Dystopia & Science in Architecture Bookazine

PREFACE หนังสือเลมนี้เปนสวนหนึ่งของรายวิชา AR313 Architecture Theory and Concept 2 โดยมีวัตถุประสงค เพื่อวิพากษความเปน Dystopia ที่เกี่ยวของในดานวิทยา ศาสตรและสถาปตยกรรม ดิสโทเปยนั้นมีความหมายคือโลก ที่ไมพึงประสงค หรือ Bad place โดยที่ภายในหนังสือเลมนี้จะ มี เ นื้ อ หาเกี่ ย วกั บ การพั ฒ นาของมนุ ษ ย ใ นแง มุ ม ทาง วิทยาศาสตร คณะผูจัดทําไดเลือกศึกษาหัวขอดังกลาว เนื่องจา กดิสโทเปยนัน ้ ก็เปนสังคมรูปแบบหนึง ่ ทีเ่ ราสามารถประสบกับ สภาพเชนนี้ได ไมเพียงแคดานการเมืองการปกครองเพียง เทานัน ้ แตความเปนดิสโทเปยยังสามารถถายทอดออกมาได ทัง ้ ในดานสถาปตยกรรมและดานวิทยาศาสตรมาไดอยางนา สนใจ คณะผูจัดทําหวังเปนอยางยิ่งวาหนังสือเลมนี้จะเปน ประโยชนตอผูอานทุกทาน หากผิดพลาดหรือมีขอเสนอแนะ ประการใด คณะผูจัดทําตองขออภัยและขอนอมรับมา ณ ที่นี้ คณะผูจัดทำ

https://www.nytimes.com/interactive/2015/12/27/sunday -review/2015-year-in-pictures.html?ref=opinion

https://www.designboom.com/art/clemens-gritl-a-future-city-from-the-past-05-24-2017/

01

INTRODUCTION หนังสือเลมนี้มีเนื้อหาเกี่ยวกับ การวิพากษความเปน dystopia อันตรงขามกับโลกในอุดมคติโดยสิ้นเชิง ที่ เราไมพึ่งใหเกิดขึ้นนี้คืออะไร มีความหมายความอยางไร ตั้งแตอดีต จนปจจุบันมนุษยเรามีการพัฒนาทาง วิทยาศาสตรมาอยางตอเนื่อง และหนึ่งในสิ่งที่เราสามารถ สังเกตไดถึงพัฒนาการนั้นคืองานสถาปตยกรรม ทั้งแบบ สามารถเคลื่อนที่ไดเชน รถยนต เครื่องจักรกลตางๆ และ สถาปตยกรรมแบบถาวรเชน ตึก อาคาร บานเรือนที่มีการ เปลี่ยนแปลงตามเทคโนโลยี และการพัฒนาอยางรอบดาน ของมนุษย แตขอเสียของการพัฒนาอยางไมรูจักหยุดจน ลืมตระหนักถึงการรักษาทรัพยากรและปญหาในดานอื่นๆ ของมนุษยนั้นสงผลใหโลกของเราเขา ใกลสูความเปน ดิสโทเปยหรือไม หรือจริงแลวๆ โลกของเราในตอนนี้นั้น เปนโลกดิสโทเปยไปแลว เราจึงจะนำทุกทานไดเห็นถึง ประเด็นและขอวิพากษตางๆ ที่จะชี้ใหพบวาทำไมโลกของ เราถึงอาจเปนหรือกำลังเขาสูโลกดิสโทเปย หาไดใชยูโทเปย เมืองในอุดมคติของเราไม

https://www.gettyimages.co.uk/detail/news-photo/children-at -a-dr-barnados-home-in-hawkhurst-kent-try-on-news-photo/7 8953056

02

WHAT IS

DYSTOPIA ?

ที่มา : https://medium.com/@james0vince/utopia-vs-dystopia-c37433648558

คําวา Dystopia เปนคําประสมจากภาษากรีก ดิส (dys) ที่มีความหมายวา ไมดี และ โทเปย (topia) ที่หมายถึง สถานที่ ดังนั้นโดยรวมแลว ดิสโทเปย คือ โลกที่ไมพึงประสงค หรือ Bad place เมื่อเรานึกถึงดิสโทเปยแลว เราก็จะนึกถึง Utopia สถานที่ที่มีแนวคิดเชิงอุดมคติเกี่ยวกับโลกที่สมบูรณ แบบ โดยยูโทเปยนั้นเปนชื่อหนังสือและชื่อเมืองที่คิดโดยโทมัส มอร (Thomas More) เมื่อป ค.ศ. 1516 ภาพรวมของยูโทเปย นั้นคือ เมืองที่สมบูรณแบบ ทุกอยางในเมืองมีแตดานดี พลเมืองดี และมีการปกครองที่ดี แตคําวา Utopia นั้น เปนการประสมคําจากภาษากรีกระหวาง ou (ยู) ที่หมายถึงไม และ topia ที่หมายถึงสถานที่ เมื่อรวมกัน แลว ยูโทเปยก็จะหมายถึง สถานที่ที่ไมมีอยูจริง

ในขณะที่ยูโทเปย เปนโลกที่เต็มไปดวยความสวยงาม แตไมมี ทางมีอยูจริง ดังนั้นดิสโทเปย ก็คงเปนโลกที่เต็มไปดวยความโชค ราย แตมีอยูจริง ทุกอยางภายในดินแดนแหงนี้มีแตความยําแย ไมเพียงแตการปกครองทีเ่ ต็มไปดวยอํานาจนิยมแลว สังคมความ เปนอยูนั้นก็จะมีการกดขี่กัน ทำใหความเปนมนุษยนอยลง

คุณคิดบางไหมวาเราอยูในดิสโทเปยรึเปลา? “การทํ า ให ผู  ค นสิ้ น หวั ง และยอมแพ เ ป น วิ ธี ห นึ่ ง ที่ จ ะทํ า ให อ ยู  ในอํ า นาจได น านๆยาวๆและใช อํ า นาจได ม ากขึ้ น เรื่ อ ยๆ” จอมขวัญ หลาวเพ็ชร 03

ดิสโทเปยนัน ้ ไมใชการทีอ ่ ยูๆ  ทุกอยางก็กลายเปนเหรียญอีกดาน โดยทันที แตคอ ื การทีส ่ ง ั คมถูกเปลีย ่ นพฤติกรรมแบบชาๆโดยที่ เราไมรูตัว ซึ่งจะมีจุดเริ่มตนจากการเมืองการปกครองที่ถูก ควบคุมโดยกลุม  ๆหนึง ่ เพียงเทานัน ้ จากบทความของคุณโตมร ศุขปรีชา ภายใน 101.world ไดมก ี ารพูดถึงสัญญาณวาเรานัน ้ ไดอยูในดิสโทเปยโดยไมรูตัวหรือไม คือ 1. คนที่มีอำนาจกำลังตัดสินใจเรื่องตางๆแทนเราทุกเรื่องโดย ตรวจสอบไมได 2. ความจนเปนเรื่องที่ไมตองสนใจ 3. มีการ ‘เขียนประวัติศาสตรใหม’ เพื่อสรางความชอบธรรม ใหผูอยูในอำนาจ 4. เราสูญเสียความเห็นอกเห็นใจในชีวิตและชะตากรรมของผู อื่น 5. เราถูกจับตามอง 6. เราชิงชังความกาวหนา จากทัง ้ 7ขอทีก ่ ลาวมาขางตนและคําพูดของคุณจอมขวัญหลาว เพ็ชรนน ั้ จะสือ ่ ใหเห็นวาสังคมไทยในปจจุบน ั นัน ้ ไดกา วเขาสูค  วาม เปนดิสโทเปยแลวทั้งการปกครองแบบประชาธิปไตย โดยมีพระ มหากษัตริยเ ปนประมุขการมีกลุม  คนผูม  อ ี าํ นาจมาตัดสินใจแทน ประชาชน เริ่มมีการแบงชนชั้นมากขึ้น ผูคนเลือกที่จะมองและ ใหความสําคัญกับPrivilegesมากกวากลุม  คนทัว ่ ไปซึง ่ เกิดการ เหยียด และมองคนจนดอยคาลง มีประชากรที่ไมชอบความ กาวหนาหรือความเปลี่ยนแปลงเนื่องจากยิดติดวาตนเองใน ปจจุบันดีอยูแลว การมอบอํานวจ ความเปนสวนตัวของเราให กั บ บริ ษั ท ใหญ ๆ และผู  มี อํ า นาจโดยไม รู  ตั ว จากสั ง คมซึ่ ง เกิดจากความสะดวกสบาย สุดทายคือการจัดการสิง ่ แวดลอม ภัยธรรมชาติ และที่นาสนใจคือเกี่ยวกับโรคภัย เมื่อมี covid-19 ก็ไดมีการเปดโอกาสใหผูนําประเทศตัดสินใจทั้งเรื่องการแกไข ปญหาการปกครอง การติดตอสือ ่ สารระหวางประเทศ และการ นําเขาชนิดของวัคซีนที่มีการกําจัดการเขาถึง

ที่มา : https://www.opendemocracy.net/en/transformation/howcan-allies-protect-communities-threatened-with-violence/

ที่มา : https://www.nytimes.com/interactive/2015/12/27/sunday -review/2015-year-in-pictures.html?ref=opinion

ที่มา : https://www.bbc.com/news/uk-55184849

04

BOOK 1984 - George Orwell (1949) The Handmaid’s Tale - Margaet Atwood (1985) Brave New World - Aldous Huxley (1932) Dystopias and Utopias On Earth and Beyond - Douglas A. Vakoch (2021)

05

ดิสโทเปยนัน ้ มีมม ุ มองและสาเหตุทห ี่ ลากหลาย และ ความนาสนใจทีไ่ มคาดคิดวานีเ่ ปนอีกสาเหตุหนึง ่ ทีท ่ าํ ใหเกิด ดิสโทเปยคือดานวิทยาศาสตร ความเจริญกาวหนาหรือความตองการพัฒนาของ ผู  ค นนั้ น ก็ เ ป น สาเหตุ ข องการเกิ ด ดิ ส โทเป ย ที่ เ ราไม สั ง เกต ดวยเชนกัน ซึง ่ สามารถแตกแขนงไปไดมากมาย ทัง ้ เรือ ่ ง ยานพาหนะ ความเปนอยูข  องมนุษย ความตองการทีม ่ ากขึน ้ ทีน ่ าํ ไปสูก  ารแยงทรัพยากรการนําพืน ้ ทีส ่ เี ขียวเขามารวมเพือ ่ การตลาด ทัง ้ หมดทัง ้ มวลคือความตองการทีจ ่ ะพัฒนาโดย นำวิทยาศาสตรเขามาจนเกิดปญหาที่แกไขไดยากและนำไป สูปญหาและผลกระทบที่มีผลลัพธ คือ

ดินแดนดิสโทเปย

ที่มา : https://www.saatchiart.com/art/Collage-The-Reader/1549809/8446818/view

06

War / Science / Architecture

Dystopian Science and Architecture

การทําสงคราม และการทหาร อาจกลาวไดวาเปน 1 ในปจจัย สําคัญทีท ่ าํ ใหเกิดการพัฒนาดานเทคโนโลยีและสถาปตยกรรมเปน อยางมาก โดยเริ่มตนจากการเกิด “ สงครามเย็น ” (Cold war) ในชวงปค.ศ1945-1950 ซึ่งสืบเนื่องมากจากสงครามโลกครั้งที่ สอง ประเทศที่เคยรวมเปนสัมพันธมิตรกันอยาง สหรัฐอเมริกา และ สหภาพโซเวียต ซึง ่ เปนประเทศทีไ่ ดเปรียบดานสถานะทางเศรษฐกิจ หลังจบสงครามโลกครัง ้ ทีส ่ องไดเกิดความขัดแยงในดานการขยาย อิทธิพลการปกครองซึง ่ สหรัฐอเมริกาสนับสนุนการปกครองในระบอบ เสรีประชาธิปไตย แตสหภาพโซเวียตไดทําผิดขอตกลงและใหการ สนับสนุนการปกครองแบบคอมมิวนิสต

ที่มา : http://zenlovezen45120.blogspot.com/2015/07/13-cold-war.html?m=0/

โดยสงครามเย็นระหวางสองฝง  ประเทศมหาอํานาจนี้ เรียก ไดวาเปน “สงครามจิตวิทยา” อยางหนึ่งเนื่องจากไมได เปนการสงกองกําลังทหารไปรบกันโดยตรงแตเปนการแขงขัน การพัฒนาในหลายดาน ทัง ้ การพัฒนาขีปนาวุธหรืออาวุธ นิวเคลียรเพือ ่ แสดงความนาเกรงขามของทัง ้ สองฝาย การ แขงขันพัฒนาดานวิทยาศาสตรอยางการพัฒนาจรวดเพือ ่ การทําอาวุธนิวเคลียรและอวกาศ (Space Race) ซึง ่ โซเวียต ไดผลิตดาวเทียมดวงแรกอยาง Sputnik ไดสําเร็จในป ค.ศ .1957และวิทยาการอืน ่ ๆเพือ ่ นําไปเอาชนะฝายตรงขามและ ทางสหรัฐก็ไดมก ี ารพัฒนาระบบการสือ ่ สารและขอมูลทาง ไกลขึน ้ มาในชวงป ค.ศ. 1958 สําหรับปองกันการขาดการ สื่อสารหากโซเวียตโจมตีจะไดสามารถตั้งรับทัน ซึ่งในภาย หลังก็ไดถูกพัฒนาจนกลายมาเปนอินเทอรเน็ตที่ใชกันใน ปจจุบัน จะเห็นไดเลยวาการพัฒนาดานวิทยาศาสตรและเทคโนโลยี นัน ้ ไดถก ู ผลักดันมาจากความตองการเอาชนะ ทางการ ทหารทั้งสิ้น 08

ในขณะที่สหรัฐอเมริกาและสหภาพโซเวียต แขงขัน กันดวยความกาวหนาทางวิทยาศาสตรแลว ยังมี “สงครามตัวแทน” ทีเ่ กิดขึน ้ ในหลากหลายประเทศทัง ้ ยุโรป และเอเชีย ที่ทั้งสองฝายใหการสนับสนุนอยูเบื้องหลัง สง ผลใหเกิดการขยายอิทธิพลออกไปในวงกวางรวมถึงรูปแบบ สถาปตยกรรมดวยเชนกัน โดยที่เห็นไดอยางชัดเจนคือ สถาปตยกรรมของศาสนสถานทีจ ่ าํ เปนตองออกเสียงเลือก ขางไปโดยปริยายเนือ ่ งจาก “ระบอบคอมมิวนิสตนน ั้ ตอตาน ศาสนา และมองวาศาสนานั้นมีความโบราณ ลาสมัย ” (อางอิงจากบทความใน : https://readthecloud.co/modern-church-thailand/) ทําใหทั้งศาสนาพุทธและ ศาสนาคริสตผลักดันการแสดงออกถึงการเปลีย ่ นแปลงใน รูปแบบของสถาปตยกรรม โดยปรับเปลีย ่ นสไตลใหมค ี วาม โมเดิรน  อาจกลาวไดวา ความโมเดิรน  กลายเปนสัญลักษณของ ประชาธิปไตยก็ได เนื่องจากมีหลากหลายประเทศในยุโรป ที่มีการสรางศาสนสถานขึ้นมาเปนสไตลโมเดิรนและโพส โมเดิรน  เพือ ่ิ เปนการแสดงออกถึงการตอตานคอมมิวนิสต ของฝงโซเวียต ดังเชน โบสถของประเทศโปรแลนดที่ถูก สรางขึน ้ เปนจํานวนมากและใชวส ั ดุสมัยใหมมีการทํารูปราง คลายกับยานอวกาศ เพื่อแสดงถึงการปรับตัวใหทันสมัย ของศาสนา และเพื่อดูไมลาหลังแบบแนวคิดของระบบ คอมมิวนิสต

ทีที่ม่มาา :: https://guru.sanook.com/7269/ https://guru.sanook.com/7269/

09

ถึงแมวาการทหาร หรือสงครามจะเปนปจจัยที่กระตุนการพัฒนาดาน วิทยาศาสตร จนถูกพัฒนาใชงานมาจนถึงปจจุบน ั ก็ตาม แตกเ็ ปนการทําลายลาง ที่จะนําไปสูโลกแบบดิสโทเปย (Dystopia) ไดงายเชนกัน เริ่มตนตั้งแตกอนชวง สงครามโลกครัง ้ ทีส ่ อง การสูร บอยางยาวนานตลอดหลายป สรางความเสียหาย เปนอยางมาก ทั้งเหลาทหารที่ลมตาย สูญหาย อาคารที่พักอาศัยพังทลายลง หลายแหง จนเกิดภาวะขาดแคลนที่อยูอาศัย ทําใหเกิดโครงการ “The Case Study Houses” ที่เปนการทดลองออกแบบบานในภาวะที่ผูคนขาดแคลนที่อยูอาศัย แต ผลสุดทายภาพทีอ ่ อกมานัน ้ กลับกลายเปนแสดงถึงความเหลือ ่ มลํา้ ทางฐานะ วามี แคคนรวยเทานัน ้ ทีส ่ ามารถเขาถึงได ตอเนือ ่ งมาในยุคของสงครามเย็นยังคงสราง ความเสียหายในเหลาประเทศสงครามตัวแทน และมีการใชทรัพยากรปริมาณมาก ในการผลิตขีปนาวุธเพือ ่ ทําสงครามจิตวิทยา ซึง ่ ดูจะเปนการใชทรัพยากรไปอยาง สูญเปลาโดยไมไดเกิดประโยชนอันใด อีกทั้งความพยายาม ที่จะพัฒนาจรวดเพื่อ การรบ หรือยานยนตออกไปนอกโลกที่ถึงแมจะดูเปนการพัฒนาที่กาวหนาทาง วิทยาศาสตรของมนุษย แตหากมองในมุมกลับกัน กลับกลายเปนการเพิ่มขยะ อวกาศและใชทรัพยากรไปอยางสูญเปลา

ที่มา : https://archiwum.rp.pl/artykul/894103-Luftwaffe---narzedzie-terroru.html

10

Dystopia and Science Dystopia and Construction

จากบทความที่กลาวมาขางตนจะเห็นไดวาสงครามเปน ปจจัยหนึ่งที่กระตุนการพัฒนาดานวิทยาศาสตร แตหากมอง ยอนกลับไปในอดีตในชวงกอนยุคสงครามเย็น ที่เปนในชวงของ ยุคการปฏิวัติอุตสาหกรรมเราจะเห็นไดวา แรกเริ่มของการ ปฏิวัติอุตสาหกรรมนั้นมาจากการที่มนุษยตองการพัฒนา เทคโนโลยีเพื่อตอบสนองตอความตองการของมนุษย เพื่อรองรับชีวิตประจำวันใหสะดวกสบายยิ่งขึ้น โดยแรกเริ่มนั้น มาจากการที่มีการพัฒนาในสวนของตัวยานพาหนะ มนุษยได นำความรูมาประยุกตใชในดานการขนสงโดยเฉพาะอยางยิ่งกับ ยานพาหนะหรือเครื่องมือประเภทตางๆ ยุคเริ่มแรกของการ พัฒนาเทคโนโลยีการขนสงนั้นจะเปนยุคของยุคเครื่องจักรไอ น้ำ เกิดขึ้นในชวงปฏิวัติอุตสาหกรรมโดย เจมส วัตต (James Watt พ.ศ. 2279– 2360) เปนผูคิดคนเครื่องจักรไอน้ำ (steam engine) ซึ่งนำมาใชในการขนสงทั้งทางบกและทางน้ำ เชน ใชในการเดินเรือประมาณศตวรรษที่ 18 และนำมาใชกับหัว รถจักรในตนศตวรรษที่ 19 ในยุคนี้มีการขยายตัวและพัฒนา ระบบการขนสงอยางรวดเร็วจนถึงปจจุบัน

การพัฒนาของเครื่องจักรไอน้ำนั้นเปนตัว สนับสนุนใหกำลังการผลิตขยายตัวอยางมากนอก เหนื่อยจากการพัฒนาในดานพาหนะแลวนั้น ในยุค ปฏิวัติอุตสาหกรรมยังมีการพัฒนาในดาน เทคโนโลยีดานสถาปตยกรรมอีกดวย มีทั้งการผลิต เหล็กกลา การผลิตกระจก เขามาเปนหลักในงาน สถาปตยกรรมในยุคนั้น เริ่มมีการใชเทคโนโลยีใหมๆ มาใชในงานกอสรางทำใหเกิดงานสถาปตยกรรม สมัยใหม สถาปตยกรรมสมัยใหมนั้นเปนผลสะทอน จากการวิวัฒนาการทางเทคโนโลยีและวิศวกรรม ซึ่งจะเห็นไดจากวัสดุกอสรางใหม ๆ เชน เหล็ก เหล็กกลา คอนกรีต และ แกว ซึ่งเปนสวนหนึ่งของ การปฏิวัติอุตสาหกรรม ที่ทำใหเกิดวิธีการกอสราง ใหม ๆ เมื่อคริสตศตวรรษที่ 18นั่นเอง

12

เปนที่ทราบกันดีวาในปจจุบัน เทคโนโลยีเขามามี บทบาทอยางมากตอการดำรงชีวิตของมนุษย เพราะ มนุษยไดใชเทคโนโลยีเขามาเกี่ยวของในการพัฒนาในดาน ตาง ๆ เพื่อการดำรงอยูของมนุษย เชน เทคโนโลยีที่ใชใน การผลิตในแวดวงอุตสาหกรรมตาง ๆ อยางในวงการ กอสรางปจจุบันที่ใชเทคโนโลยีการพิมพสามมิติ ใช ซอฟตแวรคอมพิวเตอรในการออกแบบและคำนวณชิ้นงาน สงผลใหเกิดนวัตกรรมหรือสถาปตยกรรมที่มีความโดด เดน ล้ำสมัย และที่สำคัญเปนประโยชนตอมวลมนุษยอีก ดวย

13

Construction แตการพัฒนาอยางรวดเร็วของเทคโนโลยีในดานสถาปตยกรรม นั้นก็ยังมีหลายประเทศที่ไมยอมรับ อยางเชนประเทศญี่ปุน จุด เริ่มตนหนึ่งอันเนื่องมาจากเหตุการณสำคัญ คือ แผนดินไหว ใหญในเขตคันโต1 ชวง ปคริสตศักราช 1923 ที่คราชีวิตผูคนไป ราวหนึ่งแสนคนและทำใหสิ่งกอสรางตางๆ ในญี่ปุน เสียหาย มหาศาล แตเหตุการณดังกลาวก็ทำใหโตเกียว ไดรับการ ปรับปรุงซอมแซมใหม จนกระทั่งในชวงปคริสตศักราช 1930 ก็ไดมีการฉลองโตเกียวที่ไดรับการปรับปรุงจนกลายเปน เมือง ที่มีความเปนสมัยใหม (urban modernity) อยางไรก็ตาม การ เปลี่ยนแปลงดังกลาวไดรับ ไดรับคำวิจารณสวนมากจะโอนเอน ไปทางดานลบ เหตุเพราะสิ่งกอสรางหลังแผนดินไหวใหญหรือ ที่แอมบาราสเรียกวา “The postquake reconstruction” สวน ใหญมีลักษณะเปนตึกสูง ทำจากคอนกรีตและแกว จัดสรรเปน กลุมกอน ซึ่งสงผลใหการดำเนินชีวิตของคนญี่ปุนเปลี่ยนแปลง ไปจากเดิม โดยคนญี่ปุนมองวาความเปนสมัยใหมดังกลาว เปนการรื้อสรางความเปนญี่ปุนและนำความเปนตะวันตกเขามา เปน องคประกอบในการกอรางสังคมขึ้นมาใหม เชน การเขามา ของแนวคิดเกี่ยวกับเรื่องปจเจกบุคคล (individualism) เปนตน โดยทั้งหมดที่กลาวมานี้แตกตางจากสังคมญี่ปุนในอดีต อยาง สิ้นเชิง (อางอิงจากบทความใน :file:///C:/Users/acer/Downloads/189835-Article%20Text-559168-1-10-20190517%20(1).pdf)

14

แตถามองดูในปจจุบันแลวนั้นจากการพัฒนาเทคโนโลยีดาน อุตสาหรกรรมของสถาปตยกรรมนั้นก็ทำใหเกิดภัยธรรมชาติตามมา อันเนื่องมาจากความกาวหนาอยางรวดเร็ว ทำใหเกิดภัยธรรมชาติ และความหายนะของสิ่งแวดลอม โรคภัยไขเจ็บ การกดขี่ขมเหง ความ เหลื่อมล้ำทางชนชั้นในสังคมจากรัฐ ซึ่งตรงกันกับความหมายของ คำวาที่มีการอางถึงในตอนตนอยางคำวา Dytopia โดยนั้น Dytopiaจะเชื่อมโยงกับสังคมที่เปนสังคมที่เปนอำนาจนิยม หรือมี หายนะในดานสิ่งแวดลอมขนาดใหญ โดยที่ Dytopia นี้จะเปนการกาว เขาสูภาวะนี้แบบทีละเล็กทีละนอย โดยในเรื่องของเทคโนโลยีนั้นเราจะ เห็นไดวาในโลกปจจุบันเทคโนโลยีไดหมุนไปไว ไมวาจะเปนในเรื่อง การขนสงมวลชน ดานการแพทย หรือจะเปนดานของ สถาปตยกรรม การผลิตวัสดุในการกอสราง สิ่งเหลานี้นำมาซึ่งการ ที่เราทำลายสภาพแวดลอมอยางชาๆ

จากภัยธรรมชาตินั้นทำใหมนุษยขาดแคลน ปจจัยพื้นฐานเพราะเนื่องจากจะมีกลุมคนบางกลุม เทานั้นที่เขาถึงทรัพยากรธรรมชาติได ทรัพยาตางๆ หายากขึ้น ทำใหเกิดการจำกัดการเขาถึง ชนชั้นลาง ตองเบียดเสียดยื้อแยงสิ่งที่ควรจะเปนของพวกเรา แตแรก การจำกัดโอกาสในคนบางกลุมจะเห็นได วาการพัฒนาเทคโนโลยีอาจเปนสวนหนึ่งที่นำโลก ไปสูDystopiaอีกดวย

15

Good Living for RICH people Dystopian Science and Architecture

Science Architecture สู Dystopian ผลจากสงครามทำใหความรูทางวิทยาศาสตรมีพัฒนาการที่กาว กระโดด เกิดนวัฒนกรรมที่นำไปสูการพัฒนาในศาสตรตางๆรวมทั้ง สถาปตยกรรม แตการพัฒนาไมใชมีเพียงแคขอดีอยางเดียว ประเด็นที่วิทยาศาสตรและสถาปตยกรรมกำลังจะพาเราไปสู Dystopia โดยไมรูตัว 1.ในขณะการกอสราง Architecture จำเปนตองใชทรัพยากรและ ทำใหเกิด มลภาวะทางอากาศและความลมเหลว ของโครงสราง ทางธรรมชาติอื่นๆตามมา 2.การพัฒนาโครงการบางอยางทำใหเกิดการมองขามเรื่อง ปจจัยดานสิทธิในรางกายของสิ่งมีชีวิตที่ถูกนำมาทดลอง 3.ผลลัพธของการพัฒนาทางวิทยาศาสตรไมใชสิ่งที่คนสวนใหญ จะสามารถเขาถึงได แมเปนโครงการเพื่อมนุษยทุกคนแตกลับมี มนุษย เพียงบางกลุมเทานั้นที่เขาถึงได แสดงใหเห็นถึงสัญญาณของ ความไมเทาเทียมซึ่งนำไปสูปจจัยทางสังคมทำใหเกิด Dystopia Good Living of Rich People ความนาสนใจของประเด็นนี้คือ เมื่อโลกไมเหมาะสมกับการดำรงอยู ของมนุษยอีกตอไป วิทยาศาสตรและสถาปตยกรรมจึงมีการสราง โครงการเพื่อที่จะใหมนุษยมีที่อยูอาศัย ไมวาจะบนโลกหรือนอกโลก คำถาม คือ แลวใครที่จะไดอาศัยอยูในที่ที่ดีที่สุด? เกิดคำถาม กลุมคนใดที่จะไดไป? กลุมคนใดที่ตองอยูที่เดิม? แนนอนวาสถานที่ใหมหรือสิ่งกอสรางใดๆไมสามารถรองรับประชากร ที่มีอยูเปนจำนวนมากได จึงตองเกิดการคัดสรรและตั้งคุณสมบัติ สำหรับผูที่จะไดเขา วลีคำวา “เงินซื้อไดทุกอยาง” เปนสิ่งที่ไมเกินไป กวาความเปนจริง เมื่อเกิดผลลัพธทางการวิจัยที่ไดมาอยางยาก ลำบากและใชตนทุนคอนขางสูง ทางผูผลิตจึงตองใหโอกาสแกกลุม  คนที่เปนชนชั้นสูงทางสังคมเขาถึงกอน แมจะเปนเหตุผลที่สามารถ เขาใจไดแตหากมองยอนกลับไปจะเห็นถึงความเหลื่อมล้ำของการให สิทธิในการเขาถึง ทั้งที่ความเปนจริงทุกคนควรไดสิทธิเทากัน 17

Project for (some) people. โครงการสำหรับการหาและกอสรางที่อยูอาศัย แหงใหมของมนุษย เริ่มมีมาตั้งแตอดีตโดยในป 1992 Project Biosphere 2 เปนการจำลองสภาพภูมิอากาศที่ใดก็ไดบนโลก โดยภายในสามารถที่จะปลูกพืช และมีระบบนิเวศ ที่แมในพื้นที่ตั้งจะไมสามารถที่จะปลูกไดก็ตาม

ที​ี่มา : https://www.iconbuild.com/technology/space

อีกหนึ่งโครงการที่กำลังดำเนินการอยูในปจจุบัน คือ Project Olympus.ICON ที่เปนความรวม มือกันระหวางสถาปตยกรรมและวิทยาศาสตร เปนโครงการที่จะนำมนุษยไปหาถิ่นที่อยูใหมบน ดาวอังคารซึ่งเชื่อวาสามารถอาศัยและสภาพ แวดลอมใกลเคียงกับโลกมากที่สุดแตก็ยังคง เปนโครงการที่ยังไมไดเกิดขึ้นจริง สิ่งที่ดีที่สุดมักเปนที่ตองการ แตถาหากสิ่งนั้น เปนกรรมสิทธิ์ของมนุษยทุกคนทำไมจึงจัดสรร ใหมีเพียงบางกลุมเทานั้นที่สามารถเขาถึงสิทธิ์ เหลานี้ได หากตั้งเปนสมการที่มีตัวแปรเปน วิทยาศาสตร สถาปตยกรรมและผูคน ที่พยายามหาผลลัพธ ใหโลกดีขึ้นแตสุดทายกลับเขาใกลคำวา Dystopian มากขึ้นกวาเดิม คำถาม ตัวแปรไหนในสมการที่ตองเปลี่ยน วิทยาศาสตร สถาปตยกรรม หรือ ผูคน

ที​ี่มา : https://www.inverse.com/article/18488-science-fiction-future-city-planning-dubai-skyscrapers-dystopia

18

Architecture Good Living for Rich people โจทยที่กำหนด การเกี่ยวโยงของสถาปตยกรรมและวิทยาศาสตรนำไปสูผลลัพธที่ดี “สภาวะแวดลอมที่ดีสำหรับการอาศัยของสิ่งมีชีวิต” ผลลัพธทางการวิจัย “สภาวะแวดลอมที่ดีสำหรับการอาศัยของมนุษย” ผลลัพธทางสังคม “Good Living of Rich People”

19

Green Washing

Dystopian Science and Architecture การฟอกเขียว (Greenwashing) คือ การทำใหผูบริโภคเขาใจ ผิดดวยการโฆษณาสินคาหรือองคกรใหมีภาพลักษณวามีความ รับผิดชอบตอสังคมโดยการรักษาสิ่งแวดลอม ทั้ง ๆ ที่ความเปน จริงไมไดเปนเชนนั้น ซึ่งเปนรูปแบบการตลาดที่บริษัทบางแหงนำ มาใช ซึ่งพวกเขาอางวาไดรับขอผูกพันดานสิ่งแวดลอม ไมวาจะ เปนการดำเนินงานของบริษัทเอง ในความสัมพันธที่จัดตั้งขึ้นกับ บุคคลที่สาม ผลิตภัณฑหรือบริการที่จะนำเสนอโดยไมตองมีการ เปลี่ยนแปลงที่สำคัญในนโยบายดานสิ่งแวดลอม หรือไมแมแตคำ นึงถึงปญหาที่จะเกิดขึ้นในดานตางๆ เชนพลังงานและทรัพยากร ที่ใชไปในการผลิต หรือปญหามลภาวะที่จะตามมาในภายหลัง ยกตัวอยางเชน บริษัทหนึ่งลงทุนจำนวนมากกับการพยายาม เผยแพรภาพลักษณหรือพยายามนำเสนอองคกรของตนวาใสใจ ตอสิ่งแวดลอม ทั้ง ๆ ที่หากนำเงินจำนวนนั้นไปทำกิจกรรมอยาง อื่นที่เปนประโยชนตอสังคมจะเปนประโยชนมากกวา

แหลงที่มา : https://www.dailynews.co.th/foreign/795591

นอกจากบริษัทหรือองคใดๆ แลวการฟอกเขียวนั้นยังมีผลกระ ทบตอในผูคนเปนจำนวนมากอีกดวย เนื่องจากการฟอกเขียวที่ ไดมีการโฆษณาออกมานั้นยังเปนการเอื้อผลประโยชนตอคนรวย หรือบุคคลที่มีกำลังทรัพยในการจับจายราคาที่พักอาศัย ยิ่งมี การโฆษณาวาที่พักอาศัยดี ทำใหมีคุณภาพชีวิตที่ดี ราคาที่พัก อาศัยสูงขึ้นก็จะสูงขึ้นตาม และผูคนที่มีกำลีงทรัพยไมเพียงพอก็ จะตองอยูในที่ที่คุณภาพชีวิตไมดี

21

แหลงที่มา : https://petmaya.com/vertical-forest-in-china

การฟอกเขียวในวงการสถาปตยกรรมในยุคดิสโทเปยนั้น เกิดจากการที่มนุษยมีการนำเทคโนโลยีเขามาชวย ในการ กอสรางหรือการออกแบบที่อยูอาศัยมากขึ้น จนบางครั้ง การใชสิ่งเหลานี้มาชวยนั้นมีมากเกินความจำเปนจนกลาย เปนสูญเสียทรัพยากรและกอใหเกิดมลภาวะโดยใชเหตุ อีก ทั้งยังการที่นำเทคโนโลยีมาใช ยังเปนการโฆษณาเกินเหตุ เชิญชวนผูบริโภคใหมาลงทุน โดยอางวาอาคารที่สรางขึ้น มานั้นเปนอาคารเพื่อสิ่งแวดลอม เพื่อคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น แตจริง ๆ แลวนั้นเปนเพียงแคคำโฆษณาชวนเชื่อของเหลา นายทุนหรือผูประกอบการก็เพียงเทานั้น อีกทั้ง ภายในตัว อาคารไมไดมีการออกแบบหรือการผลิตที่คำนึงถึงเพื่อสิ่ง แวดลอมอยางแทจริง อีกทั้งยังกอปญหาใหผูบริโภคตอง จัดการและออกมารับผิดชอบปญหาเหลานั้นดวยตัวเอง ยกตัวอยางเชน โครงการเมืองปาเฉิงตูเหลว ในประเทศจีน ที่ออกแบบที่พักอาศัยที่โฆษณาในเชิงนโยบายดานสิ่งแวด ลอม โดยจัดสวนและใสพื้นที่สีเขียวเขาไปเต็มที่ในบริเวณ ระเบียงของที่พักอาศัย เพื่อตอบรับกับนโยบายที่โฆษณา ออกมา แตผลลัพธที่ไดรับนั้นกลับเปนการทำลายสิ่งแวด ลอมอีกทั้งยังกอปญหาใหผูบริโภคอยางรุนแรงเนื่องดวย การออกแบบดังกลาวนั้น มีตนไมที่รกจนเกินไปจนกลาย เปนแหลงเพาะพันธุของยุงและแมลงตางๆขนาดใหญทำให ในปจจุบันอาคารที่พักอาศัยโครงใหญจึงถูกทิ้งรางในที่สุด 22

แหลงที่มา : https://www.bot.or.th/Thai/BOTMagazine/Pages/256302Bestination.aspx

‘’พื้นที่สีเขียวสาธารณะแหงใหมของคนไทยที่มีแนวคิดเฉียบ คมในการคำนึงถึงประชาชนและสิ่งแวดลอมแฝงอยูในทุก องคประกอบ ตัวอาคารหนาตาโดดเดนรูปตัว H สื่อความ หมายถึงคำวา Humanity หรือความเทาเทียมเสมอกัน ของพลเมืองไทยทุกคน’’ นั้นจริงหรือ?

อีกหนึ่งโครงการที่เปนการฟอกเขียว เกิดขึ้นที่ประเทศไทย ที่เห็นไดจัดเจนที่สุดคือ โครงการอาคารปวย 100 ป อยูที่ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร ศูนยรังสิต เปนโครงการที่มีพื้น ที​ีขนาดใหญและใชงบประมาณที่มหาศาล มีการนำเสนอใน นโยบายของสิ่งแวดลอมอยางชัดเจน แตผลลัพธที่ออกมา นั้นไมไดตางจากโครงการเมืองปาเฉิงตูเหลวเลยแมแตนอย ถือเปนโครงการที่มีชื่อเสียงโครงการหนึ่งเลยก็วาได แตวา ชื่อเสียงที่ไดมานั้นลวนมาจากคำโฆษณาที่เกินเหตุและใชงบ ประมาณที่เกินความจำเปนอีกดวย ไมไดมีการคำนึงถึงสิ่ง แวดลอมจริงๆเปนเพียงแคการออกแบบเพื่อความสวยงาม มากกวาคำนึงถึงผลประโยชนที่จะไดรับจริง ๆ มากกวา ปจจุบันคำโฆษณาเหลานั้นกลับตรงกันขามกับความเปนจริง อยางสิ้นเชิง พื้นที่ดังกลาวแทบจะไมมีการถูกใชงานใด ๆ เกิด ขึ้นเลยในบริเวณพื้นที่แหงนี้ จนแทบจะกลายเปนพื้นที่ที่ถูกทิ้ง รางไปแลว กลายเปนอีกหนึ่งตัวอยางที่แสดงใหเห็นถึงปญหา Greenwashing อยางชัดเจนอีกหนึ่งปญหา 23

Energy , architecture and toxicity Dystopian Science and Architecture

ที่มา : https://www.pinterest.com/pin/

ENERGY ARCHITECTURE DYSTOPIA

หากจะกลาวถึงเรื่องของพลังงาน คงตองนึกยอนกลับไปวาไมใชเพียงแตพลังงาน

ที่มา : https://www.pinterest.com/pin/

ที่มนุษยสรางขึ้นเพื่อการใชในเครื่องจักรตามโรงงานเทานั้น แตนั้นหมายถึงพลังงานที่ อยูใ นธรรมชาติ หรือแมแตในรางกายของมนุษย ก็ถอ ื วาเปนอีกหนึง ่ ทีถ ่ ก ู เรียกวาพลังงาน เชนกัน โดยพลังงานเหลานีเ้ องเปนพลังงานทีเ่ กิดขึน ้ เองตามธรรมชาติ และไมไดสง  ผลเสีย ตอสิง ่ แวดลอมมากหากเทียบเทากับพลังงาน บางประเภททีม ่ นุษยนาํ มาปรับเปลีย ่ นเพือ ่ ใช ในชีวต ิ ประจําวัน รวมถึงในเรือ ่ งของพลังงานทีใ่ ชแลวหมดไปซึง ่ นัน ้ ก็ทาํ ใหเกิดผลกระทบใน เชิงการจัดสรรคพลังงานและความตองการในการครอบครองพลังงานเหลานัน ้ 25

"The ability to do work" คือคําจํากัดความของคําวา “พลังงาน” ในภาษาอังกฤษ โดยมีความหมายอีกมุมวา ความสามารถในการทํางาน หรือ ความสามารถที่ทําใหเกิดการทํางาน ซึ่งการทํางานที่กลาวนี้ หมายถึง การทําใหวัตถุเกิดการเคลื่อนไหว หรือการเคลื่อนไหว ของมวลธรรมชาติที่ทําใหเกิดพลังงานในรูปแบบตางๆ ที่เรามัก เห็ น กั น ได จ ากพลั ง งานลมหรื อ พลั ง งานนํ้ า โดยแหลงทีม ่ าของพลังงานมีอยูห  ลากหลายทีส ่ ามารถทําให โลกเกิดการทํางานได ซึ่งจากการศึกษา พลังงานสวนใหญลวน มาจากการแผพลังงานของดวงอาทิตยและเปนตนกําเนิดของ พลังงานในธรรมชาติตางๆ เปนอีกกลไกหนึ่งที่สําคัญในการ ทำงานของโลก

ในแงของสถาปตยกรรมนัน ้ ก็มค ี วามเกีย ่ วของกับดาพลังงาน เปนอยางมากตัง ้ แตในสวนของกรรมวิธก ี ารสรางสรรคผลงานทีต ่ อ  ง ใชพลังงานจากมนุษย การผลิตวัสดุดวยการใชเครื่องจักรซึ่งถือ ไดวา เปนการใชพลังงานในรูปแบบของการแปรรูปมาแลว หรือตลอด จนการสรางแหลงที่อยูอาศัยใหประหยัดพลังงาน เพื่อชวยลด สภาวะทางดานสิ่งแวดลอม ซึ่งในปจจุบันนั้นก็มีการออกแบบอีก หลากหลายรูปแบบที่ คอยชวยเหลื อ สิ่ งแวดลอมอยูดวย

ที่มา : https://www.builk.com/th/

26

หากคิดในมุมกลับกัน วาทําไมเราถึงตองชวยลดสภาวะดาน สิง ่ แวดลอมดวยเรือ ่ งของพลังงาน นัน ้ เปนเพราะวาสวนหนึง ่ การ ใช พ ลั ง งานเป น การทํ า ลายสิ่ ง แวดล อ มทางอ อ มเช น กั น ตัวอยางเชน การเผาไหมเชื้อเพลิงจากซากดึกดําบรรพ ก็กอใหเกิดกาซพิษตางๆที่มีผลกระทบตอโลกดวย ทั้งปญหาใน ดานของโลกรอน ที่ปจจุบันทวีความรุนแรงมากขึ้น หรือปญหา ดานอากาศทีเ่ ปนพิษหรือแมแตฝนกรดทีเ่ กิดขึน ้ จากสภาพแวดลอม ปจจุบัน ทุกอยางลวนเปนสวนหนึ่งของผลกระทบที่เกิดขึ้นจาก ก า ร ใ ช  พ ลั ง ง า น อ ย  า ง สิ้ น เ ป ลื อ ง ใ น อ ดี ต แ ล ะ เ ร า ก็ ม า แ ก  ไขปญหาที่ปลายเหตุแทน

ที่มา : https://www.bltbangkok.com/news/13682/

27

ในอีกมุมหนึ่งที่เห็นชัดในดานผลกระทบแงลบ คือการแสวงหาพลังงานรูปแบบใหม หรือพลังงานทดแทน มาใชจากกรณีของ เกาะฮาชิมะ ในอดีตนั้นเคยเปนเกาะที่มีชื่อเสียงโดงดัง และมีความเจริญรุงเรืองเปนอยางมาก เนือ ่ งจากเกาะฮาชิมะเต็มไปดวยถานหิน ทําบริษท ั ยักษใหญของญีป ่ น ุ อยางมิตซูบช ิ ซ ิ อ ื้ เกาะ ดังกลาว และพัฒนาเปนเหมืองถานหินขนาดใหญเพือ ่ รองรับกับความตองการถานหินใน การพัฒนาอุตสาหกรรมในญีป ่ น ุ ยุคนัน ้ แตตอ  มาในระยะเวลาไมกป ี่ ก  ไ็ ดถก ู ปดตัวลงเนือ ่ งจาก พลังงานจากถานหินไมไดเปนทีต ่ อ  งการของญีป ่ น ุ อีกตอไป ซึง ่ ไดเปลีย ่ นไปใชพลังงานจาก นํ้ามันแทน และทําใหเกาะนี้คงสภาพของความเปนเกาะลางเอาไว ทั้งในหนาประวัติศาสตร ของสงครามก็ยังเปนเกาะไวสําหรับคุมขังนักโทษในชวงสงครามโลกครั้งที่ 2 อีกดวย จะ เห็นไดวาเกาะนี้เปนเครื่องยืนยันในดานการใชพลังงานของมนุษยอีกหนึ่งอยางที่มีความ สําคัญ

ที่มา : https://travel.mthai.com/world-travel/67591.html

จากทีก ่ ลาวมาทัง ้ หมดจะเห็นไดวา พลังงานนัน ้ มีความสําคัญตอ โลกใบนี้เปนอยางมาก ไมวาจะเปนในดานของธรรมชาติ หรือการ ที่มนุษยนํามันมาปรับใชเพื่อสนองตอความตองการตางๆ และ แนนอนวามันก็สามารถเกิดผลเสียตามมาไดเชนกันหากใชอยางไม ถูกวิธห ี รือไมไดคาํ นึงตอสภาพแวดลอม ดังนัน ้ หากตองการลดผล กระทบเหลานั้น มนุษยอยางเราตองคํานึงถึงการใชพลังงานให มาก เพื่อใหสามารถใชไดตอไปอยางยั่งยืน 28

Dystopia and Science How Architecture Hurt The World

ทำไมตองมีการสรางสถาปตยกรรม ? สถาปตยกรรมนั้นถูกสรางมานานตั้งแตอดีต โดย หนาที่หลักของมันนั้นคือ การสรางสถานที่คุม ครองรางกายของมนุษยเปนที่พักอาศัยในฤดูกาล ตางๆ ไมใหมนุษยเอารางกายของตัวเองไปถูกน้ำ ถูกฝนโดยตรง โดยการกอสรางอาคารนั้นมีหลาก หลายรูปแบบตั้งแตอาคารแบบถาวร หรือ อาคาร แบบชั่วคราวสถาปตยนกรรมนั้นถือเปน องคประกอบหลักของเมือง และเมื่อเรารวมหลายเมืองเขา ดวยกันจะกลายเปนโลก โดยปจจุบันนั้น ความเจริญกาวหนาทาง วิทยาศาสตรและ เทคโนโลยี ของมนุษยกาวไปขางหนาอยางไมหยุดยั้ง จน เบียดเบียนธรรมชาติ ที่สวยงามของโลก จน ธรรมชาติที่สวยงามและระบบนิเวศเปลี่ยนแปลงไป ปจจุบันนั้นอาคารนั้นถือเปนอสังหาริมทรัพยที่มาก ที่สุดในโลกและทำลายพื้นที่สีเขียว ใหเหลือนอยลง ทุกทีๆ ยกตัวอยาง เชนการสรางอาคารรุกล้ำพื้น ที่ปาสงวน , การสรางอาคารยื่นลงไปในทะเลจนทำ ลายประการังของโรงแรมชั้นนำตางๆ ถึงแหมเรา จะคิดวา“มันคงไมไดทำลายโลกขนาดนั้นหรอก ” แตคุณคงไมไดคิดวาไมไดมีแคคนคนเดียว ที่กำลัง บุกรุกธรรมชาติ ยังมีผูคนอีกมากมายที่หากินกับ การทำลายธรรมชาติไมวาจะเปน ใตน้ำ บนภูเขา หรือใตดิน ลวนเปนการกระทำที่เรานั้นทำกับ ธรรมชาติและระบบนิเวศทั้งสิ้น แตการกระทำบาง อยางเบียดเบียนสิ่งแวดลอมนั้น จะสงผลระยะยาว กับ มนุษยในอีกไมนาน และนี้ถือเปน การเอาคืน จากธรรมชาติที่ เราทุกคนบนโลกมนุษยนั้น มีสวนรวมไมมากก็นอยอยางแนนอน ที่มา : มา https://acidadebranca.tumblr.com/post/31187772434/color-illustrations-394-nickkahler-jonathan

30

เรากำลังใกลเขาสูสภาวะ DYSTOPIA ?

ที่มา : https://th.depositphotos.com/stock-photos/%E0%B9%80%E0%B8%AB%E0%B8%A1%E0%B8% B7%E0%B8%AD%E0%B8%87%E0%B8%AB%E0%B8%B4%E0%B8%99%E0%B8%AD%E0%B9%88 %E0%B8%AD%E0%B8%99.html?filter=all&qview=136153758

http://nattharapong.blogspot.com/2012/10/blog-post_9576.html

https://urbancreature.co/over-population/

ปจจุบันนั้นมนุษยนั้นมีการพัฒนาในรูปแบบตางๆอยางกาวกระ โดดและมีความตองการในการแสวงหาทรัพยากรใหมๆอยูเสมอ ในวงการสถาปตยกรรมนั้นถือเปนอีกวงการหนึ่ง ที่เราถือวา เปนบุคคลที่ตองใหความสำคัญกับการอยูรวมกับธรรมชาติ และสิ่งแวดลอมมากที่สุดของสายอาชีพ แตอาชีพของเรานั้น กำลังทำลายธรรมชาติอยูหรือเปลา นั้นเปนคำถามที่เรากำลัง สงสัยและดวยโลกของเราอยูในชวง ศตวรรษที่ 20 ปญหาที่เรา กำลังเผชิญอยูก็คือ การเพิ่มของจำนวนประชากรโลกที่มาก ขึ้นอยางรวดเร็ว และปญหาความยากจน และความเหลื่อมล้ำ ในสังคมซึ่งเปนปญหาที่มนุษยเราทุกคนนั้นไมอยากเผชิญกับ มันเพราะเปนเสมือนฝนราย และสิ่งเหลานี้จะนำพาไปสูการขาด แคลนอาหาร ทรัพยากร ที่อยูอาศัยจนโลกของเราใกลเคียงกับ คำวา “ DYSTOPIA ( ดิสโทเปย )” เขาไปทุกทีๆ

เพราะอะไรทำไมโลกของเราถึงใกลเคียงกับคำวา ดิสโทเปยหรือเมืองที่เราไมพึงประสงค แลวทำไมสายอาชีพ สถาปนิกถึงเกี่ยวของกับเรื่องนี้โดยตรงคือเราเปนผูที่ สรางสรรคอาคารขึ้นมา นั้นคือสวนประกอบนึงที่มากที่สุดบน โลกนั้นก็คือตึกอาคารตางๆ ที่กำลังเบียดเบียนธรรมชาติ สัตว ตางๆ และกำลังกลืนกินสิ่งแวดลอมและทรัพยากรณอยางชาๆ จนเราขาดแคลนทรัพยากรณ แลวอาคารสถาปตยกรรมกำลัง ทำลายโลกของเราอยางไร ?

1. วัสดุในการกอสราง 2.ทำลายอากาศ 3.ทำลายน้ำ 4.การทำลายดิน 5.การเผาไหมของเชื้อเพลิง

31

How

สถาปตยกรรมทำลายโลก มากขนาดนี้จริงเหรอ ? กวาจะมาเปนอาคารที่มีความสวยงามที่ชนะ รางวัลระดับโลกหรือไดถายลงนิตรสารดัง ตางๆ นั้นอาคารเลานี้กำลังกลืนกินธรรมชาติอยาไร จาก ขอแรก วัสดุในการกอ https://onextrapixel.com/showcase-of-50-stunning-poster-designs/ สรางอาคารนั้นมีหลากหลายรูปแบบ และ บางอยางนั้นสรางผลเสียแกธรรมชาติ เชน การตัดไมในปาที่ไมสามรถปลูกตนแทนกันได , หรือการเซาะภูเขาหินปูนเพื่อทำเปนหินออน วัสดุในการตกแตงอาคารชั้นนำ ที่ใครๆ ก็อยากได รวมไปถึงการผลิตเกี่ยวกับ อาคารตางๆ ที่ลวนมาจากโรงงาน ไมวาจะ เปน กระบวนการผลิตซีเมนต ซึ่งอาคารที่ทำ มาจากคอนกรีตนั้นเปนอาคารสวนมากบน โลก ที่ใชทรัพยากรณธรรมชาติสูงมาก 2. การทำลายอากาศ ยกตัวอยางใหเห็นชัดๆ ที่มา : https://www.theodysseyonline.com/5-reasons-why-we-should-be-concerned-with-pollution

Architecture Hurt The World

เครื่องปรับอากาศ ซึ่งถือเปนอุปกรณสำคัญที่ทุกอา -คาร ในภูมิประเทศเขตรอนชื้นของ เราควรมีเพื่อทำใหเราทุกคนใกลกับ สภาวะสบายแตเครื่องปรับอากาศ นั้นปลอยสารที่ชื่อวา CFC ซึ่งสาร ตัวนี้เปนสวนประกอบของน้ำยาแอร โดยสารตัวนี้และสารเคมีที่เกี่ยวของ ตัวอื่นเราถือวาเปนตัวที่ “ ทำลายชั้นบรรยากาศของโลก ”

ที่มา : https://newatlas.com/environment/montreal-protocol-reduced-climate-change-effects/

นั้นก็คือ โอโซนที่เปนชั้นบรรยากาศ ที่ปกปองเราจากแสง UVถาชั้นนี้ถูก ทำลายไปจะสงผลกระทบโดยตรงกับ มนุษยคือแสงที่ผานเขามามากเกินไป จะทำใหมนุษยนั้นเกิดมะเร็งผิวหนัง เพิ่มมากขึ้น และอีกตัออยางที่ทำลาย บรรยากาศจนเกิดมลภาวะยอดฮิต อยาง PM2.5 นั้นก็คือฝุนควันจาก โรงงานอุตสาหกรรมตางๆ ทำใหคุณ ภาพของอากาศที่เราหายใจลดลง ทัศนวิสัยแย และเปนอันตรายตอสุขภาพของมนุษย

32

DYS TOPIA

IS NOW เพียงแค 2 อยาง นี่เราก็รูแลววาเราก็เปนสวนนึงที่ กำลังทำใหโลกของเรากำลังกาวสูสภาวะดิสโทเปย แตนั้นอาจดูวาเรายังทำลายโลกของเราไม มากพอไปตอที่ ขอ 3 การทำลายแหลงน้ำที่เรา เห็นไดงายคือการปลอยน้ำเสีย ที่ไมผานการ กรองของโรงงาน หรือ น้ำเสียจากบาน ลงแหลงน้ำสาธารณะ จากนั้นน้ำเสียเราปลอย ลงจะระเหยขึ้นฟาในกลายเปนฝนกรด เปนฝนที่ ไมสะอาด โดยฝนกรดนั้น สามารถทำลายทำ ใหระบบสาธาณูปโภคไดรับความเสียหาย จนทำ ใหการใชชีวิตของมนุษยยากขึ้น ตอมาคือการ ทำลายดิน เชน การทำเหมืองตางๆ ทำใหสภาพ แวดลอมบริเวณนั้น ถูกทำลายจนเกิดสารพิษ ตกคาง จากกระบวนการผลิต อันดับสุดทายเลย คือเชื้อเพลิง ที่มาจากการเผาไหมจาก

ที่มา : https://www.creativeboom.com/inspiration/how-the-apocalypse-would-look-in-manchester-london/

33

Dystopia Architecture in Film

Dystopian Science and Architecture

มนุษยมีการจิตนาการถึงโลกในอุดมคติมา แตชานาน เราวาดฝนถึงอนาคตอันสมบูรณและชีวิต การเปนอยูที่ดีกวาในยุคของตน และในยุคที่เรามี เทคโนโลยีและความรูท  างวิทยาศาตรทด ี่ พ ี อในเรามัน ่ ใจ วาจะมีการเปลี่ยนแปลงในดานตางๆในอนาคต เราก็ คาดเดาถึงผลทางดานอื่นๆที่ตามมาเชนกัน อยาง เชน ‘โลกดิสโทเปย’ ที่แมเราจะพยายามเทาไหรก็ไม สามารถสรางยูโทเปยที่แทจริงขึ้นมาได

ภาพยนตร ภาพมายา สิ่งบันเทิงที่เปนที่รูจัก และเปนที่นิยมอยางหนึ่งของมนุษย เราไดสรางเรื่อง ราวและถายทอดมันผานแผนฟลม เพื่อเลาความคิด หรือจินตนาการของผูสราง ดังนั้น หลายครั้งที่มันจะ สะทอนใหเห็นถึงสถาพสังคม แนวคิดในสมัยนนั้น และ แนวคิดหรือสิ่งที่อาจเกิดขึ้นไดในอนาคตตามแตที่ มนุษยจะสามารถจินตนาการไดนั้นเอง

สถาปตยกรรมเองก็เปนสวนประกอบทีส ่ าํ คัญ ของภาพยนตร แมบางคนอาจมองวามันเปนแคภาพ พื้นหลัง แตหนาที่ของมันคือการสื่อสารใหคนดูไดรับ รูถึงบรรยากาส ภาพรวม ความเปนไปในเนื้อเรื่อง และ สามารถเลาเรื่องราวผานสถาปตยกรรมในแตละฉาก ไดไมแพกบ ั นักแสดงเลยทีเดียว ผูส  รางหลายคนจึงใสใจ ในการสรางภาพพื้นหลังนี้ เราจึงสามารถศึกษามุม มองและแนวคิด “โลกดิสโทเปย” ไดผานการมองเมือง หรือสถาปตยกรรมในภาพยตนแตละเรื่องได นั้นเอง 35

Metropolis (1927)

Metropolis (1927)

Batman (1989)

Metropolis เปนภาพยนตดส ิ โทเปยเรือ ่ งแรกของโลก ไดเลาเรื่องราวของเมืองในอนาคต ที่ดูภายนอกแลวเปนเมือง ที่ดีมีความเจริญมั่งคั่ง แตกลับมีความเหลือมลํ้าทางสังคม สูง เพราะคนชั้นสูงจะอาศัยอยูในเมืองบนดินและตึกระฟาใน ขณะทีค ่ นชัน ้ แรงงานจะอาศัยทีช ่ น ั้ ใตดน ิ คอยทํางานใชแรงงาน กรรมกร ถูกลืมการมีตัวตนของพวกเขาสิ้น

ในเวอรชั่นที่ถูกสรางโดยผูกํากับ ทิม เบอรตัน นั้น ไดรับแรงบันดาลใจในการสรางเมือง Gotham มาจาก Metropolis ที่เปน art deco ผสมเขากับสไตล Gothic ซึ่งเปน สไตลที่เปนเอกลักษณของผูกํากับ

เมืองบนดินที่สวยงามถูกถายทอดออกมาผาน สถาปตยกรรมแบบ Art deco ที่จัดเปนสิ่งที่ทันสมัยและใหมใน ยุคทีไ่ ดสรางภาพยนตเรือ ่ งนีข ้ น ึ้ และมีการพัฒนาเมืองเปนแนว ตัง ้ สูงขึน ้ ไปเรือ ่ ยเพือ ่ แสดงถึงความตางของชนชัน ้ ทีค ่ อ  ยๆหาง กันไปนั้นเอง

Batman (1989)

จึงเกิดเปนเมืองที่มีความ retro-futurist ภาพของ มหานครที่ยังคงมีรองรอยของความงดงามแตกลับ เสื่อมโทรม ไรการควบคุมการกอสราง อยากจะสรางอยางไร ก็ได และตึกระฟาที่ไมมีแสงสองลงมาถึงคนดานลาง แมเปนรี พรีเซนความสูงแบบกอธิค แตความหมายสื่อถึงการทาทาย พระเจา เพื่อแสดงถึงความเปน Gotham เมืองดิสโทเปยแหง การกออาชญากรรมนั้นเอง

36

Mussolini and itler

The Nazi Party Rally Grounds - Nuremberg

The New Reich Chancellery's garden portal (gateway)

ภาพยนตรหลายเรื่องมักถายทอดโลกดิสโทเปยที่ ผูคนนั้นตองเผชิญกับปญหาในดานตางๆ เชนปญหาสังคม สิ่งแวดลอม การแบงชนชั้นและการถูกกดขี่ ทําใหในหลายๆ เรือ ่ งมีการนําสถาปตยกรรมในยุคทีม ่ ป ี ญ  หานัน ้ เกิดขึน ้ จริงมา อางอิง เชนในสมัยสงคราม อยางการสรางสถาปตยกรรม เพื่อแสดงถึงอํานาจของนาซีเยอรมัน และสถาปตยกรรม ฟาสซิสตแบบอื่นๆ ที่สมมาตร มีความโออายิ่งใหญแมเปนรูป ทรงเรียบงาย และมีการนํารูปแบบสถาปตยกรรมแบบคลาสสิก ของกรีกและโรมันมาใชเพื่อสื่อถึงความสมบูรณแบบนั้นเอง เชนในภาพยนตรเรื่อง Equilibrium (2002) ที่มีการนํา symbolic ตางๆ ที่สื่อถึงนาซีออกมาอยางชัดเจน เพื่อสื่อถึงการถูกรัฐเขาควบคุม คอยจองมอง และลิดรอน เสรีภาพของประชาชน บางเรือ ่ งก็สรางสถาปตยกรรมอันใหญโตเพือ ่ แสดง ใหเห็นถึงความยิ่งใหญและความตางทางชนชั้น ที่คนธรรมดา หรือชนชั้นลางไมสามารถเอื้อมถึงได อยางในเรื่อง The Hunger Games (2012) เนื้อเรื่องที่อยูในยุค ที่มีเทคโนโลยีที่ทันสมัย แตมีการปกครองแบบรวมอํานาจไวที่ เมืองหลวง มีการกดขีแ่ ละคอยควบคุมเขตอืน ่ ไมใหลก ุ ขึน ้ มาตอ ตาน สถาปตยกรรมในเรื่องจึงมีลักษณะเปนปอมปราการ ขนาดใหญแบบสถาปตยกรรมฟาสซิสต ที่คอยจองมองคนให อยูใตอํานาจของตนนั่นเอง

Equilibrium (2002)

The Hunger Games (2012)

37

DYSTOPIA & SCIENCE IN ARCHITECTURE

SUMMARY

จากประเด็นและปญหาตางๆที่เกิดขึ้นทั้ง 8 ประเด็นภายในBookazine เลมนี้เปนเพียงหนึ่ง ในทฤษฎีที่เกิดจากการคนควาและมุมมองของ กลุมนักศึกษาที่ตองการศึกษาเกี่ยวกับประเด็นใน เรื่องของ Dystopia เริ่มจากการศึกษาสภาวะ แวดลอมที่เลวรายที่สุดที่มนุษยจะเผชิญและไม สามารถดำรงอยูได จากการศึกษาสวนใหญ ปจจัยที่ทำใหเกิด Dystopiaผูคนมักมองวามา จากสิ ่ ง ที ่ ต รงข า มกั บ สิ ่ ง ที ่ ด ี ไ ม ม ี ใ ครมอง ประเด็ น ว า สิ ่ ง ที ่ เ รากำลั ง พั ฒ นาเพื ่ อ ความ กาวหนาของวิทยาการตางๆจะคอยๆสงผลที่ เปนภัยกับมนุษยเองในและเปนหนึ่งในสาเหตุ ของการเกิดสภาวะDystopiaความเปนArchitecture ที่พัฒนาจนทันสมัยกลับเปนเหตุของ มลภาวะที่สงผลเสียตอโลกมาก บางครั้ง สถาปตยกรรมกลับใหผลรายกับผูใชงานโดยไมรู ตัวทั้งในเชิงกายภาพและอาจสงผลดานความ รูสึก ความเปน Science ที่มองวาเปนสิ่งที่ดีแต ในระหวางกระบวนการที่จะนำมาสูผลลัพธทพ ี่ ึง พอใจกลับตองแลกไปดวยความสูญเสียของกลุม คนบางกลุมสิ่งเหลานี้เปนประเด็นนามองวา สรุป แลวสิ่งที่เรากำลังพัฒนาอยูจะสงผลดีหรือผล เสียมาก กวากัน

38

Reference 01

What is Dystopia ?

05

Green Washing

โตมร ศุขปรีชา (2019) จะรูไดอยางไร วาเรากําลังอาศัยอยูใน ‘ดิสโทเปย’ หรือเปลา สืบคนเมื่อ 21 พฤษภาคม 2021 จาก https://www.the101.world/were-already-living-in-a-dystopian-universe/ vanat putnark (2017) นึกถึงอนาคตที่หมดหวังไปกับ 7 นวนิยาย Dystopia สืบคนเมื่อ 21 พฤษภาคม 2021 จาก https://thematter.co/social/is-there-still-hope-in-distopian-novels/23095 97%E0%B9%80%E0%B8%9B%E0%B8%B5%E0%B8%A2 สมติsm (2020) ดิสโทเปย คืออะไร? ทําไมถึงเปนนวนิยายแนวโลกสมมติที่สะทอนโลกปจจุบัน สืบคนเมื่อ 21 พฤษภาคม 2021 จาก https://www.sm-thaipublishing.com/content/7356/why-dystopian-novel

นิรมล หลีกอธรรม (2019) อุทยานเรียนรูปวย 100 ป พื้นที่สีเขียวเพื่อประชาชนอยางยั่งยืน สืบคนเมื่อ 22 พฤษภาคม 2021 จาก https://www.bot.or.th/Thai/BOTMagazine/Pages/256302Bestination.aspx มิ่งขวัญ รัตนคช (2019) The Cloud : Puey Park for People and Substansibility สืบคนเมื่อ 22 พฤษภาคม 2021 จาก https://readthecloud.co/puey-park-thammasat/ เดลินิวส (2020) โครงการเมืองปาเฉิงตูเหลว 'ตนไมรก-กองทัพยุง'ครองตึก! สืบคนเมื่อ 22 พฤษภาคม 2021 จาก https://www.dailynews.co.th/foreign/795591 milanospettacoli.com (2019) Greenwashing: มันคืออะไรมันทํางานอยางไรและเปนตัวอยาง สืบคนเมื่อ 21 พฤษภาคม 2021 จาก https://th.milanospettacoli.com/75teezaurus(2011) Greenwashing – วาดวยการฟอกเขียว สืบคนเมื่อ 21 พฤษภาคม 2021 จาก https://teezaurus.wordpress.com/2011/05/12/greenwashing

02

06

War / Science / Architecture

Energy Architecture and Toxicity

ปติสร เพ็ญสุต (2020) Modern Churches เมื่อสงครามเย็นและคอมมิวนิสตทําใหโบสถปับตัวเขาสูยุคโมเดิรน สืบคนเมื่อ 21 พฤษภาคม 2021 จาก https://readthecloud.co/modern-church-thailand/ ยสวัต ปอมเย็น (2018) รางทรง พลังจิต วิทยาศาสตร (2): พลังจิตยุคสงครามเย็น ศึกระหวางโซเวียตกับสหรัฐอเมริกา สืบคนเมื่อ 21 พฤษภาคม 2021 จาก https://themomentum.co/extrasensory-us-soviet-armed-forces-part-2/ วีรสุ แซแต (2019) สองบาน ‘Case Study’ ในแคลิฟอรเนีย ความลํ้าจากยุคหลังสงครามโลกที่สุดทายตอบโจทยแคคนรวย? สืบคนเมื่อ 21 พฤษภาคม 2021 จาก https://themomentum.co/case-study-house-california/ โอภาโส (n.d.) กาวแรกของการไปอวกาศ สืบคนเมื่อ 21 พฤษภาคม 2021 จาก http://www.neutron.rmutphysics.com/news/index.php?option=com_ content&task=view&id=797 Point of View (2018) เลาเรื่อง สงครามเย็น สืบคนเมื่อ 21 พฤษภาคม 2021 จาก https://www.youtube.com/watch?v=2SZs7ZYIvmM&t=2s Point of View (2018) เลาเรื่อง สงครามโลกครั้งที่ 2 สืบคนเมื่อ 21 พฤษภาคม 2021 จาก https://www.youtube.com/watch?v=evH9iPawSI4

ปาริชาติ ทองสุข (2015) ความสําคัญของพลังงานตอสิ่งมีชีวิต สืบคนเมื่อ 21 พฤษภาคม 2021 จาก https://sites.google.com/site/prawatikhxngphlangngan/ เอิงเอย (2018) เกาะฮาชิมะ ตํานานเกาะราง อาถรรพ สุดเฮี้ยน ในญี่ปุน สืบคนเมื่อ 21 พฤษภาคม 2021 จาก https://travel.trueid.net/detail/34a75nrEBQ6 oporshady (2013) เกาะฮาชิมะ Hashima Island เกาะรางสุดหลอน ญี่ปุน สืบคนเมื่อ 21 พฤษภาคม 2021 จาก https://travel.mthai.com/world-travel/67591.html YADA CHAVALKUL (2018) ปจจัยทางสถาปตยกรรมที่มีผลตอภาระการใชพลังงานไฟฟาในบานเดี่ยว สืบคนเมื่อ 21 พฤษภาคม 2021 จาก https://so04.tci-thaijo.org/index.php/archkmitl/article/view/4223

03

07

Dystopia and Construction

How Architecture hurt the world

วารสารภาษาและวัฒนธรรมปที่37 ฉบับที่1 (มกราคม-มิถุนายน 2561) มหานครดิสโทเปยในอาชญนิยายญี่ปุนเรื่อง"ราตรีสีเลือด" สืบคนเมื่อ 21 พฤษภาคม 2021 จาก file:///C:/Users/acer/Downloads/189835-Article%20Text-559168-110-20190517%20(1).pdf

จิรัญพัฒน ภูวนันท. (2001): สถาปตยกรรมยุคใหมกับความเปนเมืองนาอยู สืบคนมื่อ 22 พฤษภาคม 2021 จาก file:///C:/Users/User/Downloads/45861-Article%20Text-106315-1-10 -20160115.pdf อรรจน เศรษฐบุตร. (2008). สถาปตยกรรมสีเขียว:การทาทายเพื่อความยั่งยืน. สืบคนเมื่อ 22 พฤษภาคม 2021 http://www.asa.or.th/en/node/99834 อัณณา จันดี. (2019) : นํ้ามัน: จุดชนวนระเบิดเวลาของสหภาพโซเวียต สืบคนเมื่อ 22 พฤษภาคม 2021 http://www.setthasarn.econ.tu.ac.th/blog/detail/18/ Eco mark. (2019) : นิเวศวิทยาและสถาปตยกรรม สืบคนเมื่อ 22 พฤษภาคม 2021 จาก https://www.ekoloji.com/th/ekoloji/ekoloji-ve-mimari/

04

08

Good living for Rich people

Christopher Brown. (2017). Dystopia is Realism: The Future Is Here if You Look Closely. Retrieved May 22, 2021, from https://lithub.com/dystopia-is-realism-the-future-is-here-if-you-look-closely/ Eleanor Gibson . (2020). BIG and NASA collaborate to design 3D-printed buildings for the moon. Retrieved May 22 , 2021, from https://www.dezeen.com/2020/10/01/project-olympus-big-icon-nasa-moon-buildings-3d-printed/ Inhabitat. (2016). Biodome. Retrieved May 22, 2021, from https://www.buildernews.in.th/archdesign-cate/architecture/12614 Joseph Rykwert. (2000). High-Tech Architecture and Other Issues. Retrieved May 22, 2021, from https://www.csbe.org/high-tech-architecture-other-issues

Dystopian Architecture in Films

Dystopian Architecture in Films สถาปตยกรรมดิสโทเปยในโลกมายา. (2562). [ออนไลน]. จาก: https://www.wurkon.com/blog/150-dystopian-architecture-in-films [สืบคนเมื่อ 22 พฤภาคม 2562].

Charles Holland (2008). Dark Knight/White Heat: The Architecture of Gotham City. Retrieved May 22, 2021, from http://fantasticjournal.blogspot.com/2008_09_23_archive.html Pat Finn. (N.A.). Urban Dystopia: The Architecture of Gotham City. Retrieved May 22, 2021, from https://architizer.com/blog/practice/details/gotham-city-in-cinema-an-exploration-in-urban-dystopia/

39

MEMBER LIST

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

6116680130 น.ส.ฟาตีนี 6116680163 น.ส.ชมพูนิกข 6116680205 น.ส.ศุภสุดา 6116680239 น.ส.ภัทราภรณ 6116680379 น.ส.สโรชา 6116680601 น.ส.ธนาภรณ 6116680981 น.ส.ฑิตฐิตา 6116681211 น.ส.ณิชาภา

แฉะ เอียดเหิน พันธดี จูมพลขันธ อาภรณพงษ วงศชู ทะแพงพันธ พีรวัฒนฐิติวงศ