Intro Human

MUZIEK VOOR DE ONDERBOUW

STER 5 NAAM

Human Speel en maak een groove

Wat ga je doen?

Wat kun je al?

Ik kan zingen met verschillen in dynamiek.

Ik kan een ritmepartij in een strak tempo spelen.

Ik kan op een instrument zelf uitzoeken hoe je een eenvoudige melodie moet spelen.

Ik kan de verschillende onderdelen van een drumstel herkennen en benoemen.

Het nummer Human is een hit van singer-songwriter Rag’n’Bone Man. Zijn echte naam is Rory Graham. Een ‘rag-and-bone man’ (voddenman) is iemand die op straat troep verzamelt (zoals oude lappen en metaal) om te verkopen. Rory Graham laat in zijn uiterlijk zien dat hij geen artiest is die zich mooier wil voordoen dan hij is. Met zijn tatoeages, grote postuur en gescheurde jeans ziet hij er eerder uit als een voetbalhooligan dan als een zanger. Hij laat zien dat hij een mens is. We zijn allemaal mensen, we zijn niet perfect, we maken allemaal fouten. Ook bij het musiceren. Helemaal niet erg, je gaat gewoon door, of je begint opnieuw.

2

Wat weet je al?

Ik weet wat muzikale lagen zijn.

Ik weet wat een akkoord is.

Ik weet wat een vierkwartsmaat is en kan die meetellen.

Ik ken het verschil tussen een solo- en een slaggitaar.

Wat ga je doen?

Je gaat het lied zingen en de groove spelen.

Je gaat bij de groove nieuwe ritmische lagen maken.

Je gaat een stuk spelen met veel melodische lagen.

Human Rag’n’Bone Man

Intro

I’m only human, I’m only I’m only human

Couplet 1

Maybe I’m foolish, maybe I’m blind Thinking I can see through this, and see what’s behind Got no way to prove it, so maybe I’m lying

Refrein 1

But I’m only human after all, I’m only human after all Don’t put your blame on me, don’t put your blame on me

Couplet 2

Take a look in the mirror, and what do you see Do you see it clearer, or are you deceived In what you believe

Refrein 2

’Cause I’m only human after all, you’re only human after all Don’t put the blame on me, don’t put your blame on me

Couplet 3

Some people got the real problems Some people out of luck Some people think I can solve them Lord heavens above

Refrein 3

I’m only human after all, I’m only human after all Don’t put the blame on me, don’t put the blame on me

Couplet 4

Don’t ask my opinion, don’t ask me to lie Then beg for forgiveness, for making you cry For making you cry

Refrein 4

’Cause I’m only human after all, I’m only human after all Don’t put your blame on me, don’t put the blame on me

Couplet 5

Oh, some people got the real problems Some people out of luck Some people think I can solve ’em Lord heavens above

Refrein 5

I’m only human after all, I’m only human after all Don’t put the blame on me, don’t put the blame on me I’m only human, I make mistakes, I’m only human, (that’s) all it takes To put the blame on me, don’t put the blame on me

Bridge

’Cause I’m no prophet or Messiah You should go looking somewhere higher

Refrein 6

I’m only human after all, I’m only human after all Don’t put the blame on me, don’t put the blame on me I’m only human, I do what I can, I’m just a (wo)man, I do what I can Don’t put the blame on me, don’t put your blame on me

I’m only human

Intro • Human

3

Voorbereiden

Human heeft een stevige groove: een bas- en drumritme dat bijna het hele nummer gespeeld wordt. De groove klinkt zwaar en stuwend en zorgt voor de donkere sfeer die in het lied zit. Speel je als band een lekkere groove, dan ‘zit je in de groove’: je speelt goed samen en gaat bijna vanzelf meebewegen.

Luisteren Super Bad – James Brown 1 a Het intro van Super Bad wordt gespeeld door bas, drums en saxofoons. De saxofoons spelen korte tonen. Ze spelen precies tegelijk met een onderdeel van de drums. Welk onderdeel?

Met de bassdrum.

Met de snaredrum.

Met de hihat. weten Een groove is een ritmisch patroon (soms ook melodisch of met akkoorden) dat gebruikt wordt om een liedje te begeleiden.

b Per blokje (van vier of acht maten) verandert er iets aan de groove. Er komt iets bij of er gaat iets vanaf.

In blokje 2 en 3 komt er een gitaar bij. Welke gitaar waar? Kies uit sologitaar en slaggitaar en vul dat in de tabel in.

1

2

3

Onderdeel intro

couplet

refrein

Instrument

(zang start halverwege)

Aantal maten

c Hoe lang duurt elk onderdeel (blokje)? Vul het aantal maten in de tabel in. d In het couplet speelt behalve de drums nog een ander slaginstrument een ritmische laag. Welk instrument is dat?

Conga’s.

Beatring.

Xylofoon.

Maracas.

opzoeken Bootsy Collins speelde basgitaar in de band van James Brown. Het was zijn taak om de eerste tel in de maat heel duidelijk en perfect op tijd te spelen. De eerste tel is voor de groove heel belangrijk. Hij noemt de eerste tel respectvol ‘the One’.

Zoek op YouTube een filmpje van Bootsy Collins waarin hij het idee van the One uitlegt en laat horen op de bas (zoek op ‘Bootsy Collins’ en ‘the One’).

4

2 Vertel in je eigen woorden wat Bootsy Collins uitlegt over the One.

Jungle Boogie – Kool & the Gang 3 a Na een klap op een gong begint de groove. Je hoort vier partijen (lagen). Door wie worden ze uitgevoerd?

Kies uit: zang – blazers – strijkers – gitaar – basgitaar – piano – drums – conga’s.

Partij

Uitgevoerd door

1 Strakke beat 2 Doorgaand ritme op 1 toon 3 Eenstemmige korte riffs 4 Meerstemmig motief

b Het stuk staat in een vierkwartsmaat. Tel met de muziek mee: 1 – 2 – 3 – 4.

Van de vier partijen hierboven speelt maar één partij the One niet. Welke partij is dat?

Partij 1 / 2 / 3 / 4.

c De bas zet in en speelt tegelijk met andere instrumenten een loopje dat je gevoel voor the One behoorlijk in de war brengt. Dat doen ze door steeds net vóór de tel te spelen.

Twee muzikale lagen helpen je om de tel (the One) goed te blijven voelen. Welke twee?

Drums en blazers.

Drums en ritmegitaar.

Drums en bas.

Blazers en ritmegitaar.

d In het vervolg speelt de bas duidelijk the One samen met de drums. Op welke tel in de maat beginnen de zang (telkens ‘Jungle boogie’) en de blazersriff?

De zang begint op de 1e / 2e / 3e / 4e tel, de blazersriff op de 1e / 2e / 3e / 4e tel.

Human – Rag’n’Bone Man 4 a De groove in Human heeft verschillende lagen. Welke instrumenten spelen in welk onderdeel van het lied? Kleur die vakjes. De drums is al gedaan, die spelen de hele tijd.

I’m only human, I’m only, Maybe I’m foolish,

I’m only maybe I’m blind... hoog roepen synthesizerakkoorden bas drums + clap

But I’m only human after all...

>>

Intro • Human

5

b Bij het couplet ‘Some people got the real problems’ verandert er van alles in het nummer.

Beschrijf de veranderingen.

Verandering in zang: Verandering in dynamiek: Verandering in ritme van de baspartij:

Onderzoeken In de volgende nummers gaat het ook over menselijk zijn en fouten maken maar het goed bedoelen.

Zoek de songs zelf op, op YouTube of elders. Zoek ook teksten en informatie over het nummer of de band.

Human After All – Daft Punk 1 a Wat voor muziekstijl is dit?

b Waarom lijkt de tekst ‘Human after all’ helemaal niet bij het nummer te passen?

Trouble – Coldplay 2 a Zoek de tekst van het lied op. De tekst lijkt niet echt op die van Human, maar er is wel een overeenkomst als je let op het onderwerp. Leg uit wat volgens jou de overeenkomst is.

b Heeft dit nummer ook een groove? Leg uit waarom wel of niet.

3 Ook jij bent ‘human after all’, en ook jij maakt fouten. Welke fout maak je in de muziekles soms?

En vind je het erg om fouten te maken?

6

Oefenen

Oefen de groove met alle lagen B‹

Zang 1

Zang 2

A/B

° 4 & 4Ó

Œ

4 Œ ¢& 4 œ œ #œ

Ó

B‹

A/B

Œ œ œ #œ œ œ #œ

I'm on -ly hu

man,

-

Œ

4 & 4 ˙™ ˙™

# œœ

Bas in tabs

Voet/handclap

cis a

° 4 ‰ Œ & 4 œ œ œ œ œ œ ‹

4 ¢¤ 4 G D A E

b

a b

2

0

4 / 4œ

2

œ

b a b

‰ œ

I'm on -ly

™™

hu - man.

d b

Bas

™ œœœ ™

‰ œj #œ Œ

I'm on -ly

Keyboard

Œ

2

0

2

œ œ

Œ œ

˙˙ ™™

# œœ

œœœ

‰

b a b

2

0

2

œ œ

œœœ

™™

Œ

™™

Œ

™ ™ ™

b a b

‰ œ

2

0

2

œ œ

œ

™

Begin met het ritme onderaan. Tik de lage noten met je rechtervoet, klap de hoge noten.

Herhaal het ritme tot het helemaal automatisch gaat.

Oefen nu de baspartij (laag op het keyboard): het b-a-b-loopje, eerst op de tel (the One) en dan ná de tel.

Speel de bas samen met het ritme. Voeg dan het keyboard toe.

Voeg eerst zang 1 toe en dan zang 2 (de imitatie).

checklist • voorbereiden Weet je wat een groove is?

Weet je wat ‘the One’ is?

Kun je verschillende lagen horen in een nummer?

Kun je de groove van Human spelen?

‘Lekker grooven’ zeggen muzikanten weleens: als je samen een groove speelt, voelt dat goed.

Je voelt de groove in je lichaam, je gaat bijna vanzelf meebewegen.

Lukte dat bij jou?

Wat zou je zelf kunnen doen om meer te grooven?

Intro • Human

7

Uitvoeren

Zingen en spelen: je zingt Human en je speelt de groove tijdens de coupletten.

Componeren: je verzint ritmische lagen bij de basgroove en speelt met een groep. Alles 100% human!

Spelen: je gaat een melodie van Trouble spelen en samen lagen ‘stapelen’.

Zingen en spelen: Human weten Imitatie in muziek is een compositietechniek waarbij de ene stem de andere nadoet; ze lijken op elkaar.

Instuderen 1 Oefen het intro. De schuingedrukte woorden imiteren (een deel van) de woorden daarvoor.

Als je de timing goed doet, worden deze motieven onderdeel van de groove.

2 Bedenk zelf hoe je verschil maakt tussen couplet 1-2 en couplet 3. Denk daarbij aan de emotie die je wilt overbrengen.

3 Een kleine groep muzikanten gaat begeleiden. Bepaal of je gaat spelen of zingen.

4 Voer de coupletten nu uit met de begeleidende groove (uit Oefenen). De refreinen worden door iedereen gezongen.

Zangtips Probeer verschillende manieren uit om couplet 3 anders te laten klinken: energieker en emotioneler.

Let op de timing van de woorden.

Probeer de handclap toe te voegen tijdens het zingen.

EXTRA Studeer de begeleiding van het refrein in: bas, gitaar of keyboard, drums.

Speel de begeleiding mee met het zingen.

In de bridge zingt Rag’n’Bone Man met veel emotie, en met een uithaal op ‘higher’. Bedenk hoe jij dit zou willen doen. Het moet bij het nummer passen, maar ook bij jou en jouw stem.

Refrein

Keyboard

Bas

G

E‹

B‹

4 w & 4w w

w w w

#w w w

° 4 & 4 œœœ ‰ œœœ Œ ‹

œœœ ‰ œœœ Œ

4 ¢¤ 4

2 0 2

g e g

Bas in tabs

8

G D A E

3 0 3

‰

3 0 3

Œ

e d e

œœœ

#w w w ‰

b a b

‰

2 0 2

Œ

2 0 2

‰

œœœ 2 0 2

Œ Œ

œœœ 2 0 2

‰ ‰

œœœ 2 0 2

Œ Œ

checklist • zingen en spelen Human Ken je het begrip imitatie?

Kun je bij het zingen verschil maken tussen de eerste twee coupletten en het derde couplet?

Speel je mee? Kun je dan bij het couplet de groove op tijd inzetten, en die volhouden?

Componeren: Human Beatbox Je gaat in een groep van vier (of vijf) de groove van Human spelen, en voegt er zelf ritmische lagen aan toe. Alle lagen worden met bodypercussie gemaakt; we zijn allemaal ‘human after all’, we vormen samen een human beatbox. De baspartij kun je spelen op een instrument, maar ook zingen.

Aanpak 1 Zorg dat eerst het ritme (voet en handclap) en de bas goed lopen, de andere groepsleden doen de handclaps mee.

2 Verzin een ritme van één maat. Het hoeven maar een paar noten te zijn.

3 Verzin ook een manier om het ritme met bodypercussie te spelen.

4 Leer de anderen jouw ritme aan.

5 Verdeel de rollen en kies een muzikaal leider.

6 Schrijf in het schema de namen achter de muzikale lagen. De muzikaal leider kan ook prima een ritmische laag spelen.

7 Voeg een break toe na een aantal maten. Laat de muzikaal leider dit aangeven.

Laag Naam Baspartij Voet en handclap Eigen ritme 1 Eigen ritme 2 (Eigen ritme 3)

Componeertips Denk bij het ritme dat je zelf bedenkt aan vingerknippen, op de knieën of de borst slaan, plopgeluid maken, keelgeluiden of drumgeluiden met je stem.

De baspartij kun je op basgitaar of keyboard spelen, maar leuker is het om de baspartij te zingen, op de ‘woorden’ doe-dn-doe, doe-dn-doe.

Het is leuk om verschillende geluiden (vingerknip, klap, plop enz.) te combineren in één ritme.

EXTRA Voeg de zang uit de intro toe: I’m only human (human), I’m only (I’m only). Je mag de woorden ook rappen.

Laat de verschillende lagen er één voor één bij komen.

Laat de muzikaal leider de lagen aan- en uitzetten.

Verzin een leuk/verrassend slot.

Intro • Human

>>

9

checklist • componeren: Human Beatbox Kun je zelf een ritme verzinnen met leuke geluiden?

Kun je in een groep je eigen partij goed volhouden?

Blijf je de anderen horen als je zelf speelt?

Als je de muzikaal leider bent: kun je de lagen aan- en uitzetten?

Spelen: Trouble In Trouble stapel je melodische motieven, maar niet alles hoeft altijd tegelijk te klinken.

Door te kiezen krijg je afwisseling en maak je een vorm.

Instuderen 1 Speel eerst de drumpartij en de bas goed samen, in een heel rustige groove.

Tel af: 1 – 2 – 3 – 4.

2 Voeg partij 4 toe. Let op: partij 4 heeft een opmaat en begint op de 4e tel.

Tel dus nu af: 1 – 2 – 3.

3 Is er iemand die de pianopartij kan spelen? Voeg die dan ook toe.

4 Als het loopt, voeg je partij 3 toe. Partij 3 is een imitatie van partij 4.

5 Partij 1 en 2 zijn tegenstemmen, die voeg je op het laatst toe.

6 Probeer nu verschillende combinaties uit.

Partij 1

Partij 2

Partij 3

Partij 4

Piano

Bas

#4 & 4Œ

™™ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ ˙

#4 & 4Œ

™™ ˙

˙

˙

#4 & 4Œ

™™ œ œœœ œ

œ œœœœ

œ œœœ ˙™

œ œ

˙ œ œœ

#4 & 4 œœœœ ™™ œ

œœœ œ œ

œœœœ ˙™

œ œœ

#4 & 4 œœœœ ™™ œ

œœœ œ œ

œœœœ ˙™

œ œœœ

{

? # 44 Œ

™™ œ œ œ

œ œ œ

#4 & 4Œ ‹

œ œ œ

™™ ˙

˙

w

Drumpartij:

10

œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œœ˙

4 ¿ ¿ ¿œ ¿ ¿ ¿ ¿œ ¿ ™™ /4œ ‰ œJ

œ

œœ

œ œ œ œ ˙

œœ

˙

Ÿ˙

œ œœœœ

œ œœœ˙™

™™

˙

™™ ™™

œœœœ œ

œœœœ w

™™

œœœœ œ

œœœœ ˙™

œœœœ ™™

œ œ

œ œ œ

œ œœ œ œ œ

˙

w

™™ ™™

weten Imitatie in muziek is een compositietechniek waarbij de ene stem de andere nadoet; ze lijken op elkaar.

EXTRA Maak zelf een vorm, of gebruik de vorm van het schema hieronder.

Stel een muzikaal leider aan die de partijen ‘aan’ en ‘uit’ zet.

1 2 3 4 5 6 7 partij 1 partij 2 partij 3 partij 4 piano bas drums

checklist • spelen Trouble Ken je het begrip imitatie?

Kun je ten minste één melodie meespelen?

Weet je wanneer je ‘rust’ hebt en kun je op tijd je partij inzetten?

Aantekeningen

Intro • Human

11

Presenteren De presentatie Dit ga ik presenteren: Zingen en spelen: Human Ik zing Human.

Ik speel de groove.

Ik combineer zingen en spelen.

Ik doe de volgende extra: Componeren: Human Beatbox Dit is de verdeling van de taken: Laag Naam baspartij voet en handclap eigen ritme 1 eigen ritme 2 (eigen ritme 3) De muzikaal leider is:

We spelen een break in mijn groep: ja / nee.

Zo eindigen we: Spelen: Trouble Ik speel deze partij(en): We combineren samen deze partijen:

We hebben samen deze vorm afgesproken:

12

Zo beginnen we:

Afronden Voorbereiden Ik begrijp het begrip ‘groove’: ja / ongeveer wel / niet.

Ik kon verschillende lagen horen: altijd / meestal / soms / nooit.

Ik kon de groove van Human spelen: goed / redelijk / matig / niet goed.

Uitvoeren Spelen en zingen: Human Ik kon het lied zingen: makkelijk / met enige moeite / moeilijk.

Ik kon verschil maken tussen couplet 1-2 en 3: heel duidelijk / een beetje / niet zo sterk.

Ik speelde ‘in de groove’: makkelijk / redelijk / moeilijk.

Componeren: Human Beatbox Ik kon een ritmische laag zelfstandig spelen: ja, simpel / ja, maar wel lastig / soms / niet.

We speelden een goede groove, want we speelden goed samen: ja / soms / nee.

Ik kon goed samenwerken met mijn groep: altijd / soms / vaak niet / helemaal niet.

Spelen: Trouble Ik kon de volgende partij spelen: 1 / 2 / 3 / 4 / piano / bas / drums.

Ik kon de vorm die we hadden afgesproken goed volgen: helemaal / ongeveer wel / niet goed.

Ik kon op het juiste moment invallen: altijd / meestal / nooit.

Presenteren Als je groepswerk hebt gedaan, beschrijf dan hoe jullie samenwerkten.

Wat is een sterk punt van jou als je in een groep werkt?

Noem een sterk punt van je presentatie.

De module heet Human en het ging over menselijk zijn en dat je fouten mag maken.

Welke fouten maakte jij tijdens de presentatie?

Hoe reageer jij op fouten van anderen?

Intro • Human

13

Begrippen Bekende begrippen Akkoord Baspartij Dynamiek Motief Muzikale lagen

Opmaat Slaggitaar Sologitaar Vierkwartsmaat

Een samenklank van drie of meer tonen.

De laagst klinkende partij.

De klanksterkte van muziek.

Een klein, herkenbaar stukje melodie of ritme, kenmerkend voor het stuk.

Lagen waaruit de muziek is opgebouwd. Elke laag heeft een eigen functie in de compositie. Voorbeelden van muzikale lagen zijn: melodielaag, akkoordenlaag, baslaag, ritmelaag.

Een onvolledige maat aan het begin van een muziekstuk.

Een gitaar die de akkoorden in een ritmische groove speelt.

Een gitaar die de melodie of een improvisatie speelt.

Een maat waarin vier tellen (kwarten) zitten.

Nieuwe begrippen Omschrijf in je eigen woorden: Groove

Imitatie

14

Colofon Symbolen

audio

video

duo-opdracht

mixer

oefenvideo

groepsopdracht

100% digitaal

mix boeken + digitaal

leerling

Intro onderbouw LRN-line online

Combinatiepakketten: Intro onderbouw LRN-line online + 8 papieren modules

docent

Intro onderbouw LRN-line online docent

Redactie Op schrift, Enschede Ontwerp en vormgeving Maura van Wermeskerken, Apeldoorn

Illustratieverantwoording Notenschrift: Ruth van de Putte Foto omslag: Alamy Stock Photo/Luca Oleastri Foto’s binnenwerk: Stefan Brending; Getty Images/Hulton Archive; Redferns/Ebet Roberts, Mick Hutson; ThiemeMeulenhoff/Martin Hogeboom; Shutterstock/Waraporn Chokchaiworarat, Viktor Kochetkov, Andrea Raffin, Room's Studio, Jiri Hera Over ThiemeMeulenhoff ThiemeMeulenhoff ontwikkelt zich van educatieve uitgeverij tot een learning design company. We brengen content, leerontwerp en technologie samen. Met onze groeiende expertise, ervaring en leeroplossingen zijn we een partner voor scholen bij het vernieuwen en verbeteren van onderwijs. Zo kunnen we samen beter recht doen aan de verschillen tussen lerenden en scholen en ervoor zorgen dat leren steeds persoonlijker, effectiever en efficiënter wordt.

Samen leren vernieuwen. www.thiememeulenhoff.nl ISBN 978 90 06 54921 8 Vierde druk, eerste oplage, 2019

© ThiemeMeulenhoff, Amersfoort, 2019 Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen, of enig andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Voor zover het maken van kopieën uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikel 16B Auteurswet 1912 j° het Besluit van 23 augustus 1985, Stbl. 471 en artikel 17 Auteurswet 1912, dient men de daarvoor wettelijk verschuldigde vergoedingen te voldoen aan Stichting Publicatie- en Reproductierechten Organisatie (PRO), Postbus 3060, 2130 KB Hoofddorp (www.stichting-pro.nl). Voor het overnemen van gedeelte(n) uit deze uitgave in bloemlezingen, readers en andere compilatiewerken (artikel 16 Auteurswet) dient men zich tot de uitgever te wenden. Voor meer informatie over het gebruik van muziek, film en het maken van kopieën in het onderwijs zie www.auteursrechtenonderwijs.nl. De uitgever heeft ernaar gestreefd de auteursrechten te regelen volgens de wettelijke bepalingen. Degenen die desondanks menen zekere rechten te kunnen doen gelden, kunnen zich alsnog tot de uitgever wenden.

Deze uitgave is volledig CO2-neutraal geproduceerd.

Het voor deze uitgave gebruikte papier is voorzien van het FSC®-keurmerk.

Dit betekent dat de bosbouw op een verantwoorde wijze heeft plaatsgevonden.

Intro • Human

15

MUZIEK VOOR DE ONDERBOUW H4.Noten.01 H4.Noten.01 H4.Noten.01

Notenoverzicht

H4.Noten.01

Toonduur noten

rusten

hele noot

hele rust

4 tellen

halve noot

halve rust

2 tellen

kwartnoot

kwartrust

1 tel

achtste noot

achtste rust

½ tel

zestiende noot

zestiende rust

¼ tel

Toonhoogte

œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ G-sleutel

&

centrale d c

e

f

Voortekens

& #œ bœ nœ fis

bes

b

g

a

b

c

d

e

f

g

& ‹

a

speel alle noten lager (naar links op het keyboard)

# een kruis verhoogt een noot (naar rechts op het keyboard) b een mol verlaagt een noot (naar links op het keyboard) n een herstellingsteken haalt de mol of kruis weer weg

Een kruis of mol voor een noot wijzigt die noot voor de hele maat.

Tenzij de noot weer hersteld wordt met het herstellingsteken:

4 & 4 œ #œ œ œ œ œ g fis g fis g

g fis g

fis

Drumnotatie hi-hat snaredrum bassdrum

4 & 4 œ #œ œ nœ œ œ

4¿¿¿¿¿¿¿¿ /4œ œ œ œ

f

g

f

Gitaartabs Bastabs 0 0

⁄

¤

0 0 0 0

e

a

d

g

b

e

G D A E

0 0 0 0

e

a

d

Dynamiek p piano = zacht f

forte = luid

crescendo = harder worden decrescendo = zachter worden

WWW.THIEMEMEULENHOFF.NL/INTRO

g

H4.Noten.01 Auteurs Gerwin van der Werf Joost Overmars Ruth van de Putte