel Manzana in Havana, terwijl Accorhotels van plan is Sofitel So La Habana in het oude gedeelte te openen in 2018. In maart werd Starwood de eerste Amerikaanse hotelketen in 60 jaar die een deal in Cuba wist te smeden.

De Quinta Avenida in Miramar werd veranderd naar het Four Points by Sheraton merk in juni. Het 19e -eeuwse hotel Santa Isabel en het elegante hotel Inglaterra maken straks onderdeel uit van Luxury Collection, als deze zijn vernieuwd.

In de commerciële wijk Vedado is La Fabrica de Arte Cubano (FAC), een oude rode bakolie fabriek, omgetoverd door de lokale muzikant X Alfonso in 2014. Het is nu een trendy uitgaansgelegenheid met kunstgalerijen, bars en podia voor live jazz. Ernaast ligt het El Cocinero restaurant en een rooftop bar.

Havana’s meer bevoorrechte jeugd is hier vaak te zien – tijdens het Halloween weekend zag ik een man genieten van een mojito, hij had een masker op en dronk de cocktail onder zijn masker met een rietje. Dit is de nieuwe 1 procent. Verandering is hier geen vloedgolf, en mensen zullen misschien klagen over de onvermijdelijke komst van Starbucks en McDonalds, maar het kapitalisme wordt nieuw leven in geblazen in Havana. In 2018 zal Raul aftreden, waarmee er een einde komt aan het Castro-tijdperk. Er komt ruimte voor uitbreiding van de vrije markt.

Westerse elementen bereiken langzaam het land, in maart gaven de Rolling Stones een gratis concert in Havana. Twee maanden later businesstraveller.nl

Boven: Typisch straatbeeld, nog steeds...

organiseerde Karl Lagerfeld een Chanel modeshow op de Paseo del Prado boulevard. Er werden 700 modellen, PR’s, journalisten, stylisten, visagisten en beroemdheden (met inbegrip van Kim en Kanye) ingevlogen. 170 vintage cabrio’s namen al toeterend deel aan een VIP-parade door de straten. Wat zou Fidel gedacht hebben? Jenny Southan n

REISTIPS n Business Traveller nam de dagelijkse KLM vlucht vanaf Amsterdam (ongeveer 10 uur). n Denk aen een visum. Verwacht nog niet de service en faciliteiten die u in andere landen van de regio gewend bent, geef het wat tijd en stel u flexibel in. Laat u adviseren voor het diner, er is volop goede keuze inmiddels in Havana.

FEBRUARI 2017

24 I Stijlvolle crews

Het visitekaartje: Vijf stijlvolle crews De uniforms van cabinepersoneel zijn het boegbeeld van airlines. Soms ontworpen door bekende designers, altijd herkenbaar op het vliegveld en aan boord. Business Traveller zet vijf fraaie voorbeelden voor u op een rij.

Emirates

1

De uniforms van de vliegtuigbemanning van Emirates Airlines zien er altijd uitstekend uit.

Al is deze gelikte look niet zomaar gecreĂŤerd. Het personeel geeft tijdens een interview aan de Huffington Post toe dat het ongeveer een uur duurt tot het gewenste en geĂŤiste effect is bereikt. Er zijn namelijk verschillende regels gebonden aan het dragen van dit stijlvolle uniform.

Singapore Airlines

FEBRUARI 2017

2

Deze uniformen draaien al een tijdje mee. Het huidige ontwerp werd voor het eerst gedragen in 1968 en is sindsdien nauwelijks veranderd. De kebaya sarong, toen ontworpen door Pierre Balmain, heeft bewezen tijdloos te zijn en is echt kenmerkend voor Singapore Airlines. Misschien we de meest bekende van allemaal...

businesstraveller.nl

Stijlvolle crews I 25

3

Qantas Deze airline wist niemand minder dan topmodel Miranda Kerr te strikken voor de presentatie van hun uniformen. Ontwerper Martin Grant, die de tiende ontwerper is van uniforms sinds de start van de Australische maatschappij, voegde rode en fuchsia tinten aan de kleding toe en bedacht zelfs een trenchcoat om de look compleet te maken.

Garuda Indonesia Ook het cabinepersoneel van deze airline draagt momenteel de kebaya sarong, na deze zes jaar eerder de ban in te hebben gedaan. De huidige versie van deze traditionele kledingstijl wordt nu sinds 2010 bij Garuda gedragen.

Het unifrom is ontworpen door de bekende Indonesische ontwerpster Josephine Werratie Komara en is in verschillende opvallende kleuren gemaakt.

5 businesstraveller.nl

4

Virgin Atlantic Virgin Atlantic maakte een gedurfde stap toen in 2013 de uniforms een opfrisser kregen van topontwerpster Vivienne Westwood.Voor het uniform van de stewardessen werd voor een wespentaille gekozen en hoge kraagjes. De klassieke sjaaltjes werden de ban in gedaan, maar de kenmerkende rode kleur werd gewaarborgd.

FEBRUARI 2017

DICHTERBIJ. OP TIJD 14 minuten naar Canary Wharf

22 minuten naar Bank

25 minuten naar Westminster

Na aankomst in 15 minuten van vliegtuig naar taxi of trein Bij vertrek in 20 minuten van entree luchthaven naar departure lounge

TOT 15 DAGELIJKSE VLUCHTEN VAN AMSTERDAM EN 8 VANUIT ROTTERDAM NAAR LONDON CITY AIRPORT met

Snel, punctueel en echt in Londen. londoncityairport.com

FEBRUARI 2017

businesstraveller.nl

KLM London City I 27

De comeback van KLM op London City Airport En geland! KLM Cityhopper is na acht jaar weer terug op London City Airport. Onlangs is per moderne Embraer 190 vanaf Schiphol de eerste vlucht weer vertrokken.

Tijn Kramer van Business Traveller vloog mee.

Met de vlucht komt een langgekoesterde wens van Cityhopper CEO Boet Kreiken uit.‘We hebben dit lang gewild, het is een mooi moment. ’KLM gaat de zeer centraal gelegen Londense airport vier keer per dag aanvliegen. De route tekent zich succesvol af: de loadfactor ligt nu al boven 80 procent, aldus Kreiken. Het vliegtuig van KLM werd feestelijk onthaald.

KLM start met een dagelijkse vlucht en bouwt de frequentie in de weken daarna op tot vier vluchten per dag op werkdagen en één tot twee dagelijkse vluchten in het weekend. London City is de 17e bestemming in het Verenigd Koninkrijk en is de 79e Europese bestemming die KLM rechtstreeks

businesstraveller.nl

vanuit Amsterdam uitvoert. London City, als zakendistrict, onderstreept het grote belang van het Verenigd Koninkrijk voor het netwerk van KLM. De vluchten worden uitgevoerd door KLM Cityhopper met een Embraer 190, waarin plaats is voor 100 passagiers.

Naast deze mogelijkheid, biedt KLM haar passagiers ook verschillende directe vluchten aan in samenwerking met CityJet, ook vanaf Rotterdam.

Getest De proef op de som leert dat, zoals uiteraard bekend, de locatie van de airport van London City ideaal is. Zeker wie in het financiële district moet zijn, bij Canary Wharf of

gewoon even naar het centrum.Via het metro netwerk ben je er in no time. We bereiken Piccadilly Circus in nog geen 40 minuten van de grenscontrole. De vlucht is zoals je van KLM Cityhopper mag verwachten: gewoon goed. Het ingezette toestel, de Embraer 190, is een van mijn favorieten.Voldoende beenruimte, stil, een aangename twee aan twee configuratie, en hoewel geen groot toestel, nergens een benauwd gevoel. Dat is bij de ronkende Avro RJ85 van partner CityJet helaas niet het geval. Maar laat dat de pret niet drukken. De vlucht is niet alleen een langgekoesterde wens van KLM, elke Nederlandse zakenreiziger zal er blij mee zijn.

FEBRUARI 2017

28 I Travel trends

20 business travel trends Van charitatieve airlines tot chatbots, Jenny Southan laat zien wat 2017 in petto heeft...

1

DIGITALE PORTEMONNEE In 2015 voorspelde Worldplay dat credit- en debitcard betalingen zouden dalen van driekwart naar de helft van de transacties in 2019. Mobiele transacties zijn in opmars. Digitale portemonnees van Apple Pay en Google Android Pay vonden hun weg naar de markt in 2014 en 2015, JP Morgan Chase lanceerde in november 2016 Chase Pay en in 2017 komt Samsung Pay in Groot-BrittanniĂŤ uit. Met een digitale portemonnee betaalt u makkelijk voor de lunch of metro door uw smartphone of smartwatch langs een NFC-sensor te halen, evenals het opslaan van boarding passen en spaarkaarten. Apple Pay krijgt er elke week een miljoen gebruikers bij en tegen juli 2016 is dit goed voor driekwart van alle contactloze betalingen in de Verenigde Staten. Jet Blue en Emirates waren de eerste airlines die een partnerschap met Apple Pay aangingen.

In november kondigde Qatar Airways aan dat ze technologie gingen integreren om vluchten te kunnen boeken via een app. Andere bedrijven die volgden, waren Airbnb, British Airways, Delta, easyJet, Expedia, Marriott, International en Uber.

FEBRUARI 2016

2

ZORGZAAM KAPITALISME

In het afgelopen jaar hebben we een enorme groei in start-ups kunnen zien. De concept airline POP (People over Profit) houdt een crowdfund voor de vluchten tussen het Verenigd Koninkrijk en de Indiase steden Amritsar en Ahmedabad.

Het is succesvol, want hun omzet wordt verdeeld onder verschillende goede doelen. Het non-profit hotel Green Rooms opende in het Londense Wood Green in juni. Artiesten, ontwerpers en acteurs kregen booking priority voor de meest stijlvolle kamers (van 75 euro per nacht naar 64 euro). In september werd een voormalig drijvende gevangenis uit Nederland de nieuwe ligplaats van de Royal Victoria Docks, vlakbij London City Airport. Iedereen profiteert van het nieuwe luxe Good Hotel, dat opleidingen zal bieden aan werkloze locals. Oprichter Marten Dresden is van plan om acht nieuwe gebouwen te openen in 2020.

Boven: Good Hotel Links: Green Rooms

businesstraveller.nl

29 I Interview Cees Zwanenburg

3

KOOP AAN BOORD Zoals te lezen was in ons december-januari nummer (‘Snack attack’) gaan steeds meer airlines geld vragen voor de catering in de economy class. Veel full-service arlines volgen het voorbeeld van hun low-cost concullega’s door tarieven los te koppelen, waardoor u tegen betaling kunt kiezen waar u wilt zitten, hoeveel bagage u meeneemt en of u extra beenruimte wilt. United en American Airlines bieden al jaren buy-on-board menu’s aan op korte vluchten.

Vorige maand heeft BA haar short haul food service nog geschrapt om plaats te maken voor betaalde Marks & Spencer sandwiches, snacks en Percy Pig snoep bij Euro Traveller. En op binnenlandse UK vluchten van en naar Heathrow, Gatwick, Londen en Stansted tegen de zomer. De kans is groot dat ook andere airlines deze stap in de nabije toekomst zullen nemen.

4

▲

BAGAGE TRACKING Nieuwe technologie zorgt voor minder ‘vermiste’ bagage. In de komende jaren kunnen elektronische en thuis geprinte labels, e-bonnen, automatische bagagesystemen en gpstracking voor een verbetering gaan zorgen. Volgend jaar zal zestig procent van de bagagetransporten een update van de locatiestatus van uw bagage via uw telefoon sturen, zo stelt luchtvaart IT-bedrijf SITA. In juni 2018 zal IATA’s Resolution 753 airlines in staat stellen bagage te tracken en deze informatie met de volgende handling agent te delen.

Delsey, Samsonite en Bluesmart (foto) verkopen al koffers die hun locatie aangeven. Qatar Airways biedt push-notificaties met het nummer van uw koffer en de verwachte aankomsttijd op de carrousel.

businesstraveller.nl

FEBRUARI 2017

30 I Travel trends

5

ROBOT HULP Dit is het jaar waarin ‘chat bots’ in actie komen. Deze robothulpjes worden mogelijk gemaakt door kunstmatige intelligentie, ze verschijnen op allerlei websites in de reisbranche. Van de Radisson Blu conciërge ‘Edward’ naar ‘Mildred’ van Lufthansa, ze helpen u de goedkoopste vlucht te vinden. Chat bots spreken u aan via instant messaging platformen, zoals Facebook Messenger.

KLM vertelt u wanneer het tijd is om in te checken, stuurt u een boardingpass en wijzigt uw stoel als u er netjes om vraagt. Deze technologie is nog niet perfect: de Marriott robot, vorig jaar maart gelanceerd, is afgeserveerd nadat hij mensen persoonlijke berichten begon te sturen om ze te vragen of ze een hotel wilden boeken. Sindsdien is deze taak overgedragen aan de Marriott Rewards-afdeling.

Andere bedrijven die met deze robots werken, zijn onder andere Aeromexico, booking.com, BA, Expedia, Hyatt, Icelandair en Skyscanner.

FEBRUARI 2017

GEOPOLITIEKE ONZEKERHEID Twee woorden: Brexit en Trump. Wisselkoersen en markten hebben ongetwijfeld een klap gehad, maar wanneer het op reizen aankomt, willen de meeste mensen vooral gewoon verder. De American Express Global Business Travel Forecast 2017 voorspelt gematigde groei en slechts kleine prijsverhogingen met betrekking tot vluchtverkeer, hotels, grondverkeer, wat wijst op een hoger niveau van onzekerheid. De aanhoudende vertraging van de Chinese economie, de aanwezigheid van terrorisme en de dalende olieprijzen spelen ook mee. De European Hotelier Pulse Check enquête van Choice Hotels wees uit dat maar 19 procent van de respondenten dacht dat de Brexit een negatief effect op hun bedrijf zou hebben.

Uit een poll op onze website blijkt dat 46 procent van de lezers in 2017 meer verwacht te gaan reizen.

6

7

GEZAMENLIJK REIZEN De IBTM Trend Watch Report 2016 voorspelt dat in 2017 een ‘een continue vraag naar motiverende groepsreizen zal komen’, met hiervoor steeds grotere budgetten. Vorig jaar werd hier volgens Amerikaans onderzoek per persoon nog zo’n $3.165 (2.982 euro) aan uitgegeven. Meetings nemen ook toe, maar Europese firma’s letten op hun budget, waardoor op reisduur wordt verkort en worden meerdere meetings gecombineerd.

Volgens de ICCA (International Congress and Convention Association) zijn Berlijn, Parijs, Barcelona de meest populaire steden voor meetings in Europa. De VS, Duitsland en Groot-Brittannië zijn in het algemeen het meest bezocht. businesstraveller.nl

Travel trends I 31

8

ROBOT PERSONEEL Volgens marktonderzoeksbureau Forrester hebben robots tegen 2021 zes procent van alle banen in de VS overgenomen. Professor Moshe Vardi, van Rice University in de VS, voorspelt dat robots in de komende dertig jaar gaan zorgen voor 50 procent van de werkeloosheid wereldwijd. De Hilton McLean in Virginia heeft dankzij IBM Watson bijvoorbeeld een robot conciërge in opleiding, genaamd Connie, die beschikt over kunstmatige intelligentie en meerdere talen spreekt.

IHG’s Crowne Plaza San Jose Sillicon Valley hotel doet tests met Dash, een robot van bijna een meter die via een wifi-sensor de lift kan pakken om u drankjes en snacks te bezorgen. Bij Starwood Aloft is de planning om overal ‘Botlrs’ in te zetten. Op Marrakech airport kan Leo u helpen in te checken, bagagelabels te printen en de bagage naar de bagageafhandeling te brengen.

In Taipei heeft EVA Air Pepper, die de boardingpassen scant, weerupdates geeft en voor selfies poseert.

10

9

BUSINESS OP AFSTAND Steeds meer organisaties vervangen hun bakstenen kantoren voor business op afstand.

Voor veel mensen kan dit continue of op z’n minst meer tijd in het buitenland betekenen. Hiermee dient het gat te worden gedicht tussen de negen-tot-vijf kantoormedewerker en de digitale nomade die zijn of haar business met een laptop op schoot aan het zwembad runt. Bedrijven introduceren flexibel werken. De Lancaster University Work Foundation voorspelt dat 2017 het jaar flexibel werken een hoogtepunt zal bereiken, met meer mensen die buiten kantoor werken dan op kantoor. In 2020 heeft 70 procent van de bedrijven in West Europa het concept van mobiel werken omarmt. Gedeelde werkomgevingen als We Work zijn in opkomst voor mensen die onafhankelijk van een locatie zijn. Ondertussen verschijnen aan de andere kant van de wereld heuse gedeelde werkoorden. Initiatieven zijn onder meer Hacker Paradise, Coconat, Surf Office, Koh Hub, Alpine Coworking en Coworking in the Sun.

A330NEO STIJGT OP TAP Portugal wordt dit jaar de klant voor de lancering van de nieuwe Airbus vliegtuigen, de A330neo. Net als de B787 Dreamliner van Boeing, ligt de prioriteit bij milieuvriendelijkheid, comfort en welzijn voor de passagiers. Inclusief sfeervolle ledverlichting, grotere bagageruimtes, ruime toiletten en wifi. Tot dusver zijn 186 vliegtuigen besteld, voor ook andere airlines als Delta Air Lines, Air Asia X en Garuda Indonesia.

businesstraveller.nl

FEBRUARI 2017

32 I Travel trends

11

MERKEN IN OVERVLOED Weet u het verschil tussen Moxy, een Vib en een Jazz in de City? Hotelketens blijven nieuwe concepten lanceren om een beroep te doen op een steeds groter wordende groep van diverse soorten reizigers. Het resultaat is een overdaad aan merken die niemand bij kan houden. Sinds de overname van Starwood eind vorig jaar heeft de grootste hotelketen wereldwijd, Marriott International, nu dertig concepten. Na Fairmont Raffles Hotels International te hebben overgenomen, heeft Accorhotels nu 23 cencepten. IHG heeft er twaalf en Hilton dertien. In de toekomst kunnen we verwachten dat nieuwe hotels een bijzondere ervaring zullen creĂŤren door voor maar een enkel concept te kiezen, waardoor de keuzestress verdwijnt. Een keten die zich daar altijd aan heeft gehouden is Four Seasons, dat geen sub-merken kent.

Boven: De Best Western’s Vib Rechts: Moxy van Marriott

FEBRUARI 2017

businesstraveller.nl

Travel trends I 33

12

DESIGNER ROOMSERVICE

Uw koffer inpakken kan stressvol zijn, met name als u licht probeert te reizen. Maar sommige hotels kunnen designer kleding op uw kamer afgeven, zodat u bij aankomst de kleding kunt kiezen die u wilt.

W London Leicester Square introduceerde in 2015 in samenwerking met kledinghuurwebsite GirlMeetsDress.nl een ‘Walk Out Wardrobe’. Gasten die in suites verblijven, kunnen items van tevoren bestellen of de receptie vragen om een rek met kleding kosteloos te brengen. Het Londense Berkeley hotel heeft samengewerkt met Vestiare Collective, een website die vintage kleding verkoopt, die een selectie items beschikbaar stelt om te huren of kopen. De Fashion Trunk is van alles voorzien: van Hermès sjaals tot Chanel clutches.

In december heeft de Intercontinental London park Lane de handen ineen geslagen met Harvey Nichols om een styling service te verzorgen. In Chicago verzamelt Virgin hotel de artikelen die je via GAP bestelt, via iPads op de kamers, en deponeert ze in uw kledingkast.

13

APPARTEMENTEN HUREN Verblijven in appartementen wordt steeds populairder onder de zakenreiziger. In april 2016 werd Onefinestay met een portefeuille van meer dan 2.600 locaties in Londen, New York, Parijs, Rome en LA, gekocht voor 138 miljoen euro door Accorhotels, die zal investeren in een uitbreiding van 59 miljoen euro in 40 nieuwe steden over de komende vijf jaar. Accorhotels is ook eigenaar van een aandeel in de Oasis Collection, met woningen in 18 steden. Het plan is om tegen het einde van 2017 in 50 steden aanwezig te zijn. De zakelijke overnachtingen via Airbnb, vanaf 2015 mogelijk door self-service portal airbnb.com/business-travel, verdrievoudigden vorig jaar. American Express Global Business Travel, BCD Travel en Carlson Wagonlit Travel hebben nu allemaal overeenkomsten met Airbnb waardoor klanten boekingen kunnen volgen, terwijl PA’s en managers verblijven kunnen reserveren voor reizigers.

businesstraveller.nl

14 STEMBEDIENING

Stemherkenning vindt de weg naar onze levens in de afgelopen jaren steeds beter, bijvoorbeeld via ingebouwde virtuele assistenten als SiRi van Apple. Vorig jaar lanceerde Amazon nog een speaker die met stemgeluid te bedienen is. Deze speaker, genaamd Echo, geeft antwoord op vragen, speelt audioboeken af en speelt muziek op afstand af. Het Wynn hotel in Las Vegas heeft deze speakers zojuist in alle 4.748 kamers geïnstalleerd. Aloft heeft in Boston en Santa Clara ’s werelds eerste stembediende hotelkamers geïntroduceerd.

Met ‘welterusten’ gaan de lichten uit en ‘goedemorgen’ zorgt dat ze weer aan gaan. Clarion Hotel Amaranten in Stockholm heeft een test uitgevoerd met de stembediening van Amzazon, genaamd Alexa, die gasten een taxi kan helpen boeken of een wekker kan zetten.

FEBRUARI 2017

34 I Travel trends

15

16

‘CO-LIVING’

HYPERPERSONALISATIE In de zomer van vorig jaar, wees een enquête onder 2.000 mensen van reistech onderneming Sabre dat veel consumenten er akkoord mee waren hun profieldata in te ruilen voor meer op maat gemaakte service. 25 procent had geen bezwaar als hun locatie daarmee met reisorganisaties werd gedeeld. Dr. James Canton, van het Institute for Global Futures, zegt: ‘We zullen zien dat voorspellende reiscijfers zullen anticiperen op wat de consument wil... Een hotelreservering zal vergemakkelijkt worden door software agenten met kunstmatige intelligentie en de hulp van data mining.’ Uber’s nieuwste app bewaart routegegevens van uw ritten, zodat dankzij uw routines voorspeld kan worden waar u de volgende keer heen gaat.

Google’s Trips app kan uw Gmail-account filteren voor vlucht- en hotelboekingen, uw reserveringen en routes bewaren. Skyscanner voorspelt dat hotelsoftware zich zal verbinden met social media profielen van de gasten. Google’s directeur van hotels, Nik Gupta, zegt: ‘De gasten zullen worden voorzien van menu’s met to do’s, restaurants en theatervoorstellingen die precies voldoen aan hun individuele voorkeuren.’

‘Co-living’ is een combinatie tussen gedeelde werkplekken en met huisgenoten wonen. Langere verblijven als die van de zakelijke reiziger of expat, kan een gezamenlijke woonsituatie de kans bieden om te verblijven in een stimulerende omgeving samen met gelijkgestemde mensen. Werken staat hierbij centraal, maar zo ook het delen van een diner of een feestje. Deze dienen als moderne gemeentes voor professionals. De gigant van gedeelde werkomgevingen ‘We Work’ (nu ter waarde van meer dan 15 miljard euro) is nu aan het bèta-testen op stijlvolle woonruimtes op Wall Street in New York en Crystal City in Arlington, Virginia. In 2018 wordt voorspeld dat het nieuwe ‘We Live’ meer dan 568 miljoen euro per jaar zal genereren, met mensen die van een enkele nacht tot één maand per keer verblijven. Privé studio’s zijn te huren vanaf 128 euro per nacht en worden geleverd met uitklapbare bedden, tv’s, AirPlay luidsprekersystemen en keukens. Roam runt co-living centra in het Londense Sloane Square, Miami, Madrid en Bali. Tokio en San Francisco zijn binnenkort aan de beurt. De kamers hebben een eigen badkamer, een week huren kan vanaf 473 euro.

Serviced apartment company, Ascott Limited, lanceert een merk genaamd Lyf (uitgesproken als ‘life’) dat gericht is op millennials. In 2020 is het voornemen om tot 10.000 Lyf-wooneenheden te maken, compleet met hangmatten en de mogelijkheid tot videoconferencing. Gemeenschappelijke ruimtes bieden tafelvoetbal, reusachtige ballenbakken en kooklessen. Ascott CEO Lee Chee Koon zegt: ‘We zijn op zoek naar locaties in de belangrijkste gateway-steden voor Lyf in Australië, Frankrijk, Duitsland, Indonesië, Japan, Maleisië, Singapore, Thailand en het Verenigd Koninkrijk.’ Andere ondernemingen met gedeelde woonruimtes zijn Collectieve, Pure House, Open Door, Commonspace, Zoku en Sabbatical.

FEBRUARI 2017

Boven: We Live Crystal City Linksboven: Lyf

businesstraveller.nl

Travel trends I 35

17 STAKINGEN, VERTRAGINGEN EN ANNULERINGEN Vorig jaar was een nachtmerrie voor mensen die reizen met vele EU-vervoerders, en de problemen kunnen naar verwachting doorzetten in 2017.

De problemen in het niet al te gelukkige huwelijk tussen KLM en Air France zijn nog niet uit de wereld en dat kan zeker aan Franse kant tot stakingen leiden. De problemen met easyJet lijken gelukkig voorbij maar ook in de UK hebben we vele stakingen gezien. De Franse luchtverkeersleiding heeft meer dan een dozijn keer in het afgelopen jaar gestaakt.

In november verstoorde de staking bij Lufthansa 525.000 passagiers en eerder dat jaar weigerden de medewerkers van vele Duitse luchthavens te werken. Tegenwoordig moeten zakenreizigers gewapend zijn met back-up plannen, passende verzekeringen en kennis van schadevergoedingen.

18

VIRTUAL REALITY

Het is een beetje een gimmick, maar virtual reality headsets zoals Google Daydream View, Samsung Gear en Occulus Rift zijn wel degelijk nuttig.

VR zal de behoefte of verlangen naar reizen niet vervangen, maar veel bedrijven maken er gebruik van om hun producten en bestemmingen te demonstreren. In november, sloeg Marriott de handen ineen met de Britse tech start-up GoInStore om virtuele tours van de faciliteiten te bieden. United maakt gebruik van 360-graden virtual reality om zijn nieuwe Polaris Business Class stoel te presenteren. Accorhotels, Amba, Best Western en Shangri-La gebruikte VR om hun kwaliteiten te benadrukken.

19

POSITIEVE PSYCHOLOGIE De zakenreiziger loopt een groter risico dan anderen op stress, vermoeidheid, depressie en burn-outs. Uit enquête van Booking.com uit 2016, onder 4555 frequente reizigers, blijkt dat 93 procent van de ondervraagden zich uitgeput voelt na een zakenreis.

In 2017 wordt de positieve psychologie, oftewel de wetenschap van het geluk, een populair fenomeen.

Inzicht krijgen in onze mentale gezondheid kan ons helpen om betere keuzes in het leven te maken. Positief denken kan zelfs onze fysieke gezondheid verbeteren.

Vorig jaar kwam uit een studie van 70.000 vrouwen in de American Journal of Epidemiology naar voren dat optimisten minder kans op dodelijke vorm van kanker, hart- en vaatziekten, longaandoeningen of beroertes hebben na hun pensioen.

IQ-ECONOMIE

20

De zakenreiziger van het verleden leefde volgens de mantra ‘tijd is geld’, de zakenreiziger van vandaag leeft volgens de mantra ‘de tijd is van mij’. Gekoppeld aan de ‘positiviteitstrend’ ter persoonlijke verbetering, erkennen reisbedrijven de vraag naar verrijking.

Shangri-La, Rosewood, Soho House, Ace en Hoxton nodigen experts uit de industrie uit om tijdens culturele workshops en seminars te spreken. Londen Corinthia hotel heeft een neurowetenschapper in huis die een Brain Powerpakket heeft ontwikkeld en Marriott werkt samen met TED Talks om live evenementen en op maat gemaakte tv-programma’s te bedenken. n businesstraveller.nl

FEBRUARI 2017

36 I KLM social

“

KLM social Wij geloven in een menselijke benadering, maar wel ondersteund door technologie

”

KLM steeg de afgelopen jaren naar grote hoogte op social media. De Koninklijke Luchtvaart Maatschappij komt twee keer op rij als sterkste merk uit de bus bij De Beste Social Awards.

KLM krijgt per week 100.000 meldingen op social media, dat levert 15.000 cases op.

Cathelijn Paling sprak met Karlijn Vogel-Meijer, manager social media bij KLM. Hoe maakt de luchtvaartmaatschappij deze data behapbaar én behoudt het zijn menselijke benadering, wat grotendeels hun succes op social media bepaalt?

W

at maakt jullie volgwaardig voor de zakenreiziger?

‘Wij draaien het eigenlijk altijd om: wij willen zijn waar de klant is. Dus als een klant actief is op Twitter of op Facebook, dan moeten wij als KLM zorgen dat daar de benodigde functionaliteiten aanwezig zijn. Dat betekent niet alleen dat hij daar vragen moet kunnen stellen, maar ook zijn boardingpass moet kunnen ontvangen en inchecken. Het is dus niet zozeer dat wij zeggen; hierom zou je ons moeten volgen op social media. Het is eigenlijk meer andersom; wij weten dat veel mensen op social media zitten en dus willen wij als KLM zijn waar de klant is. Ik denk dat dat wel de belangrijkste les is die wij afgelopen tijd hebben geleerd; je moet de klant niet meer vertellen waar hij heen moet. Die denkt dan: leuk dat jij mij vertelt dat jouw product goed is, maar ik ga wel naar TripAdvisor of naar Google Flights om te kijken of je wel echt zo’n goed product levert.’

‘ Als je een fout maakt, word je snoei- en snoeihard afgestraft ’ Maken jullie in jullie uitingen onderscheid tussen de vrijetijds- en zakelijke reiziger?

‘Als je kijkt naar social media, dan zeggen wij eigenlijk: iedere klant is gelijk. Dus of je nou twee keer per jaar met FEBRUARI 2017

ons vliegt, of 25 keer, iedereen verdient een antwoord. Dat is echt het uitgangspunt van wat wij doen. Tegelijkertijd, indien wij te maken hebben met iemand die een frequent flyer is, verdient die eerder een antwoord dan iemand die voor de eerste keer met ons reist. Wij hebben altijd vanuit de social servicing gezegd: iedereen is gelijk. Dat komt eigenlijk voort uit de denkwijze dat op social tot voorheen alles openbaar was. En dat je dus niet een goed antwoord kan geven aan een frequent flyer en een minder goed antwoord aan een persoon die nog nooit met ons gevlogen heeft. Daarnaast is ons beeld van een reiziger op social media hetzelfde als binnen de hele KLM: de belangrijkste reizigers zijn zij die veel met ons vliegen.

Er is dus geen sprake van onderscheid?

‘Nee, sterker nog: wij begonnen met social media na een grote vulkaanuitbarsting in 2009. Op basis van het grote aantal gestrande klanten, besloten wij te starten met servicing en social media serieus aan te pakken. Al snel werd duidelijk dat wij in staat waren om mensen over de hele wereld te bereiken. Wij vervoeren bijvoorbeeld passagiers van San Francisco naar Dubai, via Amsterdam.

We hebben een relatief kleine thuismarkt. Het is voor ons belangrijk dat wij zoveel mogelijk klanten kunnen aantrekken om onze vliegtuigen optimaal van A naar B te laten gaan. En wat je met social kunt doen, is mensen bereiken die nog nooit van je merk hebben gehoord. Dat doe je door – en daar is onze strategie op gebaseerd – drie pijlers: service, brand en commerce. Wij zeggen: service is de basis van alles wat wij doen. Iedereen kan ons alles 24 uur per dag vragen en wij antwoorden in 12 talen. businesstraveller.nl

KLM social I 37

Boven: KLM Social App

Daarnaast hebben wij brand als tweede pijler. Dit houdt in dat we op de timeline van mensen verschijnen. We weten dat mensen gemiddeld zo’n 10-12 bedrijven per persoon volgen. Dit betekent dat je content echt extreem goed moet zijn. En wij zeggen: je kunt pas commerciële activiteiten op social media uitvoeren, wanneer je service en brand op orde zijn.’

Hoe groot is het social team binnen KLM? ‘Het ligt eraan hoe je dat bekijkt, wij hebben 250 agenten wereldwijd die de hele dag posts en tweets beantwoorden, verspreid over Nederland, Dubai, India – eigenlijk over de hele wereld. Daarnaast hebben we een redactieteam en een team op E-commerce dat zich focust op strategie en waarvan er vier social commerce manager zijn, die zich bezighouden met commerciële aanbiedingen op social en nog vier social media managers, die met name nieuwe services voor social ontwikkelen.’

Hoe bepalen jullie de social media strategie? Is dat een vaste koers?

‘Nee, wij stellen die constant bij. Je merkt dat het op social bijvoorbeeld heel moeilijk is om 5 jaar vooruit te kijken, omdat het continu verandert. Een paar jaar geleden had niemand verwacht dat chatapps, à la Messenger, WhatsApp en WeChat zo groot zouden worden. Wij maken aan het begin van het jaar een strategisch plan.

Openstaan voor veranderingen is superbelangrijk en is volgens mij ook de enige manier waarop je op social voorop kunt blijven lopen, de ontwikkelingen gaan zo businesstraveller.nl

verschrikkelijk snel. Wanneer je je vastpint, en besluit wat je het komende jaar gaat doen en de prioriteiten vastlegt, dan mis je eigenlijk wat de derde platforms aan het ontwikkelen zijn. Messenger en Facebook staan ook niet stil. Daar hebben we bijna dagelijks contact mee en op het moment dat er nieuwe features komen en men zegt; ‘nee sorry daar hebben we even geen tijd voor’, dan gaan ze naar een ander.’

‘ Wij moeten zijn waar de klant is, niet andersom ’ Wie zijn jullie concurrenten op het gebied van social media?

‘Dat zijn niet alleen de airlines. En als je weet dat mensen maar een paar merken volgen, dan heb je op social media dus niet alleen met Emirates en Lufthansa te maken, maar ook met merken als NIKE en CoolBlue. Als je steeds top-of-mind wilt blijven, moet je ook goed kijken naar wat die merken doen.’

Wat maakt jullie zo onderscheidend?

‘Dat zijn twee dingen: we kunnen snel schakelen, dus we zijn in staat om heel snel in te springen op nieuwe dingen.

Ten tweede, zijn we niet bang om fouten te maken. Het is de enige manier om erachter te komen of het werkt.

We krijgen ook de steun vanuit topmanagement, zonder eindeloze goedkeuringsgesprekken. Als het fout is, FEBRUARI 2017

38 I KLM social

ze niet goed genoeg waren. Die werden gewoon niet opgepikt.’

KLM is een van de grootste sociale merken van Nederland. Is er wel ruimte om dingen uit te proberen?

‘Ja, die ruimte is er absoluut. Als je nu kijkt naar de social media is dat bijna een organisatie op zich. Wij krijgen dus zeker de ruimte, en dat wordt zelfs gesteund tot aan Pieter Elbers aan toe. Toen Messenger live ging en je zo je boardingspass kon aanvragen, was hij er ook persoonlijk bij. Dat die support er is, is erg belangrijk.’

‘ We weten dat iemand gemiddeld zo’n 1012 bedrijven volgt. Dat betekent dat je content extreem goed moet zijn ’ Hoe gaat het met de pilot van het Artificial Intelligence Systeem tot dusver?

Boven: Karlijn Vogel-Meijer, manager social media KLM

jammer. We gaan heel hard vooruit en proberen steeds de lessen eruit te halen, waardoor we ons product kunnen verbeteren. We gaan niet eindeloos gevaren uitsluiten.

We proberen het in het klein, en als werkt, gaan we het perfectioneren.’

Hebben jullie ooit een grote misser gemaakt?

‘De tweet ‘Adios Amigos’, nadat het Nederlands elftal had gewonnen van Mexico met het WK. Wij dachten toen op zijn Hollands: laten we een leuke tweet plaatsen.

Dat was een foto van een vertrekbord op Schiphol, met erboven ‘Adios Amigos.’ Ik weet nog dat ik naar die wedstrijd keek en die post binnen 12 minuten zo’n tweeduizend keer werd geretweet. Dan heb je echt iets verkeerd gedaan. Maar het meest interessante was dat wij via een blog hebben uitgelegd wat we verkeerd hadden gedaan en onze excuses aanboden. Dit werd op social media geaccepteerd. Toen zagen we dat social wel een omgeving is waarin je snoeihard kan worden afgestraft, maar wanneer je toegeeft wat je fout hebt gedaan, dat ook wel weer geaccepteerd wordt. Daarnaast hebben we een heleboel campagnes ontwikkeld die niemand ooit heeft gezien. Niet omdat ze niet live gingen, maar omdat FEBRUARI 2017

‘Hartstikke goed. Het idee is geboren doordat het volume steeds sneller steeg. Niet alleen door meer kanalen, maar ook door meer volgers. Wij hebben nu 250 agenten, dan vraag je je af: tellen we er dan 500 het jaar daarop?

Wij geloven in een menselijke benadering ondersteund door technologie, dat is wat ons onderscheidend maakt van de concurrent. Juist het feit dat iedereen op social een persoonlijk antwoord krijgt, zorgt ervoor dat we qua servicing zo sterk zijn.’

Hoe werkt het precies?

‘Wat we nu hebben gecreëerd, is een model waarbij DigitalGenius – een start-up die is ingebouwd in ons CRM systeem – op het moment dat een klant een vraag stelt, een voorgesteld antwoord laat zien dat gebaseerd is op 60.000 vragen en antwoorden waarop wij het systeem getraind hebben. De social media agent kijkt hiernaar en kan dit nog personaliseren indien nodig. En wanneer er een antwoord aangepast wordt, train je automatisch het systeem weer verder. Zo kunnen onze agenten sneller werken, want ze hoeven niet alle informatie bij elkaar te zoeken en kunnen ze ook sneller reageren. Ervan uitgaande dat een gesprek op social gemiddeld zo’n 4 a 5 posts beslaat, bevat de eerste post vaak een algemene vraag. Hier kan Artificial Intelligence (AI) vooral een grote rol in spelen.Vaak pas verder in de conversatie zie je dat die menselijke benadering een grotere rol gaat spelen.

Wij geloven dat de combinatie hiervan echt de toekomst is; dus die menselijke benadering voorop, maar wel ondersteund door technologie.’

businesstraveller.nl

KLM social I 39

Zijn jullie niet bang dat het systeem de persoonlijke service van KLM, waar het juist om bekend staat, zal afdoen?

‘Nee, dat geloof ik niet, want wij hebben onze agenten zodanig getraind, dat zij begrijpen hoe belangrijk die menselijke benadering is. Dat is hetgeen dat ons onderscheidend maakt. Daarnaast gaat ieder antwoord, dat wordt klaargezet, nog langs een agent. Wij hebben AI niet geïntroduceerd omdat we denken dat het de menselijke agenten kan vervangen, dat is ook helemaal niet ons doel. Wij willen dat die agenten kunnen dealen met het volume dat wij binnen krijgen. Om even een beeld van het speelveld weer te geven: wij krijgen 100.000 meldingen per week, dat zijn opmerkingen waar het woord KLM in voorkomt. Dat levert vervolgens 15.000 cases op per week, waarvoor ook echt een antwoord moet komen vanuit KLM. En deze vragen kunnen heel erg verschillen. Omdat we een 24/7 organisatie zijn, doet de ene agent bijvoorbeeld het eerste deel van een online conversatie, en wordt deze vervolgens opgepakt door een andere agent in de volgende shift. Dit kost normaal veel leeswerk en opzoektijd. Artificial Intellegence maakt dit deel veel efficiënter.’

ultieme customer-service die je nu hebt, want je maakt een klant blij, die nog helemaal niet ontevreden was, of doorhad iets kwijt te zijn. Wij wilden daar iets leuks mee doen qua campagne en die is bizar viraal gegaan. Na één dag hadden we al 8 miljoen views.’

Onder: KLM social media app

Wat is jullie leukste social media actie geweest tot nu toe?

‘Waar ik heel erg trots op ben, is de ‘Lost and Found Sherlock’ campagne. Het filmpje was een ware hit, maar wat erachter schuil gaat, is interessanter. We hebben gekeken naar de vragen van passagiers. Een van de meest voorkomende problemen, bestond uit mensen die persoonlijke eigendommen waren verloren. Als je je iPad was vergeten aan boord, vroegen wij de klant voorheen een formulier in te vullen en na vijf dagen terug te bellen.

Nu wordt het direct geretourneerd naar de klant. Soort

businesstraveller.nl

FEBRUARI 2017

Thousands of Hands to Perfect Every Single Journey

Duizenden handen ineengeslagen werken dag en nacht om u een onvergetelijke reis met excellente service en authentieke gastvrijheid te bezorgen.

Deze vastberadenheid heeft er voor gezorgd dat Garuda Indonesia voor het 3e jaar op rij tot World’s Best Cabin Crew is verkozen en sinds 2014 is gecertificeerd als 5-Star Airline.

Neem contact op met uw reisagent, telefonisch via 020-5502600 of ga naar garuda-indonesia.com

ANVR zakenreis I 41

‘Het is niet wat je verkoopt, maar hoe je het verkoopt’ Bij de huidige zakenreiziger staat de meest efficiënte reisduur voorop, gevolgd door de goedkoopste optie. In de toekomst, in 2025, gaat kostenbesparing weer een grotere rol spelen. Theo de Reus verklaart waarom.

Bovenstaande is een van de conclusies uit het rapport Zakenreiziger van de toekomst, dat GfK in opdracht van Travelport heeft opgesteld en dat werd gepresenteerd tijdens het uitverkochte congres NL op Zakenreis van branchevereniging ANVR. Voor de eerste editie had de ANVR, in samenwerking met Travelport, een mooie line-up aan sprekers. De veranderingen in de reisbranche gaan steeds sneller, stelde ANVR-voorman Frank Oostdam. Dat geldt niet alleen voor techniek, maar ook voor klantbenadering.‘Er is een heel andere beleving van toegevoegde waarde. De nieuwe toegevoegde waarde is zo dicht mogelijk tegen de klant aankruipen. Het gaat er niet om wat je verkoopt, maar hoe je het verkoopt.

Niet voor niets noemen veel nieuwe reisbedrijven zich IT-marketingbedrijven.’

Volgens Prof. Dr. Mr. Ir Sicco Santema van de TU Delft maken nieuwe technieken straks bagageloos reizen mogelijk. Koffers worden in de nabije toekomst voorzien van apparatuur die een elektronisch signaal uitzendt, waarmee besteldiensten als DHL, maar ook

businesstraveller.nl

taxidienst Uber, deze naar hun bestemming kunnen brengen. Dat scheelt de passagiers stress en sjouwen.

Ook op Schiphol zelf kunnen passagiers stress vermijden als vaker nieuwe technieken worden ingezet bij de customer journey van de passagier over de luchthaven, stelde Albert van Veen, die zich als CDO van Schiphol Group bezighoudt met de luchthaven van de toekomst. Check-in, security en paspoortcontrole kunnen straks met hulp van nieuwe technieken, zoals de mobiele telefoon, sneller en efficiënter verlopen. Een app op de telefoon kan de reiziger vertellen of het druk is bij de gate en of hij wel of niet moet gaan rennen.‘Wij hebben alle informatie over wachtrijen, waarom zouden we die niet gebruiken?’, stelde Van Veen.

Techniek kan zorgen voor een hotelverblijf zonder gedoe’, stelde Maarten Markus, managing director van NH Group.‘Het boekingsproces, de check-in, de checkout, het moet makkelijk zijn.’

In sommige hotels van NH kan al holografisch worden vergaderd. ‘Deze

techniek is echter zo nieuw, dat het moeilijk is klanten te vinden die het willen gebruiken.’

Volgens Simon Ferguson,VP & managing director Noord-Europa van Travelport, moet de zakenreisbranche rekening houden met de bijzondere wensen van millennials, de generatie die is geboren tussen pakweg 1980 en 2000 en is opgegroeid met techniek.‘Het is een generatie die graag samen alleen is, met de mobiele telefoon. Die stille reizigers bereik je ook het beste via hun mobiel.’

Los van nieuwe technieken wil de zakenreisklant anno 2017 geen gedoe onderweg. Die wil gewoon een goede kamer met een goed bed, een goede douche en wifi.

‘Zo moeilijk is het niet. We moeten de klant zelf niet uit het oog verliezen’, stelde Cees Klinkenberg, directeur Uniglobe Nederland, in de afsluitende paneldiscussie met Diederik Banken, Erik van Markus en Wendy Wessels (Preferred Hotel Reservations).’

Van links naar rechts: Willem van Ee (Buitenlandse Zaken), Sicco Santema (TU Delft), Albert van Veen (Schiphol), Maarten Markus (NH Hotels), Simon Ferguson (Travelport), Henk Delfos (GfK)

FEBRUARI 2017

Stijlvolle

wereldklasse Wat kun je verwachten als je in het hotel slaapt van de Italiaanse modemeester? Het vijf sterren plus hotel van Giorgio Armani himself – hij woont op een paar honderd meter – is een reis langs stijl en service. Maar voelt het aan als een maatpak? Business Traveller ging kijken in Milaan.

ocatie, locatie, locatie. Armani Hotel Milano ligt in het epicentrum van de mode: de wijk Quadrilatero della Moda.

Elk groot en zichzelf respecterend modehuis is te vinden in deze wijk, maar Armani lijkt de dominante kracht met eigen winkels en een zeer serieus te nemen hotel. De prachtige accommodatie is gehuisvest in een gebouw uit de jaren dertig, ontworpen door Enrico Griffini. Waar van buiten de wow-factor nog enigszins ingetoomd is, gaat dit binnenin meteen van start. Via een lift komt u bij de ingetogen receptie op de zesde verdieping. Het is geen feest van name dropping en kijk-mij-eens-in-het-Armani-hotel maar een elegante en stijlvoll geheel. Ingetogen ook, met respect voor privacy.

De bedoeling is alsof je bij Giorgio Armani zelf thuis bent...en dat lijkt te werken.

L

Met de lift neemt de lifestylemanager ons mee naar de fraaie kamer op de zevende verdieping. De kamers zijn vanaf een ruime 44 vierkante meter maar wij slapen in een premium room met prachtig balkon.

Andere opvallende aspecten. Een interieur van de Armani Home huislijn, een zeer ruime marmeren badkamer met bad en mooie inloopdouche, en uiteraard volop Armani producten. Opgelet: wie de Armani geurtjes en zalfjes (logischerwijs) mee naar huis wil nemen, FEBRUARI 2017

wel inpakken, deze zijn met 150 ml net te groot voor carry-on. Bijzonder is de Ipad waamee echt alles wordt bediend: de gordijnen, het licht en de masterswitch maar ook de deurcamera (een trouvaille, je weet meteen wie er voor je deur staat), de bidrichting naar Mekka, het menu van de spa en de restaurants en room service. En nog veel meer…maar het bijzonder – businesstraveller.nl

Armani hotel I 43

de maand (een Nero d’Avola) voor tien euro. Voor het dubbele drink je een Brunello de Montepulciano. Het Armani Ristorante kent al twee jaar een Michelinster, en is op jacht naar een tweede. Het biedt een fraaie klassieke (streek)keuken met moderne twists.

Zakelijk kun je er klein maar op stand vergaderen en uiteraard na gedane zaken gebruik maken van de imponerende spa. Let wel: deze is op de bovenste verdieping en biedt een prachtig uitzicht over de stad. De zwemkleding mag zeker mee.

want normaal zijn we niet zo’n fan van dit soort devices: het werkt heel simpel en goed. Bravo. Dan mag het zeker.

Uiteraard is het verder ook goed toeven in het hotel. De Bamboo bar is zeer stijlvol, met een vleug trendy (een DJ booth) en een vleug klassiek (de zwarte vleugel van Giorgio Amrani zelf). Uiteraard is er een indrukwekkende dranken- en cocktaillijst. We genieten van de wijn van businesstraveller.nl

Je weet van tevoren niet wat een modehuis van een hotel maakt. Maar bij Armani is de missie volledig geslaagd. De vestiging in thuisstad Milaan is slechts een van de twee, de andere staat in Dubai. Tamelijk zeldzaam en uniek dus. Dat kost wat meer, gelijk hun mode, maar dat zie je er ook aan af. Het antwoord dus: absoluut een verfijnd exact zittend maatpak van de hoogste kwaliteit.

FEBRUARI 2017

Veel bedrijven onderschatten de risico’s van zakenreizen voor hun werknemers. Als bedrijven al beschikken over een reisbeleid, dan blijft dat vaak beperkt tot voor de hand liggende risico’s als ziekten of ongevallen. Over veiligheid wordt meestal geen woord gerept, constateert Eric van Denderen, sales & account management director bij VCK Travel. Theo de Reus gaat in gesprek...

Bedrijven onderschatten risico zakenreis

VCK I 45

E

ven wat cijfers.Van de MKBbedrijven heeft 55 procent nog geen of geen goed geïmplementeerd reisbeleid.Van de bedrijven die wel een reisbeleid hebben, hanteert slechts 6 procent richtlijnen omtrent de zorgplicht en geeft 94 procent aan dat de zorgplicht geen prioriteit heeft in het reisbeleid. ‘Bij grote partijen is de zorgplicht doorgaans goed geregeld’, zegt Van Denderen. ‘Maar in veel gevallen, vaak bij kleinere bedrijven, wordt gefocust op correctieve maatregelen, ofwel actie achteraf. Er zou juist meer nadruk moeten liggen op preventieve maatregelen, zoals voorlichting en praktische trainingen: ‘Hoe ga je om met onverwacht dreigende situaties tijdens je reis?’

WAT KUNNEN BEDRIJVEN DOEN OM DE VEILIGHEID VAN REIZENDE MEDEWERKERS TE VERHOGEN? Van Denderen: ‘In de eerste plaats een goede partner kiezen die verstand heeft van zakenreizen.Veel bedrijven boeken zelf een hotel voor medewerkers die op zakenreis gaan. Omdat je dat relatief makkelijk zelf online kunt doen, worden hotels weinig via TMC’s geboekt. Dat is ten onrechte, want het aspect veiligheid komt hierbij meestal niet aan de orde.

Wij kunnen bijvoorbeeld adviseren of een hotel op een veilige locatie ligt. Een dergelijk veiligheidsadvies is bij de prijs inbegrepen.’

Van Denderen geeft nog een voorbeeld van een veiligheidsadvies: ‘Voor Lagos adviseren wij voor klanten vluchten die voor 18.00 uur aankomen, wanneer het nog licht is. In het donker is de kans op overvallen 60 procent groter. Toch zijn er volop organisaties die hun medewerkers in het donker laten aankomen.

Daarmee neem je als bedrijf een onnodig risico.’

Zakenreizigers zelf kunnen ook veel bijdragen aan hun veiligheid, zegt Van Denderen.

‘Check bij aankomst in een hotel de evacuatieprocedures bij brand. En als blijkt dat je kamerdeur niet goed sluit, vraag meteen bij de receptie een andere kamer. Wacht niet af totdat in je kamer is ingebroken. En neem altijd een telefoonnummer mee van iemand uit je eigen organisatie die bereikbaar is bij crisissituaties.Veel reizigers denken ten onrechte dat ze bij calamiteiten een beroep kunnen doen op het Nederlandse consulaat businesstraveller.nl

ter plaatse. Door bezuinigingen worden steeds meer consulaten gesloten. Het is wel aan te raden de app van het ministerie van Buitenlandse Zaken te downloaden.’

De vraag is wie bij een bedrijf verantwoordelijk kan worden gesteld voor veiligheid tijdens zakenreizen.Volgens Van Denderen ligt deze taak bij de afdeling human resource.‘HR is verantwoordelijk voor een veilige werkplek binnen het bedrijf, dus waarom zou deze verantwoordelijkheid niet langer opgaan zodra de werknemer elders - in het buitenland- aan het werk is?’

Volgens de reisprofessional is het zaak om een helder reisbeleid te hebben waarin de preventieve maatregelen en verantwoordelijkheden voor HR worden vastgelegd. Vervolgens moet dat reisbeleid duidelijk worden gecommuniceerd binnen het bedrijf, zodat werknemers weten waar ze aan toe zijn bij calamiteiten tijdens hun zakenreis. Een modern reisbeleid stimuleert

betrokkenen, informeert hen over alle aspecten die komen kijken bij een reis en instrueert hen te handelen naar de richtlijnen van de organisatie.’

NOG EEN PAAR TIPS n Bereid je goed voor op je reis, zeker als het een onbekende bestemming betreft. n Pas je kleding aan en zorg dat je niet opvalt. n Ga niet behangen met dure sieraden of dure horloges de straat op. Dan laat je zien dat je een prooi bent.

FEBRUARI 2017

46 I Zomerroutes

Een horizon aan mogelijkheden De zomer komt eraan, en dat betekent zoals bekend ook een verandering van de gastenlijst op de airports. Welke routes komen erbij, wie zet een ander toestel in, en welke frequenties veranderen? Tijn Kramer zocht de noviteiten...

EUROPA: EEN WAAIER AAN NIEUWE MOGELIJKHEDEN Volop nieuwe routes binnen Europa. Met de Spaanse lowcoster kunt u allang naar veel meer plekken dan sec in Spanje. Deze lente voegt Vueling Florence, Manchester en Fuerteventura toe. De eerste twee vanaf 26 maart, het Spaanse eiland vanaf 8 april. EasyJet heeft Budapest en Alicante toegevoegd.Vanaf 31 maart gaat Lufthansa-dochter Eurowings zes keer per week naar München met een A320 vliegen (elke dag, behalve zaterdag).

Deze hub gaat Transavia net sluiten maar er zijn voldoende nieuwe bestemmingen bij de groene KLM-dochter. Dat zijn Zurich, Helsinki, München, Ljubljana, Almeria, Sofia, Tirana, Katowice, Belgrado, Reus en Comiso.

FEBRUARI 2017

Ook KLM heeft volop nieuws in Europa. De airline vliegt naar Gdansk, aan de Baltische Zee en de grootste havenstad van Polen.

Na Warschau en Krakau wordt Gdansk de derde Poolse bestemming van KLM met een rechtstreekse vlucht vanuit Amsterdam. Graz, de tweede stad van Oostenrijk, is eveneens vers van de pers. Een mooie nieuwkomer voor KLM is ook wijnstad Porto, een architectonisch plaatje. Het recent goed opgeknapte Malaga, gelegen aan de Costa del Sol, is natuurlijk een oude bekende. (Ook Ryanair gaat deze stad aanvliegen.) Havenstad Split is de belangrijkste handelsplek in zuidelijk Kroatië.

De belangrijkste economische activiteit in Split is het toerisme. Daarnaast zijn visserij, wijnbouw en chemische industrie belangrijk.

Op de Italiaanse eilanden gaat KLM Cagliari businesstraveller.nl

Zomerroutes I 47

en Catania aanvliegen. Lowcoster Norwegian gaat vanaf 26 maart twee keer extra op Stockholm vliegen, van zes naar acht keer per week. Het Griekse Aegean Airlines gaat dagelijks naar Athene, dus twee vluchten extra.

Van daar biedt de airline een ruim netwerk in de regio en binnen Griekenland.

AFRIKA: VAN LIBERIA NAAR MAURITIUS...

Met name KLM heeft fors ingezet op Afrika.

De vluchten naar Freetown en Monrovia worden uitgevoerd met een Airbus 330-200 waar plaats is voor 267 passagiers.Vlucht KL0511 vertrekt op woensdag, vrijdag en zondag om 14:35 uur vanaf Amsterdam en komt om 19.30 uur (lokale tijd) aan in Freetown. Na een korte tussenstop, wordt de vlucht om 20.40 uur (lokale tijd) vervolgd naar Monrovia en komt daar om 21:55 uur (lokale tijd) aan. De terugvlucht vertrekt aansluitend om 23:20 uur vanuit Monrovia (lokale tijd) en komt om 8:10 uur (lokale tijd) aan in Amsterdam. KLM vliegt in zomer 2017 ook op, Windhoek (Namibië), Luanda (Angola), Johannesburg en Kaapstad (Zuid Afrika), Nairobi (Kenya), Kilimanjaro en Dar es Salaam (Tanzania), Entebbe (Oeganda), Kigali (Rwanda), Lagos (Nigeria) en Accra (Ghana).

Met name voor de leisure markt is daar ook nog de samenwerking met Air Mauritius bijgekomen naar het vakantie-eiland.

AMERIKA: DALLAS EN DAGELIJKS MEXICO-STAD American Airlines start op 6 mei haar vlucht naar oliestad Dallas/Fort Worth International Airport. De Amerikaanse grootmacht zet haar 767 in en kent de drie bekende klasses.

Uiteraard is er vanaf de hub veel doorverkeer mogelijk.Vanaf 27 maart 2017 gaat KLM drie keer per week op maandag, woensdag en zaterdag vliegen op Minneapolis-St. Paul. De nieuwe KLM vluchten zijn een toevoeging op de drie dagelijkse vluchten tussen Amsterdam en Minneapolis-St. Paul, die uitgevoerd worden door Delta Air Lines, Air France KLM’s Trans-Atlantische joint venture partner.

Op haar vlucht naar Colombia heeft KLM Cali vervangen door Cartagena, nog steeds in combi met Bogota. Aeromexico gaat meteen doorpakken met de nieuwe vlucht tussen Schiphol en Mexico-Stad en gaat de frequentie deze zomer opvoeren naar een dagelijkse businesstraveller.nl

vlucht. Daarvoor zet het SkyTeam lid haar nieuwe Dreamliner nog steeds in. TUIfly gaat deze zomer direct vliegen op Paramaribo.

Inmiddels bieden de meeste Amerikaanse airlines ook doorverbindingen naar Cuba.

naar onder meer Beijing, Seoul en Shanghai, Seoul.

MIDDEN-OOSTEN: DOHA UPDATE

China Airlines heeft de eerste A350-900 XWB ingezet op de intercontinentale vlucht tussen Schiphol en Taipei. Daarmee is tussenstop Bangkok komen te vervallen. Korean Air verhoogte deze zomer de frequentie op de route Seoul Incheon – Amsterdam.

Uiteindelijk gaat de airline zes keer in de week vliegen. Zowel Singapore Airlines als Cathay Pacific hebben flink uitgebreid in hun Aziatische netwerk, met name ook naar Australië en Nieuw-Zeeland. Zeer bijzonder is de aankondiging van de nieuwe vlucht van Qantas tussen Londen en Perth: zeventien uur vliegen maar geen tussenstop meer. Wordt verwacht in 2018!

Qatar Airways gaat met een nieuw schema tussen Doha en Amsterdam vliegen. Op maandag, woensdag, vrijdag en zondag vertrekt een Boeing 777 om 15.10 uur naar Doha. Deze komt eerder om 12u35 aan in Amsterdam. Op dinsdag, donderdag en zaterdag is de aankomsttijd 21.00 uur en de vertrektijd 22.35 uur. Qatar Airways is nu de enige optie op een directe vlucht naar haar thuishaven, nu KLM de route heeft stopgezet.

Wel is KLM een nieuwe route naar Teheran begonnen. Emirates vliegt vanaf Dubai door Cambodja. Etihad gaat vanaf Abu Dhabi haar Dreamliner inzetten op de doorverbinding

AZIË-PACIFIC: GLOEDNIEUWE A350 EN EXTRA KOREA

FEBRUARI 2017

62 I Horloges

Een gedreven chef-kok, trouw aan zijn roots. Soenil Bahadoer van restaurant De Lindehof in Nuenen is de trotse bezitter van twee Michelinsterren. Om ‘on top of the game’ te blijven, reist hij de hele wereld rond.

Alexandra Meijer eet mee...

‘ Zonder doel kun je beter ophouden ’

D

E EERSTE STER

‘Het was niet de bedoeling een ster te halen, ik wil een mooie en eerlijke maaltijd neerzetten waar mensen gelukkig van worden’, zegt Bahadoer. Hij legt zijn ziel en zaligheid in de keuken die hij ontleent aan zijn Surinaams Hindoestaanse afkomst.

‘Op den duur ontdekken de mensen de maaltijden die je neerzet, ze gaan over je schrijven en praten. Aan de hand daarvan ga je je keuken verfijnen en van het een komt het ander.’ Bahadoer is uniek door de combinatie die hij maakt van de rijke Hindoestaanse en de fijne Franse keuken.

Voor hem kwam de eerste Michelinster echt uit de lucht vallen. ‘Daarna moest de tweede ervan komen’, aldus de chef-kok.

geworden als ondernemer. Ik heb mensen van over de hele wereld leren kennen. Zo word ik in Hong Kong uitgenodigd, in Bali, in Lanzarote: allemaal om mijn keuken op de kaart te zetten, dat is het mooiste wat er is.’ De Franse basis en techniek leerde Bahadoer van Franse topchefs.

Hiermee combineerde hij de smaken uit de Hindoestaanse keuken.

Voor de sterrenchef heeft de naam en faam niet alleen positieve kanten. De keuken is een dictatuur en het privéleven komt op de tweede plaats, legt hij uit. Er is in deze wereld geen gulden middenweg, de schaduwzijde is dan ook dat hij zijn gezin niet altijd gelukkig kan zien. ‘Succes krijg je en om het te behouden moet je hard werken, dat eist zijn tol.’

ZAKELIJK GEZIEN ‘Ik heb een goed draaiend restaurant, door de Michelinsterren ben ik creatiever FEBRUARI 2017

dat je klaarstaat voor je gasten, alsof je bij iemand op bezoek gaat en een warme deken over je heen krijgt. Gasten moeten zich thuis voelen, dat ze bij wijze van spreken hun schoenen uitdoen en met hun handen eten.

Ze moeten in drieënhalf uur geëntertaind worden, het moet van a tot z een beleving zijn en gasten moeten waar voor hun geld krijgen. Dat is hoe ik mijn gastheerschap zou omschrijven. Ik vind het geweldig om te doen.

De Hindoestaanse invloeden in de keuken en het gastheerschap maakt De Lindehof sterk. We zetten unieke smaken neer op een andere en eigenwijze manier. Hiermee bedoel ik dat we gewoon ons ding doen en niet naar anderen kijken.’

STERRENKICK THUIS BIJ DE LINDEHOF Bahadoer: ‘Goed gastheerschap betekent

Voor Bahadoer is een Michelinster als een adrenalinekick. ‘Ik begon te huilen toen ik te businesstraveller.nl

Interview chef I 49

horen kreeg dat ik een Michelinster ontving.

Ik zei letterlijk tegen de hele zaal, er zaten 800 mensen, dit is wat een eerlijke maaltijd je kan opleveren. Het leven van een chef-kok heeft zijn negatieve kanten, maar dit is een prachtige erkenning. Het was de bevestiging dat ik het goed doe.’

Ook vorig jaar verloren een aantal chefs hun ster, dus is het zaak dat je je als sterrenchef elke dag bewijst. Volgens Bahadoer moet je voor kwaliteit gaan en het doel nastreven dat je wilt bereiken. ‘Als je constant kwaliteit levert en innovatief bent, hoef je niet bang te zijn. Onder druk presteer ik juist beter.’ Toch zijn er specifieke acties die de chef onderneemt om het behoud van zijn sterren te garanderen. ‘Ik ben steeds bezig om mijn medewerkers op te leiden.

Ik reis om inspiratie op te doen. Ik verander mijn keuken nooit, maar ik voeg details toe om meerwaarde te creëren.’

’Elke chef moet veel reizen’ BESTE BUITENLANDSE KEUKENS ‘Ik vind op dit moment de Aziatische keuken heel goed. Deze ligt dichtbij mezelf, businesstraveller.nl

ik haal altijd ideeën uit de Aziatische keuken.

In Azië lopen ze op culinair gebied echt voor op ons. Het is niet voor niets dat Michelin zoveel sterren in Tokyo heeft uitgedeeld. Ze doen ergens iets goed. De Franse keuken is ook top, vandaar mijn keuze voor een mix van de Aziatische en Franse keuken. Tot de beste keukens behoort ook de Indiase, met alle smaken en kruiden.’

‘Onder druk presteer ik beter’ CULINAIR REIZEN ‘Ik kom overal: Vietnam, Hong Kong, Bali, Curaçao, Peru, Guatemala.’ Daarnaast reist de chef door Europa. Gemiddeld vertrekt Bahadoer een keer per maand naar het buitenland om innovatie binnen zijn vakgebied te ontdekken. ‘Dat hoeft niet lang te zijn, ik kan dinsdag vertrekken en donderdag alweer in de keuken staan. Ik heb zoveel adrenaline op dit moment dat ik meer wil bereiken. Wat het doel ook is, je moet als chef-kok een doel voor ogen hebben, anders kun je beter ophouden.

Als ik op reis ben, probeer ik gasten te winnen, connecties te leggen voor

bijvoorbeeld uitwisseling van personeel of stages, vrienden maken, het land leren kennen en natuurlijk nieuwe producten binnenhalen. En een kijkje in een andere keuken nemen.

Reizen betekent voor mij dat ik mezelf kan zijn, ik heb dan rust in mijn hoofd.

Het zorgt dat ik veel zie en leer. Het maakt mij gelukkig, doordat ik andere culturen kan ervaren. Ik denk dat elke chef moet proberen veel te reizen, om meer mensen en producten te leren kennen.’ De chef vindt dat er binnen zijn vakgebied te weinig wordt gereisd, veel chefs hebben er natuurlijk niet de tijd voor, zegt hij. ‘Als we geen tijd hebben, moeten we er tijd voor maken.’

De Lindehof is een kleinschalig restaurant, een bewuste keuze van chef Bahadoer. ‘Dit is een hard vak, het moet kleinschalig zijn om de kwaliteit te handhaven. Een gast moet hier een gast zijn en geen tafelnummer.’

In de toekomst wil de sterrenchef ook streetfood gaan serveren, apart van De Lindehof. Hij zal de beste producten uit zijn reizen verzamelen om ze in de vorm van streetfood aan zijn gasten te serveren. ‘Dat er mensen uit de hele wereld bij mij komen eten!’

FEBRUARI 2017

50 I Rotterdam Airport

‘We zullen niet zo snel een zakelijke route inruilen’ Ron Louwerse (Algemeen Directeur Rotterdam The Hague Airport) staat inmiddels ruim een jaar aan het roer staat van het Rotterdamse zusje van Schiphol. Business Traveller sprak met hem over de ontwikkelingen van Rotterdam The Hague Airport.

W

aar ben je opgegroeid?

‘Overal en nergens. Mijn vader was beroepsmilitair en daarom verhuisden we vaak. Ik ben geboren in Delfzijl, vervolgens verhuisden we naar Garderen. Tijdens mijn lagere schoolperiode woonden we in Duitsland, toen ik in de vijfde klas zat verhuisden we weer terug naar Nederland, naar Apeldoorn. Dat betekende vooral dat ik opnieuw Nederlands moest leren. We spraken thuis wel Nederlands, maar op schrijfniveau liep ik een stuk achter. Ik moest opeens teksten gaan ontleden. Die vijfde klas maakte ik niet af in Apeldoorn, omdat we ondertussen naar Zoetermeer waren vertrokken. Daar hebben we wel mijn hele middelbare schoolperiode gewoond, daarna ging ik weer terug naar Apeldoorn voor de Politie Academie.’

Welke opleiding heb je gedaan?

‘Na de middelbare school meldde ik me aan voor de Politie Academie, Koninklijke Militaire Academie en de studie Rechten in Leiden. Als adjunct-inspecteur liep ik voor het eerst in mijn uniform in Rotterdam, op Bureau Slinge om precies te zijn. Daarna werd ik inspecteur voor de gemeentepolitie in Alkmaar en groeide redelijk snel op tot hoofdrecherchedienst. Na een paar jaar - ik was halverwege de 30 jaar, inmiddels commissaris en redelijk jong in vergelijking met mijn ruim tien jaar oudere collega’s - wilde ik wat anders doen. Die keuze werd eigenlijk aangedragen door mijn collega’s. Zij vertelden dat als ze tien FEBRUARI 2017

‘’ ‘We hebben nog ruimte voor negen tot twaalf nieuwe bestemmingen’

werd gezet. In mijn laatste functie als directeur Safety, Security & Environment was ik onder meer verantwoordelijk voor de invoering van de centrale security op Schiphol.’

jaar geleden iets anders hadden kunnen gaan doen, dat hadden gedaan. Dat was mijn nu.’

En toen stond Schiphol op de stoep…

‘Schiphol zocht mensen voor het buitenland die geen specifieke luchtvaartachtergrond hadden, dat leek me wel wat. En zo werd ik in 1997 aangenomen. Dat buitenland is het door verschillende redenen voor Schiphol niet meer geworden dan het was, vandaar dat ik in andere managementfuncties terechtkwam.

In 2003 kwam de verantwoordelijkheid van de beveiliging te liggen bij de luchthaven, waar ik als oud-politieman logischerwijs op

Werd het na een paar jaar Schiphol tijd om van groot naar kleiner te gaan?

‘Ik had al een paar keer eerder aangegeven dat ik Rotterdam The Hague Airport wel zag zitten, toen ik uiteindelijk daarvoor werd gevraagd. Op een redelijk overzichtelijk gebied vind ik hier alle disciplines die ik leuk en interessant vind, het gaat van commercie tot klantvriendelijkheid en van techniek tot beveiliging. In mijn functie als algemeen directeur ben ik overal bij betrokken, dat probeer ik overigens niet om te laten slaan in bemoeizucht. Ik probeer mijn collega’s ieder zijn eigen verantwoordelijkheid te laten houden.’ businesstraveller.nl

Rotterdam Airport I 51

‘’ ‘Ik wil graag dat Rotterdam een fijne regionale luchthaven blijft’

Je bent nu een jaar algemeen directeur van Rotterdam The Hague Airport, wat zijn je plannen?

‘Ik reageer en acteer op mijn gevoel. Maar het is nu wel het moment om naar de toekomst te kijken en onszelf af te vragen wat dit vliegveld de regio samen met de luchtvaartmaatschappijen kan bieden? Door contacten te leggen met instanties, organisaties en gemeenten kunnen we elkaar versterken en bepaalde zaken toevoegen voor de mensen uit deze regio. Ik begrijp dat mensen uit de omgeving last kunnen ondervinden aan het vliegveld, maar er zijn ook talloze gemakken en lusten. En natuurlijk proberen we alles te doen - aan bijvoorbeeld de geluidsoverlast - wat in onze macht ligt. Daarnaast is de luchthaven enorm in ontwikkelingen, de groei helpt om beweging te houden en te krijgen. Uitbreidingen doen we niet alleen voor de portemonnee, maar maakt het ook mogelijk om innovatief in duurzaamheid te kunnen zijn. Hiervoor werken we samen met de Technische Universiteit van Delft, die praktisch om de hoek zit. Maar ook wat betreft de nieuwe economie gaan we samenwerken met verschillende partijen, want wat is die nieuwe economie nou precies en welke rol hebben wij daarin? We hebben hier alles: grond, beweging, werknemers en ideeën.

Natuurlijk zijn de vluchten ons kernproduct en daaromheen de voorzieningen voor de passagiers, maar daarbuiten vervullen we een behoorlijke maatschappelijke rol.’

De luchthaven wil het aantal vluchten met 75 procent uitbreiden, hoe zit dat?

‘We hebben het liever over het aantal bestemmingen, dat praat gemakkelijker.

We bieden nu ongeveer 45 verschillende bestemmingen en hebben nog ruimte voor zo’n negen tot twaalf nieuwe bestemmingen.

Als we kijken naar de gaten in ons netwerk businesstraveller.nl

dan is Scandinavië onderbedeeld, terwijl er zeker een bepaalde zakelijke relatie ligt tussen de regio Rotterdam en Scandinavië.

Hetzelfde geldt voor Oost-Europa, daar zijn ook bestemmingen aan te wijzen die vanuit de haven-, levensmiddelen- en verzekeringsindustrie interessant zijn. We richten onze inspanningen vooral op zakelijk interessante bestemmingen die voldoende potentieel hebben om meerdere keren per dag aan te vliegen. We zullen niet zo snel een zakelijke route inruilen voor een nieuwe bestemming zoals een of andere badplaats.’

Wordt er ook gedacht aan intercontinentale vluchten?

‘Dat past niet bij het regionale karakter van de luchthaven en de behoefte van de regio. Zodra we dit zouden gaan doen, veranderen er weer talloze eisen die ten koste gaan van een van onze usp’s: de snelheid. Die korte doorlooptijd staat voor dichtbij parkeren, snel het gebouw en de beveiliging door en nog even een kop koffie voordat de vlucht vertrekt. In 90 procent van de gevallen hebben passagiers binnen 25 minuten dit hele proces doorlopen. Dat is vooral voor zakelijke reizigers een primaire behoefte.’

regelmatig met een stedentrip. Ze gaan in krijtpak het vliegtuig in en komen er in korte broek uit. Onder welke passagiersgroep vallen ze dan? Ook in bestemmingen verschilt het.

Alicante is in eerste instantie niet bepaald een zakenreisbestemming, maar vlak dat vooral niet uit.’

Wat is de grootste zakelijke bestemming vanaf Rotterdam?

‘Londen, maar andere Engelse bestemmingen lopen ook goed.Veel bestemmingen vanaf Rotterdam zijn Schengen-bestemmingen, dus zonder paspoortcontrole door de Koninklijke Marechaussee. Engeland valt niet onder Schengen. We zitten momenteel in de oriënterende fase over de aanschaf van een geautomatiseerd paspoortcontrolesysteem.

Daar zijn ook de mogelijkheden voor en hiermee bieden we onze passagiers nog meer service.’

Wat is je grootste ambitie voor de luchthaven?

‘Ik wil graag dat Rotterdam een fijne en aangename regionale luchthaven blijft. En wat niet aangenaam is, passen we aan. Het is allemaal niet zo ingewikkeld.’

Hoe is de verdeling leisure en zakelijke passagiers?

‘We hebben ‘officieel’ 30 procent zakelijke passagiers en 70 procent niet-zakelijk. Maar die definitie wordt langzaamaan een moeilijker begrip. Zakenreizigers verlengen een zakenreis FEBRUARI 2017

advertentie

CREDITS: GOOGLE MAPS

54 55 58

54 I LIFESTYLE NIEUWS Een nieuwe zwembroek voor de luxe cruise?

62

56 I TOP 10 AUTO’S VAN 2017 De allermooiste modellen van dit jaar.

Van supermini’s tot superauto’s.

56 businesstraveller.nl

62 I WINTER WONDERLAND Het hotel was opeens de gastheer van een internationale top. Dat wil niet zeggen dat het niet geschikt is voor uw vakantie…

FEBRUARI 2017

54 I Lifestyle nieuws

Wat is nieuw op het gebied van luxe en vrije tijd?

Fraaie 3-in-1 trolley van Thule BAGAGE

HORLOGE

Het Zweedse kwaliteitsmerk Thule heeft zich ook toegelegd op de productie van high-end bagage. Bijzonder aangenaam vinden we de Thule Subterra Carry-on 55cm. Het is een innovatieve 3-in-1 oplossing waarmee u één grote reistas kunt inpakken en inchecken of twee kleinere. De koffer oogt niet alleen stevig maar is het ook, en is ideaal te splitsen voor kleinere of grotere reizen, zonder daarvoor ruimbagage te hoeven meenemen. Het is makkelijk in te pakken en goed te ordenen met een ruim binnengedeelte dat wordt gesplitst in twee aparte vakken of uit één grote pakruimte bestaat. Ook erg fijn is dat er een apart vak is voor uw telefoon en enkele kleine benodigdheden alsook, en dat is echt vrij nieuw, een ruimte voor schoenen en vuile was. Thule is een relatieve nieuwkomer maar weet meteen flink te overtuigen met deze zeer handige carry-on (adviesprijs 349 euro)

(V)UURWERK BELL & ROSS komt met een essentieel referentiepunt op het vlak van professionele uurwerken. Diens iconisch vierkante horloge met grafische lijnen werd in 2005 op de markt gebracht. Sinds kort zet het merk nog een stap verder in de goede richting met het uitbrengen van de BR03-92 Horograaf en het BR03-92 Horolum, twee modellen die u echt uitnodigen om te reizen. Hun functionele wijzerplaat vervult de missie van tijdweergave met optimale efficiëntie. De nieuwe BR03-92 Horograaf en BR03-92 Horolum passen perfect in de Bell & Ross familie van uurwerktoestellen.

Reizen is hun passie en optimale leesbaarheid hun doel. Hun kasten, ontworpen in een hedendaagse stijl, nemen de iconische ‘cirkel binnen een vierkant’ van Bell & Ross over, een ontwerp dat ons doet denken aan de klokken in vliegtuigcockpits.

Klassiek genieten met Canon

TECH

NIEUW BIJ CANON: de EOS M6. Dit nieuwe model binnen de EOS M-familie is een compact uitgevoerde, spiegelloze Canon-camera vol high-end eigenschappen. Voorzien van de allernieuwste imagingtechnologie – zoals een 24,2 Megapixel APS-C-formaat sensor, Dual Pixel CMOS AF en DIGIC 7 – biedt dit model DSLR-snelheden en -kwaliteit in een compacte body die u overal mee naartoe kunt nemen. De camera is ontworpen om creatieve expressie te stimuleren en het lcd-scherm van de camera maakt fotografie onder ongebruikelijke hoeken mogelijk – u kunt meteen aan de slag zodra de EOS M6 is ingeschakeld. In combinatie met een 24,2 Megapixel CMOS-sensor en Dual Pixel CMOS AF beschikt u telkens opnieuw over de kwaliteit en snelheid van een camera met DSLR-kenmerken.

FEBRUARI 2017

businesstraveller.nl

Lifestyle nieuws I 55

CRUISE

Luxe cruisen vanuit de achtertuin Wie een luxe cruise wil maken, maar liever vanuit Nederland vertrekt, komt deze zomer goed aan zijn trekken bij de uitstekende Holland America Line. In 2017 biedt de rederij 26 afvaarten vanuit de Nederlandse havens Amsterdam en Rotterdam.

De cruises die worden gevaren gaan onder andere richting de Noorse Fjorden, Scandinavië, Baltische Staten, Groot-Brittannië en IJsland. Tijdens het komende cruiseseizoen vaart Holland America Line met de schepen ms Koningsdam, ms Rotterdam en ms Prinsendam opnieuw vanuit de havens van Amsterdam en Rotterdam naar diverse bijzondere bestemmingen. Ieder schip heeft haar eigen sfeer en daarmee onderscheidt Holland America Line zich. Dit betekent dat gasten kunnen kiezen voor een schip dat past bij zijn of haar voorkeuren.

Emirates verwent in Business & First

AIRLINES

EMIRATES verwent haar gasten in Business en First met een geheel nieuwe en exclusieve amenity kit. De kits zijn gevuld met producten van het modehuis Bulgari, producten van Voya en luxe dekentjes. Kies uw anti-jetlag revitalize zalf naar wens uit: rozemarijn en munt, lavendel en rozemarijn of limoen en mandarijn.

MODE

Praktische panache Een hommage aan de Italiaanse levensstijl, de Italiaanse bravoure en de Italiaanse kwaliteit. Maar verder komt het merk Fighetti gewoon uit het nuchtere Nederland hoor. En dat is de perfecte combinatie: iets heel stijlvols gecombineerd met iets heel praktisch.

De Fighetti zwembroeken zijn gemaakt om de hele dag te worden gedragen (‘geen jeuk garantie’), hebben twee ritszakken, vallen net boven de knie en zijn ook nog eens dun van stof. Zo zwemt u niet alleen stijlvol in de zee, maar kunt u zich ook nog eens classy vertonen als u even gaat lunchen. De ‘Blu Line’ is geïnspireerd op de Italiaanse Amalfikust, waar het water van de zee vele tinten kleuren blauw kent. En ook alleen in deze tinten zijn de shorts verkrijgbaar. www.fighetticlothing.com (€79)

businesstraveller.nl

FEBRUARI 2017

56 I Auto’s

56

De klasse van

2017

Van supermini’s tot superauto’s, dit jaar worden er fantastische nieuwe auto’s gepresenteerd. Nat Barnes pikt de tien beste eruit.

FEBRUARI 2017

businesstraveller.nl

Auto’s I 57

MERCEDES AMG GT ROADSTER PRIJS: vanaf €124.000 TE KOOP: april

Met de scherpe randjes van een tien-minutenoude citroensorbet, is de rondgevormde Mercedes AMG GT Coupé niet naar ieders smaak, maar de nieuwe Roadster versie is ronduit prachtig. Zonder het dak geeft de AMG GT een geheel andere uitstraling, die we eigenlijk liever zien bij de Coupé versie.

Onder de motorkap ligt dezelfde twin-turbo 4.0 liter V8-motor, verkrijgbaar in 476bhp of de te gekke 557bhp versie. De auto gaat van 0 naar 100 in maar liefst 3,7 seconden, met een topsnelheid van 315 km/h. Niet geschikt voor bangeriken.

LAND ROVER DISCOVERY PRIJS: vanaf €51.500 TE KOOP: maart

CITROEN C3 PRICE: vanaf €12.999 TE KOOP: nu

Met meer dan 1,2 miljoen verkochte exemplaren en 28 jaar nadat de eerste verscheen, is het eerlijk om te zeggen dat de Land Rover Discovery enorm populair is. De vierkante uitstraling is inmiddels wat afgezwakt en de tweedelige achterklep is verdwenen, maar er is nog genoeg moois aan deze vijfde generatie Discovery. Niet alleen heeft deze auto een broodnodig dieet ondergaan, dit model is praktischer dan ooit met zeven stoelen, negen usb-poorten (geen discussies wie eerst de tablet mag opladen), een waterdichte sleutel. U kunt verwachten dat u er binnenkort een of twee in de buurt ziet rijden.

Citroen’s C3 kon misschien wel het bestverkopende product van het Franse autobedrijf worden, maar het was allesbehalve interessant. Deze versie probeert dat recht te zetten. Er is afscheid genomen van het conservatieve uiterlijk en daarvoor in de plaats zijn strakke lijnen, een vleugje design flair en in het oog springende airbumps op de deuren gekomen. (geleend van de grotere C4 Cactus). Een reeks van nieuwe motoren met een uitstoot van 92g/km en een gemiddeld brandstofverbruik van 80.7mpg oogt erg indrukwekkend.

Daarnaast is er nog een dashcam om foto’s en video’s te maken, mocht er een ongeluk plaatsvinden. 2017 moet het jaar worden dat de Citroen C3 uit de schaduw komt.

businesstraveller.nl

FEBRUARI 2017

58 I Auto’s

SKODA KODIAQ PRIJS: vanaf €25.400 TE KOOP: april

Heeft de nieuwe Land Rover Discovery jouw voorkeur, maar vind je de prijs wat minder mooi? Welkom bij de nieuwe Skoda Kodiaq. Als je een reminder nodig hebt welke ontwikkelingen de Tsjechische fabrikant de laatste jaren heeft doorgemaakt, dan zit je hier goed.

Skoda insiders zien de nieuwe Kodiaq als flinke vooruitgang voor het bedrijf en het is moeilijk om het daar niet mee eens te zijn. De auto komt in een vijfen zeven-zits uitvoering en met een twee- of vierwielaandrijving. De Kodiaq maakt perfect gebruik van de vraag naar SUV’s met zeven stoelen. Verwacht veel technische snufjes en slimme gadgets, waaronder pop-up beschermers om de randen van de deuren te beschermen als je deze opent in kleine ruimtes.

BENTLEY BENTAYGA DIESEL PRIJS: vanaf €160.800 TE KOOP: nu

Wat u ook dacht toen de monsterlijke Bentayga in 2015 op de markt kwam, u kunt niet ontkennen dat het een succes is met inmiddels meer dan 5.500 verkochte exemplaren. Bentley hoopt om nog succesvoller te worden met deze versie – hun eerste diesel model – evenals de optie voor zeven stoelen.

De 4,0-liter V8 dieselmotor beschikt over twee turbo’s en een supercharger en kan nog steeds de strijd aangaan met de meeste sportauto’s.

Enthousiastelingen betreuren misschien de dieselmotor achter de vliegende B, maar met de Russische en enkele Europese markten die zich voornamelijk op diesel richten, is dit een cruciale stap voor het lange-termijn succes van de Bentayga.

FEBRUARI 2017

businesstraveller.nl

Auto’s I 59

BMW 5-SERIES PRIJS: vanaf €42.700 TE KOOP: nu

Ondanks de aantrekkingskracht van de kleinere BMW 3-Series is het de grotere 5-Series die aan uw buren kenbaar maakt dat je gearriveerd bent, de 5-Series is een echte eyecather, die niemand kan ontgaan. Veel van de technologie is geleend van de grotere 7, gesture control, automatisch parkeren en een futuristische display. De zevende generatie van de 5-Series verbetert ook de uitstoot met een indrukwekkende 108g/km en 68.8mpg. Als dit niet de klasse leider is aan het einde van 2017, eten we onze fedora’s op.

PEUGEOT 3008 PRIJS: vanaf €25.800 TE KOOP: nu

Tenzij u de afgelopen jaren op Jupiter hebt gewoond, is het onmogelijk om de stijgende populariteit van crossovers te hebben gemist, aangedreven door de Nissan Qashqai. De nieuwe Peugeot 3008 moet deze populariteit een beetje opschudden, met een nieuwe stijl en futuristisch interieur wordt er nieuw leven geblazen in deze conservatieve sector.

Een nieuwe reeks van motoren is beschikbaar – waaronder de nieuwste driecilinder turbo-benzine – samen met nieuwe technische snufjes, waaronder een uitschuifbaar plateau om op te zitten of om je schoenen uit te trekken na een wandeling in het park. Samen met de nieuwe Mazda CX5 is de Peugeot 3008 een van de beste auto’s van het jaar.

MINI COUNTRYMAN PRIJS: vanaf €26.600 TE KOOP: nu

businesstraveller.nl

▲

Groot, het lijkt wel het nieuwe klein – welkom bij de grootste Mini ooit.

BMW’s nieuwe Mini Countryman is langer en breder dan ooit tevoren, de auto gaat langzaam richting het nieuwe ras van crossovers en 4x4’s.

Ook de prijs wordt groter, met starters van meer dan 26.000 euro is dat geen kleingeld. Voor de eerste keer krijgt de Countryman een hybride versie. Uiteraard betekent deze grotere versie, meer ruimte aan de binnenkant. Voeg daar een elektrische achterklep aan toe en je hebt gegarandeerd een hit.

FEBRUARI 2017

56

60 I Auto’s

AUDI Q5 PRIJS: vanaf €44.414 TE KOOP: april

Nee, u bent u geen dingen aan het verbeelden – dit is echt de nieuwe Audi Q5. Hoewel deze er niet heel anders uitziet, heeft deze nieuwe midrange off-roader een scherpere voorkant en een dominantere grill, daarnaast is deze versie ook nog gegroeid in lengte en hoogte. Ondanks deze extra ruimte is de auto 90kg lichter geworden dan zijn voorgangers. In eerste instantie is er de keuze tussen de 2.0-liter turbo-diesel en de turbobenzine motor, beide met vierwielaandrijving. Een grote diesel zal spoedig volgen, net als een sportiever SQ5 model. Deze

FORD FIESTA PRIJS: vanaf €15.999 TE KOOP: juli

Met miljoenen verkochte exemplaren en 41 jaar aan top van de verkooplijsten hebben de ervoor gezorgd dat de Fiesta de populairste auto van het land is. Echter, blink met uw ogen en u denkt dat u de veranderingen in het nieuwe model hebt gemist. Het design is meer een evolutie dan een revolutie, maar het interieur beschikt over het nieuwste model touchscreen. De auto heeft schonere motoren en is zuiniger. Ook is er een ruimere keuze aan modellen, maar liefst vier versies: een luxe Vignale, een sportieve ST-Line, de standaard Titanium en de nieuwe crossover genaamd the Active. Verwacht niet veel vuurwerk, maar voorlopig staat deze auto nog aan de top van de verkooplijsten. n

FEBRUARI 2017

businesstraveller.nl

Combineer business met pleasure

Succesvol zaken doen op Curaçao doe je vanuit het centraal gelegen Avila Beach Hotel; hét business hotel van het eiland.

www.avilabeachhotel.nl • info@avilabeachhotel.com

62 I Winter Wonderland

WINTER wonderland Tom Otley bezoekt een afgelegen Beiers kasteel, dat is omgetoverd in een luxueus resort. En waar de G7-top werd georganiseerd. Dat werk.

FEBRUARI 2017

businesstraveller.nl

Winter Wonderland I 63

S

Links: Het uitzicht richting Schloss Elmau businesstraveller.nl

FEBRUARI 2017

▲

chloss Elmau kwam in de belangstelling te staan toen het in juni vorig jaar gastheer was van de G7-top. De Beierse Alpen waren de ongerijmde achtergrond voor zowel de internationale meeting als de ontvouwende crisis, toen golven van vluchtelingen hun weg door Europa baanden.

Foto’s die van Barack Obama en Angela Merkel rond een bank op het terrein zijn gemaakt, zetten de locatie zeker op de kaart. Natuurlijk, omdat een hotel ineens de gastheer is van een internationale top, wil niet zeggen dat het geschikt is voor uw vakantie. Maar als het management verschillende wereldleiders en hun gevolg tevreden houden, is er een goede kans dat zij uw naasten ook voldoening kunnen geven.

Het was februari. Tijdens de negentig minuten durende rit vanuit het vliegveld van München regende het pijpenstelen, wat in ijzel veranderde toen we de badplaats Garmisch-Partenkirschen hadden bereikt, de locatie van de Olympische Winterspelen van 1936. De skipistes in de stad leken leeg, maar toen we naar de bossen klommen en weer afdaalden naar de vallei, veranderde de ijzel in sneeuw. De boomtoppen werden bekleed met een witte laag. Tegen de tijd dat we aankwamen bij het resort schenen de lichten door de ramen en was de winterse duisternis al gevallen. Een uur later waren we aan het zwemmen in een van de verwarmde buitenbaden, toen de sneeuw neerstreek op de balkons en daken. Wat een eerste indruk.

Het hotel bestaat uit twee delen: het originele Schloss (kasteel) of “Hideway”, met 115 kamers en suites en een luxe annex met 47 suites. Alle meubels zijn van een hoge kwaliteit, met parketvloeren, handgemaakte tapijten uit Iran en antiquiteiten van over de hele wereld. Snelle wifi is gratis beschikbaar door het hele resort en op het terrein.

Deluxe kamers, Junior suites en Standard suites zijn allemaal te vinden in de nieuwe zuidelijke en westelijke vleugel van het kasteel. De meeste hebben ramen die van de vloer tot aan het plafond reiken en uitzicht hebben op de Wetterstein bergketen. Wij verbleven in de retraite, waar het uitzicht even prachtig was en het balkon te koud om te betreden, maar wat een mooie plek in de zomer zou zijn.

Er zijn negen restaurants waar een variëteit aan keukens wordt geserveerd. Inclusief de Thaise, Italiaanse, Beierse en er is zelfs een

64 I Winter Wonderland

THE VISIONAIR PROJECT De combinatie van service en uitstekende faciliteiten op een prachtige locatie verklaart slechts ten dele waarom het resort zo bijzonder is. Een kijkje in haar 100-jarige geschiedenis laat zien hoe het resort trouw is gebleven – ongebruikelijk – aan de visie van de oprichter.

Dr. Johannes Muller was een protestantse theoloog en filosoof die vond dat Schloss Elmau ‘een ruimte voor de ontwikkeling van het persoonlijke en gemeenschappelijke leven, vrij van elke ideologie’ moest zijn. Ondanks de verschillende onderbrekingen en uitdagingen, zoals de brandweer die in 2005 twee derde van het kasteel verwoestte, staat dat ethos nog steeds. Het is de reden waarom de G7-top een goede pasvorm was en de reden dat het resort elk jaar meer dan 200 culturele FEBRUARI 2017

Van boven naar onder, links naar rechts: zwembad in het Badhaus; sterrenrestaurant Luco d’Oro; suite in de retraite; Merkel en Obama tijdens de G7-top; Elmauer Alm skicabine; de hammam

ULRIKE MYRZIG

fonduerestaurant (Kaminstuberl). Er is hier niet veel goedkoop eten te vinden – met een burger voor de kinderen ontkom je niet aan Wagyu rundvlees, te bestellen vanaf 25 euro. Dit is inclusief de dinervergoeding van 50 euro per persoon per dag.

Als u een maaltijd bij de met Michelin-sterren bekroonde Luce d’Oro bestelt, bent u aanzienlijk meer kwijt (zesgangenmenu voor 135 euro). Maar het eten is verfijnd en de presentatie foutloos, zo goed zelfs dat minstens de helft van de diners op de foto wordt gezet voor Instagram.

De sneeuw bleef gedurende de eerste nacht vallen en na een goede nachtrust, bevorderd door de superieure geluidsisolatie, brachten we de ochtend door op traditionele houten sleeën, afdalend van een helling net onder het hotel. Na de lunch hebben we het hotel verkend, dwaalden we door de biljartlounge met tafelvoetbal, langs de piano’s op de overloop, een aantal bibliotheken vol met honderden interessant uitziende boeken, een theesalon, een elegante bar met nog een piano, twee yogastudio’s en een ruimte waar de gasten alles van de nieuwste ski’s tot aan een nordic walking uitrusting kunnen huren. Overal waar we heen gingen, was het personeel blij om ons te helpen en onze vragen te beantwoorden.

evenementen organiseert.

We hadden net cellist Mischa Maisky gemist toen wij er waren, maar we vingen wel een aantal andere prachtige optredens op, waaronder een Vivaldi fluitconcert van La Folia Barockorchester en Stefan Temmingh en een jazz-recital van accordeonist Vincent Peirani en Michael Wollny op piano. Het duo was in het gebouw geweest om een cd op te nemen. Dit is meer dan een beetje marketing; het is de kern van de aantrekkingskracht van het hotel.

Hoe vaak is u live muziek in een hotel beloofd en zat u avond na avond naar dezelfde artiest te luisteren?

Dan zijn er de mogelijkheden van gezondheid en fitness. Geen enkel zichzelf respecterend Europees resort kan zich veroorloven zijn spa-faciliteiten te verwaarlozen, maar die van Schloss Elmau zijn uitstekend. Op een vreemde manier hielp het vuur van 2015, want het maakte de reconstructie van het Schloss in 2007 noodzakelijk en de toevoeging van de retraite ernaast, geopend in 2015. De faciliteiten bedekken een oppervlakte van ongeveer 7000 vierkante meter, verdeeld over vier verdiepingen.

Hieronder valt de Badehaus spa exclusief voor volwassen met een 25 meter lange infinity pool, en wellicht de grootste hammam ten westen van Istanbul (500 vierkante meter) en een familie spa.

In de zomer is er ook een Nature Spa op het terrein.

Daarnaast heeft het resort de Shantigiri Spa met businesstraveller.nl

Winter Wonderland I 65

ruimtes voor volwassen, vrouwen en families, twee sauna’s en stoombaden, oneindig veel schoot- en zoutwaterbaden, een koud dompelbad en acht behandelkamers. Er is keuze uit de dagelijks aangeboden yoga-, pilates- en qigonglessen.

Hoewel er veel te doen is in het resort, is het de moeite waard de omgeving te verkennen.

De activiteiten die u buiten kunt ondernemen zijn afhankelijk van het seizoen, maar of het nu wandelen is of cross-country skiën, het is de moeite waard een bezoek te brengen aan Elmauer Alm – een houten skihut gelegen op 1203 meter boven de zeespiegel. De skihut met bouwjaar 1924 is het hele jaar open, heeft een moderne centrale houtkachel, rood-wit geblokte tafelkleden en bijpassende gordijnen.

Met nog frisse gezichten van de wandeling, besloten we een Beierse klassieker te nuttigen: soep en curryworst. We vonden dat niet alles een Michelin-ster hoeft te hebben om heerlijk te zijn. Uitkijkend vanaf het terras, verschenen de Wetterstein bergen door de wolken voor de eerste keer tijdens onze reis, die een majestueus decor vormde voor onze jeugdige capriolen op de slee terwijl we terug naar het hotel gingen. Ik weet niet wat het met sleeën is dat zelfs volwassenen kan laten joelen als kinderen, maar het voelt goed. Die avond probeerden we ons voor te stellen hoe het zou zijn om het resort in de zomer te bezoeken.

Verschillend, maar even briljant, was de conclusie.

Die wereldleiders zouden het wel weten. n Een nacht in een van de kamers van het hoofdgebouw is te boeken vanaf €408 uitgaand van twee personen, in de luxe annex is dat vanaf €628 per nacht. schloss-elmau.de

businesstraveller.nl

FEBRUARI 2017

In de volgende editie: n Rio de Janeiro, de wonderbaarlijke stad n Interview Emirates n Business Class Reviews n De 10 mooiste hotelbars n En nog veel meer‌.

STAP VANUIT DE TREIN DIRECT AAN BOORD. Heb je er al eens aan gedacht om via de trein vanuit Brussel te vliegen? Vanuit de stations van Amsterdam, Rotterdam en Den Haag heb je een makkelijke aansluiting met Brussels Airport.

Daar vertrek je met Brussels Airlines moeiteloos naar meer dan 90 bestemmingen over de hele wereld.

Waaronder zelfs enkele unieke bestemmingen in Afrika en Noord Amerika.

En het beste nieuws is: je treinrit is bij vluchten buiten Europa inbegrepen in je vliegticket.

brusselsairlines.com/benerail of je reisagentschap.

VLUCHT INCLUSIEF TREINTICKET.

NIEUWE ROUTE, MEER

DOORVERBINDINGEN, VAN AMERICAN. Er vaar onze nieuwe nonstop route AMS-DFW vanaf Mei 2017

American Airlines, het Flight Symbol logo en het Tail Symbol zijn handelsmerken van American Airlines, Inc. oneworld is het merk van oneworld Alliance, LLC. ©American Airlines, 2017.