3.9 Hoofdstukafsluiting

ACTIEF LEREN

Hoe leer je de theorie en begrippen uit het hoofdstuk? En hoe leg je de juiste verbanden? Kies een opdracht uit Actief leren achter in je boek als hulp bij het leren.

TERUG NAAR HET GROTE PLAATJE

1 Waarnemen en gedrag

Je ziet hier nog een keer ‘het grote plaatje’ uit de hoofdstukopening.

H1 • Waarom biologie? Organismen

H2 • Inzoomen

Cellen Waardoor zijn er zoveel soorten?

Evolutie gaat over de ontwikkeling van het leven op aarde

Fossielen geven informatie over soorten die uitgestorven zijn

Welke verbanden zijn er?

Waar draait het in dit hoofdstuk om?

H7 • Leefomgeving en duurzaamheid Biodiversiteit

H12 • Erfelijkheid

Mutaties new

Soorten zijn aangepast aan hun omgeving

Ook op dit moment ontstaan er nieuwe soorten

Je ziet links de verbanden tussen dit hoofdstuk en de andere hoofdstukken.

a Leg deze verbanden uit. Schrijf je antwoorden in de vakjes links.

Je ziet rechts iconen die laten zien waar het om draait in dit hoofdstuk.

b Leg uit wat je hebt geleerd in dit hoofdstuk. Noteer dit in de vakjes rechts.

Je hebt in paragraaf 1 antwoord gegeven op de grote vraag 'Waardoor zijn er zoveel soorten?'. Kijk nog even terug naar wat je toen hebt geantwoord.

c Zou je je antwoord aanpassen na het doorlopen van dit hoofdstuk? Zo ja, wat zou je

nu zeggen?

Betrek in je antwoord de verbanden en de punten waar-het-om-draait uit het grote plaatje.

TERUG NAAR DE UITDAGING

Maak online je eindproduct bij de Uitdaging.

PROEFTOETS

Maak online de proeftoets bij dit hoofdstuk.

LEERDOELEN

Kruis aan hoe goed je elk leerdoel beheerst. Nog niet alle leerdoelen gehaald? Neem de bijbehorende stof nog een keer door.

1Waardoor zijn er zoveel soorten? Je kunt...

1 uitleggen wat een soort is.

◯ ◯ ◯ ◯ 2 uitleggen dat er lang geleden andere soorten op aarde leefden. ◯ ◯ ◯ ◯ 3 uitleggen dat veel soorten organismen uitgestorven zijn. ◯ ◯ ◯ ◯

4 uitleggen dat er nog steeds soorten uitsterven en nieuwe soorten bijkomen.

2Biodiversiteit. Je kunt...

1 uitleggen waarom het belangrijk is een grote biodiversiteit op aarde te behouden.

2 organismen indelen op basis van drie kenmerken van de cel. ◯ ◯ ◯ ◯ 3 planten indelen in drie hoofdgroepen op basis van drie kenmerken.

4 dieren indelen in zeven hoofdgroepen op basis van drie kenmerken.

3Stambomen en fossielen. Je kunt...

1 organismen ordenen volgens de wetenschappelijke naamgeving van Linnaeus.

2 de verwantschap van soorten bepalen met behulp van een stamboom.

3 uitleggen op welke manier DNA-onderzoek helpt bij het ordenen van organismen.

4 uitleggen hoe fossielen ontstaan.

4Leven in het verleden. Je kunt...

1 de vier hoofdperioden in de geschiedenis van de aarde beschrijven.

2 de ontwikkeling van het leven op aarde in hoofdlijnen benoemen. ◯ ◯ ◯ ◯ 3 uitleggen dat zuurstofproducerende eencelligen het bestaan van meercelligen mogelijk maakten.

4 uitleggen dat er in de loop van de geschiedenis steeds complexere organismen ontstonden.

5Evolutie. Je kunt...

1 uitleggen dat variatie binnen een soort kan ontstaan door mutaties.

2 uitleggen welke factoren deel uitmaken van het evolutieproces. ◯ ◯ ◯ ◯ 3 uitleggen hoe nieuwe soorten door evolutie kunnen ontstaan. ◯ ◯ ◯ ◯ 4 uitleggen wanneer je kunt spreken van een nieuwe soort. ◯ ◯ ◯ ◯

6Uitsterven en nieuwe soorten. Je kunt...

1 voorbeelden noemen van organismen die zijn uitgestorven. ◯ ◯ ◯ ◯ 2 uitleggen hoe organismen massaal konden uitsterven. ◯ ◯ ◯ ◯

3 benoemen dat er door massaal uitsterven van organismen weer nieuwe soorten kunnen ontstaan.

4 voorbeelden noemen van micro-evolutie die nu plaatsvindt. ◯ ◯ ◯ ◯