Shogh Sunday Bulletin - Issue #12 - November 3, 2019

ԿԻՐԱԿՆՕՐԵԱՅ ԹԵՐԹԻԿ- SUNDAY BULLETIN ՆՈՅԵՄԲԵՐ 03 NOVEMBER, 2019 – No.12

ԿԻՐԱԿՆՕՐԵԱՅ ԹԵՐԹԻԿ-SUNDAY BULLETIN

THIS ISSUE OF “SHOGH” IS SPONSORED BY

MR. & MRS. ARIS & WINNIE KASSABIAN

ՈՒԹԵՐՈՐԴ ԿԻՐԱԿԻ ԽԱՉՎԵՐԱՑԻ Քսաներորդ տարեդարձ օծման եւ գահակալութեան Ն. Ս. Օ. Տ. Տ. ԳԱՐԵԳՆԻ Բ Սրբազնագոյն Կաթողիկոսի Ամենայն Հայոց: ՃԱՇՈՒ ԸՆԹԵՐՑՈՒԱԾՆԵՐ Եսայիի Մարգարէութենէն 22.15-24 Պօղոս Առաք. Եփեսացիներներու Նամակէն 1.1-14 Ղուկասի Աւետարանէն 8.17-21 ՍՈՒՐԲ ԵՒ ԱՆՄԱՀ ՊԱՏԱՐԱԳ ՀԱՅՐԱՊԵՏԱԿԱՆ ՄԱՂԹԱՆՔ

Ժամը 10։30-ին Ժամը 12։00-ին

Պատարագիչ եւ Քարոզիչ՝ ԱՐԺ. Տ. ԶԱՐԵՀ Ա. ՔՀՆՅ. ԶԱՐԳԱՐԵԱՆ Փոխառանորդ Եւ Հոգեւոր Հովիւ

EIGHTH SUNDAY OF THE EXALTATION OF THE HOLY CROSS 20th Anniversary of the Enthronement of His Holiness Karekin II Supreme Patriarch and Catholicos of All Armenians SYNAXIS READINGS Isaiah 22.15-24 / Ephesians 1:1-14 / Luke 8:17-21 Divine Liturgy at 10:30 AM PONTIFICAL THANKSGIVING at 12:00 PM Celebrated by: REV. ARCHPRIEST FR. ZAREH ZARGARIAN Vicar and Parish Priest

Choirmaster: Mr. Shahe Altounian Organist: Mrs. Sona Artinian 2

ՃԱՇՈՒ ԸՆԹԵՐՑՈՒԱԾՆԵՐ SYNAXIS READINGS ՊՕՂՈՍ ԱՌԱՔԵԱԼԻ ԿՈՂՄԷ ԵՓԵՍԱՑԻՆԵՐՆԵՐՈՒՆ ԳՐՈՒԱԾ ՆԱՄԱԿԷՆ 1.1-14 Պօղոս, Աստուծոյ կամքով Յիսուս Քրիստոսի առաքեալ, Եփեսոսի մէջ եղած սուրբերուն ու Քրիստոս Յիսուսով հաւատարիմներուն. շնորհք եւ խաղաղութիւն ձեզի Աստուծմէ՝ մեր Հօրմէն, ու Տէր Յիսուս Քրիստոսէ: Օրհնեա՜լ ըլլայ Աստուած եւ մեր Տէրոջ՝ Յիսուս Քրիստոսի Հայրը, որ Քրիստոսով օրհնեց մեզ ամէն տեսակ հոգեւոր օրհնութիւններով՝ երկնային վայրերու մէջ, ինչպէս անով ընտրեց մեզ աշխարհի հիմնադրութենէն առաջ, որպէսզի մենք իր առջեւ սուրբ եւ անարատ ըլլանք սիրոյ մէջ: Նախասահմանեց մեզ իր որդեգրութեան՝ Յիսուս Քրիստոսի միջոցով, իր կամքին բարեհաճութեան համաձայն, որպէսզի գովաբանենք իր շնորհքին փառքը. անո՛վ ընդունելի դարձուց մեզ՝ Սիրելիին միջոցով: Իրմով մենք ունինք ազատագրութիւն՝ իր արիւնին միջոցով, ու մեղքերու ներում՝ իր շնորհքին ճոխութեան համեմատ. անո՛վ ճոխացուց մեզ՝ ամբողջ իմաստութեամբ եւ ուշիմութեամբ: Գիտցուց մեզի իր կամքին խորհուրդը՝ իր բարեհաճութեան համաձայն, որ իր մէջ՝՝ առաջադրած էր. որպէսզի ժամանակներու լրումին տնտեսութեան մէջ՝ Քրիստոսով համախմբէ ամէն բան, անոր մէջ միացնէ թէ՛ երկինքի մէջ եղողները, թէ՛ երկրի վրայ եղողները: Անով ստացանք նաեւ ժառանգութիւն մը, նախասահմանուած ըլլալով համաձայն առաջադրութեան անո՛ր՝ որ կը ներգործէ ամէն բան իր կամքին ծրագիրին համաձայն, որպէսզի մենք՝ նախապէս Քրիստոսի ապաւինողներս՝ գովութիւն ըլլանք իր փառքին: Դո՛ւք ալ ապաւինեցաք անոր՝ երբ լսեցիք ճշմարտութեան խօսքը, ձեր փրկութեան աւետարանը, եւ 3

հաւատալէ ետք անոր՝ կնքուեցաք խոստացեալ Սուրբ Հոգիով, որ մեր ժառանգութեան գրաւականն է մինչեւ ստացւածքին ազատագրութիւնը՝ իր փառքին գովութեան համար: ՂՈՒԿԱՍԻ ԱՒԵՏԱՐԱՆԷՆ 8.17-21 Որովհետեւ չկայ գաղտնիք մը՝ որ բացայայտ պիտի չըլլայ, ո՛չ ալ պահուած բան մը՝ որ պիտի չգիտցուի ու երեւան չելլէ: Ուրեմն զգուշացէ՛ք թէ ի՛նչպէս կը լսէք. որովհետեւ ո՛վ որ ունի՝ պիտի տրուի անոր, իսկ ո՛վ որ չունի՝ անկէ պիտի առնուի նոյնիսկ ինչ որ ինք կը կարծէ թէ ունի»: Անոր մայրն ու եղբայրները եկան իրեն, բայց բազմութենէն չէին կրնար մօտենալ իրեն: Անոր լուր տուին՝ ըսելով. «Քու մայրդ ու եղբայրներդ դուրսը կայնած են եւ կ՚ուզեն տեսնել քեզ»: Ան ալ պատասխանեց անոնց. «Իմ մայրս ու եղբայրներս անո՛նք են, որ կը լսեն Աստուծոյ խօսքը եւ կը գործադրեն զայն»: EPHESIANS 1:1-14 Paul, an apostle of Christ Jesus by the will of God, To God’s holy people in Ephesus, the faithful in Christ Jesus: Grace and peace to you from God our Father and the Lord Jesus Christ.

Praise be to the God and Father of our Lord Jesus Christ, who has blessed us in the heavenly realms with every spiritual blessing in Christ. For he chose us in him before the creation of the world to be holy and blameless in his sight. In love he predestined us for adoption to sonship through Jesus Christ, in accordance with his pleasure and will— to the praise of his glorious grace, which he has freely given us in the One he loves. In him we have redemption through his blood, the forgiveness of sins, in accordance with the riches of God’s grace that he lavished on us. With all wisdom and 4

understanding, he made known to us the mystery of his will according to his good pleasure, which he purposed in Christ, to be put into effect when the times reach their fulfillment—to bring unity to all things in heaven and on earth under Christ.

In him we were also chosen, having been predestined according to the plan of him who works out everything in conformity with the purpose of his will, in order that we, who were the first to put our hope in Christ, might be for the praise of his glory. And you also were included in Christ when you heard the message of truth, the gospel of your salvation. When you believed, you were marked in him with a seal, the promised Holy Spirit, who is a deposit guaranteeing our inheritance until the redemption of those who are God’s possession—to the praise of his glory.

LUKE 8:17-21 For there is nothing hidden that will not be disclosed, and nothing concealed that will not be known or brought out into the open. Therefore, consider carefully how you listen. Whoever has will be given more; whoever does not have, even what they think they have will be taken from them.” Now Jesus’ mother and brothers came to see him, but they were not able to get near him because of the crowd. Someone told him, “Your mother and brothers are standing outside, wanting to see you.” He replied, “My mother and brothers are those who hear God’s word and put it into practice.”

5

ԱՅՍ ԿԻՐԱԿԻ THIS SUNDAY ՔՍԱՆԵՐՈՐԴ ՏԱՐԵԴԱՐՁ ՕԾՄԱՆ ԵՒ ԳԱՀԱԿԱԼՈՒԹԵԱՆ

Ն. Ս. Օ. Տ. Տ. ԳԱՐԵԳՆԻ Բ ՍՐԲԱԶՆԱԳՈՅՆ ԿԱԹՈՂԻԿՈՍԻ ԱՄԵՆԱՅՆ ՀԱՅՈՑ: Ն. Ս. Օ. Տ. Տ. Գարեգին Բ Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսը, Հայոց առաջին Հայրապետ՝ Սբ. Գրիգոր Լուսաւորիչի 132-րդ հետեւորդն է: Ան Հայաստանի եւ աշխարհասփիւռ շուրշ 9 միլիոն Հայաստանեայց Առաքելական Սուրբ Եկեղեցւոյ զաւակներու Հովուապետն է: Կաթողիկոսը կը ներկայացնէ Հայ Եկեղեցոյ կեդրոնացուած եւ գերագոյն իշխանութիւնը: Ան օրէնսդիր մարմնի, Ազգային-Եկեղեցական Ժողովի, Գերագոյն Հոգեւոր Խորհուրդի եւ Եպիսկոպոսական ժողովի նախագահն է: Անոր իրաւասութիւնն ու պատասխանատուութիւնն են եպիսկոպոսներու ձեռնադրութիւնը, Միւռոնի օրհնութիւնը, տօներու հռչակումը, Ազգային Եկեղեցական Ժողովներու գումարումն ու արձակումը, Հայ Եկեղեցոյ վարչական խընդիրներու եւ թեմեր հիմնելու վերաբերեալ որոշումները: Կաթողիկոսը կ’ընտրուի ազգային-Եկեղեցական ժողովի կողմէ եւ կ’օծուի 3-12 եպիսկոպոսներու կողմէ ցմահ: Վեհափառ Հայրապետի պաշտօնական կոչումն է Ծայրագոյն Պատրիարք եւ Կաթողիկոս Ամենայն Հայոց: Իսկ լրիւ տիտղոսագիրը հետեւեալն է. ԳԱՐԵԳԻՆ Բ ԾԱՌԱՅ ՅԻՍՈՒՍԻ ՔՐԻՍՏՈՍԻ, ՈՂՈՐՄՈՒԹԵԱՄԲՆ ԱՍՏՈՒԾՈՅ ԵՒ ԿԱՄՕՔՆ ԱԶԳԻՍ ԵՊԻՍԿՈՊՈՍԱՊԵՏ ԵՒ ԿԱԹՈՂԻԿՈՍ ԱՄԵՆԱՅՆ ՀԱՅՈՑ, 6

ԾԱՅՐԱԳՈՅՆ ՊԱՏՐԻԱՐՔ ՀԱՄԱԶԳԱԿԱՆ ՆԱԽԱՄԵԾԱՐ ԱԹՈՌՈՅ ԱՐԱՐԱՏԵԱՆ, ԱՌԱՔԵԼԱԿԱՆ ՄԱՅՐ ԵԿԵՂԵՑԻՈՅ ՍՐԲՈՅ ԿԱԹՈՒՂԻԿԷ ԷՋՄԻԱԾՆԻ 1999 թուականի Հոկտեմբերի 27-ին Ազգային-Եկեղեցական սրբագումար ժողովը Տ. Գարեգին Արքեպիսկոպոս Ներսէսեանը Ծայրագոյն Պատրիարք եւ Ամենայն Հայոց Կաթողիկոս կ’ընտրէ: Նորընտիր Գարեգին Բ Կաթողիկոսի օծումը տեղի կʼունենայ 4 Նոյեմբեր 2009 թուականին։ HIS HOLINESS KAREKIN II SUPREME PATRIARCH AND CATHOLICOS OF ALL ARMENIANS His Holiness is the 132nd successor of the first Patriarch of All Armenians, St. Krikor the Illuminator. He is the Head of the Holy Orthodox Armenian Church that has 9 million followers in Armenia and the Armenian Diaspora. The Catholicos represents the central and supreme authority of the Arm. Church. He is the president of the following: The legislative body, the National-Ecclesiastical Supreme Spiritual Council and the Episcopal committee. It is His right and responsibility to Ordain bishops, Anoint the Holy Oil/Chrism, Proclaim holidays, Assemble the National-Ecclesiastical Conferences, Make decisions related to administrative issues and establishment of dioceses.

The Catholicos is elected by the National-Ecclesiastical Conferences and is anointed by 3 to 12 bishops for the duration of his life.

His title is Supreme Archbishop and Catholicos of All Armenians. The full title, however, is: HIS HOLINESS KAREKIN II SERVANT OF JESUS CHRIST, WITH THE MERCY OF GOD & THE WILL OF THE NATION ARCHBISHOP AND CATHOLICOS OF ALL ARMENIANS, SUPREME PATRIARCH OF THE ENTIRE NATION OF THE PREFERRED SEE OF ARARAD OF THE HOLY ORTHODOX MOTHER CHURCH OF ETCHMIADZIN On October 27, 1999, the National-Ecclesiastical Holy Conference elected Him as Supreme Patriarch and Catholicos of All Armenians and was ordained and anointed in November 4 of the same year.

7

ՇԱԲԹՈՒԱՆ ՏՕՆԵՐԸ FEASTS OF THE WEEK ՍՈՒՐԲ ՅՈՎՀԱՆՆԷՍ ՈՍԿԵԲԵՐԱՆ 31 Հոկտեմբեր Սուրբ Յովհաննէս Ոսկեբերանը, ընդհանրական եկեղեցւոյ տասներկու վարդապետներէն մէկն է: Ծնած է 347թ. Անտիոք, ազնուական ու բարեպաշտ ընտանիքի մը մէջ, եւ ազգութեամբ ասորի է: Հայրը մահացած է, երբ ան տակաւին մանուկ էր: Իր կրթութիւնը ստացած է Աթէնքի մէջ եւ ուսանած` իր ժամանակի հռչակաւոր հռետոր եւ ճարտասան Լիբանիոսի մօտ: Դեռ երիտասարդ հասակէն փափաքած է նուիրուիլ Աստուծոյ եւ ապրիլ ճգնաւորի կեանքով, բայց մօրը խնդրանքով չէ հեռացած տունէն: Մօրը մահէն յետոյ միայն կ'առանձնանայ ու կը ճգնի շուրջ 6 տարի: 380 թուականին կը ձեռնադրուի սարկաւագ: 386 թուականին, ձեռամբ Փլաբիանոս հայրապետին կը ձեռնադրուի քահանայ: Երբ կը վախճանի Կ.Պոլսոյ Նեկտարիոս պատրիարքը, Արկադիոս կայսեր պատուէրով, 398 թ. Յովհաննէս Ոսկեբերանը կը բերուի Կոստանդնուպոլիս եւ իր կամքին հակառակ կը ձեռնադրուի Կ. Պոլսոյ Պարտրիարք: Իր Հայրապետութեան ընթացքին շատերը դարձի կը բերէ, բայց նաեւ հակառակորդներ կ'ունեայ, մասնաւորապէս արքունական յոռի բարքերը յանդիմանելու պատճառով: Իր թշնամիներու սադրանքով 403 թուականին ան կ’աքսորուի Բութանիա, բայց ժողովուրդի պահանջով արքունիքը շուտով ետ կը բերէ հայրապետը: 404 թուականին Ս. Յովհաննէս Ոսկեբերանը դարձեալ կ’աքսորուի այս անգամ Փոքր Հայքի Կոկիսոն քաղաքը: Աւելի ուշ կ'աքսորուի 8

Պոնտոս, բայց չդիմանալով ճանապարհի դժուարութիւններուն՝ դեռ աքորաավայր չհասած կը մահանայ 407 թուականին: 438թ. սուրբին մարմինը մեծ հանդիսութեամբ կը բերուի եւ կ’ամփոփուի Կ. Պոլսոյ Ս. Առաքելոց եկեղեցւոյ մէջ: Հայ Առաքելական Եկեղեցին Ս. Յովհաննէս Ոսկեբերանի յիշատակը կը տօնէ, նախ՝ Տասներկու վարդապետներու շարքին` Խաչվերացի Զ. Կիրակիին յաջորդող Շաբաթ օրը, ապա, առանձին` Խաչվերացի Է. Կիրակիին յաջորդող շաբթուայ մէջ ( այս տարի 31 Հոկտեմբերին): Ս. Յովհաննէս Ոսկեբերանի աշխատութիւնները հայերէնի թարգմանուած են իր կենդանութեան օրով: Շնորհիւ Աստուածաշունչ մատեանի իր մեկնութիւններու, քարոզներու, ներբողներու եւ թուղթերու անզուգական լեզուական գեղեցկութեան Ս. Յովհաննէսին տրուեցաւ Ոսկեբերան մականունը:

ST. JOHN CHRYSOSTOM

31 October St. John Chrysostom is known to Armenian Church and throughout the Christian East for his profound and passionate homilies. St. John Chrysostom was the Archbishop of Constantinople and he is one of the 12 Holy Fathers of the universal church. He was born in Antioch in the year 347. He lost his father at a young age. His mother devoted all her efforts to raising her son in Christian piety. He received his education in Athens and studied under the finest philosophers and rhetoricians.

After his mother passed away in 374, St. John retired to the mountains and lead a monastic life for about 6 years, but was obliged to return to Antioch to recover his health. St. Meletius, the Bishop of Antioch, ordained him as a deacon in the year 380. The following years were devoted to work on new theological writings. In the year 386 St. John was ordained as a priest by Bishop Flavian of Antioch.

St. Chrysostom had been a deacon for five years and a priest for twelve years. When Nectarius, Bishop of Constantinople, died in 398, St. John was elevated to the See of Constantinople as the new Patriarch. His incredible works and preaching’s brought many people to the Christian faith. He openly disapproved the corrupt lifestyle of the court and therefore was exiled twice. His enemies were not satisfied with the sufferings he had already endured, and they banished him yet further, to 9

Pontus, at the very extremity of Byzantine (Eastern Roman Empire). He died on his way in 407. His last words were, “Glory to God for all things!”

The holy relics of St. John Chrysostom were solemnly transferred to Constantinople in the year 438. St. John was a splendid preacher, and his inspired words earned him the name “Golden-Mouthed” (“Chrysostom”).

The Armenian Apostolic Church commemorats St. John Chrysostom twice a year: First with the Twelve Holy Fathers of universal church and separately in the week following the 7th Sunday of after exaltation of Cross, this year October 31.

The writings of John Chrysostom were among the first documents translated into Armenian after the Bible. Today more manuscripts of Chrysostom's works have come down to us than of any other nonArmenian author.

ՏՕՆ ԱՄԵՆԱՅՆ ՍՐԲՈՑ` ՀՆՈՑ ԵՒ ՆՈՐՈՑ, ՅԱՅՏՆԻ ԵՒ ԱՆՅԱՅՏ 2 Նոյեմբեր Այս Շաբաթ, 2 Նոյեմբերին, Հայաստանեայց Առաք. Ս. Եկեղեցին կը տօնէ «Տօն Ամենայն Սրբոց` Հնոց եւ Նորոց, Յայտնի եւ Անյայտ»՝ յիշելու համար Եկեղեցւոյ եւ Քրիստոնէական հաւատքին համար զոհուած բոլոր սուրբերը եւ յատկապէս անոնք, որոնց սուրբ անունները անյայտ են ու չեն անցած Տօնացոյցի կամ եկեղեցական օրացոյցի մեջ, սակայն գրուած են Երկինքի արքայութեան սրբազան մատեանին մէջ: Քրիստոնէական հալածանքներու եւ իրենց հաւատքի համար պայքարելու ընթացքին սրբակեաց շատ անձեր նահատակուած են, ու անոնց անունները, ցաւով, չեն պահպանուած եւ չեն հասած մեզի: Ուստի, եկեղեցին հաստատած է այս նուիրական տօնը անոնց յիշատակը ոգեկոչելու համար: «Ամենայն Սրբոց տօն»ը կը տօնուի Նոյեմբեր 1-ի ամենամօտ Շաբաթ օրը: ALL SAINTS DAY OLD AND NEW, KNOWN AND UNKNOWN

2 November This Saturday, November 2nd, the Armenian Church celebrates All Saints’ Day ‘Old and New, Known and Unknown. Saints are persons who 10

lived a pious life, were martyred for their faith, performed miracles, were renowned for their faith and service to the church and therefore worthy of heavenly favour.Saints’ Days recognize those martyrs and holy fathers’ from early days of church who lived exemplary lives of Christian virtue and sanctity. The saint’s days are celebrated on the day of their death or martyrdom.

There are two categories of saints in the Armenian Church: those that are ‘celebrated’ (included in the Church Liturgical Calendar) and those that are ‘commemorated’ (not included in the Church Liturgical Calendar).

The ‘celebrated saints’ are remembered by the reading of their names during the daily Services and during the Divine Liturgy. The ‘commemorated saints’ are remembered by the daily reading of their lives and works, and/or martyrdom from the Haysmavoork (Book of Martyrologies and Lives of the Saints). There are also those saints who remain unknown to us, but their names are in the sacred book of Heavenly Kingdom. So, in order for the church to commemorate all the saints, "old and new, known and unknown”, the church established the ‘All Saints Day’.)

11

ՀՈԳԵՀԱՆԳՍՏԵԱՆ ՊԱՇՏՕՆ REQUIEME SERVICE Requesters Mr. & Mrs. Armen and Ripsime Boudagian and sons, Rouben and Mikael Boudagian Mrs. Angela Tatevossian and children Misak, Sona and Nune Tatevossian

In Memory of The Late Seda Tatevossian

On the occasion of 40th day of her passing Requesters Mr. & Mrs. Sabbah & Araxie Shaheenian and sons Nareg & Vicken Shaheenian

In Memory of The Late Ismail Shaheenian On the occasion of 1st Anniversary of his passing As well as The Late Naser Shaheenian, Rahel Shaheenian, Araxie Shaheenian, Hagob Harutunian, Siranoush Harutunian, Harutune Harutunian, Mariam Gedikian, Megerdich Boghosian, Minas Boghosian Requesters Mr. & Mrs. Daniel & Karine Hasratian and children In Memory of The Late Georgy Melkumian On the occasion of 5th anniversary of his passing The Late Alexander Melkumian On the occasion of 7th anniversary of his passing The Late Aelita Melkumian On the occasion of 25th anniversary of her passing

12

Requesters Sasnouhi, Sasvard and Sasoun Mushluyan In Memory of The Late Nazeli Mushluyan On the occasion of 21st annivarsary of her passing As well as for deceased members of Mushluyan & Mardigian Families

Requesters Ms Arda Ekmekjian (Montreal) Mr & Mrs. Stephan and Laura Ekmekjan and their children Ms. Gabriella and Ms. Daniella Ekmekjian In Memory of The Late Mrs. Berjouhie Ekmekjian and The late Mr. Garbis Ekmekjian

Requesters Arthur & Inga Shekoyan In Memory of The Late Astghik Khachatryan - On 8th anniversary of her passing Levon Shekoyan, Nina Shekoyan, Gagik Shekoyan Suren, Shoghik, Hasmik Khachatryan & Aida Chatinyan

ՀՈԳԵՀԱՆԳՍՏԵԱՆ ՊԱՇՏՕՆ Հոգեհանգստեան պաշտօն խնդրելու համար (եօթնօրէք, քառասունք կամ տարելից) հաճեցէք հեռաձայնել եկեղեցւոյ գրասենեակ, Երկուշաբթիէն Հինգշաբթի, առաւօտեան ժամը 9։00-էն մինչեւ երեկոյեան 4։00, հետեւեալ թիւին 416. 431. 3001 Email: info@TorontoArmenianChurch.com 13

ՀԱՅ ԵԿԵՂԵՑՒՈՅ ՊԱՏՄՈՒԹԻՒՆ ARMENIAN CHURCH HISTORY ՀԱՅ ԵԿԵՂԵՑՒՈՅ ՀԱՍՏԱՏՈՒՄԸ ԵՒ ՆՈՒԻՐԱՊԵՏՈՒԹԵԱՆ ԿԱԶՄԱԿԵՐՊՈՒՄԸ Ս. ԳՐԻԳՈՐ ԼՈԻՍԱՒՈՐԻՉԻ ԿՈՂՄԷ (շարունակութիւն ՇՈՂ թիւ 11-էն) Ճիշդ է, որ Հայաստանի մէջ, ինչպէս նախորդին յիշեցինք, Ս. Գրիգոր Լուսաւորչէն դեռ շատ առաջ կային այլ եպիսկոպոսներ, սակայն ան դարձաւ առաջին Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսը եւ հայ Եկեղեցին ղեկավարեց շուրջ 25 տարի: Ս. Գրիգոր Լուսաւորիչի հովուապետութեան ժամանակ Աղւաններու Ուռնայր թագաւորը քրիստոնեայ կը դառնայ եւ Ս. Լուսաւորիչը Աղուանքի համար հռոմէացի եպիսկոպոս մը կը ձեռնադրէ։ Նաեւ, հայ քարոզիչներ Վրաց աշխարհի մէջ կը տարածեն Քրիստոնէութիւնն ու Աւետարանի լոյսը: Սուրբ Գրիգոր Լուսաւորիչը Քրիստոնէական Եկեղեցոյ ամենամեծ քարոզիչներէն էր: Ան սուրբ հռչակուած է արեւելքի եւ արեւմուտքի բոլոր հին Եկեղեցիներու կողմէ, ինչպէս Յոյն Ուղղափառ եւ Հռոմի Կաթոլիկ Եկեղեցիները: Սուրբ Գրիգոր կրօնական խիստ արդիւնաւոր գործունէութենէ ետք կը վախճանի 325 թուականին, խոր ծերութեան մէջ, եւ կը թաղուի Թորդան աւանը: Ս. Գրիգոր Լուսաւորիչի վախճամումէն ետք, Տրդատ կ'երթայ Սեպուհ լեռը՝ Սուրբ Գրիգորի մենարանը, եւ ճգնութեամբ կ'անցնէ իր օրերը: Տրդատ թագաւորի վախճանի մասին ունինք տարբեր տուեալներ, սակայն բոլորն ալ կը համաձայնին, թէ ան մահացու դեղ խմցուելով կը վախճանի: Ըստ Մ.

14

Խորենացիին մի քանի նախարարներ, պարսիկներու արքայ Շապուհի հրամանով, կ'ուզեն ապաննել թագաւորը եւ կրկին կռապաշտութիւնը հաստատել Հայաստանի մէջ, եւ անոնք որսի ընթացքին թագաւորը նետով կը խոցեն, արքան պալատ բերուելով մահիճ կը դրուի, սենեկապետը որ գործակից էր դաւադիր նախարարներուն տեսնելով թէ մահացու չէ Տրդատին վէրքը, անոր մահացու դեղ խմցնելով վերջ կը դնէ անոր կեանքին 341 թուին: Ս. Գրիգոր Լուսաւորիչի մահէն ետք, Հայոց Կաթողիկոսական Աթոռի վրայ անոր կը յաջորդէ իր որդին՝ Արիստակէսը, որ 321/2 թթ. արդէն Լուսաւորիչի կողմէ ձեռնադըրուած էր արքունիքի Եպիսկոպոս ապա Կաթողիկոսական տեղապահ նշանակուած եւ մասնակցած 325-ին գումարուած Նիկիոյ Ա Տիեզերական ժողովին: Արիստակէսի մասին յայտնի է նաեւ, թէ ան նահատակուած է 328/9 թթ. Ծոբաց Արքեղաեոս իշխանի ձեռքով, եւ անոր մարմինը ամփոփւած է Եկեղեաց գաւառի Թիլ աւանին մէջ, որ Լուսաւորիչի սեփական կալուածն էր: Արիստակէսին կը յաջորդէ անոր աւագ եղբայրը՝ Վրթանէսը: Թէեւ Հայաստանի մէջ Քրիստոնէութիւնը պետական կրօն էր արդէն, սակայն երկրի բազմաթիւ շրջաններուն մէջ հեթանոսութիւնը զգալի էր տակաւին, եւ այդ ժամանակ պատահած կարգ մը դէպքեր ցոյց կու տան, որ Ս. Արիստակէսի նահատակութիւնը պատահական երեւոյթ մը չէր: Նմանապէս հեթանոսութեան կողմնակիցները Թագուհիի՝ Խոսրով Կոտակ Թագաւորի կնոջ հովանաւորութեամբ, մահափորձ կը կազմակերպեն Ս. Վրթանէս Հայրապետին դէմ, Աշտիշատի մէջ Ս. Պատարագ մատուցելու ժամանակ: (շարունակելի) 15

(շարունակութիւն ՇՈՂ թիւ 11-էն)

ՄԿՐՏՈՒԹԻՒՆ Մեր Տէրը ինչո՞ւ մկրտուեցաւ. մեղաւո՞ր էր հասարակ մարդոց պէս։ - Քրիստոս կատարեա՜լ մարդ էր, այսինքն՝ մեղք չունէր. այլ խօսքով՝ մեր Տէրը մարդկային բոլոր հանգամանքները ունէր, բացի մեղքէն։ Բայց մկրտուեցաւ ՝ մեղաւոր մարդկութեան ցոյց տալու համար, թէ Մկրտութիւնը անհրաժեշտ պայման է վերստին կամ հո¬գեւոր ծննդեան համար։

Պօղոս առաքեալ ինչպէ՞ս է կը բացատրէ հոգեւոր ծնունդը։ - Տիտոսին ուղղուած թուղթին Գ գլխուն մէջ կʼըսէ. ՙ Ժամանակ մը մենք ալ անմիտ էինք, անհնազանդ, մոլորուած, եւ ցանկութիւններուն կը ծառայէինք ու պէսպէս անառակութիւններով, չարութեամբ եւ նախանձով կʼապրէինք, ատելի էինք եւ միմեանց կʼատէինք։ Իսկ երբ մեր Փրկիչ Աստուծոյ քաղցրութիւնը եւ մարդասիրութիւնը յայտնուեցաւ... փրկեց մեզի վերստին ծննդեան Աւազանի միջոցով եւ Սուրբ Հոգիին նորոգութեամբ՚ [Տիտոս Գ 3-5]։

Ի՞նչ է Մկրտութեան պայմանը։ - Հաւատքը։ Մկրտուողը պէտք է հաւատայ Ամենասուրբ Երրորդութեան, որովհետև, ինչպէս տեսանք, Յիսուս Քրիստոս ըսաւ. ՙՄկրտեցէ՜ք զանոնք յանուն Հօր եւ Որդւոյ եւ Սրբոյ Հոգւոյն՚։ Եւ դարձեալ՝ ՙԱն, որ կը հաւատայ է եւ կը մկրտուի, պիտի փրկուի, իսկ ան, որ չի հաւատայ, պիտի դատպար¬տուի՚ [Մարկ. ԺԳ 16]։ (շարունակելի) 16

ՆՈՒԻՐԱՏՈՒՈՒԹԻՒՆՆԵՐ - DONATIONS

«Շող» Կիրակնօրեայ Թերթիկի եւ Ս. Սեղանի ծաղիկներու նուիրատու՝

Տէր եւ Տիկ. Արիս եւ Ուինի Գասապեան Իրենց թոռնիկի՝

ՆԱԻՐԱ ԽԱՏՈՒՐԻԻ Մկրտութեան Առիթով Ս. Խորանի Ծաղիկներու պատրաստում՝ “Ann’s Flowers”

“Shogh” Sunday Bulletin and the Altar Flowers are sponsored by

Mr. & Mrs. Aris & Winnie Kassabian On the occasion of their Granddaughter

NAYIRA KHADDURI’S BAPTISM Altar Flowers provided by “Ann’s Flowers” General Donation: Mr. & Mrs. Aris and Winnie Kassabian $1000, Vasken Jelilian $200 Baptism: Kassabian-Khadduri Families $350 Women’s Guild-Annual Bazaar: Mr. & Mrs. Hovig & Taline Moushian $70, Mrs. Seza Nazarian $200 Louma: Sona Mirzoyan $50, Sasoon Manoukian $40, Allen Atamer $100 In Memory of : The Late Lora Tumanian: Mr. Armin Nalbandian $250

17

The Late Vartan Der Boghossian: Mrs. Mary Wahan $30, Mrs. Zaro Pashayan $50, Mr. Haik Minasian $50, Mr. Rafi Ohanessian $50 The Late Sirvard Kurdian: Mrs. Arpine Altounian $100, Mr. Zaven Kurdian $100, Miss Hasmig Kurdian $100, Miss Araxie Altounian $50 The Late Dr. Avedis Bogosyan: Mrs. Diana Bogosyan $200 The Late Gregory Diradour: Mrs. Mireille Diradour $300 The Late Vrej Mamasian: Mr. & Mrs. Ares & Elmas Mamasoglu $100 The Late Vilma Kalayjian: Dr. Raffi Aynaciyan $100 The Late Zepur & Bedros Bedrosyan: Mr. Garbis Bedrosyan $50, The Late Egya Torus: Mr. Jack Sabounji $300, Mrs. Maryam Demirian $200, Eric & Haygo Demirian $100, Mr. & Mrs. Mher & Lara Proudian $100, Ms Janet Altun $100, Mr. Varujan Torus $100, Mr. & Mrs. Arman & Marie Altun $100, Mr. Ovagim Tascioglu $100, Mr. & Mrs. Setrak Evihan $100, Mr. Karnig Tatosoglu $100, Mrs. Verjin Tokak $100, Mr. & Mrs. Hagop & Deke Meghdessian $100, Ms Hera Arkarakas $100, Mr. & Mrs. Nazar & Hermine Madjarian $100, Mrs. Maggy Libarian $100, Mr. Nishan Sismanoglu $100, Mrs. Arusyak Atamer $100, Mr. Mergeros Kuzu $100, Mr. & Mrs. Ovanis Karabas, Mr. & Mrs. Hayik Goren $100, Mary Jewelery $100, Dr. Vahe Sivaciyan $100, Mr. Simpat Dermen $100, Mr. & Mrs. Hagop & Stella Maydossian $100, Mr. Simon Kabasakal $100, Mr. Nazaret A. Keresteci $100, Mr. & Mrs. Armen & Ani Boduryan $60, Ms Sossi Der Megerdichian $50, Ms Hima Yousif $50, Mr. Mihran Avedissian $50, Mr. Aziz Bozuk $50, 18

Sarkis & Sevan Yerevanian $50, Ms Maria Abadjian $50, Mr. & Mrs. Varoujan & Verjin Karabulut $50, Mrs. Talin Hacat $50, Ms Susan Istanbul $50, Mr. & Mrs. Yeprem & Lucy Khatcherian $50, Mrs. Arshalouise Zakarian $50, Mr. Manuel Gozum $40, Mr. Bogos Taskiran $30, Mr. Kegham Kerestecioglu $25, Mr. & Mrs. Barete & Marguarite Santourdjian $20, Mr. Berc Kirmiziyan $20, Mr. Dikran Agop $20 Thank you for supporting your Church through your heartfelt donations. If you prefer to stay anonymous, please contact the Church office at 416-431-3001 / Email: info@TorontoArmenianChurch.com *** Շնորհակալութիւն ձեր սրտաբուխ նուիրատուութիւններուն համար։ Եթէ կը նախընտրէք ձեր անունը չյիշել կատարած նուիրատուութեան համար, կը խնդրենք նախօրօք կապուիլ եկեղեցւոյ գրասենեակ՝ 416-431-3001 թիւին։

ALTAR FLOWERS Parishioners, who would like to donate Altar flowers in memory or in honour of their loved ones on a special occasion, please contact the church office at 416-431-3001 or by email: info@TorontoArmenianChurch.com or mark your name & contact info on the calendar stand located at Church lobby. Ս. ԽՈՐԱՆԻ ԾԱՂԻԿ Բարեպաշտ հաւատացեալներ, որոնք կը փափաքին ստանձնել Ս. Խորանի կիրակնօրեայ ծաղիկի նուիրատուութիւնը, ի յիշատակ իրենց ննջեցեալ հարազատներուն կամ այլ ուրախ առիթներու համար, կը խնդրենք կապ պահել, հեռաձայնելով եկեղեցւոյ գրասենեակ 416-431-3001 info@TorontoArmenianChurch.com

19

ՇԱԲԹՈՒԱՆ ԱՂՕԹՔԸ PRAYER OF THE WEEK Բոլորը խնամող Տէր, Քու սուրբ երկիւղդ պահապան դիր մեր աչքերուն՝ որ այլեւս անառակ ու ցանկացող աչքով չնայինք, մեր ականջներուն՝ որ ախորժ չզգանք չար խօսքեր լսելէ, մեր բերաններուն՝ որ ստութիւն չխօսինք, մեր սրտերուն՝ որ չարութիւն չխորհինք, մեր ձեռքերուն՝ որ անիրաւութիւն չգործենք, մեր ոտքերուն՝ որ անօրէնութեան ճամբաներէն չքալենք. այլ ուղղէ՛ ասոնց շարժումը, որպէսզի միշտ Քու պատուիրաններուդ համաձայն ըլլան՝ ամէն բանի մէջ. եւ ողորմէ՛ Քու արարածներուդ, այժմ եւ միշտ եւ յաւիտեանս յաւիտենից: Ամէն: Կ’աղաչենք Քեզի, անփոփոխելի՛ Տէր, ամենազօր եւ հզօր Հոգի, Քու քաղցր ցօղդ ղրկէ եւ մեր հոգիին, ազատ կամքին եւ զգայարանքներուն մէջ ներգործէ բազմապարգեւ ողորմութեանդ ամենալից շնորհքները: Հերկէ՛ մարմնեղէն կարծրացեալ մեր սրտին բանական անդաստանը, որպէսզի ի վիճակի ըլլանք հոգեւոր սերմիդ արգասիքը ընդունելու յաւիտեանս յաւիտենից: Ամէն: 20

ՍԲ. ԵՐՐՈՐԴՈՒԹԻՒՆ ԵԿԵՂԵՑՒՈՅ ԵՒ ԲԱՐԵՒ ԿԵՆՏՐՈՆԻ ՇԱԲԱԹԱԿԱՆ ԳՈՐԾՈՒՆԷՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԱՑՈՅՑ ԿԻՐԱԿԻ Ս. Պատարագ – Իւրաքանչիւր Կիրակի առաւօտ 9:30 ժամերգութիւն եւ Բժշկութեան Աղօթք Հիւանդներու համար 10:30 Սուրբ Պատարագ 12:00 Հոգեհանգիստ 10:30 - 13:00 «Մարիօ Կիւմուշճեան» Հոգեւոր Գրադարան 10:30 - 12:30 Կիրակնօրեայ Վարժարան (3-14 տարեկաններու համար) ԵՐԵՔՇԱԲԹԻ Երեկոյան ժամը 20:00-ին՝ Աստուածաշունչի Սերտողութիւն (Անգլերէն) 19:00 - 20:00 «Սասուն» պարախումբի կրտսերներու փորձ 20:00 - 22:00 «Սասուն» պարախումբի աւագներու փորձ ՀԻՆԳՇԱԲԹԻ 10:30 - Առաւօտեան Ժամերգութիւն, Բժշկութեան Աղօթք Հիւանդներու համար 11:00 Աստուածաշունչի Սերտողութիւն (Հայերէն) ՈՒՐԲԱԹ 19: 30 -ին Ժամերգութիւն եւ Բժշկութեան Աղօթք Հիւանդներու համար 20:00 -ին Զրոյց Քահանայի հետ 20:00 - 22:30 Ընտանեկան Երեկոյ (Potluck, խաղեր, երաժշտութիւն) 19:00 - 20:00 «Սասուն» պարախումբի կրտսերներու փորձ 20:00 – 22:00 «Սասուն» պարախումբի աւագներու փորձ ՇԱԲԱԹ 9:30-13:30 - Սուրբ Սահակ եւ Սուրբ Մեսրոպ Ազգային Շաբաթօրեայ Վարժարան 13:30-14:30 – Արտադասարանային ծրագիր (գծագրութիւն, մարզանք, պար, ճատրակ) Վայր՝ 25 Forest Manor Rd, North York.

21

HOLY TRINITY ARMENIAN CHURCH AND BAREV CENTRE’S WEEKLY SCHEDULE OF ACTIVITIES

SUNDAY Divine Liturgy – Every Sunday 9:30 am Morning Service & Prayer for the sick 10:30 am Divine Liturgy 12:00 pm Requiem Service 10:30 am to 12:30 pm “Mario Gumushdjian” Christian Library 10:30 am to 12:30 pm Sunday School for 3 to 14 years old children TUESDAY 8 pm to 9:30 pm Bible Study in English 7:00 pm to 8:00 pm “Sassoun” Dance Ensemble Practice (Juniors) 8:00 pm to 10:00 pm “Sassoun” Dance Ensemble Practice (Seniors) THURSDAY 10:30 am - Morning Service & Prayer for the sick 11:00 am - Bible Study in Armenian FRIDAY 7:30 to 8:00 pm 8:00 to 9:00 pm 8:00 to 10:30 pm 7:00 to 8:00 pm 8:00 to 10:00 pm

Evening Vesper & Prayer for the Sick Conversation with Clergy Family Gatherings (Potluck, games, music & more) “Sassoun” Dance Ensemble Practice (Juniors) “Sassoun” Dance Ensemble Practice (Seniors)

SATURDAY 9:30 am to 1:30 pm - St. Sahag and St. Mesrob Armenian Saturday School 1:30 pm to 2:30 pm - After school programs (Arts, Sports, Dance, Chess) Location: 25 Forest Manor Rd, Toronto www.armenianschool.ca

22

ՅԱՅՏԱՐԱՐՈՒԹԻՒՆՆԵՐ - ANNOUNCEMENTS

23

24

25

26

27

ԵՂ Ե

ԵՐ ՐՈ I TR

C HU RC H

ՑԻ

LY HO

91

Ա ԵԿ

ՍՈՒՐԲ

Հ ԹԻՒՆ ԱՅՑ. Ա ՈՒ Ռ

Ք.

ՐԴ

NI TY ²Øº²Î IC OL AR MENIAN APOST

Հովանաւորութեամբ՝ Գանատահայոց Թեմի Առաջնորդ՝ Գերշ. Տէր Աբգար Եպս. Յովակիմեան

Սուրբ Երրորդութիւն Հայց. Առաք. Եկեղեցւոյ Ծուխի հիմնադրութեան 91-ամեակին նուիրուած

ԽՐԱԽՃԱՆՔ – ՃԱՇԿԵՐՈՅԹ Շաբաթ, 7 Դեկտեմբեր 2019, երեկոյեան ժամը 7:30-ին DJ: Hye Class (Anto) Տոմսերու համար հեռաձայնել՝ Տիանա Պողօսեանին 647-504-1637 Սբ. Երրորդութիւն Եկեղեցւոյ գրասենեակ՝ 416-431-3001

ՀԱՆԴԻՍԱՒՈՐ ՍՈՒՐԲ ՊԱՏԱՐԱԳ Սուրբ Երրորդութիւն Հայց. Առաք. Եկեղեցւոյ Հիմնադրութեան 91-ամեակի առթիւ

Կիրակի, Դեկտեմբեր 8, 2019 Առաւօտեան ժամը 10:30-ին

Պիտի պատարագէ եւ քարոզէ Գանատահայոց Թեմի Առաջնորդ՝

Գերշ. Տէր Աբգար Եպս. Յովակիմեան Սբ. Պատարագի ընթացքին Սրբազան Հօր ձեռամբ պիտի գնահատուին Եկեղեցւոյ եւ համայնքի երկարամեայ եւ օրինակելի կամաւոր ծառայողները: Սիրով կը հրաւիրենք բոլոր հաւատացեալները մասնակցելու Տօնակատարութեանց

29

ՇՆՈՐՀԱՒՈՐԱՆՔ Ս. Երրորդութիւն Հայց. Առաք. Եկեղեցւոյ Հոգեւոր Հովիւը, Հովիւի Օգնականն ու Ծխական Խորհուրդը կը շնորհաւորեն Խաճավի ընտանիքը իրենց զաւակին Ս. Մկրտութեան առթիւ:

ՎԱԼԵՆԹԻՆԱ ՌԻԹԱ ԽԱՃԱՎԻ - 27 Հոկտեմբեր, 2019

CONGRATULATION The Pastor, Pastor’s Assistant and the Parish Council of the Holy Trinity Armenian Church congratulate and extend their best wishes Khajavi Family on the occasion of their child’s Baptism.

VALENTINA RITA KHAJAVI - 27 October, 2019

ՑԱՒԱԿՑԱԳԻՐ Ս. Երրորդութիւն Հայց. Առաք. Եկեղեցւոյ Հոգեւոր Հովիւը, Հովիւի Օգնականն ու Ծխական Խորհուրդը խորին ցաւակցութիւններ կը յայտնեն ննջեցեալնել՝

ԵՂԻԱ ԹՈՐՈՒՍԻ Եւ ՅԱՐՈՒԹԻՒՆ ԱՐԹԻՆ ԵՍԱՅԵԱՆԻ Ընտանիքիններուն եւ Հարազատներուն

CONDOLENCES The Pastor, Pastor’s Assistant and the Parish Council of the Holy Trinity Armenian Church extend their condolences to family & friends and ask faithful parishioners to pray for the departed soul of

The Late EGYA TORUS The Late HARUTYUN ARTIN YESAYAN

30

Holy Trinity Armenian Church’s Parish Council 2019-2020

31

Ս. ԵՐՐՈՐԴՈՒԹԻՒՆ ՀԱՅԱՍՏԱՆԵԱՅՑ ԱՌԱՔԵԼԱԿԱՆ ԵԿԵՂԵՑԻ HOLY TRINITY ARMENIAN APOSTOLIC CHURCH Գանատահայոց Թեմի Փոխառաջնորդ Հոգեւոր Հովիւ Տ. Զարեհ Աւագ Քհնյ. Զարգարեան

Vicar of Armenian Church Canadian Diocese and Parish Priest Rev. Archpriest Fr. Zareh Zargarian

Հոգեւոր Հովիւի Օգնական Տ. Հայարի Քհնյ. Թանաշեան

Pastor’s Assistant Rev. Fr. Hayari Tanashian

Church Office Hours: Monday to Friday - 9:00 AM to 4:00 PM Executive Secretary, Ani Sarvarian Ani@TorontoArmenianChurch.com Administrative Secretary, Betty Panossian Betty@TorontoArmenianChurch.com

920 Progress Ave. Toronto, ON, M1G 3T5 Tel: 416 431 3001 www.TorontoArmenianChurch.com info@TorontoArmenianChurch.com 32