The Torch Publications Tomo 70 Blg. 3

Ang Opisyal na Pahayagang Pangmag-aaral ng Pamantasang Normal ng Pilipinas

SMUG FACADE (page 5)

Miyembro: College Editors Guild of the Philippines (CEGP) Progresibong Lupon ng mga Manunulat ng PNU (PLUMA-PNU)

OFFCAM (page 8)

PITIK B (page 13) ACT

TOMO 70 BLG. 3 SETYEMBRE - NOBYEMBRE

INK YOUR PEN SERVE THE PEOPLE

2 BALITA

PNU 2017 budget slashed through components “A Andrea Dasoy

t first glance, the budget for State Colleges and Universities (SUCs) in 2017 is significantly bigger than last year’s budget.

But if we analyze each component of the budget carefully, one will see deep cuts in the Maintenance and Other Operating Expenses (MOOE) and the Capital Outlay (CO) components,” said Rep. Sarah Elago from Kabataan Partylist in assessing the budget allotted for SUCs.

Compared to the 2016

budget amounting to Php 760M, the budget for 2017 decreased by 0.6% leaving it with Php 756M. But Dr. Feliece C. Yeban, Vice President for Finance and Administration (VPFA) explained that although the university had additional budget in congress through insertion, still the budget allotted via National Expenditure Program (NEP) is undeniably lower compared to the requested.

“If it were only about PNU-Manila’s infrastructures, then we wouldn’t have a

problem. But the other PNU campuses will be compromised,” added Yeban.

Comparatively, the MOOE for 2016 amounting to Php 182M decreased by .8% in the 2017 MOOE (Php 180M in actual figures). The massive cuts as specified and explained by Elago occurred through the CO, in which from the 2016 CO worth Php 264M, 68.8% was slashed in the 2017 CO (Php 82M in actual figures).

Yeban explained that

a higher subsidy to the CO is necessary for faculty and curriculum development, research, the international house (Hostel Renovation), Sports Complex and funding for the Innovation Buildings of all the other PNU Campuses (i.e. North Luzon, South Luzon, Visayas, Mindanao).

“It is in these times that the students are in need to be included especially in the issues of budget cuts,” exclaimed Hon. Bryan Lim Corpuz, PNU Student Government Vice President

for Internal Affairs. He added that this will be more beneficial to the concerns of freshmen regarding limited courses due to budget compromises.

PNU-SG in partnership with The Torch will hold a student assembly to be attended by heads of Program-Based Organizations (PBOs), Interest Clubs and University Chapter Organizations (ICUCOs) and concerned faculty members on November 23.

Benepisyo, dagdag sahod, iginiit ng kaguruan Ronalyn Gonzales Sarah Butad

“N

asaan ang taaspasahod para sa mga guro?

Hindi namin ito makalilimutan dahil isa ito sa kanyang mga pangako noong eleksyon." Ayon kay Rep. France Castro ng Alliance of Concerned Teacher (ACT) Party-list.

Binatikos ng ACT ang Executive Order 203 na ipinasa ng administrasyong Aquino sapagkat 22% lamang ang matatanggap ng mga na sa mababang posisyon kabilang ang mga guro, samantalang 67% ang dagdag ng mga empleyado ng gobyernong mataas ang posisyon. Bunga nito, patuloy ang panawagan ng ACT na maisabatas ang House Bill 56 sa Kamara na naglalayong magkaroon ng umento sa sahod bilang panimulang sweldo na P16,000 sa mga

non-teaching personnel, P25,000 para sa Teacher I, at sa mga Instructor I sa kolehiyo na mula Salary Grade 12 ay maging 16.

Pangako ng PBB

Ayon kay Department of Education Secretary Leonor Briones, maipapamahagi na ang PBB ngayong Nobyembre, ito ay dapat na ipinamahagi noong buwan ng Oktubre ngunit naantala dahil sa pagrerepaso ng interagency task force mula sa Department of Budget and Managment (DBM). Ayon sa pagganap ng guro, ang PBB ay maaaring magmula sa P5,000 hanggang P35,000.

Ngunit ayon sa ACT, Nobyembre 7 pa lamang nakapagpasa ng huling requirement ang DepEd Central sa DBM, kailangan

pa itong isalang sa validation ng Presidential Management Staff (PMS), hindi tiyak kung kalian matatapos ang validation kung kaya hindi rin makapagbigay ng eksaktong araw para sa release of payment ng PBB. Mauunang ipamahagi ang Year-End Bonus (katumbas ng isang buwang sweldo) at Cash Gift ng P5,000 simula Nobyembre 15, mayroon ding matatanggap na Productivity Enhancement Incentives (PEI) na P5,000 bago sumapit ang pasko.

Giit ng ACT, kulang na kulang ang sahod ng mga guro lalo pa't may dagdag trabaho katulad ng Daily Lesson Log (DLL), Results-Based Performance Management System (RPMS) at Learner Information System (LIS). Ang mga dagdag trabahong ito ay sapat na upang makatanggap

ng bonus ang mga guro mula noong ipatupad ni dating Pangulong Aquino ang Performance-Based Bonus (PBB).

Mandatong PRC ID

Labis ang pagkondena ng ACT sa mandatory renewal ng Philippine Regulatory Commission (PRC) ID alinsunod sa ipinasang Continuing Professional Development (CPD) Act of 2016 o mas kilala R.A. 10912 na nagsasabing kinakailangang sumailalim ang mga guro sa 45 credit units kada tatlong taon sa mga "accredited CPD programs/trainings".

Ayon sa pagsusuri ng ACT, ang R.A. 10912 ay malinaw na illegal dahil malayo ito sa dating batas na RA 8981 na nagsasabing malinaw na ang Certificate of

Registration ay magsisilbing lisensya na rin.

"Malinaw na ito ay patay na gustong muling buhayin. Ngayon ay binabalik ang mandatory renewal ng PRC ID at mas pinatindi pa upang lalong magluwal ng kita ang PRC. Hindi ito dumaan sa demokratikong konsultasyon sa hanay ng mga propesyunal at guro," giit ng ACT .

Upang ipanawagan ang tuluyang pamamahagi ng PBB ay magsasagawa ng sama-samang pagkilos ang mga guro sa buong National Capital Region sa ika-29 ng Nobyembre 2016, sa 2pm sa Gate 4 ng Malacanang upang makipagdayalogo kay Pangulong Rodrigo Duterte.

Kasabay nito ay idudulog at ipapanawagan din ang dagdag na sahod.

BALITA 3

“I

Relasyon sa US, China, nilinaw ni PDu30

do not want to see any military man of any other nation except the Filipino.

That’s the only thing I want.

That’s the long and short of it.

I want an independent policy that hindi ako pasunodsunod maski kanino,” ani Pangulong Rodrigo Duterte sa pagpapatigil ng EDCA bago tuluyang tumungo sa Japan noong nakaraang ika- 25 ng Oktubre.

Nagpakita ng suporta ang Bagong Alyansang Makabayan (BAYAN) sa tindig ni Pangulong Duterte sa usapin ng Enhanced Defense Cooperation Agreement (EDCA). Sa higit 100 araw ni Pangulong Duterte, itinuring ng BAYAN na isa sa pinakamahalagang nagawa ng pangulo ang matapang na pagdeklara nito ng kagustuhang paalisin ang mga Amerikanong nakabase sa bansa. Kaya naman nais

“C

makita ng BAYAN kasama ng iba pang mga progresibong grupo ang pagtatagumpay ng pangulo sa paggiit nito para sa pambansang soberanya at integridad ng teritoryo ng bansa.

Relasyon sa America

Taong 2014 nang pirmahan nina Defense Secretary Voltaire Gazmin at US Ambassador Philip Goldberg ang EDCA. Sa ilalim ng nabanggit na kasunduan, binibigyang permiso ang US upang makapagpatayo ng mga straktura, magtago ng mga armas pang-depensa at iba pang gamit, mga sasakyang pandigma at makapagpatayo ng mga basemilitar sa teritoryo ng bansa sa loob ng 10 taon.

Nangamba man ang American Assistant Secretary of State Daniel Russel sa posibilidad na magdulot

ng kaguluhan sa business communities ng dalawang bansa ang bawat pahayag ni Pangulong Duterte, nilinaw naman ng pangulo na wala siyang planong baguhin ang mga alyansa sa bansa bagkus papalakasin lamang ang pakikipag-ugnayan sa China at Russia pagdating sa trade at commerce.

Relasyon sa Tsina

Enero 22, 2013 naman noong pormal na nagsampa ng kaso ang Pilipinas laban sa China dahil sa namuong tensiyon sa pinag-aagawang West Philippine Sea. Sa huli, napagdesisyunan ng pandaigdigang Permanent Court of Arbitration (PCA) na hindi pag-aari ng China ang halos kabuuan ng karagatan na sinimulang tayuan ng mga pasilidad, paglikhaan ng mga artipisyal na isla at pagdausan ng ehersisyong militar.

Sa kabilang banda, nakipagpulong sa mga matataas na lider ng China si Pangulong Duterte kasama ang aabot sa 200 na FilipinoChinese na negosyante upang pagtibayin ang relasyon ng dalawang bansa.

Ngunit ayon sa dating senador na si Sergio Osmena III, pinahina ng pangulo ang karapatan ng bansa sa West Philippine Sea matapos ang pakikipagnegosasyon nito sa pangulo ng China na bigyan ng permiso ang mga Pilipinong mangingisda na pumalaot at mangisda sa nasabing teritoryo.

"I hope we can follow the wishes of the people and use this visit as an opportunity to push China-Philippines relations back on a friendly footing and fully improve things," pahayag ng General Secretary ng Communist Party ng China Xi Jin Ping sa pagbisita ni Pangulong

Jules Angelica Marcelo Inah Marie Gicanal

Duterte sa China.

Nananawagan kay Pangulong Duterte ang mga progresibong grupo upang tuluyang ipatigil ang EDCA matapos ibasura ng Supreme Court (SC) ang motion for reconsideration na isinumite ng mga grupo sa pangunguna ng BAYAN upang ideklara na labag sa konstitusyon ang EDCA.

“Upholding the constitutionality of EDCA is tantamount to upholding the status of the Philippines as an American neocolony. With the lopsided deal now free of legal impediments, there is no stopping Washington from intensifying its campaign to regain its bases in the Philippines,” ani Rep. Sarah Elago, kinatawan ng Kabataan Party-list.

Constitutional dilemma delays Legislative Body Elections

OMELEC points out that the tenure of Legislative body should already be terminated based on the election code. On the other hand, the legislative claims that their tenure is not yet over according to the constitution.”

Victor Dominic Calderon, Philippine Normal University –Student Government President, declared on an interview.

According to the PNU-SG Constitution, Article VII Section 3, the student

Vincent Anthony Abrenio Jerome Morales

representatives’ term of office is one year and shall commence once elected.

However, the Election Code, Art. III Sec. 3, does not cohere in which it separately defines the tenure of legislative body in one academic year including summer period and shall commence on the day that they were inducted into office, ending on the day that another set of officers replace them.

COMELEC argued that the election code is based on the constitution and it specifies the one year

tenure stipulated on the constitution. “The COMELEC Commissioners refused to be screened for they claim that the Legislative body does not exist anymore”, Calderon said.

According to Bryan Lim Corpuz, Vice President for Internal Affairs, internal conflicts arose within the SG office in which Calderon released a decree setting his own requirements for the commissioners who will be nominated to be part of the Executive board of COMELEC. Corpuz stressed

that the nominations should be facilitated by the Executive body and not by the president alone. A resolution was filed to nullify the said decree.

Furthermore, Corpuz also pointed out that the inactivity of some COMELEC members, its less student involvement and inability to comply with the requirements also affect the process of election.

“I came up with the decision of letting the legislative body stay specified for screening the COMELEC members. I decided to do it

as the head of the Student Government, because we don’t have a judicial body to rule out,” explained Calderon.

“The delay has a huge effect on the perception of the PNUans and the power of the Constitution and the SG in general. The PNU-SG is upholding its integrity and we’re afraid we might lose our credibility to the PNUans,” Calderon expressed.

COMELEC through its new roster of commissioners of the Executive Board plotted the election on December 9.

4 BALITA

Lakbayan 2016:

Labanan ang militarisasyon at pandarambong sa lupang ninuno at teritoryo!

Yhunice Carbajal

M

ahigit 3,000 pambansang minorya ang nagtungo sa Kamaynilaan upang isulong ang kanilang kakayahan sa sariling pagpapasya, ipanawagan ang pagtigil sa patuloy na militarisasyon at igiit ang kanilang lehitimong karapatan sa lupang ninuno sa ginanap na Lakbayan 2016, Oktubre 21-

30.

Sa temang “Lakbayan ng mga Pambansang Minorya para sa Sariling Pagpapasya at Makatarungang Kapayapaan,” ipinarating ng mga katutubo mula sa Mindanao, Panay, Gitnang Luzon, Cordillera at Timog Katagalugan ang kanilang hinaing at kalagayan sa administrasyong Duterte.

"Nais naming isulong ang panawagan sa tunay na rehiyunal na awtonomiya at upang wakasan ang kontrol at pandarambong sa ating likas na yaman at militarisasyon sa aming komunidad," ani ni Abigail Anongos, pangkalahatang kalihim ng Cordillera People's Alliance (CPA).

Karahasan kanayunan

sa

Ayon kay Julio Guzman, isang Dulungang Manobo sa Kalamansig, ilan sa kanilang suliranin ang patuloy na militarisasyon, pangangamkam ng kanilang lupang ninuno, mga banta ng seguridad dulot ng mga malaking kompanyang nagmimina at kawalan ng tugon ng kanilang lokal na gobyerno.

Dagdag pa, hadlang din ang pagkakampo ng mga militar sa mga paaralan ng mga Lumad at paghuli sa volunteer teachers dahil sa ‘red tagging’ bilang mga umano’y komunista. Ani ng isang empleyado mula sa Center for Lumad Advocacy and Services (CLANS) na nakulong dahil sa pagtuturo ng mga katutubong Lumad, “Hindi pumapayag ang kompanya ng minahan na matuto ang mga Lumad dahil kung magkaganoon ay wala na silang aapihin pa.

Kaya parating inaatake ang kanilang mga paaralan dahil gusto nilang habambuhay nang bulag at bingi ang mga Lumad.”

Oktubre 19. Ayon sa tala, 12 ang dinala sa Philippine General Hospital (PGH) dahil sa malalang mga sugat na natamo, 50 ang sugatan habang 29 naman ang inaresto ng mga pulis.

Marahas na dispersal sa kalunsuran

“Ang lupang ninuno ang aming buhay. Kahit gaano man nasira ang aming lupain dahil sa pag-atake ng militar, babalik kami at patuloy na lalaban,” ani ni Carlo Padasas, volunteer-teacher sa Mindanao.

Upang isulong ang Independent Foreign Policy, nagprotesta ang hanay ng mga pambansang minorya sa harapan ng Embahada ng Estados Unidos kung saan marahas silang binuwag ng kapulisan sa Maynila noong

“Mahaba na ang karanasan ng mamamayang Pilipino sa pandarahas at pandarambong dahil sa paghahari ng imperyalistang Estados Unidos na nagpapatupad ng mga neoliberal na patakaran sa bansa – ito ang ipinoprotesta namin ngunit sinabayan ito ng pandarahas ng mga kapulisan” giit ni Pia Macliing Malayao, tagapagsalita ng Alyansang Sandugo.

Higher DepEd budget not enough for teacher, employee salary—Castro

“T

Kaye Ann Oteyza Angelica Latac

we welcome President Duterte’s prioritization to lower income taxes, we are dismayed that the administration is not giving the same priority for the salary increase of teachers and other government employees which was also among his election promises,” said Rep. France Castro of ACT Teachers Party-List.

hough

The Department of

Education (DepEd) budget increased by 31% from the proposed PhP 3.35-T national budget for 2017 and seeks to address additional input gaps, hire sufficient manpower and provide adequate materials for learners. Despite this, the current salaries of low-andmiddle-income earners do not meet the monthly cost of living with a family member of six that amounts PhP 30,270 considering inflation and high prices of goods and services.

In addition, the budget includes additional funding for the implementation of the K to 12 program particularly for the construction of 37,500 classrooms, hiring of 53,831 additional teachers, provision of assistance for 2.7 million students who would be diverted to private schools, and execution of the Basic Education Facilities program amounting to P82.3 billion for the construction of 47,553 classrooms and technicalvocational laboratories. In

contrast, roughly PhP 34.6 billion is allocated for the Government Assistance to Students and Teachers in Private Education (GASTPE) for private schools and around 13 State Universities and Colleges (SUCs) will undergo budget cut.

On the other hand, P16.9 billion of the education agency’s budget is set for the hiring of 79,691 teaching and non-teaching personnel.

The DepEd budget also

includes the project for the PhP 2.8 billion miscellaneous personnel benefits fund for the new teachers.

Castro ended that teachers are in direct need for a salary increase since it will ‘create a domino effect’ of focusing more on improving quality education with widened accessibility in the country and lessening the stress brought about by financial matters.

EDITORYAL

N

othing is really said pure, unless proven in the actual instance.

Hidden under the dominant facade of the Duterte administration that oozes bravado, education and its stakeholders lie unnoticed and blemished with overdue promises. The aggravating turmoil of the education system is defined through the continuing budget cuts reflective to the grave negligence of the national government in the overdue issues and concerns of teachers and students, especially to that of the National Center for Teacher Education.

particulars and components of the budget.

Actually, PNU has the highest cut in terms of Capital Outlay (CO), a fund or budget given to a government institution for new infrastructures, amounting for almost Php 182 M or 68.8% of the Php 264 M budget proposal in 2016 leaving the university with a meager of Php 82 M. Furthermore, the university also suffers decrease in Maintenance and other Operating Expenses (MOOE), and net budget with a total percentage of 1.4% cut undeniably bearing pessimistic implications to the university.

The university is currently on the road for its structural repair and renovation plan.

This includes the NCTE Complex Project which is divided into three major infrastructures: PNU Sports Complex, Renovation of PNU Hostel and the Student Center Building. The given budget is unquestionably inadequate to cater all the expenses of all the buildings to be built in the university thus it may fall in the indisputable ends like delay of establishment, lack of facilities and tuition increase.

History unravelled the fact that budget cuts have become the annual rituals of every administration to push education towards mass pits of privatization.

For the past seven years, Philippine Normal University (PNU) suffered huge slashes on the proposed budget from the Department of Budget and Management (DBM). Even in the mass-oriented theme of President Rodrigo Duterte’s regime, the university has still to incur decrease.

Compared to last year’s Php 760M, the university took a 0.6% cut leaving it with Php 756M for its 2017 budget.

Seemingly, it does not have an effect in extremes, but the massive decrease can be realized through noticing the

017 6-2 1 0 2

5

Smug facade

and scholarships for the professors in the university may suffer in the following years if budget decrease continues.

According to Dr. Feliece Yeban, Vice President for Finance and Administration, PNU received Php 25 M budget under special project funds for two consecutive years but the assurance of it for the next academic year and 2018 is still uncertain.

Moreover, the incurrence of budget decrease cascades in all university campuses of PNU. Since the budget is centralized on the main campus, the distributed budget on other campuses will be predictably insufficient. In fact, they are not to receive fundings for their innovation building that is stipulated on the law via RA 9647 otherwise known as Philippine Normal

University Modernization Act of 2009.

History unravelled the fact that budget cuts have become the annual rituals of every administration to push education towards mass pits of privatization.

The exacerbating grievance of the people in education system is very reflective on the dominance of the private sector in providing public service that is, in the first place, due to the continuing negligence of the government even in President Duterte’s regime.

delusiveness of apathy and must deposit attention on the significance of the fight for a higher state subsidy. The accompaniment of the civilian mob shall further bolster the advance of the fight towards triumph denying the very façade that fools the naked eye in thinking that everything is in order. A higher budget sears not only the interest of PNU-Manila, but through all PNU branches and other State Colleges and Universities (SUCs) as well. The agitation to the attainment of a justifiable budget defines the commitment of teachers to education in the truest sense.

It is in this tumultuous instance that urges everyone not to be tangled on the

As for the president, this is the last straw. Or we riot.

Since PNU allocates budget for faculty development, research, curriculum development

John Thimoty A. Romero, Editor-in-Chief; John Reinz R. Mariano, Associate Editor in Filipino; Maria Theresa N. Morta, Associate Editor in English; Kaye Ann Oteyza, Managing Editor; Andrea P. Dasoy, Assistant Managing Editor; Jimnoel C. Quijano, News Editor; Airalyn Gara, Features Editor; Cedric T. Bermiso, Literary Editor; Louriel M. Danseco, Research Editor; Jules Angelica E. Marcelo, Sports Editor; Vincent Anthony V. Abrenio, Juvilee Ann V. Ausa, Daniella, , Andrea Bustillo, Yhunice G. Carbajal, Lexter A. Castro, Pearl Diane C. Centeno, Joseph Victor D. Deseo, Ma. Lourdes Clarita B. Espiritu, John Carlos D. Evangelista, Sofia Loren C. Golloy, Ronalyn H. Gonzales, Angelica C. Latac, Marc Conrad I. Manaog, Jennifer Mendoza, Jerome Morales, Erving Sinaking, Janine P. Solitario, Staff; Allyza Abenoja, Jonelle Apolonio, Angelo Artista, Enrico Norman G. Balotabot, John Gabriel L. Cabi-an, Ma. Veronica Carabuena, Dhriege Castillanes, Jhantzhen Cornelio, Clark Cortez, Precious G. Daluz, Danielle Diamante, Riza Anysius Fetalvero, Inah Marie I. Gacanal, Joanna Galano, Charmaine Josephine S. Garin, Christian Gregorio, Jessie Guevarra, Al Jireh Malazo, Kamila Beatrice Miranda, Veronica Nepomuceno, Cheryloize Ocido, Samantha Quinto, Mark Angelo Ramos, Marynell Sagum, Joanna Marie Yumang, Correspondent; Joshua T. Veluz, Arts and Media Team Head; Denielle M. Galo, Lyn D’ Amor M. Macabulit, Urek T. Pondare, Vienna Antoniette M. Tungal, Arts and Media Team; Sarah C. Butad, Photojournalist; Apple Marie Bueno, Lay-out Artist; Prof. Joel Malabanan, Language Critic in Filipino; Prof. Victor Rey Fumar, Language Critic in English and Technical Adviser

6 PITAK

Backlash John Thimoty A. Romero thimotyromero.19@gmail.com

U

sually, one would take the unpredictability of the president's word, but given the points of facing a new era free from American dominion, one would be obliged to reconsider the idea of Duterte being antiUnited States. After all, the Philippines is historically doomed to its circular epic, doomed to be conquered and re-conquered over and over again if it fails to be wary of the context of its foreign relations.

Being an exemplar of economic might, China has long been recognized as a

A

ng isang bayani ay ang sinumang nagbuwis ng buhay o kaya nama’y mayroong malaking ambag para sa kasarinlan at kaunlaran ng bansa. Ang pagturing na bayani at pagpapalibing kay dating Pangulong Ferdinand E. Marcos sa Libingan ng mga Bayani ay isang pagyurak at pagtatapon sa tunay na kahulugan ng bayani at ng kasaysayan ng pakikibaka ng sambayanang Pilipino laban sa diktador na bumusabos sa bansa. Nangangahulugan ito ng pagwasak sa kamalayan ng sambayanan sa mga naging ambag ng Pilipino at pagtakip sa lahat ng nagawang kamalian ng dating Pangulo sa kanyang panunungkulan.

Nobyembre 8, sa botong 9-5-1, pumabor ang mga mahistrado ng Korte Suprema sa pagpapalibing kay Marcos sa Libingan ng mga Bayani. Ayon sa kanila, nararapat lamang na ilibing si Marcos sa Libingan ng mga

colossal aggressor in terms of economic and political relations to its neighboring countries. But as of the previous visits of President Rodrigo Duterte in China last October 18, he seemingly synched with the Chinese Government's dominant stature and managed to agree upon beneficial terms: Coexistence for a more free trade to resolute the conflicts in the South China Sea disputes; $24B worth of investments and debt as proudly waved by Department of Trade and Industry (DTI) Sec. Ramon Lopez, and; Support to President Duterte's war on

Bayani dahil nakatanggap siya ng mga medalya ng pakilala bilang sundalo na kinontra ng National Historical Commission of the Philippines dahil hindi raw totoo ang mga natanggap na mga parangal ni Marcos at pagiging sundalo nito noong Ikalawang Digmaang Pandaigdig.

Lumubog naman sa kumunoy ang ekonomiya ng bansa sa kalagitnaan ng pamumuno ni Marcos dahil sa pagkamal ng pamilyang Marcos sa kaban ng bayan tulad ng pagbili ng iba’t ibang mamahaling sapatos, alahas, at iba pa. Umabot sa punto na umutang ang rehimeng Marcos sa World Bank upang makapagpatayo ng CCP, Heart Center, PICC, Lung Center at iba pang estruktura. Lumobo pa ang utang ng bansa sa Amerika nang umutang muli si Marcos upang mapunan ang pangangailangan ng mga panahong lugmok na ang ekonomiya ng bansa. Sa kabuuan, humigit kumulang

drugs through funding mega drug rehabilitation facilities (particularly in Nueva Ecija).

President Duterte's endeavors in Japan focused more on trade and his vocal detests of US inclusion in Philippine politics particularly on the Enhanced Defense Cooperation Agreement (EDCA). Sec. Lopez once again proudly records the $19B gain for Philippine investments that may secure over 250,000 jobs. The president's visits in Brunei focused on a steadfast alliance in support to the Philippines-conducted Peace Talks between the Moro Islamic Liberation Front (MILF) assuring a safe environment for the practice of Islam. And in the very latest, his visit in Malaysia assures strengthened economic ties given that it is the Philippines' 10th largest trading partner.

In a tactical sense, President Duterte triggers

through his state visits the untapped audacity of the country to venture uncharted areas for partnerships far better than that of the US leeching over Philippine riches. But what he should be wary of is the particular contexts of these foreign relationships. For instance, Japanese investments bear with them the horrible records of Toyota Motor Corp. and Mitsubishi Motors in terms of labor rights violations and conspired schemes all for the sake of capital advantage through tax incentives (lessening or excluding them from taxes) since BS Aquino's time of presidency. Malaysia seeks to revive the palm oil industry that may compromise native residences, although President Duterte inconsiderably approves of the pursuit and uses the communist insurgency and presence as a scapegoat to Malaysia's discomfort

in making investments in Mindanao. China has questionable claims whether they are to cohere to international law or not. But nevertheless, it all comes down to President Duterte's establishment of reliable alliances with neighboring countries.

As of now, President Duterte's pursuits are on a thin divide whether he will pursue an Independent Foreign Policy inclined towards the country's independence, or once again succumb to neoliberal policies that may bring the Philippines to a poorer state. These current foreign relations can be accepted so long as it has the tonality of bringing the Philippines towards a developed agriculture inclined to the establishment of a national industry.

BAGWIS

Huwad na Bayani John Reinz R. Mariano mariano.jrr@pnu.edu.ph

$200B na hanggang sa kasalukuyan ay hindi pa rin nababayaran ng bansa.

Isa rin sa mga naging matunog at naging isyu kay Marcos ay ang pagpirma ng kontrata sa Westinghouse Electric ng walang inilalatag na dokumento para sa pagpapatayo ng Bataan Nuclear Power Plant.

Isa rin sa mga dahilan kung bakit maraming tumututol sa pagpapalibing kay Marcos sa Libingan ng mga Bayani ay dahil ginamit nito ang kanyang kapangyarihan sa karahasan lalo na nang ipinatupad nito ang batas militar. Sa ilalim ng polisiyang ito, umabot ng halos 75,730 ang ipinasang paglabag sa batas ng karapatang pantao. 38,000 ang mga

Pilipinong walang habas na pinagmalupitan, 3,240 ang biktima ng pagdakip. May mga indibidwal ding naging desaparasidos na hanggang sa kasalukuyan ay hindi pa rin nakikita.

Labas sa isinasaad na mga kwalipikasyon upang ilibing si Marcos sa Libingan ng mga Bayani, hindi nito matutumbasan ang lahat ng mga mali niyang ginawa sa bansa. Magkakaroon lamang ng pambansang pagkakaisa at paghihilom hanggat kinikilala ng pamilyang Marcos ang salang ginawa ni FEM sa bayan dahil hanggang sa kasalukuyan, nagkikibitbalikat pa rin ang mga ito sa

lahat ng kasalanan nito sa bansa.

Hindi matututunan ng kasalukuyang panahon ang tunay na kasaysayan ng bansa kung mismo ang mga Pilipino ay nagsasawalang-kibo na lamang sa mga nangyayari.

Bilang guro, hamong ipaintindi ang kahalagahan ng pagkakaroon ng kamalayan sa lahat ng naiambag ng sambayanang Pilipino na nagpalaya at nagbalik sa pagiging demokrasya ng bansa. Hinding hindi maaaring ituring na bayani ang isang Pangulong binusabos at nilagay ang bansa sa pagdarahop at paghihirap.

C H A K R AV Y U H

PITAK

7

Education in its truest sense Maria Theresa N. Morta morta.mtn@pnu.edu.ph

“S

chools are important to us as with them, we become literate, not only in reading and writing, but as well as to our rights and responsibilities as defenders of our lands, and that is what haunts the imperialists— us minorities being educated," said Maymay, 17, a Manobo.

For years, the indigenous peoples (IPs) have long struggled for their right to education and their struggle succeeded when alternative schools like Mindanao Interfaith Services and Foundation, Inc (MISFI), Alternative Learning Center for Agriculture and Development (ALCADev) and Center for Lumad Advocacy and Services (CLANS) were

established to cater the educational needs of the Lumad and other children in the localities. Nurturing the education of the national minorities is an assurance of their inclusion in the society.

Their significance as a citizen is a responsibility of the state, but a stark realization of the inaccessibility of the state itself is a problem to most communities in the countryside-reason for their initiatives to conduct an annual LAKBAYAN to unite all tribal communities and express their sentiments through centralized departments in Manila.

But, despite this independent take of the IPs to exercise their democratic right, reports on military

Eskapismo Jules Angelica E. Marcelo teacherjules@yahoo.com

T

ila malabo ang tinitingnang lente ng napipintong DRIZZLE-PNU sapagkat pansamantalang solusyon lamang ang maaari nitong maibigay sa mga problemang kinakaharap ng mga PNUans, habang nakakaligtaan nitong bigyan ng pagkakataon ang mga mag-aaral na makisangkot sa mga mas kagyat na gawain na makapagpapaunlad sa mga guro sa hinaharap.

Nauna nang dinayo ng Hydro Manila 2016 Campus Tour ang kapwa state universities na Polytechnic University of the Philippines (PUP) at Rizal Technological University (RTU). Sa darating na Disyembre, papasukin din

ng nasabing campus tour ang PNU sa pangunguna ng PNU Manila-SG at ni Vice President for External Affairs Erica Del Rosario. Matapos mailabas ang anunsyo tungkol sa magaganap na DRIZZLEPNU, agad naengganyo ang mga PNUans na sumama sa nalalapit na kaganapan sa kabila nang pagkalunod sa mga akademikong gawain.

Sa kasagsagan ng paghahanda para sa DRIZZLE-PNU, natabunan na ng mga sunod-sunod na isyu ang pamantasan. Huli nang naitatag ang Commission on Election (COMELEC) Executive Board, dahilan kung bakit huli na rin sa araw ang botohan para sa sangay lehislatura. Nakasaad

presence in schools are still unrivaled even by legal mandate. Affecting in domino the security, livelihood and schooling of the national minorities, they are obviously purposed to be denied of their rights in spite of being the renowned 'sons of the soil' and the last direct ancestors that molded the country in the very beginning. Up to now, teachers particularly from CLANS are vilified of being communists and bearers of the ideologies of the communists used as medium to their everyday classroom discussions. With a forced closure of 18 CLANS schools authorized by Mayor Abubacar 'Bakre' Maulana, 31 teachers and 1,003 students are at risk of non-attendance to school. Maulana is also

a stand-bearer of 'redtagging' CLANS teachers without any legal basis. With the unattended cases of harassment to education's stakeholders, the military grew more confident in doing so, thus comes the lately camp of 8 military personnel at Salugpongan, Compostela Valley.

sa PNU-SG Constitution, ang eleksyon para sa sangay lehislatura ay hindi dapat lalagpas ng katapusan ng Hunyo kung ikukumpara ang eleksyon ng nakaraang taon sa kasalukuyang taon. Sa isang panayam kay PNU-SG President Victor Calderon, sinabi niya na nagkaroon ng kaibahan ang mandato ng PNU-SG. Dagdag pa niya, ang ilang kaguluhan at kaibahan ng PNU-SG Constitution at Election Code ang dahilan kung bakit nahuli ang proseso ng eleksyon ngayong taon.

hindi rin nabigyang pokus ang nagdaang Lakbayan ng Pambansang Minorya 2016 at ang kontrobersyal na desisyon ng Korte Suprema sa pagpapalibing kay dating Pangulong Ferdinand Marcos sa libingan ng mga bayani.

Kapansin-pansin na katahimikan ang naging tugon ng mga estudyante sa pamantasan marahil ay dahil na rin sa naging kakulangan ng kumakatawan sa kabuuang PNUans sa ngalan ng PNU-SG na siyang inaasahang makisangkot sa local at pambansang isyu.

Hindi nakakitaan ng inisyatiba ang lupon ng mga lider sa pamantasan sa panahong kailangan ang kanilang pakikiisa.

Kabilang ang isyu ng budget cut sa mga nakakaligtaang pagtuunan ng pansin kung saan ang PNU ang may pinakamalaking kaltas sa badyet partikular na sa Capital Outlay (CO) na nakalaan para sa pagpapatayo ng mga bagong istraktura kung saan 68.8% ang nakaltas mula sa iminungkahing halaga na PhP 256 M (Kabataan Partylist).

Maliban dito,

Day by day, the audacity of the military grows and even the bravado of President Rodrigo Duterte will not be enough to hinder its advance. These scenarios beg the question whether the moral sanities of the authorities are limited to the superficial perception of the naked eye or does it sear further in analyzing the need of the tribe folk for

Hindi maitatangging ang SG ang sumasalamin sa interes ng mga estudyante sa usapin ng batayang isyu na lantarang nakakaapekto sa kanila. Ngunit kailanman, hindi magiging solusyon

education— the very thing the state failed to provide.

Apathy to the welfare of the national minorities is a public sin especially for those who believe in the attainment of Education for All. Witnessing these perils but stubbornly denying the reality for the sake of selfcomfort is hypocrisy in its highest form. It is in this time of tumult that a mass inclusion to the concerns of the countryside be attended by academics, students, teachers, enthusiasts and all committees to education.

kalibre

ang pagtakas sa realidad.

Ang tunay na layunin ng mga estudyante sa loob ni Inang Pamantasan bilang akademiko at bilang mamamayan ay ang mamulat sa mga isyu, lokal man o nasyunal, nang sa gayon ay maging handa ang bawat isa sa mas malaking hamon na naghihintay sa kanila sa labas ng pamantasan.

Walang masama sa HYDRO-PNU o iba pang katulad na kaganapan.

Ngunit kung ito ay magiging instrumento upang malihis sa prinsipyo ng pagseserbisyo at pakikiisa sa pinagsisilbihan, implikasyon ito na ang kabataang guro ay may panganib na mahulma mula sa pagiging pag-asa ng pagasa ng bayan patungo sa isang apatetikong mamamayan.

amihan

10 BALITA

PLUMA to pursue recognition, regency Jimnoel Quijano

“R

ecognition to the alliance is pedestalic to our future endeavors toward the fulfillment of pro-student and pro-people journalism," said John Thimoty A. Romero, Editor in Chief of The Torch Manila and newly-hailed president of Progresibong Lupon ng mga Manunulatng PNU (PLUMA-PNU) at the 7th PLUMA Convention, October 29.

With the theme, 'Uphold the Alliance, Uphold the Democratic Rights of the PNU Campus Press,' The Torch Manila hosted the convention

last October 27-29 attended

by The Torch Mindanao and The Torch South Luzon. The convention conducted a series of lectures focusing on advanced journalism skills and necessary information regarding trending social issues.

On the last day, former PLUMA-PNU President Elaine I. Jacob and former Secretary Isabella Krizia R. Barricante led the election for the new congress. Romero was hailed President, followed by Jude Michael V. Casamayor (PNUMIN) as Vice President, Ma. Jheneva Magpantay (PNU-SL) as Secretary and Kaye Ann I. Oteyza (PNU-MNL) as Finance Officer.

Positions for Auditor and Education and Research Officer will be occupied by The Torch Visayas and The Torch North Luzon respectively via decision of the new congress.

"Regardless of the possibility to pursue representation in the university Board of Regents, the alliance is solely committed to the enrichment of all publications and writers' organizations system wide," Romero stated.

PLUMA-PNU is a system-wide organization of all student publications and writers' organizations within the PNU System. It was the first established on 2005.

CLANS schools ipinasara; kaguruan, tumugon ng picket sa DepEd Apple Marie Bueno

D

ulot ng umiigting na militarisasyon, 18 paaralan ng Center for Lumad Advocacy and Services (CLANS) sa Mindanao ang ipinasara kasabay ng dumaraming kaso ng ‘red tagging’ sa mga guro at lider-katutubo.

Ayon sa ulat ng Save Our Schools (SOS) Network, sapilitang ipinatigil ang operasyon ng 18 na alternative schools ng CLANS sa iba’t ibang barangay ng Palimbang, Sultan Kudarat na may 1,003 estudyante at 31 volunteer teachers matapos akusahang ‘bahagi ng pampublikong panlilinlang’, ‘peke’ at ‘hindi lehitimong alternatibong paaralan’.

Batay sa testimonya

ni Datu Ian Costola Esmail, 24 na taong gulang na mula sa tribong Manobo at kasalukuyang teacherin-charge ng CLANS, binabayaran ng mga militar ng Php 5000 ang mga residente upang kuhanan ng larawan ang mga guro ng CLANS at ibigay sa tinatawag nilang “admin”.

“Binibigyan lamang ng tatlong warning ng mga awtoridad ang mga guro na patuloy na nagtuturo sa CLANS at nagbanta na kapag hindi pa tumigil ay aarestuhin na ang mga ito,” dagdag pa niya.

“Ito ay labag sa konstitusyon na pagtibayin ang non-formal, informal at indigenous learning systems katulad ng sariling pagkatuto, at mga programang pang-

POkUS POkUS LOKAL Ano ang magagawa ng mahahalal na Legislative Body oficers sa nalalabing apat na buwan ng akademikong taon?

Wala. Executive nga, di ko gaanong feel. Legislative pa kaya.

Tingin ko lang naman. ~ Tinta, II-15 BME (FSTEM) Kung maisasakatuparan nila ang 'plebiscite' ay mainam tungkol sa pagpapalit ng SG sa SC. Kung hindi ay bakit pa. Mahirap din kasing mabakante na naman ang isang entity. ~ Anonymous, II-5 (FAL) Depende sa plataporma at kagustuhan kung ang mga ito ay tunay na may kagustuhan at kakayahang pamunuan at mapabuti pa ang kalagayan ng PNUans ay sapat na ang 4 na buwan ~ Tristan De Leon, II-19 BScie-BIO (FSTEM)

NASYUNAL

edukasyon para sa mga outof-school youth,” giit ni Rep. Antonio Tinio ng Act Teachers Partylist.

Ano ang implikasyon nang pagkapanalo ni Trump bilang Pangulo ng Estados Unidos sa ekonomiya ng Pilipinas?

Hinihikayat ni Act Teachers Partylist Rep. France Castro si Pangulong Rodrigo Duterte na imbestigahan at panagutin ang Philippine National Police, Armed Forces of the Philippines at mga lokal na pamahalaan na humahadlang upang matuloy ang usaping pangkapayapaan.

Trump is a businessman naman kaya tinigin ko medyo may maganda itong implikasyon sa ekonomiya natin. "Businessmen never loses in their businesses" ika nga. ~ Tinta, II-15 BME (FSTEM)

Magsasagawa ng picket rally ang mga kaguruan sa harapan ng Department of Education (DepEd) Central Office sa Nobyembre 22 upang idulog na depensahan ang mga paaralang lumad at hingin ang tindig ni Sec. Leonor Briones, Kalihim ng DepEd hinggil sa isyu ng mga katutubo.

Depende kung magkakasundo sila ng Pangulo, ngunit kung hindi marahil ay tuluyan na ngang maghihiwalay ang dalawang magkaalyadong bansa. ~ Anonymous, II-5 (FAL) Maaring malimitihan ang ugnyan ng Pinas sa US dahil sa pagiging racist ni Trump aat sa knayang ambisyon maging "pure" ang lahi ng mga Amerikano. ~ Anonymous

P

PA M I LYA ORDINAYO

LATHALAIN

11

Ordinaryong Pamilya sa Normatibong Abnormalidad ng Lipunan Pearl Diane Centeno

Found Films

apagtagumpayan ni Direktor Eduardo Roy Jr. na malapatan ng panlipunang repleksyon ang pangaraw-araw nang nakikita sa mga lansangan sa kalunsuran.

Gamit lamang ng mga basikong elemento, nagawang maipahayag ni Roy ang makabagong pagtingin at pag-intindi sa mga taong lansangan na kadalasan ay tinitingnan bilang tamad, tauhan ng sindikato, lumpen at iba pang mapanghusgang katawagan.

N

Premyado ng Netpac Prize at Best Film sa 12th Cinemalaya, lantarang naipakita sa pelikula ang imahen ng isang pamilyang lansangan sa pamamagitan ng mga clichĂŠ na pagsasalarawan.

Hindi siya naging konserbatibo pagdating sa pagmumurahan nina Aries Ordinaryo (ginampanan ni Ronwaldo Martin) at Jane Ordinaryo (ginampanan ni Hasmine Killip), maging ang pagtatalik sa lansangan na pumatok bilang isa sa pinakamatatapang na parte ng pelikula.

Gayunpaman, naging maingat siya sa pagkaligaw ng mga

manonood sa awa sa kalagayan ng mga karakter (kung tatawagin ay Poverty Porn), bagkus ay ginamit pa ito upang umalpas ang normatibong pagtingin sa mga Ordinaryo bilang higit pa sa inaakala.

Makatotohanan ang micro-society na binuo ni Roy, at mas makatotohanan ang relasyon at pakikipamuhay ng mga karakter sa bawat isa. Kung sisimulan sa basikong entidad ng lipunan, sa pamilya nakasalalay ang pagiging matibay nito bilang batayan ng lawak ng paninilbihan ng estado sa mga mamamayan. Mas rumikit ang pagtingin na ito nang mailantad ang matataas at maliliit na mga uri kung saan naipakitang ugat ang mga mandato na ipinapataw ng mga nakatataas sa nakabababa; parehong scenario nang maitakas ni Eartha (ginampanan ni Moira Lang) si 'Baby Arjan' mula kay Jane. Mas malinaw ang implikasyon nito sa selektibong lente ng mga CCTV camera na nakapaligid sa lungsod, kung saan pinakamainit ang mga mata nito sa mga hinuhusgahang

Ordinaryo. Hindi ito sapat upang mahanap ang mismong mga may salang nakatago sa sibilisado at disenteng bihis ng mga peti-burges.

Hindi nito kayang ugatin ang mga masasamang relasyon sapagkat kaya lamang nitong bigyang-kahulugan ang panlabas na anyo ng mga ito, bagay na mas nagbibigay-hustisya sa mga subhetibong panghuhusga.

Walang malalapitang sistema ang mga Ordinaryo, sapagkat ang sistema mismo ang walang pakialam sa mga biktima ng kabulukan nito.

Naisiwalat ito sa punto pa lang ng pagtanggi ng security guard sa mall na pinagbilhan nina Eartha at Jane ng diaper, at ang pambabastos ng kapulisan kay Jane nang dumulog ito sa pulisya.

Pagdating sa mga nais tumulong sa kanila, pinaka-midyum nila ang legal na pamamaraan (i.e. dumulog sa kapulisan at barangay, ipanawagan sa radyo, tumanggap ng interbyu mula sa mga midya) ngunit hindi ito naging makabuluhan, bagkus ay mas pinatunayan lang nito ang

brutal na katotohanang wala naman talagang may pakialam sa Pamilya Ordinaryo.

Ang pinakapokus ng mga dinudulugang sibilyan at ignorante sa mga kontradiksyon ay pansariling interes katulad na lamang ng pagroromantisa ng relasyon at ang pansariling kapanatagang dulot ng panghuhusga.

sa laylayan ng lipunan.

Sa pinakarurok ng pelikula napatunayan ng mga Ordinaryo ang pananatili ng kanilang moralidad sa lipunang puno ng imoralidad sa pamamagitan ng pagbabalik nila sa sanggol na inakala nilang si baby Arjan. Sa dinamirami ng mga kaganapang naiwan kay Jane, tahimik na lumutang ito sa

Nabigyangkawalan na bitbit ang hustisya ang desperasyon hangaring patuloy na ng mag-asawa sa hanapin ang anak. pinili nitong landas ng pandurukot, pagbebenta Nag-iwan ng ng sarili at iba pang responsibilidad ang tunguhing imoralidad. pelikula maging sa mga Hindi maitatanggi na manonood sa patuloy napakaraming eksternal na paghahanap kay na dahilan na naghimok baby Arjan, ngunit ang sa kanilang umabot sa pinakapunto dito ay ang gayong punto. Malaki paglalantad sa kamuhiang naging gampanin muhing sala ng mga ng nanay ni Eartha sibilisado at paladasal na (ginampanan ni Erlinda mamamayan. Pinalitaw ni Villalobos) sa paghihimok Roy sa kanyang 'dog-eatsa mga Ordinaryo upang dog world' na hindi sapat gumawa ng paraan (ilegal ang ethics and moral pa man o hindi) upang values at pagsunod sa makita uli si baby Arjan, batas upang makamtan kahit na wala silang ang kasaganaan. Kahit katiyakan kung tunay nga na ikumpara sa totoong ba ang iniaalok na tulong. buhay, babalik at babalik Sa huli, lumabas na parte lagi ang repleksyon sa mga rin ang nanay ni Eartha- manunuod: wala naman katulad ng kanyang talagang may pakialam anak- ang mga wangis sa Pamilya Ordinaryo. ng mga mamamayang naghihilahan pababa

12 PANITIKAN Yutang Kabilin Apple Marie Bueno

Isinilang sa lupang pangako Pinunla ang buhay at sariling dugo Ngunit kinamkam, inangkin upang magbungkal Piniga ang pulot ng pag-aaring pukyutan.

At sadyang ang unong ay inilalayo, Bala ang itinugon sa daing na libro, Mailap malagit ang pilit tumatakas, Na edukasyong liban sa bayang dinadahas Laya sa lupa, hustisya’t katarungan, Bitbit at sukbit upang ipanawagan, Ngunit paano makakatamtan ang kalayaan, Kung walang karapatan sa lupang sinilangan?

Pagkat ‘di na makabalik sa yutang kabilin, Aklas ang pagbawi nitong naniningil.

Epiko ng Lakbayani Jerome Morales

lY Baka sakali Jennifer Mendoza

Kung 'di na man din nakaririnig Ang may pakana nito't inuusig At sadyang malayo na sa'tin ang tingin Mahihirati na lang ba sa pangakong mararating?

Kung ang ga-kurot ay pinagdaramot At ang nararapat ay pinagkakait Sa dibdib, sa puso, sumisibol ang poot Pakakawalan na ba ang galit at ngitngit?

Kung matindi na ang yugyog sa tulog At dapat nang magpagpag ng antok Mag-uumpisa na ba ang pagbalikwas?

Ang kamao ba'y sa hangin na bibigwas?

Ang nasa ng puso’y payapang mamuhay Tahimik, malayo sa gulo at ingay Ngunit kanilang pangarap, pinatay, kinitil, din?

Binantaan ng dahas, tinutukan ng baril

Sakaling matuloy ang madilim na hangarin Ang paglaban at pagbawi kaya'y ganoon

Hindi marinig kanilang mga sigaw Bingi ang manhid sa daing ng pag-agaw Bulag ang hungkag sa kanilang pagtawag Dinala ngayon ang dalit dito sa syudad Yamang lupa’y hahayaang maubos, Kaban ng paglaban, hila ng paragos Bakit pagsingil sa dapat na kabayaran Ay dilim ng budhi’t malaking kasalanan?

At doon napagtanto na ang kapayaan, Ninakaw, ninakaw sa buong bayan

Y

KULTURA

Hallo here, there and everywhere, my super fab and beloved PhiAndYouOnes!

Havey na havey pa rin ang pagbabalik ng inyong lingkod, the one, the only, pretty Ka Bute mula sa majutay na mundo ng mga deads, as in deads na deads sa aking prettiness. Char! I’m back to welcome the fresh chismax inside mother P.

I’ll be exposing na nga ang chikang wit-it pang knows ng aking

Kaway-kaway sa whoknows-it na officer na ititch na no effort at all. Nahiya naman sa ‘yo ang pagpaparamdam ng mga multo, ‘no? Major major pa naman ang position mo sa highest governing body (Ooops!). I heard pa nga na you’re doing your best to excuse sa

Job well done sa natapos na Mr. and Ms. Intrams 2016 after 123456789x na pag-move ng date ng pageant. Klapeypey!

Kalurkey so much, ha!

Naghintay sa katagalugan ang aking beloved ishtudents para lang mapanood ang nakakalokang pageant na itich.

madlang PNUans.

Mapapatawag na lang sa kanilang kashiwarang chopopo ang mga notso-lucky creatures na itey dahil sa hotness ng aking chikas. Brace yourselves, peeeeeeeeps!

Laging MISapak

uicecolored! Kai-Rita Gomez na namern aketch sa nabubulok na sistema ng PWE(!)BBS. Kung kailan kailangan saka wiz khalifa, parang siya.

Charotera!

Cannot be reached ng aking pretty cap ang sense ng siste na itich sa panahon ng kashulupian. Cryola na namern ang aking beloved ishtudents last enlistment dahil very early nag-open and very early rin nagclose.

Purita Malaviga naman dis. Imagine habang gumegetching para macomplete ang requirements at kabog na kabog na nagrereview ang PNUans for finals ay isasabay ang enlistment at online evaluation sa mga thunder cats. Wit-it pa ngang matapos ang na sa to-do list ng madlang ishtudents ay nag-close na agad ang PWE(!)

BBS na itich. Yung tataa po?

Are you with us, MISapak people?

ON and OFFicer

iyong classes at ang insti pa ang ginagawang excuse. Havey! Busy much sa pag-upo sa kanyang trono.

FYI, marami-rami na rin ang ishtudents na bonggacious kung maka-interrogate sa mga nagawa (meron nga ba?) ng pashneang ititch dahil ‘no show’ sa important events ng insti nila.

Nakakalurkey!

Nagdadabog ang aking cap sa absence ng iyong paki. Pwe!

Ang haba ng panahon ng preparation, yet so

ugly ng stage design. If I know, 3R lang ang ginawa as in reuse, reduce, recycle sa mga ginamit last year dahil mga shulupi. (Wow, nature lovers!)

Another center of distraction pa ang not-so-powerful na powerpoint na ginamit. For me, sana nag-ask na lang kayez ng help sa madlang ICT majors there. Naawa naman akez sa overused font style na ginamit niyo. Kalurkey!

Fitness Overload

Mapapa‘hay buhay’ ka na lang sa sobrang pagod dahil sa pag-fly fly at pagbabali ng buto not only once, twice but thrice! Dios mio! According to hype-rds monsters before, dalawa lang daw ang subjects na gegetchingin ng aking beloved ishtudents from their insti while staying here.

Hindi naman sila na-orient agad na may stocks pa pala ng activities ang hype-rds.

Pajulit-julit pa ang chenes sa syllabus. Yung tataa po? Take note, sufah dami pa ang nagreact ng angry sa activity na itich dahil ang

Mr.

sakit magmahal ng dapat bayaran sa adventure at and Ms. Intrams version 3.0

13

hindi kuno required pero pwede kang bumagsak (from the terrace to the ground. Lol) kapag hindi ka naki-join sa trip nila. Ang powerful naman dis insti! Sholbug si Pacquiao sa winner tactics nitey.

BOOOOM!XD

Boooom!Hahahahaha!

Sinetch din itich na uber lafangfang na kaya dalawang beses nang nag-givenchy ng that thing called warning sa aking beloved PhiAndYouOnes to take care dahil sa kanyang mga bomba kuno.

You’re so bella naman sa paggamit ng maraming ‘haha’ with matching XD pa sa iyong text messages just to scare my babies! If I know, waley ka lang notes sa mga subjects mo kayez bonggakera kang manakot. Review review rin para hindi uber to the max ang nervous breakdown sa midterms, bes!

Heineken’s!

Sana naman telege tumino-tino na rin ang mga bes! NakakaKylie Versoza este Haggardo Versoza kaya! Try niyo!

Hahahaha! O sige na, magpaplastikan pa kami ni bes. Pero don’t worry, magbabalik ang inyong lingcod na si Ka Bute, always present and will never be absent lalo kapag need mo ng masusumbungan sa kabulukan ng mga building (kaya raw gigibain) at kaechosan ng mga fungus inside mother P. Kung may concerns, just email us or go to the pambansang sumbungan ng bayan. Just call my name and I’ll be there! I’m just one call away to defend your rights while staying in PhiAndYou. Babuuuushkels!

P.S. Malapit nang magpasko, beks. Regalo ko please. :3 Hermie fungea cockinea

Dhriege Castillanes

12 KULTURA

The

Long-Awaited Elekleksyon!

Hermie fungea cockinea

Hello der PhiAndYouOnes!!!

Mishmeeeeeh? Kumustasha namern ang buwan ng sandamakmak na kaechosan sa ating ever beloved country.

At syempre ditey rin sa piling ni Inang P, maraming kaechosang nagaganap.

Sooooooooo, itechy na nga ang majinet na majinet na chismax tungkol sa near approaching elekleksyon na A Thousand Years ang hinintay─pwedeng i-joinlalu sa Kabagalan Party-list for national elections. So let’s take a closer look and sipat sa da supah dupah late na ang elekleksyon ditey sa Inang P. kung anek anek kasi ang pabadjula effect ng mga shonget.

Talagang nakaka-stress tabs ang mga choklang shonget wid their beri rong moves. So itey na nga PhiAndYouOnes, let’s get

ready to know the ever kemerut happening at mga pasikat sa elekleksyon.

So, knows namern ng all sanggre here in Inang P. na almost 48 years na (charaught!), e wala pa rin lejjy elekleksyon like oh-emgee, ano pang makekemerut nila for the madlang PhiAndYouOnes wid just kapirang-goat na ‘tamang panahon’ na stay nila on their respective elect(ric) chair and positions. Malamig na ang simoy ng hangin at

iniwan na ang aking prettyness ng aking poreber tapos gee na gee pa rin por da supah dupah late na elekleksyon, like napapakanta na lang ang beauty ko ng, “bakit ngayon ka lang?” ng kung sinumang singer na nag-sing-it niyan.

Juicecolored, ka-stress drilon, ah.

And yes mga beshy, gee na gee na nga talaga ang elekleksyon this coming winter, chareng!

Ka-haggedorn naman kasi, paanong hindi tatagal, e super duper din ang kabagalan party-list effect and actions ni prexy and his other

sanggres. Sobrang chilling and all namern ang ate at koya from the ever kemerut na opeeshina. Sobrang kiber naman kasi ng mga ever shonget na itey, and take note a lot of events and ganap na rin ang kinemberlu ng opisina na itey. The PhiAndYouOnes are warlalu na rin sa ever waepek at waley na waley na cervix este service to the ishudents.

Azure ha? Kakalerkey namern din yung ader opeeshina na kumekemberlu sa elekleksyon, leyt na leyt na rin ang apoyntees nila, mga besh.

Palibhasa kasi ang chachaka!

Hahahahahahaha.

Kaya ayern, nganger talaga ang phaysheeng ng eventsung na itey.

Through the years, beshy, ah!

Infairness walang

Jonelle Apolonio

sablay ang bonggang kachakahan ng mga ever shongets na itey. And they cannot blame my beloved ishtudents na wapakels na sa mga ganitey. Pero it is a big no, no para kay Inang P. paano na lang ang since 1901 na legacy of truth, excellence, and service with matching pak na pak na s-er-v-i-c-e. Kaya naman with all due respect to my ever pretty face, ibabalik natin all together ang trust and loving care of the PhiAndYouOnes para kay Inang P. and ishtudentreeh. Kaya, don’t lose hope mga bebes, may bagong umagang parating for the PhiAndYouOnes and Inang P. Lez stop da madness na ngaaa, if ever gee na gee na talaga itey elekleksyon, I’m just here to watch over you mga vakluuush. Love, love!

So paano mga sanggre? I gotta go na, maghahasik pa ako ng aking ka-pretty-han all over the campoosh.

Jojombagin ko pa isa-isa yung mga shonget around, e. Pak, ganern!

Para sa ekonomiya!

Eniwey, go, go away muna ang mga bad aura and marami pang mas nakakalerkey happening all over the beloved country.

Ang mga atashi talaga, naker, huwag lang beeduh beeduh.

Oh, shige at boborlogs muna akesh at haggardo versoza na ako sa mga kemerut. Oh, babush na mga bebeloves.

Labyeeeeeeeer, mwaaaaaaps!

SA RUROK NG RENOBASYON AT KONSTRUKSYON

MGA DAPAT BANTAYAN SA PAGTATAYO NG BAGONG STUDENT CENTER BUILDING Researchsa Team at pagmamahal bayan.

K

inikilala ang PNU sa pagbibigay ng mataas na kalidad ng edukasyon pagdating sa edukasyong pangguro. Sa pagpapatuloy ng layon na mapaayos at mapaganda pa ang mga serbisyong natatamasa ng mga mag-aaral, tutungo sa malaking pagbabago ang pamantasan sa pamamagitan ng PNU Development Plan na maaaring makatulong o makadagdag lang sa mga hamon sa mga susunod na guro ng bayan. Sa likod ng mga pangakong serbisyo at bagong pasilidad, may posibilidad na maging daluyan ito ng pagpapatibay sa samahan ng pamantasan at ng mga pribadong sektor— bagay na maaaring pinaka makaaapekto sa PNUans sa bandang huli.

Pagbabalik-tanaw sa dating student veranda

Naipatayo ang student veranda noong 1965 sa pamamagitan ng pagtutulungan ng mga liderestudyante ng PNU Student Government (PNU-SG) at ng mga PNUan noong 19591967, para sa kalakhang magaaral ng Philippine Normal College (PNC). Sa tulong ng Student Council Resolution

No. 84 napahintulutan ang pangongolekta ng Php 2 sa bawat estudyante kada semestre para makalikom ng pondo sa pagpapatayo ng student veranda. Hindi pinautang ng Government Service Insurance System (GSIS) ang pamantasan para sa pagpapagawa ng student veranda kaya pansamantalang napahinto ang pagpapagawa nito. Sa kabila ng kakulangan sa pondo, pinursiging ipagpatuloy ang konstruksyon noong 1964 ngunit imbes na tatlong palapag na imprastaktura ang itatayo, naging dalawang palapag na lang ito.

Ang unang palapag ay nagsilbing canteen kasama ng iba’t ibang stalls ng bilihan ng pagkain. Sa ikalawang palapag naman inilagay ang opisina ng PNU-SG, The Torch Publications (TTP) at Interest Clubs and University Chapters Organizations (ICUCOs) na binubuo ng mga lider-estudyante sa loob ng pamantsan.

Nakapaloob sa gusali ang mga entidad na pinapanatili at dinedepensahan ang interes ng mga mag-aaral at ng mismong komunidad.

Daluyan ito ng hindi mapawing kagustuhan ng mga mag-aaral para sa kalayaan, katotohanan

Isa ang student veranda sa mga imprastraktura na madalas pamalagian ng mga PNUan dahil malaya silang nakagagawa ng iba’t ibang bagay na may kaugnayan sa sariling interes at pagaaral. Nagbibigay ito ng espasyo para sa mga nais mag-ensayo para sa isang pagtatanghal, dula o sayaw.

Madalas dito ginaganap ang mga pangkatang gawain o mga pagpupulong.

Bukod dito, malayang nakakapag-organisa ng iba’t ibang programa ang mge estudyante.

Hindi maikakatwa na naging parte at nakatulong ang student veranda sa paghubog ng bawat PNUan sa kanilang kaalaman at kakayahan.

Ngunit dahil sa katandaan ng gusali nagsagawa ng aksyon ang unibersidad upang paunlarin ang mga pasilidad ang pagpapagiba sa student veranda upang palitan ng student center building ang pinaka mukha ng aksyon ng administrasyon.

Pagsipat sa hinaharap

Magkakaroon ng 12 palapag ang bagong imprastrakturang itatayo

kung saan magkakaroon ng espasyo para sa mga PNUan na tatawaging student lounge ang unang palapag, lalagakan ng opisina ng PNU-SG, TTP at ICUCOs ang ikalawang palapag, sa ikatlong palapag naman ang Office of Students Affairs and Student Services (OSASS) at magiging silidaralan ang mga natitirang palapag. Kaugnay nito ay magkakaroon ng astronomy lab sa pinakataas na palapag.

Magiging yari sa matibay na salamin ang mga pader nito.

Upang maisakatuparan ang planong pagsasaayos ng student center building, katuwang ng PNU ang kompanya ng PALAFOX Associates na mas kilala bilang PALAFOX, kilala sa pagpaplano at pinakamagaling sa arkitektura hindi lang sa bansa kundi maging sa Timog Silangang Asya. Ito rin ang magbibigay-disenyo sa iba pang mga imprastrakturang balak ipaayos sa loob ng pamantasan na nakapaloob sa PNU Development Plan.

Ukol naman sa mga banta ng komersyalisasyon at pribatisasyon sa pamantasan nilinaw ni Dr. Feliece I. Yeban, Vice President ng Finance at Administration na walang magiging epekto

ang nasabing pagsasaayos sa halaga ng matrikula habang ang namumuno ay si Dr. Ester B. Ogena, ang kasalukuyang presidente ng PNU. Pinapakita na magiging mas kapaki-pakinabang ang student veranda para sa mga PNUan dahil sa magiging bagong ayos nito ngunit mananatiling kwestiyon ang maaaring maging kapalit nito sa mga PNUan.

Hindi maitatanggi na may magagandang maidudulot ang pagpapatayo ng bagong student veranda pagdating sa serbisyong hatid nito sa mga PNUan. Sa pamamagitan nito, masasabing bukas ang unibersidad sa pagbabago para maibigay ang nararapat na serbisyo sa mga mag-aaral nito. Ngunit kung magiging daluyan ito ng pribatisasyon, komersyalisadong edukasyon at pagtaas ng matrikula kabi-kabilang pagkondena ang matatanggap mula sa mga mag-aaral at mismong komunidad.

Hangga’t may banta ng posibleng pagsasamantala sa PNUans, mananatiling nakatindig ang mga magaaral at muling pagniningasin ang pagpapahalaga sa makasaysayang Student Veranda.