Wnv hindoeisme en boeddhisme blader

HINDOEÏSM

E M S I H D E EN BOED

NG I S S O L R E V R A A N N E G E W

9 789006 105766

E M S I H D D E O B N E E M S Ă?

HINDOE R LO S S I N G E V R A A N N E WEG

Cor

Jongeneelen

er Pieter van Li

enho G er rit Sleeuw

ek

Epko Smit

Jaap Veld

Albert Wubs

Over ThiemeMeulenhoff ThiemeMeulenhoff ontwikkelt zich van educatieve uitgeverij tot een learning design company. We brengen content, leerontwerp en technologie samen. Met onze groeiende expertise, ervaring en leeroplossingen zijn we een partner voor scholen bij het vernieuwen en verbeteren van onderwijs. Zo kunnen we samen beter recht doen aan de verschillen tussen lerenden en scholen en ervoor zorgen dat leren steeds persoonlijker, effectiever en efficiënter wordt.

Samen leren vernieuwen.

Ontwerp: Ontwerpbureau Neo & Co, Velp Opmaak: Crius Group, Hulshout ISBN 978 90 06 10576 6 Eerste druk, eerste oplage, 2018

1985, Stbl. 471 en artikel 17 Auteurswet 1912, dient men de daarvoor wettelijk verschuldigde vergoedingen te voldoen aan Stichting Publicatie- en Reproductierechten Organisatie (PRO), Postbus 3060, 2130 KB Hoofddorp (www.stichting-pro.nl). Voor het over-nemen van gedeelte(n) uit deze uitgave in bloemlezingen, readers en andere compilatiewerken (artikel 16 Auteurswet) dient men zich tot de uitgever te wenden. Voor meer informatie over het gebruik van muziek, film en het maken van kopieën in het onderwijs zie www.auteursrechtenonderwijs.nl.

De uitgever heeft ernaar gestreefd de auteursrechten te regelen volgens de wettelijke bepalingen. Degenen die desondanks menen zekere rechten te kunnen doen gelden, kunnen zich alsnog tot de uitgever wenden.

© ThiemeMeulenhoff, Amersfoort, 2018

De uitgever heeft geprobeerd de inhoud van deze uitgave zo correct mogelijk weer te geven. Meent u desondanks fouten of andere onrechtmatigheden te hebben ontdekt? Neemt u dan contact met ons op.

Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen, of enig andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.

Deze uitgave is volledig CO2-neutraal geproduceerd.

Het voor deze uitgave gebruikte papier is voorzien van het FSC®-keurmerk.

Dit betekent dat de bosbouw op een verantwoorde wijze heeft plaatsgevonden.

Voor zover het maken van kopieën uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikel 16B Auteurswet 1912 j° het Besluit van 23 augustus

Methodeoverzicht serie wereldgodsdiensten (Wegen van …) van de methode Van horen zeggen Leerjaar 3-4

Boeken

Schooltas

Wegen van navolging – Christendom

9789006105773

9789006078305

Wegen van overgave – Islam

9789006105780

9789006487367

Wegen van de tora – Jodendom

9789006482003

9789006019124

Wegen van verlossing – Hindoeïsme en Boeddhisme

9789006105766

9789006105360

Docentenmateriaal

Bij Wegen van… zijn ook verrijkte digiboeken voor het digibord en een docentenwebsite.

Inhoud Hindoeïsme en boeddhisme Inleiding

5

1 Een eeuwige orde

Hindoeïsme

1.1 Het ritme van het leven

6

1.2 Hindoeïsme en het kastenstelsel

9

1.3 Het tegenwoordige India

14

2 Weg van je zelf

Hindoeïsme

2.1 Reïncarnatie en verlossing

xx

2.2 Het goddelijke en de goden

xx

2.3 De heilige boeken

xx

3 De orde van het leven

Hindoeïsme

3.1 Het dagelijkse leven

xx

3.2 Rituelen en feesten

xx

3.3 Heilige plaatsen en heilige mensen

xx

4 Zoeken naar levenswijsheid

4.1 Een prins wordt Boeddha

xx

4.2 De leer van de Boeddha

xx

4.3 Verlossing volgens de Boeddha

xx

5 In het voetspoor van Boeddha

5.1 Ontwikkelingen en stromingen

xx

5.2 Leven en medeleven

xx

6 Momenten voor bezinning

6.1 Rituelen in het leven

xx

6.2 Boeddhistische feesten

xx

Boeddhisme

Boeddhisme

Boeddhisme

Hindoeïsme en boeddhisme

De Indiase plaats Varanasi (het vroegere Benares) aan de rivier de Ganges. Varanasi is een heilige plaats voor hindoes en boeddhisten. Dit boek gaat voor een deel over India,

Inleiding

het land waar het hindoeïsme en het boeddhisme ontstonden.

In dit boek gaat het over het hindoeïsme en het boeddhisme, twee religies die zijn ontstaan in het Aziatische land dat nu India heet. Voor beide religies zijn de rivieren van India die uit de Himalaya ontspringen, van grote betekenis.

Het hindoeïsme is de oudste religie ter wereld. Het boeddhisme is later uit het hindoeïsme voortgekomen.

Het hindoeïsme en het boeddhisme zijn geen monotheïstische religies (geloof in één god), zoals het christendom, het jodendom en de islam. In het hindoeïsme worden meerdere goden vereerd, terwijl veel boeddhisten helemaal geen god aanbidden.

5

1

Een eeuwige orde

Hindoeïsme

Het Himalaya-gebergte, op de grens van India en China, is volgens de hindoes een woonplaats van de goden. De rivieren die daar ontspringen worden als heilige rivieren gezien.

1

Het ritme van het leven

Sommige leerlingen kunnen prima leren voor een repetitie als ze ’s morgens vroeg opstaan.

Anderen gaan liever ’s avonds laat door, omdat ze zich dan beter kunnen concentreren dan vroeg in de ochtend. Zo heeft ieder mens zijn eigen slaap- en waakritme, dat we ook wel de ‘biologische klok’ van een mens noemen. Onze biologische klok kan soms erg van slag raken, bijvoorbeeld als we naar een totaal andere tijdzone vliegen.

Psychisch en fysiek blijken de meeste mensen zich het fitst te voelen bij een vaste regelmaat van ’s nachts slapen en overdag actief zijn. Zo bepalen de dagelijkse rondwenteling van de aarde en de jaarlijkse kringloop van de aarde om de zon voor een groot deel het leven van mensen, evenals dat van andere levende wezens.

6

Hindoeïsme en Boeddhisme Hoofdstuk 1 Een eeuwige orde – Hindoeïsme

OPDRACHT 1  Er zijn op aarde ook heel andere kringlopen dan die van het dag-en-nachtritme. In deze opdracht zie je er drie, maar misschien ken je er nog meer.

Nummer de volgende fotoseries in een voor jou logische volgorde.

a

b

c

De kringloop van het water, die je ziet in opdracht 1C, is een van de indrukwekkendste kringlopen op onze aarde.

Water speelt ook een belangrijke rol in de geschiedenis van de mensheid. Voor zover bekend zijn alle oude culturen begonnen aan de oevers van rivieren. Zo zijn er overblijfselen van oude religies en culturen te vinden langs de Nijl in Egypte, langs de Eufraat in het Midden-Oosten en langs de Huang-He in China. De verklaring hiervan ligt voor de hand: in de oudheid was het zoete (drink)water van rivieren en meren van levensbelang.

7

Rivieren hadden ook een magische betekenis voor de mensen uit de oudheid. Het altijd stromende water was enerzijds onmisbaar voor het leven, maar overstromingen konden de oogst vernielen en soms ook mensenlevens eisen. In veel oude religies zie je dan ook dat mensen offers brachten om de riviergoden gunstig te stemmen.

India De oudste van de nu bestaande wereldreligies is ook aan de oevers van rivieren begonnen.

Bij opgravingen in de vallei van de rivier Indus, bij de oude stad Mohenjodaro in India, werden overblijfselen gevonden van een oude cultuur.

Het bleek dat daar al rond 3000 v.c.j. (= vóór christelijke jaartelling) een volk leefde met een hoogontwikkelde stedencultuur. Naast kleine en grote huizen had de stad een groot waterbassin dat volgens de geleerden gebruikt werd voor religieuze doeleinden.

De mensen konden zich daarin reinigen voordat ze deelnamen aan de offers voor de goden. Deze rituele reiniging was nodig om de offers voor de goden

Opgravingen bij Mohenjodaro.

effectief te laten zijn.

Deze vroege bewoners van India geloofden dat goddelijke krachten ‘het ritme van het leven’ in stand hielden.

Sanatana dharma betekent

De natuurgoden bepaalden niet alleen de regen, de wind, de

eeuwige orde. Deze orde betreft

bliksem en het onweer, maar ook alle vaste ritmes en kringlopen

niet alleen de natuur, maar ook het

in de natuur. Het groeien, bloeien en sterven van planten, de

dagelijks leven van de mens. De

opeenvolging van generaties in het leven van mensen en dieren,

grootste verantwoordelijkheid van

het wisselen van de seizoenen en de loop van de hemellichamen

een mens is dat hij nooit de orde

- alles was onderdeel van een eeuwige orde (sanatana dharma).

en het evenwicht van de natuur

Het hindoeïsme is op dit principe gebaseerd. Het is geen religie

mag verstoren.

die is ontstaan doordat iemand als profeet of prediker een nieuwe leer verkondigde, maar het is een religie die als het ware uit de natuur zelf is voortgekomen.

Rond 1500 v.c.j. is de oude cultuur langs de oevers van de Indus met geweld onder de voet gelopen. De Ariërs, een oorlogszuchtig volk uit het gebied van het latere Perzië (het tegenwoordige Iran) vielen Noord-India binnen en onderwierpen de vredelievende bevolking. Na deze verovering heeft dit ‘nieuwe volk’ zich voorgoed in heel India gevestigd en zich vermengd met de oorspronkelijke bevolking.

De Ariërs hebben grote invloed gehad op de cultuur van het oude India. De oudste godsdienstige geschriften in India, de Veda’s, zijn van Arische oorsprong, evenals hun taal, het Sanskriet. Een oud symbool in de Arische godsdienst is de swastika (hakenkruis), een teken van de eeuwige kringloop van wedergeboorten. De religie die uit de samensmelting van de twee bevolkingsgroepen ontstond, werd later het hindoeïsme genoemd, een naam die is afgeleid van de rivier Indus.

8

Hindoeïsme en Boeddhisme Hoofdstuk 1 Een eeuwige orde – Hindoeïsme

De swastika is niet alleen het symbool van reïncarnatie, maar ook van de dagelijkse cyclus van de zon. De zon is de bron van licht, warmte en levenskracht. Veel hindoetempels hebben in elk van de vier hoeken van het plafond een swastika aangebracht. Later hebben de nazi’s dit symbool misbruikt.

2

Hindoeïsme en het kastenstelsel

Kenmerkend voor de Indiase samenleving van na de inval van de Ariërs is de maatschappelijke verdeling van de bevolking in vier ‘rangen’ of ‘lagen’. De elitaire bovenlaag van brahmanen bestond uit (vooral Arische) priesters, de onderste laag van sjoedra’s bestond bijna geheel uit de oorspronkelijke bewoners die als slaven werden beschouwd. Daar tussenin bevonden zich nog twee ‘standen’: de ene van militairen en bestuurders (ksatria’s), de andere van landeigenaren en middenstanders (vaisja’s).

De verschillende standen van de Indiase samenleving worden kasten genoemd. Binnen de vier traditionele kasten heeft zich in de loop der tijd een ingewikkeld systeem van ‘onderkasten’ ontwikkeld. Samen vormen ze een systeem van meer dan tweeduizend (sub)kasten, die door de hindoes djati (geboorte) worden genoemd. De kaste waarin je geboren wordt, kun je tijdens je leven niet verlaten. Je zult dus sterven in dezelfde kaste als waarin je geboren bent.

Elke kaste heeft zijn eigen regels en plichten, die de religieuze reinheid en de maatschappelijke orde beschermen. Deze regels bepalen waaraan je je moet houden in het dagelijks leven: met wie je omgaat, bij wie je boodschappen doet, waar en met wie je gaat eten, waar je woont en waar je water put.

Officieel is het kastenstelsel in India in 1950 afgeschaft, maar het bestaat nog steeds in de praktijk, vooral op het platteland. In de steden is het minder merkbaar door de modernisering van de samenleving, wat heeft geleid tot afnemende invloed van tradities en gebruiken.

De kastenregels zijn bovendien onpraktisch in moderne steden. In het openbaar vervoer en op de werkvloer is contact tussen mensen uit diverse kasten niet te vermijden. Maar op het platteland en in traditionele families houden nog veel mensen zich strikt aan de kastenregels.

In Indiase kranten kom je bijvoorbeeld nog steeds advertenties tegen waarin een partner gezocht wordt van een bepaalde kaste.

GEVRAAGD: een mooi welopgevoed Vaisjameisje, behorend tot een hoge familie, voor een ingenieur-vrijgezel in het buitenland.

Hij komt in december naar India.

n van een zeer goede GEVRAAGD: een jonge Ksatria-meisje, 21 jaar. familie voor een mooi ar broer, 22 jaar. Hij Ook een meisje voor ha r cijfers en een auto. heeft een salaris van vie

9

OPDRACHT 2 a

Geef twee verklaringen waarom de invloed van het kastensysteem op het platteland groter is dan in de steden.

b Denk je dat jouw familie het belangrijk vindt om te weten uit wat voor familie jouw levenspartner komt? Geef kort aan waarom wel / niet.

c Is bij de keuze voor een partner de familieachtergrond van je vriend of vriendin voor jou belangrijk? Geef kort aan waarom wel/niet.

Welke mensen behoren tot welke kaste?

In brahmaanse geschriften komt de volgende mythe voor. In de oertijd ontstonden de mensen uit het lichaam van de eerste mens.

•

Uit zijn hoofd kwamen de brahmanen tevoorschijn, de priesters die de heilige geschriften moeten verkondigen.

•

Uit de armen van de oermens ontstonden de ksatria’s (militairen en bestuurders); zij moeten strijden en de andere mensen beschermen.

•

Uit zijn buik kwamen de vaisja’s (boeren en handelaren); zij moeten het voedsel verbouwen en aan allen uitdelen.

•

Uit de voeten van de oermens ontstonden de sjoedra’s (arbeiders en bedienden); zij zijn bestemd om de anderen te dienen.

De oorspronkelijke benaming van wat wij nu kaste noemen, was in het Sanskriet warna dat kleur betekent. Elke kaste had een eigen kleur, waarvan sommige historici menen dat dit terug te voeren is op de huidskleur. De kastenkleur van de brahmanen was wit, van de ksatria’s rood, van de vaisja’s bruin en van de sjoedra’s zwart.

10

Hindoeïsme en Boeddhisme Hoofdstuk 1 Een eeuwige orde – Hindoeïsme

Brahmanen Deze kaste, die het hoogst in aanzien staat in India, wordt gevormd door de priesters.

Zij houden zich zeer strikt aan vele reinheidsvoorschriften. Zij zorgen traditioneel voor de offers in de tempel, geven uitleg over de heilige boeken en voltrekken de godsdienstige rituelen.

Veel brahmanen zijn tegenwoordig ook werkzaam als hoge ambtenaren, hoogleraren of ministers.

Sommigen zijn werkzaam als kok. Dat lijkt vreemd voor zo’n hoge kaste, maar brahmanen kunnen, door hun hoge graad van reinheid, voor iedereen voedsel bereiden zonder reinheidsvoorschriften te overtreden.

Ksatria’s Deze tweede kaste of stand is traditioneel die van de militairen en bestuurders. Zij oefenen beroepen uit die met gezag en bestuur van het land of van een stad te maken hebben. Van de ksatria’s zijn velen officier in het leger, minister of hoge ambtenaar. Ook de Indiase adel valt onder deze kaste.

Vaisja’s De derde kaste, die van de vaisja’s, bestaat uit landeigenaren, middenstanders, boeren en arbeiders. In de oude teksten wordt er gesproken over hun nederige afkomst, maar juist in deze kaste zijn velen nu welvarend. Tegenwoordig zijn er zelfs brahmanen en ksatria’s, die in dienst zijn bij iemand uit de vaisja-kaste.

Sjoedra’s Deze vierde kaste is van oorsprong de laagste (slaven) en wordt gevormd door de arbeiders en bedienden.

Tegenwoordig zijn de sjoedra’s vaak als arbeiders in dienst van mensen uit andere kasten. Tot 1950 waren de sjoedra’s uitgesloten van het bijwonen van veel godsdienstige rituelen.

Kastelozen Buiten de kastenindeling vallen de paria’s of dalits (‘onderdrukten’). Zij oefenen de meest onreine beroepen uit, zoals wasman (vaak in dienst van grote hotels), slagers, schoonmakers en lijkverbranders. Leden van de andere kasten vermijden zoveel mogelijk het contact met hen. Ze worden daarom ook wel ‘onaanraakbaren’ genoemd.

Veel cafés hanteren tegenwoordig nog het twee-kopjes-systeem, waarbij de dalits uit aparte kopjes moeten drinken. In de dorpen op het platteland zijn ze verplicht water te halen uit een aparte put.

Straatschoonmakers behoren tot de kastelozen.

11

Reinheid Het kastenstelsel in het hindoeïsme is verbonden met het begrip ‘reinheid’. Hiermee wordt niet een vorm van hygiëne, maar een ‘rituele reinheid’ bedoeld. Degenen die bovenaan staan in het kastensysteem zijn reiner, en staan daardoor dichter bij het goddelijke, dan zij die lager geplaatst zijn.

Deze graad van rituele (on)reinheid bepaalt ook de beroepen en taken die iemand mag uitoefenen. De hoogste graad van reinheid is vereist voor het uitvoeren van religieuze rituelen.

Daarom mogen alleen brahmaanse priesters deze voltrekken. Zeer onreine beroepen en taken, bijvoorbeeld het verbranden van lijken, worden alleen door paria’s uitgeoefend. Iemand uit een hogere kaste wordt zelfs ‘onrein’ wanneer hij is aangeraakt door iemand uit een lage kaste, en hij is dan verplicht een ritueel reinigend bad te nemen.

Badende mensen in de Ganges.

Buitenlanders vallen net als dalits buiten het kastenstelsel. Sommige hindoes uit hoge kasten zullen om hun reinheid niet in gevaar te brengen, contact met hen vermijden. Het echtpaar Hoogeboom bracht een vakantie door in India. Zij vertelden over een merkwaardige gebeurtenis in Bangalore.

“Mijn vrouw en ik wilden onze intrek nemen in een hindoe-hotel. Na lang zoeken vonden wij er een.

We kregen een kamer met een aparte uitgang naar de straat. Want anders zou onze aanwezigheid de gangen kunnen verontreinigen, waar de kamers lagen met hindoes uit hoge kasten. De eigenaar wist dat niet één brahmaan in zijn hotel zou willen komen, als ze dezelfde ruimte zouden moeten delen met westerlingen.”

OPDRACHT 3 Vul in de puzzel op de volgende bladzijde eerst de juiste woorden in. Daarna neem je onderaan de juiste letters over. Als je alles goed invult, ontstaat er een uitspraak van Gandhi.

12

Hindoeïsme en Boeddhisme Hoofdstuk 1 Een eeuwige orde – Hindoeïsme

1 Behoren tot de tweede kaste.

M 36

2 Behoren tot de derde kaste.

33

12

54

25

22

7

16

85

83

44

26

40

L 92

3 Vroegere veroveraars van India.

86

88

29

68

59

72

90

A 81

4 Dit bepaalt je kaste.

13

G 84

5 Kastelozen.

9

O 62

6 Behoren tot de derde kaste.

64

43

89

8

55

56

47

30

94

M

7 Hoe hoger de kaste, hoe hoger dit is.

35

32

63

17

48

4

31

67

65

42

R

8 Behoren tot de hoogste kaste.

91

37

73

P 10

9 Heilige handelingen.

66

69

R 1

10 Kan een brahmaan zijn.

75

14

39

78

M 23

11 Kan een ksatria zijn.

11

80

60

18

50

52

74

70

58

53

3

82

38

5

A 87

12 Behoren oorspronkelijk tot de vierde kaste.

S 46

13 Worden als kastelozen beschouwd.

45

51

41

71

2

B 57

14 Onrein beroep.

77

34

20

S 76

15 Gebeurt binnen de eigen kaste.

24

27

61

15

21

79

T 49

6

De uitspraak van Gandhi luidt:

1

2

3

4

5

6

15 27 28 29 30 31 ,

7

8

32 33 34

9 10 11 12 13 14 15

15 35 36

37 38

76 77 78

15 24 79 32 80

39 40 41 42 43

23 24 25 26

44 45 46

47 48

66 38

67 68 69

70 71 72 73

81 82 83 84 85 3 86 87 88

8 89 90

49 50 51 52 53 54 55 56 38 57 58 59 60 61 ,

29 74 75

16 17 18 19 20 21 22

62 10 63 64 65

47 91 92 93 94 .

13

Gandhi Mohandas K. Gandhi leefde van 1869 tot 1948. Hij is vooral bekend als Mahatma Gandhi. Mahatma betekent Grote Ziel, een eretitel vanwege zijn inzet voor de kastelozen. Gandhi heeft zich in zijn geboorteland India altijd ingezet voor de gelijkheid van mensen. Hij was fel tegen de discriminatie ten gevolge van het kastensysteem. Hij beschouwde de paria’s niet als onaanraakbaren, maar noemde hen harijans, dat betekent ‘Gods kinderen’.

3

Het tegenwoordige India Kasjmir

Khalistan

CHINA

Amritsar

Punjab

PAKISTAN

New Delhi NEPAL

Ga

Mohenjodaro In d us

ng

BHUTAN

es

Varanasi (Benares)

BANGLADESH Kolkata (Calcutta)

INDIA Mumbai (Bombay)

lf van Go

Bengalen

Inwoners India: 1,3 miljard Hindoes: 79,8 % ab Ar

Bangalore

Moslims: 14,2 %

he isc

Chennai (Madras)

Christenen: 2,3 %

Zee

Sikhs: 1,7 % SRI LANKA

0

250

500 km

Overig: 2 % Bron: CIA, The World Factbook (2017)

Het tegenwoordige India is in 1947 een onafhankelijke staat geworden. Toen droegen de Engelsen de koloniale macht die ze sinds 1858 over India hadden uitgeoefend, over aan de Indiërs. Aan deze overdracht van de macht is een jarenlange onafhankelijkheidsstrijd voorafgegaan, waarin hindoes en moslims zich samen hebben verzet tegen de koloniale overheersing. Brits-Indië werd verdeeld in twee onafhankelijke staten: Pakistan (met in meerderheid moslims) en India (met in meerderheid hindoes).

14

Hindoeïsme en Boeddhisme Hoofdstuk 1 Een eeuwige orde – Hindoeïsme

Er bestaan in India nog steeds enkele politieke brandhaarden. Een van de bekendste is de deelstaat Kasjmir. Doordat de moslims daar de meerderheid vormen, willen zij zich het liefst verenigen met het buurland Pakistan. Dit streven naar afscheiding leidt nog regelmatig tot politieke gewelddadigheden.

Een ander ‘probleemgebied’ is de deelstaat Punjab. De daar wonende meerderheid van Sikhs zijn aanhangers van een religie die rond 1500 is ontstaan. Zij geloven in één god en streven naar een samensmelting van islam en hindoeïsme. Op politiek terrein strijden zij voor een eigen, onafhankelijk Khalistan.

Sikhs In het staatbeeld vallen de mannen op omdat zij een tulband dragen, een baard hebben en aan hun broekriem een dolk als teken van de militaire broederschap waartoe zij behoren. Ook vrouwen dragen soms een tulband, maar meestal een sluier. De mannen voegen Singh (leeuw) toe aan hun achternaam, de vrouwen Kaur (prinses). Sikhs zijn volgelingen van Nanak (1469-1538). Volgens hem was de waarheid zowel in het hindoeïsme als in de islam te vinden.

Sikhs geloven in één god, maar ook in wedergeboorte. Ze zijn tegen de indeling van de samenleving in kasten. Ze mogen geen vlees eten, niet roken en geen alcohol of drugs gebruiken. Sikhs vereren het heilige boek Adi Granth (Eerste Boek), dat uitspraken bevat van hindoeïstische en islamitische leermeesters. Het origineel wordt bewaard in de gouden tempel in Amritsar. Wereldwijd zijn er ongeveer 27 miljoen sikhs. In Nederland leven ongeveer 11.000 sikhs, van wie de meesten oorspronkelijk uit India komen.

Geweldloos verzet Mahatma Gandhi was een van de belangrijkste hindoeleiders tijdens de Britse overheersing over India. Zijn verzet tegen deze overheersing kenmerkte zich door geweldloosheid.

Gandhi in het wassenbeeldenmuseum in Thailand.

15

Gandhi’s opvattingen over geweldloosheid zijn gebaseerd op het hindoeïstische begrip ahimsa (vermijden van letsel). Het begrip houdt in dat je met alle levende wezens met eerbied en respect omgaat, ze geen kwaad doet en geen geweld gebruikt.

Ahimsa betekende volgens Gandhi niet dat je het leven passief moest ondergaan. Voor hem was het juist hét middel om verantwoordelijk en actief in het leven te staan. Geweld lokt alleen maar meer geweld uit, terwijl geweldloos verzet de ander dwingt tot nadenken.

Volgens hem kon het kwade alleen maar overwonnen worden door het goede.

In januari 1948 werd Mahatma Gandhi doodgeschoten. De moord werd gepleegd door een hindoe die vond dat Gandhi door zijn geweldloosheid te veel toegaf aan eisen van de moslims.

OPDRACHT 4 Een schrijfopdracht Hieronder staan enkele uitspraken van Gandhi. Kies er twee uit en schrijf in maximaal 400 woorden wat je van die uitspraken vindt. Ben je het ermee eens of juist oneens? Geef argumenten voor je mening.

1 Geweldloosheid is het kernpunt van mijn levensbeschouwing. Het is het eerste en ook het laatste artikel van mijn geloofsbelijdenis.

2 Ik beschouw de doodstraf als tegengesteld aan de ahimsa en strijdig met vrede en geweldloosheid.

Enkel Hij neemt het leven die het leven geeft.

3 Niemand is zó volmaakt dat hij het recht heeft een ander te beschouwen als volledig slecht.

4 De natuur produceert elke dag voldoende voor onze behoeften. Indien iedereen slechts nam wat hij nodig had, zou er geen armoede in de wereld zijn en niemand zou er aan voedselgebrek sterven.

5 Leven zonder godsdienst is een leven zonder principe en een leven zonder principe is als een schip zonder roer.

16

Hindoeïsme en Boeddhisme Hoofdstuk 1 Een eeuwige orde – Hindoeïsme

HINDOEÏSM

E M S I H D E EN BOED

NG I S S O L R E V R A A N N E G E W

9 789006 105766