Sgt. Pepper - Dutch version

LONELY HEARTS CLUB BAND

by

THE LEGENDARY ALBUM BY

THE BEATLES AND MUCH MORE!

With the STRAWBERRY STRINGS and UNBEATABLE HORNS !

k2l

Introductie

O

oit schreef iemand over The Analogues: ‘Het is geen coverband; het is muzikale archeologie.’ Daar waren we zelf wel tevreden over, want die vergelijking klopt vrij aardig.

Zoals een archeoloog zijn opgravingen zorgvuldig afstoft en probeert te achterhalen hoe iets gemaakt is of gebruikt werd, zo proberen wij elke Beatles-song minutieus te ontleden. Wie speelde wat, welke instrumenten, versterkers en effecten werden gebruikt, welke opnametechnieken werden toegepast? Dat doen we om uiteindelijk die muziek in het theater zo authentiek mogelijk te kunnen reproduceren.

De verhalen die we tegenkomen bij het ontrafelen van de (vaak best ingewikkelde) liedjes en producties zijn intrigerend. En die maken een zendingsdrift in ons wakker die ervoor zorgt dat we die verhalen aan zoveel mogelijk mensen willen vertellen. Vandaar dit boekje: omdat het dan nóg leuker wordt om naar Sgt. Pepper te luisteren.

— Fred, Bart, Diederik, Jan & Jac k3l

1 - Sgt. Pepper ’s Lonely Hearts Club Band

B

ehalve een ongeëvenaard muzikaal talent heeft Paul McCartney ook een groot taalgevoel. Tijdens de laatste tour van The Beatles door de Verenigde Staten viel het hem op dat veel nieuwe Amerikaanse bandjes nogal buitenissige namen voor zichzelf hadden bedacht (The Grateful Dead, Creedence Clearwater Revival, The Mothers of Invention, Jefferson Airplane, The Jimi Hendrix Experience, etc.). Daarbij vergeleken klonk ‘The Beatles’ in zijn oren nogal oubollig. En dat bracht hem op ’t idee om een alter ego voor The Beatles te creëren: Sgt. Pepper’s Lonely Hearts Club Band.

Aan de snuitjes te zien zijn de heren zelf wel tevreden met het resultaat van vijf maanden noeste studioarbeid.

k4l

De ouverture van het album, waarin het alter ego geïntroduceerd wordt, is een mooi voorbeeld hoe The Beatles op een volstrekt geloofwaardige manier (en in twee minuten) verschillende muzikale stijlen combineren in één liedje.

In de coupletten is volgens sommigen terug te horen dat twee dagen voordat The Beatles deze track opnamen, ze een liveshow van Jimi Hendrix bijwoonden (en op zijn beurt speelde Hendrix, twee dagen nadat het album was uitgekomen, bij optredens al een eigen versie van Sgt. Pepper’s Lonely Hearts Club Band).

In ieder geval kan Jan van der Meij in die coupletten goed laten horen dat hij volgens ons een uitstekende ‘harde McCartney’ in huis heeft.

De hoornpartijen in de bruggetjes sluiten aan bij de visuele stijl en de kleurrijke uniforms die de leden van Sgt. Pepper’s Lonely Hearts Club Band dragen (maar aan die malle verkleedpartijen doen The Analogues uiteraard niet mee).

k5l

2 - With a Little Help from My Friends

D

eze songtitel gaat eigenlijk over het liedje zelf: over het ontstaan van het liedje (toegegeven, dat is onze eigen interpretatie).

Ten eerste: het werd speciaal voor Ringo Starr geschreven door Lennon en McCartney – de enige track op Sgt. Pepper die door Ringo wordt gezongen – en daarbij hielden ze er rekening mee dat de melodie geschikt moest zijn voor Ringo’s enigszins, ahum, beperkte vocale capaciteiten.

De eerste regels waren oorspronkelijk dan ook: ‘What would you think if I sang out of tune? Would you throw ripe tomatoes at me?’, maar Ringo was bang dat fans hem bij optredens daadwerkelijk met tomaten zouden bekogelen. Daarover had hij zich geen zorgen hoeven maken, want er werd helemáál niet meer opgetreden nadat Sgt. Pepper uitkwam, nergens niet, nooit meer.

Ten tweede: het lied kwam ook tot stand met wat hulp van een paar vrienden. Bij Lennon thuis, in een kamer vol met babbelende mensen, met daarbij wellicht wat middelen ter stimulering van de creativiteit. En in een hoek van de k6l

kamer zaten John en Paul een beetje te klooien op een piano en gebruikten flarden van de gesprekken om in het liedje te verwerken.

Ten slotte, de opnames: op 29 maart 1967 werden er tien takes opgenomen (drums, piano en gitaar).

Om kwart voor zes ’s ochtends vond Ringo het wel mooi geweest (stel je eens voor: die jongens wisten dat ze een meesterwerk aan het maken waren waar de hele wereld op zat te wachten, hadden onbeperkt tijd om lekker in de studio te hangen, en ze hoefden de volgende dag ook nergens te zijn om 9 uur – dat moet best een leuke tijd geweest zijn).

Anyway, Ringo mócht niet naar huis: ‘Doe nou alsjeblieft nog even die zang.’ En dat deed hij, terwijl de anderen om hem heen stonden om ’m Nee Ringo, je mag nog niet naar huis. een beetje te helpen. k7l

3 - Lucy in the Sky with Diamonds

N

ee, het gáát niet over lsd (hoe vaak moeten we dat nou nog vertellen). Hoewel. Het is toch wel heel toevallig hoor, dat je zoontje dan nét een tekening maakt waarvan de ‘afkorting’ lsd is, en ook wel héél toevallig dat de tekst van het liedje één grote hallucinerende trip is. Klinkt als een heel matig smoesje, die tekening van je zoontje.

Maar laten we John Lennon het voordeel van de twijfel geven.

Through The Looking Glass van Lewis Carroll k8l

(Lennons favoriete schrijver) was een belangrijke inspiratiebron – dat verklaart de psychedelische sfeer. En voor die psychedelische sfeer zijn we voor een belangrijk deel afhankelijk van de Lowrey Heritage Deluxe – een zeldzaam orgel dat we door een speling van het lot (en Bart van Poppels handelsgeest) voor een prikkie hebben verworven.

Wij zochten de Lowrey, maar de Lowrey zocht ons óók, zou je bijna zeggen.

Wanneer de zoon van John Lennon op de crèche een tekening van je maakt, dan kom je in de krant wanneer je dood gaat.

k9l

4 - Getting Better

B

ehalve een sterk medicijn tegen een slecht humeur is Getting Better ook één van de beste voorbeelden van een karakteristieke, McCartneyaanse baspartij, zo één waarvoor je eigenlijk even rustig moet gaan zitten, misschien zelfs met een koptelefoon op, om je te verbazen over zoveel muzikaal vernuft: hoe kom je erop. (In een theaterstoel gaan zitten en naar Bart kijken kan natuurlijk ook.) Overigens was bij de productie van Sgt. Pepper de baspartij vaak de laatste partij die opgenomen werd.

Dit ding (de Ludwig ‘Black Oyster’) hebben wij dus ook op het podium staan.

En nu we toch bezig zijn, ook Ringo’s drumpartij is een wonder van doeltreffende eenvoud (let vooral op de eigenwijs vóór de tel gespeelde klap op de hihat in de coupletten, ja, dat kan een jochie van vier ook, maar verzin het maar ’ns).

k 10 l

Een beroemd incident tijdens de opnames van Getting Better was dat John Lennon per ongeluk een paar lsd-pillen nam, in plaats van de uppers waaraan hij eigenlijk behoefte had.

Al snel werd hij helemaal niet ‘better’ maar misselijk en draaierig, en had moeite om zich te concentreren. ‘Ga jij maar even een luchtje scheppen, op het dak’, zei George Martin, die niet wist hoe de vork in de steel zat.

Toen Paul en George dat hoorden renden ze licht paniekerig naar het dak, waar John gewoon een sigaretje zat te roken en zich geenszins in zijn hoofd had gehaald dat hij kon vliegen.

Nee meneer, zo worden ze niet meer gemaakt tegenwoordig (de Höfner ‘Violin Bass’).

k 11 l

5 - Fixing a Hole

V

oor de treinspotters onder ons: omdat dit het enige nummer op Sgt. Pepper is waarbij de baspartij niet later is ingedubt, kan je op 1:09 min. het bewijs horen dat Paul McCartney ook maar een mens is. Maar dan moet je wel héél

Hier gingen The Beatles – bij hoge uitzondering – vreemd.

k 12 l

goed luisteren. Voor The Analogues aanleiding voor een bijna filosofische discussie: wanneer je The Beatles speelt, moet je dan eventuele vergissinkjes precies naspelen, of moet je dat vijftig jaar na dato alsnog rechtbreien? Wij opteren meestal toch maar voor het (vaak sfeerbepalende) vergissinkje, de anologe imperfectie.

Paul was misschien door deze minieme faux pas extra perfectionistisch tijdens het opnemen van zijn zangpartij. George Harrison werd er knettergek van: ‘Ik heb eigenlijk helemaal niks gedaan aan dit album, behalve dan erbij zitten terwijl Paul de hele dag de zin Fixing a hole aan het zingen was.’ Fixing a Hole was het eerste nummer dat The Beatles opnamen in een andere studio: Regent Sounds (ook in Londen) in plaats van Abbey Road.

Bij de opnames had Paul een onbekende zonderling meegenomen naar de studio. De man had bij hem aangebeld en claimde Jezus Christus te zijn.

Naar eigen zeggen wilde Paul niet degene zijn die Jezus afwees. k 13 l

6 - She’s Leaving Home

N

adat de opnames voor Sgt. Pepper voltooid waren, vond Paul McCartney dat hij wel een korte vakantie verdiend had. Nou, vooruit dan maar Paul. Hij ging met zijn toenmalige vriendin Jane Asher naar Amerika.

Naar verluidt had Jane een grote invloed op Pauls lifestyle én muziek, maar dat is een ander verhaal.

We willen hier vooral hun bezoekje aan een studio memoreren: de studio waar The Beach Boys bezig waren met het album Smile.

The Beatles waren zwaar beïnvloed door het in 1966 verschenen album Pet Sounds van The Beach Boys, met Revolver en Sgt. Pepper als gevolg.

Smile moest vervolgens het antwoord op Revolver worden (Sgt. Pepper was nog niet uit). In de studio ging McCartney achter de piano zitten, speelde She’s Leaving Home en verliet de studio, terwijl hij vrolijk ‘You’d better hurry up!’ riep, tegen een verbijsterde Brian Wilson.

Blijkbaar een intimiderende ervaring voor Wilson: Smile verscheen pas in 2004. k 14 l

Paul McCartney en Jane Asher.

k 15 l

7 - Being for the Benefit of Mr. Kite!

W

ij zullen de laatsten zijn om te betwisten dat John Lennon een genie was. Maar ook als genie kun je het jezelf makkelijk maken. Dat bewijst de tekst van Being for the Benefit of Mr. Kite!, die voor een heel groot gedeelte gewoon was overgeschreven van een negentiende-eeuwse, Victoriaanse circusposter. Dan moet je als genie wel eerst zo slim zijn om een stoffig antiekwinkeltje in Kent binnen te wandelen en deze poster vanonder een stapel oud papier vandaan te trekken. Dat dan weer wel.

Het gekke is: Lennon vond het achteraf zelf ook een beetje te makkelijk – hij had er een handje van om de kwaliteit van zijn liedjes af te meten aan de moeite die het gekost had om ze te maken.

In ieder geval heeft het The Analogues genoeg moeite gekost om dit productionele meesterwerk te reproduceren, want producer George Martin had alles uit de kast gehaald om tegemoet te komen aan Lennons wens om een ‘circussfeer’ te creëren. Je moest ‘het zaagsel kunnen ruiken’.

Martin gebruikte daarvoor verschillende orgels k 16 l

en opnametapes van een Victoriaans stoomorgel.

Die tapes werden in stukken geknipt, in de lucht gegooid en weer willekeurig aan elkaar gemonteerd.

Voor ons wel een hoofdpijndossier qua live-reproductie maar dankzij een mooi arsenaal aan orgels én een naar onze bescheiden mening geslaagde poging om ook zo’n willekeurige montage te recreëren hopen we dat het zaagsel nadrukkelijk te ruiken is!

Zoek de songtekst.

k 17 l

8 - Within You Without You

‘W

anneer je jezelf ten doel hebt gesteld om complete albums te spelen, van begin tot eind, dan hoeft er dus geen discussie te zijn over welke nummers je wel of niet gaat spelen, dat is wel prettig’, verzucht drummer Fred vaak tegen het publiek. ‘Dan spelen we dus ook dat ene nummer dat je thuis soms stiekem oversloeg.’

Veel mensen denken dat hij daarmee op Within You Without You doelt. Daar kunnen wij verder geen uitspraken over doen, helaas. Eén ding is zeker: van alle Sgt. Pepper-composities is dit de vreemdste eend in de bijt, en als het om spelen gaat hebben we wél vaak gedacht: mochten we deze maar overslaan. Een dilruba mag dan een strijkinstrument zijn, hij lijkt op een viool als een fiets op een drumstel (of liever gezegd tabla). Toen bij de eerste repetities één van onze violisten de dilruba ter hand nam zakte de moed ons in de schoenen.

Daarnaast: Harrison was op de sitar bepaald geen amateur. Hij had een grenzeloze fascinatie voor Indiase muziek en vertrok naar India om te studek 18 l

George met zijn sitar-leermeester Ravi Shankar.

Onze Jac moet het helaas allemaal zonder Indiase goeroe doen.

ren bij de grootmeester op de sitar, Ravi Shankar.

Tijdens die periode ploeterde hij acht uur per dag om het instrument onder de knie te krijgen.

Shankar was oprecht verbaasd over de snelheid waarmee George zichzelf vertrouwd maakte met de Indiase muziek.

Vijftig jaar later, in een Haarlemse oefenruimte, mochten The Analogues dat kunstje proberen te herhalen. Het heeft heel wat voeten in de aarde gehad en aan die tabla hebben we de vingers maar niet gebrand. Dat hebben we wijselijk besloten over te laten aan een ervaringsdeskundige. k 19 l

9 - When I’m Sixty-Four

Z

o, hè hè, dat is even lekker bijkomen, na die gekte hiervoor. Die liedjes zijn vast niet per ongeluk in deze volgorde op het album terecht gekomen. En het toont de enorme veelzijdigheid van The Beatles: eerst een hallucinerend, bloedserieus Indiaas experiment, en vervolgens een schattig jaren twintig-geïnspireerd deuntje, sober gearrangeerd en met een lichtvoetige klarinetpartij van George Martin.

When I’m Sixty-Four was een instrumentaal dingetje van Paul McCartney, dat The Beatles achter de hand hadden voor momenten dat de zangversterking uitviel, en dat gebeurde nogal eens in die dagen. De tekst kwam erbij toen Pauls vader Jim 64 werd.

Toen Paul de tekst schreef vond hij 64 waarschijnlijk hoogbejaard, maar daarover zal hij nu iets genuanceerder denken. 64, dan begint het leven pas écht (wij zijn het, zoals bijna altijd, met Paul eens).

k 20 l

k 21 l

10 - Lovely Rita

O

p het eerste gehoor misschien gewoon een vrolijk, luchtig niemendalletje, maar dit is een van de liedjes op Sgt. Pepper die volledig zijn volgepropt met productionele vondsten.

Die maken het een tamelijk frustrerende exercitie om dit werkje live uit te voeren. Zo werd er veel gevarieerd met de snelheid van de tape, waardoor het soms moeilijk te bepalen is in welke toonsoort het liedje staat. De door George Martin gespeelde pianosolo is opgenomen op een trager draaiende geluidsband, waardoor het resultaat sneller (en hoger) is. Het tempo ‘wiebelt’ ook nog eens een beetje, waardoor er een soort h o n k y - t o n ke f f e c t ontstaat. Dan kunnen we het podium wel helemaal volstouwen met originele vintage George Martin en Paul McCartney. keyboards (en dat k 22 l

zullen we ook zeker niet laten), maar die solo blijft knap lastig. Diederik heeft er alles voor uit de kast moeten halen. Eén van Lennons bijdragen aan het liedje is een soort ‘vocale percussie’ (later ook toegepast op I Am The Walrus).

Ritmisch gehijg en gegrom, beter is het nauwelijks te omschrijven, en wie mogen dat weer proberen op te lossen? Juist: wij.

Het geluid dat lijkt op een kazoo, en dat het beste te horen is vlak voor de regels When it gets dark I tow your heart away, wordt in werkelijkheid voorgebracht door een met wc-papier beklede haarkam. Niet bij ons, want er komt meestal nauwelijks geluid uit deze constructie; wij hebben toch maar voor de kazoo geopteerd. Keer twee.

Een tamelijk geestige tekst trouwens: een ode aan een vrouwelijke parkeerwachter. Eigenlijk wilde Paul McCartney zijn minachting over dit verachtelijke beroep in een liedtekst vangen, maar geheel in de spirit van de jaren zestig besloot hij uiteindelijk maar verliefd te worden op Rita de parkeerwachter. k 23 l

11 - Good Morning Good Morning

L

ennon had graag de televisie aan terwijl hij liedjes aan het maken was, en de titel van dit lied hebben we dan ook te danken aan een zeer irritante tv-reclame voor Kellogg’s Cornflakes. Als je de songtekst naast McCartney’s Good Day Sunshine (Revolver) legt, dan lijkt het alsof Lennon zijn best heeft gedaan om een naargeestig en cynisch antwoord te geven op dat onbezorgde en naïeve liefdesliedje van McCartney. Wat Lennon hier beweert is eigenlijk: ‘Het is een saai bestaan, maar wat doe je eraan?’

Wel prettig (voor ons) dat hij muziek heeft gemaakt over zijn saaie leventje: het is een zeer vermakelijk stukje zelfbeklag. Weinig mensen kunnen leuker mopperen dan John Lennon. En dat dan allemaal in een onalledaagse vorm, met schijnbaar willekeurig wisselende maatsoorten, een blazerspartij die werd ingespeeld door leden van Sounds Incorporated (de hotste sessiemuzikanten in het Engeland van de sixties), en een van Pauls(!) meest geïnspireerde gitaarsolo’s. Dus, zit je in het theater: let even op de blazers en (na 1 minuut en 15 seconden) op Jac Bico. k 24 l

Voor elke studioklus: eerst schoenen poetsen.

k 25 l

12 - Sgt. Pepper’s Lonely Hearts Club Band Reprise

J

e zou kunnen beweren dat deze ‘reprise’ van het openingsnummer Sgt. Pepper definieert als een conceptalbum. Een fictief karakter dat de show opent en vervolgens, na een opwindend avontuur, de boel ook weer netjes afsluit.

Tegelijk kan je zeggen dat er veel te veel waarde wordt toegekend aan diverse zaken die The Beatles van te voren helemaal niet zo duidelijk bedacht hadden, maar die gewoon tijdens de opnames ontstonden.

De suggestie om het album zo af te sluiten kwam van Neil Aspinall, roadmanager en algemene klusjesopknapper van The Beatles.

Maar de echte afsluiter, de grand finale, komt hier natuurlijk nog achteraan. k 26 l

Bart en Diederik leggen het nog ĂŠĂŠn keer uit.

k 27 l

13 - A Day in the Life

H

oewel het dus het grote klapstuk van het album was, was A Day in the Life één van de eerste tracks die opgenomen werden voor Sgt. Pepper. Het is achteraf een wonder hoe een aantal losse ideeën uiteindelijk iets oplevert dat zó natuurlijk en logisch klinkt als dit, eh, nou ja, we zeggen het gewoon: dit meesterwerk.

Als eerste werden de coupletten, geschreven door Lennon, opgenomen. Ondertussen bedacht Paul McCartney het middenstuk (Woke up, fell out of bed) maar het was nog niet helemaal duidelijk hoe Lennons en McCartneys stukjes aan elkaar geplakt moesten worden. Daarom werd er een gat van 24 maten opengelaten dat later, door middel van het organiseren van een feest in de studio, werd opgevuld.

Op het feest waren veertig klassieke muzikanten aanwezig, en het spelen van het crescendo (vier keer ‘over elkaar heen’ opgenomen) droeg niet alleen bij aan het verhogen van de feestvreugde, maar leverde ook een volstrekt briljante overgang op tussen de twee gedeeltes. k 28 l

Er is eindeloos veel gespeculeerd over de betekenis van de tekst. Daar doen we meestal graag aan mee, maar nu even niet. Ons advies: doe je ogen dicht, laat je meevoeren en geniet.

Hier dirigeert Diederik, op heilige grond, het crescendo van ‘A Day In The Life’. Deze opname gebruiken we met The Analogues in het theater. Als we het onszelf makkelijk maken dan wel graag op een heel moeilijke manier.

k 29 l

k 30 l

k 31 l

The Analogues

Director

Bart van Poppel - bass, keys, vocals Jan van der Meij - guitar, vocals Fred Gehring - drums, vocals Diederik Nomden - keys, guitar, vocals Jac Bico - guitar, vocals

Ruut Weissman

Set & light design Jantje Geldof

Visuals

Orchestra Marieke de Bruijn - violin Jacob Plooij - violin, dilruba Camilla van der Kooij - viola Jos Teeken - cello Marijn van Prooijen - double bass Allard Robert - French horn, trumpet Jean Pierre Grannetia - trumpet Michel Lamers - saxophone, clarinet Christof May - saxophone, clarinet Annemieke IJzerman - harp Léon Klaasse - percussion Niti Ranjan Biswas - tabla’s

Marcel de Vré Ruben Langedijk & Rene te Riele (Vision Impossible) Robert & Sonja Muda van Hamel (Spacebar) Sarah de Weijer / Jelle ’t Hart (Shosho)

Stage manager Eelco Ladan

Sound technicians Remko Luijten Ger Arts

Light technicians Tijs Winters Wouter Janmaat

k 32 l

Instruments & amp technicians Mike Hageman Sidney Katz Martijn Klippel Niels de Maa

Publicity Monique Ophorst (Multimo Media) Hajo de Boer

Production Louis-Fritz Maurer

Technical advisor

Agency

Hennie Schwithal

Set building

George Visser Productions B.V. + 31 (0)70 3465657 www.gvproductions.nl

De man met de hamer Drapes2go

Thanks to

Styling Carine Beelen

Drivers Eric Apeldoorn Iwan Verploegen Richard Hoppe

Peak Audio (Amsterdam) Ampco Flashlight Rental B.V. Creative Technology Holland B.V. Tenfeet Group B.V. Pieter Smit People’s Place Peas Catering

k 33 l

Credits Tekst: Hajo de Boer Eindredactie: Annemiek van Grondel Ontwerp/opmaak: Robert Muda van Hamel Beeldredactie: Hajo de Boer & Robert Muda van Hamel Fotografie: Pag. 2 - Keystone Pictures USA/Alamy Stock Photo Pag. 5 - Interfoto/Alamy Stock Photo Pag. 8 & 9 - Michel Mees Pag. 13 - Trinity Mirror/Mirrorpix/Alamy Stock Photo Pag. 17 - John Malmin/Los Angeles Times/Polaris/Hollandse Hoogte Pag. 20 - David Graves/Rex Features Ltd./Hollandse Hoogte Pag. 23 - Pictorial Press Ltd/Alamy Stock Photo Pag. 24, 25 & 27 - Daniel Burdett Pag. 28 & 29 - Jaap Reedijk Drukwerk: Drukkerij Nautilus Eerste druk - januari 2017

Š 2017 Over Easy B.V. k 34 l

MEER INFOR M ATI E & TO U R D ATA :

www.theanalogues.net