De Geo LRN-line onderbouw | 1 vmbo-bk werkboek |9789006926330

D E GEO

1 VM BO - BK

Ontdek waar het om draait

WERKBOEK

www.thiememeulenhoff.nl/degeo

926330_OMSL.indd 1

9 789006 926330

16/12/19 09:16

926330_BNWRK BOEK.indb 1

16/12/19 09:06

DIT BOEK IS VAN:

KLAS:

Auteur Katie Oost Eindredactie Daphne Ariaens

926330_BNWRK BOEK.indb 1

16/12/19 09:06

2

Hoe werk je met het werkboek?

Dit werkboek van De Geo gebruik je samen met het leerboek en de digitale leeromgeving in de les. Dit boek is van jou persoonlijk. Je maakt er je opdrachten en je kunt er aantekeningen in maken.

Wat heb je nodig? leerboek

atlas

computer

Overige symbolen vaardigheid

samenwerking

Werkboek

De Geo digitaal

Je begint altijd te werken vanuit je werkboek. Daar staan alle opdrachten. Die gaan over de tekst, foto’s, kaarten en diagrammen in het leerboek. Je moet heel vaak iets zelf doen, zoals kaarten kleuren of diagrammen tekenen. Bij alle opdrachten staat welke tekst of figuur uit het leerboek je nodig hebt voor het maken van die opdracht. Of welke vaardigheid je in die opdracht oefent. In het werkboek zie je het symbool staan bij de Anders actief-paragraaf en bij het Keuzemenu. Dat betekent dat je daar op een andere manier aan de slag gaat dan in de gewone opdrachten. Meestal maak je iets of onderzoek je iets. Aan het eind van iedere paragraaf staat een leerdoelenoverzicht. Hier zie je wat je moet kennen en kunnen als je de paragraaf af hebt.

Als dit symbool bij een opdracht staat, betekent dit dat je op www.thiememeulenhoff.nl/degeo iets in de digitale leeromgeving kunt of moet doen. Bijvoorbeeld een opdracht maken of een filmpje bekijken.

Alles wat in de boeken staat, staat ook bij elkaar op www.thiememeulenhoff.nl/degeo. Via de digitale leeromgeving kun je er alle opdrachten maken. Ook vind je hier speciale opdrachten die niet in het werkboek staan. Daarvoor heb je bijvoorbeeld speciale De Geo-ICT of -video’s nodig.

In de digitale leeromgeving kun je je werk direct nakijken. Zo weten jij en je docent meteen hoeveel je al kent en kunt en wat je nog een keer moet oefenen.

1

g Bekijk de kaart over natuurlijke hulpbronnen in Australië en Nieuw-Zeeland uit vraag 6f. Welke grondstoffen worden er gewonnen op Tasmanië?

§4

Australië

b Als je een kaart zoekt over een onderwerp, bijvoorbeeld over waar je in Nederland dierenparken

§4 Bronnen: Australië op de aardbol

vindt, gebruik je

Istanbul:

Deelvraag

noordelijk / zuidelijk halfrond, ° Z.B. / N.B.

c Als je een symbool op een kaart niet begrijpt, Lees in je leerboek Werken met de atlas t/m Inhoud. Gebruik de atlas.

a Ga naar de inhoud in je atlas en blader hier doorheen. Streep de foute woorden door.

De volgorde van de kaarten in de atlas is van dichtbij naar veraf / van veraf naar dichtbij. b Zoek in de inhoud de atlaskaart De aarde Staatkundig. Dat is kaartnummer c Bekijk de kaart uit vraag 7b. Schrijf twee landen op die net als Australië eilanden zijn.

Lees in je leerboek Werken met de atlas t/m Legenda. Gebruik de atlas.

a Gebruik de atlaskaart Australië en Nieuw-Zeeland.

Tip: Kijk in de bladwijzers. Streep het foute woord door. Dit is een thematische kaart / overzichtskaart. b Wat betekenen de blauwe lijnen in de kaart?

c Zet achter elke stad het aantal inwoners.

Canberra Sydney Darwin

e Als je weet waar een land ligt en je zoekt een kaart van dat land, kijk je in

Leerdoelen

1

in graden (°). De evenaar is een

• Je kunt uitleggen wat het verschil is tussen een thematische kaart en een overzichtskaart.

• Je kunt met het begrip bevolkingsdichtheid uitleggen wanneer een gebied dichtbevolkt of dunbevolkt is.

• Je kunt op een kaart over de bevolkingsdichtheid van een gebied dunbevolkte en dichtbevolkte gebieden aanwijzen.

• Je kunt beschrijven waar in Australië de bevolkingsdichtheid hoog is en waar laag.

• Je kunt uitleggen waar de inhoud, de bladwijzers, het onderwerpregister, het namenregister en de legenda’s in de atlas te vinden zijn en waarvoor je ze kunt gebruiken.

2

cirkel. Een is een lijn die punten met elkaar verbindt die op liggen.

dezelfde

d Op welk halfrond en op welke breedtegraad liggen de plaatsen in W7? Streep het foute woord door en vul in.

Amsterdam: noordelijk / zuidelijk halfrond,

Lees en bekijk in je leerboek bron 5 t/m het tweede rondje.

a Kleur in W8 de nulmeridiaan rood. b Kleur in W8 het oostelijk halfrond blauw en het westelijk halfrond groen.

° Z.B. / N.B. W7

W8

Breedteligging.

Lengteligging.

90° N.B. .L. °W 60 . .L W

.

6 0° N . B

12 0° O .L .

Amsterdam

Amsterdam Istanbul

Casablanca

Casablanca

.L.

• Je kunt een thematische kaart en een overzichtskaart herkennen, en ze ook aflezen.

• Je kunt met de inhoudsopgave, de bladwijzer, het onderwerpregister, het namenregister en legenda’s in de atlas informatie over een gebied opzoeken.

• Vaardigheid toepassen: - 4 Inzoomen en uitzoomen

Istanbul

.

30° N.B Conakry

0°

atlas, bevolkingsdichtheid, dichtbevolkt, dunbevolkt, legenda, overzichtskaart, thematische kaart

waar die plaats ligt, gebruik je

.

30° Z.B Kaapstad

Digitaal samenvatting en zelftoets §3

926330_BNWRK BOEK.indb 2

Castelló de la Plana Beijing

van die plaats tot de

Wat moet je kennen en kunnen?

e Gebruik de atlas. Op welke breedtegraad en in welk land liggen de volgende plaatsen?

Tip: Gebruik het namenregister.

.L.

Herhaling

herhaling

° Z.B. / N.B.

a Kleur in W7 de evenaar rood. b Kleur in W7 het noordelijk halfrond blauw en het zuidelijk halfrond groen. c Vul in.

De breedteligging van een plaats is de

O 60°

9

noordelijk / zuidelijk halfrond,

Lees en bekijk in je leerboek bron 4.

Begrippen a Als je de naam van een plaats weet, maar niet weet

° Z.B. / N.B.

°O 90

millimeter (mm) In Perth valt gemiddeld neerslag per jaar.

De meeste neerslag valt in het noorden / zuiden / oosten / westen van Australië.

noordelijk / zuidelijk halfrond,

Casablanca:

WB

d Gebruik de atlaskaart Australië en Nieuw-Zeeland Neerslag. Tip: Kijk in het onderwerpregister. Streep de foute woorden door en vul in.

Dit is een thematische kaart / overzichtskaart.

Kaapstad:

30 °

8

kaartblad, kijk je in

LB

2

1

Hoe bepaal je de ligging van een plaats op aarde?

kijk je in d Als je de titel van de kaart weet, en je zoekt het

0°

7

15

Bronnen: Australië op de aardbol

30° O.L.

14

symbolen

leerdoelenoverzicht

90° Z.B.

vragen over tekst en figuren uit het leer- en/of werkboek

vragen waarbij je de atlas gebruikt

16/12/19 09:06

3

Inhoud

Inhoud Hoe werk je met het werkboek?

2

1 Australië

Start 4 §1 Sydney 5 §2 Australië: een enorm land 8 §3 Australië in de atlas 12 §4 Bronnen: Australië op de aardbol 15 Anders actief - Fitzroy Island 19 - Keuzemenu 20 Finish 22

2 Steden in Nederland

Start 24 §1 De stad 25 §2 Wonen in de stad 29 §3 De stad uit 32 §4 Bronnen: De stad verandert 36 Anders actief - Bonaire 40 - Keuzemenu 41 Finish 42

3 Landschappen van Afrika

Start 44 §1 Natuurlandschappen in Afrika 41 §2 Breedteligging, temperatuur en neerslag 48 §3 Leven in natuurlandschappen in Afrika 51 §4 Bronnen: Het klimaat is overal anders 55 Anders actief - Madagaskar 58 - Keuzemenu 60 Finish 62

4 Verschillen in India

Start 64 §1 Landschap en bevolking 65 §2 Cultuur 69 §3 Arm en rijk 73 §4 Bronnen: India in de wereld 77 Anders actief - Bollywood 80 - Keuzemenu 81 Finish 83

5 Landschappen in Europa

Start 86

§1 Klimaat en natuurlandschappen 87

§2 De invloed van zee 91

§3 De invloed van reliëf 93

§4 Bronnen: Leven in de natuurlandschappen 96

Anders actief

- Toerisme 99

- Keuzemenu 101

Finish 102

6 Duitsland en Frankrijk in de EU

Start 104 §1 De Europese Unie 105 §2 Bestuur en bevolking 108 §3 Landbouw, industrie en diensten 111 §4 Bronnen: De EU als wereldmacht 115 Anders actief - Grensmuren 118 - Keuzemenu 120 Finish 122

7 Natuurrampen in Azië

Start 124

§1 Vulkanen in Indonesië 125

§2 Aardbevingen in Japan 128

§3 Orkaangevaar in de Filipijnen 131

§4 Bronnen: Schade door rampen beperken 134

Anders actief

- Natuurrampen in Nederland 138

- Keuzemenu 139

Finish 140

8 Turkije

Start 142 §1 Turkije in een notendop 143 §2 Istanbul 146 §3 Bronnen: Verschillen in Turkije 150 §4 Toerisme 153 Anders actief - Wachten op de grote klap 156 - Keuzemenu 158 Finish 160

Projecten

926330_BNWRK BOEK.indb 3

162

16/12/19 09:06

4

1

Australië

Start

1.

Australië

Hoofdvraag Hoe gebruik je kaarten om meer te weten te komen over Australië?

d Wat zou je nog meer willen weten over Australië?

Waar ben je nieuwsgierig naar?

1

Bekijk figuur 1 in je leerboek.

a Schrijf twee dingen op die je opvallen in de foto van figuur 1.

1 2 b Herken je de stad op de foto? Ja / Nee Zo ja, welke stad is het volgens jou?

3

Bekijk samen met een klasgenoot de foto’s in dit hoofdstuk in je leerboek.

a Welke foto’s passen bij de dingen die jullie in jullie antwoord op vraag 2b hebben onderstreept?

c Waaraan herken je de stad op de foto?

b Welke foto past volgens jullie het meeste bij Australië? Leg jullie antwoord uit.

2

Bekijk figuur 1 in je leerboek.

a De foto is genomen in Australië. Wat weet je al van dit land? Schrijf zo veel mogelijk dingen op.

c Welke foto hadden jullie niet verwacht in een hoofdstuk over Australië? Leg jullie antwoord uit.

b Bespreek jouw antwoorden met een klasgenoot.

Onderstreep in je antwoord bij vraag 2a de dingen die jullie allebei hadden opgeschreven. c Schrijf twee dingen op die je klasgenoot had opgeschreven en jij niet.

4

Bekijk figuur 1 in je leerboek.

Zou je zelf in deze stad willen wonen? Ja / Nee Leg je antwoord uit.

926330_BNWRK BOEK.indb 4

16/12/19 09:06

ยง1

5

Sydney

ยง1 Sydney Deelvraag Hoe kun je kaarten goed lezen?

1

Lees in je leerboek Leren over een gebied en bekijk figuur 2 en 3.

a Schrijf twee voorbeelden op van een gebied.

1 2 b Bekijk figuur 2. De foto laat dingen zien over Sydney.

Zijn de volgende uitspraken juist of onjuist?

Streep het foute woord door.

Alle mensen in Sydney wonen in flats. juist / onjuist Sydney is een grote stad. juist / onjuist In Sydney zijn veel parken en tuinen. juist / onjuist c Bekijk figuur 3, een kaart van Sydney. Schrijf twee dingen op over Sydney die je in figuur 3 ziet.

1 2 d Bedenk een vraag over Sydney die je kunt beantwoorden met figuur 3.

2

Lees in je leerboek Hoe lees je een kaart? t/m 3 de legenda en bekijk figuur 3 en 4.

a De titel van de kaart in figuur 3 is Sydney. Wat is de titel van de kaart in figuur 4?

b Het noorden op de kaart in figuur 3 is aan de bovenkant van de kaart. Waar is het noorden op de kaart van figuur 4?

c Bekijk de legenda van figuur 3. Hoe kun je op de kaart zien waar een zeehaven of een vliegveld ligt?

d Hoeveel zeehavens heeft Sydney volgens figuur 3?

e Welke kleur hebben de gebieden waar mensen wonen in figuur 3?

f Bekijk de legenda van figuur 4. Wat betekent de rode kleur in deze kaart? inwoners per vierkante

kilometer (km2) g Zoek in figuur 4 Blacktown op. Bekijk de legenda van de kaart. Streep de foute cijfers door.

Er wonen 1 - 50 / 50 - 595 / 595 - 2.150 inwoners per vierkante kilometer (km2) in Blacktown.

3

Lees in je leerboek Hoe lees je een kaart? t/m 3 de legenda en bekijk figuur 1 en 6.

a Wat is de titel van de kaart in W1?

b In W1 zie je een groter / kleiner gebied van Sydney dan in figuur 3. c In de legenda van W1 is het Sydney Opera House rood gekleurd. In de kaart nog niet.

Kleur in W1 het Sydney Opera House rood. d In de legenda van W1 is de Sydney Harbour Bridge oranje gekleurd. In de kaart nog niet.

Kleur in W1 de Sydney Harbour Bridge oranje. e Kleur in W1 het water en de parken volgens de legenda: het water blauw (alle plekken waar een 1 in staat), de parken groen (alle plekken waar een 2 in staat). f Zet in W1 een rode X op de plek waar de foto van figuur 1 is genomen.

Teken een rode pijl in de kijkrichting van de foto. g Zet in W1 een blauwe X op de plek waar de foto van figuur 6 is genomen.

Teken een rode pijl in de kijkrichting van de foto. h Streep de foute woorden door.

Het Sydney Opera House ligt in het zuiden / oosten / westen / noorden van het centrum van Sydney.

zeehaven vliegveld

926330_BNWRK BOEK.indb 5

16/12/19 09:06

6

1

W1

Australië

Het centrum van Sydney.

1

water

2

park

5 KIRRIBILLI

a Een kaart heeft een schaal van 1 : 100.000. Vul in.

Ha Syd rbo ne ur y Bri dg

e

1

Sydney Opera House kson acBridge Sydney Harbour rt J Po bebouwing

Lees in je leerboek Hoe lees je een kaart? vanaf 4 de schaal.

1 centimeter op de kaart is

centimeter

1

in werkelijkheid. Dat is

meter of

Sydney Opera House

Port Jac kso n

openbare gebouwen weg tunnel

kilometer.

b Een kaart heeft een schaal van 1 : 400.000. Vul in.

1

2 2

Royal Botanic Gardens

2

Hyde Park

IMAX theater

2

1 centimeter op de kaart is

centimeter

in werkelijkheid. Dat is

meter of

kilometer.

c Een kaart heeft een schaal van 1 : 50.000. Vul in.

2

Aquarium

WOLLOOMOOLOO

2

meter 1 centimeter op de kaart is in werkelijkheid. d Een kaart heeft een schaal van 1 : 100.000. Vul in.

3 centimeter op de kaart is 3 ×

2

centimeter =

centimeter in werkelijkheid.

DARLINGHURST

HAYMARKET

Belmore Park

Dit is

1 km 1 : 60.000

kilometer.

Taylor Square

6

2

Centraal Station

meter of

Gebruik figuur 3 in je leerboek.

a Wat is de schaal van de kaart van W1?

SURRY HILLS

4

Lees in je leerboek Hoe lees je een kaart? vanaf 4 de schaal.

b Meet in W1 met een liniaal de afstand tussen het Sydney Opera House en het IMAX theater. Dat is

a Streep de foute cijfers door.

100.000 centimeter = 10 / 100 / 1.000 meter b Streep de foute cijfers door.

1.000 meter = 1 / 10 / 100 kilometer c Vul het ezelsbruggetje in.

Er gaan

naar meters gaat.

Er gaan

naar kilometers gaat.

Er gaan

naar kilometers gaat.

centimeter.

nullen af als je van centimeters

nullen af als je van meters

nullen af als je van centimeters

926330_BNWRK BOEK.indb 6

De schaal van de kaart is

Dit betekent dat 1 centimeter op de kaart centimeter in werkelijkheid is.

Ik heb

Dit is

kilometer

centimeter gemeten op de kaart. ×

centimeter =

centimeter in werkelijkheid.

Dat is

meter =

600.000 centimeter =

Bereken hoeveel kilometer deze gebouwen in werkelijkheid uit elkaar liggen. Vul in.

d Gebruik het ezelsbruggetje en vul in.

meter in werkelijkheid en dat is kilometer in werkelijkheid.

c Vul in.

De schaalstok in figuur 3 geeft aan dat centimeter op de kaart in werkelijkheid kilometer is.

16/12/19 09:06

§1

Meet met een liniaal de afstand tussen Blacktown

en de kust in figuur 3. Deze is

d Hoeveel km loopt zij naar school? Tip: Meet de route met een liniaal en gebruik de schaal van de kaart.

Schrijf je berekening op.

centimeter.

Bereken de werkelijke afstand tussen Blacktown en de kust zo: km.

1 cm is volgens de schaalstok

e Kleur in W2 de City Rail en het City Railstation groen.

Vind je dat Pippa dicht bij het centrum van Sydney woont? Leg je antwoord uit.

De afstand op de kaart tussen Blacktown en de kust cm.

is

De werkelijke afstand tussen Blacktown en de kust is

×

kilometer =

7

Sydney

kilometer.

8

7

Lees en bekijk figuur 5 in je leerboek.

a Bereken hoeveel kilometer 10 cm op de kaart in W2 in werkelijkheid is. Schrijf je berekening op.

Q

ua

ke

rs

Rd

Ja

Fa

lm

ou

th

Rd

a In W2 zie je waar Pippa woont in Blacktown. Bedenk een titel voor de kaart en schrijf die op de invullijn achter W2. b Omcirkel in de kaart van W2 het sterretje van de plek waar de school van Pippa en haar vriendinnen staat. c Teken in W2 met rood de kortste weg van Pippa’s huis naar haar school.

W2

me

b Wat gebruik je van een kaart als je: - een afstand wilt weten?

- wilt weten waar de kaart over gaat?

Leerdoelen

sC o

ok Dr

Vardy

s Rd

Wat moet je kennen en kunnen?

St

snelweg

LB

G a r d en

hoofdweg straat

• Je kunt twee voorbeelden geven van gebieden.

• Je kunt vier voorbeelden geven van dingen die je op kaarten kunt zien.

• Je kunt de vier dingen noemen waar je op let als je een kaart leest.

L uca s R d • Je kunt de vier dingen die belangrijk zijn om een kaart te kunnen lezen, aanwijzen op een kaart.

olt Rd

CityRail met station woningen L yt on S t

R ic hm

park en natuur

Sunnyh

bedrijven on d

W winkelcentrum met P

Rd

ziekenhuis

Sackvi l

le St

Third Ave

r St

Nagle College

.R

d ribee R

M

St or a l

sd Bungar

W

Balm

on

Lancaste

Do

route Pippa

d

Bungarrib

ai n

St Wall Park A

ee Rd

ve

WB

be Rd

Rd

r Rd

Flushcom

Ln

Reservoi

ns

Walters

• Je kunt met de schaal of de schaalstok van een kaart de werkelijke afstand tussen twee plaatsen op die kaart berekenen.

a

o wn R d

Doon sid

huis Pippa

bo

s Rd

Le B l a ckt

e Rd

BLACKTOWN Dougla

Lu

cr

mbe Rd

1 km

Western

ow

nR

d

et

ia

Rd

Begrippen gebied, kaart, kaartlezen, legenda, noordpijl, schaal, titel

ct H

spe A44

Motorw

ay

Pro

M4

wy

Flushco

o i r Rd

y

Reserv

n Hw

kt

s te r

ac

t We

Bl

Grea

t St

Ell a m Dr

Lancelo

Herhaling

Digitaal samenvatting en zelftoets §1

1 : 55.000

926330_BNWRK BOEK.indb 7

16/12/19 09:06

8

1

Australië

§2 Australië: een enorm land Deelvraag Wat betekent inzoomen en uitzoomen, en wat zijn de absolute en de relatieve afstand?

1

Bekijk figuur 9 in je leerboek.

a Zet in W3 de cijfers en de letters van de topografie op de juiste plek. Gebruik hierbij figuur 9.

steden 1 Canberra 2 Sydney W3

gebergten en landschappen A Blue Mountains B MacDonnell Ranges

steden 3 Adelaide 4 Melbourne 5 Hobart 6 Darwin 7 Perth 8 Alice Springs 9 Brisbane 10 Cairns wateren a Grote Oceaan b Groot Barrièrerif c Tasmanzee d Indische Oceaan e Timorzee

gebergten en landschappen C Great Dividing Range D Grote Victoriawoestijn E Gibsonwoestijn buurlanden I Papoea Nieuw-Guinea II Nieuw-Zeeland III Indonesië f Koraalzee g Swan h Murray i Eyremeer j Arafurazee

Topografie van Australië en buurlanden.

500 km 1 : 33.000.000

926330_BNWRK BOEK.indb 8

Nederland op dezelfde schaal

16/12/19 09:06

§2

b Vul in en streep de foute woorden door. Gebruik hierbij figuur 9.

De hoogste berg van Australië heet

(hoogte

meter). Die berg ligt in het

noorden / midden / zuidoosten / zuidwesten van het land, vlak bij de hoofdstad

9

Australië: een enorm land

d Streep de foute woorden door.

Als je uitzoomt, zie je steeds meer / minder details op de kaart.

Als je uitzoomt, zie je een steeds groter / kleiner gebied op de kaart.

Op de kaart van W2 / figuur 3 / figuur 9 zie je het grootste gebied.

Op de kaart van W2 / figuur 3 / figuur 9 zie je de meeste details.

4 2

Lees in je leerboek Kaarten van grote gebieden en Kaarten van kleine gebieden en gebruik figuur 3 en 9.

a Streep de foute woorden door.

In figuur 3 / figuur 9 wordt een groter gebied afgebeeld. b Streep de foute woorden door.

Als je van figuur 3 naar figuur 9 gaat, zoom je in / zoom je uit.

Als je van figuur 9 naar figuur 3 gaat, zoom je in / zoom je uit. c Vul in.

Als je van figuur 3 naar W2 gaat, zoom je

Lees achter in je leerboek vaardigheid 4 Inzoomen en uitzoomen en gebruik figuur 3 en 9 en W2.

a Op welk schaalniveau zijn figuur 3, figuur 9 en W2 getekend? Streep de foute woorden door. figuur 3 lokaal / regionaal / nationaal / continentaal figuur 9 lokaal / regionaal / nationaal / continentaal W2 lokaal / regionaal / nationaal / continentaal W4

Een globe (A) en een kaart van Nieuw-Zuid-Wales (B), Australië.

A

Als je van W2 naar figuur 3 gaat, zoom je 3

Lees in je leerboek Kaarten van grote gebieden en Kaarten van kleine gebieden.

a Zoek in Google Maps het Sydney Opera House.

Wat kun je allemaal zien op deze kaart?

Schrijf twee dingen op.

1

NIEUW-Z UID-WALES

2

hlan Lac

Mildura

Griffith Wagga Wagga Mu rra y Albury Wodonga

VICT ORIA Melbourne

926330_BNWRK BOEK.indb 9

Grafton

Coff’s Harbour

Tamworth Port Macquarie

ie

Dubbo

Taree

Newcastle

Orange

Windsor

e

Broken Hill

Inverell

anz e

g rlin Da

ar

1

N a m oi

sm

Bourke

2 c Zoom uit naar heel Australië. Wat kun je zien op deze kaart? Schrijf twee dingen op.

Ballina

Tibooburra

qu

1

QUEENSLAND

Mac

b Zoom uit zodat je heel Sydney in beeld hebt.

Wat kun je allemaal zien op deze kaart?

Schrijf twee dingen op.

B

Ta

2

Sydney

Wollongong Goulburn Nowra Canberra A.C.T Bateman’s Bay Bega 200 km 1 : 15.000.000

16/12/19 09:06

10

1

b Bekijk W3 en W4. Welk schaalniveau hebben deze kaarten?

W3

schaal

W4A

schaal

W4B

schaal

5

(hemelsbreed) is de

afstand. De afstand gemeten in

duurt

duurt

afstand. afstand kan verschillen.

De

b Bekijk in Google Maps de routebeschrijving per auto van Amsterdam naar Nijmegen. Gebruik de schaalstok bij de kaart. Wat is de absolute afstand tussen deze twee plaatsen? km

c Kies voor een route met de auto. Wat is de relatieve afstand tussen deze twee plaatsen met de auto in kilometers en in tijd? uur kilometers

kilometer

d Kies voor een route met de fiets. Wat is de relatieve afstand tussen deze twee plaatsen met de fiets in kilometers en in tijd? uur kilometers

tijd

kilometer

e Wanneer is de relatieve afstand tussen twee plaatsen groter? Streep de foute woorden door.

- Als je met de fiets / de auto reist.

- Als je via een rechte weg / een weg met veel bochten reist.

- Als je op de weg tussen de twee plaatsen hard mag rijden / langzaam moet rijden.

6

Lees in je leerboek Enorme afstanden en bekijk figuur 8 en 9.

a Bekijk figuur 8. Vul in en streep de foute woorden door.

De absolute afstand tussen Sydney en Cairns is

kilometer; die reis

uur.

de auto over de weg is

is de

tijd

kilometer.

De relatieve afstand tussen Cairns en Darwin met

De absolute afstand tussen Cairns en Darwin is

de auto over de weg is

a Vul in.

De afstand gemeten langs een rechte lijn

De absolute afstand tussen Sydney en Cairns is

kleiner / groter dan de absolute afstand tussen Cairns en Darwin. b Bekijk figuur 8. Vul in en streep de foute woorden door.

De relatieve afstand tussen Sydney en Cairns met

Lees in je leerboek Enorme afstanden.

of

Australië

kilometer; die reis

uur.

De relatieve afstand tussen Sydney en Cairns is kleiner / groter dan de relatieve afstand tussen Cairns en Darwin. c Bekijk figuur 9. De absolute afstand tussen Sydney en Cairns is groter dan die tussen Cairns en Darwin.

Toch is de relatieve afstand tussen Sydney en Cairns kleiner dan die tussen Cairns en Darwin.

Waardoor komt dat? Kruis de goede antwoorden aan.

De autoweg van Sydney naar Cairns loopt in een

vrij rechte lijn langs de kust.

De autoweg van Sydney naar Cairns gaat bijna

alleen door berggebied.

De autoweg van Cairns naar Darwin maakt een

bocht naar het zuiden.

De autoweg van Cairns naar Darwin gaat door

bergachtig gebied.

7

Lees in je leerboek Landschappen in Australië en gebruik figuur 7, 9, 10 en 11.

a Gebruik figuur 9. Zet in W3 een rode X op de plekken waar de foto’s van figuur 7, 10 en 11 zijn genomen. b Welke soort elementen zijn te zien in figuur 7, 10 en 11? Streep de foute woorden door. figuur 7: natuurlijke elementen / inrichtingselementen figuur 10: natuurlijke elementen / inrichtingselementen figuur 11: natuurlijke elementen / inrichtingselementen

kilometer.

926330_BNWRK BOEK.indb 10

16/12/19 09:06

§2

11

Australië: een enorm land

c Schrijf voor figuur 7 en figuur 11 twee van deze elementen op. figuur 7

c Welke twee inrichtingselementen op de kaart van W1 zorgen ervoor dat de relatieve afstand tussen Kirribilli en het centrum van Sydney kleiner wordt?

1

1

2

1

d Op de foto van figuur 2 zie je natuurlijke elementen en inrichtingselementen. Geef van beide twee voorbeelden. natuurlijk element:

2

1

d Streep de foute woorden door.

In figuur 10 zie je een natuurlandschap / ingericht landschap.

inrichtingselement:

figuur 11

8

Lees in je leerboek Landschappen in Australië.

a Wat is jouw favoriete landschap?

2

2

Leerdoelen Wat moet je kennen en kunnen?

LB

1

2

Leg uit waarom dat zo is.

b Maak op een apart vel papier een tekening van dat landschap. Je mag ook een foto zoeken op internet en hem printen. c Zet een X bij de natuurlijke elementen in jouw tekening, en een O bij de inrichtingselementen in jouw tekening. Maak ook een legenda, waarin je opschrijft wat de X en O in je tekening betekenen. d Vertel een klasgenoot waarom dit je favoriete landschap is. Vergelijk elkaars tekeningen of foto’s.

Welk element dat jij hebt gezien op de tekening van je klasgenoot vind jij het meest bijzonder?

Leg je antwoord uit.

9

Herhaling

Gebruik figuur 2, 8 en 9 in je leerboek. Gebruik achter in je leerboek vaardigheid 4 Inzoomen en uitzoomen. a Streep het foute woord door.

Als je van figuur 8 naar figuur 9 gaat, zoom je in / uit. b Wat is het schaalniveau van figuur 8?

926330_BNWRK BOEK.indb 11

• Je kunt uitleggen wat het verschil is tussen uitzoomen en inzoomen.

• Je kunt uitleggen wat het verschil is tussen absolute en relatieve afstand.

• Je kunt uitleggen wat het verschil is tussen een natuurlandschap en een ingericht landschap en deze landschappen op foto’s herkennen.

• Je kunt op foto’s en kaarten inrichtings elementen en natuurlijke elementen aanwijzen.

WB • Je kent de topografie van Australië en zijn buurlanden (W3).

• Je kunt de begrippen inzoomen, uitzoomen en schaalniveau gebruiken.

• Je kunt de absolute afstand berekenen tussen twee plaatsen op een kaart.

• Je kunt uitleggen waardoor de relatieve afstand tussen twee plaatsen kan veranderen.

• Vaardigheid toepassen: - 4 Inzoomen en uitzoomen

Begrippen absolute afstand, ingericht landschap, inrichtingselement, inzoomen, natuurlandschap, natuurlijk element, relatieve afstand, schaalniveau, uitzoomen

Digitaal samenvatting en zelftoets §2

16/12/19 09:06

12

1

Australië

§3 Australië in de atlas 3

Deelvraag

Lees in je leerboek Bevolkingsdichtheid.

a Wat betekent het begrip bevolkingsdichtheid?

Hoe gebruik je de atlas?

1

Bekijk in je leerboek figuur 9 en 13.

a Welke informatie geven figuur 9 en 13?

figuur 9

figuur 13

en figuur

c Op welk schaalniveau is figuur 13 getekend?

Tip: Lees vaardigheid 4 Inzoomen en uitzoomen achter in je leerboek.

Lees in je leerboek Soorten kaarten en gebruik figuur 9 en 13.

a Streep de foute woorden door.

Figuur 9 is een overzichtskaart / thematische kaart.

Figuur 13 is een overzichtskaart / thematische kaart. b Welke andere kaarten in dit hoofdstuk in je leerboek zijn ook overzichtskaarten, en welke zijn thematische kaarten? overzichtskaart

figuur

thematische kaart figuur

c Schrijf onder elk voorbeeld of het een thematische kaart of een overzichtskaart is. een kaart over het klimaat in een gebied

c In Australië wonen 24.000.000 mensen op een oppervlakte van 7.692.000 km2. Wat is de bevolkings dichtheid van Australië? Vul in.

24.000.000 inwoners

inw/km2

=

7.692.000 km

2

d In Sydney wonen 2.400.000 mensen op een oppervlakte van 12.368 km2. Wat is de bevolkingsdichtheid van Sydney? Vul in. = inw/km2

km2

e Streep het foute woord door.

In Sydney is de bevolkingsdichtheid groter / kleiner dan in heel Australië.

4

Lees in je leerboek Bevolkingsdichtheid en gebruik figuur 13, 14, 15 en 16.

a Bekijk figuur 13. Kleur W5 volgens de legenda.

Kijk goed naar de cijfers in de legenda en de kaart.

Kleur bijvoorbeeld in de kaart alle gebieden lichtgeel waar een 1 in staat. b Welke kleur in de legenda geeft het meest dichtbevolkte gebied aan?

oppervlakte

2

= bevolkingsdichtheid

b Welke twee andere kaarten in dit hoofdstuk in je leerboek geven dezelfde informatie, maar dan op een ander schaalniveau? figuur

b Je gebruikt een rekensom om de bevolkings dichtheid uit te rekenen. Vul in.

een kaart van de steden en gebergten in Rusland

een kaart over het aantal windmolens per gemeente in Nederland

926330_BNWRK BOEK.indb 12

Welke kleur in de legenda geeft het meest dunbevolkte gebied aan?

c Wat voor soort landschap zie je in figuur 14, 15 en 16? Streep het foute woord door. figuur 14 natuurlandschap / ingericht landschap figuur 15 natuurlandschap / ingericht landschap figuur 16 natuurlandschap / ingericht landschap

16/12/19 09:06

§3

d De plekken van figuur 14, 15 en 16 staan op de kaart van W5. Klopt wat je ziet op de foto’s met de bevolkingsdichtheid op de kaart van W5?

Leg je antwoord uit.

13

Australië in de atlas

c Zoek in de bladwijzers de kaartnummers van de volgende kaarten: IJsland

Midden-Nederland

Marokko

Frankrijk

d Bekijk de kaart van Marokko. Wat voor soort kaart is dit?

W5

Bevolkingsdichtheid Australië.

1.000 km 1 : 45.000.000

2 2

aan Oc e

he

ote Gr

sc di In

6

2

an ea Oc

2

2

3 2

1

2

2 1

3

2 134

2

1

3

figuur 15

figuur 4 2 14 3

4

3

1 3

2

1 4

figuur 16

1

3 4

Indische Oceaan 1

2 1 3

aantal inwoners per km2 1

minder dan 1

3

1 - 10

2

1

4

10 - 50

dichtbevolkt stedelijk gebied met 1 - 5 miljoen inwoners

Lees in je leerboek Werken met de atlas t/m Onderwerpregister en gebruik figuur 12. Gebruik de atlas.

a Vul in W6 achter elke plaats de linker twee kolommen in. Gebruik hierbij het namenregister in de atlas. b Zoek elke plaats op in de atlas. Vul in W6 in de kolom Land de naam in van het land waarin de plaats ligt. c De foto van figuur 12 is genomen vlak bij het Torrensmeer. Zoek deze plaats op met het namenregister in de atlas en zet een rode X op de plek van het Torrensmeer in W5. d Zoek in het onderwerpregister de kaart op over de godsdiensten op aarde.

Dat is kaartnummer

e Welke drie godsdiensten komen voor in Australië?

1 2

5

Lees in je leerboek Werken met de atlas t/m Bladwijzers. Gebruik de atlas.

a Waar staan de bladwijzers in jouw atlas?

b Zoek in de bladwijzers op welke kaart je kunt gebruiken als je een kaart van Australië zoekt.

3 f Gebruik het onderwerpregister. Welke kaart gaat over natuurlijke hulpbronnen in Australië en Nieuw-Zeeland?

Dat is kaartnummer

W6

Vijf plaatsen in de atlas.

Plaats Kaart

Vak in de kaart waar de plaats ligt

Land

Arequipa Khartoum Nibbixwoud Phnom Penh Whitehorse

926330_BNWRK BOEK.indb 13

16/12/19 09:06

14

1

g Bekijk de kaart over natuurlijke hulpbronnen in Australië en Nieuw-Zeeland uit vraag 6f. Welke grondstoffen worden er gewonnen op Tasmanië?

Australië

b Als je een kaart zoekt over een onderwerp, bijvoorbeeld over waar je in Nederland dierenparken

vindt, gebruik je

c Als je een symbool op een kaart niet begrijpt, 7

Lees in je leerboek Werken met de atlas t/m Inhoud. Gebruik de atlas.

a Ga naar de inhoud in je atlas en blader hier doorheen. Streep de foute woorden door.

De volgorde van de kaarten in de atlas is van dichtbij naar veraf / van veraf naar dichtbij. b Zoek in de inhoud de atlaskaart De aarde Staatkundig. Dat is kaartnummer c Bekijk de kaart uit vraag 7b. Schrijf twee landen op die net als Australië eilanden zijn.

1 8

2

Lees in je leerboek Werken met de atlas t/m Legenda. Gebruik de atlas.

a Gebruik de atlaskaart Australië en Nieuw-Zeeland.

Tip: Kijk in de bladwijzers. Streep het foute woord door. Dit is een thematische kaart / overzichtskaart. b Wat betekenen de blauwe lijnen in de kaart?

c Zet achter elke stad het aantal inwoners.

Canberra Sydney Darwin d Gebruik de atlaskaart Australië en Nieuw-Zeeland Neerslag. Tip: Kijk in het onderwerpregister. Streep de foute woorden door en vul in.

Dit is een thematische kaart / overzichtskaart. millimeter (mm) In Perth valt gemiddeld neerslag per jaar.

De meeste neerslag valt in het noorden / zuiden / oosten / westen van Australië.

kijk je in

d Als je de titel van de kaart weet, en je zoekt het kaartblad, kijk je in e Als je weet waar een land ligt en je zoekt een kaart van dat land, kijk je in

Leerdoelen Wat moet je kennen en kunnen?

LB • Je kunt uitleggen wat het verschil is tussen een thematische kaart en een overzichtskaart.

• Je kunt met het begrip bevolkingsdichtheid uitleggen wanneer een gebied dichtbevolkt of dunbevolkt is.

• Je kunt op een kaart over de bevolkings dichtheid van een gebied dunbevolkte en dichtbevolkte gebieden aanwijzen.

• Je kunt beschrijven waar in Australië de bevolkingsdichtheid hoog is en waar laag.

• Je kunt uitleggen waar de inhoud, de blad wijzers, het onderwerpregister, het namen register en de legenda’s in de atlas te vinden zijn en waarvoor je ze kunt gebruiken.

WB • Je kunt een thematische kaart en een overzichtskaart herkennen, en ze ook aflezen.

• Je kunt met de inhoudsopgave, de bladwijzer, het onderwerpregister, het namenregister en legenda’s in de atlas informatie over een gebied opzoeken.

• Vaardigheid toepassen: - 4 Inzoomen en uitzoomen

Begrippen 9

Herhaling

a Als je de naam van een plaats weet, maar niet weet

atlas, bevolkingsdichtheid, dichtbevolkt, dunbevolkt, legenda, overzichtskaart, thematische kaart

waar die plaats ligt, gebruik je

Digitaal samenvatting en zelftoets §3

926330_BNWRK BOEK.indb 14

16/12/19 09:06

§4

15

Bronnen: Australië op de aardbol

§4 Bronnen: Australië op de aardbol

Deelvraag

Kaapstad:

van die plaats tot de

noordelijk / zuidelijk halfrond, ° Z.B. / N.B.

Casablanca:

noordelijk / zuidelijk halfrond, ° Z.B. / N.B.

a Kleur in W7 de evenaar rood. b Kleur in W7 het noordelijk halfrond blauw en het zuidelijk halfrond groen. c Vul in.

De breedteligging van een plaats is de

e Gebruik de atlas. Op welke breedtegraad en in welk land liggen de volgende plaatsen?

Tip: Gebruik het namenregister.

Castelló de la Plana

Beijing

in graden (°). De evenaar is een

cirkel. Een

is een lijn die punten met elkaar verbindt die op

2

liggen.

dezelfde

Lees en bekijk in je leerboek bron 4.

noordelijk / zuidelijk halfrond, ° Z.B. / N.B.

Hoe bepaal je de ligging van een plaats op aarde?

1

Istanbul:

d Op welk halfrond en op welke breedtegraad liggen de plaatsen in W7? Streep het foute woord door en vul in.

Amsterdam: noordelijk / zuidelijk halfrond,

Lees en bekijk in je leerboek bron 5 t/m het tweede rondje.

a Kleur in W8 de nulmeridiaan rood. b Kleur in W8 het oostelijk halfrond blauw en het westelijk halfrond groen.

° Z.B. / N.B.

W7

W8

Breedteligging.

Lengteligging.

90° N.B.

30° O.L.

0°

Casablanca

.L.

Istanbul Casablanca

O 60°

Amsterdam

Amsterdam

.L.

30 °

.

12 0° O .L .

°O 90

6 0° N . B

.L. °W 0 6 . .L W

Istanbul

.

30° N.B Conakry

0°

.

30° Z.B Kaapstad 90° Z.B.

926330_BNWRK BOEK.indb 15

16/12/19 09:06

16

1

c Vul in en streep de foute woorden door.

De lengteligging van een plaats is de

van die plaats tot de

c Zet in W9 een rode stip op de plaatsen met de volgende coördinaten, en zet er C en D bij: plaats C 10° N.B. 10° O.L. plaats D 30° Z.B. 30° O.L.

in graden (°).

De nulmeridiaan is een halve

Het graadnet.

cirkel.

90° N.B.

Zo’n halve

is een lijn die punten met elkaar verbindt die op

60

. .L W

0°

.

B

pool naar de

.

O.L

loopt van de

Een halve

60° N.B

12 0° O .L .

.L. °O 90

30 °

.L. °W

60°

liggen.

dezelfde

W9

30° O.L.

Australië

.

30° N.B

Er zijn 180 / 360 halve lengtecirkels, waarvan er 180

halfrond liggen en

op het

180 op het westelijk

A

0°

d Op welk halfrond en op welke lengtegraad liggen de plaatsen in W8? Streep het foute woord door en vul in.

Amsterdam: westelijk / oostelijk halfrond,

° W.L. / O.L.

Istanbul:

westelijk / oostelijk halfrond,

° W.L. / O.L.

e Gebruik de atlas. Op welke lengtegraad en in welk land liggen de volgende plaatsen? Tip: Gebruik het namenregister.

Douala

Phnom Penh

Nuuk

.

30° Z.B

d Bekijk bron 1. Noteer in W10 in de invulhokjes de juiste cijfers bij de breedtecirkels en halve lengtecirkels. e Gebruik W10. Wat is de ligging van Sydney en Perth?

Sydney heeft de coördinaten:

Perth heeft de coördinaten: W10 Het graadnet van Australië.

Kupang

Port Moresby

1.000 km

.

Lima

Gulf of Carpentaria

n Oceaa sche ndi

Cairns

Derby

Broome Tennant Creek

B.

Port Hedland

Mount Isa

Northern Territory

..........° Z.

Mackay Alice Springs

Learmonth

Western Australia

Carnarvon

AUSTRALIË

Gladstone

Queensland

Brisbane

South Australia

Geraldton Kalgoorlie

B.

..........° Z.

Cook

Perth

Indis

che Oceaan

g

Bourke

rlin

Da

Great Australian Bight

Port Augusta

Port Lincoln

Broken Hill

New South Wales

Adelaide Victoria

Sydney

Canberra Melbourne

plaats A heeft de coördinaten:

T a s m a n

.

n eaa

a Zet de cijfers 1 t/m 10 in de juiste rondjes in W9.

1 evenaar 6 noorderbreedte 2 Noordpool 7 zuiderbreedte 3 Zuidpool 8 nulmeridiaan 4 noordelijk halfrond 9 breedtecirkel 5 zuidelijk halfrond 10 halve lengtecirkel b Wat is de ligging van de plaatsen A en B in W9?

I

1 : 45.000.000

Darwin

Oc

Lees en bekijk in je leerboek bron 1, 3, 4 en 5 helemaal.

Timor Sea

e ot Gr

3

B ..........° Z.

plaats B heeft de coördinaten:

926330_BNWRK BOEK.indb 16

° Z.B ..........

.............° O.L.

.............° O.L.

.............° O.L.

S e a

Tasmania

.............° O.L. Hobart

16/12/19 09:06

§4

17

Bronnen: Australië op de aardbol

b Bekijk W5 nog een keer. De bevolkingsdichtheid is ongelijk verdeeld over Australië. Leg uit hoe dat komt.

f Zet in W10 een rode stip op de ligging van de plek op de foto van bron 3. Gebruik hiervoor de atlas of figuur 9 in je leerboek.

Wat zijn de coördinaten van deze plek?

4

Lees en bekijk in je leerboek bron 2 en eventueel figuur 9.

5

Gebruik de atlas.

In deze opdracht doe je een wedstrijd. Verdeel de klas in twee- of drietallen. Elk groepje zet op de kaart van W11 stippen van de coördinaten in W12. Daarna vullen jullie de namen van de hoofdsteden en de landen in W12 in. Gebruik daarbij de atlaskaart De wereld Staatkundig. Jullie beginnen allemaal tegelijk. Het groepje dat als eerste klaar is en alles goed heeft ingevuld, heeft gewonnen.

a De foto in bron 2 is genomen in de provincie

Deze provincie ligt in het zuiden / oosten / westen / noorden van Australië.

W11 Topografie van steden en landen.

150°

120°

90°

60°

30°

0°

30°

60°

90°

120°

150°

60° N.B.

60° N.B.

30° N.B.

30° N.B.

0°

0°

30° Z.B.

30° Z.B.

5.000 km 1 : 210.000.000

60° Z.B.

hoofdstad

150°

120°

90°

60°

30°

0°

30°

60° Z.B.

60°

90°

120°

150°

W12 Coördinaten hoofdsteden en landnamen.

Coördinaten 1

13° N.B. 100° O.L.

2

19° N.B. 99° W.L.

3

12° Z.B. 77° W.L.

4

25° Z.B. 28° O.L.

5

52° N.B. 5° O.L.

6

15° Z.B. 48° W.L.

926330_BNWRK BOEK.indb 17

Hoofdstad

Land

16/12/19 09:06

18

1

Australië

W13 Kenmerken van breedte- en lengteligging.

Breedteligging

Lengteligging

6

Herhaling

a Welke woorden horen bij de breedteligging en welke bij de lengteligging? Zet ze in de juiste kolom in W13.

Kies uit: nulmeridiaan – Z.B. en N.B. – Zuidpool – O.L. en W.L. – westelijk halfrond – noordelijk halfrond – oostelijk halfrond – evenaar – zuidelijk halfrond – Noordpool. b De coördinaten van een plaats zijn 35° N.B. en 140° O.L. Streep het foute woord door.

Die plaats ligt op het noordelijk / zuidelijk halfrond.

Op de breedtecirkel van 35° / 140°.

De plaats ligt ten oosten / westen van de nulmeridiaan.

Op de lengtecirkel van 35° / 140°.

Het is de plaats Buenos Aires / Jakarta / Tokyo / Washington.

Leerdoelen Wat moet je kennen en kunnen?

LB • Je kunt uitleggen hoe je de aarde indeelt in een graadnet met breedtecirkels en halve lengtecirkels.

• Je kunt uitleggen hoe je dit graadnet kunt gebruiken om de ligging (de coördinaten) van een plaats op te zoeken.

• Je kunt beschrijven waar in Australië de bevolkingsdichtheid groot is en waar klein en uitleggen waarom dat zo is.

WB • Je kunt de coördinaten van een plaats op aarde met het graadnet opzoeken en gebruiken om de ligging van een plaats te beschrijven.

Begrippen breedteligging, coördinaten, evenaar, lengteligging, noordelijk halfrond, nulmeridiaan, oostelijk halfrond, westelijk halfrond, zuidelijk halfrond

Digitaal samenvatting en zelftoets §4

926330_BNWRK BOEK.indb 18

16/12/19 09:06

Anders actief

19

Fitzroy Island

Anders actief a Welke vier dingen moeten in ieder geval op de kaart staan? Tip: Kijk nog eens in §1.

Fitzroy Island 1

Lees in je leerboek Fitzroy Island en bekijk bron 6. Gebruik Google Maps.

1

3

2

4

Zet deze vier dingen ook op jullie kaart. b Teken een kaart van het eiland. Teken eerst met behulp van Google Maps de omtrek van het eiland.

Kies een makkelijke schaal, bijvoorbeeld 1 centimeter

= 1.000 meter = 1 kilometer. Zo past het eiland goed op een A4’tje (in de breedte). Je weet uit opdracht 1 al hoe groot het eiland is. c Teken wat er allemaal al is aan bebouwing, zoals het hotel en de aanlegsteiger, het strand en de vuurtoren. Let weer op de schaal. Vergeet de legenda niet en zorg ervoor dat alles wat je tekent ook in de legenda staat. d Teken ook de begroeiing op het eiland en zet dit in de legenda. Tip: Weet je niet wat tropisch regenwoud is? Zoek er dan informatie over op. e Bedenk waar je alle nieuwe elementen wilt gaan plaatsen op het eiland. Let erop dat alles ongeveer klopt met de schaal van jullie kaart. En dat je maar een tiende deel van het eiland mag bebouwen!

Dit moeten jullie in ieder geval tekenen: - een tweede hotel - een jachthaven - een windmolen - zonnepanelen - strand - wandelpaden door het tropische regenwoud f Wat zouden jullie zelf graag op het eiland terugzien? Geef ook dat een plek in je kaart. Vergeet de legenda niet aan te vullen. g Bespreek jullie kaart met een andere groep.

Wat zijn verschillen en overeenkomsten?

a Schrijf zo precies mogelijk op wat je ziet op de foto van bron 6.

b Zoek Fitzroy Island op in Google Maps. Om met Google Maps afstanden te berekenen, klik je met je rechtermuisknop op een plek en kies je voor

Afstand meten. Vervolgens klik je op een andere plek weer op je rechtermuisknop en kies je voor Afstand tot hier. Je ziet een lijn verschijnen tussen de beide punten.

Meet hoe groot Fitzroy Island is:

- van noordoost naar zuidwest:

- in de breedte:

km km

c Zoom uit tot je de stad Cairns in beeld krijgt. Meet hemelsbreed de afstand van het midden van Fitzroy Island naar de kust van Cairns.

Dat is

km.

d Is de afstand die de veerboot van Cairns naar Fitzroy Island moet varen groter of kleiner dan de afstand die je in vraag 1c hebt gemeten? Leg je antwoord uit.

2

Vorm groepjes van twee of drie klasgenoten.

Je weet nu hoe Fitzroy Island er ongeveer uitziet en hoe groot het is. Jullie gebruiken de informatie uit het leerboek en uit vraag 1 om een kaart te maken. Vraag een leeg vel papier aan je docent. Zet hierop jullie namen in de rechter bovenhoek. Tip: Maak de kaart eerst in het klad. Als jullie daar tevreden over zijn, tekenen jullie de kaart in het net. Richt het eiland zo in dat jullie en andere toeristen er graag naartoe op vakantie zouden willen.

926330_BNWRK BOEK.indb 19

Heb je door de bespreking nieuwe ideeën gekregen?

Pas je kaart dan nog aan. h Maak de kaart zo netjes en mooi mogelijk en lever hem dan in bij je docent.

16/12/19 09:06

20

1

Australië

Keuzemenu Rondreis Australië

Lees de tekst van menu A in je leerboek en bekijk bron 7.

Maak in een groepje een digitale poster op A3-formaat van een rondreis door Australië. Kies op internet in ieder geval vijf plekken die jullie willen bezoeken. Van iedere plek zet je één foto op de poster en daarbij schrijf je een korte tekst over wat daar te zien is. Dat doe je zo.

1 Je kunt met verschillende programma’s een digitale poster maken, bijvoorbeeld met PowerPoint.

2 Om informatie te vinden, kun je via Google

Australië reis intypen. Je vindt dan reissites die je kunt gebruiken.

3 Vraag aan je docent hoe lang je erover mag doen.

Spreek ook af hoe je de poster inlevert.

4 De volgende dingen moeten op de poster staan: - de titel van de poster en jullie namen - in ieder geval vijf plekken die je wilt bezoeken met foto(’s) en een korte tekst over waarom die plek bijzonder is - een kaartje met de reisroute waarop de vier dingen staan die altijd op een goede kaart moeten staan

Een dagje Amsterdam

b De schaal van de kaart in W14 is 1 :

Dat betekent dat 1 centimeter op de kaart

meter is.

c Meet met een liniaal hoeveel centimeter jouw route op de kaart is van het Centraal Station naar het Anne Frankhuis. Rond af op een heel getal. centimeter.

Dat is

d Bereken hoeveel meter jouw hele route in werkelijkheid is. ×

meter.

minuten

W14 Het centrum van Amsterdam.

HT

AC H

ROKIN

AL O RB UR GW

DAM

Oude Kerk

NIEUWMARKT

OU DE Z

IJD SV

O

Koninklijk Paleis

DA M

RA K

SP UI ST RA AT

Nieuwe Kerk

SINGEL

HERENGRACHT

KEIZERSGRACHT

PRINSENGRACHT

NG RA C

GR

Anne Frankhuis

c Kleur in W14 het station geel en het Anne Frankhuis rood. d Hoe kun je met het openbaar vervoer bij het Anne Frankhuis komen?

HE RE

b Wat betekenen de groene rondjes in de kaart?

T

CH T

GR A

SE N IN

PR

meter =

e Het duurt ongeveer 12 minuten om 1 kilometer te lopen. Hoeveel minuten moet je ongeveer lopen van het Centraal Station naar het Anne Frankhuis?

1 Lees de tekst van menu B in je leerboek.

2 Bekijk bron 8 in je leerboek. a Wat betekent de M in de kaart?

centimeter of

in werkelijkheid

IZE RS

B

3 Gebruik bron 8. a Misschien kun je ook naar het Anne Frankhuis lopen. Stippel in W14 met rood de kortste route van het Centraal Station naar het Anne Frankhuis.

KE

A

Rembrandthuis

S I N GE

L

AMSTEL

250 m

Mel StadsDeLaMa schouwb bushalte Лейде Pijpe r ntramhalte

926330_BNWRK BOEK.indb 20

1 : 17.000

station

Foam

metrohalte

attractie of bezienswaardigheid Magere Brug

16/12/19 09:06

Anders actief

C

Mijn route naar school

In een kaart die je kopieert of print, teken je jouw route van huis naar school. Je maakt dit menu online.

D

21

Keuzemenu

d Hoeveel tijdzones zijn er in Australië?

e Waarom heeft Australië verschillende tijdzones en Nederland niet?

Pretpark Nederland

Ga jij ook zo graag naar een pretpark? Maak dit menu online.

4 Gebruik de atlaskaart Tijdzones. Vul in. a Als het in Engeland 12:00 uur is, is het in

:00 uur.

E

Hoe laat is het in Sydney?

1 Lees de tekst van menu E in je leerboek. Lees en bekijk bron 9, 10 en 11.

2 Vul in.

De

kan de aarde maar aan één kant

De dag begint op verschillende plekken op aarde niet op hetzelfde moment, omdat de aarde

Op aarde is het niet overal even laat. Hoe verder je

naar het

Hoe verder je naar het hoe vroeger.

Een gebied met dezelfde tijd heet een

gaat, hoe later het wordt. gaat,

Het verschil in tijd tussen twee plaatsen is het

=

9.00 +

.00 uur.

d Schrijf op hoe laat het nu bij jou is. Rond af op

.00 uur.

een heel uur. Het is nu ongeveer

uur b Tussen Nederland en Sydney zit dus tijdverschil. c Als het in Nederland 9:00 uur is, is het in Sydney

beschijnen. Dat komt doordat de aarde een is.

.00 uur en in Sydney

Nederland

In Sydney is het nu dus ongeveer

.00 –

=

.00 uur.

e Vul W15 in. Gebruik daarvoor de atlas. f Stel, je wilt bellen met Pippa in Blacktown bij Sydney. Je moet dan eerst uitzoeken hoe laat je haar kunt bellen. Vul daarvoor W16 in. g Op welke van de (Nederlandse) tijden uit W16 zou jij haar bellen?

om

.00 uur of om

.00 uur

W15 In Engeland is het 12.00 uur. Hoe laat is het dan in …

Plaats

Tijd in de plaats zelf

Tijdverschil met Engeland

Amsterdam

3 Zoek de atlaskaart Tijdzones. Tip: Gebruik de inhoud.

Je ziet de aarde, verdeeld in gebieden met dezelfde tijd. In elk gebied staat een getal. Dat is het tijdverschil tussen dat gebied en de tijd in Engeland. a Bekijk de getallen in de tijdzones. Streep de foute woorden door.

Ten westen van Engeland moet je tijd optellen / aftrekken, ten oosten moet je tijd optellen / aftrekken. b Vul in.

In de tijdzone van Nederland staat het getal c Vul in.

Als het in Engeland 12:00 uur is, is het bij ons in Nederland 12 + 1 =

926330_BNWRK BOEK.indb 21

.00 uur.

Sydney (Australië) New York (VS) Kaapstad (Zuid-Afrika) Vancouver (Canada) W16 Tijden in Sydney.

Tijd in Nederland

Tijd in Sydney

06.00 uur

.00 uur

10.00 uur

.00 uur

15.00 uur

.00 uur

21.00 uur

.00 uur

16/12/19 09:06

22

1

Australië

Finish In dit hoofdstuk heb je gewerkt aan de vraag: Hoe gebruik je kaarten om meer te weten te komen over Australië? In deze Finish oefen je daar nog een keer mee.

d Vergelijk figuur 17 en 18 met elkaar.

De bevolkingsdichtheid in het gebied van

dan die in het

figuur 17 is

gebied van figuur 18. Dit komt vooral door het

Kijkvragen

1 Bekijk in de Finish in je leerboek figuur 17. a Hoe heet het meer op de foto?

en is het koud / warm.

In het gebied van figuur 17 valt weinig

In het gebied van figuur 18 valt voldoende en is het niet te

b Wat is het witte spul op de foto, denk je?

of te

c Zoek de plek van de foto op in de atlas.

Tip: Gebruik het namenregister.

Wat zijn de coördinaten van deze plek?

Puzzel

2 Bekijk in de Finish in je leerboek figuur 17 en 18. a Welk soort landschap zie je op de foto van

3 Gebruik de begrippenlijst in de Finish in je leerboek. a Welk begrip hoort bij de omschrijvingen die hieronder staan? Schrijf de juiste woorden in de hokjes van W17.

1 lijst met symbolen bij een kaart 2 waar de breedteligging 0° is 3 niet-ingericht landschap 4 de lijn tussen het westelijk en het oostelijk halfrond 5 een stuk aardoppervlak de soort kaart waarop plaatsen en wegen staan 6 b Schrijf in de onderste rij hokjes de letters uit de puzzel die in een gekleurd hokje met een cijfer staan. c Wat heeft het woord dat je nu ziet, met aard rijkskunde te maken?

figuur 18?

b Wat is de ligging van deze plaats?

Schrijf de coördinaten op.

d Gebruik de atlaskaarten Australië en NieuwZeeland en Australië en Nieuw-Zeeland, Neerslag.

Vul in en streep de foute antwoorden door.

Het Eyremeer ligt in een gebied waar veel / weinig neerslag valt. De rivieren in het gebied voeren daarom af en toe / altijd water af naar het meer. Dit is te zien op de kaart aan de legenda eenheid

In het meer blijft het water

staan. Het water verdampt en zout blijft achter.

Dit zie je op de foto aan de

kleur.

W17 Puzzel.

c Deze plaats ligt op het eiland:

De hoogste berg op dit eiland is

meter hoog.

De plaats ligt aan de noordoostelijke / zuid westelijke / noordwestelijke / zuidoostelijke kant van het eiland.

Het eiland ligt ten noorden / zuiden / westen / oosten van het vasteland van Australië.

926330_BNWRK BOEK.indb 22

7

1

4

2

3

3

2

4 6

5

5

6 1

2

3

4

5

6

1

7

16/12/19 09:06

Aantekeningen

23

Aantekeningen

926330_BNWRK BOEK.indb 23

16/12/19 09:06

D E GEO

1 VM BO - BK

Ontdek waar het om draait

WERKBOEK

www.thiememeulenhoff.nl/degeo

926330_OMSL.indd 1

9 789006 926330

16/12/19 09:16