เอกสารแนะนำหลักสูตรที่ศูนย์รวมตะวัน

เอกสารแนะนาหลักสูตรทีจ่ ดั ทาโดย สมาคมพัฒนาคุณภาพสิง่ แวดล้อม

เอกสารแนะนาหลักสูตร สมาคมพัฒนาคุณภาพสิง่ แวดล้อม

1

เอกสารแนะนาหลักสูตรทีจ่ ดั ทาโดย สมาคมพัฒนาคุณภาพสิง่ แวดล้อม

แนะนาสมาคมพัฒ นาคุณ ภาพสิ่ ง แวดล้ อ ม

สมาคมพัฒนาคุณภาพสิ ง่ แวดล้อม ใช้ชือ่ ย่อว่า ส.พ.ส. และใช้ ชือ่ ภาษาอังกฤษว่า “Association for the Development Quality” หรือเรียกชือ่ ย่อว่า “ADEQ” มีสญ ั ลักษณ์เป็ นรูป 3 เหลีย่ ม มีใบไม้ 3 ใบ อยูต่ รงกลาง โดยใบไม้ทงั ้ สามเป็ นตัวแทนของสมดุลของระบบนิเวศ และแต่ ละด้านของสามเหลีย่ มเป็ นตัวแทนของ ดิน น้า และอากาศ ซึง่ เป็ นปจั จัย สาคัญในการก่อให้เกิดความสมดุลของระบบนิเวศ ั้ ก่อตังและจดทะเบี ยนในปี พ.ศ. 2531 และต่อมาในปี พ.ศ. 2543 ได้จดทะเบียนเป็ นองค์กรเอกชน ด้านการคุ้มครองสิ ง่ แวดล้อมและอนุรกั ษ์ทรัพยากรธรรมชาติ ตามพระราชบัญญัติส่งเสริ มและรักษาคุณภาพ สิ ง่ แวดล้อมแห่งชาติ พ.ศ. 2535 โดยมีวตั ถุประสงค์เพือ่ ส่งเสริ มให้สงั คมไทยเป็ นสังคมสุขภาวะที ม่ ีการบริ โภค ที เ่ ป็ นมิ ตรกับสิ ง่ แวดล้อม สมาคมฯ มีงานหลักๆ คือ 1. งานด้านอนุรกั ษ์ทรัพยากรธรรมชาติและสิง่ แวดล้อมเน้นการสร้างกระบวนการเรียนรู้ การปลูกจิตสานึก และการพลักดันให้เกิดกลไกการอนุรกั ษ์พลังงานและสิง่ แวดล้อมอย่างเป็ นระบบ ในหน่วยงานทัง้ ภาครัฐและเอกชน 2. งานด้านส่งเสริมสุขภาพทีเ่ น้นการพลักดันให้เกิดกลไกและกระบวนการส่งเสริมสุขภาพของแรงงานในสถาน ประกอบการอย่างเป็ นระบบ วิ ส ัย ทัศ น์ สังคมไทยเป็ นสังคมสุขภาวะทีม่ กี ารผลิตและการบริโภคทีเ่ ป็ นมิตรกับสิง่ แวดล้อม พัน ธกิ จ เสริมสร้างศักยภาพสังคมไทยในการปรับตัว และรับมือกับสถานการณ์ต่างๆทีเ่ กิดจากการเปลีย่ นแปลง ทางด้านสิง่ แวดล้อม โดยเน้นกระบวนการทางานอย่างเป็ นระบบครบวงจร ต่อเนื่อง บนพืน้ ฐานการมีสว่ นร่วมของทุก ฝา่ ย การดาเนิ น งาน 1. การปลูกสร้างจิตสานึก ด้านการอนุรกั ษ์ทรัพยากรธรรมชาติและสิง่ แวดล้อมและการสร้างเสริมสุขภาพให้ เกิดขึน้ อย่างกว้างขวางในสังคมไทย 2. การส่งเสริมการขับเคลื่อนสังคมไทยให้เป็ นสังคมทีพ่ ร้อมรับมืออย่างเป็ นระบบต่อการเปลีย่ นแปลงทางด้าน สิง่ แวดล้อม 3. การศึกษาวิจยั เชิงปฏิบตั กิ าร (Action research) ทางด้านกระบวนการขับเคลื่อนให้เกิดการเปลีย่ นแปลง ของสังคมต่อการอนุรกั ษ์ทรัพยากรธรรมชาติและสิง่ แวดล้อม รวมถึงการสร้างเสริมสุขภาพ 4. การให้คาปรึกษา ทางด้านกระบวนการขับเคลื่อนอย่างเป็ นระบบ เป็ นองค์รวมและอย่างมีสว่ นร่วม แก่ หน่วยงานทัง้ ภาครัฐและเอกชน 5. การผลิตสือ่ โดยผลิตและเผยแพร่สอ่ื ด้านการอนุรกั ษ์ทรัพยากรธรรมชาติและสิง่ แวดล้อม รวมถึงด้าน สุขภาพ

2

เอกสารแนะนาหลักสูตรทีจ่ ดั ทาโดย สมาคมพัฒนาคุณภาพสิง่ แวดล้อม

หลักสูตรวิทยาศาสตร์สิ่งแวดล้อม ค่ายธรรมชาติ ศึกษาและนิ เวศวิ ทยา เน้นการสร้างกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ ให้ผเู้ รียนได้ฝึกการ เชือ่ มโยงความสัมพันธ์ของปจั จัยต่างๆ ในสิง่ แวดล้อมทีม่ ที งั ้ หิน ดิน น้า พืช สัตว์และทรัพยากรธรรมชาติอน่ื ๆ ในรูปแบบต่างๆ เช่น การพึง่ พาอาศัยกัน การเกือ้ กูลอาศัย การเบียดเบียน ฯลฯ ควบคูก่ บั การปลูกสร้างจิตสานึกด้าน การอนุรกั ษ์ทรัพยากรธรรมชาติและสิง่ แวดล้อม โดยอาศัยการเรียนรูจ้ าก ประสบการณ์จริง ผ่านการถ่ายทอดโดยวิทยากรผูม้ คี วามรู้ ด้วยกิจกรรม ต่างๆ เช่น กิ จกรรมสะพายกล้องส่องนก ศิ ลปะกับการดูนก ศึกษา แมลงกลางคืน ดูดาว กิ จกรรม Eco Walk กิ จกรรมสายตรวจ นิ เวศ กิ จกรรมสารวจร่องรอยสัตว์ป่า การทาโป่ งเที ยม เป็ นต้น

ค่ายตามรอยพลังงาน เป็ นค่ายทีเ่ หมาะสาหรับกลุ่มเป้าหมายทีต่ อ้ งการส่งเสริมกระบวนการเรียนรู้ และเสริมสร้างทักษะด้านการ อนุรกั ษ์พลังงานให้เกิดขึน้ กับเยาวชน ผ่านการจัดกิ จกรรมเสริ มสร้างประสบการณ์ (Experiential Learning) ที ่ หลากหลายและร้อยเรียง ภายในหลักสูตรจะประกอบด้วยฐานความรูด้ า้ นพลังงานทีค่ รบวงจรและมีพน้ื ทีท่ เ่ี ป็ นแหล่ง เรียนรูท้ งั ้ ในและนอกศูนย์รวมตะวันอาทิ เช่น เรียนรูต้ น้ กาเนิดทรัพยากรพลังงานชนิดต่างๆ ทีบ่ ูรณาการไปกับสาระ วิทยาศาสตร์หลักการและขันตอนการน ้ าทรัพยากรพลังงานมาผลิตเป็ นเชือ้ เพลิงเพือ่ ผลิตกระแสไฟฟ้าและนาไปใช้ใน ภาคส่วนต่างๆ การประดิษฐ์คดิ ค้นโครงงานวิทยาศาสตร์ ตลอดจนกระบวนการเรียนรูด้ า้ นอืน่ ๆ ทีเ่ กีย่ วกับพลังงานผ่าน กระบวนการคิดวิเคราะห์ สังเคราะห์โดยใช้หลักการทางวิทยาศาสตร์เพือ่ แก้ปญั หาทีเ่ กิดขึน้ อย่างถูกต้อง

3

เอกสารแนะนาหลักสูตรทีจ่ ดั ทาโดย สมาคมพัฒนาคุณภาพสิง่ แวดล้อม

ค่ายวิ ทยาศาสตร์โลกร้อน เน้นการเรียนรูเ้ กีย่ วกับการเปลีย่ นแปลงสภาพภูมอิ ากาศ สาเหตุและกลไกการเปลีย่ นแปลงด้วยกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ ั บนั เช่น เรียนรูล้ กั ษณะ รวมทัง้ เรียนรูป้ รากฎการณ์ทเ่ี กิดขึน้ ในปจจุ ของก๊าซเรือนกระจกในระดับอะตอม การทดลองวิทยาศาสตร์ท่ี เกีย่ วกับก๊าซเรือนกระจก วิธกี ารตรวจวัดคุณภาพอากาศอย่างง่าย เรียนรูก้ ารละลายของน้าแข็งบริเวณขัว้ โลก ปรากฎการณ์แอลนีโญ่ ลานีญ่า (El Nino and La Nina Phenomenon) เรียนรูผ้ ลกระทบทีเ่ กิด จากการเปลีย่ นแปลงสภาพภูมอิ ากาศเพือ่ ค้นหาวิธกี ารปรับตัวรับมือโลก ร้อน ตลอดจนแนวทางในการประเมิ นคาร์บอนฟุตพริ้ นท์ใน ชีวิตประจาวันเพือ่ หาทางป้ องกันและรับมือกับปัญหาโลกร้อน

ค่ายตามรอยสายน้า เป็ นค่ายทีเ่ น้นการเรียนรูว้ ทิ ยาศาสตร์ทเ่ี กีย่ วข้องกับน้า โดยผูเ้ รียนรูจ้ ะได้รว่ มกับสืบหาต้นกาเนิดของสายน้าตามแหล่งน้า ต่างๆ เรียนรูว้ ฏั จักรของน้า เส้นทางสายน้าจากแผนทีล่ ุ่มน้าใน ประเทศไทย กระบวนการตรวจสอบคุณภาพน้าอย่างง่ายทัง้ กายภาพ ชีวภาพและเคมี สัมผัสถึงลักษณะความสัมพันธ์ระหว่าง สิง่ มีชวี ติ ในแหล่งน้า ตลอดจนเรียนรูเ้ กีย่ วกับสถานการณ์และสาเหตุของปญั หาด้านน้า อาทิเช่น น้าท่วม ภัยแล้งและน้า เสีย นาไปสู่แนวทางการอนุรกั ษ์น้ าครอบคลุมตัง้ แต่ supply size คือ การจัดการต้นน้ าและการปลูกป่ า ไปถึง demand size คือ การปรับเปลีย่ นพฤติกรรม เทคโนโลยี และการดูแลรักษาอุปกรณ์ ผูผ้ า่ นค่ายนี้จะมีค วามเข้าใจเรือ่ ง การอนุรกั ษ์น้าได้กว้างและลึกขึน้ ต่อยอดจากบทเรียนทีม่ ใี นหลักสูตร สูก่ ารปฏิบตั จิ ริง เพือ่ สร้างความเข้าใจให้กบั เยาวชนได้ดยี งิ่ ขึน้

4

เอกสารแนะนาหลักสูตรทีจ่ ดั ทาโดย สมาคมพัฒนาคุณภาพสิง่ แวดล้อม

ค่ายเยาวชนรักษ์พลังงาน เป็ นค่ายทีเ่ น้นการปลูกสร้างจิตสานึกในการใช้พลังงานอย่างรูค้ ณ ุ ค่า ผ่านกระบวนการเรียนรูแ้ ละเสริมสร้างทักษะด้านต่างๆ ให้เกิดขึน้ จาก กระบวนการเรียนรู้เชิ งประสบการณ์ (Learning by doing) ทีส่ อดแทรก ในกิจกรรมต่างๆอาทิเช่น เรียนรูส้ ถานการณ์ดา้ นทรัพยากรชนิดต่างๆ ใน ประเทศไทย การสารวจสถานการณ์การใช้พลังงาน ผลกระทบจากการใช้ พลังงาน รวมทัง้ ร่วมกันหาทางออกของปญั หาโดยอาศัยการเรียนรูใ้ นสถานี ความรูอ้ าทิเช่น สถานีรเู้ ลือกเครือ่ งใช้ไฟฟ้า สถานีแสงสว่างเพือ่ โลกสวย สถานีระบบประอากาศ สถานีการเดินทางเพือ่ โลกสวยและสถานีบา้ น ประหยัดพลังงาน เป็ นต้น

ค่ายเยาวชนรู้ลดขยะ เน้ นกระบวนการสร้างการเรียนรู้ทีเ่ กีย่ วกับการบริ โภคใน ชีวิตประจาวัน ให้ผ้เู รียนรู้ได้ตระหนักถึงปัญหาขยะและจัดการขยะ แต่ละประเภท ด้วยเครือ่ งมือวิเคราะห์วงจรผลิตภัณฑ์ (LCA) ในการ คัดเลือกสินค้าหรือผลิตภัณฑ์ นาไปสูแ่ นวทางการจัดการขยะด้วยวิธี 1A3R (Avoid Reduce Reuse Recycle) ซึง่ เป็ นแนวทางไปสูก่ ารจัดการ ขยะให้เหลือศูนย์ (Zero waste) กิจกรรมภายในค่ายอาทิเช่น กิจกรรม เปิ ดโลกขยะ กิจกรรมวิเคราะห์วงจรผลิตภัณฑ์ กิจกรรมการจัดการขยะ กับ 1A3R กิจกรรมชีวติ เพือ่ สิง่ แวดล้อม กิจกรรมปฏิบตั กิ ารอาหารจาน เด็ดกับ 1A3R เป็ นต้น

5

เอกสารแนะนาหลักสูตรทีจ่ ดั ทาโดย สมาคมพัฒนาคุณภาพสิง่ แวดล้อม

ค่ายเยาวชนรักษ์น้า เป็ นค่ายที ส่ ่งเสริ มกระบวนการเรียนรู้และเสริ มสร้างทักษะด้าน การอนุรกั ษ์ทรัพยากรน้ า ให้ผ้เู รียนรู้เห็นความสาคัญและเกิ ดจิ ตสานึ ก ที ด่ ีในการใช้น้ า ผูเ้ ข้าอบรมจะได้เรียนรูต้ งั ้ แต่กระบวนการเกิดน้าตาม ธรรมชาติ การใช้น้าของมนุษย์จากกิจกรรมต่างๆในชีวติ ประจาวันทีท่ าให้ เกิดมลพิษ นาไปสูแ่ นวทางการป้องกันปญั หาทีส่ ามารถปฏิบตั ไิ ด้ดว้ ยวิธี ง่ายๆ อาทิเช่น การปรับเปลีย่ นเทคโนโลยีหรืออุปกรณ์ทช่ี ว่ ยประหยัดน้า การสร้างพฤติกรรมทีด่ ใี นการใช้น้าและการ ดูแลบารุงรักษาอุปกรณ์การใช้น้าอย่างถูกวิธี

ค่ายเยาวชน รู้กิน…อยู่…ใช้ ไม่ทาร้ายสิ่ งแวดล้อม เน้ นการให้ความรู้และส่งเสริ มทักษะในการใช้ชีวิตที เ่ ป็ น มิ ตรกับสิ ง่ แวดล้อม เริม่ ตัง้ แต่การกินอาหารทีจ่ ะต้องมีการคิดวิเคราะห์ ด้วยกระบวนการ LCA การอยูอ่ าศัยอย่างไรทีเ่ ป็ นภาระต่อสิง่ แวดล้อม น้อยทีส่ ดุ รวมทัง้ วิธกี ารเลือกใช้ผลิตภัณฑ์ต่างๆ ในชีวติ ประจาวันทีจ่ ะลด ภาระต่อสิง่ แวดล้อมมากทีส่ ดุ นอกจากนี้ยงั มีกจิ กรรมอาทิเช่น เรียนรูก้ าร ปลูกผักออแกนิคส์แบบครบวงจร การเรียนรูพ้ ชื สมุนไพรไทยทีม่ สี รรพคุณ แทนยาแผนปจั จุบนั การทาอาหารทีส่ ามารถเลือกวัตถุดบิ ทีถ่ กู หลักการ บริโภคทีเ่ ป็ นมิตรต่อสิง่ แวดล้อม เป็ นต้น

6

เอกสารแนะนาหลักสูตรทีจ่ ดั ทาโดย สมาคมพัฒนาคุณภาพสิง่ แวดล้อม

ค่ายการจัดทาแผนอนุรกั ษ์พลังงานและสิ่ งแวดล้อม เป็ นหลักสูตรที จ่ ดั สาหรับคณะทางานด้านการอนุรกั ษ์ พลังงานของหน่ วยงานทัง้ ภาครัฐและเอกชน ที ม่ ีความ ต้องการเรียนรู้และพัฒนาศักยภาพเกีย่ วกับการวิ เคราะห์ ปัญหาและจัดทาแผนปฏิ บตั ิ การด้านการลดใช้พลังงานใน หน่ วยงาน นาไปสูก่ ารสร้างนโยบาย มาตรการและแนวปฏิบตั ิ ต่างๆ ผูเ้ ข้าอบรมจะได้เรียนรูเ้ กีย่ วกับความสาคัญของการอนุรกั ษ์ พลังงาน วิธปี ฏิบตั ใิ นการลดใช้พลังงาน แนวทางในการสารวจการ ใช้พลังงานในหน่วยงานและวิธกี ารขยายผลสูผ่ ปู้ ฏิบตั อิ ย่างมี ประสิทธิภาพ

ค่าย Training For The Trainer เป็ นหลักสูตรทีเ่ น้นเฉพาะกลุ่มเป้าหมายทีเ่ ป็ นครูผสู้ อนหรือผูท้ ต่ี อ้ งการเผยแพร่และสร้างกระบวนการเรียนรู้ ด้านการอนุรกั ษ์พลังงานและสิง่ แวดล้อมให้กบั กลุ่มเป้าหมาย ภายในหลักสูตรค่ายจะประกอบด้วยการถ่ายทอดองค์ ความรูด้ า้ นการอนุรกั ษ์พลังงานและสิง่ แวดล้อมแบบเข้มข้น รวมทัง้ วิธกี ารเผยแพร่ความรูท้ ถ่ี กู ต้อง โดยจะมีการ ทดสอบความสามารถในการเผยแพร่เมือ่ จบหลักสูตร

7

เอกสารแนะนาหลักสูตรทีจ่ ดั ทาโดย สมาคมพัฒนาคุณภาพสิง่ แวดล้อม

ค่ายกระบวนการสร้างการทางานเป็ นทีม (Team building) เป็ นหลักสูตรที เ่ หมาะสาหรับหน่ วยงานที ต่ ้องการเพิ ม่ ประสิ ทธิ ภาพในการทางานโดยการสร้างที มบุคลากรภายในองค์กร ลด ความขัดแย้งภายในองค์กรและเสริ มสร้างความสัมพันธ์ทีด่ ีในการ ทางาน ภายในหลักสูตรจะมีกจิ กรรมต่างๆ ทีส่ ง่ เสริมการทางานเป็ นทีม อาทิ ฐานสร้างผูน้ า กิจกรรมทดสอบกาลังใจเพือ่ ให้ผทู้ ากิจกรรมเกิดความ เชือ่ มันทั ่ ง้ ตนเองและสมาชิก กิจกรรมส่งเสริมด้านการสือ่ สารอย่างมี ประสิทธิภาพ รวมทัง้ การพิชติ เป้าหมายจากภารกิจต่างๆ ทีไ่ ด้รบั

8

เอกสารแนะนาหลักสูตรทีจ่ ดั ทาโดย สมาคมพัฒนาคุณภาพสิง่ แวดล้อม

ขัน้ ตอนการวางแผนการจัดกิ จกรรมที่ศนู ย์รวมตะวัน เวลานี้ 1. ศึกษาเอกสารแนะนาหลักสูตรอย่างละเอียดและสามารถหาข้อมูลเพิม่ เติมได้ทเ่ี ว็บไซต์ www.adeq.or.th 2. ติดต่อฝา่ ยประสานงานเพือ่ จองช่วงเวลาและสอบถามรายละเอียดเพิม่ เติมทีจ่ ะเข้าค่าย

1.5 – 2 เดือนก่อนเข้าค่าย 3.

4.

5.

6.

7.

จัดเตรียมพาหนะสาหรับเดินทางมายังศูนย์รวมตะวัน ให้ขอ้ มูลเกีย่ วกับการจัดค่ายกับผูป้ กครอง ทาหนังสือส่งให้ผปู้ กครองกรอกใบอนุญาตให้นกั เรียนเข้าค่าย ทาหนังสือยืนยันการจัดค่ายส่งมาทีฝ่ า่ ยประสานงาน สมาคมพัฒนาคุณภาพสิง่ แวดล้อม ติดต่อฝา่ ยประสานงาน เพือ่ วางแผนหรือเลือกกลุ่มสาระความรูส้ าหรับการเรียนรูข้ องนักเรียนในการเข้าค่าย ครัง้ นี้ 8. ชาระค่ามัดจา

2 – 4 สัปดาห์ก่อนเข้าค่าย 9. สรุปโปรแกรมค่ายและกาหนดการกับฝา่ ยประสานงานสมาคม 10. เตรียมความพร้อมของคณะครูทจ่ี ะร่วมเข้าค่าย กาหนดหน้าทีร่ บั ผิดชอบ อาทิเช่น a. ศึกษารายละเอียดกาหนดการ,จัดแบ่งหน้าทีใ่ นการดูแลตลอดระยะเวลาทีอ่ ยูค่ า่ ย โดยทัวไปการท ่ า กิจกรรมทีศ่ นู ย์รวมตะวันจะแบ่งเป็ นกุล่ม กลุ่มละประมาณ 15 – 20 คน ควรจะมีคณ ุ ครูดแู ลกลุ่มละ 1 คน) b. การแจ้งกาหนดการในแต่ละวันให้นกั เรียนได้รบั ทราบ c. การสังเกตพฤติกรรมการเรียนรูข้ องนักเรียน 11. เตรียมความพร้อมให้กบั นักเรียนรอบสุดท้าย a. แจ้งกาหนดการ b. การเตรียมตัวก่อนเข้าค่าย เช่น การเตรียมเครือ่ งใช้สว่ นตัว,เตรียมยารักษาโรคประจาตัว ฯลฯ 12. ติดต่อฝา่ ยประสานงานสมาคมพัฒนาคุณภาพสิง่ แวดล้อม หากมีขอ้ สงสัยเพิม่ เติม

9

เอกสารแนะนาหลักสูตรทีจ่ ดั ทาโดย สมาคมพัฒนาคุณภาพสิง่ แวดล้อม

ติ ดต่อเราได้ที่

สมาคมพัฒนาคุณภาพสิ่ งแวดล้อม (ประเทศไทย) Association for the Development of Environmental Quality (Thailand) 45/10 หมูท่ ่ี 2 ตาบลบางเตย อาเภอสามพราน จังหวัดนครปฐม รหัสไปรษณีย์ 73210 โทร : 02-2408-1600 ถึง 03 มือถือ: 08-2358-4614, 08-2358-4616 แฟ็ กซ์ : 02-2408-1601 และ 03 email: info@adeq.or.th website : http://adeq.or.th/ https://www.facebook.com/ruamtawancenter

10