Groep 3 | blok 3 | handleiding

BLOK 3 Untitled-1 1

groep 3

handleiding

29/06/20 10:4511:42 2/11/2020

Untitled-1 2

2/11/2020 11:42

groep 3

handleiding

BLOK 3

© ThiemeMeulenhoff, Amersfoort

TMH_9789006662375_ATQ HL G3B3.indd 1

29/06/20 10:20

BLOK 3 | Les 1 LESDOEL

Instructie: • opzetten van getallen tot en met 10 op het rekenrek; - gebruik maken van de 5-structuur.

• optellen en aftrekken tot en met 10 met het rekenrek.

De leerling kan getallen tot en met 10 optellen met behulp van het rekenrek.

Blok 3 1

LES 1

2

4

5 4

of

2 8

+ +

+ +

4 5

= =

8 2

= =

9 9

of

6 2

10 10

of

4 2

+ +

+ +

2 6

= =

2 4

= =

8 8

of

3 6

6 6

of

3 5

of

3 4

4 +2 =6

5 +4 =9

5 + 5 = 10

2 + 8 = 10

4 +4 =8

3 +6 =9

5 +3 =8

4 +2 =6

4 +5 =9

4 +5 =9

5 +4 =9

6 +3 =9

6

8

4

7 +2 =9

5

b samen 8. kleur de getallen.

+ +

+ +

6 3

= =

5 3

= =

9 9

of

3 7

8 8

of

2 7

7 7

of

4 6

+ +

+ +

7 3

= =

7 2

= =

Opgave 2 Basis: De leerlingen rekenen de sommen uit. Ze mogen een rekenrek gebruiken.

Plus: Opgave gelijk aan Basis.

10 10

9 9

6

6

3

= =

BASIS Blok 3 1

2

of

of

2 8

4 +5

+ +

8 2

31/03/2020 11:59:42

1 +4 =5

2 +5 =7

3 +4 =7

3 +3 =6

9 =9

of

6 2

of

4 2

=

= =

10 10

2 +6 +

5 +3 =8

+ +

2 4

= =

5

+4

5=3

+1

+1

5=3

+2

5=1

+3

+1

+1

5=2

+3

3 +6 =9

5 +3 =8

4 +2 =6

4 +5 =9

4 +5 =9

+3

+2

+3

+5

+1

+6

5 +4 =9

6 +3 =9

a maak de sommen.

9=2

+5

+0

+1

+3

+1

6=3

+2

+1

+4

+0

6=3

+3

+0

8=3

+5

PLUS

+1

+1

+1

+1

+0

31/03/2020 11:59:43

+1

+0

6=2 6=4

+3

+2

+0

6 1

+1

8

meerdere antwoorden mogelijk.

bedenk de som en teken.

+

3

6

4

2 9 3 7

Blz. 2-3

+

5

=9

meerdere antwoorden mogelijk.

1+1

1

2 2

=2

3

3+4

=7

+2=4

3+3

=6

+1=3

3

4+4

+3=6

+2=3

=8

4+5

4 4

+2=5

=9

+2=9 +2=6 +2=5 + 2 = 10

4 3 2 5

+3=7 +3=6 +3=5 +3=8

5 4 2 3

+5=9 +5=7 +5=8

maak zoveel mogelijk sommen met antwoord 5.

5=1

+4

5=3

+2

5=4 5=2

5=0 5=5

+1

+1

5=1

+3

+1

5=2

+3

5=3

5=2 5=3

+0

+2 +2 +1 +1

+4=5 +4=8 +4=7 + 4 = 10

+1 +0 +1 +1

Opgave 4 Basis: De leerlingen schrijven de 2 sommen op die bij de rekenrekken horen en rekenen ze uit.

Plus: De leerlingen bedenken sommen die als antwoord 8 of 9 hebben en tekenen de contexten erbij.

+3=7

meerdere antwoorden mogelijk.

5=3

+1

+5

1 4 3 6

+ 5 = 10

Opgave 3 Basis: a: De leerlingen geven de getalparen die samen splitsingen zijn van 9 dezelfde kleur. b: De leerlingen geven de getalparen die samen splitsingen zijn van 8 dezelfde kleur.

Plus: De leerlingen maken zoveel mogelijk sommen die als antwoord 9, 8 of 6 hebben.

+4=8

reken uit.

7 4 3 8 7

4

=8

reken uit.

5+4=9

7 +2 =9

+1

+0

Opgave 5 Basis: De leerlingen rekenen de sommen uit of vullen de getallen in die de sommen kloppend maken.

Plus: Zelfde soort opdrachten als Basis, de leerlingen vullen ook getallen in die de sommen kloppend maken.

3

2

9789006919394_gr3_pws_blok3.indd 2

+0

+1

5=3

5 + 5 = 10

b samen 9. kleur de getallen.

0 5

+2

8=4

+5

+1

+2

5=2

2+3=5

6 +2 =8

5 +2 =7

meerdere antwoorden mogelijk.

8=4 8=2

+2

5=3

2+2=4

4 +4 =8

9=3

6 + 4 = 10

meerdere antwoorden mogelijk.

5=1

5

6 6

2 + 8 = 10

+4

3 +5 =8

maak zoveel mogelijk sommen met antwoord 5.

8 =8

5 + 5 = 10

+1

4 +4 =8

=

5 +4 =9

4 +3 =7

9=3

4 +5 =9

lesdoel ik reken met het rekenrek.

4 +2 =6

9=4

10 10

9789006919332_gr3_bws_blok3.indd 3

reken uit.

9=5

=

3

4

+

=

5 + 5 = 10

5=5

nu jij!

5 4

6 4

2 +3 =5

5=0

Blz. 2-3

LES 1

+

4 +3 =7

2

9789006919332_gr3_bws_blok3.indd 2

+

1 +2 =3

5=2

4

1

4 3

5 +2 =7

5=4

2

7

+

6 +2 =8

5

0

+

reken uit.

2 +2 =4

4

8

2 9 3 7

1

6 +2 =8

5 +2 =7

a samen 9. kleur de getallen.

0 5

3

meerdere antwoorden mogelijk.

schrijf de sommen en reken uit.

reken uit.

4 +3 =7

3

OVER DE OPGAVEN

lesdoel ik reken met het rekenrek.

nu jij!

of

• uitleg afbeeldingen in het werkboek van de optel- en aftreksommen; - splitsen van getallen tot 10 met het rekenrek; - plussommen en minsommen bij de splitsing opschrijven.

31/03/2020 10:31:09

9789006919394_gr3_pws_blok3.indd 3

31/03/2020 10:31:09

Opgave 6 | signaalopgave Basis: De leerlingen maken zoveel mogelijk sommen die als antwoord 5 hebben.

Plus: De leerlingen rekenen de sommen uit of vullen de getallen in die de sommen kloppend maken.

Opgave 7 | signaalopgave Plus: Opgave gelijk aan opgave 6 van Basis.

2

TMH_9789006662375_ATQ HL G3B3.indd 2

29/06/20 10:20

Vervolg op: De leerling herkent sommen in afbeeldingen.

Materiaal: • Rekenrek (per leerling)

LET OP: deze les bevat een signaal­ opgave. Deze opgave is een opgave van een opvolgend niveau. De opgaven zijn te herkennen aan het vuurtorensymbool.

LES 1

NB: een rekenrek is geen telraam.

Een telraam maakt geen gebruik van getalbeelden en roept “tellen” op.

Het rekenrek is gericht op rekenen.

VERWERKING Zie 'Over de opgaven'. Bekijk de digitale opgaven via de cockpit.

INSTRUCTIE De leerling kan getallen tot en met 10 optellen met behulp van het rekenrek.

• Activeer het rekenrek op het digibord.

• Laat de leerlingen verschillende getallen tot en met 10 op hun rekenrek opzetten.

• Bespreek na met het rekenrek op het digibord.

• Stimuleer het gebruik van de 5-structuur door telkens 5 kralen tegelijk op te zetten.

• Laat als afsluiting 1 leerling op het digibord het getal 7 opzetten. De rest van de leerlingen zet het getal 7 op het eigen rekenrek op.

• Bespreek de 5-structuur in het getal 7. Schrijf de plussom 5 + 2 en op het digibord.

• Bespreek hoe op de afbeelding de som ‘4 + 3 = 7’ te zien is en leg uit wat de pijl boven de 3 middelste kralen betekent. Schrijf de som op het digibord.

• Vraag de leerlingen of zij nog een andere plussom bij het rekenrek kunnen bedenken. Schrijf de som 3 + 4 = 7 ook op het digibord.

• Laat de leerlingen vertellen welke som op dit rekenrek te zien is.

• Schrijf de plussom 5 + 2 op het bord.

• Vraag aan de leerlingen hoe je op het rekenrek kunt zien dat de twee sommen 4 + 3 = 7 en 5 + 2 = 7 hetzelfde antwoord hebben.

• Vraag aan de leerlingen hoeveel er bij 7 moet om 10 te krijgen.

• Bespreek hoe je met behulp van het rekenrek alle splitsingen van 10 kunt maken.

• Laat de leerlingen in tweetallen een paar splitsingen van 10 maken en de bijbehorende sommen opschrijven.

• Bespreek na. Schrijf alle sommen op het bord en schrijf de splitsingen in een splitstabel.

BEGELEIDE INOEFENING | OPGAVE 1 NU JIJ! • De leerlingen maken opgave 1. Ze mogen een rekenrek gebruiken.

• Bespreek de opgave na. Besteed aandacht aan - gebruik van de vijf-structuur in plaats van tellen en - gebruik van het rekenrek of niet.

EXTRA INSTRUCTIE | MAAT • Besteed extra aandacht aan optellen met het rekenrek.

• Laat de leerlingen op een rekenrek de getallen 6, 9 en 7 opzetten.

• Doe voor hoe je de vijf-structuur gebruikt bij het opzetten van de getallen. Vertel hierbij precies wat je doet en welke stappen je neemt.

• Laat leerlingen het getal 4 opzetten vraag hen om er 5 bij te doen.

• Vraag de leerlingen welke som dit is en vraag hen om de som op te schrijven.

• Laat de leerlingen eventueel oefenen met de sommen van opgave 2. Ze mogen een rekenrek gebruiken.

EXTRA INSTRUCTIE | PLUS • Herhaal kort het splitsen van een getal tot 10 in 3 getallen.

Bespreek de verschillende manieren waarop een splitsing kan worden opgeschreven: in een splitstabel, als een optelsom of met een rekenrek.

REFLECTIE • Vraag de leerlingen welke sommen van opgave 6 zij snel konden uitrekenen en welk sommen wat langzamer gingen. Schrijf de snelle en langzame sommen op het bord. Wat was het verschil tussen deze sommen?

Bekijk hier de pagina’s van het basiswerkschrift op het digibord.

STRATEGIEËN Optellen en aftrekken op het rekenrek (tot en met 20) Het rekenrek is een model dat leerlingen inzicht geeft in verschillende getaleigenschappen. De getalbeelden worden bijvoorbeeld direct zichtbaar: je ziet direct de 5- en 10-structuur door de opbouw van de kralen. Ook het rekenen met dubbelen (bijvoorbeeld het dubbele van 6) kan zichtbaar gemaakt worden. Als leerlingen gaan optellen of aftrekken met het rekenrek, schuiven zij de witte en rode kralen die de plussom/minsom vertegenwoordigen.

3

TMH_9789006662375_ATQ HL G3B3.indd 3

29/06/20 10:20

BLOK 3 | Les 2 LESDOEL

Automatiseren & memoriseren: • Reeksen tot en met 20 met op wisselende plaatsen een open plek.

De leerling kan getallen tot en met 10 optellen met behulp van het rekenrek.

Blok 3 1

LES 2

2

4

reken uit.

4 +3 =7

4 +2 =6

2 +6 =8

5 +4 =9

5 +2 =7

5 +1 =6

4 +4 =8

3 +6 =9

3 +4 =7

verdeel eerlijk.

2 +4 =6

2 +5 =7

5

3

3

6

3 +3 =6

1 +1 =2

4 +4 =8

5 + 5 = 10

2 +2 =4

3 +3 =6

1 +2 =3

5

5

kies waarmee je meet. maak vast.

2 +3 =5

7 =1

+6

7 =3

+4

BASIS Blok 3 1

7 =3

+1

+

7 =4

+

7 =3

+

7 =3

3+2 1+4 3+2 7+3 5+5 1+1 9+1 7+3 2+7 4+5 5+4 8+1 7+2 5+4 1+8

2+3 4+1 2+8 9+1 1+1 7+3 6+4 2+8 8+1 7+2 1+8 4+5 5+4 8+1 2+7

1+4 9+1 4+6 3+7 5+5 2+6 4+4 3+3 2+4 4+2 3+3 1+5 5+1 8+1 7+2

+

1 2 2 3

+3 +1

+2

3+7 4+6 5+5 1+7 4+4 5+3 6+2 5+1 3+3 2+3 4+1 2+4 4+2 7+2 5+4

1+1 2+6 7+1 4+4 5+3 6+2 1+7 2+4 3+3 5+1 4+2 1+5 3+3 1+8 2+7

5+5 6+4 2+8 1+7 2+6 4+4 3+5 3+3 4+2 9+1 6+4 3+7 5+5 7+2 4+5

3+1 1+3 2+2 3+7 8+2 5+3 7+1 4+2 5+1 3+3 1+5 2+4 4+2 5+4 8+1

2+2 3+1 2+2 1+2 7+3 6+4 4+6 3+7 4+5 1+8 5+4 8+1 5+4 2+7 7+2

+1

1+3 3+1 1+3 3+1 2+2 4+3 1+6 3+4 2+5 6+1 5+2 1+6 2+5 8+1 4+5

Blz. 4-5

9789006919332_gr3_bws_blok3.indd 5

2+2 1+3 2+2 1+3 7+3 9+1 5+5 4+6 5+4 8+1 7+2 4+5 2+7 1+8 7+2

31/03/2020 12:00:00

LES 2

lesdoel ik reken met het rekenrek.

4

2+6

=7

5+2=7

2

3

3

4+3

= 10

6

+3=5

5

5

maak vast waarmee je kunt meten.

Blz. 4-5

7 + 2 = 10

6

+2=8

7+3

=8

= 10

4 +4 =8

5 + 5 = 10

5 + 5 = 10

2 +2 =4

3 +3 =6

5 +4 =9

1 +2 =3

4 +5 =9

2 +3 =5

7 =1

+6

7 =3

+4

6 + 4 = 10

meerdere antwoorden mogelijk.

7 =5

+5

4 +5 =9

3 +4 =7

maak sommen met antwoord 7. +2

7 =6

7 =3

+1

7 =4 7 =3

+3

7 =3

+ + + +

1 2 2 3

+3 +1

3+2 1+4 3+2 7+3 5+5 1+1 9+1 7+3 2+7 4+5 5+4 8+1 7+2 5+4 1+8

2+3 4+1 2+8 9+1 1+1 7+3 6+4 2+8 8+1 7+2 1+8 4+5 5+4 8+1 2+7

1+4 9+1 4+6 3+7 5+5 2+6 4+4 3+3 2+4 4+2 3+3 1+5 5+1 8+1 7+2

3+7 4+6 5+5 1+7 4+4 5+3 6+2 5+1 3+3 2+3 4+1 2+4 4+2 7+2 5+4

1+1 2+6 7+1 4+4 5+3 6+2 1+7 2+4 3+3 5+1 4+2 1+5 3+3 1+8 2+7

5+5 6+4 2+8 1+7 2+6 4+4 3+5 3+3 4+2 9+1 6+4 3+7 5+5 7+2 4+5

3+1 1+3 2+2 3+7 8+2 5+3 7+1 4+2 5+1 3+3 1+5 2+4 4+2 5+4 8+1

2+2 3+1 2+2 1+2 7+3 6+4 4+6 3+7 4+5 1+8 5+4 8+1 5+4 2+7 7+2

+1

1+3 3+1 1+3 3+1 2+2 4+3 1+6 3+4 2+5 6+1 5+2 1+6 2+5 8+1 4+5

2+2 1+3 2+2 1+3 7+3 9+1 5+5 4+6 5+4 8+1 7+2 4+5 2+7 1+8 7+2

5

31/03/2020 10:31:25

9789006919394_gr3_pws_blok3.indd 5

Opgave 4 Basis: De leerlingen rekenen de plussommen uit.

Plus: De leerlingen rekenen de plussommen uit of vullen de getallen in die de sommen kloppend maken.

+2

reken uit en kleur.

2 3 4 5 6 7 8 9 10

4

+6=9

4+4

=7 +3=9

= 10

3

1 +1 =2

7 =4

7

OVER DE OPGAVEN | VERWERKING 5+5

=7 +3=8

3 +3 =6

7 =2

5

5

reken uit.

5 +4 =9

6

2+5

=8

4+2=6

3 +4 =7

3

Opgave 3 Basis: De leerlingen verbinden de voorwerpen met de juiste meetinstrumenten.

Plus: De leerlingen tekenen voorwerpen in de vakken die je kunt meten met de meetinstrumenten waarmee de vakken verbonden zijn.

reken uit.

2+5

verdeel eerlijk.

PLUS

+2

7 =6

Opgave 2 Basis: De leerlingen verdelen de tennisballen en pittenzakken eerlijk over de emmers en schrijven de aantallen per emmer op.

Plus: Opgave gelijk aan Basis.

reken uit en kleur.

4+6

9789006919394_gr3_pws_blok3.indd 4

6 + 4 = 10

5

31/03/2020 11:59:57

5

3

5 +4 =9

+3

2 3 4 5 6 7 8 9 10

deze opgave maak je digitaal.

2

4 +5 =9

meerdere antwoorden mogelijk.

4

9789006919332_gr3_bws_blok3.indd 4

5 + 5 = 10

3 +4 =7

7 =5

+5

7 =4

7

2 +7 =9

4 +5 =9

maak sommen met antwoord 7.

7 =2

5

4 +5 =9

5 +3 =8

reken uit.

3 +4 =7

3

3 +5 =8

1 +5 =6

5 +4 =9

3

OVER DE OPGAVEN | OEFENEN & HERHALEN

lesdoel ik reken met het rekenrek.

deze opgave maak je digitaal.

Herhalen: • verdelen van hoeveelheden in 3 groepjes; • juiste meetinstrument kiezen (gewicht, lengte of inhoud).

31/03/2020 10:31:27

Opgave 5 Basis: De leerlingen rekenen de plussommen uit.

Plus: Opgave gelijk aan Basis.

Opgave 6 Basis: De leerlingen maken sommen waarvan het antwoord 7 is.

Plus: Opgave gelijk aan Basis.

4

TMH_9789006662375_ATQ HL G3B3.indd 4

29/06/20 10:20

Verwerken: • optellen tot en met 10, eventueel met het rekenrek; • splitsen van getallen tot en met 10.

Materiaal: • 10 grote vellen met allemaal een ander getal van 1 t/m 10 erop (reflectie) • Kaartjes met sommen zoals bij opgave 5 (reflectie, 1 of 2 kaartjes per leerling)

LES 2

STRATEGIEËN

AUTOMATISEREN & MEMORISEREN

Optellen en aftrekken op het rekenrek (tot en met 20) Het rekenrek is een model dat leerlingen inzicht geeft in verschillende getaleigenschappen. De getalbeelden worden bijvoorbeeld direct zichtbaar: je ziet direct de 5­ en 10­structuur door de opbouw van de kralen. Ook het rekenen met dubbelen (bijvoorbeeld het dubbele van 6) kan zichtbaar gemaakt worden. Als leerlingen gaan optellen of aftrekken met het rekenrek, schuiven zij de witte en rode kralen die de plussom/minsom vertegenwoordigen.

NB: een rekenrek is geen telraam. Een telraam maakt geen gebruik van getalbeelden en roept ‘tellen’ op. Het rekenrek is gericht op rekenen.

De leerlingen maken deze digitaal of op een kopieerblad.

OEFENEN & HERHALEN Zie 'Over de opgaven'.

TERUGBLIK INSTRUCTIE VORIGE LES De leerling kan getallen tot en met 10 optellen met behulp van het rekenrek.

• Blik met de leerlingen kort terug op de vorige les en herhaal het doel van die les.

• Herhaal kort dat je met het rekenrek ook handig getallen op verschillende manieren kunt splitsen.

• Geef aan dat het rekenrek ook kan helpen door er alleen naar te kijken zonder de kralen te verschuiven.

VERWERKING Zie 'Over de opgaven'. Bekijk de digitale opgaven via de cockpit.

REFLECTIE • Geef elke leerling een kaart met daarop een som zoals bij opgave 5.

• De leerlingen rekenen de sommen uit.

• Verspreid de grote vellen met de getallen tussen de 1 en 10 door de klas.

• De leerlingen schrijven de som van hun kaartje op het vel met het antwoord.

• Als ze klaar zijn halen ze een nieuw kaartje.

• Speel dit spel 5 minuten en kijk daarna samen met de leerlingen naar de vellen. Op welk vel staan de meeste sommen? Hoe kan dat?

• Suggestie: dit spel kan ook op het plein met stoepkrijt.

5

TMH_9789006662375_ATQ HL G3B3.indd 5

29/06/20 10:20

BLOK 3 | Les 3 LESDOEL De leerling kan van meetkundig figuren reeksen en patronen maken.

Blok 3 1

LES 3

Instructie: • kennismaken met reeksen van verschillende vormen en/of kleuren; • een reeks kunnen voortzetten.

OVER DE OPGAVEN

lesdoel ik oefen met reeksen en patronen.

4

nu jij!

kleur het patroon. gebruik 2 kleuren.

a

Opgave 2 Basis: De leerlingen tekenen de patronen af in vorm en kleur.

Plus: Opgave gelijk aan Basis.

b

2

maak af en kleur.

5

3

maak de reeks af en kleur.

kleur. gebruik rood en groen.

6

meerdere antwoorden mogelijk.

maak een ketting. gebruik

en kleur in met 3 kleuren.

6

9789006919332_gr3_bws_blok3.indd 6

BASIS Blok 3 1

Blz. 6-7

LES 3

7

31/03/2020 12:00:02

9789006919332_gr3_bws_blok3.indd 7

31/03/2020 12:00:03

lesdoel ik oefen met reeksen en patronen.

4

nu jij!

b

3

maak de reeks af en kleur.

kleur. gebruik rood en groen.

6

6

PLUS

Blz. 6-7

meerdere antwoorden mogelijk.

maak een ketting. gebruik

9789006919394_gr3_pws_blok3.indd 6

Opgave 6 | signaalopgave Basis: De leerlingen tekenen de ketting met een patroon in vorm en kleur.

Plus: Opgave gelijk aan Basis.

maak af en kleur.

5

Opgave 4 Basis: De leerlingen maken met 2 kleuren zelf een patroon.

Plus: Opgave gelijk aan Basis.

Opgave 5 Basis: De leerlingen tekenen de patronen af in vorm en kleur.

Plus: Opgave gelijk aan Basis.

kleur het patroon. gebruik 2 kleuren.

a

2

Opgave 3 Basis: De leerlingen kleuren de patronen af in de juiste kleuren.

Plus: Opgave gelijk aan Basis.

en kleur in met 3 kleuren.

7

31/03/2020 10:31:29

9789006919394_gr3_pws_blok3.indd 7

31/03/2020 10:31:29

6

TMH_9789006662375_ATQ HL G3B3.indd 6

29/06/20 10:20

Vervolg op: • De leerling oefent met spiegelen en spiegelbeeld.

Materiaal: • Weerkaart (per leerling)

LES 3 INSTRUCTIE De leerling kan van meetkundige figuren reeksen en patronen maken.

• Bekijk met de leerlingen de afbeelding van de tegelvloer.

• Bespreek de herhaling van de tegels in een patroon.

Vraag de leerlingen of ze voorbeelden hebben van dit soort patronen in hun eigen omgeving.

• Bekijk met de leerlingen de afbeelding van de kralenketting.

• Zien ze een patroon? Welk patroon is dat?

• Bekijk met de leerlingen de reeks figuren op de afbeelding.

• Vraag welke vormen ze zien en wat voor patroon er is gemaakt op basis van een vorm (rechthoek, zeshoek, driehoek) en welk patroon is gemaakt op basis van kleur (paars, groen).

• Laat de leerlingen in duo’s overleggen welke drie vormen er moeten komen om de reeks verder te maken en welke kleuren deze 3 vormen moeten hebben. (paarse rechthoek, groene zeshoek, paarse driehoek) • Bespreek dit en teken de reeks verder.

• Leg uit dat reeksen ook vanuit het midden kunnen ontstaan.

• Bekijk samen met de leerlingen de afbeelding van de boom. Vraag welk patroon er is gemaakt op basis van vorm (vierkant, driehoek) en kleur (groen, bruin).

LET OP: deze les bevat een signaal­ opgave. Deze opgave is een opgave van een opvolgend niveau. De opgaven zijn te herkennen aan het vuurtorensymbool.

EXTRA INSTRUCTIE | MAAT • Laat de leerlingen bij opgave 5 de herhalende patronen met strepen tussen de kralen aangeven.

• Bespreek de patronen en herhaal dat je een reeks kunt hebben op basis van vorm of van kleur.

• De leerlingen maken opgave 5. Help hen als dat nodig is.

REFLECTIE • De leerlingen omcirkelen het ‘weerbericht’ dat voor hen paste bij deze les.

• Bespreek een paar antwoorden na.

Bekijk hier de pagina’s van het basiswerkschrift op het digibord.

BEGELEIDE INOEFENING | OPGAVE 1 NU JIJ! • De leerlingen maken opgave 1.

• Bespreek de opgave na. Besteed aandacht aan de patronen van vormen en kleuren.

• Bij onderdeel b zijn er 2 manieren om de reeks af te maken: Op basis van kleur (groen, paars, rood) of op basis van vorm. Hebben sommige leerlingen dit ontdekt en hebben ze de reeks consequent afgemaakt?

VERWERKING Zie 'Over de opgaven'. Bekijk de digitale opgaven via de cockpit.

7

TMH_9789006662375_ATQ HL G3B3.indd 7

29/06/20 10:20

BLOK 3 | Les 4 LESDOEL

Automatiseren & memoriseren: Getallen tot en met 20 in vijfstructuur.

De leerling kan van meetkundig figuren reeksen en patronen maken.

Blok 3 1

LES 4 4

en kleur in met 2 kleuren.

turf en vul in.

5

12

10

8

13

15

20

Opgave 2 Basis: De leerlingen turven de hoeveelheden en schrijven de aantallen op.

Plus: Opgave gelijk aan Basis.

maak af en kleur.

6

meerdere antwoorden mogelijk.

kleur. a maak af.

3

b maak een patroon. gebruik 3 kleuren.

kruis aan wat sneller is.

8

9789006919332_gr3_bws_blok3.indd 8

BASIS Blok 3 1

meerdere antwoorden mogelijk.

maak een ketting. gebruik

2

OVER DE OPGAVEN | OEFENEN & HERHALEN

lesdoel ik oefen met reeksen en patronen.

deze opgave maak je digitaal.

Blz. 8-9

9789006919332_gr3_bws_blok3.indd 9

lesdoel ik oefen met reeksen en patronen.

4

gebruik

12

10

8

en kleur in met 2 kleuren.

13

15

20

maak af en kleur.

6

meerdere antwoorden mogelijk.

kleur. a maak af.

b maak een patroon. gebruik 3 kleuren.

PLUS

Blz. 8-9

9

31/03/2020 10:31:31

9789006919394_gr3_pws_blok3.indd 9

Opgave 5 Basis: De leerlingen maken een kralenpatroon met vormen en/of kleuren.

Plus: Opgave gelijk aan Basis.

Opgave 6 Basis: De leerlingen maken de reeksen af met vorm en kleur.

Plus: Opgave gelijk aan Basis.

kruis aan wat sneller is.

8

9789006919394_gr3_pws_blok3.indd 8

meerdere antwoorden mogelijk.

maak een ketting.

turf en vul in.

5

3

31/03/2020 12:00:06

LES 4

deze opgave maak je digitaal.

2

Opgave 3 Basis: De leerlingen kruisen de voertuigen aan die sneller zijn.

Plus: Opgave gelijk aan Basis.

OVER DE OPGAVEN | VERWERKING

9

31/03/2020 12:00:04

Herhalen: • een hoeveelheid tot en met 20 turven; • het begrip ‘sneller’ kennen en toepassen.

31/03/2020 10:31:34

Opgave 7 Basis: a: De leerlingen kleuren de mandala in volgens het gegeven kleurenpatroon. b: De leerlingen kleuren de mandala met 3 kleuren in volgens een eigen kleurenpatroon.

Plus: Opgave gelijk aan Basis.

8

TMH_9789006662375_ATQ HL G3B3.indd 8

29/06/20 10:20

Verwerken: • een reeks van verschillende vormen en/of kleuren voortzetten; • zelf een patroon maken met vormen en/of kleuren.

LES 4 AUTOMATISEREN & MEMORISEREN De leerlingen maken deze digitaal of op een kopieerblad.

OEFENEN & HERHALEN Zie 'Over de opgaven'.

TERUGBLIK INSTRUCTIE VORIGE LES De leerling kan van meetkundig figuren reeksen en patronen maken.

• Blik terug op de vorige les en herhaal het doel ervan.

VERWERKING Zie 'Over de opgaven'. Bekijk de digitale opgaven via de cockpit.

REFLECTIE • Laat de leerlingen de 2e mandala bij elkaar bekijken.

• Inventariseer welke kleurpatronen de leerlingen hebben gemaakt en hoeveel verschillende patronen er zijn gemaakt.

Bekijk hier de pagina’s van het basiswerkschrift op het digibord.

9

TMH_9789006662375_ATQ HL G3B3.indd 9

29/06/20 10:20

BLOK 3 | Les 5 LESDOELEN

Instructie: Handig rekenen: Invullen van getallenreeksen met de hulp van de analogie van getallen van 1 tot 10 en 11 tot 20.

• De leerling kan getallen tot en met 10 optellen met behulp van het rekenrek.

• De leerling kan van meetkundig figuren reeksen en patronen maken.

LES 5

Blok 3 1

extra oefenen 1

reken handig.

2

3

4

5

6

7

4

5

6

7

8

9

12

13

14

15

16

17

14

15

16

17

18

19

3

4

5

6

7

8

5

6

7

8

9

10

13

14

15

16

17

18

15

16

17

18

19

20

2 +2 =4

3 +3 =6

1 +1 =2

5 + 5 = 10

4 +4 =8

3 +3 =6

4 +4 =8

5 + 5 = 10

3 +4 =7

4 +5 =9

2

3 +2 =5

= 10

2 +8

= 10

5 +5

a nu even anders. teken.

= 10

1 +9

3

= 10

5 +4 =9

4 +3 =7

4 +5 =9

6 +3

=9

2 +7

=9

5 +4

=9

1 +8

=9

6 +2

6 +1

=8

2 +6

=7

5 +2

=8

1 +7

=7

2 +5

=8

5 +3

=7

3 +2 =5

4 +2 =6

5 +2 =7

6 +2 =8

3 +4 =7

4 +4 =8

5 +4 =9

6 + 4 = 10

4 +3 =7

3 +5 =8

5 +3 =8

4 +5 =9

Opgave 1 Basis: De leerlingen rekenen de plussommen uit.

Plus: De leerlingen bedenken sommen met de gegeven getallen en maken er tekeningen bij.

6 +3 =9

5 + 5 = 10

6 +0=6

maak af en kleur.

b

10

9789006919332_gr3_bws_blok3.indd 10

BASIS

2

31/03/2020 12:00:10

LES 5

Blok 3 1

11

Blz. 10 -11

9789006919332_gr3_bws_blok3.indd 11

31/03/2020 12:00:11

extra oefenen 1

reken handig.

2

3

4

5

6

7

4

5

6

7

8

9

12

13

14

15

16

17

14

15

16

17

18

19

3

4

5

6

7

8

5

6

7

8

9

10

13

14

15

16

17

18

15

16

17

18

19

20

6+

2

a nu even anders. teken.

=

4+5

3

2+5

4 4

PLUS

Blz. 10-11

3+3=6 =9

3+4

= 10

=7

6+3

5 + 5 = 10 =7

5+4

+4=7 =7 +3=7

2

5+4

=9

6

1

+7=9 =9 +8=9

+

=

4+4=8 =9

4+3

+2=8

6+4

=7

2+6 5+3

1

=8 =8 +7=8

2+8

5

Opgave 3 Basis: De leerlingen rekenen de plussommen uit. Ze gebruiken de antwoorden van de sommen erboven.

Plus: De leerlingen vullen de getallen in die de plussommen kloppend maken.

4+6

= 10 = 10 + 5 = 10 = 10

meerdere antwoorden mogelijk.

maak af en kleur.

10

9789006919394_gr3_pws_blok3.indd 10

+

Opgave 2 Basis: De leerlingen vullen de getallen in die de plussommen kloppend maken.

Plus: Zelfde soort opdrachten als Basis, minder opdrachten.

reken uit.

1+6

b

+4=

reken uit.

4+4=8

3

meerdere antwoorden mogelijk.

bedenk de som en teken.

Lesdoel: De leerling kan getallen tot 10 optellen met behulp van een rekenrek.

Lesdoel: De leerling kan van meetkundige figuren reeksen en patronen maken.

=7

1 +6

=8

reken uit.

3 +3 =6

4

1 +2 =3

reken uit.

6 +4

2

OVER DE OPGAVEN | EXTRA OEFENEN

reken uit.

2 +3 =5

Nu even anders: Een reeks in de vorm van een stappenplan.

Opgave 4 Basis: De leerlingen maken de reeks af door vormen te tekenen en in te kleuren.

Plus: De leerlingen maken zelf een patroon af door vormen te tekenen en in te kleuren.

11

31/03/2020 10:31:37

9789006919394_gr3_pws_blok3.indd 11

31/03/2020 10:31:38

10

TMH_9789006662375_ATQ HL G3B3.indd 10

29/06/20 10:20

Aansluitend op: • analogie van getallen van 1 tot 10 en 11 tot 20; • reeksen maken van patronen.

Afronden weektaken

LES 5

STRATEGIEËN

HANDIG REKENEN INSTRUCTIE

Rekenen met analogieën Analogie betekent ‘net als’. We leren de leerlingen om bij rekenen met grote getallen de overeenkomsten met rekenen met kleine, bekende getallen te zien.

Het rekenen met grote getallen is vergelijkbaar met het rekenen met kleine en bekende getallen. Het gaat om sommen met grote getallen vanaf 10.000, die net als sommen met kleine getallen worden uitgerekend.

Bijvoorbeeld 3500 – 1700 lijkt op 350 – 170, of 35 – 17.

Aandachtspunten: • Alles telt Q gebruikt een punt bij getallen vanaf 10.000.

Alternatieve strategieën: • gebruik van verschillende getallen. Een leerling kan in bovenstaand voorbeeld ook 35.000 of 3,5 gebruiken; • cijferend optellen en aftrekken. Als het de bedoeling is dat leerlingen de analogie zien, is cijferen niet aan te raden.

• Schrijf de getallen 3 en 13 op het bord. Vraag de leerlingen wat de overeenkomsten tussen deze 2 getallen zijn.

• Leg uit dat de leerlingen vandaag bij opgave 1 gaan oefenen met getallenrijen tot en met 20 waarbij ze goed gebruik kunnen maken van de analogie van de rijen onder elkaar.

NU EVEN ANDERS • Blik terug op les 3 waarin werd geoefend met reeksen van figuren en kleuren.

• Leg uit dat een reeks ook een aantal handelingen achter elkaar kan zijn. Dit noem je een ‘stappenplan’.

• Bekijk het stappenplan om van het cijfer 2 een zwaan te maken op het digibord.

• Bespreek het stappenplan om van het cijfer 2 een zwaan te maken. Verwoord elke stap hardop.

• Bespreek kort opgave 2 voordat de leerlingen er mee aan de slag gaan.

AFRONDEN WEEKTAKEN

11

TMH_9789006662375_ATQ HL G3B3.indd 11

29/06/20 10:20

BLOK 3 | Les 6 LESDOEL

Instructie: • getallen op de getallenlijn tot 20 plaatsen; • buurgetallen bepalen van een getal op de getallenlijn tot 20.

De leerling kan getallen tot en met 20 op de getallenlijn plaatsen.

LES 6

Blok 3 1

OVER DE OPGAVEN

lesdoel ik leer de volgorde van getallen op de getallenlijn.

4

nu jij! a maak vast.

vul in.

20

0

6

12

13

18

15

b vul in.

14

16

15

9

11

10

17

19

18

5

c vul in.

4

5

6

2

3

4

5

6

7

0

1

2

14

15

16

12

13

14

15

16

17

10

11

12

1

2

3

6

7

8

3

4

5

7

8

9

11

12

13

16

17

18

13

14

15

17

18

19

vul in.

3

9

3

4

20

0

6

20

0

2

3

3

7

8

10

9

11

14

17

6

10

2

4

12

7

3

6

2

2

10

2

9

2

8 2

12

14

2

9

11

13

16

18

7

10

1

4

6

10

11

13

15

10

11

14

5

7

10

3

5

9

8

12

15

4

7

11

10

12

13

11

15

17

7

9

10

terugblik. ik kan getallen tot en met 20 op de getallenlijnen plaatsen. ja

20

9

12

14

17

19

BASIS

Blz. 2-3

LES 6

Blok 3

13

31/03/2020 12:00:17

9789006919332_gr3_bws_blok3.indd 13

31/03/2020 12:00:20

lesdoel ik leer de volgorde van getallen op de getallenlijn.

4

nu jij! a maak vast.

6

12

13

18

15

b vul in.

14

15

16

9

11

10

17

19

18

5

c vul in.

3

5

7

2

4

6

0

2

4

4

6

8

13

15

17

12

14

16

10

12

14

14

16

18

1

3

5

6

8

10

5

7

9

7

9

11

11

13

15

16

18

20

15

17

19

17

19

21

vul in.

3

3

3

3

3

3

20

0

9

6

19

16

5

8 2

14

11

2

2

9

12

2

15

3

18

3

3

maak vast.

5

2

3

7

8

10

9

11

14

17

19

6

10

0

2

4

11

13

16

18

7

7

0

10

1

4

6

9

13

8

11

17

14

10

11

14

5

7

10

3

5

9

8

12

15

4

7

11

10

12

13

11

15

17

7

9

10

10

20

12

14

17

terugblik. ik kan getallen tot en met 20 op de getallenlijnen plaatsen.

19

ja

12

PLUS

11

20

10

8

9

kleur het getal dat het dichtst bij is.

vul in.

9789006919394_gr3_pws_blok3.indd 12

7

20

0

Blz. 2-3

bijna

13

31/03/2020 10:31:44

Opgave 4 Basis: De leerlingen schrijven de buurgetallen op.

Plus: Zelfde soort opdracht als bij Basis, de leerlingen schrijven de bijna­buurgetallen op.

vul in.

20

0

Opgave 3 Basis: De leerlingen schrijven de getallen op de juiste plekken.

Plus: Opgave gelijk aan Basis.

bijna

12

9789006919332_gr3_bws_blok3.indd 12

Opgave 2 Basis: De leerlingen maken de getallen aan de getallenlijn vast.

Plus: Opgave gelijk aan Basis.

2

kleur het getal dat het dichtst bij is.

20

10

8

0

3

6

19

7

2

13

vul in.

0

1

2

10 3

3

maak vast.

3

7

19

16

3

2

Vervolg op: De leerling kan getallen tot en met 20 op volgorde plaatsen.

9789006919394_gr3_pws_blok3.indd 13

31/03/2020 10:31:47

Opgave 5 Basis: De leerlingen schrijven de tussenstappen en het eindgetal van de sprongen op.

Plus: Zelfde soort opdracht als Basis, de leerlingen tellen heen en terug en schrijven de tussenstappen en het eindgetal van de sprongen op.

Opgave 6 Basis: De leerlingen kleuren het getal dat het dichtst bij het middelste getal ligt.

Plus: Opgave gelijk aan basis.

Opgave 7 Basis: De leerlingen kruisen aan of ze het doel van de les helemaal of bijna hebben bereikt.

Plus: Opgave gelijk aan Basis.

12

TMH_9789006662375_ATQ HL G3B3.indd 12

29/06/20 10:20

Didactische aandachtspunten: Beheersen de leerlingen het heen­ en terugtellen op de getallenlijn?

Materiaal: • getallenlijn 0 – 20 op papier (per tweetal).

• set getalkaartjes 1 tot en met 20 (per tweetal);

LES 6 INSTRUCTIE De leerling kan getallen tot en met 20 op de getallenlijn plaatsen.

• Bespreek dat er in vorige lessen is geoefend met de telrij tot en met 20.

• Noem het lesdoel van deze les.

• Bespreek het beginpunt en eindpunt en de dikkere streepjes bij 0, 5, 10, 15 en 20 op de getallenlijn.

• Maak tweetallen en laat hen de getallen 3, 8, 11, 13 en 16 op de getallenlijn tekenen.

• Bespreek na. Besteed ook aandacht aan het gebruik van de vijfvouden.

• Besteed kort aandacht aan de analogie van de getallen 3 en de 13.

• Vul de rest van de getallen op de getallenlijn in.

• Teken vanaf het getal 4 een pijl boven de getallenlijn naar het getal 7.

• Vraag de leerlingen op welk getal de pijl is uitgekomen.

• Herhaal dit met een sprong van het getal 14 naar het getal 17. Laat de leerlingen benoemen wat het start- en eindgetal is.

• Zet een verticale pijl boven de getallenlijn die het getal 12 aanwijst.

• Vraag de leerlingen welke buurgetallen er bij dit getal horen.

• Schrijf de 11 voor de 12 en de 13 achter de 12 op het bord.

• Laat de leerlingen in tweetallen overleggen wat de buurgetallen van de 2, 7 en 17 zijn, • Schrijf de buurgetallen op het bord.

• Besteed aandacht aan de analogie van de (buurgetallen van) de 12 en 2 en de 7 en 17.

BEGELEIDE INOEFENING | OPGAVE 1 NU JIJ!

EXTRA INSTRUCTIE | MAAT • Besteed extra aandacht aan de telrij met behulp van de getallenlijn.

• Laat de leerlingen in tweetallen getalkaartjes tot en met 20 in de goede volgorde leggen.

• Laat hen de getallen bij opgave 2 invullen door te kijken naar de getalkaartjes. Help hen als dit nodig is.

EXTRA INSTRUCTIE | PLUS • Bespreek kort het bepalen van de bijna-buurgetallen • Bespreek het springen op de getallenlijn van hoog naar laag.

REFLECTIE Bekijk hier de pagina’s van het basiswerkschrift op het digibord.

STRATEGIEËN Positioneren van getallen (op de getallenlijn) Getallen ten opzichte van andere getallen. De positiewaarde van een getal geeft aan welke waarde het heeft op een bepaalde plaats in het getal. De 4 in 24 is 4 waard, maar de 4 in 42 is 40 waard.

Getallen hebben een bepaalde volgorde en opbouw. Het gaat over minder en meer, buurgetallen en de relatie die getallen ten opzichte van elkaar hebben. (Hoe weet je dat 75 hoger is dan 59? De 9 is toch hoger dan de 7 of 5?)

De positiewaarde van getallen wordt o.a. aangeboden met DHTE­model als ondersteuning en door het op volgorde zetten van getallen met dezelfde cijfers.

Modellen daarbij zijn: • getallenlijn; • kralensnoer; • MAB-materiaal.

• De leerlingen maken opgave 1.

• Ze gebruiken eventueel de fiches ter ondersteuning.

• Bespreek de opgave na.

VERWERKING Zie 'Over de opgaven'. Bekijk de digitale opgaven via de cockpit.

13

TMH_9789006662375_ATQ HL G3B3.indd 13

29/06/20 10:20

BLOK 3 | Les 7 LESDOEL

Automatiseren & memoriseren: Oefenen met direct herkennen van getalbeelden tot en met 10.

De leerling kan getallen tot en met 20 op de getallenlijn plaatsen.

LES 7

Blok 3 1 2

5

vul in.

0

vul in.

20

2

6

8

11

3 €

10

13

€

18

1

4

7

10 8

3

3

3

6

14 euro

7

3

4

5

2 1

5

1

2

5

18

R

B

11

1

14

14

7 7

10

violet

2

31/03/2020 12:00:25

17

18

1

2

3

17

18

19

10

11

12

8

9

10

13

14

15

4

5

6

3

4

5

31/03/2020 12:00:28

lesdoel ik leer de volgorde van getallen op de getallenlijn. vul in.

0

meerdere antwoorden mogelijk.

5

€9

€ 13

€ 15

€8

20

2

6

8

11

3

2

4

7 5

6

10 8

3

3

3

6 3

9 2

2

2

11

13 euro 18

5

5

2 1

5

1

2

5

11

1

14

5

14

7 R

7

B

violet 14

9

16

6

13

8

10

12

15

17

19

5

7

9

9

10

11

12

13

14

7

9

11

16

18

20

3

4

5

5

6

7

15

31/03/2020 10:31:51

OVER DE OPGAVEN | VERWERKING

9789006919394_gr3_pws_blok3.indd 15

Opgave 5 Basis: De leerlingen vullen de getallen op de getallenlijnen in.

Plus: Opgave gelijk aan Basis.

2

vul in.

magenta

Blz. 14-15

10

7 2

2

4

sangria

13

3

17 3

3

3

vul in.

PLUS

15

7

8

2

2

2

5

9

3

3

14 euro

18 15

2

10

3

17 euro

14 11

0

9789006919394_gr3_pws_blok3.indd 14

19

vul in.

vul in.

5

17

Opgave 4 Basis: De leerlingen verbinden de verfkwasten met de mengkleuren.

Plus: Opgave gelijk aan Basis.

15 20

1

€ 18

5

14

9

0

5

4

12

9789006919332_gr3_bws_blok3.indd 15

5

teken het bedrag.

5

10

16

LES 7

deze opgave maak je digitaal.

5

3

16

8

Opgave 3 Basis: De leerlingen vullen in welke munten en biljetten ze gebruiken om de bedragen te betalen.

Plus: Opgave gelijk aan Basis.

15

Blz. 14-15

€ 17

9 2

6

13

14

1

7 2

vul in.

magenta

Blok 3

13

5 2

4

sangria

BASIS

2

3

17 3

3

3

vul in.

9789006919332_gr3_bws_blok3.indd 14

11

Opgave 2 Basis: De leerlingen bepalen de totaalbedragen van munten en biljetten en schrijven ze op.

Plus: De leerlingen tekenen de munten en biljetten om de totaalbedragen te maken.

13 euro

5

5

9 2

2

8

5

15

5

9

3

3

2

2

2

10

3

2

18 15

vul in.

vul in.

5

14 11

0

17 euro

19

20

17

€

17 15

0

6 €

14

9

5

3

OVER DE OPGAVEN | OEFENEN & HERHALEN

lesdoel ik leer de volgorde van getallen op de getallenlijn.

deze opgave maak je digitaal.

Herhalen: • bepalen van het totaalbedrag van een aantal munten en biljetten; • samenstellen van een geldbedrag met munten en biljetten; • bepalen van de eindkleur bij het mengen van verf.

31/03/2020 10:31:55

Opgave 6 Basis: De leerlingen vullen de tussenstappen en de eindgetallen op de getallenlijnen in.

Plus: Opgave gelijk aan Basis.

Opgave 7 Basis: De leerlingen vullen de buurgetallen in.

Plus: Zelfde soort opdrachten als Basis, de leerlingen vullen de bijna­buurgetallen in.

14

TMH_9789006662375_ATQ HL G3B3.indd 14

29/06/20 10:20

Verwerken: • getallen plaatsen op een getallenlijn tot en met 20; • tussenstappen en eindgetal bepalen bij sprongen op de getallenlijn; • buurgetallen bepalen.

Materiaal: Kikkerkaart (per leerling)

LES 7

STRATEGIEËN

AUTOMATISEREN & MEMORISEREN

Positioneren van getallen (op de getallenlijn) Getallen ten opzichte van andere getallen. De positiewaarde van een getal geeft aan welke waarde het heeft op een bepaalde plaats in het getal. De 4 in 24 is 4 waard, maar de 4 in 42 is 40 waard.

Getallen hebben een bepaalde volgorde en opbouw. Het gaat over minder en meer, buurgetallen en de relatie die getallen ten opzichte van elkaar hebben. (Hoe weet je dat 75 hoger is dan 59? De 9 is toch hoger dan de 7 of 5?)

De positiewaarde van getallen wordt o.a. aangeboden met DHTE­model als ondersteuning en door het op volgorde zetten van getallen met dezelfde cijfers.

Modellen daarbij zijn: • getallenlijn; • kralensnoer; • MAB-materiaal.

De leerlingen maken deze digitaal of op een kopieerblad.

OEFENEN & HERHALEN Zie 'Over de opgaven'.

TERUGBLIK INSTRUCTIE VORIGE LES De leerling kan getallen tot en met 20 op de getallenlijn plaatsen.

• Blik met de leerlingen kort terug op de vorige les en herhaal het doel van de les.

VERWERKING Zie 'Over de opgaven'. Bekijk de digitale opgaven via de cockpit.

REFLECTIE Bekijk hier de pagina’s van het basiswerkschrift op het digibord.

15

TMH_9789006662375_ATQ HL G3B3.indd 15

29/06/20 10:20

BLOK 3 handleiding

ATQ_9789006662375_HL OMSLAG GR3B3.indd All Pages Untitled-1 3

2/11/2020 11:42