Business Traveller #09 - November 2019

N O V E M B E R 2 0 1 9 €4.95

De beste stoelen in Economy en Premium Economy...

INTERVIEW BCD TRAVEL De nieuwe wensen van de moderne zakenreiziger

CAMERATE ST

PLUS

Wat zijn de beste reisgenoten voor fotografie onderweg?

Dublin • Kenia • Interview Korean Air • Luxe op Corfu

TOKYO

BP

ONDERZOEK 2020

2

Uw persoonsgegevens Zakelijk de wereld over. reizen u mee.

Uwmet persoonsgegevens reizen met u mee.

van Angela de Laat “De beste manier om een datalek te voorkomen, van Angela de Laat is te zorgen dat er geen data wordt opgeslagen.

Daarom “De beste manier om gebruiken wij een datalek teProfiles, voor-

waarmee u zelf uw profielen komen, beheert.” is te zorgen dat er geen data wordt opgeslagen. Daarom gebruiken wij Profiles, waarmee u zelf uw profielen beheert.”

Transparant, maar niet met uw data!

De reizigersgegevens van uw zakenreizen worden uitsluitend door ons gebruikt voor het doel waarvoor ze zijn bedoeld. Wij slaan de persoonlijke gegevens niet op, maar gebruiken Profiles. Daarmee beheert u zelf uw profiel.

Wereldwijd, veilig en volgens de regels van de Europese GDPR.

Transparant, maar niet met uw data!

De reizigersgegevens van uw zakenreizen worden uitsluitend door ons gebruikt Bel ons, als u privacy serieus neemt en met een gerust hart uw zakenreizen aan voor het doel waarvoor ze zijn bedoeld. Wij slaan de persoonlijke gegevens professionals uitbesteden. niet op, maar wilt gebruiken Profiles. Daarmee beheert u zelf uw profiel.

Wereldwijd, veilig en volgens de regels van de Europese GDPR. Bel ons, als u privacy serieus neemt en met een gerust hart uw zakenreizen aan professionals wilt uitbesteden.

vcktravel.nl | +31 20 6800 802 | info@vcktravel.nl

INHOUD

NOVEMBER 2019

OP R EIS 14

LISSABON

Een nachtje slapen in het Iberostar 16

AEROFLOT

Aan boord in alle comfort bij de Russische airline 20

KENIA

Start-up's en MKB groeien door en worden groter...

36

F E AT UR E S 18

INTERVIEW

OP D E C OVER

30

Korean Air, een zekerheid op Schiphol, maar vol verrassingen 26

BCD TR AVEL

Wat wil de moderne zakenreiziger?

54

TOKYO HOTSPOT

STOELENTEST

Het grote overzicht van Economy en Premium Economy!

DUBLIN

Het leven is goed in deze heerlijke stad

LIF E S T YLE 58

LIFESTYLE

Mercedes en Bose, toe maar 60

60

5

GRIEKENLAND

Genieten op Corfu 62

C AM E R AT E S T

De allerbeste exemplaren voor op reis op de testbank

D U BLIN

36

C OR F U

62 businesstraveller.nl

60 NOVEMBER 2019

Beleef de nieuwe Business Class van Air Europa.

Een luxueuze, modern ontworpen cabine voorzien van full at bed fauteuils uitgerust met hoogwaardige leren bekleding.

En gegarandeerde gangpad toegang.

Vanaf November naar Buenos Aires.

VOORWOORD

Tussenklasse

I

n dit nummer hebben we een groot overzicht met informatie over stoelen in Economy en het zogeheten Premium Economy, dat echter vele namen heeft voor soms erg verschillende producten. Bij de ene airline zit je gewoon op een Economy stoel met wat extra beenruimte, de ander maakt er echt een Business Class ‘light’ van. De tussenklasse is een hit, maar heeft nog wel wat groeipijnen. Want echt in geen enkele andere klasse zijn de verschillen zo groot en je moet je echt goed informeren welke voordelen je krijgt, en welke niet, als het gaat om priority boarding, eerder inchecken, tasjes met oordoppen en slaapmaskers, eten en drinken en koffervrijheid. En zelfs dan. Bij KLM mocht ik laatst als Economy Comfort klant op Schiphol niet met voorrang boarden, terwijl dat op de terugweg van Tokyo Narita juist neerkwam op met voorrang inchecken én boarden. Wie het weet, mag het zeggen.

Deze eerste stoelgids helpt u mogelijk al bij het maken van de juiste keuze in ieder geval. Of vlieg toch gewoon Business, maar daar vertellen we u volgende maand in detail meer over.

7

Tijn Kramer Hoofdredacteur

COLOFON

UITGEVER Tom van Apeldoorn HOOFDREDACTEUR Tijn Kramer REDACTIE Sharon Evers, Arjen Lutgendorff, Dylan Cinjee, Theo de Reus, Belinda Meijers, Sofie Smets, Alexandra Meijer en redactie UK Business Traveller COMMERCIEEL DIRECTEUR TJ van Apeldoorn SALES Dennis Ebbers, Dennis de Groot en Daniëlle van Ewijk ART DIRECTOR Iris Beenen en Seb van Apeldoorn MARKETING Kim Kuijer CONTACT REDACTIE 035-6728848 EMAIL redactie@travmedia.nl SALES tel 035-6728855 of 035-6728852 EMAIL sales@travmedia.nl

businesstraveller.nl

ABONNEMENT tel 035-6728830 email redactie@travmedia.nl JAARLIJKS ABONNEMENT: Bespaar 5 procent op een abonnement van 2 jaar en 10 procent op een abonnement van 3 jaar.

PANACEA 41-43 MADDOX STREET, LONDON W1S 2PD TEL +44 (0)20 7821 2700 BUSINESSTRAVELLER.COM

NEDERLAND: 1 jaar, € 42.95 2 jaar, € 79 3 jaar, € 115

NOVEMBER 2019

VOORIN

BRUSSELS AIRLINES I N T R O D U C E E R T P R E M I U M E C O N O M Y BRUSSELS AIRLINES INTRODUCEERT geleidelijk haar gloednieuwe Premium Economy klasse op haar Afrikaanse routes.

Ook nieuw: Brussels Airlines vliegt weer zeven keer per week naar Kinshasa. Met 84 wekelijkse vluchten en zeventien bestemmingen in Sub-Sahara Afrika blijft het Afrikaanse continent de belangrijkste markt voor Brussels Airlines.

Met zeven vluchten per week komt de maatschappij nu terug op een dagelijkse service naar een van haar belangrijkste markten op het Afrikaanse continent. Met 84 vluchten per week naar zeventien bestemmingen in zestien landen is Afrika het belangrijkste onderdeel van het langeafstandsnetwerk van Brussels Airlines. Om deze verschillende types klanten nog beter te kunnen bedienen is de luchtvaartmaatschappij begonnen met de uitrol van haar gloednieuwe Premium Economy Class op haar Afrikaanse vluchten.

Naarmate er meer vernieuwde vliegtuigen in de vloot komen, zal Premium Economy geleidelijk aan worden uitgerold naar meer Afrikaanse bestemmingen. De nieuwe reisklasse is vanaf nu beschikbaar op vluchten van en naar Kinshasa en Luanda. Ontworpen met het oog op comfort, persoonlijke ruimte en gastvrijheid wil Premium Economy inspelen op klanten die een hoogwaardige service en comfort wensen, maar geen Business Class-tarief willen betalen. Premium Economy biedt reizigers 23% meer beenruimte dan de Economy Class, een bredere stoel met een grotere hoofdsteun en een tot 40 graden verstelbare rugleuning om ontspannen en uitgerust op bestemming aan te komen. Premium Economy is gescheiden van de andere cabines voor maximale privacy en rust.

8

RITZ-CARLTON ABAMA (SPANJE) ZORGT VOOR EXTRA VERMAAK The Ritz-Carlton, Abama, op de Canarische Eilanden heeft een nieuw entertainmentprogramma opgezet voor haar gasten. Het luxe hotel van de gerenommeerde keten biedt een breed scala aan nieuwe activiteiten en ervaringen. Het hotel biedt ervaringen van wereldklasse aan met een nieuw aanbod activiteiten. Het programma bolt van stijlvolle animatie zoals de Stargazing Experience, om onder begeleiding de sterren te observeren tijdens een sterrendiner in het gerenommeerde M.B. sterrenrestaurant, of de Sunset Party, om te genieten van een geweldige sfeer bij zonsondergang in El Mirador of in The Beach Club. Fit blijven op vakantie kan, dankzij de fitness-activiteiten met onder meer spinning classes, HIIT, pilates, bootcamp, abs & back en body sculpt. Voor wie rust zoekt, is er keuze uit wellbeing-activiteiten, zoals yoga, aeroyoga, meditatie en voedingsleer onder leiding van deskundigen. Voor actieve vakantiegangers kondigt The Ritz-Carlton aan zich vanaf winter 2019/20 toe te spitsen op fietsfanaten. Liefhebbers van de wielersport beschikken over een fietsenberging, gereedschap om de fiets goed af te stellen en routes naar de Teide vertrekkende vanuit het hotel. Het is uitkijken naar de fietspakketten die het hotel binnenkort lanceert, met verblijf en beschrijving van fietstochten inbegrepen.

NOVEMBER 2019

businesstraveller.nl

9

A DREAMLIKE FLIGHT Geniet van uw droomvlucht met de Boeing 787-9 Dreamliner

businesstraveller.nl Beschikbaarheid van producten en services is afhankelijk van de duur van de vlucht en het type vliegtuig

OK TOBER 2019

COLUMN

B.M. KÖNIG

IN-TER-SCEP-TOR Al van gehoord? De In-ter-scep-tor? Het nieuwste ‘speeltje’ van Boyan Slat. Je weet wel, die man van de ‘Ocean Cleanup’. Die de oceanen zo goed als plastic vrij wil maken. Een geweldig mooi streven.

Erg ambitieus ook trouwens. En niet zo simpel.

De Intersceptor gaat het probleem bij de bron aanpakken. Namelijk door te voorkomen dat onze rivieren de oceanen nog met plastic kunnen vervuilen. Het schijn namelijk dat tachtig procent van alle plastic rommel in onze wereldzeeën aangevoerd wordt door circa duizend grote rivieren. Zo simpel kan het zijn. Logisch nadenken en bij het begin beginnen. Het lijkt Johan Cruyff wel.

En dan te bedenken dat ik tijdens mijn Nijmeegse advocaten-jaren nog twee jaar lang de advocaat ben geweest van de Ocean Cleanup. Toen stond de organisatie nog in de kinderschoenen. Nu kan je er niet meer omheen.

Maar terug naar de Intersceptor. Had je ook maar zo’n ding voor juridische problemen.

Gewoon een grote stofzuiger die alle juridische rommel in één keer opzuigt. Of gewoon bij het begin daadwerkelijk al begint met het oplossen van het probleem. Als ie dan ook nog wat (slechte) advocaten mee zou kunnen opzuigen, zou dat een zegen zijn.

Het klinkt onaardig misschien, maar je kan écht beter een goede advocaat ‘aan de andere kant’ hebben dan een slechte. Die moet je namelijk eerst alles nog gaan uitleggen; wat het echte probleem is, hoe dat juridisch in elkaar steekt en waar - bij voorkeur - de oplossing gezocht moet worden.

Want van alleen maar blijven knokken worden ‘onze cliënten’ niet beter. Wij advocaten uiteraard

10

NOVEMBER 2019

wel. Maar ja, daarvoor komt mijn cliënt niet bij mij.

Op dit moment heb ik zo’n zaak.

Een vechtscheiding met een behoorlijk ondernemingsrechtelijk tintje. Een man en vrouw bezitten allebei de helft van de aandelen in een holding, die weer de enig eigenaar is van de werkmaatschappij. De waarde van beide vennootschappen moet verdeeld worden. Het vertrouwen tussen beide ex-echtelieden is ver te zoeken en – in mijn ogen ‘desondanks’, in die van de wederpartij waarschijnlijk ‘daarom’ - blijft de advocaat van de vrouw olie op het vuur gooien.

Niet alleen richting de ex-man, maar ook in de richting van alles en iedereen met wie hij omgaat.

Met als gevolg dat een oplossing niet te vinden is.

Terwijl de juridische kosten alleen maar blijven oplopen. Wie zijn dan de winnaars?

Ongeacht wie er in dit geval nu gelijk heeft, moet je in mijn ogen je eigen cliënt ook in de ogen durven te kijken. En durven te vertellen hoe je tegen de zaak aankijkt, wat de zwakke punten zijn en wat de sterke. Met daarbij het kostenaspect in je achterhoofd. Want wat heb je er als winnaar aan dat ‘de andere kant’ na jááááren procederen niets meer heeft. En dat de gemeenschappelijke bedrijven ook naar de Filistijnen zijn gegaan.

Accepteert je cliënt dat niet, dan is dat zo. En moet je dus uit elkaar gaan. Ik ben namelijk geen advocaat geworden om mijn cliënten allen maar te pleasen… wel om aan te geven wat hun juridische positie is.

Hmmm, zo’n In-ter-scep-tor zou misschien ook nog niet zo slecht zijn voor sommige cliënten.

businesstraveller.nl

VOORIN

HET NIEUWE WINTERSCHEMA OP SCHIPHOL

AMERICAN AIRLINES KOMT MET DREAMLINER VANAF 9 JANUARI 2020 ZAL American Airlines met een Boeing 787-8 van Amsterdam naar Philadelphia vliegen. Met dit grotere vliegtuig wordt de capaciteit met 25 extra stoelen vergroot en kan op deze route voor het eerst worden gevlogen in de Premium Economy klasse. ‘Vol trots introduceren we de 787-8 waarmee we onze capaciteit en keuze vergroten voor onze passagiers die van AMS naar PHL vliegen', zegt Rick Mobach, Sales Manager – Benelux bij American Airlines. ‘Onze gasten profiteren van meer comfort aan boord en kunnen kiezen uit honderden verbindingen vanaf Philadelphia naar bestemmingen in de VS, Canada en Latijns-Amerika.’ De 787-8 biedt twintig full-flat stoelen aan het gangpad in de Flagship Business. De 787 Dreamliner biedt ook 28 Premium Economy stoelen. De nieuwe Premium Economy Class van American Airlines biedt passagiers instappen met voorrang, een ruime leren stoel met 96 centimeter beenruimte, gebruik van een hoofdtelefoon met ruisonderdrukking, een stijlvolle amenity-kit van het merk STATE, een deken en kussen van Casper en verbeterde maaltijden met gratis wijn, bier en sterke drank. In de Main Cabin bevinden zich 186 stoelen, waarvan 48 Main Cabin Extra met extra beenruimte. In alle cabines kunnen gasten gebruikmaken van inflight wifi, persoonlijk inflight entertainment, inclusief gratis live tv met het laatste nieuws en sport, en gratis bier en wijn. American Airlines verzorgt tijdens de zomer ook een vlucht van AMS naar Dallas/Fort Worth (DFW) die wordt uitgevoerd met een Boeing 777-200, met eveneens stoelen in Flagship Business, Premium Economy, Main Cabin Extra en Main Cabin.

Onlangs is de winterdienstregeling 2019/2020 op Schiphol van start gegaan. Het vluchtaanbod vanaf Schiphol wordt deze winter aangevuld met vier nieuwe bestemmingen. Daarnaast zetten sommige luchtvaartmaatschappijen nieuwere en zuinigere toestellen in. KLM gaat vliegen op Liberia, in combinatie met San José (beide Costa Rica), Garuda Indonesia start met het uitvoeren van vluchten naar Medan, in combinatie met Bali (beide Indonesië), Corendon zet deze winter in op Natal (Brazilië), met een tussenstop in Banjul (Gambia) en de voor Schiphol nieuwe luchtvaartmaatschappij Ural Airlines gaat vliegen naar Moskou Zhukovsky (Rusland). Daarnaast gaat KLM naar Bangalore (India) vliegen; aangezien Jet Airways niet meer op deze bestemming vliegt, wordt daardoor deze bestemming alsnog

behouden. Daarnaast zijn er twee aanvullingen op bestaande routes voor luchtvaartmaatschappijen.

Dit zijn bestemmingen die al deel uitmaken van het netwerk van Schiphol, maar voor de luchtvaartmaatschappij deze winter wel een nieuwe route in hun netwerk is. Transavia start met vluchten naar Amman ( Jordanië en easyjet naar Hurghada (Egypte).

Deze winter zetten sommige luchtvaartmaatschappijen ook nieuwere en zuinigere toestellen in ten opzichte van vorige winter. Garuda Indonesië bezoekt Schiphol met een Airbus 330 Neo, China Southern Airlines en American Airlines met een Dreamliner (B787-9 & B787-8). De winterdienstregeling eindigt op zaterdag 28 maart 2020.

Bovenstaand overzicht is een momentopname, het is mogelijk dat luchtvaartmaatschappijen veranderingen doorvoeren in het winterschema.

DE NACHTTREIN KOMT TERUG Vanaf december 2020 starten de Oostenrijkse nachttreinspecialist ÖBB en NS met een dagelijkse nachttrein van Amsterdam naar München, Innsbruck en Wenen. Nu al kunnen reizigers dagelijks vanaf Düsseldorf

businesstraveller.nl

op de nachttrein stappen. Met het doortrekken van deze verbinding via Arnhem en Utrecht naar Amsterdam is Nederland weer direct aangesloten op het Europese nachttreinennetwerk.

NOVEMBER 2019

11

COLUMN

H. KERSTEN

HET DIVIDEND DILEMMA Bent u (groot) aandeelhouder (5% of meer) van een BV of een NV? Dan zal onderstaande uw aandacht (moeten) hebben naar mijn mening.

De vennootschap maakt winst en betaalt daar vennootschapsbelasting over. De netto winst wordt vervolgens gereserveerd. Dit is een vaak voorkomende situatie. Ook worden er verliezen geleden, en ook dan is onderstaande van belang.

Wat ook een vaak voorkomende situatie is is dat aandeelhouders (vaker wanneer ze ook directeur zijn) naast hun salaris geld opnemen uit de vennootschap met als titel: geldlening of rekening-courant opname. Dan is er dus een schuld aan de vennootschap. Om deze af te lossen zou een dividenduitkering uit de gereserveerde winsten kunnen worden gedaan. Daarover is in 2019 25% inkomstenbelasting verschuldigd, de zogenaamde aanmerkelijk belang (AB) belasting. Als het aan het kabinet ligt wordt die belasting in 2020 verhoogd naar 26,25% en in 2021 naar 26,9%. Stijgingen van 1,25 en 0,65%, maar feitelijk van 5 en 2,5%.

En dan is er nog een aanstaande wetswijziging waarbij schulden die een aandeelhouder heeft aan zijn vennootschap boven de â‚Ź 500.000 die geen betrekking hebben op de eigen woning in 2022 belast worden als dividenduitkering. Daar hoeft u niets voor te doen, dat is een automatisme. Wat niet wijzigt is het feit dat er rente betaald moet worden aan de vennootschap over de schuld die er is aan de vennootschap. De hoogte is afhankelijk van de gestelde zekerheden, anders gezegd het risico dat

11 1222

NOVEMBER 2019

de vennootschap loopt op het niet terugontvangen van de geleende gelden. We kunnen daarbij niet stellen: de lening kan makkelijk middels een dividenduitkering worden afgelost dus er is geen risico en dus is de rente nihil, want wanneer ik het geld op een bankrekening laat staan is die ook nihil.

Wat te doen?

1 Niets, en anticiperen op het niet doorgaan van de wetswijzigingen?

2 Dividend uitkeren in 2019, wat 7,5% minder te betalen belasting betekent dan wanneer er in 2021 of 2022 wordt uitgekeerd?

3 Geen dividend uitkeren in 2019, want dat zorgt voor box 3 vermogen waar weer inkomstenbelasting over verschuldigd is?

4 Wel dividend uitkeren en dat als agio of aandelenkapitaal terugstorten in de vennootschap?

5 Andere variaties/samenstellingen uitvoeren?

En ja, iedere positie is een andere, dus antwoord op de vragen geven is maatwerk. Wat verder ook nog van belang is of de vennootschap over liquiditeiten beschikt om de dividendbelasting/ inkomstenbelasting te betalen. Daarnaast zal de vennootschap een liquiditeitstest en/of balanstest moeten uitvoeren om na te gaan of een dividenduitkering Ăźberhaupt mogelijk is.

Conclusie: nog dit jaar gaan rekenen wat de beste oplossing is. Veel succes daarbij.

businesstraveller.nl

VOORIN

EN DIT IS DUS HUISJE 100!

KLM 100, nieuw huisje, u weet het. Traditiegetrouw introduceert KLM ter gelegenheid van haar verjaardag een nieuw Delfts blauw huisje, een moment waar trouwe verzamelaars wereldwijd reikhalzend naar uitkijken. Dit jaar is de keuze gevallen op Paleis Huis ten Bosch in Den Haag, het woonpaleis van Koning Willem-Alexander en zijn gezin. Paleis Huis ten Bosch werd in het midden van de zeventiende eeuw gebouwd in opdracht van Prins Frederik Hendrik van Oranje en zijn vrouw Amalia van Solms. Het paleis werd in de eerste helft van de achttiende eeuw uitgebreid door prins Willem IV. Sinds Willem I in 1815 koning der Nederlanden werd, is het Paleis regelmatig door leden van het koninklijk huis bewoond. Sinds januari 2019 dient Paleis Huis ten Bosch als woonpaleis voor koning Willem-Alexander en Koningin Máxima en hun drie dochters. Het paleis heeft daarnaast een representatieve functie.

Sinds de jaren vijftig reikt KLM haar eigen Delfts blauwe huisjes uit aan World Business Class passagiers op intercontinentale vluchten. De huisjes zijn replica’s van bijzondere gebouwen in Nederland. Vanaf 1994 loopt het aantal huisjes synchroon met de leeftijd van KLM. Sindsdien wordt ieder jaar op of rondom KLM’s verjaardag op 7 oktober een nieuw exemplaar aan de collectie toegevoegd.

KLEIN, FIJN EN ZAKENAUTO VAN HET JAAR 2020 Een vakjury heeft de Volkswagen Polo uitgeroepen tot ‘Zakenauto van het Jaar 2020’. De Polo – die tevens klassewinnaar werd in het segment van de compacte auto’s – kreeg de titel toegekend tijdens de uitreiking van de jaarlijkse AM Driving Business Awards. De Volkswagen Golf eindigde als winnaar in de klasse voor compacte middenklassers en schaarde zich daarmee bij de top vijf van genomineerden voor de Zakenauto-titel.

MARRIOTT HEROPENT OP CURAÇAO Binnenkort opent het compleet vernieuwde Curaçao Marriott Beach Resort officieel zijn deuren. Het resort is drie jaar dicht geweest en voor 37 miljoen dollar volledig gerenoveerd en opnieuw ingericht. De heropening geeft dit icoon van Curaçaose gastvrijheid weer de positie als meest luxueuze resort van het eiland, aldus de keten. Gasten worden ontvangen in een moderne, luxe ambiance met een compleet aanbod aan 5-sterrendiensten en -faciliteiten.

Het schitterende Curaçao Marriott Beach Resort ligt aan het strand op 15 minuten rijden van Hato, de internationale luchthaven van Curaçao, en op 10 minuten van de historische hoofdstad Willemstad, dat op de UNESCO Werelderfgoedlijst staat. De twee zwembaden, waarvan één geschikt is voor kinderen, de

businesstraveller.nl

tuin, de lobby en alle 336 kamers en suites zijn compleet opnieuw opgebouwd en ingericht.

Het design en de styling zijn geïnspireerd op de Nederlandse maritieme traditie.

NOVEMBER 2019

1 133

TRIED & TESTED HOTEL

IBEROSTAR LISSABON

11 1444

Lissabon is de hoofdstad en grootste stad van Portugal. Het is tevens een populaire bestemming voor een stedentrip in het land. Lissabon is van origine een havenstad aan de rivier de Taag en heeft een rauwe uitstraling met veel pakhuizen en street art. Schilderachtige, smalle straatjes strekken zich uit over zeven heuvels met fantastische vergezichten.

Lissabon heeft voor ieder wat wils, diverse bezienswaardigheden tot een bruisend nachtleven en mooie stranden in de omgeving. De laatste jaren is de stad uitgegroeid tot een geliefde bestemming voor een stedentrip. De historische binnenstad van Lissabon biedt al genoeg afwisseling voor enkele dagen.

Belém en Parque das Nações zijn, naast het historische centrum, stadsdelen voor een leuke afwisseling. Ben je op zoek naar hippe winkeltjes en eettentjes dan is de XL Factory aan aanrader. Lissabon is een stad om heerlijk doorheen te struinen, maar wil je een beter beeld krijgen en toch ook wat afstanden willen afleggen, zonder al te veel te willen lopen, dan is een huurfiets zeker aan te raden. De meeste fietsen hebben ook nog eens trapondersteuning, wat wel zo prettig is met het hoogteverschil.

A C H T E R G R O N D Iberostar Group is een 100% Spaanse multinational gevestigd in Palma de Mallorca (Spanje), actief in toerisme sinds 1956. De hoofdactiviteit van het bedrijf is de hotelbranche, met een portfolio van 120 vier- en vijfsterrenhotels in achttien landen op drie continenten.

Iberostar Selection Lisboa was het eerste Iberostar-hotel in Portugal. Het hotel is geopend in oktober 2017 en ligt in het exclusieve commerciële en zakelijke district, in het centrum van Lissabon. Het ligt zeer dicht bij het plein Marquês de Pombal, van waaruit je zo naar het oude centrum loopt of fietst. De luchthaven NOVEMBER 2019

bevindt zich op vijftien minuten rijden.

Het hotel en haar omgeving bieden een breed scala aan recreatieve mogelijkheden, gastronomische hoogstandjes, winkels en verschillende soorten etablissementen, allemaal nodig om extra van de Portugese hoofdstad te genieten.

wens aan te passen op basis van behoefte wanneer het hotel zakelijk wordt bezocht of juist als vakantieganger. De kamers ademen een smaakvolle elegantie uit, ondanks het trendy decor dat wordt gekenmerkt door eenvoud. Moderne verlichting, fluwelen kussens en opvallende wanden in grijze tint springen in het oog.

Alle kamers zijn uitgerust met haardroger, airconditioning, badjassen en slippers, kluisje op de kamer, espressomachine en waterkoker, minibar en telefoon. Bovendien biedt het hotel gratis wifi en 24-uur per dag roomservice voor alle gasten.

Het hotel, gekenmerkt door natuurlijk licht in de meeste ruimtes, biedt haar gasten ook een volledig scala aan aanvullende diensten, zoals een fitnessruimte, twee zwembaden, buitenbar, spa, kapper en privéparkeerplaatsen.

H O E I S H E T Het nieuwe stadshotel Iberostar Selection Lisboa is geopend sinds 12 oktober 2017 en heeft een vijfsterrenrating. Het hotel oogt en voelt luxueus dankzij de wijd open ruimtes, eigentijdse inrichting en royale voorzieningen. De prachtige lobby bevindt zich op de eerste verdieping. Het hotel is zo gebouwd dat de meeste ruimtes voorzien zijn van natuurlijk licht. Door de hoge ramen kijk je uit op de op de omliggende wijk Coracao de Jesus. De Iberostarmedewerkers ontvangen je hartelijk met een gratis welkomstpakket bestaande uit frisse appels en een heerlijk glas champagne.

K A M E R S Business meets leisure.

Dit vijfsterrenhotel heeft 166 kamers.

De verschillende soorten suites en tweepersoonskamers zijn geheel naar businesstraveller.nl

TRIED & TESTED HOTEL

Onze suite bevond zich op de bovenste verdieping en had een adembenemend uitzicht over de stad.

R E S T A U R A N T E N B A R S Portugezen

ontbijten graag buiten de deur. Klanten kunnen dus kiezen voor alleen een verblijf.

Wanneer het ontbijt wel inbegrepen is, maak je kennis met het verre van het typische continentale buffet. Van 7 tot 11 uur kunnen eieren op allerlei manieren, verschillende soort koffie en smoothies op bestelling worden gemaakt en er is een scala aan verschillende warme en koude gerechten. Lissabon heeft gelukkig veel zonuren en een ontbijt buiten op het sfeervolle terras maakt dat de ochtend net even wat prettiger van start gaat.

Het gastronomische aanbod is een van de belangrijkere pijlers van Iberostar Selection Lisboa geworden. In het buffetrestaurant kunnen zowel gasten van het hotel als bezoekers genieten van Portugese en internationale gerechten in restaurant ‘Luz’. Het menu biedt een heerlijke selectie van vlees, salades, rijst en traditionele Portugese kabeljauwrecepten. De lobbybar ‘Boalma’ is op zijn beurt een geweldige plek om te ontspannen, iets te drinken of een zakelijke bijeenkomst te houden.

In de aangrenzende lobbybar kun je als gast het verblijf beginnen met een culinaire verwennerij, zoals wij dat hebben gedaan. Er is onder meer keuze uit een nicoisesalade met gerookte zalm

en appel, een broodje entrecote en een sinaasappelcake met chocolade-ijs.

Uiteraard kun je ook heerlijk bijkomen in de lobby met een drankje na een heerlijke dag in Lissabon…

S E R V I C E De minibar biedt diverse

versnaperingen. En de 24-uurs roomservice maakt dineren op de kamer tot een serieuze en aantrekkelijke optie. Zeker met een adembenemend uitzicht over de stad. Een kussenmenu is bijna niet meer weg te denken in de hedendaagse vijfsterrenhotels. Zo heeft ook dit Ibersostar hotel een fijne selectie gemaakt voor een optimale nachtrust. Andere leuke extra's zijn badjassen en slippers, de haardroger, telefoon en een bureau. De huurauto wordt door de conciërge geparkeerd in de garage van het hotel en op afroep weer voor de deur klaargezet.

F A C I L I T E I T E N Als je de tijd hebt, geniet dan zeker van een van de massages bij Spa Sensations. De toegang tot de sauna is gratis. De eigen bar/lounge van het hotel is een leuke plek om van een drankje te genieten. Geniet van de healthclub en de Turkse hammam.

Bovendien vind je ook hier gratis wifi, net als in alle openbare ruimtes en het businesstraveller.nl

businesscentrum. De kamers bevinden zich op hogere verdiepingen in hetzelfde gebouw als de lobby; alle andere faciliteiten - inclusief het restaurant Luz, het zwembad en de terrasbar, de spa en het 24-uursfitnesscentrum - zijn toegankelijk via een korte voetgangersbrug die naar een ander gebouw leidt.

V E R G A D E R E N E N E V E N T S Iberostar

Selection Lisboa is ook een optie, omdat het de capaciteit heeft om elk type evenement te organiseren. Het hotel heeft elf moderne, grote en veelzijdige ruimtes, die elk beschikken over audiovisuele apparatuur en wifi. Onder meer valt de balzaal op, die een meest exquise multifunctionele ruimte van 300 vierkante meter biedt die in drie ruimtes kan worden omgevormd, met een binnenkomsthal van 200 meter.

O O R D E E L Iberostar Lissabon ligt

buiten de gebaande paden, maar toch dicht genoeg bij de belangrijkste bezienswaardigheden. Het is van alle gemakken voorzien en voldoet wat ons betreft aan de verwachtingen van een vijfsterrenhotel met zakelijke uitstraling en een leisure touch, voor een kort, maar ook wat langer verblijf. Tijn Kramer NOVEMBER 2019

15

TRIED & TESTED VLUCHT

Aeroflot B737-800 Business Class LONDEN-MOSKOU-YEREVAN

A C H T E R G R O N D Aeroflot vliegt zowel van Londen als Amsterdam naar Moskou, en van daar naar meer dan 140 bestemmingen wereldwijd, inclusief dagelijks naar Yerevan, Armenië. Deze vlucht ging per Boeing 737 vanaf Londen.

Vanuit Amsterdam wordt gevlogen met een vergelijkbare Airbus 321. Een vlucht per dag vanaf Schiphol is per grotere A330, een zogeheten wide-body, dat een andere reiservaring biedt, zeker in Business Class.

16

C H E C K - I N Ik arriveerde om 10.15 uur op Heathrow T4 voor mijn vlucht van 11.50 uur met vertrek (SU2571) naar Moskou Sheremetyevo, een vliegtijd van drie uur en 50 minuten. Er was geen wachtrij bij het inchecken in de Business Class en mijn tas werd doorgecheckt naar mijn eindbestemming, Yerevan. De security verliep soepel en ik liep naar de Skyteamlounge (Aeroflot is een alliantielid).

B O A R D I N G Dit werd ongeveer 20

minuten vertraagd vanwege de late aankomst van het vliegtuig. Business Classen Sky Priority-passagiers gingen als eerste aan boord. We kregen champagne, water of sap aangeboden, mijn jas werd opgehangen, een menu- en wijnkaart en koud handdoekje waren aanwezig, samen met een tasje met voorzieningen, slippers, kussen en een deken.

D E S T O E L Voor zowel deze vlucht als die naar Yerevan zaten we op een smalle B737800 met Aeroflot's up-to-date touchscreen IFE-systeem. De luchtvaartmaatschappij heeft ook een wide-body A330 die vliegt op een van de vijf dagelijkse LondenMoskou-vluchten, evenals A320- en A321vliegtuigen - mijn terugkeer van Yerevan naar Moskou werd uitgevoerd door een A321 en Moskou-Heathrow door een A320.

Deze B737-800 met 158 zitplaatsen was in twee klassen geconfigureerd - Business in rijen één tot vijf (A-C, D-F) en Economy

NOVEMBER 2019

in rijen zes tot 28 (A-B-C, D-E-F). Ik zat op 1A, wat niet mijn keuze zou zijn geweest, want je moet de koffers in het opbergvak voor het opstijgen en landen opbergen, in tegenstelling tot een paar rijen terug waar je ze onder de stoel vooraan kan opbergen. Bovendien, in mijn ervaring, kun je ze vaak niet daar kwijt, hoewel ik deze keer geluk had en het geen probleem was.

B E S T E S T O E L Ik zou gaan voor

een van de rijen in het midden van de sectie - misschien twee, drie of vier - en misschien een gangpad tenzij je graag uit het raam kijkt (ik wel).

V L U C H T E E N We taxieden een tijdje en vertrokken uiteindelijk om 12.40 uur.

Omdat de stoel naast me vrij was, kon ik de maaltijd daar neerzetten terwijl ik aan het werk was. Het menu is samengesteld door Kamel Benmamar, een chef-kok in een Novikov-restaurant in Moskou, en bevat volledige voedingsinformatie, waaronder eiwitten, vetten, koolhydraten en calorieën, en een uitnodiging om elke

gang te beoordelen op een schaal van één tot vijf. Er was een voorgerecht van geroosterde amandelen en cashewnoten, daarna een keuze uit koud voorgerecht - een groenteschotel van ingelegde artisjokken, tomaten, wortel, asperges en sherryazijn (helaas niet echt geïnspireerd), of sint-jakobsschelpen met komkommer en groenten met Japanse saus. De hoofdgerechten waren zalm met wilde rijst, champignons, tomaten en pompoensaus; tortellini met ricotta, spinazie en roomsaus; of kip met aubergine en broccoli (nogmaals, een beetje teleurstellend). Er was ook een broodmand en citroentaart.

De wijnen waren een Lanson-champagne; Verdejo sauvignon blanc uit CastillaLa Mancha, Spanje; Vernaccia di San Gimignano, Toscane; Mythique Languedoc, Frankrijk; en Fortius Crianza, Navarra, Spanje. Na de lunch was er Graham's tien jaar oude port, Chivas Regal van twaalf jaar oud en Hine Rare VSOP. De blauwe lederen stoel is comfortabel, met 37-38 inch beenruimte en een achterover leuning van zeven inch, hoewel het voelt als veel meer en betekent dat je comfortabel kunt slapen in wat een soort oude wiegstoel is. businesstraveller.nl

TRIED & TESTED VLUCHT

Een tafel komt uit de armleuning en stuitert behoorlijk wanneer u probeert te werken of eten; die van mij liep ook schuin. Er is een afstandsbediening voor de IFE, met een verbazingwekkend scala aan entertainment voor een korteafstandsvliegtuig - tientallen recente films, plus tv en muziek. De voeding op de stoel was geschikt EU-, UK- of US-stekkers. Je zou kunnen betalen voor wifi, maar het leek erop om inhoud rechtstreeks op apparaten te leveren in plaats van surfen toe te staan, dus ik had wel films op mijn laptop of telefoon kunnen kijken, maar niet op internet surfen of e-mails ontvangen.

V E R B I N D I N G We kwamen rond 18.20

uur aan in Moskou, ongeveer 40 minuten te laat. Vervolgens moesten we 20 minuten wachten op de bus, dus sommige passagiers misten hun verbinding. (De minimale verbindingstijd op de luchthaven ligt tussen de 50 en 90 minuten, afhankelijk van welke terminal u overstapt). Om de transfer te maken, gaat u door paspoortcontrole, toont u uw andere ticket en door een andere beveiliging voordat u afdaalt naar de hoofdhal, waar winkels, restaurants en de poorten van Terminal D zijn

L O U N G E Er zijn verschillende Aeroflot-

lounges in Sheremetyevo - ik koos voor degene (Moscow) die het dichtst bij mijn gate was (30). Het was druk, maar ik had geen probleem om een plek te vinden om te ontspannen totdat mijn vlucht werd aangekondigd. Het bood een goede keuze aan eten en drinken, plus veel

businesstraveller.nl

oplaadplaatsen. (Op de terugweg koos ik de Saint Petersburg-lounge, die nog beter is.)

V L U C H T T W E E We stapten net na

20.00 uur in voor het vertrek naar Yerevan en ontvingen hetzelfde welkomstdrankje en tasje zoals op de heenreis. Ik zat op de stoel bij het raam (4F), die identiek is aan die op de vorige vlucht. Het eten was deze keer veel beter en meer zoals eerdere Aeroflot-vluchten waar ik op ben geweest.

Het koude voorgerecht was fruit of garnalen met een groentemix en zoetzure saus (lekker). De hoofdgerechten waren heilbot met pompoen, asperges, tomaten en wortelsaus; biefstuk met pasta, tomaten, champignons en rode wijnsaus; of bulgur met groenten. Het dessert was vanille-ijs met amandelschilfers en de wijnen waren hetzelfde als op Londen-Moskou, afgezien van de champagne, die drappier was.

Daarna heb ik een film gekeken en wat werk afgemaakt.

A A N K O M S T We zijn net om middernacht op tijd geland - er is een tijdsverschil van één uur met Moskou.

O O R D E E L Een uitstekende vlucht met

een goede verbinding in Sheremetyevo en geweldige service. Het is een van de weinige manieren om Yerevan te bereiken, maar zelfs voor bestemmingen met meer opties, is Aeroflot zeker het overwegen waard zowel voor de kwaliteit van zijn service (zelfs als het eten een beetje wisselend was bij deze gelegenheid) en zijn nieuwe vloot. Tom Otley

BESTE VOOR Efficiënte, tijdige vluchten en geweldige service

C ONFIGURATIE 2-2

1 711 7

BREEDTE 18.9 inch

BEENRUIMTE 37-38 inch

RECLINE 7 inch

VLUCHTDUUR 9 uur 45 minuten, inclusief de Moskou-verbinding

PRIJS Internettarieven voor een retour Businessclass-vlucht van Londen naar Yerevan via Moskou in november varieerden tussen €1350 en €2750, afhankelijk van de flexibiliteit.

CONTACT aeroflot.com

NOVEMBER 2019

I N TI NE FR OV TI EO W RIAL

OP WEG NAAR SEOUL EN VERDER

18

Een van de meest bekende gezichten op Schiphol is al jaren Korean Air. De Aziatische airline vliegt al dertig jaar tussen de wereldsteden Seoul en Amsterdam.

Toch heeft de airline nog aangename verrassingen. Een gesprek met Hassan Semmad, Regional Sales & Marketing Manager Korean Air Benelux, Nordics & Baltische staten.

We bevinden ons aan boord van het toestel van Korean Air. Helaas niet om naar hetin en eerdere uitgave van Business Traveller geroemde Seoul te vliegen, maar om eens nader kennis te maken met het product dat de airline te bieden heeft.

Want de eigenlijk traditionele gang van zaken is in zekere zin inmiddels opzienbarend. Of in andere woorden: waarom met een Premium Economy komen als je een ‘standaard' Economy class hebt die daarmee bij menig airline al kan concurreren?

Aldus Semmad aan boord van de 777-300. ‘Wat bij sommige anderen ‘Economy Plus – of zoiets – heet, is bij ons ‘gewoon’ Economy, met meer beenruimte dan bij veel andere, zonder dat je bij hoeft te betalen. We bieden 86 centimeter beenruimte, dat is zeker voor lange Nederlanders goed zitten’.

ZAKELIJK

De zakelijke interesse voor Korea bestaat al heel lang, beaamt Semmad. Niet gek met multinationals als Samsung, Hyundai,

NOVEMBER 2019

LG en al die andere ‘house hold names’. Maar hij ziet ook duidelijke groei bij de leisure-passagier. En dat is deels de verdienste van het land zelf, maar ook door het netwerk van de airline. ‘Korean Air telt 169 vliegtuigen en voert lijnvluchten uit naar 125 steden in 44 landen wereldwijd, waaronder dertien steden in Korea. Met andere woorden, ook voor veel doorverbindingen zijn we interessant. Denk daarbij ook eens aan de ‘kleinere’ - en die zijn nog steeds heel groot hoor Aziatische steden. Natuurlijk kun je direct vanaf Amsterdam naar Tokyo vliegen maar wij hebben via Seoul meer dan twaalf andere Japanse steden. Dan kun je beter bij ons gaan vliegen met een overstap dan direct en dan via de trein in Japan. Als voorbeeld.’ Toch houdt het zeker niet op bij Japan.

Integendeel, de ambitie ligt in de hele regio en de KLMpartner biedt op de vaak onderscheiden airport van Seoul een uitstekende hub. De sleutelmarkten zijn Zuidoost-Azië, Oceanië en China.

businesstraveller.nl

LINKS: De A380 van een zeer moderne vloot ONDER: Hassan Semmad

19

NIEUW

Korean Air startte bijvoorbeeld vanaf 27 oktober een nieuwe dagelijkse route naar Clark (Filippijnen). Ook komen er vier extra vluchten per week naar Chiang Mai en het bij veel Nederlanders geliefde Bali. Richting Down Under is de airline groeiend en de frequentie naar Brisbane wordt verhoogd van vijf naar zeven vluchten per week. Ook de grote buurman China, een cruciale markt voor veel airlines, krijgt meer connectiviteit: drie keer per week rechtstreekse vluchten van Seoul Incheon naar Zhangjiajie en Hangzhou, en vier keer per week Incheon-Nanjing. En tussen Incheon en Beijing? Liefst zeventien keer per week!

PRESTIGE

Maar uiteraard moet je eerst in Seoul komen en dat gaat uitstekend met de Koreaanse airline. Zeker zakelijk gezien.

Het Business Class product mag er zijn, met een full flat seat.

En Korean is een van de twee airlines op Schiphol die ook een zeer luxe First aan boord heeft. Business Class heeft een Prestige Class bij de airline en met die naam komt het met gemak weg. Veel comfort, veel privacy, uiteraard fully flat.

De kritieken die de airline krijgt zijn goed. Ook culinair.

Als tweevoudig winnaar van de prestigieuze Mercury Award bieden zij fraaie Westerse, Chinese, Japanse en traditionele Koreaanse menu's, compleet met wijnen van topkwaliteit. En

businesstraveller.nl

dan is er nog het paradepaardje: de Kosmos Suites, ofwel First Class. Met een breedte van 26,5 inch is de stoel in de Kosmo Suites 5,9 inch breder dan een gewone eersteklas stoel. Neem daarbij een 23-inch LCD-scherm met hoge resolutie een Boseheadphone. Topklasse.

VOORTUITSTREVEND

‘We bestaan al vijftig jaar, maar zijn een vooruitstrevende airline’ stelt Semmad. ‘We hebben een jonge vloot en hebben net een order geplaatst voor liefst twintig Boeing 787-10, de nieuwste generatie zuinige vliegtuigen. Net als de A220 die we ook krijgen. Dat is tekenend voor ons, we staan duidelijk aan de vooravond van een nieuwe weg, waarin we onder leiding van onze nieuwe CEO & Chairman Meneer Walter Cho naar nieuwe bestemmingen gaan en met nieuw elan. Maar altijd met dezelfde vertrouwde service en hoog kwaliteitsniveau.'

NOVEMBER 2019

INTERVIEW LOGIS HOTELS

HET NIEUWE

NAIROBI Nairobi ontwikkelt zich als het Silicon Valley van Afrika... Wat gebeurt daar allemaal?

20

TEKST JENNI REID OK TOBER 2019

businesstraveller.nl

KENIA

KATE_ELS/WLDAVIES/ISTOCK

‘H

et is spitsuur, maar niemand heeft haast, grinnikt Godfrey, een Uberchauffeur uit Nairobi, terwijl we op een rotonde op een woensdagochtend stilstaan. Alleen motoren lukt het om een weg door de drukte te banen. Aan weerszijden van ons staan de blinkende matatu-bussen, elk gevuld met tientallen pendelaars die niet snel ergens naartoe gaan. Volgestouwde wegen zijn een stereotype dat nog steeds klopt over de Keniaanse hoofdstad, hoewel Godfrey erop staat - misschien een beetje optimistisch - dat over vijf jaar de files tot het verleden zullen behoren. Hij zegt dat hij de afgelopen vijf jaar een grote verbetering heeft doorgemaakt dankzij nieuwe wegen en omwegen. Van de zeventien jaar als bestuurder heeft hij het laatste jaar voor Uber gewerkt en is hij vol lof over het bedrijf. Het is standaard taxi-gebabbel, maar omdat dergelijke gesprekken vaak plaatsvinden, vertelt het veel over de veranderingen waar deze stad met 4,5 miljoen mensen zich middenin bevindt. Ten eerste is er de opkomst van (gedeeld) vervoer via apps. Mobiele telefoons en hoge internetsnelheden maken dit een groot gemak voor velen in Nairobi. Voor buitenlanders voorkomt het de noodzaak om extra contant geld mee te nemen of te onderhandelen over prijzen. Uber is sinds 2015 op de markt en had in 2018 216.000 actieve chauffeurs in de hoofdstad. Alon Lits, algemeen directeur van Uber voor Sub-Sahara Afrika, zegt dat het bedrijf heeft vastgesteld dat Keniaanse steden ‘worden bepaald door behendigheid, creativiteit en aanpassingsvermogen’. Het heeft functies geïntroduceerd zoals Uber Chapchap, een goedkopere optie die wordt bediend door een vloot van budgetvoertuigen, en Uber Lite, een eenvoudigere versie van de app die is ontworpen om te werken in gebieden met weinig connectiviteit en draait op elk Android-model. Het concurreert met lokale spelers zoals Bebabeba, dat vorig jaar werd gelanceerd door een vereniging van chauffeurs, en Little, dat wordt ondersteund door de Keniaanse telecomgigant Safaricom.

businesstraveller.nl

Dan is er de technologiefactor. Kenia heeft een eigen versie van de veel gebruikte 'Silicon'-naam, in dit geval Silicon Savannah, en nationale statistieken ramen de bijdrage van de ICT-sector aan de economie in 2017 op US $ 1 miljard. De populariteit van Nairobi als regionale basis voor internationale bedrijven is goed ingeburgerd, met haar wolkenkrabbers van multinationals zoals IBM, Cisco, Oracle, Google en Visa. Het land is al lang een leider in mobiele betalingen dankzij de populariteit van M-Pesa, een geldoverboekings- en microfinancieringsservice van Safaricom, die door tientallen miljoenen mensen wordt gebruikt om alles te betalen, van auto's tot een kopje koffie. Kenianen hebben vorig jaar het equivalent van bijna de helft van het bnp van het land via hun mobiele apparaten verplaatst. 'Agri-tech' is een opvallende subsector - nieuwssite Disrupt Africa zegt dat het aantal startups in de markt de afgelopen twee jaar met 110 procent is toegenomen, met apps zoals Farmers Pride, M-shamba en Taimba worden boeren in contact gebracht met agrarische leveranciers om hun opbrengsten te verbeteren. Andere startups die internationale aandacht trekken, zijn BRCK, dat op zonne-energie werkende, waterdichte modems en routers maakt; AB3D, die afvalelektronica gebruikt om 3D-printers te bouwen; en Twiga, een De start-up en MKB app voor voedselbezorging die vorig jaar sectoren groeien meer dan US $ 10 miljoen aan financiering heeft opgehaald. Deze cultuur heeft geleid groter en groter... tot een toename van het aantal innovatielabs en incubators hier, zoals i-Hub, FabLab en NaiLab, evenals trendy co-workingruimtes.

Het aantal groeit ‘snel’, aldus Nyambura Gichohi, die in 2016 met haar zus Wachuka kantoormerk Ikigai oprichtte.

Ze hebben nu twee locaties in de groene buitenwijken van Westlands en Lavington.

De Westlands-tak heeft één hectare tuinruimte met bureaus, terrassen en zelfs oude zeecontainers → waar evenementen kunnen worden gehouden.

LINKS: Zebra's aan de stadsrand BOVEN: Hopelijk komt het drukke verkeer tot een einde

NOVEMBER 2019

21

22

Met wereldwijd meer dan 70 resorts is Club Med marktleider op het gebied van upscale en premium all-inclusive vakanties.

Pionier sinds 1950.

OK TOBER 2019

clubmed.nl | infonl@clubmed.com | 0900-202.03.06 Stadhouderskade 13 | 1054 ES Amsterdam

businesstraveller.nl

KENIA

LINKS EN ONDER: Ikigai co-working ruimte van de zussen Nyambura en Wachuka Gichohi

→

Het is populair bij ontwikkelingsadviseurs en NGOmedewerkers, maar ook bij internationale bedrijven die bijeenkomsten in een meer ongewone omgeving willen organiseren. Lavington is meer traditioneel zakelijk en wordt voornamelijk gebruikt door startups en venture capitalists, zegt Gichohi. Toch is het ingericht met lokaal vervaardigde stukken, heeft het uitzicht op weelderig groen en biedt flexibele ruimtes, zoals een stilte kamer en een ruimte voor moeders die borstvoeding geven, plus een uitstekende koffiebar met Keniaanse bonen.

23

INVESTERINGSPOTENTIEEL

Eenmaal terug met Godfrey, op weg naar Lavington, zie ik aan een rotonde versierd met een groot 3D-logo van Chinese telecommunicatiebedrijf Huawei een indicatie wie voor veel van deze wegen moest betalen. Leningen van Chinese banken, aannemers en de overheid aan Kenia bedroegen tussen 2000 en 2017 US $ 9,8 miljard, volgens het China Africa Research Initiative aan de Johns Hopkins University in de VS. Verdere grote projecten zijn in aantocht - Huawei heeft US $ 170 miljoen beloofd om vastgelopen plannen voor een data- en mediahub genaamd de Konza Technopolis aan de rand van Nairobi nieuw leven in te blazen, terwijl de Chinese overheid een extra US $ 500 miljoen zal verstrekken voor een nieuwe snelweg tussen Jomo Kenyatta Internationale luchthaven en de buitenwijken. Zoals met veel Chinese investeringen in Afrika en Azië heeft dit wenkbrauwen doen optrekken, met beschuldigingen dat het een instrument is van zogenaamde ‘schuldgevaar diplomatie’. De schulden van Kenia stijgen en er zijn twijfels dat het ooit in staat zal zijn om een lening van US $ 3,6 miljard terug te betalen aan China Eximbank, die een nieuwe standaard spoorlijn langs de oude koloniale lijn van Nairobi naar Mombasa financierde (volgens de meeste accounts een mooie nieuwe manier om van hoofdstad naar kust te reizen). Andere zorgen betreffen de lage tarieven van deze bedrijven voor het inhuren van huishoudelijk personeel en spanningen tussen het nieuwe personeelsbestand en de lokale businesstraveller.nl

bevolking. Tegelijkertijd financiert de lokale overheid maatschappelijke verbeteringen en in het populaire Crowne Plaza-hotel in de met wolkenkrabbers gevulde wijk Upper Hill zijn medewerkers enthousiast over een nieuwe weg die naar hun vooringang wordt aangelegd.

Dit gebied is al lang een knooppunt voor hoofdkantoren van bedrijven, evenals organisaties zoals de Wereldbank en de Afrikaanse Ontwikkelingsbank. Toch verspreidt de activiteit zich naar buiten en sommigen voelen dat Upper Hill zijn aantrekkingskracht verliest. Cytonn, een bedrijf voor lokale analyse van investeringen, geeft de schuld aan gebrek aan winkel- en woonruimte en aan onvoldoende infrastructuur (iets dat wel aan het veranderen is). ‘De stad groeit’, zegt Joyce Ann Wangui, verkoopdirecteur bij het Sankara Nairobi hotel in Westlands. ‘Vroeger ging het veel meer om het centrale zakendistrict; nu zijn er kleinere commerciële centra aan de rand en veel constructie daar. ‘KPMG, PwC, Barclays en zelfs de Europese Commissie hebben allemaal hun kantoren naar Westlands verplaatst, terwijl Coca-Cola van het uitgestrekte Upper Hill-complex naar Lavington is verhuisd. Een andere buitenwijk die steeds populairder wordt, is Karen. Eens beschouwd als meer van een residentiële enclave met een koloniaal gevoel (het is een veel voorkomende misvatting dat het zijn naam ontleent aan de Karen Blixen die in Afrika is afgebeeld; in feite is het vernoemd naar haar neef, NOVEMBER 2019

→

→

24

Karen Melchior, wiens vader de Karen Coffee Company bezat), betere wegen hebben veel lokale bedrijven aangetrokken, trendy kantoorruimtes zoals die op 45 Karen Road en winkelcentra met internationale merken, zoals Carrefour en Yves Rocher. Dit heeft een domino-effect op de hotelwereld. ‘Er was niet veel concurrentie in Westlands toen we negen jaar geleden openden’, zegt Krishna Unni, groepsdirecteur van Sankara. Omschreven als een ‘boetiek zakenhotel’, was het onafhankelijk eigendom en werd het beheerd tot het dit jaar lid werd van Marriott International's Autograph Collection. Recente openingen in de buitenwijk zijn de Villa Rosa van Genève, Kempinski; Pullman, Movenpick en Ibis Styles van Accor; en een Park Inn door Radisson.

OP DE WEG TERUG

Westlands is ook de thuisbasis van het Dusit D2 hotel, dat in augustus heropend werd na de terreuraanval in januari door al-Shababmilitanten die 21 mensen doodden.

Het kwam net nadat Kenia een toename van 37 procent in bezoekersaantallen voor 2018 meldde, wat vragen opriep over wat de impact zou zijn. Toerisme is van vitaal belang voor de economie, draagt vorig jaar US $ 7,9 miljard bij en is goed voor 8,3 procent van de banen. Terwijl een PwCrapport een tijdelijke dip in bezoekers van ongeveer 13 procent voorspelde, meldde de African Travel and Tourism Association dat de markt 'booming' was door het drukke zomerseizoen. Michael Metaxas, de algemene manager van de Dusit D2, is nu optimistisch en belooft een nieuwe ‘positieve energie’ en ‘verbeterde beveiliging’, gecertificeerd door internationale instanties.

Strakke beveiliging is een onderdeel van de ervaring in elk kwaliteitshotel NOVEMBER 2019

in Nairobi, met aankomende auto's die grondig moeten worden doorzocht op laarzen en onderzijden en gasten die scanners in luchthavenstijl passeren. Dit is zelfs het geval in het landelijke Hemingways hotel in Karen, met uitzicht over de Ngong Hills. ‘We noemen ze de gigantische heuvels, omdat de ruggen eruitzien alsof ze door de knokkels van een reus zijn gedrukt,’ zegt Richard Kimenyi, de manager van het hotel, tijdens een heerlijke lunch van struisvogelcarpaccio en rode snapper in Creoolse stijl in een currysaus.

Gasten van het vijfsterrenhotel variëren van toeristen die een paar dagen blijven, voordat ze vliegen van de kleine luchthaven van Wilson naar de andere buitenposten van Hemingways in Masai Mara en Mombasa, tot zakelijke reizigers die soms de hele accommodatie met 45 suites boeken voor een evenement. De sector van de serviceappartementen blijft groeien, waarbij investeringsmaatschappij Cytonn verwacht dat tegen 2020 meer dan 1.000 extra eenheden de markt zullen betreden. Nairobi heeft eindelijk ook luchthavenhotels van topkwaliteit, met een Crowne Plaza, Four Points by Sheraton en Hilton Garden Inn allemaal geopend in de afgelopen twee jaar.

POLITIEK LANDSCHAP

Voor veel buitenlandse investeerders heerst er dit jaar een gevoel van rust. Spanningen laaiden op tijdens de nationale verkiezingen in 2017, waarbij het hooggerechtshof de overwinning van de zittende Uhuru Kenyatta, zoon van de eerste president van Kenia, Jomo Kenyatta, tenietdeed. Een tweede stemming enkele maanden later bleek dezelfde beslissing, en naar schatting zijn bijna 100 mensen overleden door verkiezingsgerelateerd geweld.

In maart 2018 bereikten Kenyatta en oppositieleider Raila Odinga een ongemakkelijk bestand, herstel van de stabiliteit en verbetering van het ondernemersvertrouwen.

De bnp-groei, die was gedaald van 5,8 procent in 2016 businesstraveller.nl

4 UUR IN...

businesstraveller.nl

ONTDEK DE STAD:

WAT TE ZIEN: De bekendste van de must-visit-attracties van Nairobi is het nationale park, dat de kans biedt om wilde leeuwen, neushoorns en cheeta's te zien, slechts zeven kilometer ten zuiden van de stad. Vlakbij bevindt zich het Karen Blixen-museum, gevestigd in het voormalige huis van de schrijver van Out of Africa; het giraffencentrum, waar je de langbenige wezens kunt voeden vanuit een uitkijktoren; en de Sheldrick Wildlife Trust, die helpt om weesolifanten en andere dieren op te voeden. Wandel voor een verfrissing in de binnenstad door het Nairobi Arboretum of Karuka Forest. kws. go.ke, giraffecentre.org, sheldrickwildlifetrust.org WAAR TE ETEN: Nyama Mama is een betaalbaar restaurant en bar met vier filialen dat overdag stijlvolle vergaderzalen bieden en 's nachts over gegrild vlees, bier en livemuziek. De grote bevolking van Indianheritage in Nairobi betekent dat de keuken goed vertegenwoordigd is - probeer Tandoori Patio in Westlands. Ga voor een dagvergadering of koffie naar een van de vele vestigingen van de regionale keten Java House, met airco en wifi. Le Grenier à Pain on Riverside Drive en Boho Eatery in Karen zijn ook geweldige plekken voor overdag. thegoodearthgroup. com, tandooripatio.co.ke, javahouseafrica.com, legrenierapain.co.ke WAAR TE VERBLIJVEN: : Crowne Plaza Nairobi en Sankara Nairobi zijn uitstekend voor zaken. Voor ontspanning is Fairmont the Norfolk, in het hart van de stad, doordrenkt van geschiedenis.

NOVEMBER 2019

25

KIRSTENDOHMEIER/FERNANDOQUEVEDO/ISTOCK

BOVEN: Nairobi’s naar 4,8 procent in 2017, keerde vorig jaar terug naar 6,3 urbanisatie komt procent. Directe buitenlandse investeringen stegen met langzaamaan 27 procent tot een recordhoogte van US $ 1,6 miljard naar de Ngong Hills, beroemd in industrieën zoals de industrie, olie en gas, chemicaliën geworden in Out en horeca. Volgens het Kenya National Bureau of of Africa Statistics is het aantal internationale conferenties met 6,8 procent gestegen. Lang het feitelijke centrum van Oost-Afrikaanse bedrijven en ontwikkeling, wordt Kenia geconfronteerd met concurrentie van een noordelijke buurman. Ethiopië is nu de grootste DBI-ontvanger en trok vorig jaar US $ 3,3 miljard aan. En hoewel Ethiopian Airlines en Kenya Airways beide toonaangevende luchtvaartmaatschappijen zijn, is de eerste nu de meest winstgevende van het continent, terwijl de laatste wordt genationaliseerd om het te redden van een schuldencrisis.

Kenia behoudt een duidelijke voorsprong in de ranglijst van Ease of Doing Business van de Wereldbank, waar het in vijf jaar tijd van de 129e plaats naar de 61e is gestegen.

Corruptie dringt echter nog steeds door tot 'elke sector van de economie', aldus anticorruptieportal GAN. Kenia was het eerste land dat het VN-verdrag tegen Nairobi is klaar om corruptie onder voormalig president te profiteren van Mwai Kibaki ratificeerde, met de strijd haar vele talenten... van Kibaki's eerste anticorruptiechef, John Githongo, geschreven in het boek It's is turn to eat van Michela. Deze zomer werd minister Henry Rotich gearresteerd wegens beschuldiging van corruptie met antwoorden dat zijn afzetting politiek gemotiveerd was. Het bijhouden van de achtbaan van de Keniaanse politiek en het bedrijfsleven wordt gemakkelijker gemaakt door de vasthoudende lokale pers, met openhartige berichtgeving in de Business Daily en Daily Nation van Nation Media Group, evenals tijdschriften zoals de Nairobi Law Monthly

en de East African Business Times. Maar toch, met Kenia op de 100e plaats in de jaarlijkse World Press Freedomranglijst van Reporters Without Borders, spelen hier ook duidelijk problemen. Rijdend over de gladde nieuwe wegen van de stad, blijven er sterke herinneringen aan ongelijkheid te midden van de snelle ontwikkeling. Op weg naar Hemingways passeer je de Kibera-sloppenwijk en zijn honderdduizenden inwoners. Gevraagd naar de grootste problemen waarmee Kenia te maken heeft, zullen veel inwoners jeugdwerkloosheid noemen, die 18,4 procent bedraagt. Toch is dit ook een stad van creatieve jonge mensen. Op een avond in Westlands, kijkend naar de lokale band Switcharoo voorafgaand aan een Europese tournee, vertelt een Keniaan me dat de live muziekscene hier de beste in Afrika is. Voeg dit toe aan de lancering van kunstcollectieven zoals Brush Tu and the Nest, plus een ontluikende lokale filmindustrie, en je kunt niet anders dan voelen dat Kenia - en in het bijzonder Nairobi - klaar is om te profiteren van de vele veelzijdige talenten.

BT Jenni Reid reisde met Air France, dat via Parijs naar Nairobi vliegt.

INTERVIEW

'DE REIZIGER BESLIST ZELF' 26

NOVEMBER 2019

businesstraveller.nl

INTERVIEW

Diederik Banken (48) houdt zich dagelijks bezig met de zakenreiziger, als Vice President Benelux van een van de grootste zakelijke reisbedrijven ter wereld. Een wereld die iedere dag weer verandert. Met nieuwe uitdagingen, wensen, eisen en technologische innovaties. Een gesprek.

TEKST TIJN KRAMER 27

WAT ZIJN ANNO 2019 GROTE UITDAGINGEN?

‘Er liggen genoeg uitdagingen. De eerste belangrijke is het veranderde verwachtingspatroon van de zakenreiziger. Er is een duidelijke tendens naar meer personalisatie, meer gebruiksgemak en op hem of haar gerichte service. Het is niet meer dat er volgens een vaste standaard kan worden gewerkt, de mening van de zakenreiziger zelf telt steeds meer mee. Daarnaast blijft ‘duty of care’ een uitdaging. En dat is tegenwoordig breder dan ooit. Het gaat niet meer alleen om potentieel gevaar op de bestemmingen, maar ook steeds meer om gezondheid. Denk daarbij aan rapporten over de luchtkwaliteit op bepaalde plekken. Wat je dan kunt doen? Je kunt de zakenreiziger er dan opmerkzaam van maken, dat hij veel op die bestemming met slechte luchtkwaliteit is, en allicht de reis een keertje kan overdragen aan een collega, of niet gaan. Want gezondheid begint echt een driver te worden. Dat gaat ook niet meer weg, businesstraveller.nl

welzijn - en ook wellness - zijn steeds belangrijker. Je ziet het bijvoorbeeld ook aan de wens voor een gym in het hotel. En tot slot blijven er de uitdagingen rond luchtvaarttaksen en NDC (New Distribution Capability, de distributiekanalen voor reisverkopers).’

WAT WIL DE ZAKENREIZIGER EIGENLIJK?

‘Een volledig op maat gemaakt aanbod, dat voldoet aan zijn of haar voorkeuren. Dat is echt snel gegaan, een paar jaar geleden kon je nog veel meer in vaste vormen denken, had je een bepaald type reiziger voor een bepaald type reis. Nu is alles uniek, je ziet het bij gewenste accommodatie, het soort hotel of gewoon ook Airbnb inmiddels. De zakenreiziger heeft een heel ander DNA dan vroeger: geen negen tot vijf, niet altijd op kantoor maar wereldwijd werken. Je ziet dat iemand gewoon om vier uur even gaat sporten om zeven uur nog door te werken.’

→

NOVEMBER 2019

INTERVIEW

→

PAST HET VERLENGEN VAN EEN ZAKENREIS VOOR PRIVÉDOELEINDEN, HET ZOGEHETEN BLEISURE, DAAR OOK BIJ?

‘Jazeker, dat zie je zeer frequent.

Maar het is wel een klein beetje een hoofdpijndossier, want ook dan heb je als werkgever te maken met duty of care. Je moet echt heel goed afspreken waar de zakenreis eindigt en waar de privé-trip begint. Want dan gaat de verantwoordelijkheid van de werkgever naar de reiziger. Vaak staat het wel in het reisbeleid maar dat is lang niet bij iedereen bekend, dus je moet ook aan de reiziger heel goed duidelijk maken waar deze grens ligt.’

HOE HOUDEN JULLIE WERELDWIJD OVERZICHT AANGAANDE HET WELZIJN VAN DE REIZIGER? 28

‘BCD Travel heeft al jaren een vrij uitgebreid aantal aan security offices, in alle tijdszones van de wereld. Die hebben een wijd scala aan informatiebronnen, zowel van overheden als eigen onafhankelijke bronnen. Zo zijn we 24/7 in staat

DIEDERIK BANKEN PASPOORT LEEFTIJD: 48 jaar FUNCTIE: Vice President Benelux OPLEIDING: HEAO Commerciële Economie te Eindhoven HOBBY’S: Hardlopen en klassieke autorally’s rijden, zoals de Tulpenrally maar ook gewoon binnen Nederland. Nee, een eigen klassieke auto heb ik niet. Mijn favoriet om in te rijden? Een Porsche natuurlijk.

FAVORIETE REISBESTEMMING? Dat is een moeilijke. Maar wij zijn in ieder geval groot fan van reizen in de VS en dan niet zozeer de steden aan de kusten maar de gebieden er tussenin. Utah, Arizona, de Nationale Parken… prachtig.

NOVEMBER 2019

onze reizigers goed te informeren.

Als we een bestemming een bepaalde risicocode geven dan krijgen onze reizigers volautomatisch een bericht.

Het hangt er natuurlijk helemaal van af met welk scenario je mee te maken krijgt, Is er een treinongeluk en niemand is gewond, dan is het een lage risicofactor bijvoorbeeld.

Maar met stakingen en protesten wordt het alweer anders. We delen die informatie zo snel mogelijk met onze reizigers via onze app Tripsource.

In die app staat ook een ‘I am safe’-button opdat reizigers meteen kunnen laten weten dat ze veilig zijn bij calamiteiten.’

ADVISEREN JULLIE DAN, GELIJK HET MINISTERIE VAN BUITENLANDSE ZAKEN MET HET REISADVIES, BIJVOORBEELD NIET NAAR EEN BESTEMMING TE GAAN?

‘Nee, dat doen we niet. We informeren uiteraard wel, maar de reiziger beslist zelf. Zeker in de oliesector zie je toch veel landen die een negatief reisadvies hebben, maar waar toch veel verkeer heengaat.

Anderzijds zijn we natuurlijk wel in staat, waar dan ook ter wereld, klanten te helpen met repatriëring als dat nodig is.’

IS ER SPRAKE VAN EEN CONSOLIDATIESLAG BINNEN DE WERELD DER TMC’S, IK ZIE VEEL OVERNAMES…

‘Dat is zeker gaande. Je ziet dat er veel zakelijke reisbedrijven worden overgenomen die groot zijn in een enkel land, maar niet mondiaal. Die interesse is wel te verklaren. Er moet tegenwoordig zoveel geïnvesteerd worden in technologie en innovatie dat je dat als kleiner algemeen reisbedrijf bijna niet meer kan ophoesten. Wij hebben onder meer Adelman Travel in de VS en Hitachi Travel in Japan overgenomen. Want zonder mondiale scope is het bijna niet te doen.’

ZIJN ER DAN GEEN ‘DISRUPTORS’ MEER, KOM JE NIET MEER TUSSEN DE GROTE JONGENS?

‘Oh, er zijn zeker nieuwe partijen.

Om te beginnen heb je bedrijven die in bepaalde niches sterk zijn. Maar zeker op technologisch gebied zie je veel nieuwe innovatieve bedrijven, met wie wij soms ook gewoon samenwerken. Een goed voorbeeld is SolutionSource, een soort marktplaats van diensten en services voor de zakenreiziger. Een voorbeeld is een partij die gespecialiseerd is in het reizen voor ‘guest travellers’, zoals sollicitanten en contractors. Dat is bij veel bedrijven lastig te implementeren in het reisbeleid, maar zij hebben daar een mooi programma voor ontwikkeld.’

EN NIEUWE ‘REISBEDRIJVEN’ ZOALS UBER EN AIRBNB?

‘Zeker, deze twee bedrijven zijn uitstekende geslaagde voorbeelden.

Dit zijn echt startups die hun meerwaarde hebben bewezen. Ze leveren toegevoegde waarde. Maar zo werken wij ook samen met Booking.com, dat hebben we geïntegreerd in Tripsource. Onze klanten willen dat graag. Er blijft altijd behoefte aan advies voor de gehele reis en businesstraveller.nl

INTERVIEW

de noodzaak om alles op een plek samen gedocumenteerd te hebben.

Want anders zie je in veel gevallen door de bomen het bos niet meer.’

ZIE JE OOK DAT ZAKENREIZIGERS STEEDS MEER ZELF ONLINE BOEKEN EN JULLIE BUITENSLUITEN?

‘Dat zie je ook, zeker bij de wat kleinere bedrijven. Dat is al een tijdje gaande. Daar maken we ons niet echt zorgen over. Maar het is een tak van sport die je niet moet onderschatten als bedrijf. Je ziet het nu ook weer in de leisure-hoek, waar het enorme Thomas Cook failliet is gegaan, net zoals veel airlines omvallen de laatste tijd. Dan wil je er niet zelf voor komen te staan in het buitenland.’

WAT ZIJN DE AMBITIES VAN BCD, NATIONAAL EN MONDIAAL?

‘Die zijn eigenlijk grotendeels identiek: verder uitgroeien tot digital services bedrijf. Dat is iets anders dan een travel management company.

We zullen te allen tijde wereldwijd globaal op een lokale manier aanwezig zijn. Maar dan wel zoveel mogelijk businesstraveller.nl

'Je moet echt heel goed afspreken waar de zakenreis eindigt en waar de privé-trip begint'

geautomatiseerd. Voor een boeking is het niet nodig om iemand te spreken. We bieden klanten de tools, met bijvoorbeeld ons engagementplatform Connect, om zoveel mogelijk zelf te doen, tot en met declaraties aan toe.

Maar, uiteraard houden we daarbij ‘boots on the ground’ want het kan voor mensen prettig zijn iemand te kunnen spreken.’

TOT SLOT, HET HANGIJZER VAN HET JAAR: DUURZAAMHEID. WAT MERK JE DAARVAN? ‘Dat is ongelooflijk belangrijk geworden. Vliegschaamte, het Greta Thunberg-effect, het is veel meer geworden dan CO-2 compensatie.

Bedrijven houden er echt rekening mee.’

ER WORDT MINDER GEREISD, OF IS IEDEREEN AAN HET CO-2 COMPENSEREN?

29

gaan reizen. Wel wordt er anders gereisd: treinreizen zijn bij ons 25 procent gegroeid. Vroeger was de trein naar Berlijn echt geen optie maar die komt nu echt weer terug als optie. Twee jaar geleden was dat echt onmogelijk. Ook wordt er gekeken naar de duurzaamheid van hotels. Er wordt dus gewoon serieus naar gekeken en naar gehandeld.

En overigens niet zozeer via CO-2 compensatie, bedrijven hebben vaak hun eigen duurzaamheidsinitiatieven.

Maar het onderwerp gaat niet meer van tafel, dat is echt belangrijk.’

BCD INFO Het Nederlandse BCD Travel is een van de grootmachten in de zakelijke reiswereld. Ze zijn aanwezig in 109 landen met bijna 13.800 werknemers en een omzet van US$ 27,1 miljard in 2018. Ga voor meer informatie naar www.bcdtravel.nl.

‘Je merkt nog niet dat mensen minder NOVEMBER 2019

TOKYO

TOKYO HOTSPOT Tokyo is hot. Op dit moment is het derde grootste mondiale sportevenement, het WK Rugby, net voorbij. En volgend jaar komt de allergrootste: de Olympische Spelen.

We gaan op zoek naar de laatste hotspots.

NED SNOWMAN/ALAMY; NANAMI_O/ISTOCK

30

NOVEMBER 2019

businesstraveller.nl

TOKYO

TEKST ROB GOSS

E

r is altijd verandering in Tokyo. Er is altijd een nieuw 'it'-hotel, terwijl eten, drinken en modetrends in de hoofdstad met regelmaat worden geboren voordat ze het land doorkruisen. Maar zelfs volgens de Tokyo-normen is er meer vernieuwing, meer heruitvinding en veel meer constructie dan normaal. De Rugby World Cup - die eind september van start ging en tot 2 november liep, die plaatsvond in de hoofdstad en elf andere gaststeden in heel Japan - kan daarvoor een deel van de eer claimen. Zo ook de Olympische en Paralympische Spelen die komende zomer plaatsvinden. Hier is het overzicht van wat er nieuw is in de stad.

31

DE HOTEL SCĂˆNE

Als je recent niet in Tokyo bent geweest, zal je een aantal interessante nieuwe accommodaties vinden.

Het grootse oude Hotel Okura, dat in 1962 werd gelanceerd in het zakendistrict Toranomon en in de afgelopen jaren een onbedoeld heiligdom voor de jaren zestig was geworden, begon in 2015 gestaag met een verbouwing en is net heropend als Okura Tokyo (hotelokura.co.jp). Het heeft dezelfde mix van toprestaurants, luxe spa en hoogwaardige zakelijke services, maar qua design wijkt het af van de vorige versie.

De luchtige kamers van de nieuwe Heritage Wing met zeventien verdiepingen hebben een licht houten interieur en meubels als een mix van traditionele Japanse en Scandinavische ontwerpgevoeligheden.

Toch is er een duidelijke knipoog naar het verleden, waarbij de lobby van de →

businesstraveller.nl

LINKERPAGINA: De Engelstalige wereld kwam naar Tokyo voor het WK Rugby KLOK MEE: De naam van het tijdperk 'Reiwa', Hyatt Centric in Ginza; Hotel Koe; Muji Hotel

NOVEMBER 2019

TOKYO

TIJDEN VERANDEREN

33 22

→

NOVEMBER 2019

BOVEN: Tsukiji vismarkt ONDER: Keizer Naruhito neemt de troon over

AFLO CO LTD/ALAMY; APILARINOS/ISTOCK

nieuwe 41 verdiepingen tellende Prestige Wing een bijna exacte reproductie is van die in de originele Okura. De uber-modieuze telg is het nieuwe Hotel Koe (hotelkoe.com) in Shibuya, een ‘hotel-in-shop’ met een bakkerij-restaurantevenementenruimte op de eerste verdieping, een streetfashion-boetiek op het tweede niveau en vervolgens wordt het vanaf de derde verdieping een hotel met tien kamers. Met zijn glazen gevel en interieurs met details zoals beton en zichtbaar leidingwerk, is de sfeer chic industrieel. Ginza, het chique winkel- en uitgaanscentrum dat op comfortabele loopafstand ligt van een aantal luxehotels die populair zijn bij zakenreizigers zoals het Conrad in Shinbashi en het schiereiland in Yurakucho - heeft ook een paar nieuwe opties.

In april opende winkelketen Muji het Muji Hotel Ginza (hotel.muji.com), dat het bovenste deel van het vlaggenschipgebouw met tien verdiepingen beslaat en een natuurlijk, minimaal interieur heeft dat overeenkomt met de goederen op de verdiepingen hieronder. In de buurt is vorig jaar de eerste Hyatt Centric in Azië geopend.

Toen keizer Akihito op 30 april op 85-jarige leeftijd aftrad, na 30 jaar op de Chrysanthemumtroon, eindigde zo het Japanse Heisei-tijdperk. Het werd vervangen door het Reiwatijdperk ('mooie harmonie') toen de nieuwe keizer Naruhito op 1 mei de troon betrad.

De verandering bracht veel pracht, viering en terugblik, maar voor veel Japanners was het een triest afscheid van een keizer en keizerin die de keizerlijke familie menselijk en medelevend had gemaakt - geen beeld dat meer in de herinnering is dan het paar dat na de aardbeving en tsunami van maart 2011, knielend op de vloer zat om de overlevenden te troosten.

Toch herinnerde de tijdperkverandering iedereen ook aan een rariteit in de traditionele kalender van Japan: 2018 was Heisei 30 in het Japanse systeem (het 30e jaar van heerschappij van Heisei) en 2020 wordt Reiwa 2, maar 2019 is technisch twee jaar. 1 januari tot 30 april was Heisei 31, terwijl 1 mei tot 31 december Reiwa 1 is.

businesstraveller.nl

TOKYO

33

NIEUWE ATTRACTIES

Een kunstcollectief van 10.000 vierkante meter

businesstraveller.nl

gecreëerd door een multidisciplinair kunstcollectief dat de ruimte van 10.000 vierkante meter heeft gevuld met tientallen interactieve digitale installaties. Om maar één voorbeeld te geven, er is een universum van waterpartikels op een rots waar mensen zich verzamelen (hierboven afgebeeld); bezoekers kunnen de stroom van een virtuele psychedelische waterval aanraken of doorlopen en daarbij veranderen hoe het kunstwerk er voor anderen uitziet. Het is nooit twee keer hetzelfde. Tokyo heeft ook een nieuw winkelcomplex om te plunderen. Volgend in de voetsporen van de uitgestrekte Ginza Six, dat in 2017 werd geopend, opende Tokyo Midtown Hibiya (hibiya.tokyo-midtown. com) vorig jaar in de buurt van Ginza en het keizerlijk paleis. Naast twintig verdiepingen met kantoorruimte, beschikt het over een totale winkeloppervlakte van 190.000 vierkante meter met ongeveer 60 mode-, interieur- en andere winkels.

ETEN EN DRINKEN

BOVEN: TeamLab Borderless focust op digitale kunst

Tokyo Midtown Hibiya is ook een centrum van toprestaurants geworden - het soort plekken waar u gemakkelijk ¥ 20.000 of ¥ 30.000 (175-275 euro) kunt spenderen aan het diner zonder zelfs naar de wijn- en → NOVEMBER 2019

TEAMLAB, REPRESENTED BY PACE GALLERY

Laten we beginnen met een grote verhuizing. De legendarische Tsukiji-markt en zijn vroege ochtend tonijnveilingen zijn er niet meer. De groothandelsmarkt verhuisde in oktober vorig jaar naar teruggewonnen land in Toyosu, iets meer dan een kilometer verderop. Het was een langdurige beweging vanwege bodemverontreiniging op de nieuwe locatie, en de nieuwe markt - hoewel state-ofthe-art en open voor delen voor het publiek - biedt niet dezelfde toegang of charme als de oude. Gelukkig blijft het buitenste deel van de Tsukiji-markt, met ongeveer 100 kraampjes met verse producten, kookgerei en andere items, naast een goede selectie van kleine, door een familie gerunde sushirestaurants.

Kijkend naar de kunstscene van Tokyo, iets dat nieuw, permanent en niet te missen is, is het futuristische TeamLab Borderless (borderless.teamlab.art). Gepromoot als 's werelds eerste digitale kunstmuseum, en bijzonder indrukwekkend. (Reserveer vooraf ! De expositie Planets is ook zeer de moeite waard en ligt nabij). Borderless werd

34

TOKYO

VAN BOVEN: Tokyo Midtown Hibiya; Guzzle, een van SG Club’s twee bars; Sip’s Wagyu Mafia Fashioned cocktail 35

→

sake-lijsten te kijken. ChefEen nieuwe kok Seiji Yamamoto, een van cocktailbar op de de toonaangevende chefs van de culinaire wereld van Japan, radar is SG Club, verhuisde zijn drie-Michelin-ster dat op de dertiende Ryugin hier in augustus vorig plek staat van 'Asia’s jaar (nihonryori-ryugin.com/ en). Midtown heeft ook een 50 Best Bars' lijst filiaal van de hoog aangeschreven Sushi Namba en een buitenpost van Kyoto kaiseki-ryori ( Japanse haute cuisine) restaurant Nanzenji Hyotei. Voor een borrel is SG Club (sg-management.jp) in Shibuya een nieuwe bar op ieders radar - eigenlijk twee bars, de semi-casual Guzzle op de begane grond en de meer formele, speakeasy-achtige Sip in de kelder.

De SG in de naam verwijst naar oprichter en barman Shingo Gokan, die de bar in de zomer van 2018 opende.

Dit jaar werd hij dertiende op de 50 beste bars van Azië - de hoogstgeplaatste Tokyo-bar. Gokan pakte ook de Altos Bartenders award in dezelfde competitie. Je kunt dat begrijpen bij het drinken van inventieve brouwsels zoals de Flirtibird, een margarita-geïnspireerde affaire met yuzu, shiso en pruimenzout, en Wagyu Mafia Fashioned, die Woodford Reserve-bourbon combineert met Koberundvleesvet en honing. Lekker speels zeg maar. BT businesstraveller.nl

NOVEMBER 2019

TEKST SHARON EVERS

33 66

NOVEMBER 2019

businesstraveller.nl

TO BEER OR NOT TO BEER In Dublin vind je meer dan 700 pubs, op bijna iedere hoek van de straat is wel een Ierse pub gevestigd. Met de Temple Bar misschien wel als hoogtepunt. Er zijn weinig regels wat betreft must do’s, maar bierliefhebbers mogen een bezoekje hieraan beslist niet overslaan, net als Guiness Storehouse.

De brouwerij werd gesticht in 1759 door Arthur Guinness die toen niet vermoedde dat zijn bier zo wereldberoemd zou worden. De brouwerij zelf is niet toegankelijk voor het publiek, maar het zes verdiepingen tellende Guinness Storehouse wel. Dit museum net ten westen van Christ Church Cathedral biedt de liefhebbers van het donkere bier alles wat ze zich maar kunnen wensen. Je leert er alles over de historie en de ontwikkeling van het bier, hoe het gemaakt wordt, welke methoden vroeger werden toegepast en met welke middelen. Alle ontwerpen voor flesjes en blikjes staan er tentoongesteld en verder zie je een overzicht van advertenties voor Guinness door de jaren heen. Na een tocht door het museum ben je wel toe aan een glaasje Guinness. Dat kan in de ovale Gravity Bar op de bovenste verdieping met ramen rondom, zodat je met een Guinness in de hand een fantastisch uitzicht hebt over Dublin en enkele van de beroemde bezienswaardigheden. In de winkel is een enorm aanbod van artikelen die op een of andere manier het Guinness-gevoel uitdrukken. Kleding, posters, glazen, mokken en nog veel meer.

Pubs, pubs en pubs. Voor sommigen is dit al genoeg voor een zakenreis naar Dublin. Maar natuurlijk, er moet ook worden gewerkt. Maar wie zegt dat je het nuttige niet met het aangename mag combineren? Business Traveller neemt je mee…

FOTO: Anton Ivanov/Shutterstock.com

TEMPLE BAR

businesstraveller.nl

We blijven nog even in het kroegenleven van Dublin. Stel je namelijk eens voor: de beste pubs, galeries, restaurants en muziek, dicht op elkaar in een paar straten. Temple Bar is het centrum van Dublins culturele universum.

Straatmuzikanten en -artiesten, openluchtmarkten en exposities creëren een festivalsfeer. Je kunt een voorstelling gaan zien (in maar liefst drie theaters), door een galerie slenteren, een markt verkennen, naar een band luisteren of neerploffen in een café. Meeting House Square is het culturele hoofdkwartier van Temple Bar. Het wordt omringd door The National Photographic Archive, The Gallery of Photography (beide gratis entree) en het Irish Film Institute. Ook is het soms de locatie van filmvertoningen, markten en zelfs een wijngaard.

Tussen de pleinen ligt Filmbase, een walhalla voor filmfans, met een openbare galerie, heerlijk café, gratis → NOVEMBER 2019

37

DUBLIN

→

38

lezingen en filmvertoningen. Heb je trek? Goed nieuws: het aanbod is internationaal, van de Indonesische eettent The Chameleon tot de Franse bistro Les Frères Jacques. Voor traditioneel Ierse gerechten eet je boxty (aardappelpannenkoek) in het Gallagher’s Boxty House.

Voor pure verwennerij ga je naar het restaurant Tea Room in The Clarence Hotel, en misschien spot je de eigenaren Bono en The Edge. Als de zon ondergaat, wordt het volume opgedraaid. Temple Bar heeft de hoogste cafédichtheid in de stad Dublin, dus het vinden van een goede pint is hier geen probleem. Straatmuzikanten spelen vol overgave voor de feestvierders op kroegentocht. De ritmische klanken van Ierse traditionele muziek lokken je naar binnen om te komen drinken en dansen. In de bar Oliver St John Gogarty zijn iedere dag en avond optredens van Ierse traditionele muziek. In Fleet St vind je de bar en brouwerij The Porterhouse, een van de bolwerken uit de wereld van het ambachtelijke bier. The Porterhouse tapt alleen zijn eigen gebrouwen bier, en je kunt hier ook bijzonder flessenbier krijgen uit de hele wereld. Net als Temple Bar zelf is dit een culturele smeltkroes met als kern een Ierse smaak.

UNESCO LITERATUURSTAD

In Dublin krioelt het al eeuwen van dichters, toneelschrijvers, romanschrijvers, dromers en intrigants.

In de afgelopen jaren heeft dat vier Nobelprijswinnaars voor literatuur opgeleverd en dat is toch wel genoeg om de titel te verdienen als Unesco Literatuurstad. Maar Dublin zou Dublin niet zijn als de creatieve processen niet werd gecombineerd met een fijne dorstlesser. Maak daarom een literaire tour langs de musea en bibliotheken van Dublin die ook een paar pubs aandoet. Je kunt er zeker van zijn dat er heel wat sterke verhalen over de toog zijn gegaan, en de pubs van Dublin spelen vaak een rol in de literair werken. De kans is groot dat de barkruk waar je op zit of de snug (privézitje) waarin je je pint drinkt ook zijn gebruikt door een van onze literaire grootheden. Zo is er Brazen Head. Het gerucht gaat dat dit de stamkroeg was van Jonathan Swift, schrijver van Gulliver's Travels. Swift

BOVEN: Palace Bar - Ceri Breeze/ Shutterstock.com RECHTS ONDER: Temple Bar - Rolf G Wackenberg/ Shutterstock.com LINKS ONDER: Bono (U2) - Alexandros Michailidis/ Shutterstock.com

was ook deken van de nabijgelegen Christchurch Cathedral en hij hoefde dus niet ver naar huis te lopen na een paar biertjes. Er wordt ook gezegd dat Robin Hood hierbinnen is geweest en aangezien de pub al uit het jaar 1198 stamt, kan dat best waar zijn. Een andere pub waar je eens een kijkje moet nemen, is Davy Byrne's. Natuurlijk kon Joyce geen boek schrijven dat zich afspeelde in Dublin zonder dat er een pub in voorkwam. ‘He entered Davy Byrnes.

Moral Pub. He doesn't chat. Stands a drink now and then. But in a leap year one if four. Cashed a cheque for me once.’ ( Joyce, Ulysses, 1922). In Davy Byrne's genoot hoofdpersoon Leopold Bloom van een broodje gorgonzola en een glas rode wijn tijdens de lunch (je zult merken dat dit een traditie is geworden op Bloomsday).

Het pand kreeg in 1789 voor het eerst een vergunning als pub en het werd in 1889 gekocht door Davy Byrnes wiens naam nog steeds te zien is op de gevel. Joyce was een vaste klant en werd bevriend met Davy zelf. De pub Oliver St John Gogarty is vernoemd naar dichter en schrijver Oliver St John Gogarty, die op zijn beurt weer een inspiratiebron was voor het personage Buck Mulligan in Ulysses. Patrick Kavanagh dronk hier aan de zijde van zijn maat en komisch genie Flann O'Brien. De moeder van alle literaire kroegen in Dublin is de Palace Bar aan de Fleet Street. Als pre-Victoriaans lokaal heeft het een heel andere sfeer dan veel andere pubs in Dublin. Hier wordt al door schrijvers gedronken sinds 1843, waaronder Flann O'Brien, Brendan Behan en Paddy Kavanagh. Ook was dit het onofficiële hoofdkantoor van Robert M Smyllie (hoofdredacteur van de Irish Times), die hier in de jaren 1930 en 1940 literaire bijeenkomsten hield. Let op de koperen plaat aan de voet van de lantaarnpaal buiten, een eerbetoon aan de beroemdste literaire stamgasten.

U2

Bier en muziek, twee woorden die altijd goed samengaan. Ook in Dublin. Je zult niet stil kunnen blijven staan tijdens een daverende traditionele muzieksessie in een van Dublins kroegen.

Maar wist je dat U2 uit Dublin komt? We verlaten de pubs voor even en maken een pelgrimstocht door de stad en doen wat rock-'n-rollinspiratie op. 50 miljoen albums verkocht, een uniek NOVEMBER 2019

businesstraveller.nl

DS UE BO LU ILN

39

Bier en muziek, record van 22 Grammy's en enkele van de grootste tournees ooit: dit zijn maar twee woorden een paar van de vele wapenfeiten van U2. die altijd goed Ze hebben de hele wereld afgereisd om samengaan... overal in volgepakte stadions op te treden, maar hun hart ligt in Dublin. Hier werd U2 gevormd, en hun betrokkenheid met de stad ligt zo diep dat ze Dublin citeren als de inspiratie achter hun overweldigend succesvolle album, Songs of Innocence (genomineerd voor een Grammy Award als Beste rockalbum).

Om echt vat te krijgen op het verhaal van U2, moeten we teruggaan in de tijd. Ver terug, naar een klaslokaal in Mount Temple Comprehensive, negenendertig jaar geleden.

Ja, het begon allemaal op school met een 'bandleden gezocht'-poster, aangebracht op het prikbord van de school door een 14-jarige Larry Mullen. Drie van de zes die reageerden zouden toekomstige U2-leden zijn: Paul Hewson (Bono), David Evans (The Edge) en Adam Clayton. De vier kwamen samen voor een jamsessie in Mullen's ouderlijke huis op BOVEN: Oliver St 60 Rosemount Avenue (in de keuken, om precies te zijn) John Gogarty en de rest is, zoals dat heet, rock-'n-roll-geschiedenis.

Sean Wandzilak/ Van het eerste optreden tot Freeman of the City: Lang Shutterstock.com businesstraveller.nl

voor ze er hun eretitels mochten ontvangen was St. Stephen’s Green de plaats waar U2 voor het eerst optrad.

Vandaag de dag vinden we precies op de plek waar de band muziekgeschiedenis schreef een herdenkingsbord.

Overal in de stad zijn tal van bezienswaardigheden als deze en sommige mag je tijdens je rockreis gewoon niet overslaan. Zoals het monument op Merrion Square, waar Bono een Oscar Wilde-citaat in de stenen pilaar bij het standbeeld kraste: ‘Een mens is het minst zichzelf als hij uit eigen naam spreekt. Geef hem een masker en hij spreekt de waarheid.’ Of ga naar de Bonavox Hearing Aid Shop, vlakbij O’Connell Street, waar Paul Hewson de bijnaam Bono kreeg. De Ha'penny brug is gewoon een mooie brug over de Liffey, toch? Fout. Aan het begin van de jaren ‘80 poseerde U2 voor een aantal vroege en nu iconische beelden op deze legendarische attractie van Dublin. Als je memorabilia zoekt hoef je niet verder te kijken dan The Hard Rock Café waar je een Trabant vindt uit U2's Zoo tv-tijdperk, de zonnebril die Bono in de video voor Beautiful Day droeg en de handgeschreven songtekst van hun nummer Please. En niet te vergeten natuurlijk, het ongelooflijke optreden van U2 in het Little Museum of Dublin: het is heel klein, maar prachtig. Zo is het dus: je kunt U2 over de hele wereld volgen, maar er is maar één stad die ze thuis noemen. Is dat rock-'n-roll of niet?

NOVEMBER 2019

ADVERTORIAL

Dresden Elbland: waar zakendoen een genot is De toeristische regio Dresden Elbland biedt ontzettend veel voor de toerist, maar biedt ook ideale omstandigheden voor de zakenreiziger en voor bijvoorbeeld een congres.

De Saksische hoofdstad (580.000 inwoners) is een van de belangrijkste centra voor bedrijfsleven en wetenschap in Oost-Duitsland.

00 4440

Uitstekende conferentiefaciliteiten en een breed scala aan hotels vormen de basis voor Dresden als congreslocatie. Maar Dresden Elbland biedt meer: door de unieke diversiteit die de regio biedt, kan elke gast zijn zakenreis combineren met zijn of haar persoonlijke voorkeuren. Kunst en cultuur op wereldniveau, de hoogste culinaire hoogstandjes in de sterrenrestaurants of langs de Saksische wijnroute tussen Pirna en Meißen. Fijnproevers en actieve reizigers, alleenstaanden of gezinnen, jong en oud, vinden in Dresden Elbland unieke ervaringen.

Het nieuwe kasteel van Dresden en meer Zelfs degenen die denken dat ze Dresden kennen, zullen iets nieuws ontdekken. Het in de Tweede Wereldoorlog zwaar verwoeste Residenzschloss Dresden biedt met de opening van de paradezalen (op 28 september 2019, red.) een museum als het Louvre of de Hermitage - vooral met de aangrenzende Gemäldegalerie Alte Meister die in december met een compleet nieuwe presentatie opent. Talloze andere bezienswaardigheden zullen worden toegevoegd tot de zomer van 2020, zoals de technisch geavanceerde multimediatentoonstellingen Zwinger Xperience en Festungs NOVEMBER 2019

Xperience, die virtuele tijdreizen koppelen aan echte ervaringen.

Elbland De evenementenkalender in Elbland is volgepakt. Naast talloze concerten en theatervoorstellingen, trekken talrijke festivals en openluchtevenementen de bezoekers naar het stadsgroen of het romantische Elbland tijdens het warme seizoen.

Nieuwe hotels In 2019 beschikte Dresden over 23.600 hotelbedden in alle categorieën. Daarnaast zijn er 8.500 hotelbedden in Elbland.

Dresden wordt beschouwd als een Duitse stad met de beste prijskwaliteitverhouding. Hoewel Dresden de zesde plaats inneemt in het aantal overnachtingen in Duitse steden, is overtoerisme momenteel geen probleem.

Daarom zijn de komende twee jaar meerdere hotelopeningen gepland, vooral wat betreft budget hotels.

Ook worden er meerdere hotels geopend met moderne concepten, waaronder het Arcotel HafenCity Dresden (183 kamers), het Moxy Hotel Dresden (162 kamers) en het Meininger Hotel Dresden dat met 704 bedden het grootste hotel van Dresden wordt. Naast de opening van twee hotels van Prizeotel staat ook de opening van Hampton Court by Hilton op de planning.

©Frank Exß.

VAN BOVEN NAAR BENEDEN: Uitzicht op de oude binnenstad; De parade-appartementen.

Een virtuele reconstructie van de slaapkamer uit 1719; Kasteel Wackerbarth Bacchus.

©Jürgen Lösel.

BEREIKBAARHEID

Dresden en Elbland zijn gemakkelijk bereikbaar via een rechtstreekse vlucht van Schiphol naar Dresden International Airport met KLM.

CONTACT

Dresden Marketing GmbH; Messering 7, 01067 Dresden, DUITSLAND T +49 351 50173-0; info@ marketing.dresden.de; www.dresden.de/tourismus; www.dresden-elbland.de Congresbureau van Dresden: www.dresden-convention.com

©Christoph Münch.

businesstraveller.nl

AIRLINE SURVEY 2020 PA R T 1

Uw essentiële gids voor Economy en Premium Economy stoelen

INTR ODU C TIE

45

AER LINGUS

46

AER OF LOT 46 AIR C ANADA

46

AIR F R ANCE

47

AMER IC AN AIR LINE S 47 BR ITISH AIR WAYS

47

C ATHAY PA CIF IC

48

DELTA AIR LINE S

48

E A SYJE T

49

EMIR ATE S

50

E TIHAD AIR WAYS 50 50

F INNAIR

F LYBE 50 KLM

51

KOR E AN AIR

51

LUF THANS A

52

QATAR AIR WAYS

52

SING AP OR E AIR LINE S

52

UNITED 53 VANAF S CHIPHOL 54

N OO VK ET MO B E R 2 0 1 9

7 41

AIRLINE-ONDERZOEK 2020

TOESTEL TYPE & KLASSE

OPSTELLING

BEENRUIMTE

BREEDTE STOEL

RECLINE

STOEL TYPE

SCHERMGROOTTE

AUDIO-VIDEO ON-DEMAND

OPLAADPUNT

WIFI

Airline ECONOMY A330-200 2-4-2 32” 18” 29° ST 6.4”

B777-300ER 3-4-3 31” 17” 29° ST 9”

D

e jaarlijkse Business Traveller Airline Survey geeft u alle informatie die u nodig hebt om de beste luchtvaartmaatschappij, klasse en stoel te kiezen voor uw reis en budget. In deze uitgave geven we een overzicht van de klassen Economy en Premium Economy.

DISCLAIMER

42

De enquête is gehouden door de collega’s in het Verenigd Koninkrijk. De kracht van deze enquête is dat we de statistieken van de luchtvaartmaatschappijen ontvangen en die statistieken kloppen.

De zwakte is dat deze statistieken, hoewel nauwkeurig, inconsistent zijn in vergelijking met luchtvaartmaatschappijen.

U zult hieronder zien hoe. (We hebben het onderzoek aangevuld met informatie van enkele maatschappijen op Schiphol, hiervoor hebben we seatguru gebruikt als informatiebron).

TYPE VLIEGTUIG EN KLASSE

We hebben de enquête per vliegtuigtype geordend, zodat u producten over de hele vloot kunt vergelijken in Economy en Premium Economy.

het algemeen aan hoeveel beenruimte u krijgt. Dit is vooral belangrijk in Economy en Premium Economy, waar een extra inch op een langeafstandsvlucht een aanzienlijk verschil maakt.

ZITBREEDTE

Hierover bestaat geen consistentie.

Luchtvaartmaatschappijen verkrijgen de zitbreedte door het kussen van de zitkuip te meten, of door de afstand tussen de armleuningen, of van de buitenkant van de ene armsteun naar de buitenkant van de andere.

STOEL 'RECLINE'

Recline is ook inconsistent in metingen tussen luchtvaartmaatschappijen. Het kan worden gemeten vanuit een horizontale, 90 graden of startpositie en wordt aangegeven in graden of inches.

S T O E LT Y P E

We hebben drie hoofdtypen in Economy en Premium Economy geïdentificeerd: standaard (ST), cradle-style (CS) en fixed shell (FS).

RUGLEUNINGSCHERM EN -GROOTTE

STOELOPSTELLING De manier waarop stoelen in het vliegtuig worden geplaatst. De configuratie is belangrijk, omdat luchtvaartmaatschappijen meer zitplaatsen in hun toestellen met twee gangpaden persen door ze 3-4-3 te configureren in tegenstelling tot 3-3-3, waardoor minder ruimte wordt geboden.

De meeste luchtvaartmaatschappijen hebben in elke cabine persoonlijke rugleuningschermen geïnstalleerd voor entertainment tijdens de vlucht, maar sommige hebben nog steeds overheadschermen of tablets. De enquête geeft schermafmetingen waar deze door de luchtvaartmaatschappij zijn verstrekt.

STOEL PITCH/BEENRUIMTE

AUDIO-VIDEO OP AANVRAAG AVOD in-flight entertainment (IFE) de mogelijkheid om films, muziek en tv-programma's te stoppen, starten, terugspoelen en pauzeren - is een musthave in alle cabineklassen. Het heeft grotendeels het ouderwetse systeem van

Pitch is de afstand tussen de stoelen (met andere woorden beenruimte). Het wordt gemeten vanaf een vast punt op één stoel tot hetzelfde punt op de stoel vooraan. De meting verschilt tussen luchtvaartmaatschappijen, maar geeft over NOVEMBER 2019

WELKE AIRLINE IS DE BESTE? Dat moet u beslissen, maar we zijn er om u te helpen. Als u meer inzicht wilt in de ervaring aan boord (van de service tot het eten, het entertainment en de voorzieningenpakketten), vindt u vluchtrecensies van onze redactie, gemaakt door redactielieden van het wereldwijd team van Business Traveller, gepubliceerd in veertien verschillende regio’s van de wereld, van India tot het Midden-Oosten, van Rusland tot startpunt UK. WAAROM GEEN RAPPORTCIJFER? Business Traveller vliegt elk jaar met tientallen verschillende vliegtuigen en luchtvaartmaatschappijen, in verschillende cabineklassen en op verschillende routes - dus waarom konden we niet een cijfer van tien hebben toegekend? Er zijn een aantal redenen, maar het belangrijkste is dat de resultaten zo subjectief zouden zijn geweest dat ze nutteloos zouden zijn.

Het heeft mede met uw eigen fysiek en gestel te maken hoeveel beenruimte u uiteindelijk heeft, hoeveel comfort en hoe u de reis beoordeelt. Om deze reden hebben we u eenvoudig de cijfers gepresenteerd waarmee u uw eigen beslissing kunt nemen.

het afspelen van een selectie films in een lus vervangen. Live-tv verschijnt ook bij sommige luchtvaartmaatschappijen.

STROOMBRON Veel vliegtuigen bieden stroom op de stoel, of het nu via EU, UK, US/Japan (JP), ZuidAfrikaanse (SA), USB of universele (UNI) -aansluitingen is. businesstraveller.com

AIRLINE-ONDERZOEK 2020

Passen en meten ZITBREEDTE

ZI T P L A AT S

De breedte van de stoel wordt gemeten wanneer de stoel volledig rechtop staat en wordt meestal genomen als de ruimte tussen de armleuningen - dus van de binnenkant van de ene armsteun naar de binnenkant van de andere. Het kan ook de breedte van het zitkussen zijn of zelfs de afstand tussen de buitenkant van de armleuningen.

De afstand tussen de stoelen, algemeen beschouwd als beenruimte.

INCH VS CENTIMETER

E NT E R TAI N M E NT

De meeste airlines kiezen voor een beschrijving in inch, niet centimeters en veel reizigers zijn hier ook aan gewend.

Wij hebben dit overgnomen. Maar voor de duidelijkheid aangezien 1 inch 2,54 centimeter is: in Economy is beenruimte meestal tussen 30 en 32 inch (76,2-81,28 centimeter), zitbreedte tussen 17 of 18 inch (43,18-45,72 centimeter). De meeste premiumstoelen zijn 18 tot 21 inch breed (45,72-53,34 centimeter) en een beenruimte van 37 tot 41 inch (93,98-104,14 centimeter).

Naarmate IFE-systemen geavanceerder worden en worden opgewaardeerd van eenvoudig meerkanaals aanbod naar interactieve systemen die audiovideo ondemand (AVOD) mogelijk maken, profiteren e Economy-passagiers van dezelfde keuzemogelijkheden als in het bedrijfsleven of in de eerste klasse, dankzij de installatie die overal is ingebouwd.

2

CRADLE-STIJL (CS)

3

1

STANDAARD STOEL (ST)

ACHTEROVER (RECLINE) Recline is vooral belangrijk als u op een goede nachtrust hoopt. In Premium Economy hebben sommige airlines stoelen met een vaste ‘shell’ (FS) geïntroduceerd die achterover leunen in een harde plastic rand, in plaats van de ruimte van de persoon achter je.

1 Van horizontaal naar het meest

achterover leunen.

2 Van 90 graden tot de uiterste stand

(gegeven in graden of inches).

3 Van rechtop, startpositie tot de

meest achterover leunen.

businesstraveller.com

NOVEMBER 2019

43

AIRLINE-ONDERZOEK 2020

Welkom aan boord We hebben ons huiswerk gedaan over Economy en Premium Economy, opdat u dat niet hoeft...

W

elkom bij de 2020-editie van de Airline Survey van Business Traveller, die we in twee delen publiceren - Economy en Premium Economy in dit nummer, en Business en First Class in het volgende nummer. De enquête geeft de statistieken voor de luchtvaartmaatschappijen waarmee u waarschijnlijk vliegt. U kunt zien welke luchtvaartmaatschappijen het beste comfort bieden op het gebied van configuratie, stoelafstand, breedte en rugleuning, entertainment tijdens de vlucht en wifi. De survey is gemaakt door de collega’s in het Verenigd Koninkrijk en zijn aangevuld met informatie met bekende airlines die niet zijn meegegaan in het onderzoek, maar wel vanaf Schiphol vertrekken.

ECONOMY

In de economie zet de trend om meer passagiers samen te persen zich voort - ANA zal binnenkort meer van zijn B777-300ER-vliegtuigen omzetten naar een configuratie met tien stoelen naast elkaar, zoals British Airways, Cathay Pacific en United al in enkele van hun B777's hebben overgenomen. Hoeveel beenruimte krijg je tegenwoordig eigenlijk? Meestal tussen 30 en 32 inch, volgens ons onderzoek bij 30 toonaangevende luchtvaartmaatschappijen. Hoewel vliegen op BA's A320's, easyJet’s A321s of Iberia’s A319's en A320's in sommige gevallen 28 inch beenruimte kan opleveren.

Zitbreedte is meestal 17 of 18 inch. Verschillende luchtvaartmaatschappijen wenden zich ook tot 'slanke' stoelen met minder bekleding om op gewicht en ruimte te besparen zonder op beenruimte te besparen, zoals ook KLM. Over de hele linie worden nieuwe manieren gevonden om kosten te besparen - bijvoorbeeld door IFE-schermen te vervangen door streamingdiensten, zoals United en American Airlines hebben op sommige van hun korte-afstandsvliegtuigen. Etihad heeft ook streaming op zijn A320's en A321's, maar het is toegankelijk via eigen apparaten van passagiers die aan de achterkant van elke stoel zijn geklemd. Toch is er niet allemaal slecht nieuws. Innovaties worden ook beloofd in de Economy. Delta Air Lines, Qatar Airways en Etihad Airways hebben allemaal verbeteringen aangekondigd in hun maaltijdservices, waarbij grotere porties, meer variatie en betere kwaliteit worden businesstraveller.com

beloofd. Ondertussen komt de nieuwe Economy-stoel van Qatar in 2021 aan haar A320neo's toegevoegd. Terwijl de nieuwe stoel achterover leunt, wordt voorkomen dat de passagier achter hem wordt gestoord door zich in een vaste schaal te ontvouwen.

PREMIUM ECONOMY

BOVEN: Tien stoelen brede economy class op Cathay Pacific’s B777-300ER

In de populaire Premium Economy, bieden alle onderzochte stoelen u een breedte van 18 tot 21 inch en een beenruimte van 37 tot 41 inch (Economy Comfort van KLM heeft minder met een pitch van 35 inch en een breedte van 17-18 inch). Premium economy heeft een lange weg afgelegd sinds het werd gelanceerd door Eva Air en Virgin Atlantic in 1992 (wie eerst kwam, wordt fel betwist). Het bleek een winnende formule te zijn, en hoewel sommigen jaren nodig hadden om rond te komen, bieden nu weinig luchtvaartmaatschappijen de klasse niet aan. De Gulf carriers zijn de uitzondering, maar Emirates zal het naar verwachting ergens volgend jaar lanceren. De luchtvaartenquête van dit jaar bevat negentien Premium Economy-statistieken, vergeleken met negen in onze 2012-editie. Premium Economy is goed voor slechts ongeveer 4 procent van de stoelen in de lucht, volgens een recente studie, maar dat kunnen winstgevende zijn. De Lufthansa Group heeft onlangs onthuld dat zijn omzet per m² in Premium Economy 6 procent hoger was dan in de Business en 33 procent hoger dan in de Economy. Het kan een lastige balans zijn; luchtvaartmaatschappijen willen hun top- of onderkantmarkt niet kannibaliseren met een product dat te luxe of te basic is. De meeste bieden met voorrang instappen, een kleinere cabine, meer beenruimte en verbeterde diners. Sommige stoelen leunen achterover in een vaste schaal om de achterliggende passagier niet te storen, zoals die van China Airlines, Japan Airlines en Air France. Het lijkt erop dat Lufthansa deze functie mogelijk toevoegt aan de aanstaande 'verbeterde' premium economy-stoel waar het onlangs een voorproefje van heeft vrijgegeven, die het binnenkort gaat uitrollen op zijn nieuwe B777-9-vloot. Andere komende lanceringen omvatten Brussels Airlines, Delta en Swiss. Finnair zal de klasse over zijn gehele langeafstandsvloot tegen 2021 uitrollen, en United is bezig met de uitrol ervan over al zijn langeafstandsvliegtuigen.

NOVEMBER 2019

45

AIRLINE-ONDERZOEK 2020

TOESTEL TYPE & KLASSE

OPSTELLING

BEENRUIMTE

BREEDTE STOEL

RECLINE

STOEL TYPE

SCHERMGROOTTE

AUDIO-VIDEO OPLAADON-DEMAND PUNT

WIFI

Aer Lingus ECONOMY A320/A321 A321 A321LR A330 B757-200

3-3 30”-32” 17.17”-17.83” 4.5’’ ST — 3-3 30”-32” 17.17”-17.83” 4.5’’ ST — 3-3 30”-31” 17.2”-18.3” 4’’ ST 9’’ 2-4-2 31” 15.79”-17.37”† 5’’ ST 9’’ 3-3 31” 17.91’’ 3.2’’ ST 9’’

PREMIUM ECONOMY A320/1 AERSPACE

2-2 32’’ 17.17”-17.83” —

4.5’’ ST

—

ECONOMY A320 3-3 30”-31” 18.2”-19.5” 6”-6.6” ST

* USB + SOCKET* A321 3-3 29”-30.1” 19.5” 4”-6” ST

* USB + SOCKET* A330 2-4-2 31”-32” 19.2”-20” 6”-6.9” ST 8.6”

USB B737-800 3-3 30.3” 18.3” 4.35” ST

USB + SOCKET B777-300ER 3-4-3 31”-34” 16” 6.5” ST 8.9”

USB SUKHOI SUPERJET 100 3-2 30” 18” 6.5” ST

PREMIUM ECONOMY B777-300ER 2-4-2 38” 18.5” 135° RECLINER 8.9”

USB + SOCKET

Air Canada

* SELECTED AIRCRAFT † DEPENDING ON POSITION

4 76

DATA FROM 2019 SURVEY

Aeroflot

ECONOMY A319 3-3 32” 18” 5” ST 9”

A320 3-3 32” 18” 5” ST 9”

A321 3-3 31” 18” 4” ST 9”

A330-300 (CONFIG 1) 2-4-2 31” 18” 4” ST 9”

* A330-300 (CONFIG 2) 2-4-2 32” 18” 4” ST 9”

B737-MAX-8 3-3 30” 18” 3” ST 10”

*

B767-300ER 2-3-2 32” 18” 5” ST 9” B777-200LR 3-4-3 31” 17” 6” ST 9”

B777-300ER (CONFIG 1) 3-4-3 31” 17” 6” ST 9”

B777-300ER (CONFIG 2) 3-4-3 31” 17” 6” ST 9”

B787-8 3-3-3 31” 17” 5” ST 9”

B787-9 3-3-3 30” 17” 5” ST 9”

* EMBRAER 190 2-2 31” 18” 6” ST 9”

PREMIUM ECONOMY A330-300 (CONFIG 1) 2-3-2 38” 18” 7” ST 9”

* A330-300 (CONFIG 2) 2-2-2 60” 24” — AF 15”

B777-200LR 2-4-2 37” 20” 8” ST 11”

* B777-300ER (CONFIG 1) 2-4-2 37” 20” 8” ST 11”

B777-300ER (CONFIG 2) 2-4-2 38” 20” 8” ST 11”

B787-8 2-3-2 38” 19” 7” ST 11”

B787-9 2-3-2 38” 19” 7” ST 11”

*

NOVEMBER 2019

businesstraveller.com

AIRLINE-ONDERZOEK 2020

TOESTEL TYPE & KLASSE

OPSTELLING

BEENRUIMTE

BREEDTE STOEL

RECLINE

STOEL TYPE

SCHERMGROOTTE

AUDIO-VIDEO OPLAADON-DEMAND PUNT

WIFI

Air France ECONOMY A318 / A319 3-3 32” 18” 19.5” ST

A320 / A321 3-3 32” 18” 19.5” ST

A330-200 / A340-300 2-4-2 32” 18” 29° ST 6.4”

A380 (MAIN/UPPER DECK) 3-4-3/2-4-2 32” 17.5” 29° ST 8.4”

B777-200ER (CONFIG 1) 3-4-3 32” 17” 29° ST 6.4”

B777-200ER (CONFIG 2) 3-4-3 32” 17” 29° ST 9”

** B777-300ER (CONFIG 1) 3-4-3 32” 17” 29° ST 6.4”-9”

B777-300ER (CONFIG 2) 3-4-3 32”-34” 17” 29° ST 9”

B787-9 3-3-3 31” 17” 29° ST 16”

* *

PREMIUM ECONOMY A330-200 / A340-300 A380 (UPPER DECK) B777-200ER (CONFIG 1) B777-200ER (CONFIG 2) B777-300ER (CONFIG 1) B777-300ER (CONFIG 2) B787-9

2-3-2 2-3-2 2-4-2 2-4-2 2-4-2 2-4-2 2-3-2

38” 38” 38” 38” 38” 38” 40”

19” 19” 19” 19” 19” 19” 19”

33° FS 10.4” 33° FS 10.4” 33° FS 10.4” 33° FS 12.1” 33° FS 10.4”-12.1” 33° FS 12.1” 40° FS 16”

**

* *

American Airlines

47

A330-200 / A330-300 2-4-2 31”-32” 17.8” 4” ST

USB B777-200 3-4-3 31”-32” 18.1” 6” ST

USB B777-300ER 3-4-3 31”-32” 17.1” 6” ST

USB B757-200 3-3 32” 17.1”A 4” ST

B767-300 2-3-2 31” 17.8” 4” ST

B787-8 3-3-3 31” 18.1” 6” ST

USB B787-9 3-3-3 31” 17.2” 4” ST

USB

PREMIUM ECONOMY A330-200 2-3-2 38” 18.5” 6” ST

USB B777-200 2-4-2 38” 18.5” 6” ST

USB B777-300ER 2-4-2 38” 19” 6” ST

USB B787-8 2-3-2 38” 18.5” 6” ST

USB

British Airways A319 EX-BMI 3-3 29” 18.5” 3” ST

A319 3-3 29” 18” 2” ST

A320 EX-BMI 3-3 28”/29” 17.3” PRE-RECLINED ST A320 3-3 28”/29” 18” 1-2” ST A320 NEO 3-3 28”/29” 17.3” 1-2” ST A321 EX-BMI 3-3 29” 18” 2” ST

A321 3-3 29” 18” 2” ST

A321 NEO 3-3 29” 17.3” 2” ST

A350-1000 (NEW) 3-3-3 31” 17.1” 5” ST 10” A380 (MAIN/UPPER DECK) 3-4-3/2-4-2 31” 18” 5” ST 9” B747-400 MID J 3-4-3 31” 17.4” 5” ST 6.5”

businesstraveller.com

USB

USB EU+US+UK EU+US+UK

* * * * * * * * *

NOVEMBER 2019

* SELECTED AIRCRAFT * * POWER SOURCE NOT SPECIFIED — INFORMATION NOT AVAILABLE

DATA FROM 2019 SURVEY

ECONOMY

AIRLINE ONDERZOEK 2020

* SELECTED AIRCRAFT ** POWER SOURCE NOT SPECIFIED — INFORMATION NOT AVAILABLE

TOESTEL TYPE & KLASSE

OPSTELLING

BEENRUIMTE

BREEDTE STOEL

RECLINE

STOEL TYPE

SCHERMGROOTTE

AUDIO-VIDEO OPLAADON-DEMAND PUNT

B747-400 SUPER HIGH J 3-4-3 31” 17.4” 5” ST 9”

USB B777-200 (CONFIG 1) 3-3-3 31” 17.5” 5” ST 6.5”

B777-200 (CONFIG 2) 3-3-3 31” 18” 5” ST 9”

EU+US+UK B777-200 (CONFIG 3) GATWICK 3-4-3 31” 17.1” 5” ST 10”

EU+US+UK B777-300ER 3-3-3 31” 18” 5” ST 9”

EU+US+UK B787-8 3-3-3 31” 17.3” 5” ST 9”

EU+US+UK B787-9 3-3-3 32” 17.3” 5” ST 9”

EU+US+UK

PREMIUM ECONOMY A380 (UPPER DECK) 2-3-2 38” 18.5” 8” ST 10”

EU+US+UK B747-400 MID J (CONFIG 2) 2-4-2 38” 17.89” 8” ST 6.5”

EMPOWER 15V DC B747-400 MID J (REFRESH) 2-4-2 38” 18.5” 8” ST 11”

EU+US+UK B747-400 SUPER HIGH J 2-4-2 38” 18.5” 8” ST 11”

EU+US+UK A350-1000 (NEW) 2-4-2 38” 18.7” 8” ST 12”

EU+US+UK B777-200 (CONFIG 1) 2-4-2 38” 18.5” 8” ST 6.5”

** B777-200 (CONFIG 2) 2-4-2 38” 18.5” 8” ST 10”

EU+US+UK B777-200 (CONFIG 3) GATWICK 2-4-2 38” 18.7” 8” ST 12”

EU+US+UK B777-300ER 2-4-2 38” 18.5” 8” ST 10”

EU+US+UK B787-8 2-3-2 38” 18.5” 8” ST 10”

EU+US+UK B787-9 2-3-2 38” 18.5” 8” ST 10”

EU+US+UK

WIFI * * * * *

*

* * * * *

Cathay Pacific ECONOMY A330-300 (CONFIG 1) 2-4-2 32” 17.8”-18.1” 4”-6” ST 9”

UNI A330-300 (CONFIG 2) 2-4-2 32” 18.1” 6” ST 9”

UNI A350-900 3-3-3 32” 18” 6” ST 11”

UNI A350-1000 (NEW) 3-3-3 32” 18” 6” ST 11.1”

UNI B777-300 3-3-3 32” 17.5”-18.5” 4”-6” ST 9”

UNI B777-300ER (CONFIG 1&2) 3-3-3 32” 18.1”-18.5” 6” ST 9”

UNI B777-300ER (CONFIG 1&2) 3-4-3 32” 17.2” 6” ST 11.6”

UNI

48

PREMIUM ECOMONY A330-300 (CONFIG 2) A350-900 A350-1000 (NEW) B777-300ER (CONFIG 1&2)

2-3-2 2-4-2 2-4-2 2-4-2

39” 40” 40” 38”

19.3” 8” ST 10.6” 18.5” 9” ST 12.1” 18.5” 9” ST 12.1” 19.3” 8” ST 10.6”

UNI UNI UNI UNI

Delta Air Lines

* SELECTED AIRCRAFT HS = HIGH SPEED

ECONOMY A220 A319 A320 A321 A330-200 A330-300 A330-900 A350-900 B717 B737-700 B737-800 B737-900ER

NOVEMBER 2019

2-3 3-3 3-3 3-3 2-4-2 2-4-2 2-4-2 3-3-3 2-3 3-3 3-3 3-3

30”-32” 18.6” 4” ST 10.1” HD 30”-31” 18” 4” ST 9” HD 30”-31” 18” 4” ST 9” HD* 30”-31” 18” 4” ST 9” HD* 31”-33” 18” 4” ST 9” HD 31”-33” 18” 4” ST 9” HD 31”-33” 17.3-18” 4” ST 10.1” HD 31”-33.4” 18” 4” ST 11” HD 30”-31” 18.1” 4” ST

30”-34” 17.2” 4” ST 7” 31” 17.2” 4” ST 7”-9” HD 30”-31” 17.3” 4” ST 9” HD

*

UNI+USB UNI+USB UNI+USB UNI+USB UNI+USB UNI UNI+USB UNI+USB UNI USB UNI+USB UNI

HS HS HS HS*

HS HS

HS HS* HS

businesstraveller.com

AIRLINE-ONDERZOEK 2020 WATC H E S

TOESTEL TYPE & KLASSE

OPSTELLING

BEENRUIMTE

BREEDTE STOEL

RECLINE

STOEL TYPE

SCHERMGROOTTE

AUDIO-VIDEO OPLAADON-DEMAND PUNT

WIFI

B757-200 (CONFIG 1) 3-3 30”-32” 17.3” 4” ST 7”-9” HD

UNI+USB HS* B757-200 (CONFIG 2) 3-3 31”-33” 17.3” 4” ST 9” HD

UNI+USB HS B757-300 3-3 30”-31” 17.3” 4” ST 9” HD

UNI+USB HS B767-300ER 2-3-2 31” 18.1” 4” ST 7”-9” HD

UNI+USB

B767-400ER 2-3-2 31” 17.7” 4” ST 7”

UNI+USB

B767-400ER (POST-MOD) 2-3-2 31” 18.1” 4” ST 10.1”

UNI+USB

B777-200ER 3-3-3 31”-32” 18.1” 4” ST 9”

UNI+USB

B777-200ER (POST-MOD) 3-3-3 31”-32” 18.5” 4” ST 11 HD”

UNI +USB

B777-200LR 3-3-3 31”-32” 18.1” 4” ST 9”

UNI+USB

B777-200LR (POST-MOD) 3-3-3 31”-32” 18.5” 4” ST 11 HD”

UNI+USB

MD-88 3-2 30”-32” 17.54” 4” ST

MD-90 2-3 30”-32” 18.1” 4” ST

COMFORT+

UNI+USB HS A220 2-3 34” 18.6” 4” ST 10.1” HD A319 3-3 34” 18” 4” ST 9” HD

UNI+USB HS A320 3-3 34” 18” 2” ST 9” HD

UNI HS A321 3-3 34”-40” 18” 4” ST 9” HD

UNI HS A330-200 2-4-2 35” 18” 6” ST 9” HD

UNI

A330-300 2-4-2 35” 18” 6” ST 9” HD

UNI

A330-900 2-4-2 34” 18” 5” ST 10.1” HD

UNI+USB HS B717 2-3 34” 18.1” 4” ST

UNI

B737-700 3-3 34” 17.1” 4” ST 7”

USB HS B737-800 3-3 34” 17.2” 4” ST 7”-9” HD

UNI HS B737-900ER 3-3 34” 17.3” 4” ST 9” HD

UNI HS 49 B757-200 (CONFIG 1) 3-3 34”-40” 17.3” 4” ST 7”-9” HD

UNI HS* B757-200 (CONFIG 2) 3-3 34”-40” 17.3” 6” ST 9” HD

UNI HS B757-300 3-3 34” 17.3” 4” ST 9” HD

UNI HS B767-300 2-3-2 34”-35” 18.5” 4” ST 7”

USB B767-300ER 2-3-2 35” 18.1” 6” ST 7”-9” HD

UNI+USB B767-400ER 2-3-2 35” 17.7” 6” ST 7”

UNI B767-400ER (POST-MOD) 2-3-2 34” 18.1” 5” ST 10.1”

UNII+USB B777-200ER 3-3-3 35” 18.1” 6” ST 9”

UNI B777-200ER (POST-MOD) 3-3-3 34” 18.5” 5” ST 11 HD”

UNI & USB B777-200LR 3-3-3 35” 18.1” 6” ST 9”

UNI B777-200LR (POST-MOD) 3-3-3 34” 18.5” 5” ST 11” HD

UNI+USB MD-88 3-2 34” 17.54” 4” ST

UNI MD-90 2-3 34” 18.1” 4” ST

UNI

PREMIUM ECONOMY A350-900 B777-200ER (POST-MOD) B767-400ER (POST-MOD) A330-900ER

2-4-2 2-4-2 2-2-2 2-3-2

38” 38” 38” 38”

18.5” 19” 19” 18.5”

7” RECLINER 13.3” HD 7” RECLINER 13.3” HD 7” RECLINER 13” 7” RECLINER 13”

UNI+USB UNI UNI+USB UNI+USB

HS

EasyJet ECONOMY A319 (CONFIG 1) 3-3 29” 17.1” 4” ST

A319 (CONFIG 2) 3-3 29” 17.1” 0” ST

A320 (CONFIG 1) 3-3 29” 17.1” 0” ST

A320 (CONFIG 2 & 3) 3-3 29” 17.3” 0” ST

A321 3-3, 2-2 (ROW 28) 28” / 29” 17.3” 0” ST

b u s i n e s s t r a v e l l e r . nc ol m

N OO VK ET MO B E R 2 0 1 9

AIRLINE ONDERZOEK 2020 WATC H E S

TOESTEL TYPE & KLASSE

OPSTELLING

BEENRUIMTE

BREEDTE STOEL

RECLINE

STOEL TYPE

SCHERMGROOTTE

AUDIO-VIDEO OPLAADON-DEMAND PUNT

WIFI

Emirates ECONOMY A380-800 HD 3-4-3 / 2-4-2 32”-33” 18.5”-18.95” 6” ST 13.3”

A380-800 LD 3-4-3 32”-33” 18.5”-18.95” 6” ST 10.6”-13.3”

A380-800 ULR 3-4-3 32”-33” 18.5”-18.95” 6” ST 10.6”-12.1”

A380-388Q 3-4-3 32”-33” 18.5”-18.95” 6” ST 13.3”

B777-300ER HD 3-4-3 32”-33” 17” 6” ST 9”-13.3”

* B777-300ER LD 3-4-3 32”-33” 17” 6” ST 9”-13.3”

* B777-300ER ULR 3-4-3 32”-33” 17” 6” ST 9”-10.6”

* B777-300ER ULR WN / ULR WQ 3-4-3 32”-33” 17” 6” ST 13.3”

* B777-200LR ULR 77LJ 3-4-3 32” 17” 6” ST 10.6”

*

Etihad Airways

Finnair ECONOMY A319 3-3 31” 17.5”-19” 3” ST

A320 3-3 30”-31” 18” 3” ST

A321 3-3 30”-31” 18” 3” ST

A330-300 2-4-2 31”-32” 18” 6” ST 9”

EU+US A350-900 3-3-3 31” — — ST 11”

USB EMBRAER 170 / 190 2-2 31” 18” 3” ST

ECONOMY COMFORT A330-300 2-4-2 35”-37” 18” 6” ST 9”

EU+US A350-900 3-3-3 35” — — ST 11”

USB

* * *

Flybe ECONOMY Q400 2-2 30” 16.8” — ST

EMBRAER 175 2-2 30” 18.25” — ST

EMBRAER 195 2-2 30”-31” 18.25” — ST

* SELECTED AIRCRAFT

50

ECONOMY A320-200 (CONFIG 1) 3-3 32” 17.5” 5” ST 8.9”

US/EU/JAPAN A320-200 (CONFIG 2) 3-3 32” 18.1” 6” ST 9”

US/AUS/EU/UK A321-200 3-3 29-30” 18.3” 4” ST

USB A330-200 2-4-2 32” 18.1” 6” ST 10.6”

US/AUS/EU/UK A330-300 2-4-2 32” 18.1” 6” ST 10.6”

US/AUS/EU/UK A380 (MAIN DECK) 3-4-3 32” 19” 6” ST 11.1”

US/AUS/EU/UK B777-300ER (CONFIG 1) 3-4-3 32” 17.1” 6” ST 10.4”

US/EU/JP B777-300ER (CONFIG 2 & 3) 3-4-3 32” 17.1” 6” ST 10.6”

US/AUS/EU/UK B787-9 3-3-3 32” 17.2” 6” ST 11.1”

US/AUS/EU/UK B787-10 3-3-3 32” 17.7” 6” ST 11.6”

US/AUS/EU/UK

ON KO TV OE BMEBRE R2 02 1091 9

b ubs ui ns ei ns es st rs at rv ae vl leel rl .ecr o. nml

AIRLINE-ONDERZOEK 2020 WATC H E S

TOESTEL TYPE & KLASSE

OPSTELLING

BEENRUIMTE

BREEDTE STOEL

RECLINE

STOEL TYPE

SCHERMGROOTTE

AUDIO-VIDEO OPLAADON-DEMAND PUNT

WIFI

* SELECTED AIRCRAFT — INFORMATION NOT AVAILABLE

KLM ECONOMY A330-200 (CONFIG 1) 2-4-2 31” 17.5” 3.5” ST 9”

A330-200 (CONFIG 2) 2-4-2 31” 17.5” 3.5” ST 9”

A330-300 2-4-2 31” 17.5” 3.5” ST 9”

UNI B737-700 3-3 30” 17” 3.5” ST

B737-800 3-3 30” 17” 3.5” ST

B737-900 3-3 30” 17” 3.5” ST

B747-400 3-4-3 31” 17.5” 3.5” ST 9”

B747-400 COMBI 3-4-3 31” 17.5” 3.5” ST 9”

B777-200ER 3-4-3 31” 17” 3.5” ST 9”

UNI+USB B777-300ER (CONFIG 1) 3-4-3 31” 17.5” 3.5” ST 9”

USB B777-300ER (CONFIG 2) 3-4-3 31” 17.5” 3.5” ST 9”

UNI+USB B787-9 3-3-3 31” 17.5” 5” ST 11”

UNI+USB B787-10 3-3-3 31” 17.5” 5” ST 11”

UNI+USB EMBRAER 175 CITYHOPPER 2-2 29” 18” 3” ST

EMBRAER 190 CITYHOPPER 2-2 31” 18.2” 3” ST

ECONOMY COMFORT A330-200 (CONFIG 1) 2-4-2 35” 17.5” 7” ST 9”

A330-200 (CONFIG 2) 2-4-2 35” 17.5” 7” ST 9”

UNI A330-300 2-4-2 35” 18” 7” ST 9”

UNI B737-700 3-3 33” 17” 5” ST

B737-800 3-3 33” 17” 5” ST

B737-900 3-3 33” 17” 5” ST

B747-400 3-2 35” 17.5” 7” ST 9”

B747-400 COMBI 3-2 35” 17.5” 7” ST 9”

B777-200ER 3-3-3 35” 17” 7” ST 9”

UNI+USB B777-300ER (CONFIG 1) 3-4-3 34” 17.5” 7” ST 9”

USB B777-300ER (CONFIG 2) 3-4-3 35” 17.5” 7” ST 9”

UNI+USB B787-9 3-3-3 35” 17.5” 6” ST 11”

UNI+USB B787-10 3-3-3 35” 17.5” 6” ST 11”

UNI+USB EMBRAER 175 CITYHOPPER 2-2 32” 18” 3” ST

EMBRAER 190 CITYHOPPER 2-2 33” 18.2” 3” ST

*

51

*

Korean Air ECONOMY 300 2-3 31”-36” 18.5”-19” 118° ST — † UNI A330-200 2-4-2 32”-33” 18.1” 118° ST 10.6”

UNI A330-300 (CONFIG 1) 2-4-2 32”-33” 18.1” 118° ST 10.6”

UNI A330-300 (CONFIG 2) 2-4-2 33”-34” 18.1” 118° ST 10.6”

UNI A380 3-4-3 33”-34” 18.1” 118° ST 10.6”

UNI B737-800 (CONFIG 1) 3-3 33”-34” 17.2” 113° ST 9”

UNI B737-800 (CONFIG 2) 3-3 32”-34” 17.2” 113° ST — — UNI B737-900 3-3 30”-31” 17.2” 113° ST — — — B737-900ER 3-3 32”-33” 17.2” 113° ST 9”

UNI B747-400 3-4-3 33”-34” 17.2” 118° ST 8.4”

UNI B747-8I 3-4-3 33”-34” 17.2” 118° ST 11.1”

UNI B777-200ER (CONFIG 1&2) 3-3-3 33”-34” 18.1” 118° ST 10.6”

UNI B777-300 3-3-3 33”-34” 18.1” 118° ST 10.6”

UNI B777-300ER (CONFIG 1) 3-3-3 33”-34” 18.1” 118° ST 11.1”

UNI

b u s i n e s s t r a v e l l e r . nc ol m

A220-

N OO VK ET MO B E R 2 0 1 9

AIRLINE ONDERZOEK 2020 WATC H E S

TOESTEL TYPE & KLASSE

OPSTELLING

B777-300ER (CONFIG 2) B787-9

BEENRUIMTE

BREEDTE STOEL

RECLINE

STOEL TYPE

SCHERMGROOTTE

AUDIO-VIDEO OPLAADON-DEMAND PUNT

3-3-3 33”-34” 18.1” 118° ST 10.6” 3-3-3 33”-34” 17.2” 118° ST 10.6”

WIFI

UNI UNI

Lufthansa ECONOMY A319 A320 A321 A330-300 A340-300 / A340-600 A350-900 (NEW) A380 (MAIN/UPPER DECK) B747-400 B747-8 (MAIN DECK)

3-3 3-3 3-3 2-4-2 2-4-2 3-3-3 3-4-3/2-4-2 3-4-3 3-4-3

30” 30” 30” 31” 31” 31” 31” 31” 31”

17.3” 104° ST 17.3” 104° ST 17.3” 104° ST 17.3” 114° ST 8.9” 17.3” 114° ST 8.9” 18” 114° ST 11” 18.2” 114° ST 9” 17.1” 114° ST 8.9” 17.1” 114° ST 9”

38” 38” 38” 38” 38” 38”

18” 18” 18” 19” 19” 19”

DATA FROM 2019 SURVEY

PREMIUM ECONOMY

52

A330-300 2-3-2 A340-300 / A340-600 2-3-2 A350-900 (NEW) 2-3-2 A380 (NEW SEAT, MAIN DECK) 2-4-2 B747-400 2-4-2 B747-8 (MAIN DECK) 2-4-2

130° ST 12” 130° ST 12” 130° ST 13” 130° ST 11” 130° ST 12” 130° ST 11”

DATA FROM 2019 SURVEY

* SELECTED AIRCRAFT — INFORMATION NOT AVAILABLE

Qatar Airways ECONOMY A319 3-3 31”-32” 18.1” 6” ST —

A320 (CONFIG 1) 3-3 30”-32” 18.17” 6” ST —

* A320 (CONFIG 2) 3-3 30”-32” 17.98” 6” ST —

* A320 (CONFIG 3) 3-3 30”-31” 18.1” 6” ST 8.9” *

EU+US * A320 (CONFIG 4) 3-3 30”-32” 17.7” 3” ST —

EU+US A321 3-3 30”-32” 18.1” 6” ST 8.9”

EU+US A330-200 (CONFIG 1) 2-4-2 31”-32” 18.17” 6” ST 10.6”

EU+US A330-200 (CONFIG 2) 2-4-2 32”-34” 18.17” 6” ST 9”

EU+US A330-300 2-4-2 31”-32” 18.17” 6” ST 9”

A340-600 2-4-2 31”-46” 18.17” 6” ST 9”

A350-900 (CONFIG 1) 3-3-3 31”-32” 16.6”-17.4” 6” ST 10.6”

EU+US A350-900 (CONFIG 2) 3-3-3 31”-32” 16.19”-17.4” 6” ST 11.6”

EU+US A350-1000 3-3-3 30”-32” 16.19”-17.4” 6” ST 11.6”

EU+US A380 (MAIN/UPPER) CONFIG 1 3-4-3/2-4-2 31”-35” 17.6”-18.5” 6” ST 10.6”

EU+US A380 (MAIN/UPPER) CONFIG 2 3-4-3/2-4-2 31”-32” 17”-18.2” 6” ST 11.6”

EU+US B777-200LR (CONFIG 1) 3-3-3 31”-32” 18.17” 6” ST 10.6”

EU+US B777-200LR (CONFIG 2) 3-4-3 31”-32” 16.6”-17.4” 6” ST 10.6”

EU+US B777-300ER 3-4-3 31”-33” 16.6”-17.4” 6” ST 11.1”

EU+US B787-8 3-3-3 30”-31” 16.89”-17.28” 7” ST 10.6”

EU+US

Singapore Airlines ECONOMY A330-300 2-4-2 32” 18.6” 6” ST 10.6”

UNI A350-900 3-3-3 32” 18” 6” ST 11.1” HD

UNI A350-900 (MEDIUM HAUL) 3-3-3 31” 18” 6” ST 11.6” HD

UNI ON KO TV OE BMEBRE R2 02 1091 9

b ubs ui ns ei ns es st rs at rv ae vl leel rl .ecr o. nml

AIRLINE-ONDERZOEK 2020 WATC H E S

TOESTEL TYPE & KLASSE

OPSTELLING

BEENRUIMTE

BREEDTE STOEL

RECLINE

STOEL TYPE

SCHERMGROOTTE

AUDIO-VIDEO OPLAADON-DEMAND PUNT

A380 (CONFIG 1) 2-4-2/3-4-3 32” 18.6” 6” ST 10.6” A380 (CONFIG 2) 3-4-3 32” 18.6” 6” ST 10.6” A380 (NEW) 3-4-3 32” 18.5” 6” ST 11.1” HD B777-200 3-3-3 32” 17.9”-18.5” 6” ST 9” B777-200ER 3-3-3 32” 17.9”-18.5” 6” ST 9” B777-300 3-3-3 32” 17.9”-18.5” 6” ST 9” B777-300ER (CONFIG 1) 3-3-3 32” 18.6” 6” ST 10.6” B777-300ER (CONFIG 2) 3-3-3 32” 18.6” 6” ST 11.1” B787-10 3-3-3 32” 18” 6” ST 11.6” HD

A350-900 A350-900 ULR A380 (CONFIG 1&2) A380 (NEW) B777-300ER (CONFIG 2)

WIFI

** ** UNI

** UNI UNI

*

PREMIUM ECONOMY 2-4-2 2-4-2 2-4-2 2-4-2 2-4-2

38” 38” 38” 38” 38”

19” 19” 19.5” 19.5” 18.5”

8” CS 13.3” HD 8” CS 13.3” HD 8” CS 13.3” HD 8” CS 13.3” HD 8” CS 13.3” HD

UNI UNI UNI UNI UNI

United

ECONOMY PLUS B737-700 (CONFIG 1) B737-700 (CONFIG 2) B737-800 (CONFIG 1) B737-800 (CONFIG 2) B737-800 (CONFIG 3) B737-900 (CONFIG 1) B737-900 (CONFIG 2) B737-MAX-9

b u s i n e s s t r a v e l l e r . nc ol m

3-3 34”-38” 17.1” 3” ST 3-3 34”-35” 17.1” 3” ST 3-3 34” 16.3”-17.3” 5” ST 3-3 34” 16.3”-17.3” 3” ST 3-3 34” 17.3” 3” ST 3-3 34” 17” 3” ST 3-3 34” 17.3” 3” ST 3-3 35”-40” 17”-17.5” 3” ST

†† ††

N OO VK ET MO B E R 2 0 1 9

53

** POWER SOURCE NOT SPECIFIED — INFORMATION NOT AVAILABLE † WIRELESS IFE

ECONOMY A319 (CONFIG 1) 3-3 30” 17.7” 3” ST

A319 (CONFIG 2) 3-3 30” 17.3-17.7” 2” ST

A320 3-3 30” 17” 3” ST

B737-700 (CONFIG 1) 3-3 30” 16.1”-17.1” 2” ST

†† B737-700 (CONFIG 2) 3-3 30” 16.1”-17.1” 2” ST

†† B737-800 (CONFIG 1) 3-3 30” 16.3”-17.3” 2” ST

B737-800 (CONFIG 2&3) 3-3 30” 16.3”-17.3” 2” ST

B737-900 (CONFIG 1) 3-3 30” 16”-17” 2” ST

B737-900 (CONFIG 2) 3-3 30”-31” 16.3”-17.3” 2” ST

B737-MAX 3-3 30”-31” 17”-17.5” 2” ST

B757-200 (CONFIG 1) 3-3 31” 16.3”-17.1” 5” ST

B757-200 (CONFIG 2) 3-3 31” 16.3”-17.3” 5” ST

B757-300 (CONFIG 1) 3-3 30”-31” 16.3”-17.3” 2” ST

B767-300 (CONFIG 1) 2-3-2 31” 18.5” 5” ST

B767-300 (CONFIG 2) 2-3-2 31” 18.5” 3”-4” ST

B767-400ER 2-3-2 31” 18”-18.5” 5” ST

B777-200 (CONFIG 1) 3-3-3 31” 17.2”-18.1” 4” ST

B777-200 (CONFIG 2) 3-3-3 31” 16”-17” 5” ST

B777-200 (CONFIG 3&4) 3-4-3 31” 17.1” 3” ST

B777-200 (CONFIG 5) 3-4-3 31” 17.05” 3” ST

B777-300ER 3-4-3 31” 17.05” 3” ST

B787-8 3-3-3 32” 16.3”-17.3” 5” ST

B787-9 3-3-3 32” 16.3”-17.3” 3” ST

B787-10 3-3-3 31” 17.3” 3” ST

AIRLINE ONDERZOEK 2020

54

* SELECTED AIRCRAFT — INFORMATION NOT AVAILABLE

TOESTEL TYPE & KLASSE B757-200 (CONFIG 1) B757-200 (CONFIG 2) B757-300 (CONFIG 1) B767-300 (CONFIG 1) B767-300 (CONFIG 2) B767-300 (CONFIG 3) B767-400ER B777-200 (CONFIG 1) B777-200 (CONFIG 2) B777-200 (CONFIG 3) B777-200 (CONFIG 4) B777-200 (CONFIG 5) B777-300ER B787-8 B787-9 B787-10 A319 (CONFIG 1) A319 (CONFIG 2) A320

OPSTELLING

BEENRUIMTE

BREEDTE STOEL

RECLINE

STOEL TYPE

SCHERMGROOTTE

3-3 37” 17.1” 6” ST 3-3 36” 17.3” 6” ST 3-3 34”-38” 17.3” 3” ST 2-3-2 35” 18.5” 6” ST 2-3-2 34”-43” 18.5” 1.8”-4” ST 2-3-2 35” 18.5” 6” ST 2-3-2 35” 18.5” 6” ST

3-3-3 34” 18.1” 5” ST 3-3-3 35” 17” 6” ST 3-4-3 35” 17.1” 4” ST 3-4-3 UP TO 35” 17.1” 4” ST

3-4-3 34” 17.05” 4” ST 3-4-3 34” 17.05” 4” ST 3-3-3 35” 17.3” 6” ST 3-3-3 35” 17.3” 4” ST 3-3-3 34” 17.3” 4” ST 3-3 34” 17.7” 5” ST 3-3 34” 17.7” 3” ST 3-3 35” 17” 5” ST

AUDIO-VIDEO OPLAADON-DEMAND PUNT

WIFI

PREMIUM B777-200 (CONFIG 5) 2-4-2 38” 18.5” 6” ST

B777-300ER 2-4-2 38” 18.5” 6” ST

B787-10 2-3-2 38” 19” 6” ST

2457 029 AL_AerSpace Advert_175mm x 110mm_FA.indd 1

NOVEMBER 2019

17/10/2019 10:38

businesstraveller.com

AIRLINE-ONDERZOEK 2020

En verder vanaf Schiphol:

H

Uiteraard zijn er meer airlines die we graag willen noemen, omdat ze ook vanaf Schiphol vliegen.

We noemen enkele grotere namen.

et Chinese China Airlines vliegt naar zowel Beijing als naar Guangzhou, en zet zowel een A-330 in als een B787-9. In de eerste vliegt het zowel in Economy als Premium in een 2-4-2 configuratie met 142 stoelen in economy, 48 in premium. In de Dreamliner is dit 3-3-3 (241 stoelen, 28 in premium).

Het Taiwanese China Airlines dat direct op Taipei vliegt doet dat per moderne A350-900.

Het beschikt over een uitstekende Premium Economy (pitch 39, breedte 20 inch) met in totaal 31 recliner stoelen in een 2-3-2 configuratie. Economy telt 238 stoelen (pitch 32, breedte 18 inch) in een 3-3-3 opstelling.

Er is wifi aan boord, goed entertainment en elke stoel heeft minimaal een USB voor voeding. Landgenoot Eva Air vliegt per 777-300ER naar Bangkok en door naar Taipei.

Het telt – het kan ietwat verschillen per toestel - 238 stoelen in economy en 56 in premium economy. De laatste is 3-3-3 opgesteld en kent een pitch van 31-32 inch en 18,3 inch breedte. De mooie Economy plus telt 38 inch pitch en 19,5 inch breedte in fijne recliner stoelen. De configuratie is 2-4-2. Er is wifi aan boord.

NOVITEIT A330-900-NEO

Aeromexico vliegt per moderne Dreamliner naar Mexico Stad. In deze 787-9 is er zowel een Economy als een Premium Economy product, AM plus geheten. Beiden zijn 3-3-3 opgesteld. De Economy stoel heeft een pitch van 31 inch en een breedte van 17,2 inch. Am Plus telt een pitch van 35-36 inch en eveneens een breedte van businesstraveller.com

17,2 inch. Er is wifi in beide klasses, net als een USB-poort.

Garuda Indonesia zal de eerste luchtvaartmaatschappij zijn die de allernieuwste Airbus A330-900neo in haar vaste schema naar en van Schiphol op zal nemen, met vertrek naar Bali (met tussenstop in Medan). Voorlopig zal er worden afgewisseld tussen de A330-200 en A330-900neo, met drie vluchten per week per toesteltype. Binnenkort zal bekend worden wanneer Garuda Indonesia al haar zes vluchten per week vanaf Schiphol met dit moderne toestel zal uitvoeren. De Economy Class bestaat uit 277 stoelen in de 2-4-2 opstelling. Meer is er op dit moment nog niet bekend.

Turkish Airlines vliegt meerdere keren per daag naar haar moderne hub in Istanbul.

Dat doet het per zeer comfortabele wide-body vliegtuigen als de A330 en de Boeing 787-9. De laatste kent in Economy een 3-3-3 opstellen en die stoelen – 270 stuks – hebben een pitch van 30 inch en een breedte van 17 inch. In de A330 – het kan wisselen per toestel – is dit 228 stoelen met 31-33 inch pitch en 17-18 inch breedte in een 2-4-2 configuratie. Icelandair heeft de 757 en 767 in de vloot. In de laatste, een widebody, staan de stoelen 2-4-2 opgesteld met een pitch van 31-33 inch en een breedte van 17,6 inch. De 757 – afhankelijk per toestel – staat 3-3 opgesteld met 33 inch pitch en 19 inch breedte. Er is geen premium product, wel voeding voor de telefoon en wifi. Air Europa vliegt naar Madrid in een 737-800 met 168 stoelen aan boord, vandaar door naar veel bestemmingen long haul per A330-300 of Dreamliner 787-8 of 787-9, soms ook vanaf Schiphol.

NOVEMBER 2019

55

OK TOBER 2019

businesstraveller.nl

CREDITS: GOOGLE MAPS

58

57

60 62 58 I LIFESTYLE

Draadloze topper 60 I CORFU

Genieten in luxe 62 I CAMERATEST

Een telefoon is leuk, een camera beter businesstraveller.nl

NOVEMBER 2019

LIFESTYLE

Mercedes goes compact SUV

58

De nieuwe GLB kan vanaf nu worden besteld. Deze veelzijdige SUV is het eerste compacte model van Mercedes-Benz dat optioneel leverbaar is met een derde zitrij met twee afzonderlijke stoelen. Het instapmodel is de GLB 200 met 120 kW (163 pk). Als vijfzitter is de auto leverbaar vanaf € 50.422. Op alle GLB-modellen is de derde zitrij met twee wegklapbare afzonderlijke stoelen als optie leverbaar.

De ruime gezinsauto staat vanaf eind 2019 bij de dealers.

Met krachtige en efficiënte viercilindermotoren, de nieuwste rijassistentiesystemen met coöperatieve bestuurdersondersteuning, het intuïtief te bedienen infotainmentsysteem MBUX

en een comfortprogramma beschikt het nieuwe model over alle sterke punten van de actuele generatie compacte modellen van Mercedes-Benz.

Dankzij de doorontwikkeling van het uitlaatgasnabehandelingssysteem voldoet de 2-liter dieselmotor (OM 654q) nu al aan de eisen van de in 2020 van kracht wordende Stage 2 RDE (Real Driving Emissions) en het model is gecertificeerd volgens de Euro 6d-norm.

Nieuw schip vol noviteiten Princess cruises is een nieuw schip rijker: de Sky Princess. Onlangs is de Sky Princess tijdens een officiële ceremonie op de Fincantieri Scheepswerf overgedragen aan de rederij. Het eerste speciaal gebouwde Princess Medallion Class-schip (capaciteit 3.660 gasten) is hiermee het achttiende schip van de rederij. Het zusterschip van de Royal Princess, de Regal Princess en de Majestic Princess beschikt over een groot aantal noviteiten. Zo

beschikt de Sky Princess over twee ‘Sky Suites’, capaciteit maximaal vijf personen, met de grootste balkons op zee en een panorama-uitzicht van 270 graden. Aan boord is nieuw entertainment zoals de escaperoom ‘Phantom Bridge’ en debuteren de shows ‘Rock Opera’ en ‘5-SKIES’ in het Princess Theatre. En voor het eerst kunnen gasten luisteren naar livemuziek in de jazzlounge ‘Take 5’. Behouden vaart!

Fit, draadloos, naadloos Wireless en work-out is niet altijd een winnende combinatie.

De oortjes met opzwepende klanken klinken misschien wel geweldig, maar de

pasvorm is niet ingesteld op je inspanningen. Links laten liggen?

Nee dus! Bose biedt nu met de Soundsport Free Wirleless een ongeëvenaarde combinatie van comfort en

stabiliteit. Maar, we moeten eerlijk bekennen, ook rennend naar een vlucht is het ideaal.

NOVEMBER 2019

De pasvorm is echt geweldig dus ook zonder fitness is het echte aanrader. Het oorstuk is namelijk zo ontworpen dat je overal in het oor evenveel druk voelt, want de vleugel vormt zich naar de bovenrand van je oor. Ze vallen niet uit en blijven comfortabel zitten. Zo kun jij je concentreren op je best mogelijke work-out. Volledig opgeladen gaan de oordopjes tot vijf uur mee, genoeg voor zo'n beetje elke work-out. Na gebruik doe je ze in het etui om op te laden.

Dit is een veilige bewaarplek en biedt twee extra oplaadbeurten (oftewel een accuduur van tien

uur), zodat ze er altijd klaar voor zijn. Vijftien minuten opladen is al voldoende voor 45 minuten batterijduur. Met de Bose Connect-app haal je ook heel eenvoudig het maximale uit het product. Je krijgt tips, kunt productfuncties ontgrendelen en instellingen kunnen worden aangepast, zodat je meer tijd overhoudt voor muziek. Bang dat je een oordopje kwijtraakt? Of allebei? Maak je geen zorgen, de Connect-app helpt je. Schakel de functie ‘Zoek mijn oortjes’ in, zodat je eenvoudig kunt zien waar de oordopjes voor het laatst waren verbonden. Uitstekende headphones voor in de gym én voor onderweg! www.bose.nl

businesstraveller.nl

LIFESTYLE

Tunesië tussen de palmen Het palmeneiland Djerba is weer een optie om heerlijk te ontspannen na gedane zaken. Zonvakanties naar Djerba zijn vanaf zomer 2020 terug in het aanbod van TUI. Djerba in het zuiden van Tunesië is een ideale plek voor een strandvakantie. Niet bekend met de bestemming? Een eiland vol roomwit zand en helemaal bezaaid

met prachtige dadelpalmen. Er zijn geen hoogbouwhotels, er is zelfs de ongeschreven regel dat een bouwwerk niet hoger mag zijn dan de hoogste palmboom. Dat is al direct bepalend voor de aanblik van deze vakantiebestemming.

En dat watersport een geliefde dagbesteding is, is een inkopper op dit (schier)eiland in de Middellandse Zee.

TUI fly vliegt er elke vrijdag heen vanaf 3 april 2020 vanaf Schiphol, in combinatie met de luchthaven Enfida bij Monastir. In het hoogseizoen wordt Djerba non-stop aangevlogen en gaat de vlucht in een kleine drie uur naar het palmeneiland in het zuiden van Tunesië.

Feest in stijl bij het Conservatorium Hotel ‘It’s beginning to look a lot like Christmas...’ is vanaf 28 november wat gasten en bezoekers van het stijlvolle Conservatorium Hotel als eerste te binnen zal schieten. Ook dit jaar zijn er rondom de feestdagen weer legio mogelijkheden onder het majestueuze dak aan de Van Baerlestraat in Amsterdam; een feestelijke viergangen lunch of diner in de Brasserie, een Saketini of glas champagne in de nieuwe Taiko Bar, of een spannend gastronomisch diner in het jubilerende Taiko Cuisine. Op 24, 25 en 26 december en Oudejaarsavond kunnen gasten reserveren bij de Brasserie of Taiko

businesstraveller.nl

restaurant. Conservatorium Hotel dekt graag voor jou en je geliefde, familie of beste vrienden de kersttafel. Daarnaast zijn er alle mogelijkheden voor een feestelijke cocktail in privé of zakelijke sfeer. Alle aanwezige diner- en hotelgasten op 31 december maken de bijzondere jaarwisseling mee in het hotel. Met ongeveer 500 gasten in de lobby, danst het hotel op de beats van een live DJ en onder het genot van een glas uit de Veuve Clicquot Champagne Bar en uiteraard

oliebollen, het jaar 2020 in. Taiko Bar blijft die nacht nog open tot 3.00 uur. Of een cadeau-idee… de gift vouchers van het Conservatorium Hotel zijn het ideale cadeau om weg te geven. Deze vouchers zijn te gebruiken voor luxe overnachtingen, elegante lunches of diners, een onvergetelijke spa beleving bij Akasha of speciaal geselecteerde geschenken in de in-house Van Baerle Shopping Gallery.

NOVEMBER 2019

59

CORFU

TEKST TIJN KRAMER

EILANDLUXE Witte muren, houten vloeren en een vleugje glamour...

60

ACHTERGROND Volgens het bedrijf zelf staat Grecotel synoniem voor kwaliteitshotels, persoonlijke service, traditionele Griekse gastvrijheid, zorg voor het milieu en de cultuur van Griekenland. Corfu Imperial is een van de vijfsterrenhotels die onderdeel is van deze toonaangevende keten met luxehotels en resorts.

De groep bestaat uit vier onderscheidende collecties: Exclusieve Hotels & Resorts, Luxe Hotels & Resorts, City Hotels & Resorts en Familiehotels & Resorts. Elk van de 32 luxehotels en resorts heeft een eigen karakter met een sterke focus op design, geïnspireerd door de verbluffende omgeving met opmerkelijke Griekse archeologische vindplaatsen waar de hotels zijn gevestigd.

HOE IS HET Het Corfu Imperial Resort ligt op het exclusieve schiereiland Kommeno, op slechts twaalf kilometer van het prachtige Corfustad en nabijgelegen vliegveld en heeft beslist het allermooiste uitzicht van alle hotels op Corfu.

Het resort heeft een lange, goede en exclusieve reputatie als koninklijke residentie van koningin Victoria als wel keizerin Sissi. Het resort bezit verschillende privébaaien die grenzen aan drie mooie zandstranden. Alle kamers, suites en villa's hebben uitzicht op het water en in de verte kijk je uit op het schilderachtige Corfu-stad.

Het resort bezit verschillende privébaaien die grenzen aan drie mooie zandstranden. Alle kamers, suites en villa's hebben uitzicht op de Ionische zee en zijn luxe en sfeervol ingericht.

Vanwege de centrale ligging op Corfu is het een goede NOVEMBER 2019

uitvalsbasis om het ‘groenste eiland van Griekenland’ te ontdekken. Maar ook op het resort hoef je je niet te vervelen. Naast de fijne stranden beschikt het resort over prachtige in Italiaanse stijl aangelegde tuinen, een aangenaam zwembad met terrassen en een heerlijke spa.

Voor het eten en drinken kan je terecht in verschillende bars en restaurants, waar niet alleen de heerlijkste dranken worden geserveerd maar ook de beste selectie van voornamelijk lokale producten.

MET DE KLOK MEE: Corfu Imperial Spa Area, Slaapkamer zeezicht Famile Bungalow Suite, Pools van Corfu Imperial

KAMERS De typische Griekse verblijven zijn weelderig ingericht met witte muren, houten vloeren en hebben een vleugje glamour dankzij de spiegels, muurschilderingen en ornamenten die de sfeer in de kamers en bungalows van Imperial maken.

Elk niveau kamer en bungalow is van alle gemakken voorzien en hebben allemaal uitzicht op de azuurblauwe zee (zelfs vanuit de badkamer), waarvan veel bungalows vanuit de tuin met privézwembad, ook directe privétoegang hebben.

Elk niveau is voorzien van comfort die je maar mag verwachten van een dergelijk hotel. Maar de hemel (of je portemonnee) is de limiet als het gaat om een 'Palazzo'accommodatie: een verblijf in deze suites met meerdere kingsize kamers, een eigen olijfboomgaard, privézwembad en aanlegsteiger is als verblijven in een Venetiaans paleis.

Een verblijf in Corfu Imperial is niet goedkoop, maar het is het meer dan waard, vooral als je vroeg of laat in het seizoen op bezoek bent. Tarieven variëren sterk per seizoen, met superieure doubles vanaf €200 in het businesstraveller.nl

CORFU

laagseizoen en €530 in het hoogseizoen. Imperial Family Suites vanaf €390 in het laagseizoen en €1.050 in het hoogseizoen. Het ontbijt is uiteraard inbegrepen alsmede het avondeten in het buffet-restaurant en is de wifi gratis.

RESTAURANT EN BARS Vervelen zul je niet in het resort en voor het eten en drinken hoef je beslist ook niet weg. Er is een zeer uitgebreid aanbod van Griekse gastronomie tot verschillende internationale keukens. Stuk voor stuk schotelen ze verfijnde gerechten voor en het uitzicht is overal adembenemend. Brasserie Nafsika is de hele dag geopend voor de lekkerste zeevruchten, terwijl de tafels van visrestaurant Yali bijna direct uitmonden in de zee.

Zie jezelf al zitten in terrasvormige Mon Repos, gedrapeerd met bloemen en in de schaduw van bomen voor internationale ontbijten en lunchbuffetten?

Restaurant Aristos biedt à la carte gastronomische Europese gerechten, terwijl het restaurant Steak & Sushi een trendy alternatief is. Kortom, Corfu Imperial biedt een aangename reeks keukens, maar altijd met een zachte ambiance. Drink vooraf cocktails bij Odysseus en kijk uit over de adembenemende zee.

SERVICE Het hotel, de faciliteiten en de locatie staan garant voor een bijzondere vakantie-ervaring. Maar de uitmuntende service maakt het helemaal af. Iedereen die hier werkt, doet zijn best om jou een onvergetelijke vakantie te bezorgen.

FACILITEITEN De natuurlijke faciliteiten zijn dus al ongenaakbaar en high-end zijn. Reken daarbij de binnen- en buitenzwembaden, basketbalveld, tafeltennisbaan, mogelijkheid tot boogschieten, een ultramoderne fitness ruimte en verschillende watersporten. De romantische ‘Elixir’ spa moet je zeker ook proberen vanwege de heerlijke behandelingen of de hamam en sauna.

Daarnaast zijn ook de meer alledaagse benodigdheden aanwezig, zoals: mini-markt, wisselkantoor, kapsalon en zelfs een arts op afroep.

OORDEEL Wil je net als wij ook een keer dat koninklijke gevoel ervaren, dan is dat een absolute aanrader. Alle ingrediënten zijn aanwezig voor een onvergetelijk verblijf. businesstraveller.nl

NOVEMBER 2019

61

IN ZO

OM EN

66 22

Een overzicht van het allerbeste op de markt

OK TOBER 2019

businesstraveller.nl

C A M E R AT E S T

N

atuurlijk is het verleidelijk om foto's te maken op een smartphone - hij zit tenslotte in je broekzak of tas. Maar er is nog steeds een kloof tussen de mogelijkheden van een telefoon en een echte camera.

Ten eerste is de zoomlens van een camera optisch, niet digitaal. Zelfs de meest geavanceerde telefoons met meerdere lenzen kunnen alleen op bepaalde punten het beeld van beste kwaliteit maken. De rest is digitale zoom, wat eigenlijk gewoon een manier is om het beeld bij te snijden. Met de verstelbare lens van een camera heeft elke opname wel de volledige resolutie. Ten tweede is de beeldsensor op een camera veel groter dan een smartphone kan beheren. Een grotere sensor betekent grotere pixels die sneller meer licht kunnen binnenhalen.

Geen enkele smartphone kan dit evenaren - omdat het licht van de lens de hele sensor bedekt, heb je een grotere afstand tussen sensor en lens nodig dan mogelijk is als de telefoon ook nog eens slank moet zijn. Zoek naar camerasensoren die één inch of groter zijn voor uitstekende resultaten. Standaard compact camera's zijn goedkoop, maar betekenen vaak gemiddelde kwaliteit. Geavanceerde compacts beschikken echter over grotere sensoren, meestal te vinden op duurdere modellen zoals spiegelreflexcamera's en compacte systeemcamera's (zie kader).

Anders dan die, hebben compacts geen verwisselbare lenzen - wat op haar beurt betekent dat er geen gevaar is dat stof in de camerabehuizing terechtkomt. De nieuwste geavanceerde compact camera's bieden een geweldige balans tussen functies, grootte en prijs en zijn ideaal voor op reis.

Hieronder vind je enkele om te overwegen.

SONY RX100 MK VII 1299 euro sony.nl

Het assortiment RX100-camera's van Sony is indrukwekkend en het MK VII-model biedt een 8x zoomlens - goed voor het observeren van dat verlegen diertje in de natuur. Het zit allemaal in een zeer compacte behuizing (10,2 x 5,8 x 4,3 centimeter en weegt 302 gram) - de flitser en de zoeker verschijnen wanneer nodig.

De één inch, 20,1-megapixel sensor is responsief en effectief. Er zijn betere camera's voor fotografie bij weinig licht, maar over het algemeen is dit model moeilijk te verslaan. De elektronische zoeker is helder en het lcd-scherm kantelt voor schuine opnamen en draait rond voor selfies. De camera heeft een snelle autofocus en kan de focus houden op bewegende objecten, dat briljant werkt. Het vergrendelt ook de ogen in de opname, zodat het onderwerp altijd scherp in beeld is. Je kunt zelfs video's opnemen met een superieure 4K HDR-resolutie.

FUJIFILM XF10 499 euro fujifilm.com

PANASONIC LUMIX DC-LX100 II 899 euro panasonic.nl

De beeldkwaliteit op deze camera is geweldig, niet in het minst vanwege de grote sensor - het gebruikt een formaat genaamd ‘Four Thirds’ dat meer dan anderhalf keer groter is dan een sensor van één inch.

De sensor heeft een resolutie van zeventien megapixels en de lens biedt 3x zoom, dat de camera behoorlijk veelzijdig maakt. Het zit vol met functies, waaronder een burst-modus die heel snel kan schieten, veel langer dan een telefoon zou kunnen. Op dezelfde manier zijn de zwart-witeffecten hier veel meer geslaagd dan op een smartphone. In tegenstelling tot sommige compacts betekent de handgreep dat het gemakkelijk is vast te houden. Het touchscreen-display is duidelijk en effectief met eenvoudige bedieningselementen om het brandpunt met één tik te fixeren (let op, probeer dit niet per ongeluk te doen). De resultaten die het oplevert zijn laag in beeldruis en hoog in rijke, scherpe details. De camera meet 11,5 x 6,6 x 6,4 centimeter en weegt 392 kilogram.

Leuk in gebruik en met een aantrekkelijke retro-look.

Fujifilm's XF10 is vooral fijn vanwege haar zakformaat (11,3 x 6,4 x 4,1 centimeter) - hoewel dit betekent dat er geen zoeker is, dus je moet de opnames ‘inlijsten’ op het aanraakgevoelige lcd-scherm.

De sensor is groot, een formaat genaamd APS-C dat 23,5 x 15,7 millimeter meet. Het levert beelden op die scherp zijn tot aan de randen (terwijl sommige andere lenzen de hoeken een beetje zacht laten). Fujifilm heeft een reeks instellingen die zijn ontworpen om digitale beelden eruit te laten zien alsof ze zijn gemaakt op filmcamera's. Het is ook een bijzonder lichtgewicht optie - 279 gram, de tweede → lichtste in test.

TEKST DAVID PHEL AN b u s i n e s s t r a v e l l e r . nc ol m

J A N U A R I /NFOEVBERMUBAERRI 2 0 1 9

63

C A M E R AT E S T

→

64

CANON G7X MK III

LEICA Q2

799 euro canon.nl

4500 euro leica.com

De zojuist uitgebrachte update van Canon's G7Xreeks is strak en effectief met een 20,1-megapixelsensor van één inch en veel verwerkingsvermogen. Deze camera is vooral goed voor videofans, met 4K-opnames, inclusief voor slow-motion effecten. Met een afmeting van 10,5 x 6,1 x 4,1 centimeter en 304 gram is de camera klein genoeg om in jouw zak te glijden en heeft hij een handig gevormde handgreep die comfortabel in gebruik is. Autofocus kan zijn waar een camera mee staat of valt en hier is het snel en nauwkeurig met gezichtsherkenning zodat jij je kan concentreren op het onderwerp.

De 4,2x-zoomfunctie is handig en maakt de camera niet te groot. Net als bij sommige andere modellen springt het achterste lcdscherm (hier is geen elektronische zoeker) naar voren voor meer flexibiliteit.

Als geld geen issue is, is dit een opmerkelijke compact camera. Het heeft een volformaat sensor, wat betekent dat het even groot is als een kader van 35 mm-film in een spiegelreflexcamera. Het is het soort sensor dat alleen in spiegelreflexcamera’s wordt gevonden, maar hier is het ‘gepropt’ in een kleine behuizing (13 x 9,2 x 8 centimeter, hoewel vrij zwaar met 734 gram). De camera heeft ook een verbazingwekkend hoge resolutie van 47,3 megapixels. Hoewel de lens een vaste brandpuntsafstand heeft, schakelt een knop deze naar langere lengtes, maar dit vermindert wel de resolutie. De elektronische zoeker is gedetailleerd en een genot om te gebruiken. Dit is een zeer geavanceerde camera, zoals je wellicht zou verwachten van de prijs; het werkt briljant en ruikt naar klasse dankzij een prachtige stevige metalen behuizing met een onberispelijke bouwkwaliteit.

CA ME RAT YPE N UITG E LEG D

Met het brede scala aan camera's op de markt, kan het moeilijk zijn om precies te bepalen welk type te kiezen. De top van de fotografische boom in elk opzicht is de digitale spiegelreflexcamera (DLSR).

Hoogwaardige bouwkwaliteit en verwisselbare lenzen behoren tot de opvallende kenmerken. Voor de beste professionele opnamen heb je dit nodig. Toch is de digitale spiegelreflexcamera niet klein, niet in het minst vanwege het spiegelreflexsysteem met één lens dat het cameratype zijn naam geeft. Dan de CSC (compacte systeemcamera), die lijkt op de DSLR, maar aanzienlijk meer handzaam omdat deze een elektronische zoeker in plaats van spiegels gebruikt. Hoewel het nog niet zo goed is als een DSLR, wordt de kloof kleiner en zijn de nieuwste modellen behoorlijk luxueus. Dan is er de bridgecamera (zo genoemd omdat deze de kloof tussen CSC en DSLR overbrugt). De belangrijkere kenmerken hier zijn een stevige bouw en een lange zoomlens die aan de camera is bevestigd. Voor velen is de brug de perfecte balans tussen geavanceerde mogelijkheden en gebruiksgemak. En dan is er de standaard ‘point-and-shoot’-camera, die in de meeste opzichten nog steeds enkele stappen hoger is dan zelfs de beste smartphone, hoewel niet zo klein als een telefoon. Een compact camera is ook goedkoop.

Het is goed om er één in je broekzak of tas te hebben, klaar om te worden opgepakt als er zich een onverwacht Kodak-moment voordoet.

Hier zijn voorbeelden van uitstekende camera's in elk genre.

NOVEMBER 2019

DSLR

Canon EOS 5D Mk IV vanaf 2999 euro; canon.nl De perfecte digitale spiegelreflexcamera combineert solide ergonomie, adembenemend snelle prestaties en de beste lens. Als het niet echt perfect is, komt de Canon 5D zo dichtbij als mogelijk. Met een sensor van 30,4 megapixels en geavanceerde autofocus is deze knappe allrounder ook geweldig voor video en biedt hij de juiste balans tussen geavanceerde functies en intuïtief gebruiksgemak.

businesstraveller.nl

C A M E R AT E S T

NIKON COOLPIX A1000

OLYMPUS TOUGH TG-5

449 euro nikon.nl

449 euro olympus.com

Nikon's nieuwste camera is een superzoomcompact zeker als je hoort dat deze een 35x zoomlens heeft, begrijp je waarom. Zo'n mammoetzoom betekent dat je op grote afstand heel gedetailleerd kunt fotograferen (hoewel je bij hogere vergrotingen vooral cameratrillingen ziet, dus overweeg een statief te gebruiken). De elektronische zoeker is goed en het lcd-scherm klapt naar beneden, zodat je het onder de camera kunt zien als je een zelfportret maakt. Er zijn veel handmatige bedieningselementen om elk detail van je opname te verfijnen, en een bekwame automatische instelling die alles voor je uitzoekt. Kortom - het is klein (11,4 x 7,2 x 4,1 centimeter; 330 gram), krachtig, gemakkelijk te gebruiken en een goede prijs.

Zoals de naam al doet vermoeden, is deze compact op een bepaalde manier geavanceerd - het is een robuuste camera, ontworpen om een val te weerstaan.

Waterdicht tot een diepte van vijftien meter - handig als voor waterliefhebbers - is de camera ook vorstbestendig en je kan het zelfs laten vallen vanaf meer dan twee meter hoogte. Naast een competente 12-megapixelsensor heeft hij tal van extra's, zoals een thermometer en een kompas voor buitenactiviteiten. De 4x zoomlens is goed voor verschillende situaties en is snel en reactief. Stoere camera's zijn traditioneel slecht voor de beeldkwaliteit, maar deze is goed, hoewel er geen concurrentie wordt geleverd voor camera's met grotere sensoren. Zowel deze camera als de Nikon hebben sensoren van 1/ 2,3 inch (6,17 x 4,55 millimeter), de kleinste op test. Het meet 11,3 x 6,6 x 3,2 centimeter en weegt 250 gram. BT

COMPACT SYSTEEMCAMERA

Panasonic Lumix DC-S1Â Vanaf 2999 euro; panasonic.nl De spiegelloze camera's van Panasonic zijn moeilijk te verslaan en combineren een buitengewone beeldkwaliteit met een eenvoudige interface en een aantrekkelijk uiterlijk. Het kleinere formaat wordt mogelijk gemaakt door het CSC-ontwerp en betekent dat de DC-S1 alles heeft wat een DSLR heeft, afgezien van het volume en het gewicht.

businesstraveller.nl

BRIDGE CAMERA

Nikon Coolpix P900 499 euro; nikon.nl Bridge camera's zijn voor een lager bedrag verkrijgbaar en dit model is prachtig gebouwd en werkt goed. Het heeft het gemak van een lange zoomlens (een opmerkelijke 83x), een roterend scherm, wifi en GPS. De sensor van zestien megapixels is niet enorm, maar wel effectief en de camera levert goede resultaten, of je nu landschappen, dieren in het wild of mensen fotografeert.

BASICCOMPACT

Sony W830 129 euro; sony.nl Een basiscompact is op en top zakformaat en biedt een sterke beeldkwaliteit voor zeer weinig geld.

Niemand maakt betere compacts dan Sony. Dit 20,1-megapixel-model heeft een handige 8x optische zoom en beeldstabilisatie. Het is slank en heeft scène-opties die kunnen bepalen wat je fotografeert en de belichting dienovereenkomstig aanpassen.

NOVEMBER 2019

65

VOLGENDE MAAND

New York

66

OK TOBER 2019

businesstraveller.nl

It takes two to tango Dรกt is zakenreizen volgens UNIGLOBE Travel

www.uniglobe.nl

4,800

110

Hotels

Destinations