Pit taal - groep 7 - maat - blok 1

Groep 7

Blok

1

De dag van ...

TV_Taal_BASIS_G7_Blok1.indb 1

23/03/2022 11:11

Taal

Basis • Groep 7 • Blok 1 Hoofdstuk 1 en 2 Antwoorden

TV_Taal_BASIS_G7_Blok1.indb 1

23/03/2022 11:11

Pictoʼs Deze opdracht doe je als je tijd hebt.

Deze opdracht doe je alleen.

Deze opdracht doe je samen.

Deze opdracht doe je in een groepje.

Dit is een bewegingsopdracht.

Deze opdracht schrijf je op een blaadje.

TV_Taal_BASIS_G7_Blok1.indb 2

23/03/2022 11:11

Rochelle

Yvonne

Darren

Youssef

Meester Henk

Maryam

Karel

TV_Taal_BASIS_G7_Blok1.indb 4

Roel

23/03/2022 11:11

Hoofdstuk 1

Hoe gaat het? ?⃝ Ik moet het nog leren.

Doelenkaart

⃝↑ Ik moet het nog oefenen. ⃝✓ Ik kan het!

Spreken en luisteren • Ik kan overleggen in een kleine groep.

?⃝

⃝↑

⃝✓

• Ik ken de rollen die nodig zijn bij een groepsgesprek.

?⃝

⃝↑

⃝✓

• Ik kan gericht luisteren naar een verhaal.

?⃝

⃝↑

⃝✓

• Ik kan vertellen wat ik van een verhaal vind en waarom.

?⃝

⃝↑

⃝✓

?⃝

⃝↑

⃝✓

• Ik kan het doel van de schrijver herkennen.

?⃝

⃝↑

⃝✓

• Ik weet welk doel bij een bepaalde tekstsoort hoort.

?⃝

⃝↑

⃝✓

• Ik kan mijn leesdoel bepalen bij het lezen van een informatieve tekst.

?⃝

⃝↑

⃝✓

• Ik kan voorspellen waar een tekst over gaat.

?⃝

⃝↑

⃝✓

?⃝

⃝↑

⃝✓

?⃝

⃝↑

⃝✓

Woordenschat • Ik ken de betekenis van 45 nieuwe woorden.

Lezen

Taal verkennen • Ik kan de volgende woordsoorten herkennen en gebruiken: zelfstandig naamwoorden, bijvoeglijk naamwoorden, lidwoorden, persoonlijk voornaamwoorden, voorzetsels, voegwoorden en telwoorden.

Schrijven • Ik kan een betoog schrijven.

TV_Taal_BASIS_G7_Blok1.indb 5

23/03/2022 11:11

Hoofdstuk 1

Les 1 Kijkwoorden

de boetiek

Spreken en luisteren • Ik leer overleggen in een kleine groep.

• Ik leer over de rollen die nodig zijn bij een groepsgesprek.

Woordenschat • Ik leer de betekenis van 20 nieuwe woorden.

Leeswoorden

de aandacht gevangen houden: de aandacht vasthouden Tijdens de presentatie kunnen Darren en Karel de aandacht gevangen houden van de groep. de campagne: grote openbare actie Darren en Karel houden een campagne voor veiliger verkeer.

de claxon

de overdaad: de overvloed, het teveel Er zijn heel veel bijzondere dagen: het is een overdaad! uit je doppen kijken: goed uitkijken Kijk uit je doppen, zodat je tijdig kunt stoppen.

het rijbewijs

het voortgezet onderwijs: onderwijs na de basisschool Alle kinderen van 12 jaar en ouder gaan naar het voortgezet onderwijs.

Weetwoorden het transportmiddel

aandacht schenken aan alert de blikvanger de instructeur/instructrice de kanker

de presentatie presenteren origineel de slogan de verplichting

de vreugde

6

TV_Taal_BASIS_G7_Blok1.indb 6

23/03/2022 11:11

De dag van ...

1

Bekijk de afbeelding.

7

TV_Taal_BASIS_G7_Blok1.indb 7

23/03/2022 11:11

2

Beantwoord de vragen.

Leg ook uit waarom je dat denkt.

1 Darren en Karel houden een presentatie. Waarover gaan ze vertellen?

Waarom denk je dat?

2

Heb jij wel eens een presentatie gehouden?

3 Waar ging die over?

4 Hoe vond je het om dat te doen?

3

Luister en kijk naar het verhaal.

4

Wat vind jij van de campagne: De scholen zijn weer begonnen?

Praat er samen over.

Gesprekstip

Doe het zo: • De voorzitter leidt het gesprek.

1 Maak eerst afspraken.

• Wie zorgt ervoor dat het gesprek goed loopt?

• De verslaggever schrijft op wat er gezegd wordt.

• Wie schrijft de mening van het groepje op en vertelt die straks aan de klas?

• De tijdbewaker houdt de tijd in de gaten.

• Wie let op dat iedereen evenveel aan de beurt komt?

• Wie spoort de anderen aan om mee te denken en te praten?

• De aanmoediger zorgt dat iedereen blijft 2 Vertel elkaar: meedoen.

• Waarom is er zo'n campagne? Helpt het, denk je?

• Welk verkeerspunt bij jullie in de buurt is gevaarlijk? Leg uit waarom.

• Welke slogan vinden jullie beter? 'De scholen zijn weer begonnen' of 'Kijk uit je doppen, zodat je tijdig kunt stoppen.'

• Waarom kiezen jullie voor deze slogan?

8

TV_Taal_BASIS_G7_Blok1.indb 8

23/03/2022 11:11

5

Welke bijzondere dagen ken je?

1 Pak een kalender of zoek er één op internet op.

Kies een maand.

2 Vul alle bijzondere dagen in.

3 Denk ook aan bijzondere dagen van je familie.

9

TV_Taal_BASIS_G7_Blok1.indb 9

23/03/2022 11:11

Hoofdstuk 1

Les 2

Spreken en luisteren • Ik leer gericht luisteren naar een verhaal.

• Ik leer vertellen wat ik van een verhaal vind en waarom.

Woordenschat • Ik oefen de betekenis van de 20 woorden uit les 1.

1

Luister naar het verhaal.

Onthoud zeven voorbeelden van De dag van… die genoemd worden.

2

Welke zeven dagen uit het verhaal heb je onthouden?

Bedenk er ook nog drie dagen bij.

Uit het verhaal:

Door mij bedacht:

1

1

2

2

3

3

4 5 6 7

3

Welk woord past in de zin?

Kies uit: origineel | presenteren | houden de aandacht gevangen | alert | kijk uit je doppen | de presentatie | slogan 1 Elke week schenken twee kinderen aandacht aan een

idee.

2 Aan het einde van de week

zij samen hun plan.

3 Darren en Karel

.

4 Darren is niet

genoeg.

5 Tijdens 6 Hun nieuwe 7

valt Karel van het podium. luidt: uit je doppen zodat je tijdig kunt stoppen!

10

TV_Taal_BASIS_G7_Blok1.indb 10

23/03/2022 11:11

4

Wat vind je van het project 'De dag van ...'?

Vul dat in en leg uit waarom.

5

Welk woord past in de zin?

Kijk naar de vetgedrukte woorden.

Vul het woord in de puzzel in.

Kies uit: transportmiddel | blikvanger | vreugde | overdaad | kanker | voortgezet | verplichting | claxon 1 2 3 4 5 6 7 8 1

De instructeur pakt zijn rijbewijs en drukt op zijn toeter. Hij gebruikt zijn … .

Darren en Karel hebben heel veel gelezen. Zij hebben een … aan informatie.

De vrachtwagen zit vol goederen. Dat … ligt zwaar op de weg.

Zo hebben we het afgesproken. Dan moeten wij die … ook nakomen.

Die tas heeft een heel opvallende kleur! Een echte … .

Marjan is dertien jaar. Zij zit op het … onderwijs.

De dokter schenkt aandacht aan mijn tante die ernstig ziek is. Zij heeft … .

De man was erg blij met de opening van zijn boetiek. Hij was vol … .

1 2

2

3

3 4

4 5

5

6

6

7

7

8

8

Kijk naar de gekleurde cijfers. Vul de letters uit die vakjes hieronder in.

1

2

3

4

5

6

7

8

Maak met dit woord een zin.

11

TV_Taal_BASIS_G7_Blok1.indb 11

23/03/2022 11:11

6

Lees de drie uitdrukkingen. Bedenk wat de verschillen zijn.

Maak met elke uitdrukking een zin.

Gebruik ook de woorden instructeur en rijbewijs.

1 de aandacht gevangen houden 2 aandacht schenken aan 3 uit je doppen kijken

12

TV_Taal_BASIS_G7_Blok1.indb 12

23/03/2022 11:11

Hoofdstuk 1

Les 3 Kijkwoorden

Woordenschat • Ik leer de betekenis van 15 nieuwe woorden.

Lezen • Ik leer het doel van de schrijver herkennen.

• Ik leer welk doel bij een bepaalde tekstsoort hoort.

Leeswoorden

ergens werk van maken: iets doen met Ik hoop dat u werk maakt van mijn tips.

de ambulance

geen overbodige luxe: erg nodig Verkeerslichten zijn hier geen overbodige luxe. te doen zijn om: daar gaat het om; dat is belangrijk Een veilige oversteekplaats voor iedereen, daar is het mij om te doen.

de colonne

het verbod: dat wat verboden is Er komt een verbod op te hard rijdende auto's. zich beklagen: een klacht indienen; laten weten dat iets niet goed is Ik wil mij beklagen over de onveilige fietsroute.

Tip Een onbekend woord?

Bedenk de betekenis.

de parkeerzone

Weetwoorden tanken

het tankstation

de chaos de situatie verzoeken wijzigen zich bevinden

Stap 1: Kijk naar het woord zelf.

Stap 2: Is er een plaatje dat iets over de betekenis vertelt?

Stap 3: Kijk naar de context van het woord.

Wordt de betekenis gegeven?

Staat er een woord dat hetzelfde of juist het tegengestelde betekent?

Staan er andere woorden die iets over de betekenis vertellen?

Stap 4: Bedenk wat er in plaats van het onbekende woord kan staan.

Stap 5: Controleer of jouw betekenis in de tekst past.

Stap 6: Twijfel je? Zoek de betekenis op of vraag de betekenis aan iemand.

13

TV_Taal_BASIS_G7_Blok1.indb 13

23/03/2022 11:11

Geachte mevrouw Vermeer, In deze brief wil ik mij beklagen over de onveilige fietsroute van mijn huis naar school.

Elke schooldag fiets ik van mijn huis op de Katjeskade naar basisschool De Vlieger.

Om bij mijn school te komen, moet je de superdrukke Willemsweg oversteken. De situatie bij het oversteekpunt is rommelig. Je kunt het verkeer niet goed zien aankomen. De auto’s op de Willemsweg rijden vaak heel hard.

Ik zal u uitleggen wat er zo gevaarlijk is aan het oversteekpunt. Dat bevindt zich dus op de kruising van de Katjeskade-Willemsweg. Stelt u zich voor dat ik sta te wachten op deze kruising.

Aan de linkerkant staan allemaal busjes geparkeerd. Die busjes zijn van Heen en Weer, een bedrijf waar je busjes kunt huren. Een parkeerzone op die plek is onhandig. Als ik naar links kijk, kan ik bijna niks zien.

Aan de rechterkant staat een tankstation. Hier komen veel mensen tanken. Als de auto’s weer wegrijden, komen ze uit op de Katjeskade. Precies op de plek waar ik en andere fietsers staan te wachten om over te steken. Veel auto’s rijden daar te hard op de fietsers af.

Er zijn geen verkeerslichten op het oversteekpunt. Ik durf vaak niet over te steken of ik moet lang wachten tot alle auto’s voorbij zijn. Ik kom daardoor regelmatig te laat op school.

Vlak in de buurt zit ook een begraafplaats. Vaak rijdt er een colonne auto’s langs die op weg is naar die begraafplaats. Ook dan moet je weer wachten tot die auto’s voorbij zijn en je de weg over kunt.

Vorige week ging het mis. Een meisje op de fiets wilde oversteken. Ze zag een auto niet aankomen en ze werd aangereden. Een ambulance heeft haar naar het ziekenhuis gebracht.

Ik ben de chaos bij de oversteekplaats zat. Het moet anders! Daarom wil ik de gemeente verzoeken de situatie bij de oversteekplaats te veranderen. Dit zou u moeten wijzigen: 1. Weg met auto’s die te hard rijden! Er moet een verbod komen op die auto’s.

2. Verkeerslichten op de kruising Katjeskade-Willemsweg zijn geen overbodige luxe.

Verkeerslichten plaatsen dus alstublieft.

3. De parkeerzone met de busjes moet op een andere plek komen.

4. Maak een verkeersdrempel tussen het tankstation en de Katjeskade.

Ik hoop dat u werk maakt van mijn tips. Een veilige oversteekplaats voor iedereen, daar is het mij om te doen.

Vriendelijke groet van Roel (groep 7 basisschool De Vlieger)

1

Bekijk de tekst door oriënterend te lezen.

Bedenk wat je nu al weet.

2

Lees de tekst.

Leestip Oriënterend lezen.

Bekijk eerst de opmaak van de tekst.

Lees de titel en eventueel vetgedrukte woorden en zinnen. Vaak heb je dan al een idee van de tekstsoort, het onderwerp, de schrijver en het tekstdoel.

14

TV_Taal_BASIS_G7_Blok1.indb 14

23/03/2022 11:11

3

Beantwoord de vragen.

1 Wat voor soort tekst is dit?

Kies het goede antwoord. ◯ Een brief over een onveilige oversteekplaats. ◯ Een verhaal over een gevaarlijke oversteekplaats.

2 Wat is de bedoeling van Roel?

Kies de goede antwoorden.

4

▢ instructie geven

▢ iets uitleggen

▢ zijn mening geven

▢ overtuigen

Welke tekstsoort past bij welk tekstdoel?

Teken een lijn. de schrijver wil de lezer vermaken

•

•

verhaal

de schrijver wil zijn mening geven over een onderwerp

•

•

informatieve tekst

• •

• •

de schrijver wil de lezer informeren de schrijver wil de lezer iets verkopen

reclametekst betoog

15

TV_Taal_BASIS_G7_Blok1.indb 15

23/03/2022 11:11

5

Welke vijf woorden horen bij het plaatje?

Kies uit de kijk-, lees- en weetwoorden van deze les.

Maak met elk woord een zin. Laat duidelijk zien wat het woord betekent.

6

Teken een plattegrond van de levensgevaarlijke kruising.

Lees de omschrijving van Roel en teken een plattegrond.

16

TV_Taal_BASIS_G7_Blok1.indb 16

23/03/2022 11:11

Hoofdstuk 1

Les 4

Woordenschat • Ik oefen de betekenis van 10 nieuwe woorden en van de woorden uit les 3.

Lezen • Ik leer mijn leesdoel bepalen bij het lezen van een informatieve tekst.

• Ik leer voorspellen waar de tekst over gaat.

Hoe veilig fietst uw kind?

Kinderen die zelfstandig naar school fietsen, moeten zichzelf in het verkeer kunnen redden. Ze moeten zich bewust zijn van hun gedrag: richting aangeven en niet met z’n drieën naast elkaar fietsen. Dat levert gevaar op voor andere weggebruikers.

De kinderen lopen zelf ook risico.

Vanzelfsprekend moet de fiets voldoen aan eisen voor een veilige fiets. Dat wil zeggen dat de remmen en de verlichting het goed moeten doen.

Nog even samen oefenen? Dat kan het best op zondag.

Over het algemeen is het dan rustiger op straat. Zo kunt u uw kind goed voorbereiden op de fietstocht. Bekijk samen welke drukke punten uw zoon of dochter het best kan vermijden.

De hoofdzaak is dat uw kind weet hoe het zich in het verkeer moet gedragen.

1

doorhebben; weten dat het zo is kans dat iets wat ongewenst is toch gebeurt het hoeft niet te worden uitgelegd

meestal

het belangrijkste; voornaamste

Kijk naar het plaatje bij de tekst. Lees de titel en de blauwe woorden.

1 Wat weet je al en wat wil je nog te weten komen over dit onderwerp?

2 Wat is jouw leesdoel als je deze tekst gaat lezen?

3 Waar zal de tekst over gaan, denk je?

4 Lees nu de hele tekst.

17

TV_Taal_BASIS_G7_Blok1.indb 17

23/03/2022 11:11

2

Welke uitdrukking hoort erbij?

Kies uit: dat wil zeggen | over het algemeen | zich bewust zijn van | te doen zijn om | de hoofdzaak | voorbereiden op | geen overbodige luxe 1 eerst maar eens oefenen 2 erg nodig 3 ik bedoel het zo 4 daar gaat het mij om 5 meestal 6 het belangrijkste 7 beseffen

3

Welk woord past bij de zin?

Zoek en kleur het in de puzzel en schrijf het woord achter de zin.

1 Kun jij dit helemaal alleen?

2 Je kunt er beter niet mee te maken hebben.

3 Er is een grote kans dat het misgaat.

4 Dat kan een hoop problemen geven.

5 Zo gebeurt het eigenlijk altijd.

r

i

s

i

c

o

s

t

v

h

k

l

o

m

s

c

r

w

t

u

p

h

j

l

p

u

c

z

t

g

v

a

n

z

e

l

f

s

p

r

e

k

e

n

d

f

r

t

ij

o

e

m

j

u

s

r

l

p

w

z

d

r

o

p

b

v

g

e

v

t

m

m

f

r

s

f

i

l

m

z

e

l

f

s

t

a

n

d

i

g

t

i

f

p

o

r

b

t

a

v

r

k

s

o

k

g

r

e

m

v

e

r

m

ij

d

e

n

p

i

l

h

u

i

s

b

n

j

r

u

s

t

z

o

p

h

18

TV_Taal_BASIS_G7_Blok1.indb 18

23/03/2022 11:12

4

5

Ra, ra wat is het?

Zet de letters in de goede volgorde.

1 Het betekent veranderen.

zeniwgij

2 Het is een plaats om je auto te zetten.

zpeaonewekr

3 Het betekent dat het echt niet mag.

bvored

4 Het is het belangrijkste.

ofohdazak

5 Het is niet meer te overzien.

achos

6 Het is een heel lange rij.

lnnocoe

Welk woord hoort er niet bij?

Onderstreep het woord dat niet bij het vetgedrukte woord hoort.

1 rijden: de ambulance | het rijbewijs | zich beklagen 2 het tankstation: 3 de situatie:

origineel | tanken | de pomp

de chaos | verzoeken | zich bevinden in

4 belangrijk vinden: te doen zijn om | hoofdzaak | wijzigen 5 het gevaar: de parkeerzone | het verbod | de chaos

19

TV_Taal_BASIS_G7_Blok1.indb 19

23/03/2022 11:12

6

Wat vind jij?

1 Schrijf ten minste twee dingen op die jij geen overbodige luxe vindt.

2 Bedenk daarna ten minste twee dingen die jij het liefst wilt wijzigen. Schrijf die ook op.

3 Schrijf dan op waarom je die dingen geen overbodige luxe vindt of juist wilt wijzigen.

Ben jij al in beweging geweest?

Wat heb je geoefend?

20

TV_Taal_BASIS_G7_Blok1.indb 20

23/03/2022 11:12

Hoofdstuk 1

Les 5

Woordenschat Dit kan ik nog • Ik herhaal woorden uit blok 5 (groep 6).

Dit kan ik nu • Ik herhaal woorden uit les 1, 3 en 4.

Dit kan ik nog 1

Welk woord past bij het plaatje?

Let op: je houdt twee antwoorden over.

Kies uit: de verkeersregelaar | de sfinx | de mummie | het formulier | de website | de piramide | de kleedruimte

1

4

2

5

3

21

TV_Taal_BASIS_G7_Blok1.indb 21

23/03/2022 11:12

2

Wat betekent hetzelfde?

Kijk naar de vetgedrukte woorden.

Teken een lijn.

Let op: je houdt twee antwoorden over.

Mooi weer zal belangrijk zijn bij het houden van die buitensportdag.

Als het niet door kan gaan, moet je niet gelijk treurig en teleurgesteld zijn.

Haha, niemand kan verantwoordelijk zijn voor het slechte weer toch?

3

•

• • • • • • •

• •

Juffen of meesters zijn namens de directeur aanwezig bij de uitreiking van de medailles.

•

De winnaars die zo'n medaille krijgen zijn erg vrolijk.

•

in de put zitten in de wolken zijn verwonden een rol spelen in gebreke blijven aansprakelijk zijn voor iemand vertegenwoordigen

Welk woord past in de zin?

Let op: je houdt twee antwoorden over.

Kies uit: voornamelijk | geenszins | uiterst | bestaan uit | minuscuul | behoefte hebt aan | vervangen 1 Wolken 2 Ze vallen

heel kleine waterdruppeltjes. omlaag als regen.

3 Maar als ze bevriezen, worden de regendruppels hagelstenen of sneeuwvlokken.

4 Soms zijn de waterdruppeltjes zo lucht zweven.

5 Als je nog meer

door

dat ze niet vallen maar in de

informatie, kijk op de website van het KNMI.

22

TV_Taal_BASIS_G7_Blok1.indb 22

23/03/2022 11:12

Dit kan ik nu 1

Wat betekent hetzelfde?

Lees de zinnen. Kijk naar de blauwe woorden.

Let op: je houdt twee antwoorden over.

Kies uit: de vreugde | de parkeerzone | de boetiek | het rijbewijs | de claxon | het tankstation | de colonne 1 Yvonne danst en springt door de kamer van blijdschap.

2 In de winkel wordt de nieuwe herfstmode opgehangen.

3 Mijn tank is bijna leeg. Ik moet langs de benzinepomp.

4 Als ik het pasje met foto laat zien, weet de agent dat ik auto mag rijden.

5 Er rijdt een lange stoet auto’s naar de begraafplaats.

2

Welk woord past in de zin?

Let op: je houdt twee antwoorden over.

Kies uit: te doen zijn om | het voortgezet onderwijs | het verbod | geen overbodige luxe | de campagne | een overdaad | zich beklagen 1 Karlijn gaat vandaag voor het eerst naar

.

2 Ze stapt op haar fiets en ziet onderweg Nederland. Op de nieuwe school haalt ze haar boeken op.

3 Nou, het is 4 Wat beschikking stellen?

5 Misschien kan de leerlingenraad

van Veilig Verkeer

dat ze twee schooltassen heeft meegenomen. aan boeken! Kan de school de lesstof niet digitaal ter

bij de directeur.

23

TV_Taal_BASIS_G7_Blok1.indb 23

23/03/2022 11:12

3

Welk woord is het tegengestelde?

Kijk naar de vetgedrukte woorden.

Teken een lijn.

Let op: je houdt twee antwoorden over.

•

afhankelijk

Een gezond milieu is goed voor iedereen, dus een algemeen belang.

•

•

niet automatisch

Het is heus niet zo vanzelfsprekend dat wij elk jaar op vakantie kunnen gaan.

•

•

er zomaar aan beginnen

Ze moeten zich bewust zijn van het verbod. Ik heb ze gewaarschuwd.

•

•

opleveren

Je moet je goed voorbereiden op dit moeilijke werk.

•

•

specifiek

Mijn oma wordt wel ouder maar ze kan nog veel dingen zelfstandig.

•

•

vermijden

•

niet doorhebben

24

TV_Taal_BASIS_G7_Blok1.indb 24

23/03/2022 11:12

Hoofdstuk 1

Les 6

Taal verkennen • Ik herhaal het herkennen en gebruiken van: zelfstandige naamwoorden, bijvoeglijke naamwoorden, werkwoorden, lidwoorden, voornaamwoorden, voorzetsels, voegwoorden en telwoorden.

Herhaling: woordsoorten benoemen Elk woord hoort bij een woordsoort. Die woordsoorten kun je benoemen. zelfstandig naamwoord (z nw)

woord voor een mens, dier of ding

lidwoord (lw)

de, het, een

werkwoord (ww)

woord dat vertelt wat iets of iemand doet, of wat er gebeurt

bijvoeglijk naamwoord (bijv nw)

woord dat iets vertelt over het zelfstandig naamwoord

persoonlijk voornaamwoord (pers vnw)

woord dat naar iemand of iets verwijst (ik, mij, jij, jou, hij, hem, het, wij, ons, jullie, zij, hen, hun)

voorzetsel (vz) (tijd, plaats)

woord dat aangeeft wanneer of waar iets is of gebeurt

telwoord

woord dat laat zien hoeveel er van iets is of wat de volgorde is

voegwoord (vw)

woord dat twee zinnen aan elkaar plakt

vraagwoord (vraagw)

woord waarmee je een vraag kunt beginnen (wie, wat, hoe, ...)

Herhaling: bijvoeglijk naamwoord Een bijvoeglijk naamwoord vertelt meer over een zelfstandig naamwoord.

Een stoffelijk bijvoeglijk naamwoord vertelt van welk materiaal iets gemaakt is: leer, hout, ijzer, papier, ... het zadel is van leer – het leren zadel de broek is van katoen – de katoenen broek Een bijvoeglijk naamwoord kan afgeleid zijn van een werkwoord. de baby lacht – de lachende baby de brief is verstuurd – de verstuurde brief de muur is gewit – de gewitte muur

25

TV_Taal_BASIS_G7_Blok1.indb 25

23/03/2022 11:12

1

Bekijk het uitlegblokje.

2

Wat is het stoffelijk bijvoeglijk naamwoord?

Onderstreep het goede antwoord.

1 In die boetiek hebben ze papieren tassen.

2 Het servies staat in de glazen kast.

3 De leeuwen zitten in een ijzeren kooi.

4 De oude boerderij heeft een nieuw rieten dak.

3

4

Is het een stoffelijk bijvoeglijk naamwoord?

Kies het goede antwoord.

Let op het vetgedrukte woord.

ja

nee

1 de stenen muur

◯

◯

2 de spinnende kat

◯

◯

3 de kartonnen doos

◯

◯

4 de linnen broek

◯

◯

Wat zegt het vetgedrukte woord?

Vul het bijvoeglijk naamwoord in het goede rijtje in.

1

de wollen sjaal

3

de schreeuwende broer

2

het gespaarde zakgeld

4

het houten vakantiehuisje

bijvoeglijke naamwoorden die vertellen waar iets van gemaakt is:

die van een werkwoord zijn gemaakt:

26

TV_Taal_BASIS_G7_Blok1.indb 26

23/03/2022 11:12

5

Lees de woordgroepen van opdracht 4 nog eens.

Maak er een zin van met een persoonlijk voornaamwoord.

Doe het zo: 1 = De wollen sjaal is van mij.

6

Kleur de woordsoorten.

Kleur in de zinnen: • het stoffelijk bijvoeglijk naamwoord rood • het voorzetsel blauw • het telwoord geel • het voegwoord paars • het zelfstandig naamwoord en het lidwoord groen 1 Nadat hij lang gezocht had, vond hij vijf gouden munten onder de grond.

2 Er komen vier stalen hekken voor het kantoor, want er is ingebroken.

3 Mijn hemd was kwijt, omdat hij tussen drie paar wollen sokken lag.

7

Bedenk waarvan het gemaakt kan zijn.

Verzin zelf waarvan het ook gemaakt kan zijn en vul het stoffelijk bijvoeglijk naamwoord in.

Doe het zo: • een katoenen jas • een houten kist • een gouden ring 1 een

jas

een

jas

2 een

kist

een

kist

3 een

ring

een

ring

27

TV_Taal_BASIS_G7_Blok1.indb 27

23/03/2022 11:12

Hoofdstuk 1

Les 7 1

Taal verkennen • Ik oefen zelfstandige naamwoorden, bijvoeglijke naamwoorden, werkwoorden, lidwoorden, voornaamwoorden, voorzetsels, voegwoorden en telwoorden.

Ra, ra, wat is het?

Maak de zin af. Gebruik een stoffelijk bijvoeglijk naamwoord en een zelfstandig naamwoord.

1 Een schuur gemaakt van hout is een 2 Een riem gemaakt van leer is een 3 Een schaal gemaakt van glas is een

. . .

4 Een zakdoek gemaakt van papier is een 5 Een broek gemaakt van linnen is een

2

. .

Verander de blauwe bijvoeglijke naamwoorden in andere bijvoeglijke naamwoorden.

1 De koperen vaas staat op de grote kast.

2 De dikke man eet een gebakken vis.

3 In het donkere bos hoorde zij krakende takken.

4 De kwakende eend verdween in het heldere water.

5 Het bange meisje draagt de rode tas.

28

TV_Taal_BASIS_G7_Blok1.indb 28

23/03/2022 11:12

3

Maak van het werkwoord een bijvoeglijk naamwoord.

Voorbeeld: de steen – glimmen – de glimmende steen

4

zelfstandig naamwoord

werkwoord

de hond

blaffen

het boek

kaften

de remmen

piepen

de auto

wassen

de baby

lachen

bijvoeglijk naamwoord

Vervang het vetgedrukte woord door een persoonlijk voornaamwoord.

Voorbeeld: De leerkracht geeft een compliment aan Darren en Karel.

Hij geeft een compliment aan hen.

1 Darren vraagt aan Karel of hij mee wil doen aan de presentatie.

2 Darren en Karel stappen op het podium dat de leerkracht in elkaar heeft getimmerd.

3 Darren en ik hebben een nieuwe slogan bedacht.

5

Kleur de woordsoorten.

Kleur in de zinnen: • de lidwoorden blauw • de voegwoorden rood • de persoonlijke voornaamwoorden geel 1 De tuinman heeft het gras gemaaid, want het was heel hoog.

2 Voor de schutting staan nu struiken, omdat mijn moeder hem niet meer mooi vond.

3 In de vijver heeft hij waterlelies geplant, ze zijn wit en roze.

4 Toen de lente begon, zaaide hij vergeet-me-nietjes in een bak.

29

TV_Taal_BASIS_G7_Blok1.indb 29

23/03/2022 11:12

6

7

Lees de zinnen. Wat zijn de blauwe woorden?

telw

vz

voegw

1 De leerkracht zet vier kinderen voor het bord.

▢

▢

▢

2 De kinderen geven één bal door aan elkaar.

▢

▢

▢

3 Youssef raadt wie de bal heeft, nadat hij goed gekeken heeft.

▢

▢

▢

Maak ten minste twee zinnen.

Doe het zo: 1 Bedenk een zelfstandig naamwoord met een telwoord ervoor. Schrijf de woorden op.

2 Verzin er een bijvoeglijk naamwoord bij. Schrijf het zindsdeel op.

3 Bedenk er een werkwoord en een voorzetsel bij. Schrijf de woorden op.

4 Maak een zin van de woorden die je bedacht hebt.

Voorbeeld: 1 2 3 4

zes boeken zes dikke boeken leggen op De leerkracht legt zes dikke boeken op de tafel.

1 2 3 4

1 2 3 4

Ben jij al in beweging geweest? Wat heb je geoefend?

30

TV_Taal_BASIS_G7_Blok1.indb 30

23/03/2022 11:12

31

TV_Taal_BASIS_G7_Blok1.indb 31

23/03/2022 11:12

Hoofdstuk 1

Les 8 Hier lees je aan wie Roel het betoog schrijft.

Schrijven • Ik leer hoe ik een betoog schrijf.

Daar is het je om te doen, Roel!

Geachte mevrouw Vermeer,

Hier lees je wat Roel wil.

In deze brief wil ik mij beklagen over de onveilige fietsroute van mijn huis naar school.

Elke schooldag fiets ik van mijn huis op de Katjeskade naar basisschool De Vlieger. Om bij mijn school te komen, moet je de superdrukke Willemsweg oversteken. De situatie bij het oversteekpunt is rommelig. Je kunt het verkeer niet goed zien aankomen. De auto’s op de Willemsweg rijden vaak heel hard.

In het middenstuk lees je argumenten waarom Roel dat wil.

Ik zal u uitleggen wat er zo gevaarlijk is aan het oversteekpunt. Dat bevindt zich dus op de kruising van de Katjeskade-Willemsweg. Stelt u zich voor dat ik sta te wachten op deze kruising.

Aan de linkerkant staan allemaal busjes geparkeerd. Die busjes zijn van Heen en Weer, een bedrijf waar je busjes kunt huren. Een parkeerzone op die plek is onhandig.

Als ik naar links kijk, kan ik bijna niks zien.

Aan de rechterkant staat een tankstation. Hier komen veel mensen tanken. Als de auto’s weer wegrijden, komen ze uit op de Katjeskade. Precies op de plek waar ik en andere fietsers staan te wachten om over te steken. Veel auto’s rijden daar te hard op de fietsers af.

Er zijn geen verkeerslichten op het oversteekpunt. Ik durf vaak niet over te steken of ik moet lang wachten tot alle auto’s voorbij zijn. Ik kom daardoor regelmatig te laat op school.

Vlak in de buurt is ook een begraafplaats. Vaak rijdt er een colonne auto’s langs die op weg is naar die begraafplaats. Ook dan moet je weer wachten tot die auto’s voorbij zijn en je de weg over kunt.

Vorige week ging het mis. Een meisje op de fiets wilde oversteken. Ze zag een auto niet aankomen en ze werd aangereden. Een ambulance heeft haar naar het ziekenhuis gebracht.

Hier lees je hoe Roel dingen wil veranderen.

Ik ben de chaos bij de oversteekplaats zat. Het moet anders! Daarom wil ik de gemeente verzoeken de situatie bij de oversteekplaats te veranderen. Dit zou u moeten wijzigen: 1. Weg met auto’s die te hard rijden! Er moet een verbod komen op die auto’s.

2. Verkeerslichten op de kruising Katjeskade-Willemsweg zijn geen overbodige luxe.

Verkeerslichten plaatsen dus alstublieft.

3. De parkeerzone met de busjes moet op een andere plek komen.

4. Maak een verkeersdrempel tussen het tankstation en de Katjeskade.

Hier lees je waar het Roel om te doen is.

Ik hoop dat u werk maakt van mijn tips. Een veilige oversteekplaats voor iedereen, daar is het mij om te doen.

Vriendelijke groet van Roel (groep 7 basisschool De Vlieger)

32

TV_Taal_BASIS_G7_Blok1.indb 32

23/03/2022 11:12

1

Bekijk het betoog van Roel. Lees wat er bij de toelichtingen staat.

2

Lees het eerste stuk van het betoog bij de oranje lijn.

1 Voor wie is deze brief bedoeld?

2 Waarover wil Roel zich beklagen?

3

Lees het middenstuk van het betoog.

Vul de argumenten van Roel in.

1 De parkeerzone is onhandig, omdat

Schrijftip Signaalwoorden voor een argument.

Gebruik ‘omdat’ en ‘want’ in je betoog.

Daarna volgt je argument.

2 De plek van het tankstation is niet goed, want

3 Ik kom regelmatig te laat op school, omdat

4 Vaak komt er ook een colonne auto’s langs, want

33

TV_Taal_BASIS_G7_Blok1.indb 33

23/03/2022 11:12

4

Welk woord past in de zin?

Kies uit: overtuigen | je mening vertellen | omdat en want | argumenten 1 Als je een betoog schrijft, wil je 2 Je wilt iemand

. .

3 Daarvoor bedenk je

.

4 Je gebruikt daarbij de woorden

5

.

Lees het laatste stuk van het betoog bij de blauwe lijn Roel wil vier dingen. Bedenk de argumenten voor en tegen.

Roel wil

argumenten voor

argumenten tegen

een verbod op auto’s die te hard rijden

verkeerslichten

de parkeerzone verplaatsen

een verkeersdrempel

34

TV_Taal_BASIS_G7_Blok1.indb 34

23/03/2022 11:12

6

Denk je dat de tips in het betoog van Roel zullen helpen?

1 Zullen er voortaan geen aanrijdingen meer op de oversteekplaats gebeuren?

2 Vul je mening in. Leg ook uit waarom je dat vindt.

7

Hoe voelde Roel zich?

Bedenk hoe Roel zich voelde toen hij hoorde dat het meisje was aangereden op de oversteekplaats.

35

TV_Taal_BASIS_G7_Blok1.indb 35

23/03/2022 11:12

Hoofdstuk 1

Les 9

Schrijven • Ik oefen het schrijven van een betoog.

Daar is het mij om te doen!

Hier schrijf je aan wie je het betoog schrijft.

Hier schrijf je wat je wilt.

Hier schrijf je argumenten waarom je het wilt.

Hier schrijf je hoe je dingen wilt veranderen.

36

Hier schrijf je waar het je om te doen is.

TV_Taal_BASIS_G7_Blok1.indb 36

23/03/2022 11:12

1

Bekijk het model. Lees wat er bij de toelichtingen staat.

2

Je gaat een betoog schrijven.

Vul het schema hieronder in. Bedenk twee mogelijkheden

3

Wat zou ik graag willen wijzigen?

Aan wie kan ik dat het beste schrijven?

1

1

2

2

Waar gaat je betoog over? Kijk naar opdracht 2. Maak nu je keuze.

1 Bedenk argumenten om anderen te overtuigen van je mening.

2 Schrijf op waarom je het wilt veranderen. Gebruik de woorden omdat of want.

Ik wil dat graag,

4

Bedenk argumenten voor en tegen.

Gebruik de woorden omdat of want.

Ik vind het een goed idee,

Ik vind het een slecht idee,

1

1

2

2

3

3

37

TV_Taal_BASIS_G7_Blok1.indb 37

23/03/2022 11:12

5

Blijf je bij je mening?

Ja? Schrijf je betoog op bladzijde 36.

Nee? Denk er nog even over na. Schrijf daarna je betoog op bladzijde 36.

6

Ben je tevreden met je betoog?

Kijk je betoog na. En let daarbij op het volgende: 1 2 3 4

7

Heb je de woorden omdat en want op de goede manier gebruikt?

Heb je goede argumenten en voldoende tips gegeven?

Heb je alinea's gebruikt?

Zijn de zinnen goed en zonder spelfouten geschreven?

Maak twee tekeningen bij je betoog.

1 Teken de situatie zoals die nu is.

2 Teken daarna de situatie als jouw tips worden uitgevoerd.

38

TV_Taal_BASIS_G7_Blok1.indb 38

23/03/2022 11:12

Hoofdstuk 1

Les 10

Taal verkennen Dit kan ik nog • Ik herhaal zinsdelen in een zin herkennen uit blok 5 (groep 6).

• Ik herhaal het verdelen van een zin in zinsdelen uit blok 5 (groep 6).

Dit kan ik nu • Ik herhaal het herkennen en gebruiken van zelfstandige naamwoorden, bijvoeglijke naamwoorden, werkwoorden, lidwoorden, voornaamwoorden, voorzetsels, voegwoorden en telwoorden.

Dit kan ik nog 1

2

Hoeveel zinsdelen heeft de zin?

2

3

4

5

6

1 Mijn opa gaf mijn jarige zusje een cadeau.

◯

◯

◯

◯

◯

2 Wij gaan naar de bioscoop.

◯

◯

◯

◯

◯

3 Juf Senna maakt nooit grapjes in de klas.

◯

◯

◯

◯

◯

4 Gaan jullie met het schoolreisje naar een pretpark?

◯

◯

◯

◯

◯

5 Ik oefen vaak met mijn nieuwe camera.

◯

◯

◯

◯

◯

Waar staat het streepje fout?

De zinnen zijn verdeeld in zinsdelen.

Onderstreep het streepje dat fout staat.

1 Joris en Marco / gaan / naar / een Romeins / badhuis.

2 In / de zweetruimte / hangt / een dichte mist.

3 Een masseur / masseert / de vader / van Marco.

4 Tot slot / duiken / Joris en / Marco / in een koudwaterbad.

5 Een tijdje / later / lopen / zij / fris en schoon / naar buiten.

3

Wat kan een zinsdeel zijn?

Onderstreep de goede woorden. in | werkte | gisteren | de | de school | oma | de spreekbeurt

39

TV_Taal_BASIS_G7_Blok1.indb 39

23/03/2022 11:12

Dit kan ik nu 1

Welk zelfstandig naamwoord past in de zin?

Vul de zinnen aan met een zelfstandig naamwoord.

1 Hun glazen 2 Een geschreven 3 De drie rieten 4 De acht gebakken 5 Mijn katoenen

2

Zoek de woordsoorten.

Doe het zo: 1 2 3 4

Kleur het stoffelijk bijvoeglijk naamwoord rood.

Onderstreep het bijvoeglijk naamwoord dat van een werkwoord is gemaakt.

Kleur het telwoord blauw.

Omcirkel het lidwoord.

De acht gebakken eitjes liggen op onze glazen borden.

3

Welk voegwoord past in de zin?

1 Vul het goede voegwoord in.

2 Onderstreep in elke zin het voorzetsel.

Let op: Je houdt twee antwoorden over.

Kies uit: maar | nadat | of | dus | terwijl | want | omdat a Darren zit achter de computer, b Ligt die map nu op zolder, c Meester Henk loopt naast zijn fiets, d

Karel een vriend opbelt. in de woonkamer? zijn band is lek.

iedereen een bal voor zijn voet had gelegd, blies de trainer op zijn fluitje.

e Zij poetst de lamp boven de tafel,

hij vuil is.

40

TV_Taal_BASIS_G7_Blok1.indb 40

23/03/2022 11:12

TV_Taal_BASIS_G7_Blok1.indb 85

23/03/2022 11:14

Taal

Groep 7  Blok 1

9 789006 600209

TV_Taal_BASIS_G7_Blok1.indb 86

23/03/2022 11:14