(meta)physical cessation of everyday life, "in Homony"

ΜΕΤΑ-ΦΥΣΙΚΗ ΠΑΥΣΗ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΟΤΗΤΑΣ, “ΕΝ ΟΜΟΝΟΙΑ“

ΜΕΤΑ-ΦΥΣΙΚΗ ΠΑΥΣΗ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΟΤΗΤΑΣ, “ΕΝ ΟΜΟΝΟΙΑ“

Διπλωματική Εργασία Ματσούκη Σοφία-Νεφέλη Μόσχου Θεοδώρα Υπεύθυνος καθηγητής: Σκουτέλης Νικόλαος ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΚΡΗΤΗΣ, ΙΟΥΛΙΟΣ 2017

Η απότομη ασυνέχεια σε όσα αρπάζει μια ματιά, η απροσδόκητη εισβολή εντυπώσεων και η γοργή συσσώρευση μεταβαλλόμενων εικόνων αποτελούν ψυχολογικές συνθήκες ζωής που δημιουργεί η μεγαλούπολη. Παράλληλα, η εντατικοποίηση της εργασίας και οι ταχείς ρυθμοί ζωής συμπαρασέρνουν το άτομο σε μία ρουτίνα καθημερινότητας με αλλοτριωτική δύναμη για τον ίδιο. Η ψυχολογική βάση της προσωπικότητας που αναπτύσσεται στη μεγαλούπολη συνίσταται στην εντατικοποίηση της νευρικής διέγερσης η οποία προκαλείται από τη γρήγορα και αδιάκοπή μεταβολή των εσωτερικών και εξωτερικών ερεθισμάτων. Ο ΧΡΟΝΟΣ ΔΡΑ ΣΕ ΚΑΘΕΣΤΩΣ ΣΥΝΕΧΟΥΣ ΕΠΙΤΑΧΥΝΣΗΣ. Ο άνθρωπος, ζει στον κόσμο της εγρήγορσης, σε καθεστώς συνεχούς επιτάχυνσης, απομακρύνεται και αποξενώνεται από την ίδια του τη φύση.

Κόσμος της εγρήγορσης ΣΥΜΒΟΛΑ ΣΥΓΧΡΟΝΗΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΗΣ

ΛΟΦΟΣ ΦΙΛΟΠΑΠΠΟΥ-ΑΡΧΑΙΑ ΑΘΗΝΑ σύγχρονος χώρος στοχασμού

Μια μέρα και ίσως σύντομα, πρέπει να αναγνωρίσουμε τι λείπει κυρίως από τις μεγάλες μας πόλεις: ήσυχα και μεγάλα επεκτεινόμενα μέρη για στοχασμό. Εμείς που είμαστε αρκετά άθεοι δεν μπορούμε να σκεφτούμε τις σκέψεις μας μέσα σε χώρους σαν τους Ναούς. Θέλουμε να δούμε τους εαυτούς μας να μεταφράζονται σε πέτρα και φυτά. Θέλουμε να κάνουμε περιπάτους μέσα μας όταν περιπλανιόμαστε σε αυτά τα κτίρια και σε αυτούς τους κήπους.

Fr. Nietsche, Χαρούμενη Επιστήμη

Χώροι σαν και αυτούς που παρουσιάζονται στο παραπάνω απόσπασμα επιδρούν στην ψυχή του επισκέπτη, τον βοηθούν να βγει από τον απατηλό κόσμο της εικόνας και της ύλης και να διαισθανθεί την ύπαρξη του άυλου κόσμου του πνεύματος. Η βελτίωση της ζωής του ανθρώπου δεν είναι θέμα υλιστικό αλλά πνευματικό. Σε αυτή την κατάσταση, η πρότασή μας αναζητά μια ουτοπία φτιαγμένη για τους κατοίκους της πόλης. Στόχος τίθεται η προσέγγιση του υπερβατικού μέσα στο συγκεκριμένο χρονικό και χωρικό πλαίσιο, στη σύγχρονη ζωή έτσι όπως αυτή έχει διαμορφωθεί έως τώρα με ΣΥΓΧΡΟΝΟΥΣ ΟΡΟΥΣ. Προσδοκούμε τη μέγιστη επίδραση και τοποθετούμαστε στο ρεαλισμό της καθημερινότητας της πόλης. Προτείνουμε μια υπερδομή η οποία εμπεριέχει ταυτόχρονα την πόλη και το υπερβατικό, και καλείται να τοποθετηθεί σε ένα συμβολικό σημείο της πρωτεύουσας, σε έναν χώρο που ο άνθρωπος χρησιμοποιεί καθημερινά και σε επανάληψη. Μια παύση στην καθημερινότητα της πόλης Ένας δημόσιος χώρος με δημόσια δυναμική Για μια αναζήτηση ουτοπίας φτιαγμένη για να φιλοξενεί ανθρώπους της πόλης Για μια μετάβαση από τον ΚΟΣΜΟ ΤΗΣ ΕΓΡΗΓΟΡΣΗΣ στον ΚΟΣΜΟ ΤΟΥ ΟΝΕΙΡΟΥ.

ΜΕΤΡΟ: - σύμβολο σύγχρονου κόσμου - εκμηδένιση αποστάασεων - επαναληψιμότητα και καθημερινότητα - μαζικότητα

Ομόνοια, ο ομφαλός της πόλης

Αναζητούμε τόπους μέσα στην πόλη με καθημερινή και επαναλαμβανόμενη χρήση και έτσι καταλήγουμε στους σταθμούς του μετρό. Το μετρό αποτελεί το σύμβολο της σύγχρονης μητρόπολης. Οι σταθμοί του μετρό συνιστούν μη τόπους – χώρους χωρίς ταυτότητα, καθώς κατ’ ουσία λειτουργούν αποκλειστικά για διέλευση και κίνηση. Οι επιβάτες έχουν μάθει να αξιολογούν τον χρόνο με βάση την παραγωγικότητα και τις επιδόσεις με αποτέλεσμα ο χρόνος αναμονής στο σταθμό να τους είναι ανούσιος. Μέσω της διπλωματικής μας επιχειρούμε να αντιστρέψουμε τις παραπάνω συνθήκες. Στόχος μας είναι μέσα στον κόσμο αυτό της εγρήγορσης να δημιουργήσουμε μια παύση και να εγκαταστήσουμε ένα κόσμο ονείρου όπως το αποκαλούμε. Στο κόσμο του ονείρου, ο χρήστης εντάσσεται σε μια διαδικασία απομάκρυνσης από τα γήινα. Επιλέγουμε την Ομόνοια που σήμερα αποτελεί κόμβο κίνησης και μεταφοράς, σημαντικό σταθμό της γραμμής του ηλεκτρικού και του μετρό, όπου επικρατεί έντονη και εξαναγκασμένη συσσώρευση κινήσεων και ατόμων. Το μεγαλύτερο μέρος των ανθρώπων είναι τρεχούμενο, περαστικό, και αυτό αναδεικνύει την Ομόνοια ως την πλατεία του εφήμερου. Είναι ένας μη τόπος που δεν δημιουργεί σχέσεις μεταξύ των ατόμων, αλλά απομόνωση και ομοιότητα, ο χρήστης γίνεται μηχανή, κομμάτι της μάζας. Ένας κοινός τόπος, πύλη και κόμβος μεταφοράς, σύμβολο της ελληνικής πρωτεύουσας, όπου συγκλίνουν όλες οι κεντρικές αρτηρίες της πόλης.

4.

2.

ΠΑΥΣΕΙΣ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΟΤΗΤΑΣ ΕΝ ΟΜΟΝΟΙΑ

3.

1.

ΜΕΤΑΒΑΣΗ_ΣΤΑΔΙΑ ΑΠΟΜΑΚΡΥΝΣΗΣ Κατά τη μετάβαση από τον Κόσμο της Εγρήγορσης στον Κόσμο του Ονείρου, ο χρήστης εντάσσεται σε μια διαδικασία απομάκρυνσης από τα γήινα. Η μετάβαση προϋποθέτει τα στάδια: επιλογή, απομάκρυνση, παρατήρηση, συνειδητοποίηση. Τα στάδια οδηγούν στη διανοητική απομάκρυνση από την αλλοτροιωτική δύναμη της καιθημερινότητας και στοχεύουν στην κάθαρση.

1. Το πρώτο και πιο σημαντικό στάδιο συνιστά το στάδιο της επιλογής και βασίζεται στην ιδέα του αυτεξούσιου (ελεύθερη βούληση). Οι παύσεις καθημερινότητας που προτείνουμε τοποθετούνται στην καρδιά του ρεαλισμού και αναπτύσσονται παράλληλα με αυτόν χωρίς να επιχειρούν να τον ανατρέψουν. Η ανακάλυψη του Κόσμου του Ονείρου βρίσκεται στην ευχέρεια του ατόμου δίνοντας του το δικαίωμα της επιλογής. Οι χώροι δεν επιβάλλονται στον χρήστη αλλά ο ίδιος οφείλει να τους ανακαλύψει καθιστώντας την επιλογή του συνειδητή απόφαση. Η επιλογή της απομάκρυνσης από την τυποποιημένη ρουτίνα και καθημερινή διαδρομή έχει απελευθερωτική δύναμη για τον ίδιο.

2. Μετά το στάδιο της επιλογής έρχεται το δεύτερο στάδιο της απομάκρυνσης. Σε αυτό το στάδιο ο χρήστης επιλέγει και απομακρύνεται από την καθιερωμένη ρουτίνα. Αφήνει πίσω του, συνειδητά πλέον, τη δεδομένη καθημερινότητα και μπαίνει σε μία διαδικασία αναζήτησης απομακρυσμένη από την εγρήγορση και τη βουή της πόλης.

3. Στο τρίτο στάδιο ο χρήστης έχοντας απομακρυνθεί από την καθημερινότητα της πόλης, παρατηρεί ως εξω-πραγματικός παρατηρητής την πραγματικότητα που άφησε πίσω του. Πλέον μπορεί και βλέπει την καθημερινή ζωή από μία άλλη σκοπιά, αποστασιοποιημένος, απεξαρτημένος, απελευθερωμένος...

4. Τέλος, αφού το άτομο έχει περάσει τα προηγούμενα στάδια οδηγείται στο τέρταρτο και τελικό στάδιο, αυτο της συνειδητοποίησης. Αντικρίζοντας την καθημερινή ζωή από μία αλλη οπτική, αυτή του εξω-πραγματικού παρατηρητή, το άτομο κατανοεί ότι η σύγχρονη ζωή αποτελείται από ένα σύστημα συμβάσεων και αν κατεφέρει να τη δει από αυτή τη σκοπιά, καταφέρνει να απελευθερωθεί.

ΕΡΓΑΛΕΙΑ ΣΥΝΘΕΣΗΣ

Κύριο μέλημα του αρχιτέκτονα είναι να ελέγχει και να κατευθύνει τις επιδράσεις που οι χώροι προκαλούν στην ψυχή του επισκέπτη, επιδράσεις που θα τον βοηθήσουν να βγει, όσο κατοικεί μέσα στο κρίσμα, από τον απατηλό κόσμο της εικόνας και της ύλης και να διαισθανθεί την ύπαρξη του άυλου κόσμου του πνεύματος. Συνεπώς, έχοντας ως εγαλεία την Ιστορία και αρχέτυπα που έχουν εγγραφεί στο συλλογικό ασυνείδητο, προσπαθούμε να προσεγγίσουμε την αίσθηση του υπερβατικού.

Η επέμβαση μας επεκτείνεται από τον υφιστάμενο σταθμό του μετρό μέχρι την υπερκείμενη πλατεία και διαμορφώνεται παράλληλα με την συμβατική του χρήση. Δημιουργούμε αρχικά έναν υπερυψωμένο δημόσιο χώρο. Το κυκλικό του σχήμα επικαιροποιεί την ανάμνηση της ίδιας της πλατείας. Μια ανάβαση σε έναν νέο δημόσιο χώρο, μια απομάκρυνση από το επίπεδο του μηδενός και από τις ροές της πόλης. Ο χρήστης εντάσσεται σε μια διαδικασία απομάκρυνσης από τα γήινα. Μετά τη διανοητική κάθαρση οδηγείται, όχι η διάνοια, αλλά το συναίσθημα στην υπόνοια της υπερβατικής πραγματικότητας. Η αντίθεση του κόσμου της εγρήγορσης από τον κόσμο του ονείρου πραγματοποιείται μέσα από τι δίπολο φύσης-πόλης, ηρεμίαςέντονη κίνησης. Ο χρήστης απομακρύνεται σταδιακά από το συνηθισμένο του περιβάλλον. Παρατηρεί την πραγματικότητα και επιλέγει να πραγματοποιήσει μια παύση από αυτήν.

Η πρόταση επικαιροποιεί το κυκλικό στοιχείο ως ανάμνηση της ίδιας της πλατείας. Το ίδιο το κυκλικό στοιχείο έρχεται σε έξαρση και, ανεβαίνοντας σε αυτό, μας φανερώνει τον Παρθενώνα αλλά και την ίδια την πόλη. Η έξαρση στην 3η διάσταση δημιουργεί μια εκ νέου ομοιομορφία στο επίπεδο της πλατείας. Η δύναμη του κυκλικού στοιχείου φανερώνεται έως και το επίπεδο του ηλεκτρικού στο -7. Ψηλά, στο νέο δημόσιο χώρο που δημιουργείται, ο κάτοικος έρχεται πιο κοντά με ότι έχει απομείνει στην πόλη από τη φύση, δηλαδή τον αέρα, τον ήλιο και τον ουρανό. Στους χώρους υπό τη γη, δημιουργείται το συναίσθημα του υπερβατικού και της εσωτερικότητας, ο κύκλος έρχεται και το ενισχύει αυτό. Κατά τη διάρκεια μετάβασης από την πόλη στους χώρους του μετρό, ο χρήστης μπορεί να επιλέξει, εφόσον έχει παρατηρήσει την πραγματικότητα, να μεταβεί με διαφορετικούς τρόπους στο χώρο αναμονής. Μέσα από ράμπες σταδιακής μετάβασης, μέσα από ένα τεχνητό δάσος από κολόνες, ή ακόμα και μέσα από μικρούς χώρους ηρεμίας και διαλογισμού. Το έδαφος υπό κλίση, τον οδηγεί ομαλά στο χώρο αναμονής. Εκεί, στα έγκατα της γης, εμφανίζεται η φύση, υπό την επιβλητικότητα ενός θόλου πάνω από το επίπεδο του εφάδους. Εκεί, στην προστασία από τον κόσμο της εγρήγορσης, ο χρήστης μπορεί να υπερβεί τον έντονο, αδιάκοπο, σύγχρονο τρόπο ζωής. Να επιτρέψει στον ευατό του κάνει μια παύση από την καθημερινότητά του, έπειτα από τη διαδικασία συνειδητοποίησης αυτής της ανάγκης.

Η πιο έντονη, η πιο υψηλή, η πιο αγνή τέρψη βρίσκεται στην ενατένιση του Κάλλους. Πράγματι, όταν οι άνθρωποι μιλούν για το κάλλος, δεν αναφέρονται σε κάποια ιδιότητα, όπως πιστεύεται, αλλά σε μια επίδραση, Edgar Allan Poe, το κοράκι