เรียนรู้สู่เส้นทางอาชีพ นักธุรกิจน้อยมีคุณธรรม นำสู่เศรษฐกิจสร้างสรรค์

เรียนรู สู เส นทางอาชีพ นักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1

สํานักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน กระทรวงศึกษาธิการ

เรียนรู สู เส นทางอาชีพ นักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1

สํานักพัฒนานวัตกรรมการจัดการศึกษา สํานักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน กระทรวงศึกษาธิการ

เรียนรูสูเสนทางอาชีพนักธุรกิจนอยมีคุณธรรม นําสูเศรษฐกิจสรางสรรค เลม 1 จัดพิมพเผยแพร สํานักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน กระทรวงศึกษาธิการ ถนนราชดําเนินนอก เขตดุสิต กรุงเทพฯ 10300 โทร. 0 2288 5898 โทรสาร 0 2281 0828 พิมพครั้งที่ 1 พ.ศ. 2558 จํานวน 2,000 เลม ISBN 978-616-372-303-1 ลิขสิทธิ์ สํานักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน กระทรวงศึกษาธิการ พิมพที่

โรงพิมพชุมนุมสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย จํากัด 79 ถนนงามวงศวาน แขวงลาดยาว เขตจตุจักร กรุงเทพมหานคร 10900 โทร. 0 2561 4567 โทรสาร 0 2579 5101 นายโชคดี ออสุวรรณ ผูพิมพผูโฆษณา

คํานํา ท า มกลางกระแสการเปลี่ ย นแปลงอย า งรวดเร็ ว ของสั ง คมในศตวรรษที่ 21 นั ก วิ ช าการศึ ก ษาและ นักวิชาการสําคัญทัง้ ในและตางประเทศมีความเห็นตรงกันวา ในศตวรรษที่ 21 เด็กควรตองมีทกั ษะการเรียนรูแ ละทักษะ การใชชีวิตที่ดี โดยควรไดรับการปลูกฝงทักษะสําคัญ 3 ประการ ประกอบดวย ประการที่ 1 ทักษะชีวิตและการทํางาน คือ เด็กจะตองรูจักปรับตัว มีความคิดริเริ่มสรางสรรค มีทักษะสังคม มีทักษะขามวัฒนธรรม การเปนผูสรางหรือผูผลิต ทีม่ คี วามรับผิดชอบและนาเชือ่ ถือได เปนผูน าํ และมีภาวะความรับผิดชอบ ประการที่ 2 คือ ทักษะการเรียนรูแ ละนวัตกรรม เด็กตองมีความคิดริเริ่มสรางสรรคและนวัตกรรม รูจักคิดอยางมีวิจารณญาณและการแกปญหา รูจักการสื่อสารและ ความรวมมือ ประการที่ 3 คือ ทักษะดานสารสนเทศ สื่อและเทคโนโลยี คือ การรูจักใชและเลือกใชสื่อ เทคโนโลยีใหม ไดอยางเหมาะสมและมีประสิทธิภาพ โดยนักเรียนควรตองมีความรูหลักใน 5 เรื่อง ประกอบดวย ความรูเกี่ยวกับโลก การเงิน เศรษฐศาสตร ธุรกิจและการเปนผูประกอบการ ความรูการเปนพลเมืองที่ดี ความรูดานสุขภาพและสิ่งแวดลอม สํานักพัฒนานวัตกรรมการจัดการศึกษา สํานักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน ไดตระหนักถึง ความจําเปนขางตน จึงไดวิเคราะหขอมูล ความตองการของครูผูสอน และความเปนไปไดที่จะพัฒนาครูสูนักเรียน ใหเกิดทักษะการเรียนรูและทักษะการใชชีวิตที่ดีดังกลาว จึงจัดทําโครงการนักธุรกิจนอยมีคุณธรรม นําสูเศรษฐกิจ สรางสรรคขึ้นในป 2553 มีวัตถุประสงคใหโรงเรียนเพิ่มเติมเนื้อหาสาระ จัดการเรียนรูใหนักเรียนเพิ่มเติม ดานธุรกิจ และการเปนผูประกอบการที่มีคุณธรรมสูความสําเร็จของการประกอบอาชีพ 5 ประการ คือ ซื่อสัตย ขยัน อดทน มุงมั่น กตัญู และปรับเปลี่ยนกระบวนการจัดการเรียนรูของครูใหนักเรียนปฏิบัติจริงดวยการทํางานรวมกัน รูจัก ใชเทคโนโลยี มีอิสระทางความคิดในการสรางสรรคผลิตผลงานแปลกใหมใหสอดคลองกับความตองการของลูกคา พรอมทัง้ ใหตระหนักถึงความสําคัญของทรัพยสนิ ทางปญญาในสิง่ ทีน่ กั เรียนคิดคนขึน้ สํานักงานคณะกรรมการการศึกษา ขั้นพื้นฐาน ไดสนับสนุนงบประมาณใหครูจํานวนหนึ่งของโครงการนักธุรกิจนอยมีคุณธรรม นําสูเศรษฐกิจสรางสรรค ทําการวิจัยแนวคิดวิธีดังกลาวโดยการจัดทําหลักสูตรสูการจัดการเรียนรูในหองเรียน ผลการวิจัยเปนที่นาพอใจมาก ครูพบคุณลักษณะที่พึงประสงคที่เกิดขึ้นกับนักเรียนอยางเชิงประจักษ สามารถตอบสนองแนวคิดของการจัดการศึกษา ในศตวรรษที่ 21 เปนอยางดี โรงเรียนที่ทําวิจัยสําเร็จจึงมีการปรับรายวิชาและกิจกรรมพัฒนาผูเรียนตามแนวทาง ของโครงการนักธุรกิจนอยมีคุณธรรม นําสูเศรษฐกิจสรางสรรค เพื่อขยายผลภายในโรงเรียนและโรงเรียนเครือขาย ที่อยูใกลเคียงอยางกวางขวางมากขึ้น สํานักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน จึงพิจารณาเห็นความสําคัญ จัดพิมพรายวิชาและกิจกรรม พัฒนานักเรียนที่ผานการวิจัยของโรงเรียนจํานวน 25 โรงเรียน เพื่อเปนตัวอยางใหโรงเรียนอื่นที่สนใจไดศึกษา และพิจารณานําไปปรับใชใหเหมาะสมกับบริบทของโรงเรียนตอไป สุดทายนี้ สํานักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน ขอขอบคุณโรงเรียนตัวอยางทั้ง 25 โรงเรียน ขอขอบคุณผูเกี่ยวของ คณะทํางานที่รวมมือกันจัดทําหนังสือเลมนี้ออกมาสําเร็จลุลวง และหวังเปนอยางยิ่งวาหนังสือเลมนี้ จะเปนประโยชนกับโรงเรียนที่สอนงานอาชีพในโรงเรียนและผูสนใจตอไป สํานักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน

สารบัญ คํานํา ตอนที่ 1 จากโครงการ...การจัดการเรียนรูสูเสนทางอาชีพนักธุรกิจนอยมีคุณธรรม นําสูเศรษฐกิจสรางสรรค ตอนที่ 2 เรียนรูสูเสนทางอาชีพนักธุรกิจนอยมีคุณธรรม นําสูเศรษฐกิจสรางสรรคดวยกิจกรรมพัฒนาผูเรียน และรายวิชา (เพิ่มเติม)  งานการผลิตและจําหนายกะหรี่ปบงาดํา  ผลิตภัณฑจากเศษผาเสื้อตราแตงโม  งานทอเสื่อกกลายขิด  ผลิตภัณฑจากใยกัญชง  ขาวฮางมวงทอง  งานกะลานาใชจากโปรแกรม GSP  งานสมุนไพรมะรุม  งานแปรรูปสาหราย (ไก)  ตุกตา “มดจา...อารมณดี”  งานผาทอกะเหรี่ยงสรางสรรค  งานประดิษฐวัสดุธรรมชาติ  งานทอผาฝายพื้นเมืองอางทอง  ผลิตภัณฑหมอนหอมระเหย  ไขผําเพิ่มคุณคาอาหาร  งานธุรกิจเบเกอรี่  งานผลิตภัณฑโครงลวดรูปสัตว  งานปนผลิตภัณฑจากฝุนไม  งานแปรรูปกลวย  งานผลิตภัณฑจักสานไมไผ  งานทอผาฝายหมักโคลน  งานหัตถกรรมจากผักตบชวา  วิชาเสนหไม  งานการผลิตเครื่องดื่มที่ไดมาตรฐาน  งานสายใยผากาบบัว สูทายาท OTOP  งานกระเบื้องซีเมนต ครูผูสอน : เจาของผลงานวิจัย คณะผูจัดทําหนังสือ

หนา 1 14 15 24 30 41 52 57 64 73 81 88 96 101 107 112 116 123 129 133 139 144 155 162 167 172 176 186 187

ตอนที่ 1

จากโครงการ…การจัดการเรียนรู สู เส นทางอาชีพ นักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค

2

เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1

จากโครงการ...การจัดการเรียนรูสูเสนทางอาชีพ นักธุรกิจนอยมีคุณธรรม นําสูเศรษฐกิจสรางสรรค ความเปนมาของโครงการ

โครงการนักธุรกิจนอยมีคุณธรรม นําสูเศรษฐกิจสรางสรรค เกิดจากการที่สํานักพัฒนานวัตกรรมการจัด การศึกษาไดจัดเก็บขอมูลจากโรงเรียนแลวพิจารณาเห็นวาโรงเรียนไดเปดสอนงานอาชีพในโรงเรียนทุกโรงเรียน ในกลุมสาระการเรียนรูการงานอาชีพและเทคโนโลยี บางโรงเรียนจัดทําเปนรายวิชาเพิ่มเติม บางโรงเรียนสอนเปน กิจกรรมพัฒนาผูเ รียน เปนชุมนุมตามความสนใจของผูเ รียน บางโรงเรียนสอนบูรณาการกลุม สาระการเรียนรูก ารงาน อาชีพและเทคโนโลยีกับกลุมสาระการเรียนรูอื่น เชน สาระการเรียนรูศิลปะ คณิตศาสตร วิทยาศาสตร สังคมศึกษา ศาสนาและวัฒนธรรม เปนตน สามารถผลิตชิ้นงานไดอยางหลากหลายโดยมีฐานการผลิตจากแหลงวัตถุดิบ และภูมิปญญาของทองถิ่น มีโรงเรียนจํานวนไมนอยนักเรียนสามารถผลิตชิ้นงานไดจํานวนมาก สามารถสรางรายได ระหวางเรียนและปลูกฝงคุณลักษณะที่ดีใหกับนักเรียนตามจุดมุงหมายของหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551 ไดเปนอยางดี แตคณ ุ ภาพผลงานนักเรียน วิธคี ดิ และการจัดการเรียนรูข องครูใหกบั นักเรียนในเรือ่ งนี้ สมควรไดรบั การตอยอด พัฒนาใหเหมาะสมกับสถานการณของโลกและสังคมทีเ่ ปลีย่ นแปลงอยางรวดเร็วในปจจุบนั และเพือ่ สอดคลองและเชือ่ มโยงกับแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแหงชาติ ฉบับที่ 11 ทีใ่ หความสําคัญกับเศรษฐกิจ สรางสรรค (Creative Economy) ที่มุงใหประเทศมีการผลิตสินคาและบริการอยางสรางสรรค เพิ่มมูลคาสินคา โดยใชนวัตกรรมเขามาชวยในการผลิต เพื่อสรางความมั่งคั่งทางเศรษฐกิจของประเทศ ดังนั้นการสรางเศรษฐกิจ สรางสรรค ใหเกิดขึ้นในสังคมไทยอยางเปนรูปธรรมและยั่งยืนได ควรสรางรากฐานที่เขมแข็งโดยเริ่มที่การศึกษา ดวยการบมเพาะปลูกฝงความสามารถดานการคิดและเจตคติทดี่ ใี นการทํางาน การสรางสรรค การสัง่ สมความรูแ ละ ทักษะทีจ่ าํ เปนในการทํางาน การรูจ กั หาโอกาสและชองทางทํามาหากินและกาวเขาสูโ ลกแหงการทํางานใหนกั เรียน ตั้งแตยังเปนเด็กใหสามารถนําไปใชในอนาคต ดังนั้น สํานักพัฒนานวัตกรรมการจัดการศึกษาจึงไดจัดทําโครงการ นักธุรกิจนอยมีคุณธรรม นําสูเศรษฐกิจสรางสรรค ใหนักเรียนเรียนรูดานธุรกิจหรือการเปนผูประกอบการตาม ความเหมาะสมกับวัย ใหนกั เรียนมีความสามารถ “คิดเปน ทําได ขายเปน” อยางมีคณ ุ ธรรม มีการสรางสรรคชนิ้ งานใหม ๆ และจดลิขสิทธิ์ อนุสทิ ธิบตั ร สิทธิบตั ร เพือ่ ปลูกฝงการรักษาทรัพยสนิ ทางปญญาของตนเองและการไมละเมิดทรัพยสนิ ทางปญญาของผูอ นื่ ประสบการณจากกิจกรรมนีจ้ ะทําใหนกั เรียนเกิดความมัน่ ใจในตนเอง มีทศั นคติทดี่ ตี อ อาชีพอิสระ เปนทางเลือกอาชีพหนึ่งในอนาคตไดและเปนการพัฒนาคุณภาพเด็กไทยยุคใหมที่สอดคลองกับแนวคิดของการจัด การศึกษาในศตวรรษที่ 21 และการเตรียมเยาวชนในการกาวสูประชาคมอาเซียนไดเปนอยางดี โครงการไดเริ่ม เก็บขอมูลและดําเนินการมาตั้งแตปงบประมาณ 2553 ถึงปจจุบัน

วัตถุประสงค

1. ตอยอดการจัดการเรียนรูงานอาชีพของครู โดยการสรางแนวคิดใหมและพัฒนารูปแบบการสอน งานอาชีพในโรงเรียนใหนกั เรียนเรียนรูก ารเปนผูป ระกอบการ (Entrepreneur) สามารถสรางผลงานอยางสรางสรรค เชิงพาณิชย ผลิตเองได สามารถขายไดอยางครบวงจร

เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1

2. พัฒนาครูใหมคี วามรู ความเขาใจ สามารถบมเพาะนักเรียนระดับการศึกษาขัน้ พืน้ ฐาน ใหมปี ระสบการณ ดานอาชีพในเรื่องการดําเนินการดานธุรกิจการเปนผูประกอบการ (Entrepreneur) ที่มีคุณธรรม เหมาะสมกับวัย ดังขอ 1 3. พัฒนาขีดความสามารถในการสรางสรรคผลงานของครูและนักเรียน โดยความรวมมือกับเครือขาย ภาครัฐและเอกชน ในการสรางทรัพยสินทางปญญาใหกับประเทศชาติ 4. ปลูกฝงครูและนักเรียนใหรกั ษาทรัพยสนิ ทางปญญาของตนเอง ของประเทศ และการไมละเมิดทรัพยสนิ ทางปญญาของผูอื่น

ความหมายและขอบขาย

ธุรกิจ หมายถึง กระบวนการที่ผูประกอบการ (Entrepreneur) ดําเนินกิจกรรมเริ่มตนตั้งแตการคิด การผลิต การแลกเปลี่ยน จําหนายสินคา โดยมุงหวังกําไร ภายใตเปาหมายและกฎเกณฑที่กําหนด นักธุรกิจนอย หมายถึง นักเรียนที่ใชกระบวนการทําธุรกิจในการเปนผูประกอบการ (Entrepreneur) โดยดําเนินกิจกรรมเริม่ ตนตัง้ แตการคิด การผลิต การแลกเปลีย่ น จําหนายสินคา โดยมุง หวังผลกําไร ภายใตเปาหมาย และกฎเกณฑที่กําหนด คุณธรรม คือ สภาพคุณงามความดี ประพฤติดี การทําใหเกิดคุณงามความดี อุปนิสัยอันดีงาม ความดี ทีอ่ ยูใ นตัวบุคคลทัง้ กาย วาจา ใจ เพือ่ ใหเกิดความสุขแกตนเองและผูร ว มงาน รวมถึงคนในสังคม ในการประกอบอาชีพ ดานธุรกิจ คุณธรรมในความหมายของโครงการ คือ คุณธรรมที่สงผลในการประกอบอาชีพธุรกิจใหประสบผลสําเร็จ ประกอบดวย คุณธรรม 5 ประการ คือ ความซื่อสัตย ขยัน อดทน มุงมั่น กตัญู ผูประกอบการ (Entrepreneur) หมายถึง บุคคลที่ไมตองการเปนลูกจาง แตตองการมีธุรกิจของตนเอง ยอมรับความเสี่ยงที่มากับการทําธุรกิจ และผลกําไรที่ไดจากการทําธุรกิจ ที่มาจากการขายสินคาและบริการ ผูประกอบการมีความเปนผูนําทางธุรกิจ และเปนนักนวัตกรรมที่สามารถใชความคิดและกระบวนการ ทางธุรกิจใหม ๆ ใหเปนประโยชน 1 เศรษฐกิจสรางสรรค (Creative Economy) หมายถึง แนวคิด การขับเคลื่อนเศรษฐกิจบนพื้นฐาน • การใชความรู (Knowledge) • การศึกษา (Education) • การสรางสรรคงาน (Creativity) • การใชทรัพยสินทางปญญา (Intellectual Property) ที่เชื่อมโยงพื้นฐานทางวัฒนธรรม การสั่งสมความรูของสังคม เทคโนโลยีและนวัตกรรมสมัยใหม ในความหมายของเศรษฐกิจสรางสรรค สินคาและบริการจึงเปนสินคาและบริการที่ใชความคิดสรางสรรค การใชนวัตกรรมเปนตัวพัฒนาและขับเคลื่อนในการผลิต เปนการเพิ่มมูลคา สรางมูลคาเพิ่ม 1 http://www.investopedia.com/terms/e/entrepreneur.asp) Retrieved on January 15, 2011

3

4

เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1

แนวดําเนินการ

โครงการนักธุรกิจนอยมีคุณธรรม นําสูเศรษฐกิจสรางสรรค มีแนวดําเนินการดังนี้

ระดับสํานักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน 1. วิเคราะห สังเคราะห รูปแบบ วิธีการ การจัดการเรียนรู 2. จัดทําระบบฐานขอมูลการจัดการความรูข องโครงการนักธุรกิจนอยมีคณ ุ ธรรม นําสูเ ศรษฐกิจสรางสรรค 3. ประชาสัมพันธ สรางความเขาใจใหโรงเรียนในโครงการ ผูเกี่ยวของในการดําเนินงานโครงการและ ผลการดําเนินงานในรูปแบบตาง ๆ เชน เว็บไซต หนังสือ สิ่งตีพิมพตาง ๆ 4. จัดทําเอกสารคูม อื การดําเนินการ นักธุรกิจนอยมีคณ ุ ธรรม นําสูเ ศรษฐกิจสรางสรรค สําหรับโรงเรียน 5. จัดอบรมเชิงปฏิบตั กิ ารเพือ่ พัฒนาความรูแ ละสรางความเขาใจใหแกครู ผูบ ริหารโรงเรียน ผูร บั ผิดชอบ โครงการในระดับพื้นที่ 6. พั ฒ นาขี ด ความสามารถในการสร า งสรรค ผ ลงานด ว ยการใช น วั ต กรรม การเพิ่ ม มู ล ค า ผลงาน ที่เปนมิตรกับสิ่งแวดลอม เพื่อสรางทรัพยสินทางปญญา 7. สงเสริมครูวิจัยเพื่อการพัฒนาการจัดการเรียนรู 8. สรางเวทีการแลกเปลี่ยนเรียนรู รวมกับผูประกอบธุรกิจ ชุมชน 9. จัดประกวดแขงขันผลงานสรางสรรคสิ่งประดิษฐและการออกแบบผลิตภัณฑโครงการนักธุรกิจนอย มีคุณธรรม นําสูเศรษฐกิจสรางสรรค 10. สนับสนุนชองทางการตลาดและงบประมาณใหสาํ นักงานเขตพืน้ ทีก่ ารศึกษาและโรงเรียนเพือ่ ขยายผล ตามความเหมาะสม 11. จัดการความรูและเผยแพร 12. นิเทศ กํากับติดตาม ประเมินผล สรุปผลและรายงานผลการดําเนินโครงการ ระดับสํานักงานเขตพื้นที่การศึกษา 1. แตงตั้งผูรับผิดชอบโครงการดําเนินงาน 2. สํารวจสภาพปจจุบันเกี่ยวกับการพัฒนา ผลิตภัณฑ และรวบรวมผลงานของโรงเรียน 3. ใหความรวมมือกับ สพฐ. ในการขยายผล สงเสริมสนับสนุนโรงเรียนใหปรับหลักสูตรสถานศึกษาและ การจัดการเรียนรู พัฒนาสูเปาหมายของโครงการ 4. ประสานองคกรภาคีเครือขายเพื่อระดมความรูและทรัพยากรเพื่อพัฒนาดานการสอนงานอาชีพ ธุรกิจคุณธรรมในโรงเรียน 5. จัดเวทีแลกเปลี่ยนเรียนรูเพื่อกระตุนใหโรงเรียนเกิดแนวคิดในการพัฒนาการจัดการเรียนการสอน งานอาชีพใหบรรลุวัตถุประสงคของโครงการ 6. จัดประกวดนวัตกรรม ประกาศเกียรติคณ ุ ยกยองเชิดชูเกียรติ เผยแพรผลงานผลิตภัณฑ ทีผ่ า นเกณฑ การพิจารณาคุณภาพ

เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1

7. สงเสริม สนับสนุนการนําผลิตภัณฑไปสูการพัฒนาเปนอาชีพและทําเปนเชิงธุรกิจ 8. นิเทศ กํากับติดตาม ชวยเหลือตลอดจนสงเสริมการพัฒนาการจัดการเรียนการสอนของโรงเรียน อยางตอเนื่องและทั่วถึง 9. ประเมินผล สรุปผลการดําเนินงาน รายงานโครงการตอ สพฐ.

ระดับโรงเรียน 1. แตงตั้งครูผูรับผิดชอบ 2. ผูบริหารโรงเรียน ฝายวิชาการ ครูทุกคนในโรงเรียนใหความรวมมือสนับสนุนครูผูรับผิดชอบในการ จัดการเรียนรู สนับสนุนทรัพยากร ใหโอกาสในการเรียนรูและอํานวยความสะดวกในการทํางานของครูผูรับผิดชอบ 3. ขยายผลภายในโรงเรียนอยางกวางขวางและสรางเครือขายการเรียนรู 4. สนับสนุนชองทางการตลาดและการจัดจําหนายผลงานของนักเรียน เชน ลงในเว็บไซตรา นคาธุรกิจนอย ในโรงเรียนและสนับสนุนโอกาสครูและนักเรียนมีประสบการณการขายทั้งในและนอกโรงเรียน 5. ยกยองเชิดชูเกียรติ สรางขวัญกําลังใจใหกบั นักเรียน และครูทรี่ บั ผิดชอบโดยมอบประกาศเกียรติบตั ร โลรางวัล เปนตน 6. รายงาน สรุปผลการดําเนินการใหสาํ นักงานเขตพืน้ ทีก่ ารศึกษา และเผยแพรใหกบั ครู นักเรียน ชุมชน และผูที่เกี่ยวของทราบ

5

6

เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1

ภาพความสําเร็จของโครงการ

นักเรียน

เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1

7

8

เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1

ครู นักเรียน ทําได คิดเปน

นักธุรกิจนอย มีคุณธรรม นําสูเศรษฐกิจสรางสรรค

ขายเปน

หมายเหตุ นักเรียนสามารถคิดเปน ทําได ขายเปน ตามวัยอยางครบวงจร

เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1

ใชกลยุทธสรางทีมงาน ออกแบบผลิตภัณฑใหม รับผิดชอบตอสังคม คํานึงถึงความคุมคา

รักษาทรัพยสินทางปญญา

หาชองทางการจําหนาย

คิดอนุรักษและตอยอดภูมิปญญาทองถิ่น

คิดผลิตสินคาใหตรงกับตลาด

นําสิ่งใกลตัว/วัสดุทองถิ่นมาใช

คิดนอกกรอบ/เอนกประสงค

คิดออกแบบอยางสรางสรรค

ไมเอาเปรียบลูกคา

ตอยอด/พัฒนา

คิดถึงคุณภาพชีวิต

คิดวางแผน/เปนระบบ

วิธีการผลิตที่ปลอดภัย

ทํางานเปนทีม/สรางเครือขาย (พันธมิตรการคา)

คิดเปน

ผลกระทบตอสิ่งแวดลอม

คิดการจัดการ/บริหารจัดการ

คิดคํานวณตนทุน กําไร ขาดทุน

เห็นคุณคาในตนเอง/คิดดี/มีคุณธรรม-ไมโกง

คิดจินตนาการ

คิดเชิงบวก

คิดเชิงกลยุทธ คิดบนพื้นฐานความเปนจริง คิดถึงประโยชนสวนรวม สรางความเชื่อมั่นในสินคา/บริการ

คิดแบงปน คิดสรางมูลคาเพิ่ม คืนกําไรสูสังคม

9

10 เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1

ผานการตรวจสอบ เพื่อรับรองคุณภาพ

สราง Story ของสินคา

เลือกวัสดุอุปกรณสอดคลองกับผลิตภัณฑ

แลกเปลี่ยนเรียนรู

ออกแบบผลิตภัณฑไดแปลกใหม นาสนใจ ดึงดูดลูกคา

ผลิตไดจริง บริหารจัดการ/ ทํางานเปนทีม

ทําผลิตภัณฑไดอยางมีคุณภาพ/ ปลอดภัยตอผูบริโภค

สราง/หาเครือขาย

วางแผนการทําธุรกิจเชิงรุก มุงสูความสําเร็จ

ใชเทคโนโลยีในการผลิต

ประชาสัมพันธเชิงรุก

สรางความเชื่อมั่นสินคา

ใชเทคโนโลยีในการผลิต

กลาจําหนาย/ มั่นใจในตนเอง สรางบุคลิกภาพพนักงานขาย วางยุทธศาสตรการจําหนายสินคา การสรางแบรนดสินคา ไมเอาเปรียบลูกคา คิดเจือจานสังคม ประเมินผลเพื่อการพัฒนา ผลิตไดตรงความตองการของตลาด การดูแลลูกคา

ออกแบบการโฆษณา

ทําได

จดทรัพยสินทางปญญา ทําธุรกิจอยางมืออาชีพ มีทักษะกระบวนการผลิต ทํางานอยางสรางสรรค มีเทคนิคการนําเสนอสินคา (สาธิต) ซื่อสัตย ขยัน อดทน มุงมั่น กตัญู สรางมูลคาเพิ่ม

เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1

ตรวจสอบความพึงพอใจสินคา กิจกรรมลูกคาสัมพันธ

มีคุณธรรม ซื่อสัตยตอลูกคา

สรางจุดขาย

ซื่อสัตย/จริงใจตอลูกคา

มีศิลปะการพูด/โฆษณาเปนที่เชื่อถือ

มีฉลากสินคาที่นาสนใจ

ประชาสัมพันธสินคา

การกําหนดราคาเปน/ยุติธรรม

ขายไดทุกกลุมเปาหมาย

ขาย online

ประชาสัมพันธเชิงรุก (โทรทัศน หนังสือพิมพ วิทยุทองถิ่น)

ขอมูลสารสนเทศลูกคา

มีแผนการตลาด

ขายตรง

ขายไดมาก

ขายเปน

ลูกคาพึงพอใจ บริการหลังการขายที่รวดเร็ว เอาใจใส

ชองทางการขาย รูจักตลาด/ลูกคา มีเทคนิคการขาย

ทําขอมูลประวัติของลูกคา ความหลากหลายของสินคา สินคามีการรับรองคุณภาพ มีชื่อสินคานาสนใจ

ทดลองใช ลด แลก แจก แถม การตั้งราคาขาย

รูจริง/อธิบายได บอกถึงประโยชน จัดบูธ/ราน/ปายสินคา ใหนาสนใจ รับฟงคําแนะนําของลูกคา มีการสาธิตสินคา

11

12 เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1

การดําเนินงานของโครงการ แบงเปน 2 ระยะ คือ

ระยะที่ 1 เก็บขอมูลและพัฒนาโรงเรียนนํารอง จํานวน 300 โรงเรียน ใชเวลา 3 ป ระหวางป 2553-2556 ระยะที่ 2 การขยายผลใหครอบคลุมตามความตองการของพื้นที่

การดําเนินงานระยะที่ 1 การดําเนินงานของโครงการมีกระบวนการสําคัญ คือการสรางความเขาใจกับผูบ ริหารสถานศึกษา บุคลากร ทางการศึกษาทีเ่ กีย่ วของ และการพัฒนาครูผสู อนโรงเรียนนํารอง 3 รุน จํานวน 300 โรงเรียน ใหมคี วามรูค วามเขาใจ อยางชัดเจน มีองคความรูท เี่ ขมแข็งเพือ่ นําไปพัฒนานักเรียน เชน งานธุรกิจทีม่ คี ณ ุ ธรรม เศรษฐกิจสรางสรรค การพัฒนา ผลิตภัณฑ-บรรจุภณ ั ฑ การเพิม่ มูลคาสินคา การจัดการเรียนรูท สี่ รางสรรค ใหนกั เรียนคิดเปน ทําได ขายเปน ทีเ่ หมาะสม กับวัยตามระดับการศึกษาของนักเรียน การจัดหลักสูตรสถานศึกษา การจัดทํารายวิชาเพิม่ เติมการจัดกิจกรรมพัฒนา ผูเรียนเปนชุมนุมตามความสนใจของนักเรียน การวัดประเมินผล มีการตอยอดและนิเทศติดตามอยางสมํ่าเสมอ มี เวที ใ ห ค รู แ ละนั ก เรี ย นนํ า เสนอผลงานของโรงเรี ย นอย า งต อ เนื่ อ งทั้ ง ในระดั บ ประเทศและระดั บ นานาชาติ พรอมทัง้ สรางความเชือ่ มัน่ ทางวิชาการ โดยสงเสริม สนับสนุนใหครูทาํ วิจยั เพือ่ พัฒนาการเรียนการสอนสูค วามสําเร็จ ของโครงการ โครงการวิจัย : เรียนรูสูเสนทางอาชีพนักธุรกิจนอยมีคุณธรรม นําสูเศรษฐกิจสรางสรรค มีครูสมัคร เขารวมโครงการวิจัย จํานวน 32 คน แยกเปนดังนี้ ครูสอนระดับประถมศึกษา จํานวน 9 คน ครูสอนระดับขยายโอกาส จํานวน 11 คน ครูสอนระดับมัธยมศึกษา จํานวน 12 คน โครงการวิจัยดังกลาวมีเปาหมายสําคัญ คือ 1. เพื่อใหครูทั้ง 32 คน นําแนวคิด สาระสําคัญและแนวการจัดการเรียนรูของโครงการไปพัฒนาตอยอด รายวิชา หรือกิจกรรมชุมนุมที่ตนสอนอยูเดิมและทดลองจัดการเรียนรู เพื่อพัฒนานักเรียนสูความสําเร็จในการเปน นักธุรกิจนอยมีคุณธรรม นําสูเศรษฐกิจสรางสรรค ที่สามารถคิดเปน ทําได ขายเปน อยางเหมาะสมกับวัยและระดับ การศึกษา ตามวัตถุประสงคของโครงการโดยใชกระบวนการวิจัย 2. เพื่อใหครูเกิดความเชื่อมั่นกับแนวคิด วิธีการและผลที่เกิดกับนักเรียนในเชิงคุณภาพ 3. เพื่อนําผลการวิจัยของครูที่มีคุณภาพ นําไปสังเคราะหและเผยแพรใหผูที่สนใจนําไปใชตอไป กระบวนการพัฒนาครูในการทําวิจัย 1. ใหความรูเรื่องการทําวิจัย กระบวนการวิจัยและการจัดทํารายงานผลการวิจัย 2. เชิญผูทรงคุณวุฒิ ครั้งละ 3-4 คน ตรวจสอบ ใหขอเสนอแนะ เพิ่มความรูดานวิจัย เพื่อปรับปรุงงาน วิจัยเปนรายบุคคล เปนระยะ จํานวน 4 ครั้ง จนกระทั่งเสร็จสมบูรณ

เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1

ระยะเวลาการทําวิจัย กําหนดเวลา 1 ป กําหนดผลผลิตจากการทําวิจัยของครู ประกอบดวยผลงาน 5 ชิ้นงาน ดังนี้ 1. รายงานผลการวิจัยตามหัวขอที่ครูกําหนดแตอยูในแนวทางการพัฒนาการสอนสูความสําเร็จ นักธุรกิจนอยมีคุณธรรม นําสูเศรษฐกิจสรางสรรค 2. รายวิชา โครงสรางรายวิชา หนวยการเรียนรูและแผนการสอนทุกแผน 3. เอกสารประกอบการสอน 4. รองรอยการจัดการเรียนรู 5. ความภาคภูมิใจ ผลการพัฒนาการเรียนการสอนและผลที่เกิดกับนักเรียน ครูและโรงเรียน ผลการทําวิจัย มีครูที่ทําวิจัยสําเร็จสามารถสงผลงานไดจํานวน 25 คน สํานักพัฒนานวัตกรรมการจัดการศึกษา พิจารณาแลวเห็นควรนํารายวิชาเพิม่ เติม และกิจกรรมพัฒนาผูเ รียนทีผ่ า นกระบวนการวิจยั ดังกลาว จัดพิมพเผยแพร ใหผูสนใจนําไปใชประโยชนโดยนําเสนอในตอนที่ 2 ตอไป

13

ตอนที่ 2

เรียนรู สู เส นทางอาชีพ นักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค ด วยกิจกรรมพัฒนาผู เรียนและรายวิชา (เพิ่มเติม)

เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1

งานการผลิตและจําหน ายกะหรี่ป บงาดํา กิจกรรมชุมนุม นักธุรกิจนอยมีคุณธรรม นําสูเศรษฐกิจสรางสรรคดวยงานการผลิตและจําหนายกะหรี่ปบงาดํา ระดับชั้นประถมศึกษาปที่ 4-6 จํานวนเวลา 40 ชั่วโมง ชื่อโรงเรียน วัดดงยาง (ดงยางราษฎรบํารุง) สังกัดสํานักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาฉะเชิงเทรา เขต 2 ที่อยูโรงเรียน 68/2 หมู 3 ตําบลหนองแหน อําเภอพนมสารคาม จังหวัดฉะเชิงเทรา 24120 ชื่อครูผูรับผิดชอบ นางสาวรักษษิณาฎ นิระมล ตําแหนงครูชํานาญการพิเศษ E-mail : rak.niramon@gmail.com ความเปนมา

โรงเรียนวัดดงยาง (ดงยางราษฎรบํารุง) เปนโรงเรียนที่นักเรียนที่เขามาเรียนสวนมากฐานะยากจน ดังนั้น การจัดกิจกรรมการเรียนการสอนจึงตองเนนสงเสริมทักษะชีวิตดานการทํางานที่สุจริต เพื่อเปนพื้นฐาน ในการประกอบอาชีพตอไป โรงเรียนพิจารณาเห็นวาการทําขนมกะหรี่ปบเปนภูมิปญญาทองถิ่นที่ควรสงเสริม ใหเยาวชนรุนใหมไดเรียนรูเพื่อสืบทอดตอไป โดยครูผูสอนไดมีการพัฒนาเพิ่มคุณคาทางอาหารดวยการใสงาดํา ลงไปในแปงกะหรีป่ บ จึงไดผลิตภัณฑใหมขนึ้ มาเปนกะหรีป่ บ งาดําโรงเรียนวัดดงยาง ซึง่ ผลิตและจําหนายโดยสมาชิก ชุมนุมนักธุรกิจนอยมีคุณธรรม นําสูเศรษฐกิจสรางสรรค ครูผูสอนไดจัดกิจกรรมพัฒนาผูเรียนตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551 ในลักษณะกิจกรรมชุมนุมนักธุรกิจนอยมีคณ ุ ธรรม นําสูเ ศรษฐกิจสรางสรรคดว ยงานการผลิตและจําหนายกะหรีป่ บ งาดํา เพือ่ พัฒนาผูเ รียนใหนาํ องคความรู ทักษะจากการเรียนรูแ ละประสบการณของผูเ รียนมาปฏิบตั กิ จิ กรรมพัฒนา ตนเอง เพื่อเปนคนดี มีศีลธรรม มีคุณธรรม จริยธรรม มีวินัยและมีจิตสํานึกสาธารณะที่ดีงาม เปนคนมีปญญา ในการใชทกั ษะชีวติ การคิด การสือ่ สาร การแกปญ  หาและการใชเทคโนโลยี และเปนคนมีความสุขในการดําเนินชีวติ อยางพอเพียง สามารถอยูรวมกับผูอื่นไดอยางสรางสรรค มีรายไดระหวางเรียน มีประสบการณดานงานอาชีพ ที่สามารถนําไปประกอบอาชีพไดในอนาคต

วัตถุประสงค

1. เพื่อใหสอดคลองกับหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐานพุทธศักราช 2551 2. เพื่อใหนักเรียนมีทักษะชีวิตในการประกอบอาชีพ 3. เพื่อใหนักเรียนมีรายไดระหวางเรียนและใชเวลาวางใหเกิดประโยชน 4. เพื่อปลูกฝงการประกอบอาชีพอิสระทางดานธุรกิจและคุณธรรมนักธุรกิจนอย ซื่อสัตย ขยัน อดทน มุงมั่นและกตัญู และการตระหนักถึงความสําคัญของทรัพยสินทางปญญา

กลุมเปาหมาย/เปาหมาย

1. เชิงปริมาณ นักเรียนชั้นประถมศึกษาปที่ 4-6 เขารวมกิจกรรมชุมนุม 2. เชิงคุณภาพ นักเรียนสามารถผลิตและจําหนายกะหรี่ปบงาดําได รูจักเลือกอาชีพที่เหมาะสม นักเรียนมีทักษะชีวิต มีคุณลักษณะที่พึงประสงค และมีคุณธรรมการประกอบอาชีพ

15

16 เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1

วิธีดําเนินการ 1.

2.

3.

4.

ประชุมชี้แจงคณะครูในโรงเรียน แตงตั้งคณะทํางาน (ครูที่ปรึกษาชุมนุม) ประชุมวางแผนการจัดการเรียนรู จัดทําหนวยการจัดกิจกรรมชุมนุม การวัดผลและประเมินผล ประชาสัมพันธใหนักเรียนทุกคนทราบพรอมชี้แจงวัตถุประสงคของชุมนุม

กระบวนการจัดกิจกรรมชุมนุม

1. รับสมัครนักเรียนเขารวมชุมนุม 2. แนะนําการดําเนินกิจกรรม โดยใหสมาชิกชุมนุมที่มีสวนรวมแสดงความคิดเห็น 3. ให ค วามรู  แ ละฝ ก ปฏิ บั ติ กิ จ กรรมทุ ก สั ป ดาห โดยใช เวลาในชั่ ว โมงกิ จ กรรมพั ฒ นาผู  เรี ย น และ นอกเวลาเรียนอีกสวนหนึ่ง เพื่อปฏิบัติเพิ่มเติมใหเกิดทักษะความชํานาญ 4. ประเมินผลหลังการรวมกิจกรรมในแตละหนวยการเรียนรู

จุดประสงค

1. บอกความหมายและประเภทของธุรกิจได 2. อธิบายลักษณะของนักธุรกิจนอยมีคุณธรรม นําสูเศรษฐกิจสรางสรรค 3. อธิบายคุณธรรมของนักธุรกิจนอยมีคุณธรรม นําสูเศรษฐกิจสรางสรรค 4. สามารถจัดเตรียมวัสดุอุปกรณสําหรับการผลิต 5. ฝกการทํา การผลิต สามารถผลิตไดอยางมีคุณภาพ 6. สามารถสาธิตการผลิตในโอกาสตาง ๆ 7. มีประสบการณการขาย การตลาด 8. วิเคราะหและนําหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงมาใชกับธุรกิจ 9. อธิบายความสําคัญและประโยชนของบรรจุภัณฑ 10. เลือกวัสดุ อุปกรณ และเทคโนโลยี เพื่อพัฒนาบรรจุภัณฑ 11. บอกชื่อหนวยงานที่ปรึกษาดานบรรจุภัณฑ 12. อธิบายความหมาย ประเภท และประโยชนทรัพยสินทางปญญา 13. การสืบคนทรัพยสินทางปญญา

เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1

กิจกรรมชุมนุม จํานวน 40 ชั่วโมง กิจกรรมที่ 1 เรียนรูนักธุรกิจนอยมีคุณธรรม นําสูเศรษฐกิจสรางสรรค จํานวน 6 ชั่วโมง จุดประสงคการเรียนรู - บอกความหมายและประเภทของธุรกิจ - บอกคุณลักษณะของนักธุรกิจนอยมีคุณธรรม นําสูเศรษฐกิจสรางสรรค - คุณธรรมของนักธุรกิจนอยมีคุณธรรม นําสูเศรษฐกิจสรางสรรค กิจกรรมที่ 2 เรียนรูกระบวนการผลิตและจําหนายกะหรี่ปบงาดํา จํานวน 30 ชั่วโมง จุดประสงคการเรียนรู - อธิบายวัสดุ อุปกรณ ในการผลิตกะหรี่ปบงาดํา - อธิบายกระบวนการผลิตกะหรี่ปบงาดํา และสามารถผลิตดวยตนเองได - มีประสบการณดานการตลาด กิจกรรมที่ 3 เรียนรูการออกแบบสรางสรรคบรรจุภัณฑ จํานวน 2 ชั่วโมง จุดประสงคการเรียนรู - อธิบายเรื่องบรรจุภัณฑ - เทคโนโลยีการพัฒนาบรรจุภัณฑ - ประโยชนของบรรจุภัณฑและหนวยงานที่ปรึกษา และสามารถนําไปใชได กิจกรรมที่ 4 เรียนรูทรัพยสินทางปญญา จํานวน 2 ชั่วโมง จุดประสงคการเรียนรู - อธิบายความหมาย ประเภททรัพยสินทางปญญา - ประโยชนทรัพยสินทางปญญา - การคุมครองทรัพยสินทางปญญา

กระบวนการเรียนรู

จัดกิจกรรมที่หลากหลาย เนนฝกปฏิบัติจริง ฝกทักษะการทํางานเปนกลุม การคนควาหาความรูจาก แหลงความรู เชน วารสารภูมิปญญาทองถิ่น สรางประสบการณการจําหนาย การคาขายใหนักเรียน โดยปลูกฝง การสรางคุณธรรม ซื่อสัตย ขยัน อดทน มุงมั่น กตัญู และทักษะชีวิตที่จําเปนในการดํารงชีวิต และการอยูรวมกับ ผูอ นื่ เชน กระบวนการทํางาน ความรับผิดชอบ มนุษยสัมพันธ การสือ่ สาร ฯลฯ โดยจัดสภาพแวดลอมและบรรยากาศ ที่เอื้อตอการเรียนรู ใหนักเรียนไดปฏิบัติจริง ในสถานการณจริงทุกขั้นตอนใหมากที่สุด

17

18 เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1

สื่อหรืออุปกรณที่ ใช

1. เอกสารคูมือการทํากะหรี่ปบงาดํา 2. วัสดุและอุปกรณในการผลิตและจําหนายกะหรี่ปบงาดํา 3. แบบประเมินตาง ๆ 4. ใบความรู ใบงาน และใบมอบหมายงาน 5. เอกสารประกอบการอบรม “โครงการนักธุรกิจนอยมีคุณธรรม นําสูเศรษฐกิจสรางสรรค” 6. เอกสารหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551

การวัดผลประเมินผล (ประเมินตามสภาพจริง)

1. สังเกตขณะปฏิบัติกิจกรรม 2. ซักถามนักเรียนสมาชิกชุมนุม และผูที่เกี่ยวของ 3. ตรวจผลงานสําเร็จ

เหตุผลหรือขอมูลที่แสดงหรือยืนยันวากิจกรรมนี้ประสบความสําเร็จ 1. นักเรียนสามารถทําขนมและจําหนายได 2. แบบรายงานประจําปการศึกษา 3. บัญชีรายรับ-รายจาย 4. การเขารวมกิจกรรมอยางตอเนื่องของสมาชิก 5. เกียรติบัตรที่ไดรับจากการแสดงผลงานในโอกาสตางๆ

เกณฑการประเมินกิจกรรม

การประเมินกิจกรรมชุมนุม เปนการตรวจสอบความสามารถและพัฒนาการดานตางๆ ตามวัตถุประสงค ที่กําหนด ดวยวิธีการที่หลากหลายและประเมินตามสภาพความเปนจริง โดยกําหนดผลการประเมินเปน “ผาน” และ “ไมผาน” ผาน หมายถึง ผูเรียนมีเวลาเขารวมกิจกรรมครบตามเกณฑ ปฏิบัติกิจกรรม และมีผลงาน ชิ้นงาน คุณลักษณะตามเกณฑที่สถานศึกษากําหนด ไมผาน หมายถึง ผูเรียนมีเวลาเขารวมกิจกรรมไมครบตามเกณฑ ไมผานปฏิบัติกิจกรรม หรือมีผลงาน ชิ้นงาน คุณลักษณะไมเปนไปตามเกณฑที่สถานศึกษากําหนด

เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1

การทํากะหรี่ป บงาดํา วัสดุอุปกรณ 1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.

ไมคลึงแปง ชามผสมแปง ชอนตวง เครื่องชั่ง ที่รอนแปง กระดาษซับนํ้ามัน มีดตัดแปง กระทะ และตะหลิวสําหรับกวนไสและทอดกะหรี่ปบ ตะแกรงสําหรับใสกะหรี่ปบที่ตักขึ้นจากกระทะ

สวนผสมไสกะหรี่ปบงาดําและวิธีผสมแปง สวนผสมแปงชั้นนอก 1. แปงสาลีอเนกประสงค 2. งาดํา 3. นํ้าเปลา 4. เกลือปน 5. นํ้ามันพืช (นํ้ามันปาลม) 6. นํ้าตาลทราย

500 50 210 1 160 2

วิธีผสมแปงชั้นนอก 1. รอนแปง 1 ครั้ง แลวผสมกับงาดํา

กรัม กรัม กรัม ชอนชา กรัม ชอนโตะ

19

20 เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1

2. ละลายนํ้าตาลและเกลือลงในนํ้าเปลา

3. เทสวนผสมในขอ 2 และนํ้ามันพืชลงในชามแปงแลวผสมใหเนียน

4. แบงแปงออกเปน 8 กอนเทา ๆ กัน

สวนผสมแปงชั้นใน แปงสาลีอเนกประสงค นํ้ามันพืช (นํ้ามันปาลม)

300 กรัม 160 กรัม

วิธีผสมแปงชั้นใน 1. เทแปงลงในชาม ใสนํ้ามันแลวผสมใหเขากัน

2. แบงแปงออกเปน 8 กอนเทา ๆ กัน

เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1

3. นําแปงชัน้ นอกมาแผ ใหแบน แลวนําแปงชัน้ ในวางตรงกลาง หุมแปงใหมิดชิดไมใหเห็นแปงชั้นใน

4. นําแปงมาวางคร้งละ 1 กอน ใชไมคลึงแปงใหแบนยาว ประมาณ 9 นิ้ว แลวพับ 3 ทบ

5. นําแปงจาก ขอ 4 มาคลึงใหเปนแผนบาง ยาวประมาณ 12 นิ้ว แลวมวนใหเปนแทงกลม

6. นําแปงจาก ขอ 5 มาตัดแบงเปน 10 ชิ้นเทา ๆ กัน (ถาตองการทําชิ้นใหญ ก็ตัดแบงเปน 6 ชิ้น หรือตามชอบ

7. นําแปงที่ตัดแลวมาคลึงดานหนาตัดใหเปนแผนบาง

21

22 เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1

8. นําแปงที่คลึงแลวจากขอ 7 มาหอไส แลวพับริมใหสวยงาม

9. นําขนมลงไปทอดในนํ้ามันโดยใชไฟปานกลางจนกระทั่ง สุกเหลือง ตักขึ้นใสตะแกรงใหสะเด็ดนํ้ามัน แลวนําไปวางบนกระดาษซับนํ้ามัน รอใหขนมเย็น (นํ้ามันที่ใชควรเปนนํ้ามันจากปาลม เพราะราคาไมแพง และขนมไมมีกลิ่น)

10. เมื่อขนมเย็นดีแลวก็นําไปใสในบรรจุภัณฑ เพื่อเตรียมจําหนาย หรือจะใหเปนของขวัญ ของฝากก็ได

เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1

การทํากะหรี่ป บงาดําไส ไก

สวนผสมไสไก 1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.

10.

11.

เนื้อไกสับละเอียด มันเทศหั่นสี่เหลี่ยมเล็ก ๆ หอมใหญหั่นสี่เหลี่ยมเล็ก ผงกะหรี่ นมขนจืด นํ้าตาลทราย เกลือปน แปงสาลี นํ้ามันพืช นํ้าเปลา พริกไทยปน

วิธีทํา

500 2,000 500 4 1 800 3 100 200 200 3

กรัม กรัม กรัม ชอนโตะ กระปอง กรัม ชอนโตะ กรัม กรัม กรัม ชอนโตะ

1. เทนํ้ามันใสกระทะ ใสผงกระหรี่ พริกไทยผัดพอหอมใสไกสับผัดพอสุก 2. พอไกสุก ใสหอมใหญ ใสมันเทศ แลวตามดวยนมขนจืดและนํ้าเปลา 3. พอมันเทศสุก ปรุงรสดวยนํ้าตาลทราย เกลือ พอใกลแหงใสแปงสาลี ผัดใหเขากันจนแหงจึงตักขึ้น

23

24 เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1

ผลิตภัณฑ จากเศษผ าเสื้อตราแตงโม กิจกรรมชมรม นักธุรกิจนอยมีคุณธรรม นําสูเศรษฐกิจสรางสรรคดวยผลิตภัณฑจากเศษผาเสื้อตราแตงโม ระดับชั้นประถมศึกษาปที่ 4-6 จํานวนเวลา 40 ชั่วโมง ชื่อโรงเรียน วัดเชิงเลน (นครใจราษฎร) สังกัดสํานักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษานครปฐม เขต 2 ที่อยูโรงเรียน หมู 10 บานศีรษะยาน ตําบลบางชาง อําเภอสามพราน จังหวัดนครปฐม 73110 ชื่อครูผูรับผิดชอบ นางสาวสุวรรณี นอยรักษา ตําแหนงครูวิทยฐานะชํานาญการ E-mail : varjeab1@gmail.com ความเปนมา

โรงเรียนวัดเชิงเลน (นครใจราษฎร) จัดกิจกรรมการเรียนรูใ นกลุม สาระการเรียนรูก ารงานอาชีพและเทคโนโลยี มีจดุ มุง หมายเพือ่ พัฒนาใหผเู รียนมีความรูค วามเขาใจ มีทกั ษะพืน้ ฐานทีจ่ าํ เปนตอการดํารงชีวติ เห็นแนวทางในการ ประกอบอาชีพ รักการทํางาน มีเจตคติทดี่ ตี อ การทํางาน สามารถดํารงชีวติ อยูใ นสังคมไดอยางพอเพียงและมีความสุข และจากสภาพบริบทของโรงเรียนที่มีทรัพยากรในทองถิ่น คือ เศษผาของเสื้อตราแตงโม โดยเศษผาดังกลาว ไดรับความอนุเคราะหจาก คุณอดิศร พวงชมพู ผูจัดการบริษัท สยามแฮนดส จํากัด ผูผลิตและจําหนายผลิตภัณฑ เสื้อตราแตงโม จากการที่มีทรัพยากรในทองถิ่น ประกอบกับทางโรงเรียนมีแนวคิดที่จะปลูกฝงคานิยมใหนักเรียนใชชีวิต อยางพอเพียง รูจ กั ประหยัดอดออม พึง่ พาตนเองได เห็นคุณคาของทรัพยากรและใชทรัพยากรอยางคุม คา จึงพัฒนา เศษผาของเสื้อตราแตงโมมาสรางสรรคเปนผลิตภัณฑประเภทของเลน ของใชจากเศษวัสดุ และเพิ่มมูลคาใหกับ ผลิตภัณฑผา นงานฝมอื ทีล่ ะเอียด ประณีต โดยจัดกิจกรรมการเรียนรูง านประดิษฐจากเศษผาในกลุม สาระการเรียนรู การงานอาชีพและเทคโนโลยี มีการจัดกิจกรรมการเรียนรูใหกับผูเรียนที่เนนการปฏิบัติจริง ผลของการจัดกิจกรรม พบวา ประสบความสําเร็จไดเปนที่นาพอใจ นักเรียนเกิดทักษะในการปฏิบัติงาน และมีความสุขกับการเรียนรู ผลิตภัณฑทปี่ ระดิษฐนาํ มาทดลองใชในโรงเรียน เชน พรมเช็ดเทา ตุก ตาของเลน กระเปาใสเครือ่ งเขียน เปนตน ทําให เกิดความมั่นใจวาผลิตภัณฑสามารถใชไดจริง ทางโรงเรียนจึงมีแนวคิดเผยแพรเปนผลงานนักเรียน จึงมีการสาธิต และจัดจําหนายตามนิทรรศการตาง ๆ เนื่องจากผลิตภัณฑที่ประดิษฐเปนงานฝมือ (Handmade) มีความละเอียด ประณีต สีสันสดใส ทําใหไดรับความสนใจและสรางชื่อเสียงใหกับโรงเรียนตลอดมา ในป 2553 สํ า นั ก พั ฒ นานวั ต กรรมการจั ด การศึ ก ษา ได จั ด ทํ า โครงการนั ก ธุ ร กิ จ น อ ยมี คุ ณ ธรรม นําสูเศรษฐกิจสรางสรรค โดยมีวัตถุประสงคขอหนึ่งคือ ตอยอดการจัดการเรียนรูในรายวิชาการงานอาชีพ สราง แนวคิดใหมพัฒนารูปแบบการสอนงานอาชีพใหผูเรียนไดเรียนรูการเปนผูประกอบการ สามารถสรางผลงาน อยางสรางสรรคเชิงพาณิชย สามารถผลิตสินคาและจําหนายได โรงเรียนจึงสมัครเขารวมโครงการนี้ และผลจาก การไดรับความรูจากการอบรมอยางตอเนื่อง ทําใหครูผูสอนไดกลับมาทบทวนการจัดกิจกรรมการเรียนรูที่ครูไดจัด ประสบการณใหกบั ผูเ รียน ทําใหคน พบขอบกพรองทีค่ วรนํามาแกไขบางประการ โดยประเมินจากผลการปฏิบตั งิ าน พบวา นักรียนมีความสามารถขั้นพื้นฐานในการประดิษฐและผลิตสิ่งของเพื่อจัดจําหนายได แตยังขาดทักษะการ ออกแบบและกระบวนการในการจําหนายผลิตภัณฑ และหากมีการสรางประสบการณใหกบั ผูเ รียนก็จะเปนการตอยอด ใหผูเรียนไดพัฒนาตนเองอยางตอเนื่องครบวงจรในการปูพื้นฐานการเปนผูประกอบการที่ดี

เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1

โรงเรี ย นจึ ง มี แ นวคิ ด ที่ จ ะพั ฒ นาผู  เรี ย นโดยการจั ด กิ จ กรรมต อ ยอดจากงานประดิ ษ ฐ ผ ลิ ต ภั ณ ฑ ที่มีอยูในโรงเรียนนําไปสูการจําหนายโดยผานการเรียนรูกระบวนการทางธุรกิจ เพื่อใชเปนแนวทางในการ ประกอบอาชีพใหนักเรียนมีทักษะในการเปนผูประกอบการ โดยกิจกรรมดังกลาวมีการจัดในรูปแบบของชมรม “นักธุรกิจนอยมีคุณธรรม นําสูเศรษฐกิจสรางสรรคดวยผลิตภัณฑจากเศษผาของเสื้อตราแตงโม” เพื่อพัฒนา ผูเ รียนใหเต็มศักยภาพ “คิดเปน ทําได ขายเปนอยางมีคณ ุ ธรรม” สอดคลองกับวัตถุประสงคตามโครงการนักธุรกิจนอย มีคุณธรรม นําสูเศรษฐกิจสรางสรรค เพื่อเปนการสรางพื้นฐานการนําไปสูการประกอบอาชีพที่ดีตอไปในอนาคต

วัตถุประสงค

ชมรม “นักธุรกิจนอยมีคุณธรรม นําสูเศรษฐกิจสรางสรรคดวยผลิตภัณฑจากเศษผาของเสื้อตราแตงโม” มีวัตถุประสงคเพื่อใหสมาชิกชมรมมีความรู ความเขาใจและมีความสามารถ ดังนี้ 1. รูหลักและเขาใจการทําธุรกิจ ไดรับการฝกประสบการณดานธุรกิจดวยการปฏิบัติจริง 2. สามารถวางแผน บริหารจัดการและทํางานเปนทีมได 3. มีคุณธรรมสูความสําเร็จของการทําธุรกิจ ไดแก ซื่อสัตย ขยัน อดทน มุงมั่น กตัญู 4. นําภูมปิ ญ  ญาทองถิน่ และเทคโนโลยีมาใชในการออกแบบผลิตภัณฑและบรรจุภณ ั ฑไดอยางสรางสรรค เพื่อเพิ่มมูลคาใหกับผลิตภัณฑ 5. สามารถคิดเปน ทําได ขายเปน 6. มีรายไดระหวางเรียน 7. มีความรอบรูและทันสมัย มีความเชื่อมั่นในตนเอง มีทักษะการสื่อสาร และมีบุคลิกภาพที่ดี 8. มีทศั นคติทดี่ ตี อ อาชีพอิสระ มีความรูค วามเขาใจเกีย่ วกับการตัดสินใจเลือกอาชีพ มีเปาหมายทีช่ ดั เจน ในอนาคต

กลุมเปาหมาย นักเรียนชั้นประถมศึกษาปที่ 4-6 วิธีดําเนินการ 1.

2.

3.

4.

ประชุมชี้แจงคณะครูในโรงเรียนและผูปกครอง แตงตั้งคณะทํางาน และครูที่ปรึกษาชมรม ประชุมวางแผนการจัดกิจกรรมการเรียนรู การวัดผลประเมินผล ประชาสัมพันธใหนักเรียนทุกคนทราบ พรอมชี้แจงวัตถุประสงคของชมรม

กระบวนการจัดกิจกรรมชมรม 1.

2.

3.

4.

รับสมัครนักเรียนเขารวมชมรม แนะนําการดําเนินกิจกรรม ดําเนินการจัดกิจกรรมการเรียนรูตามแผน ประเมินผลหลังการรวมกิจกรรม

25

26 เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1

กิจกรรมชมรม จํานวน 40 ชั่วโมง แบงเปน 4 กิจกรรมดังนี้ กิจกรรมที่ 1 เรียนรูการเปนนักธุรกิจนอย จํานวน 9 ชั่วโมง

จุดประสงคการเรียนรู 1. บอกความหมาย ความสําคัญ และประโยชนของธุรกิจ 2. อธิบายอาชีพธุรกิจและกระบวนการทางธุรกิจได เชน - หลักการซื้อ-ขาย การตลาดอยางงาย ๆ - การสํารวจความตองการในการซื้อสินคา - คิดราคาตนทุน กําไร การกําหนดราคาสินคา 3. รูและเขาใจคุณธรรมของนักธุรกิจที่ประสบความสําเร็จในการประกอบอาชีพธุรกิจได (ความซื่อสัตย ขยัน อดทน มุงมั่น กตัญู) 4. รูและเขาใจการสรุปขอมูลและการนําเสนอผลงานได

กิจกรรมที่ 2 การออกแบบผลิตภัณฑที่สรางสรรค จํานวน 8 ชั่วโมง

จุดประสงคการเรียนรู 1. บอกความสําคัญของการออกแบบผลิตภัณฑและบรรจุภัณฑได 2. สามารถออกแบบผลิตภัณฑที่ทําจากเศษผาไดอยางสรางสรรค โดยคํานึงถึง รูปทรง สี ผลิตภัณฑ ประโยชนของผลิตภัณฑที่นําไปใชประโยชนไดอยางหลากหลาย

กิจกรรมที่ 3 สรางผลิตภัณฑสานฝนนักธุรกิจนอย จํานวน 19 ชั่วโมง

เรียบรอย

จุดประสงคการเรียนรู 1. ฝกทักษะการคัดแยกเศษผาใหเหมาะสมกับการผลิตชิ้นงาน 2. รูจ กั และสามารถใชเครือ่ งมืออุปกรณ การตัดเย็บไดอยางปลอดภัยและจัดเก็บรักษาไดอยางเปนระเบียบ 3. มีทักษะพื้นฐานในการตัดเย็บผาในรูปแบบตาง ๆ เพื่อนํามาใชในการประดิษฐชิ้นงาน 4. สามารถนําผาประดิษฐเปนชิ้นงานตนแบบ และที่ออกแบบสรางสรรคดวยตนเองได ชิ้นงานตนแบบ ไดแก - หมอนปกเย็บ - กระเปาดอกไมผารูปแบบตาง ๆ - บรรจุภัณฑ - ตุกตาตัวตลก

กิจกรรมที่ 4 สงเสริมการขายทาทายความสามารถ จํานวน 4 ชั่วโมง จุดประสงคการเรียนรู 1. สามารถกําหนดราคาสินคาได 2. วางแผนการจําหนาย ผลิตภัณฑ และปฏิบัติจริงได

เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1

3. การจัดแสดงสินคา เพื่อจัดจําหนาย 4. การทําบัญชี รายรับ-รายจาย 5, สามารถทําตามบทบาทหนาที่ของตน ดวยความซื่อสัตย ขยัน อดทน มุงมั่น กตัญู หมายเหตุ จํานวนชั่วโมงที่ใชในแตละกิจกรรม สามารถปรับใชใหเหมาะสมกับบริบทของโรงเรียนได

กระบวนการเรียนรู

จัดกิจกรรมการเรียนรูที่หลากหลาย เนนทักษะฝกปฏิบัติจริง ฝกทักษะการทํางานเปนกลุม รูจักแสดง ความคิดเห็นของตนและยอมรับฟงความคิดเห็นของผูอื่น ศึกษาคนควาจากแหลงเรียนรูตาง ๆ เชน วารสาร อินเทอรเน็ต ภูมิปญญาทองถิ่น แหลงเรียนรูในชุมชน และเรียนรูจากประสบการณจริงในการสํารวจตลาด ผลิตและ จําหนายผลิตภัณฑ โดยเนนทักษะกระบวนการทํางาน 4 ขั้นตอน คือ ขั้นศึกษาและวิเคราะหงาน ขั้นการวางแผน ในการทํางาน ขั้นปฏิบัติงาน และขั้นประเมินผลการทํางาน จะทําใหนักเรียนมีคุณลักษณะคิดเปน ทําเปน แกปญหาเปน มีวิธีคิดในเชิงธุรกิจอยางมีคุณธรรม ไดแก ซื่อสัตย ขยัน อดทน มุงมั่น กตัญู มีรายละเอียดดังนี้ 1. จัดการเรียนรูโดยเชิญวิทยากรทองถิ่นถายทอดความรู สาธิตการประดิษฐผลิตภัณฑจากเศษผา ของเสื้อตราแตงโม 2. จัดการเรียนรูโ ดยเนนผูเ รียนเปนสําคัญ เนนทักษะการฝกปฏิบตั จิ ริง ศึกษาจากเอกสารตํารา สัมภาษณ บุคคลในทองถิ่น อินเทอรเน็ต (คลิปตาง ๆ ที่เกี่ยวกับการประดิษฐผลิตภัณฑและการจําหนาย) 3. จัดการเรียนรูโดยเชิญวิทยากรผูประสบความสําเร็จทางธุรกิจหรือผูประกอบการ บรรยายใหความรู ขอคิดคุณธรรมของการเปนนักธุรกิจ และศึกษาสํารวจอาชีพธุรกิจในชุมชน 4. จัดสภาพแวดลอมและสรางบรรยากาศทีเ่ อือ้ ตอการเรียนรู และการปฏิบตั จิ ริงของนักเรียน นํานักเรียน ไปศึกษานอกสถานที่ตามความเหมาะสม เชน รานจําหนายสินคาที่ผลิตตามทองตลาดในชุมชน การหาแหลงตลาด โดยสื่อเทคโนโลยีทางอินเทอรเน็ต 5. สงเสริมใหนักเรียนไดแสดงความรูความสามารถในการเปนนักธุรกิจในโอกาสตาง ๆ เชน จัดกิจกรรม สัปดาหคา ขายในโรงเรียน ใหนกั เรียนนําผลิตภัณฑทผี่ ลิตเองมาจําหนาย จัดนิทรรศการเพือ่ สงเสริมการขายในโรงเรียน นําสินคาไปจําหนายตามนิทรรศการ เปนตน

การประเมินผล

1. การตอบคําถาม 2. สังเกตพฤติกรรมการทํางานของนักเรียน 3. ชิ้นงาน

เกณฑการประเมิน

ผาน หมายถึง ผูเรียนมีเวลาเขารวมกิจกรรมครบตามเกณฑ ปฏิบัติกิจกรรมและมีผลงาน ชิ้นงาน ตามเกณฑที่สถานศึกษากําหนด ไมผาน หมายถึง ผูเรียนเขารวมกิจกรรมไมครบตามเกณฑ ไมผานการปฏิบัติกิจกรรมหรือมีผลงาน ชิ้นงาน ไมเปนไปตามที่สถานศึกษากําหนด

27

28 เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1

ตัวอย างกิจกรรม การประดิษฐ กระเป าดอกไม วัสดุอุปกรณ 1.

2.

3.

4.

5.

6.

เศษผาสีตาง ๆ และเศษผาสีเหลืองเล็กนอย ซิปยาว 6 นิ้ว ใยโพลีเอสเตอรพอประมาณ เข็มเย็บผา เข็มหมุด ดาย กรรไกร ไมบรรทัด ปากกา วงเวียน

ขั้นตอนการประดิษฐ

1. ตัดเศษผาสีตาง ๆ เปนรูปดอกไม 4 กลีบ ขนาดเสนผาศูนยกลาง 16 เซนติเมตร จํานวน 19 ชิ้น พับขอบเนารูดผูกใหแนน

2. ตัดเศษผาสีเหลืองเปนวงกลม ขนาด 4 เซนติเมตร จํานวน 19 ชิ้น

เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1

3. นําเศษผาสีเหลืองพับขอบ เย็บเนารูด ใสใยโพลีเอสเตอรเล็กนอย เย็บปดปากใหเรียบรอย

4. นําเศษผาสีเหลืองที่ทําเปนเกสรดอกไมไปเย็บติดตรงกลางดอกไม

5. นําดอกไมมาเย็บสอยตอกันเปนรูปกระเปา แลวนําซิปมาติดเข็มหมุดกับขอบกระเปา เนาใหรอบ ทดลอง รูดซิป เมื่อใชไดจึงเย็บดนถอยหลัง แลวจึงตัดดายเนาออก

29

30 เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1

งานทอเสื่อกกลายขิด รายวิชาเพิ่มเติม ง 10201 นักธุรกิจนอยมีคุณธรรม นําสูเศรษฐกิจสรางสรรคดวยงานทอเสื่อกกลายขิด ระดับชั้นประถมศึกษาปที่ 4-6 กลุมสาระการเรียนรูการงานอาชีพและเทคโนโลยี จํานวน 1 หนวยกิต เวลา 40 ชั่วโมง ชื่อโรงเรียน บานดงสําราญ สังกัดสํานักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษายโสธร เขต 2 ที่อยูโรงเรียน หมู 2 ตําบลคํานํ้าสราง อําเภอกุดชุม จังหวัดยโสธร 35140 โทรศัพท 045-750-005 ชื่อครูผูรับผิดชอบ นางเกษร บานชล ตําแหนงครูวิทยฐานะชํานาญการพิเศษ โทรศัพท 087-867-3599 ความเปนมา

โรงเรียนบานดงสําราญไดจัดทําหลักสูตรสถานศึกษา โดยจัดเปนรายวิชาเพิ่มเติม งานทอเสื่อกกลายขิด ในระดับชั้นประถมศึกษาปที่ 4-6 เนื่องจากประการแรกในหมูบานมีอาชีพเกษตรกรรมและรับจาง มีการปลูกตนกก เปนจํานวนมาก คนในชุมชนมีความสามารถทอเสื่อกกไดแทบทุกครัวเรือน ในเวลาวางชาวบานจะทอเสื่อ เปนอาชีพเสริม ประการที่ 2 คําขวัญของจังหวัดยโสธรทีว่ า “ยโสธร เมืองบัง้ ไฟโก แตงโมหวาน หมอนขวาน ผาขิด แหลงผลิตขาวหอมมะลิ” โดยเฉพาะลายผาขิด ซึ่งมีลวดลายงดงามเปนเอกลักษณและเปนความภาคภูมิใจของ ชาวจังหวัดยโสธรและภาคอีสาน ซึ่งโรงเรียนพิจารณาเห็นวาเปนภูมิปญญาทองถิ่นที่สมควรอนุรักษใหกับลูกหลาน และสรางความตระหนักใหนักเรียนไดเห็นคุณคาและประโยชนของงานทอเสื่อกกลายขิด ซึ่งสามารถสรางรายได สรางอาชีพใหนักเรียน ครอบครัว ชุมชนในอนาคต อีกทั้งเปนการใชเวลาวางใหเปนประโยชน หางไกลจาก สิง่ เสพติดอีกดวย จึงไดมกี ารประชุมวางแผนการเรียนการสอนเกีย่ วกับงานทอเสือ่ กกลายขิด โดยไดมกี ารดําเนินการ รวมกับกลุมแมบานในเขตบริการ คิดคนและดัดแปลงการทอเสื่อกกลายธรรมดามาประยุกตเขากับลายขิด เปนการเพิ่มมูลคายิ่งขึ้น รวมถึงพัฒนารูปแบบเสื่อกกลายขิดใหเปนผลิตภัณฑประเภทของใชรูปแบบตาง ๆ เชน กลองใสกระดาษทิชชู แจกัน ปกสมุดบันทึก กระเปาถือแบบตาง ๆ เปนตน ดานการจัดการเรียนการสอนสาระเพิ่มเติม รายวิชาทอเสื่อกกลายขิด โรงเรียนไดจัดการเรียนการสอน ในระดับชั้นประถมศึกษาปที่ 4-6 โดยแบงเนื้อหาดังนี้ ชั้นประถมศึกษาปที่ 4 ประวัติความเปนมาของการทอเสื่อกก ความสําคัญของการทอเสื่อกก คุณคาและ ประโยชนของเสื่อกก การเตรียมวัตถุดิบเพื่อการทอเสื่อกก ไดแก การปลูกกก การดูแลรักษาตนกก การเตรียมกก การตัดกก การจักกก การทอเสื่อกกสีพื้นธรรมดา ชั้นประถมศึกษาปที่ 5 เพิ่มจากเนื้อหาของชั้นประถมศึกษาปที่ 4 ไดแก การยอมสีกก และการทอเสื่อกก ลายหมากจับสอง หมากจับสาม และการทอเสื่อกกลายขิด ชัน้ ประถมศึกษาปที่ 6 เพิม่ จากเนือ้ หาของชัน้ ประถมศึกษาปที่ 5 ไดแก การทอเสือ่ กกลายขิด การออกแบบ ผลิตภัณฑ การออกแบบบรรจุภัณฑ ทรัพยสินทางปญญา การจัดทําบัญชี การคิดราคาตนทุน การกําหนดราคาขาย และการจําหนาย

เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1

คําอธิบายรายวิชา

ศึกษา สืบคน สํารวจ รวบรวมขอมูล ความสําคัญ ประโยชนจากตนกก ขั้นตอนการเตรียมกก การเลือกใช และการเก็บรักษาเครื่องมือเครื่องใช กระบวนการจัดทํา ขั้นตอนการทอเสื่อกกลายขิด การออกแบบผลิตภัณฑ และบรรจุภัณฑ การวางแผนปฏิบัติงาน การประเมินผลและปรับปรุงผลงาน การคิดคํานวณตนทุนการผลิต การกําหนดราคา รูปแบบการจัดจําหนาย การจัดทําบัญชี ฝกทักษะ และฝกปฏิบัติการทอเสื่อกกลายขิด กระบวนการทํางานโดยใชกระบวนการกลุม การแกปญหาในการทํางาน เสริมสรางความคิดริเริ่มสรางสรรค สรางอาชีพเสริมในครอบครัว สามารถนําความรูไปใชในชีวิตประจําวัน อนุรักษ ศิลปวัฒนธรรมพื้นบาน พัฒนาวิธีการปลูกกก การจักกก การยอมสีจากสีเคมีมาเปนสีธรรมชาติ การพัฒนารูปแบบ ของผลิตภัณฑและบรรจุภัณฑ การเรียนรูวิธีการทําธุรกิจ วิเคราะหความตองการของตลาด การประกอบธุรกิจการทอเสื่อกกลายขิดดวยความรับผิดชอบ ขยัน อดทน ซื่อสัตย ประหยัด มีวินัย รูจักใชเวลาวางใหเกิดประโยชน และพัฒนาทักษะพื้นฐานการประกอบอาชีพสูการเปนนักธุรกิจนอยที่ดีมีคุณธรรม บนพื้นฐานเศรษฐกิจพอเพียง เพื่อใหมีความรูความเขาใจ มีทักษะในการใชเครื่องมือ สามารถทํางานตามขั้นตอนและใชเทคโนโลยี ที่เหมาะสม ทํางานตามที่ไดรับมอบหมายดวยความรับผิดชอบ มีคุณธรรม จริยธรรม ซื่อสัตย ขยัน อดทน มุงมั่น กตัญู ปรับปรุงงานอยูเสมอ เห็นคุณคาของการทํางาน และมีนิสัยรักการทํางาน

คุณลักษณะอันพึงประสงค

1. มีความซื่อสัตย 2. ขยัน อดทน 3. มุงมั่น 4. กตัญู

ผลการเรียนรู

1. รูและเขาใจเกี่ยวกับอาชีพตาง ๆ ในทองถิ่น สามารถคนควา รวบรวมขอมูลจากแหลงเรียนรูดวย วิธีการตาง ๆ 2. รูและเขาใจประวัติ ความสําคัญของการทอเสื่อกก 3. รูและเขาใจถึงประโยชน คุณคาของการทอเสื่อกก 4. รูแ ละเขาใจลักษณะทางพฤกษศาสตรของกก ชนิดของกก วิธกี ารปลูก การดูแลรักษากก และขัน้ ตอน การเตรียมวัตถุดิบในการทอเสื่อกกลายขิด 5. รูและเขาใจหลักการวิธีการยอมสีกก สามารถยอมสีกกโดยใชอัตราสวนมาตรฐานไดอยางเหมาะสม 6. รูและเขาใจวิธีการใชวัสดุอุปกรณ เครื่องมือ ภูมิปญญาทองถิ่นในการทอเสื่อกกลายขิดไดอยาง เหมาะสม 7. อธิบายขั้นตอนการกางกี่พัฒนาได สามารถกางกี่ รอยเชือกเอ็นไดอยางถูกตองตามขั้นตอน

31

32 เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1

8. สามารถทอเสื่อลายหมากจับไดอยางถูกตอง ประณีต และสวยงาม 9. สามารถทอเสื่อกกลายยกดอกหรือลายไทยไดอยางถูกตองสวยงาม 10. สามารถออกแบบผลิตภัณฑจากเสือ่ กกลายขิดเปนผลิตภัณฑประเภทของใชตา ง ๆ ไดอยางเหมาะสม สวยงาม และคุมคา 11. สามารถแปรรูปผลิตภัณฑจากเสื่อกกลายขิด ไดถูกขั้นตอนและเหมาะสมกับการใชประโยชน 12. รูและเขาใจเกี่ยวกับการตลาด การคิดตนทุนกําไร การจัดทําบัญชีรายรับ-รายจาย และการกําหนด ราคาขาย 13. ออกแบบบรรจุภณ ั ฑรปู แบบตาง ๆ ไดเหมาะสมกับผลิตภัณฑจากเสือ่ กกลายขิด สวยงามและปลอดภัย 14. รูและเขาใจความหมาย ประโยชนเกี่ยวกับทรัพยสินทางปญญา 15. เสริมสรางประสบการณในการดําเนินงานธุรกิจดวยวิธหี ลากหลายใหเปนนักธุรกิจทีม่ คี วามรับผิดชอบ มีความซื่อสัตย ขยัน อดทน มุงมั่น และกตัญู 16. มีคุณลักษณะที่พึงประสงคสูความสําเร็จการเปนนักธุรกิจนอยมีคุณธรรม ซื่อสัตย ขยัน อดทน มุงมั่น กตัญู รวมทั้งหมด 16 ผลการเรียนรู

โครงสรางรายวิชา ที่

ชื่อหนวยการเรียนรู

ผลการเรียนรู

สาระการเรียนรู

เวลา นํ้าหนัก (ชั่วโมง) คะแนน

1 หัตถกรรมพื้นบานงานทอเสื่อกก

1‚ 2‚ 3

ความเขาใจการประกอบอาชีพของคนในชุมชน และประวัติความเปนมาของงานหัตถกรรม พื้นบาน การทอเสื่อกก ทําใหเห็นคุณคา และประโยชนของงานหัตถกรรมพื้นบาน

2

5

2 เครื่องมือเครื่องใชในการทอเสื่อกก

4‚ 6‚ 7

ความเขาใจการใชและดูแลรักษาเครื่องมือเครื่องใช ในการทอเสื่อกกลายขิด สามารถเลือกใชเครื่องมือ ในการทอเสื่อกกลายขิดไดอยางเหมาะสม

4

5

ลักษณะและคุณสมบัติของกก การปลูกกก การขยายพันธุ การตัดกก ขั้นตอนการเตรียม เสนกก (การจักกก ตากกก ยอมสีกก) สําหรับทอเสื่อกกลายขิด

6

10

13

25

3 กกพืชเศรษฐกิจ

4 การทอเสื่อกกลายขิด

1‚ 3‚ 4, 5

1‚ 3‚ 4‚ 5‚ 6‚ การผลิตและพัฒนาผลิตภัณฑจากกก 7‚ 8‚ 9, 10, 16 อยางสรางสรรค และถูกตองตามขั้นตอน

เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1

ที่

ชื่อหนวยการเรียนรู

ผลการเรียนรู

สาระการเรียนรู

เวลา นํ้าหนัก (ชั่วโมง) คะแนน

5 การสรางสรรคผลิตภัณฑจาก เสื่อกกลายขิด

1‚ 2‚ 5‚ 6‚ 7, ออกแบบและพัฒนารูปแบบผลิตภัณฑ 9‚ 10‚ 11, 16 จากเสื่อกกลายขิดไดอยางถูกตอง ตามความตองการของลูกคา

8

15

6 นักธุรกิจนอยมีคุณธรรม นําสูเศรษฐกิจสรางสรรค

1‚ 12‚ 13, 14, การคิดคํานวณคาใชจายในการจัดทําผลิตภัณฑ 15, 16 จากเสือ่ กกลายขิด การทําบัญชีรายรับ-รายจาย อยางรอบคอบ สามารถกําหนดราคาขายได อยางเหมาะสม รูและเขาใจเกี่ยวกับทรัพยสิน ทางปญญา จัดนิทรรศการนําเสนอผลงานและ จําหนายผลิตภัณฑได

6

20

1 40

20 100

ทดสอบปลายภาค รวม

เทคนิคที่ ใชในการเรียนการสอนรายวิชาเพิ่มเติม เรื่องการทอเสื่อกกลายขิด

1. สอนโดยใชวิทยากรทองถิ่นที่มีความเชี่ยวชาญเฉพาะดาน 2. สอนโดยใชแหลงเรียนรู 3. สอนโดยใชกิจกรรมการเรียนรูแบบโครงงาน (การแขงขัน) 4. สอนโดยลงมือปฏิบัติจริง 5. สอนโดยใชนวัตกรรมใหมในการทอเสื่อกกลายขิด (ฟมและไมแกะลายที่ทําดวยไมเนื้อแข็ง มีการ แกะลายลงบนไม แตละลายมีจํานวนไมไมเทากัน เริ่มตั้งแต 4 ไม‚ 7 ไม และ 10 ไม เปนตน) (ดังรูปภาพ) ไมแกะลายขิด

ฟมและรองสอดไมลายขิด ที่ทําดวยทอพีวีซี

33

34 เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1

กระบวนการทอเสื่อกกลายขิด 1. การเตรียมวัสดุอุปกรณ 1.1 การเตรียมตนกก ตนกกที่นิยมใชสวนมากจะเปนกกกลมหรือกกจันทบูร และกกญี่ปุน (กกราชินี) ชวงการเก็บกก จะเก็บในระยะที่กกมีดอกยังออนอยูคือ ดอกจะมีสีขาวนวล ถากกเริ่มแกสีดอกจะเปลี่ยนไปเปนสีชมพูและสีนํ้าตาล ตามลําดับ กกแกจะไมเหมาะกับการนํามาทอเสือ่ เพราะลําตนแข็งกระดางและกรอบ ถานําไปใชจะไดเสือ่ ทีม่ คี ณ ุ ภาพ ไมดี ฤดูเก็บกกประมาณเดือนตุลาคมหรือพฤศจิกายน

1.2 การจักกก คือ การใชมีดปลายแหลมหรือเหล็กแหลมกรีดเนื้อกกใหเปนเสนเล็ก ๆ ตามขนาด ที่ตองการ สวนไสกกซึ่งออนจะทิ้งไป กกที่จักเปนเสนเล็กเมื่อนําไปทอจะทําใหเสื่อมีเนื้อละเอียด ผิวเรียบและ แนน ราคาจะแพงกวาเสื่อที่ทอดวยเสนกกเสนใหญ

เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1

1.3 การตากกก (การผึ่งเสนกกใหแหง) คือ การนําเสนกกที่จักแลวมาผึ่งใหแหง โดยแผเสนกกบาง ๆ ไวบนพื้นดิน และหมั่นพลิกกลับวันละ 2-3 ครั้ง ตากติดตอกันประมาณ 3-5 วัน จนกกแหงสนิท ซึ่งสังเกตไดจาก เสนกกเปลี่ยนเปนสีขาวนวลไมมีสีเขียวปน เสนกกจะมวนตัวเอาผิวดําดานนอกออก ทําใหดูเปนมันเรียบสวยงาม กกที่แหงสนิทจะเก็บไดนานไมมีเชื้อราขึ้น การผึ่งเสนกกมีลักษณะแตกตางกัน บางรายใชผึ่งเกลี่ยกระจายไปบนราว ไมไผในแนวนอน หรือบางรายใชผึ่งราบบนชานบาน โดยมัดรวบหัวดานหนึ่งไว - กกทีผ่ งึ่ โดยวิธแี ขวนราวนี้ เมือ่ สวนหัวแหงมีสขี าว ก็ผกู รวบหัวแลวแกดา นปลายปลอยใหกระจายออก แลวแขวนผึ่งราวโดยเอาหัวขึ้น ถาแดดดี ๆ ประมาณ 5-6 แดด (วัน) ก็ใชได - กกแหงดีแลวนํากกมารวมกันไวตามขนาด มัดเปนกํา ๆ เก็บรวบรวมไว ถามีกกที่มีอายุตัดไดอีก ก็ตัดทําเสนกกเก็บไวเทาที่มีโอกาสจะทําได เพื่อเก็บไดไวทอในวันขางหนา (ดังรูปภาพ)

1.4 การยอมสีกก ถาตองการใหเสือ่ มีลวดลาย สีสนั สะดุดตา ชาวบานจะยอมเสนกกเปนสีเขียว เหลือง แดง และนํ้าเงิน ขั้นตอนการยอมทําไดโดยตมนํ้าในปบใหเดือด แลวใสสีลงไปจะตองการสีใดออนแกอยางไร เลือกตามความตองการของผูย อ ม เมือ่ เห็นวานํา้ ตมเดือดใหใสสตี ามตองการ แลวจึงนํากกแหงทีแ่ ชนาํ้ 1 คืน (เพือ่ ให นํ้าซึมไปทุกสวนเสียกอน) ลงตมในสีที่เดือด ประมาณ 10 นาที ขณะที่ยอมตองพลิกอีกดาน เพื่อใหสีซึมซับ อยางสมํ่าเสมอ แลวนําเสนกกนั้นมาลางดวยนํ้าเปลาใหสะอาด นําขึ้นผึ่งในรมที่มีลมผานหรือตากแดด เมื่อแหง ใหเก็บในที่อากาศถายเทไดสะดวก เก็บไวรอทอเสื่อตอไป

35

36 เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1

1.5 การทอเสื่อกกลายขิด การทอเสื่อกกลายขิดดวยกี่พัฒนา สามารถทอเพียงคนเดียวได ขณะที่ทอจะวางไมลายขิด พาดบนตัก สอดไมลายขิดตามรองที่อยูใตฟม เสนกกสอดสลับสีตามไมลายที่สอด กระทบใหแนน ถอดไมลายขิด วางบนตักแลวสอดเสนกกสลับโคนกับปลายแลวกระทบเขาหาคนทอ คนทอเก็บริมเสื่อไปดวย เมื่อทอไปจนไดผืน เสื่อยาวเกือบสุดชวงแขนจะกระทบไมสะดวก คนทอจะถอดไมกรอบบนหมุนหยอนเสนยืน แลวถอดไมกรอบวาง มวนผืนเสื่อที่ทอสอดเก็บไวที่ไมกรอบลาง หมุนไมกรอบบนใหเสนยืนตึง สอดคืนเขาที่ใสฟมแลวทอตอจนไดผืนเสื่อ ยาวตามความตองการ เสร็จแลวตัดปลายเสนยืน ผูกหรือถักเปยเหมือนทอเสื่อฟมรู ตัดและแตงขอบเสื่อ นําไปตาก แดดใหแหงแลวมวนเก็บ รอจําหนายและแปรรูปตอไป

ตัวอยางการทอเสื่อกกลายขิด (ลายไทย)

การทอเสื่อกกลายขิด (ลายไทย) จะมีไมลายขิดทั้งหมด 7 ไม มีขั้นตอนการทอดังนี้ 1. กางกี่พัฒนา สําหรับนั่งทอคนเดียว (ดังรูปภาพ)

2. ใชเชือกเอ็นสอดใสรูฟม เสนแรกใหสอดที่ริมสุดของฟมกอนทั้งสองดาน โดยทบเชือกเอ็นสองเสน เพื่อใหขอบเสื่อที่ทอแข็งแรง ทนทาน ไมขาดงาย (ดังรูปภาพ)

เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1

3. สอดรูฟมทุกรู มัดที่ไมออกหูกใหแนน (ดังรูปภาพ)

4. ยกไมโปงเปงขึ้นเพื่อใหเสนยืนตึง ถาเสนยืนไมตึงเสื่อที่ทอจะไมแนน

5. เริ่มทอดวยเสนกกสีขาวธรรมชาติ โดยนําเสนกกที่เตรียมไวไปพรมนํ้าใหเปยก หอดวยผาที่ชุบนํ้ามา หมาด ๆ เสนกกจะไดนุม ทองาย ไมขาด ทอโดยการควํ่า-หงาย ใหไดประมาณ 10 เสน

37

38 เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1

6. จากนัน้ เริม่ ทอดวยไมลายขิดไมหมายเลข 1 ซึง่ จะ มีเลขกํากับไวทุกไม สอดใสรองพีวีซี ที่อยูใตฟม พลิกไมขึ้น เพื่อใหเกิดรอง นําไมพุงกกสอดตามรอง ใสเสนกกสีที่เราเลือก กระทบเขาหาตัวคนทอ 1 ครั้ง จะเลือกใชเสนกกสีใดกอนก็ได

7. พลิกดานตรงขามกับหมายเลข สอดเขาใตรอง พลิกไมขึ้นเพื่อใหเกิดรอง นําไมพุงกกสอดตามรอง ใสเสนกก สีที่เราเลือก (เสนกกคนละสีกับไมที่มีหมายเลขกํากับ) กระทบ เขาหาตัวคนทอ 1 ครั้ง

8. จากนั้นนําไมลายขิดที่มีหมายเลข 2 กํากับ มาสอดเชนเดียวกับไมที่มีหมายเลข 1 เสนกกสีเดียว กับไมที่มีหมายเลข 1 ทอตอไปเรื่อยๆจนถึงไมสุดทายคือไมที่มีหมายเลข 7 (ไมฟมลายไทยจะมีไมทั้งหมด 7 ไม) จะไดลายไทยครึ่งดอก จากนั้นใหนําไมที่มีหมายเลข 6‚ 5‚ 4‚ 3‚ 2 และ 1 สุดทายก็คือไมหมายเลข 1 ทอลดหลั่น ลงมาเปนอันเสร็จสิ้น 1 ดอก (ดังรูปภาพ)

เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1

ลายไทยครึ่งดอก

ลายไทยที่ทอไดครบ 1 ดอก

เสื่อลายไทยที่ทอสําเร็จแลว

39

40 เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1

ขอเสนอแนะในการทอเสื่อกกลายขิด

1. ตนกกที่นํามาจักหรือสอยตองไมแกจัดจนเกินไป เพราะจะทําใหทอไมแนน หยาบ กระดาง 2. เสนกกที่จะทอเสื่อตองจักหรือสอยใหเปนเสนเล็ก ๆ จะทําใหการทอเสื่อแนน ละเอียด ประณีต และสวยงามกวากกที่สอยเปนเสนใหญ 3. เสนกกตองผึ่งแดดใหแหงสนิท ใชเวลาประมาณ 3-4 วัน สีเสนกกที่ไดจะขาวนวล สวยงาม ถานําไป ยอมสีก็จะไดสีที่สดใสและสวยงามกวา 4. กอนการทอเสื่อ ควรใชเทียนไขทาเสนเอ็นเพื่อลดความฝดระหวางฟมกับเสนเอ็นลง 5. สีที่ใชยอมกกตองใชสีสําหรับยอมกกโดยเฉพาะ ไมควรใชสียอมผาหรือสีผสมอาหาร 6. การยอมกกตองใหนํ้าเดือดสมํ่าเสมอ จะทําใหสีซึมเขาเสนกกไดอยางสมํ่าเสมอ สวยงาม 7. เมื่อยอมสีกกเสร็จตองนํากกที่ยอมไปลางในนํ้าเปลากอน และนํามาผึ่งใหแหงสนิทเพื่อเก็บไวรอ ทอเสื่อตอไป ซึ่งจะสามารถเก็บไวไดนานเปนป 8. กกที่จะทอตองพรมนํ้ากอนเพื่อใหเสนกกนิ่ม และควรใชผาเกา ๆ ชุบนํ้าคลุมกกเพื่อใหเสนกกนิ่ม อยูตลอดเวลาในระหวางที่ทอ 9. การทอเสื่อการสอดเสนกกตองสลับหัว-ทาย เพื่อเสื่อที่ทอจะไดเสมอกันตลอดผืน 10. เมื่อทอเสื่อเสร็จ ตัดริม มัดใหเรียบรอยแลวใหนําเสื่อผึ่งใหแหงกอนจะนําไปเก็บ เพื่อปองกันการเกิด เชื้อรา 11. ในการทอเสื่อกกลายขิด ไมสอดลายจะมีหมายเลขกํากับไวทุกไม ใหเอาตัวเลขไวทางขวามือเสมอ ชองแรกของไมลายจะตองลงที่เชือกเอ็นเสนแรกของฟมทุกครั้งไป

ตัวอยางเสื่อกกลายขิด ลายตาง ๆ ที่เสร็จสมบูรณ

เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1

ผลิตภัณฑ จากใยกัญชง รายวิชาเพิ่มเติม ง15201 นักธุรกิจนอยมีคุณธรรม นําสูเศรษฐกิจสรางสรรคดวยผลิตภัณฑจากใยกัญชง ระดับชั้นประถมศึกษาปที่ 5 จํานวนเวลา 40 ชั่วโมง ชื่อโรงเรียน บานรมโพธิ์ ไทย สังกัดสํานักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาเชียงราย เขต 4 ที่อยูโรงเรียน 159 หมู 9 บานรมโพธิ์ ไทย ตําบลตับเตา อําเภอเทิง จังหวัดเชียงราย 57160 ชือ่ ครูผรู บั ผิดชอบ นางสาวนับดาว ปญญะติ ตําแหนงครูวทิ ยฐานะชํานาญการ E-mail : sweet-2510@hotmail.com ความเปนมา

เมื่อวันที่ 22 กุมภาพันธ 2547 สมเด็จพระนางเจาสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ ไดเสด็จเยือนพสกนิกร ในพื้นที่เกษตรที่สูงดอยผาหมน ทอดพระเนตรชาวเขาเผามงที่มารวมรับเสด็จใสเสื้อผาที่มีเนื้อผาเหมือนกันทุกคน พระองคจงึ มีพระราชกระแสกับชาวเขาเหลานัน้ ภรรยาผูใ หญบา นไดทลู ความวาเปนเสือ้ ผาจากใยกัญชง ซึง่ คนเผามง ใหความสําคัญกับผาชนิดนี้มากตามประเพณีและวัฒนธรรมของพวกเขาจะสวมใสเสื้อผาชนิดนี้ในงานมงคลหรือ ถาไมมีโอกาสจริง ๆ ก็ใหใสผาใยกัญชงในชวงเมื่อเกิดหรือตายถือวาชีวิตนี้ไมเสียชาติเกิด สมเด็จพระนางเจาสิริกิติ์ฯ จึงทรงมีพระราชเสาวนียมอบหมายใหศูนยสงเสริมการเกษตรที่สูงดอยผาหมน จังหวัดเชียงรายทําการศึกษาวิจัย และทดลองปลูกตนกัญชงตอไป โครงการดังกลาวมีหลายหนวยงานดําเนินงาน ไดแก ศูนยสงเสริมการเกษตรที่สูงดอยผาหมน เปนพื้นที่ เพาะปลูกควบคุม เพราะกัญชงถือวาเปนยาเสพติดประเภทหนึง่ ตระกูลเดียวกับกัญชา มูลนิธศิ ภุ นิมติ แหงประเทศไทย สนับสนุนกี่ทอผา มูลนิธิฮันสไซเดล (ประเทศเยอรมัน) สนับสนุนเตายอมสีธรรมชาติและบริษัท ดีดี เนเจอร ดราฟ จํากัด ชวยในสวนรับซื้อผลิตภัณฑ ในการดังกลาว โรงเรียนไดเขารวมโครงการดวยโดยมีพื้นที่เพาะปลูกในสวนของ โรงเรียนและนํามาผลิตเปนผาใยกัญชงและผลิตภัณฑแปรรูปใยกัญชง ภาษามงเรียกกัญชงวา “หมั้ง” หรือ “มาง” ตามความเชื่อของมงเชื่อวา เทพเจาเปนผูสรางโลก สรางมนุษย และไดประทานพันธุพ ชื พันธุส ตั ว มาใหมนุษยไดใช หมัง้ ก็เปนพันธุพ ชื ชนิดหนึง่ ทีไ่ ดประทานมาใหมนุษย ไดใชทาํ เปนเครือ่ งนุง หม ใชสอยและใชในพิธกี รรมตาง ๆ ชาวมงจะลอกเปลือกกัญชง แลวนําเสนใยมาตอกันเปนเสน เพื่อใชเปนเสนดายและเสนเชือก ใชทอผา ทอเครื่องนุงหม แลวยังใชทําเปนดายสายสิญจนในพิธีกรรมตาง ๆ และ ใชเปนรองเทาของคนตายเพื่อเดินทางไปสูสวรรค เสนใยของกัญชงมีความยืดหยุนที่ดี มีคุณสมบัติพิเศษ คือ หนาหนาวใสแลวอุน หนารอนใสแลวเย็น จากคุณสมบัติที่กลาวขางตน ทําใหผลผลิตของกัญชงเปนที่ตองการของตลาดผูบริโภคอยางมากและกลายเปน พืชเศรษฐกิจที่นาจับตามอง บางคนจะเห็นวาเปนพืชที่เปนโทษ เปนสารเสพติดแบบกัญชา แตทําคุณประโยชน ทีด่ อี ยางมหาศาลเชนกัน ถาเรารูจ กั เลือกเอาขอดีทมี่ อี ยูม าใชใหเกิดประโยชนอยางแทจริง ในปจจุบนั มีการนําใยกัญชง มาแปรรูปเปนผลิตภัณฑตาง ๆ เชน ผาปกมง เสื้อ กางเกง ของใช กระโปรง ของชํารวย ของที่ระลึก ฯลฯ

41

42 เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1

สพฐ. โดยสํานักพัฒนานวัตกรรมการจัดการศึกษา จัดใหมีโครงการนักธุรกิจนอยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสรางสรรคขึ้น ซึ่งมีประโยชนกับนักเรียนมาก พื้นที่ของโรงเรียนอยูในชุมชนที่มีวัสดุและภูมิปญญาทองถิ่น ใยกัญชงอยูแ ลว สามารถนํามาแปรรูปเปนผลิตภัณฑจาํ หนายเพือ่ สรางรายไดระหวางเรียนใหกบั นักเรียนและชุมชน นําไปสูพื้นฐานในการประกอบอาชีพสุจริตและยังเปนการอนุรักษภูมิปญญาทองถิ่นอีกทางหนึ่ง ทั้งนี้ ยังมีการสงเสริมใหนักเรียนมีคุณลักษณะที่พึงประสงค เรียนรูวิธีคิด การตัดสินใจ คิดนอกกรอบ การอยูรวมกัน รับผิดชอบตอหนาที่ ปลูกฝงการบริหารจัดการธุรกิจเชิงสรางสรรค มีคุณธรรม ซื่อสัตย ขยัน อดทน มุงมั่น กตัญู โรงเรียนจึงนําความรูดานธุรกิจ การพัฒนาผลิตภัณฑ บรรจุภัณฑ การเพิ่มมูลคาสินคา ตอยอด ในรายวิชาที่สอนอยูเดิม และนําสูการปฏิบัติใหนักเรียนมีประสบการณตรงในงานอาชีพการเปนผูประกอบการ คิดเปน ทําได ขายเปน

คําอธิบายรายวิชา

ศึกษาลักษณะของตนกัญชง การจําแนกกัญชาและกัญชง การปลูกและการเก็บเกี่ยว ประโยชน จากเสนใยและเมล็ดกัญชงซึ่งมีโปรตีนและนํ้ามันประโยชนทางดานสิ่งแวดลอม แนวโนมที่จะเปนประโยชนดานอื่น แกประเทศไทยในอนาคต ขั้นตอนการปลูกและการดูแลรักษา รวมทั้งการเก็บเกี่ยวผลผลิต การเก็บรักษาผลผลิต วัตถุดิบที่ใชแปรรูปผลิตภัณฑจากใยกัญชง อุปกรณ เครื่องมือที่ใชผลิตผลิตภัณฑ ผลิตภัณฑจากใยกัญชงตาง ๆ เชน เสื้อ กางเกง กระโปรง ผาพันคอ ของที่ระลึกและของชํารวย ตุกตามง พวงกุญแจ ฯลฯ ขั้นตอนการผลิตเสนใยกัญชง การออกแบบผลิตภัณฑตามความตองการของตลาด และการออกแบบบรรจุภัณฑ คุณธรรมในการประกอบอาชีพ การเปนผูประกอบการผลิตภัณฑจากกัญชง การคิดตนทุน การกําหนดราคาขาย การทําบัญชี และการแสวงหา โอกาสพัฒนาธุรกิจผลิตภัณฑจากใยกัญชง สํารวจและสรุปความตองการของตลาดเกี่ยวกับธุรกิจผลิตภัณฑใยกัญชงจากทองถิ่นและตามสถานที่ ทองเที่ยวตาง ๆ ในชุมชน เชน ภูชี้ฟา ดอยผาตั้ง ศูนยสงเสริมการเกษตรที่สูงดอยผาหมน ที่นักเรียนนําผลิตภัณฑ ไปจําหนาย วางแผนผลิตภัณฑจากใยกัญชงตามความตองการของตลาด ออกแบบและจัดทําบรรจุภณ ั ฑ การแกปญ  หา ปรับปรุงงาน พัฒนางานใหมีประสิทธิภาพ คิดตนทุน กําหนดราคาขาย จัดทําบัญชี จัดหนารานคาและจัดจําหนาย ผลิตภัณฑใยกัญชง ฝกประสบการณธุรกิจผลิตภัณฑใยกัญชงและสอดคลองกับความตองการของชุมชนที่ตองการ อนุรักษภูมิปญญาทองถิ่น การทําผลิตภัณฑจากใยกัญชงไมใหสูญหาย เพื่อใหผูเรียนมีความรูความเขาใจการตลาด หลังจากมีการพัฒนาผลิตภัณฑจากใยกัญชง และสามารถดําเนินธุรกิจผลิตภัณฑจากใยกัญชงอยางมีคุณธรรมได ในอนาคต

เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1

ผลการเรียนรู

ดานคุณธรรม 1. มีความซื่อสัตย ขยัน อดทน มุงมั่น กตัญู ประหยัด มีระเบียบ มีความรับผิดชอบตอสังคม และใชเวลาวางใหเปนประโยชน ดานความรู 2. มีความรูความเขาใจเกี่ยวกับพื้นฐานธุรกิจ การตลาด 3. มีความรูค วามเขาใจดานทรัพยสนิ ทางปญญา เครือ่ งหมายการคา ลิขสิทธิ์ สิทธิบตั ร ความคิดสรางสรรค และประยุกตใชความรูกับผลิตภัณฑของตนเองได 4. สามารถคิดตนทุนกําไร จัดทําบัญชีรายรับ-รายจาย และกําหนดราคาขาย 5. บอกประวัติ ความสําคัญ ประโยชน และคุณสมบัติพิเศษของใยกัญชง 6. เตรียมแปลงปลูก การปลูก การดูแลรักษา ขั้นตอนการเก็บเกี่ยวผลผลิตใยกัญชง 7. เลือกและใชเครื่องมือ อุปกรณ เทคโนโลยี และภูมิปญญาทองถิ่นไดเหมาะสมกับงาน 8. ดัดแปลงวัสดุเหลือใชมาทําเปนอุปกรณในการผลิต เชน ขวดนมเปรี้ยว 9. อธิบายขั้นตอนกระบวนการทําเสนใยกัญชงและสามารถทําเสนใยกัญชงได 10. อธิบายขั้นตอนกระบวนการทอผาใยกัญชงและสามารถทอผาใยกัญชงได 11. อธิบายขั้นตอนกระบวนการยอมสีใยกัญชงดวยสีธรรมชาติและสามารถยอมสีจากตนและใบ 12. อธิบายขั้นตอนกระบวนการและสามารถถักผาพันคอใยกัญชงจากขวดนมเปรี้ยวได 13. อธิบายขัน้ ตอนกระบวนการและสามารถถักเสนใยกัญชงจากโครเชตเปนผลิตภัณฑตามความสนใจได 14. คิดสรางสรรคออกแบบผลิตภัณฑและบรรจุภัณฑไดสวยงาม คงทน ใชงานไดจริง เปนที่ตองการ ของตลาด 15. จัดรานคาเพื่อจําหนายผลิตภัณฑจากใยกัญชงตามแหลงทองเที่ยวในชุมชนและรานคาทั่วไป ดานความสัมพันธและความรับผิดชอบ 16. ปฏิบัติการกลุมไดอยางราบรื่นจนประสบผลสําเร็จ 17. รับฟงความคิดเห็น ขอเสนอแนะจากลูกคา และนํามาปรับปรุงผลิตภัณฑ ดานทักษะการคิดวิเคราะหและการนําไปใช 18. ติดตามและปรับปรุงพัฒนาผลงานของตนอยูเสมอและรักษามาตรฐานของผลิตภัณฑจากใยกัญชง 19. ศึกษาดูงานประเภทเดียวกันของรานอื่น ๆ อยูเสมอ เพื่อเปรียบเทียบและพัฒนาหรือสรางผลิตภัณฑ ใหม ๆ ใหตลาดอยูเสมอ รวมทั้งหมด 19 ผลการเรียนรู

43

44 เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1

โครงสรางรายวิชา ที่

ชื่อหนวยการเรียนรู

เวลา นํ้าหนัก (ชั่วโมง) คะแนน

ผลการเรียนรู

สาระการเรียนรู

1 นักธุรกิจนอยบนดอยสูง

1, 2, 3, 4

ความรูความเขาใจพื้นฐานธุรกิจการตลาด และสามารถคิดตนทุนจัดทําบัญชีรายรับ-รายจาย และกําหนดราคาขาย ความรูความเขาใจดาน ทรัพยสินทางปญญา ลิขสิทธิ์ เครื่องหมายการคา สิทธิบัตร คิดสรางสรรคประยุกตใชกับผลิตภัณฑ ของตนเอง

5

15

2 เรามารูจักกัญชงกันเถอะ

5, 6, 7

ประวัติ ความสําคัญ ประโยชนและคุณสมบัติ ของใยกัญชง การเตรียมแปลงปลูก การปลูก ดูแลรักษา การเก็บเกี่ยวผลผลิตใยกัญชง เลือกใชเครื่องมือ อุปกรณ เทคโนโลยี และ ภูมิปญญาทองถิ่นไดเหมาะสมกับงาน ปฏิบัติงานไดอยางราบรื่นจนประสบผลสําเร็จ

11

20

3 ราชินีเสนใยจากพืช

1, 8, 9, 10, 11, 12, 13

ขั้นตอนกระบวนการทําเสนใยกัญชง การทอผา ใยกัญชง การยอมสีใยกัญชงดวยสีธรรมชาติ การถักผาพันคอเสนใยกัญชงจากขวดนมเปรี้ยว โดยนําวัสดุเหลือใชมาทําเปนอุปกรณในการผลิต และการถักเสนใยกัญชงดวยโครเชต

18

50

4 มหัศจรรยผลิตภัณฑจากใยกัญชง

14, 15, 16, 17, 18, 19

สรางสรรคออกแบบผลิตภัณฑและบรรจุภัณฑ ไดสวยงาม คงทน ใชงานไดจริง เปนที่ตองการ ของตลาด จัดรานคาเพื่อจําหนายผลิตภัณฑ จากใยกัญชงตามแหลงทองเที่ยวในชุมชน และรานคาทั่วไป ทํางานเปนกลุมไดอยางราบรื่น ไมมีปญหา ติดตามผลงานและปรับปรุงพัฒนา ผลงานของตนอยูเสมอและรักษามาตรฐาน ของผลิตภัณฑจากใยกัญชง ติดตามศึกษาดูงาน ประเภทเดียวกันของรานอื่น ๆ อยูเสมอ เพื่อเปรียบเทียบและพัฒนาหรือสรางผลิตภัณฑ ใหม ๆ ออกสูตลาดอยูเสมอ

6

15

40

100

รวม

เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1

การย อมเส นใยกัญชงจากสีธรรมชาติ การยอมผาดวยสีธรรมชาติกับผาใยกัญชงจะทําใหสีผามีสีนุมนวล มีผลดีตอสุขภาพ ควรเลือกใชวัสดุ หรือพืชใหสีที่หาไดงาย เมื่อยอมแลวใหสีที่คงทนตอแสงและการซัก คุณภาพดี ผานเกณฑมาตรฐาน สีไมตก และ ไมซีดงาย เพราะผูซื้อไมสามารถยอมทับไดเมื่อสีเปลี่ยน ตัวอยางการยอมเสนใยกัญชงจากสีธรรมชาติ

การยอมสีจากเปลือกประดู

วัสดุอุปกรณ 1. เปลือกประดู เปลือกและใบมะมวง 2. เสนใยกัญชง 3. ปูนขาว 4. เชือกฟาง 5. นํ้าดาง (นํ้าขี้เถา) 6. จุนสี 7. สารสม 8. สนิมเหล็ก 9. นํ้าหมักชีวภาพ 10. หมอตม 11. กระชอน สารชวยยอมหรือสารกระตุนสี เปนสารที่ชวยใหสีติดกับดายดีขึ้นและเปลี่ยนสีธรรมชาติใหเปลี่ยนแปลง ไปจากสีเดิม ใหเขม จาง หรือสวางสดใสขึ้น ในสมัยโบราณจะใชการเติมมูลหรือปสสาวะสัตวลงไปในถังยอม ปจจุบันมีการใชสารที่ไดจากทั้งสารเคมีและสารธรรมชาติ ดังนี้ สารชวยยอมเคมี ที่ใชกันทั่วไปคือ สารสม จะชวยจับยึดสีกับเสนดาย และชวยใหสีสดสวางขึ้น มักใชกับการยอมสี นํ้าตาล-เหลือง-เขียว จุนสี ชวยใหสีติดและเขมขึ้น ใชกับการยอมสีเขียว-นํ้าตาล ขอแนะนําสําหรับการใชมอรแดนททองแดง คือ ไมควรใชในปริมาณที่มากเกินไปเพราะจะทําใหเกิดการตกคางของทองแดงในนํ้าทิ้งหลังการยอมได เฟอรัสซัลเฟต สนิมเหล็ก เหล็กจะชวยใหสีติดเสนดายและชวยเปลี่ยนเฉดสีธรรมชาติเดิมจากพืชเปน สีโทนเทา-ดํา ซึง่ มอรแดนทเหล็กมีขอ ดี คือ สามารถควบคุมปริมาณการใชได แตมขี อ ควรระวัง คือไมควรใชในปริมาณ ที่มากเกินไป เพราะเหล็กจะทําใหเสนดายเปอย สารชวยยอมจากธรรมชาติ ไดแก 1. นํ้าปูนใส ไดจากปูนขาวที่ใชกินกับหมาก หรือทําจากปูนจากการเผาเปลือกหอย โดยละลายปูนขาว ในนํ้าสะอาด ทิ้งไวใหตกตะกอน จะไดนํ้าปูนใสมาใชเปนสารชวยยอมตอไป 2. นํา้ ดาง หรือนํา้ ขีเ้ ถา ไดจากขีเ้ ถาพืช เชน สวนตางๆ ของกลวย ตนผักขม เปลือกของผลนุน กากมะพราว เปนตน เลือกพืชชนิดใดชนิดหนึ่งที่ยังสดๆ นํามาผึ่งแดดใหหมาด จากนั้นเผาใหเปนขี้เถาสีขาว นําขี้เถาไปใสในอาง ที่มีนํ้าอยูกวนใหทั่วทิ้งไว 4-5 ชั่วโมง ขี้เถาจะตกตะกอน นํานํ้าที่ไดไปกรองใหสะอาดแลวจึงนําไปใชงานได 3. นํ้าหมักชีวภาพมีฤทธิ์เปนกรด ไดจากพืชที่มีรสเปรี้ยว เชน นํ้ามะนาว นํ้าใบหรือฝกสมปอย นํ้ามะขามเปยก นํ้ามะเฟอง ฯลฯ 4. นํ้าบาดาล หรือ นํ้าสนิมเหล็ก จะใชนํ้าบอบาดาลที่เปนสนิม หรือนําเหล็กไปเผาไฟใหแดงแลวนําไป แชในนํ้า ทิ้งไว 3 วันจึงนํานํ้าสนิมมาใชได นํ้าสนิมจะชวยใหสีเขมขึ้น ใหเฉดสีเทา-ดําเหมือน เหล็ก เถาสนิมมากเกิน ไปจะทําใหเสนใยเปอยไดเชนกัน 5. นํา้ โคลน เตรียมจากโคลนใตสระ หรือบอทีม่ นี าํ้ ขังตลอดป ใชดนิ โคลนมาละลายในนํา้ เปลาสัดสวนนํา้ 1 สวนตอดินโคลน 1 สวน จะชวยใหไดโทนสีเขมขึ้น หรือโทนสีเทา-ดําเชนเดียวกับนํ้าสนิมแตละชนิดที่นํามาใชยอม

45

46 เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1

วัสดุอุปกรณการยอมสี

1. เปลือกประดู

3. ปูนขาว

2. เสนใยกัญชง

4. นํ้าหมักชีวภาพ

5. สนิมเหล็ก จุนสี สารสม และถุงมือ

6. หมอตม

7. นํ้าดาง นํ้าขี้เถา

8. เชือก

เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1

ขั้นตอนการทํา ตนประดู

1. นําเปลือกตนประดู สับใหละเอียด

2. นําไปแชนํ้าปูนขาวทิ้งไวอยางนอย 1 คืน ปูนขาวจะบีบสีจากเปลือกไมออก

3. นําเสนใยกัญชงมัดดวยเชือกฟางไวสําหรับจับเมื่อดึงเสนดายออกจากหมอยอม ไปแชนํ้าหมักชีวภาพ หรือนํ้าจุลินทรีย ทิ้งไว 1 คืน ถาแชนานเกินไปนํ้าหมักชีวภาพจะกัดผาจะทําใหผาเปอยเพราะมีฤทธิ์เปนกรด

4. นําขีเ้ ถาไปแชนาํ้ ใหตกตะกอนหลายวันยิง่ ดีจนขีเ้ ถาตกตะกอนเมือ่ จะใชใหรนิ นํา้ สวนขางบนกรองเก็บไว

47

48 เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1

5. นํ า เปลื อ กต น ประดู  ที่ แช ไว ตั ก ออก แลวนําไปตมเคี่ยวประมาณ 1 ชั่วโมงเปนอยางนอย ยิง่ ตมนานเทาใดสีนาํ้ ตาลจากเปลือกประดูก จ็ ะออก มามากเทานั้นเสร็จแลวกรองเอาเปลือกประดูออก 6. นําเสนใยกัญชงที่แชนํ้าหมักชีวภาพไวมาบิดใหหมาด ๆ แลวนําไปใสในหมอยอมที่เตรียมไว กดเสนใย กัญชงใหนํ้ายอมทวมเสนใยแลวปดฝาหมอไมใหโดนอากาศ เพราะจะทําใหสีเสนใยที่ยอมดางไมสมํ่าเสมอ ตมและ ใชความรอนตลอดเวลาที่ยอมสีและใชเวลาประมาณ 1 ชั่วโมง ใหสีนํ้าตาลของเปลือกประดูซึมสูเสนใยกัญชง เสร็จแลวนําขึ้นจากหมอยอมนําไปผึ่งลมใหไดอากาศประมาณ 10 นาที ไมควรทิ้งไวนานเกินไปจนเย็น เพราะเมื่อ นําไปกระตุนสีจะไมออกสี

7. นําสารเคมีกระตุนสี เชน จุนสี สารสม และสนิมเหล็ก ผสมนํ้าขี้เถาหรือนํ้าดางซึ่งมีคุณสมบัติทําให สีเขมสีไมตก และนํ้าเปลาที่สะอาดไมขุน ใสในปริมาณพอเหมาะไมมากหรือนอยเกินไปแชทิ้งไว 1 คืน

8. นําเสนใยกัญชงมาลางนํา้ สะอาดประมาณ 4-5 นํา้ จนสีไมตก แลวนําไปผึง่ ลมในทีร่ ม อากาศถายเทใหแหง แตถาตองการใหแหงเร็วขึ้นสามารถนําไปปนแหงดวยเครื่องซักผาได

เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1

การแปรรูปผลิตภัณฑพวงกุญแจตุกตาจากผาใยกัญชงปกลายมง วัสดุอุปกรณ

1. ผาใยกัญชงปกลายมงทีจ่ ะนํามา ทําผลิตภัณฑพวงกุญแจตุกตา

2. พวงกุญแจ

3. วัสดุตกแตงพวงกุญแจ ลูกปด แบบและสีตา ง ๆ สําหรับตกแตง พวงกุญแจตุก ตา ทําตาและปาก

4. ดาย เข็มเย็บผา กรรไกร สายวัดตัว เข็มหมุด หนังยางรัด

5. ผาใยกัญชงปกลายมงสําหรับ ทําหมวกตุกตา

6. ลูกปงปองสีขาว

7. ผายืดสีขาว

8. เชือกผาสีขาวสําหรับทําขาและ แขนตุกตา

49

50 เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1

วิธีทํา

1. นําผาใยกัญชงปกลายมงมาตัด เปนตัวกระโปรงขนาดเล็ก ๆ

2. นํามากลับดานแลวเย็บขาง เปดหัวและทายไว

3. เมื่อเย็บเสร็จแลวกลับดาน อีกดานออกดานนอก

4. นําลูกปงปองมัดกับผายืดแลว ใชหนังยางรัดใหแนน ทําเปน หัวตุกตา

5. นําผาใยกัญชงปกลายมงมาตัด วัดใหไดขนาดเทาลูกปงปอง

6. นําผาทีจ่ ะมาเย็บเปนหมวกตุก ตา มาเย็บกลับดานเหมือน เย็บกระโปรง

7. กลับดานแลวทาบกับลูกปงปอง ใหไดพอดี

8. นําหัว หมวก กระโปรงและขา ประกอบเปนตัวตุกตา

9. ใชปนยิงกาวยึดหมวกติดกับหัว แลวนํามายึดติดกับคอใหแนน ไมใหหลุด

เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1

10. นําเชือกสีขาวมามัดเปนตัว แขนและขาตุกตา

11. นําลูกปดมาติดเปนตาและปาก ของตุกตา

12. นําหวงกุญแจมาติดกับหมวก และนําลูกปดมาตกแตง

13. ผลิตภัณฑพวงกุญแจ ตุกตาจากผาใยกัญชงปกลายมง ที่ประณีต สวยงาม

51

52 เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1

ข าวฮางม วงทอง รายวิชาเพิ่มเติม ง 10201 นักธุรกิจนอยมีคุณธรรม นําสูเศรษฐกิจสรางสรรคดวยขาวฮางมวงทอง ระดับชั้นประถมศึกษาปที่ 5 กลุมสาระการเรียนรูการงานอาชีพและเทคโนโลยี จํานวน 1 หนวยกิต เวลา 40 ชั่วโมง ชื่อโรงเรียน โคกมวงทองวิทยา สังกัดสํานักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาหนองบัวลําภู เขต 1 ที่อยูโรงเรียน บานโคกมวง หมู 4 ตําบลนากอก อําเภอศรีบุญเรือง จังหวัดหนองบัวลําภู 39180 ชื่อครูผูรับผิดชอบ นางละเอียด ปูหลุน ครูวิทยฐานะชํานาญการพิเศษ E-mail : eid0205@hotmail.com ความเปนมา

ภาพ “พระเสโท หยาดหยด ลงนาสิก” ภาพที่ครูผูสอนมองและคนหาคําตอบ ทําไมพระราชาถึงตอง ทํางานหนักจนพระเสโท หยาดหยด เราเปนขาราชการ ซึ่งแปลเอาเองวาคือขาของพระราชา ทําการสอนเทาใด หนักเพียงใด ก็ไมเห็นเหงื่อสักครั้ง จึงศึกษาพระราชกรณียกิจของพระองคทานและวางแผนเพื่อจะเจริญรอยตาม เบื้องพระยุคลบาท จึงไดจัดการศึกษาเกษตรตามแนวพระราชดําริ คือเกษตรทฤษฎีใหม เรื่อง ขาวพอหลวง ขาวภูมิปญญา และขาวพอหลวงไทย ผลการทําเศรษฐกิจพอเพียงจึงเกิดการตอยอดกิจกรรมมากมาย และ โครงการนักธุรกิจนอยมีคุณธรรม นําสูเศรษฐกิจสรางสรรคดวยขาวฮางมวงทอง เปนกิจกรรมหนึ่งที่ทําการสอน วิชาชีพในโรงเรียน โดยจัดทําเปนหลักสูตรสถานศึกษา สาระเพิม่ เติมรายวิชานักธุรกิจนอยมีคณ ุ ธรรม นําสูเ ศรษฐกิจ สรางสรรคดวยขาวฮางมวงทอง ตามความสนใจของผูเรียน ซึ่งในโรงเรียนและชุมชนรอยละ 80 มีอาชีพทําเกษตร ทํานา การดํารงชีวิตแบบพอเพียง มีขาวเปนโอสถและเปนอาหารหลัก เปนการสั่งสมภูมิปญญาดานการดํารงชีพ ตามวิถีทองถิ่น ขาวฮางยาในชุมชนนับวันจะเลือนหายไป หากไมมีการอนุรักษ สืบสานไว และใหผูเรียนมีคุณธรรม อันพึงประสงค ทางโรงเรียนไดจัดทําสาระเพิ่มเติมรายวิชานักธุรกิจนอยมีคุณธรรม นําสูเศรษฐกิจสรางสรรค ดวยขาวฮางมวงทอง โดยสอดคลองกับนโยบายของโรงเรียนที่มุงใหผูเรียนไดเรียนรูเกี่ยวกับอาชีพในทองถิ่น จากเหตุผลตามทีก่ ลาวมาขางตนทางโรงเรียนเห็นวาควรจัดประสบการณทมี่ งุ เนนใหนกั เรียนมีทกั ษะในการปฏิบตั งิ าน การแกปญหา เพื่อพัฒนาผูเรียนใหเปนมนุษยที่สมบูรณ สามารถนํามาสอนเสริม สรางงาน นักเรียนมีรายได ระหวางเรียน พัฒนาผูเ รียนใหมคี วามรูค วามสามารถดานงานอาชีพ โดยเนนคุณลักษณะ คุณธรรมของนักธุรกิจนอย ในดานความซื่อสัตย ขยัน อดทน มุงมั่น กตัญู คิดเปน ทําได ขายเปน มีอาชีพธุรกิจติดตัวไปในอนาคต ครู ผู  ส อนจึ ง ได จั ด ทํ า สาระเพิ่ ม เติ ม รายวิ ช านั ก ธุ ร กิ จ น อ ยมี คุ ณ ธรรม นํ า สู  เ ศรษฐกิ จ สร า งสรรค ดวยขาวฮางมวงทองขึ้นในโรงเรียน

เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1

คําอธิบายรายวิชา

ศึกษา สืบคน สํารวจ รวบรวมขอมูลเกี่ยวกับความหมาย ความสําคัญ ประวัติ ประโยชน กระบวนการ ผลิตขาวฮางมวงทองใหมีคุณภาพ ฝกทักษะและฝกปฏิบัติการผลิตขาวฮางยาในชุมชน พัฒนาเปนขาวฮางมวงทอง กระบวนการทํางานเปนขัน้ ตอนและการแกปญ  หาในการทํางาน เสริมสรางความคิดริเริม่ สรางสรรค สรางอาชีพเสริม ในครอบครัว อนุรักษศิลปวัฒนธรรมพื้นบาน เรียนรูและฝกประสบการณของนักธุรกิจที่มีคุณธรรม การคิดคํานวณ ตนทุนการผลิต การกําหนดราคาจําหนายและการจัดทําบัญชีรับ-จาย การพัฒนาผลิตภัณฑและบรรจุภัณฑ การเรียนรูวิธีการทําธุรกิจ การคาขาย วิเคราะหความตองการของตลาด “คิดเปน ทําได ขายเปน” ประกอบธุ ร กิ จ ข า วฮางม ว งทองด ว ยความซื่ อ สั ต ย ขยั น อดทน มุ  ง มั่ น กตั ญ ู ประหยั ด มี วิ นั ย มีความรับผิดชอบและรูจักใชเวลาวางใหเกิดประโยชน เพื่อสรางองคความรู สรางนักธุรกิจนอยมีคุณธรรม นําสูเศรษฐกิจสรางสรรคอยางยั่งยืน

ผลการเรียนรู

1. รูประวัติ ความสําคัญของขาวฮางยา 2. รูคุณคาและประโยชนของขาวฮางยา 3. รูกระบวนการผลิตขาวฮางยาในแหลงเรียนรูชุมชน 4. รูกระบวนการผลิต ขอแตกตางขาวฮางยาในโรงเรียนและชุมชน 5. เลือกวางแผนการพัฒนาขาวฮางยาเปนขาวฮางมวงทองที่มีคุณภาพ 6. รูและเขาใจสามารถออกแบบบรรจุภัณฑและสรางบรรจุภัณฑเพิ่มมูลคาขาวฮางมวงทอง 7. ตระหนักถึงความสําคัญของการจดทะเบียนทรัพยสินทางปญญา 8. รูและเขาใจความหมาย ความสําคัญ คุณสมบัติ นักธุรกิจนอยมีคุณธรรม นําสูเศรษฐกิจสรางสรรค 9. รูวิธีการวางแผน มอบหมายงาน หนาที่ เตรียมสินคา 10. นักเรียนสามารถคิดเปน ทําได ขายเปน ตามหลักธุรกิจ รวมทั้งหมด 10 ผลการเรียนรู

53

54 เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1

โครงสรางรายวิชา ที่

ชื่อหนวยการเรียนรู

1 ขาวฮาง ภูมิปญญา จังหวัดหนองบัวลําภู 2 การผลิตขาวฮางของชุมชน

3 การผลิตขาวฮางยา ในโรงเรียน

ผลการเรียนรู 1, 2

สาระการเรียนรู

เวลา นํ้าหนัก (ชั่วโมง) คะแนน

ศึกษาประวัติความเปนมา คุณคา ความสําคัญ ของขาวฮาง ซึ่งเปนภูมิปญญาของจังหวัด หนองบัวลําภู และภาคอีสาน

3

5

3

การศึกษากระบวนการผลิตขาวฮางหรือ ขาวฮางยาของวิชชาลัยครุไทบานศรีวิไล ศูนยเรียนรูชุมชน

3

5

3, 4

การวางแผนผลิตขาวฮางยาในโรงเรียน

6

10

4 การพัฒนาขาวฮางยาเปนขาวฮาง มวงทอง

4

การวางแผนพัฒนาผลิตขาวฮางยา เปนขาวฮางมวงทองในโรงเรียน

6

10

5 การผลิตขาวฮางมวงทอง ใหมีคุณภาพ

5

กระบวนการผลิตขาวฮางมวงทองใหมีคุณภาพ

6

10

6 บรรจุภัณฑ

6

ความหมายบรรจุภัณฑ ประเภท ประโยชน ของบรรจุภัณฑการออกแบบบรรจุภัณฑและ การเพิ่มมูลคา และคุณคาผลผลิตดวยบรรจุภัณฑ

3

5

7 ทรัพยสินทางปญญา

7

ความหมายของทรัพยสินทางปญญา ประโยชน การขึ้นทะเบียนทรัพยสินทางปญญา และวิธีการ ขึ้นทะเบียนทรัพยสินทางปญญาอยางงาย

3

5

8 นักธุรกิจนอยมีคุณธรรม นําสูเศรษฐกิจสรางสรรค

8

ความรู ความเขาใจของคําวา นักธุรกิจนอย เศรษฐกิจสรางสรรคและคุณธรรม ความซื่อสัตย ขยัน อดทน มุงมั่น กตัญู ซึ่งจะทําใหการ ประกอบอาชีพธุรกิจประสบความสําเร็จ

3

5

การฝกประสบการณ การตลาด จัดทําบัญชี รายรับ-รายจาย กําหนดราคาขาย การขาย ของนักธุรกิจนอยมีคุณธรรม นําสูเศรษฐกิจ สรางสรรคดวยขาวฮางมวงทอง

7

45

40

100

9 การฝกประสบการณนักธุรกิจนอย มีคุณธรรม นําสูเศรษฐกิจ สรางสรรคดวยขาวฮางมวงทอง

9, 10

รวม

เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1

ที่มาและความสําคัญของขาวฮาง

ขาวฮาง เปนกรรมวิธีการแปรรูป ขาวเหนียวพันธุพื้นเมือง โดยการนึ่งทั้งเปลือก ขาวฮางมี 3 ชนิด ไดแก ขาวฮางยา ขาวฮางนา และขาวฮางนึ่ง ขาวฮางยา เปนการจัดการสุขภาพดวยภูมิปญญาของคนโบราณ ระดับชั้นเจานาย จะทําขาวชนิดนี้ ก็ตอเมื่อเจานายจะออกรบ หรือเจานายชั้นผูใหญเจ็บปวย ตอมา ไดฟนฟูในกลุมของนางละเอียด ปูหลุน เพื่อรักษา สุขภาพ สําหรับเด็กแรกเกิด คนปวย และผูสูงอายุ ขาวฮางนา เปนการจัดการเศรษฐกิจครอบครัวของคนโบราณดวยภูมปิ ญ  ญา ขณะเกิดการขาดแคลนขาว ขาวไมพอกิน หรือการบริหารดานเศรษฐกิจครอบครัวผิดพลาด หรือทํานายเรื่องการทําไร ไถนาไมถูกตอง ฝนฟาไมดี มีปญหากับชาวนา ขาวฮางนึ่ง เปนการเพิ่มมูลคาผลผลิตจากขาวจาว หรือขาวจาวหอมมะลิ ใหมีมูลคาและคุณคา ทางโภชนาการสูงขึ้น และเก็บไดนาน สวนมากจะเปนการแกปญหานํ้าทวมนาขาว หรือทําเพื่อปองกันการขยาย พันธุขาว ความหมาย ขาว หมายถึง ขาวเหนียวพันธุพื้นเมือง หรือขาวหอมดอกมะลิ ฮาง หมายถึง กรรมวิธีการนึ่งขาวทั้งเปลือก ยา หมายถึง การรักษาโรคภัย โดยวิธีอุดรูรั่วสุขภาพ โดยการใชขาว นา หมายถึง ขาวเหนียวในนา ไมแกแตพอสุกหาม นึ่ง หมายถึง วิธีนึ่งขาวเหนียวของคนอีสาน โดยใชชุดนึ่งขาว ขาวนึ่ง หมายถึง กรรมวิธีทําขาวฮางจากขาวเจา พันธุขาวหอมมะลิ 105 ขาวฮางยา หมายถึง ขาวเหนียวพันธุพื้นเมือง แกจัด เก็บไวนาน 4-6 เดือน มีวิธีการดังนี้ 1. นําขาวมาแชนํ้าสะอาด นาน 24 ชั่วโมง ปลอยนํ้าทิ้ง 2. บมขาวในอุณหภูมิ 37-42 องศาเซลเซียสนาน 24 ชั่วโมง หรือ ใหขาวงอกประมาณ 0.2 เซ็นติเมตร 3. นําขาวมานึ่งใหสุก สังเกตเปลือกขาวจะแตกแยกจากกัน ใชเวลานาน ประมาณ 1.30 ชั่วโมง 4. นําไปอบแหง อุณหภูมิ 37-40 องศาเซลเซียส นาน 8 ชั่วโมง เก็บใสกระสอบปาน รอใหขาวเสถียร ประมาณ 3-4 วัน จึงนํามากระเทาะเปลือกคัดแยกเมล็ด 100% ขาวฮางนา หมายถึง การนําขาวเหนียวพันธุพื้นเมืองพอสุกหาม มาทําเปนขาวฮางนา มีวิธีการดังนี้ 1. เกี่ยวขาวพอสุกหามจากนา มายีใหเม็ดขาวรวงจากรวง นํามาแชนํ้า นาน 12 ชั่วโมง 2. นึ่งทั้งเปลือก ใหสุก หรือนาน ประมาณ 1.30 ชั่วโมง 3. ตากแดดใหแหง นานประมาณ 8 ชั่วโมง 4. นํามากระเทาะเปลือก รับประทานโดยการหลามบั้งไมไผ หรือหลามหมอดิน

55

56 เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1

ขาวฮางนึ่ง หมายถึงการนําขาวหอมมะลิ 105 นํามาจัดการดังนี้ 1. นําขาวหอมมะลิ แชนํ้า 12 ชั่วโมง นึ่งใหสุก 2. นํามาอบใหแหง เก็บไวใหเสถียร 3. นํามากระเทาะเปลือก คัดแยกรอยละรอย เก็บไวรับประทาน

เอกลักษณและจุดเดนผลิตภัณฑ

การปลูกขาวเพื่อใชในการผลิตขาวฮาง จะทําการเกษตรแบบอินทรีย ไมมีสารเคมีเจือปน และพื้นที่ การปลูกขาวของจังหวัดหนองบัวลําภูมคี วามแตกตางจากพืน้ ทีอ่ นื่ คือเปนพืน้ ทีล่ มุ ๆ ดอนๆ ซึง่ จะมีความอุดมสมบูรณ ของสารอาหารในดินตามธรรมชาติสูง

คุณคาทางโภชนาการ

ขาวฮาง มีสารกาบา ซึง่ ชวยปองกันโรคตางๆ เชน โรคมะเร็ง เบาหวาน โรคนอนไมหลับ ชวยลดความดันโลหิต ลดนํ้าหนัก และอุดมดวยวิตามินตาง ๆ ดังนี้ - วิตามินบี 1 มากกวา 4 เทา ชวยปองกันโรคเหน็บชา - ธาตุเหล็ก มากกวา 2 เทา ชวยปองกันโรคโลหิตจาง - โปรตีนมากกวา 2 เทา ชวยเสริมสรางและซอมแซมสวนที่สึกหรอของรางกาย - มีเกลือแรและวิตามินตาง ๆ รวมกันมากกวา 20 ชนิด ชวยเสริมใหรางกายแข็งแรงและมีความจําดี - วิตามินอี ในจมูกขาวชวยใหไมแกเร็ว และมีซิลิเนียมชวยปองกันการเกิดโรคมะเร็ง การผลิตขาวฮางยา ไดรับการฟนฟูจากนางละเอียด ปูหลุน ที่สืบทอดจาก หลวงตาทาว กัลยาโน สํานักวชิรกัลยา ตําบลนครสวรรคตก อําเภอเมือง จังหวัดนครสวรรค ครั้งเมื่อเดินธุดงค เมื่อ พ.ศ. 2509 ที่ บ  า นโคกม ว ง ตํ า บลนากอก อํ า เภอศรี บุ ญ เรื อ ง จั ง หวั ด หนองบั ว ลํ า ภู นางละเอี ย ด ปู  ห ลุ  น ได ถ  า ยทอด การผลิตขาวฮางยาใหกับนายสันติ บุราณฤทธิ์ และจัดทําเปนหลักสูตรฝกอบรมเมื่อ ป พ.ศ 2551 โดยความรวมมือ ระหวางศูนยเรียนรูวิชชาลัยครุไทบานศรีวิไล และวิทยาลัยชุมชนหนองบัวลําภู ปจจุบันมีกลุมที่ทําขาวฮาง ทั้งจังหวัดหนองบัวลําภู 17-18 ตัน/เดือน ราคาตันละ 60,000 บาท และพัฒนาเปนหลักสูตรทองถิ่นในโรงเรียน โคกมวงทองวิทยา ศูนยเรียนรูนักธุรกิจนอยมีคุณธรรม นําสูเศรษฐกิจสรางสรรคโคกมวงทองวิทยา สํานักงาน เขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาหนองบัวลําภู เขต 1

เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1

งานกะลาน าใช จากโปรแกรม GSP รายวิชาเพิม่ เติม ง 15201 นักธุรกิจนอยมีคณ ุ ธรรม นําสูเ ศรษฐกิจสรางสรรคดว ยงานกะลานาใชจากโปรแกรม GSP ระดับชั้นประถมศึกษาปที่ 5 กลุมสาระการเรียนรูการงานอาชีพและเทคโนโลยี จํานวน 1 หนวยกิต เวลา 40 ชั่วโมง ชื่อโรงเรียน ชุมชนวัดจงโก มิตรภาพที่ 157 สังกัดสํานักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาลพบุรี เขต 2 ที่อยูโรงเรียน หมู 3 ตําบลหนองรี อําเภอลําสนธิ จังหวัดลพบุรี 15190 ชื่อครูผูรับผิดชอบ นางสาวอาพร มะสุทธิ ตําแหนงครูวิทยฐานะชํานาญการพิเศษ E-mail : masutti2012@hotmail.com ความเปนมา

ในชุมชนมีแหลงเรียนรู การทําผลิตภัณฑจากกะลามะพราว โรงเรียนไดนาํ นักเรียนไปศึกษาแหลงเรียนรูฝ ก ทํา จนเกิดความชํานาญ ประกอบกับโรงเรียนเขารวมโครงการโรงเรียนในฝน นักเรียนกลุมสาระการเรียนรูคณิตศาสตร ไดจัดทําโครงงานการใชโปรแกรม GSP ออกแบบลายเข็มขัด สามารถออกแบบลายไดและนําไปใหครูกลุมสาระ การเรียนรูก ารงานอาชีพและเทคโนโลยี ใชในการสอนรอยเข็มขัดจากเม็ดกะลามะพราว และขยายผลไปยังกลุม แมบา น โปรงเกตุใชลวดลายจากโปรแกรม GSP ทําใหเกิดความรวมมือระหวางโรงเรียนกับชุมชนเพื่อเพิ่มลวดลายใหม ใหสวยงามและแตกตางจากเดิม ครูกลุมสาระการเรียนรูคณิตศาสตรและครูกลุมสาระการเรียนรูการงานอาชีพ และเทคโนโลยีไดมีการสอนแบบบูรณาการ มีการพัฒนาตอยอดโดยการใหผูเรียนสืบคนอินเทอรเน็ต ออกแบบ ลวดลายใหม ๆ ตลอดเวลา และเริ่มฝกขายในตลาดนัดเศรษฐกิจพอเพียงในโรงเรียน ตลาดนัดใกลบาน ออกราน ในระดับกลุมโรงเรียน ระดับเขตพื้นที่การศึกษา ใหมีการสาธิตการทําและจําหนายผลิตภัณฑกะลา GSP และ มีโอกาสไดรับคัดเลือกใหนําผลิตภัณฑกะลานาใชจากโปรแกรม GSP ไปจําหนายในงานศิลปหัตถกรรมนักเรียน ระดับชาติที่เมืองทองธานีถึง 4 ปซอน ประสบความสําเร็จในการขาย ลูกคามีความตองการเปนจํานวนมากทําให ผลิตภัณฑขายดี ผลิตไมทันกับความตองการของลูกคา และลูกคาแนะนําใหทําผลิตภัณฑใหมๆ ขึ้นมา จึงเกิด แนวคิดใหมๆ ในการพัฒนาผลิตภัณฑกะลาใหหลากหลายยิ่งขึ้นตามความตองการของลูกคา ทําใหนักเรียน ครู ผูบริหาร ชุมชนเกิดความภาคภูมิใจที่ทําใหนักเรียนมีรายได มีความพอใจ มีกําลังใจในการพัฒนาตอยอดผลิตภัณฑ ของนักเรียน ทําใหนกั เรียนคิดเปน ทําได และขายเปน ปจจุบนั ผลงานการออกแบบลวดลายผลิตภัณฑกะลามะพราว ของนักเรียนทุกลายไดมีการจดลิขสิทธิ์เรียบรอยแลว

คําอธิบายรายวิชา

นักเรียนรูแ ละเขาใจ มีทกั ษะการคิด การจัดการ ทํางานอยางเปนระบบ มีความคิดสรางสรรค ทํางานรวมกับผูอ นื่ ได รูจักตนเอง เห็นคุณคาของการทํางาน ใชทรัพยากรธรรมชาติอยางคุมคาและถูกวิธี ใชเทคโนโลยีสารสนเทศไดอยาง เหมาะสมกับงาน ออกแบบผลิตภัณฑกะลามะพราวจากโปรแกรม GSP พัฒนาชีวติ สูค วามสําเร็จ รูห ลักการและเขาใจ การทําธุรกิจเบื้องตน ฝกการเปนผูประกอบการดานการคิดและวางแผนการปฏิบัติจริง วิเคราะหความตองการ ของตลาด วางแผนการผลิตที่สอดคลองกับความตองการของตลาด เลือกและใชวัตถุดิบ อุปกรณ เครื่องมือ จัดทํา

57

58 เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1

บรรจุภัณฑ เก็บรักษากอนจําหนาย คิดตนทุน กําหนดราคาขายและจัดทําบัญชี จัดหนารานและจัดจําหนาย ผลิตภัณฑกะลา มีคุณธรรมนําสูเศรษฐกิจสรางสรรค ซื่อสัตย ขยัน อดทน มุงมั่น กตัญู ใชภูมิปญญาทองถิ่น ในการสร า งสรรค ผ ลิ ต ภั ณ ฑ คิ ด เป น ทํ า ได ขายเป น ให เ ป น ไปตามสมั ย นิ ย มและหลั ก การตลาด พั ฒ นา ใหจดทะเบียนทรัพยสินทางปญญา โดยใชทักษะและกระบวนการที่หลากหลายในการบมเพาะความรู คุณธรรม การทํางานโดยกระตุน เฝาดู ใหคําปรึกษา ใหอิสระ ใหกําลังใจ ประเมินพัฒนา ฝกประสบการณในโรงเรียน ระดับกลุมโรงเรียน ระดับเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาลพบุรี ระดับภาค และระดับประเทศ การวัดและประเมินผล โดยการประเมินผลระหวางและปลายภาค เนนการประเมินตามสภาพจริง ทั้งเนื้อหาและทักษะกระบวนการทดสอบ ประเมินผลงาน ประเมินกระบวนการดําเนินธุรกิจ การประเมินคุณธรรม และประเมินความพึงพอใจ

ผลการเรียนรู

1. นักเรียนมีคุณธรรมของการเปนผูประกอบการ “ซื่อสัตย ขยัน อดทน มุงมั่น กตัญู” 2. รูจักวัสดุอุปกรณ เครื่องมือ เครื่องใช กระบวนการผลิตเม็ดกะลาในการทําผลิตภัณฑกะลาของ ภูมิปญญญาทองถิ่น 3. รูจักโปรแกรม GSP เพื่อการออกแบบ 4. สามารถนําโปรแกรม GSP ใชในการออกแบบผลิตภัณฑกะลา 5. สามารถสรางสรรคออกแบบผลิตภัณฑเครื่องประดับและเครื่องใชตามสมัยนิยมได 6. รูจักการตั้งเปาหมายในการทํางานใหประสบความสําเร็จ 7. เขาใจเกี่ยวกับการตัดสินใจเลือกอาชีพมีเปาหมายในชีวิตที่ชัดเจนในอนาคต 8. เขาใจการทําธุรกิจเบื้องตน ไดรับการฝกประสบการณดวยการปฏิบัติจริง 9. เขาใจพฤติกรรมผูบริโภคและความตองการของผูใชตามหลักการตลาดได 10. สามารถวางแผนและบริหารจัดการได มีความคิดริเริ่มสรางสรรค สรางผลงานเชิงพาณิชย 11. เชื่อมั่นในตนเอง กลาเสี่ยงโดยใชเหตุผลและขอมูล มีความรอบรูและทันสมัย มีทักษะการสื่อสาร และมีบุคลิกภาพที่ดี 12. มีรายไดระหวางเรียน 13. พัฒนาผลิตภัณฑใหสามารถเปนทรัพยสินทางปญญาได 14. สามารถคิดเปน ทําได ขายเปน 15. เห็นคุณคาของตนเอง ปฏิบัติตนยึดหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง 16. มีความสามารถในการสื่อสาร การคิด การแกปญหา การใชเทคโนโลยีและทักษะชีวิต 17. อนุรักษวัฒนธรรมและภูมิปญญาไทย การอนุรักษและพัฒนาสิ่งแวดลอม มีจิตสาธารณะที่มุง ทําประโยชนและสรางสิ่งที่ดีงามในสังคม และอยูรวมกันในสังคมอยางมีความสุข

เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1

18. มีความคิดสรางสรรคในการพัฒนารูปแบบผลิตภัณฑกะลาใหมีความแปลกใหม ทั้งรูปแบบและ รูปลักษณเพื่อใหนาสนใจมากขึ้น 19. ใชวิธีการสรางความศรัทธาและความเชื่อมั่นใหกับลูกคาดวยคุณสมบัติและสุขลักษณะของผูผลิต 20. มีประสบการณธุรกิจ GSP กะลา เชน รับงาน รวมงาน สงผลงานเขาประกวด 21. ปฏิบัติงานกลุมไดอยางราบรื่น 22. สรางและรักษาสัมพันธภาพกับลูกคาไดอยางเหมาะสม 23. รักษาคุณภาพของสินคาอยางจริงจัง 24. รับฟงความคิดเห็น ขอเสนอแนะจากลูกคาและนํามาปรับปรุงสินคาอยูเสมอ 25. ระบุวัสดุอุปกรณที่ใชในการผลิตสินคาแตละชนิดและระบุคาใชจายได 26. ติดตามผลงานและปรับปรุงผลงานของตนอยูเสมอ 27. ติดตาม ศึกษางานประเภทเดียวกันของรานอื่น ๆ เพื่อเปรียบเทียบ พัฒนาหรือสรางสินคาใหมใหกับ ตลาดอยูเสมอ รวมทั้งหมด 27 ผลการเรียนรู

โครงสรางรายวิชา ที่

ชื่อหนวยการเรียนรู

1 การทําผลิตภัณฑกะลา GPS

เวลา นํ้าหนัก (ชั่วโมง) คะแนน

ผลการเรียนรู

สาระการเรียนรู

2

แหลงเรียนรูและภูมิปญญาทองถิ่น ผลิตภัณฑกะลา ประวัติความเปนมาการทํา ผลิตภัณฑกะลามะพราว การเลือกวัสดุอุปกรณ เครื่องมือ กระบวนการผลิตเม็ดกะลา การเลือกมะพราว การเจาะ การขัด การทอด การรอยเปนเครื่องประดับ สรอยขอมือ เข็มขัด พวงกุญแจ อยางหลากหลายรูปแบบ

10

15

การออกแบบผลิตภัณฑโดยใชโปรแกรม GSP ทําโครงการการออกแบบผลิตภัณฑ การสืบคน ขอมูลจากอินเทอรเน็ต ดูแฟชั่น เครื่องประดับ การออกแบบเครื่องประดับจากผลิตภัณฑตาง ๆ สรุปแนวคิดออกแบบผลิตภัณฑนักเรียน ออกแบบ ผลิตภัณฑคนละ 1 ชิ้น สรางสรรคตอยอด ผลิตภัณฑจากะลา

2

5

2 การออกแบบผลิตภัณฑกะลา GSP 1, 2, 3, 4, 5

59

60 เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1

ที่

ชื่อหนวยการเรียนรู

3 การพัฒนาชีวิตสูความสําเร็จ

4 นักธุรกิจนอย

5 การตลาด

6 ประสบการณของนักธุรกิจนอย

ผลการเรียนรู

สาระการเรียนรู

6, 7

- การสรางแรงบันดาลใจ นักธุรกิจที่ประสบ ความสําเร็จเลาประสบการณ - การตั้งเปาหมายชีวิต วางแผนชีวิตในการเรียน และการดําเนินชีวิตใหประสบความสําเร็จ

6, 7, 8 , 9, ความหมายและประเภทของธุรกิจ คุณลักษณะ 10, 11, 13, 14, ของนักธุรกิจ การจัดทําบรรจุภณ ั ฑ เก็บรักษา 15, 16 กอนจําหนาย การคิดตนทุน กําหนดราคาขาย การจัดทําบัญชี การจัดทําบัญชีรายรับ-รายจาย กําไร เอกสารธุรกิจ การจัดหนาราน การจําหนาย ผลิตภัณฑกะลา คุณธรรมของนักธุรกิจนอย ซื่อสัตย ขยัน อดทน มุงมั่น กตัญู คิดเปน ทําได ขายเปน ทรัพยสินทางปญญา ตราสินคา ลิขสิทธิ์ ความคิดสรางสรรค

เวลา นํ้าหนัก (ชั่วโมง) คะแนน 2

5

10

20

1, 8, 9, 10, 11, 26

ความตองการของตลาด การวางแผนจําหนายสินคา การสงเสริมการขาย สถานที่จําหนาย การกําหนด ราคา การซื้อ การเก็บรักษา คุณภาพของสินคา การขาย การขนสง การเงิน การกําหนดราคา บรรจุภัณฑ การนําเสนอขายสินคา

4

5

1-27

การออกแบบ การผลิต การจัดหนาราน การจําหนายผลิตภัณฑกะลา คุณธรรมของ นักธุรกิจนอย คิดเปน ทําได ขายเปน การออกบูธ ขายสินคาตลาดนัดเศรษฐกิจพอเพียงของโรงเรียน งานของกลุม งานระดับเขตพื้นที่การศึกษา ระดับภาค และระดับประเทศ

10

20

สอบระหวางภาค

1

70

สอบปลายภาคเรียน

1

30

รวม

40

100

เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1

ตัวอย างการประดิษฐ เข็มขัดลายเก็บตะวัน วัสดุอุปกรณ

1. เชือกเทียน 2. เข็มกนทองขนาด 2 นิ้ว 3. กรรไกร 4. ไฟแช็กหรือไมขีด 5. แล็กเกอรเคลือบเงา 6. เม็ดกะลาที่ผานการขัดแลว ขนาด ชนิด และสีตามตองการ

เม็ดกะลาจานบินสีขาว

เม็ดกะลากลมสีขาว และสีนํ้าตาล

ภาพสาธิตการรอยเข็มขัดของเด็กชายนัทธพล ตะกุดแกว

ภาพที่ 1

ภาพที่ 2

1. เชือกเทียนยาวประมาณ 350 เซนติเมตร 1 เสน (ดังภาพที่ 1) 2. จับปลายเชือกเทียนทั้งสองขางใหเทากันเพื่อหาจุดกึ่งกลางของไหมยืดสีดํา ปลอยชายใหยาว 50 เซนติเมตร แลวมัดสําหรับทําชายตุงติ้งของเข็มขัด (ดังภาพที่ 2)

61

62 เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1

3. นําเข็มดานขวารอยเม็ดกะลากลมขาว 1 เม็ด แบนขาว 1 เม็ด กลมขาว 1 เม็ด เข็มดานซายแทงสวนกลับ มาดานขวา

ภาพที่ 3

ภาพที่ 4

ภาพที่ 5

4. นําเข็มดานขวารอยเม็ดกะลาจานบินสีขาว 1 เม็ด เม็ดกะลากลมขาว 1 เม็ด เม็ดกะลาจานบินสีขาว 1 เม็ด เม็ดกะลากลมสีขาว 1 เม็ด เม็ดกะลาจานบินสีขาว 1 เม็ด และเม็ดกะลากลมสีขาว 1 เม็ด แลวนําเข็ม ดานซายรอยเม็ดกะลาจานบินสีขาว 1 เม็ด เม็ดกะลากลมสีขาว 1 เม็ด และเม็ดกะลาจานบินขาว 1 เม็ด แลวนําเข็มดานซายแทงสวนที่เม็ดกะลากลมสีขาว 1 เม็ด เม็ดกะลาจานบินสีขาว 1 เม็ด และเม็ดกะลากลมสีขาว 1 เม็ด กลับมาดานขวา เราก็จะไดลายเข็มขัด 1 ดอก (ดังภาพที่ 4-5)

ภาพที่ 6

ภาพที่ 7

5. นําเข็มดานขวารอยเม็ดกะลากลมนํ้าตาล 2 เม็ด แลวนําเข็มดานซายแทงสวน (ดังภาพที่ 6) นําเข็มดานขวารอยเม็ดกะลากลมนํ้าตาล 3 เม็ด แลวนําเข็มดานซายแทงสวน (ดังภาพที่ 7)

เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1

ภาพที่ 8

ภาพที่ 9

6. นําเข็มดานขวารอยเม็ดกะลากลมนํ้าตาล 1 เม็ด เม็ดกะลากลมขาว 1 เม็ด เม็ดกะลากลมนํ้าตาล 1 เม็ด แลวนําเข็มดานซายแทงสวน (ดังภาพที่ 8) นําเข็มดานขวารอยเม็ดกะลากลมนํ้าตาล 1 เม็ด เม็ดกะลากลม ขาว 2 เม็ด เม็ดกะลากลมนํ้าตาล 1 เม็ด แลวนําเข็มดานซายแทงสวน (ดังภาพที่ 9)

ภาพที่ 10

ภาพเกือบสําเร็จ

7. นําเข็มดานขวารอยเม็ดกะลากลมนํา้ ตาล 1 เม็ด เม็ดกะลากลมขาว 1 เม็ด เม็ดกะลากลมนํา้ ตาล 1 เม็ด เม็ดกะลากลมขาว 1 เม็ด เม็ดกะลากลมนํ้าตาล 1 เม็ด แลวนําเข็มดานซายแทงสวน (ดังภาพที่ 10) แลวทําลดลง ใหเปนดอก 8. ทําขั้นตอนที่ 1-7 จนกวาจะไดความยาวตามตองการ 9. นําไปฉีดแล็กเกอรเคลือบเงา เปนอันเสร็จเรียบรอย

63

64 เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1

งานสมุนไพรมะรุม รายวิชาเพิ่มเติม ง16201 นักธุรกิจนอยมีคุณธรรม นําสูเศรษฐกิจสรางสรรคดวยงานสมุนไพรมะรุม ระดับชั้นประถมศึกษาปที่ 6 กลุมสาระการเรียนรูการงานอาชีพและเทคโนโลยี จํานวน 1 หนวยกิต เวลา 40 ชั่วโมง ชื่อโรงเรียน โพนงามโคกวิทยาคาร สังกัดสํานักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาสกลนคร เขต 1 ที่อยูโรงเรียน 194 หมู 2 บานโพนงามโคก ตําบลบานแปน อําเภอโพนนาแกว จังหวัดสกลนคร 47230 ชื่อครูผูรับผิดชอบ นางวราภรณ วรพันธุ ตําแหนงครูวิทยฐานะชํานาญการพิเศษ E-mail : krunoywara_123@hotmail.com ความเปนมา

โรงเรียนโพนงามโคกวิทยาคาร ตัง้ อยูห า งจากตัวจังหวัดสกลนครประมาณ 30 กิโลเมตร เสนทางถนนสกลนครนครพนม อําเภอโพนนาแกว สภาพทัว่ ไปของหมูบ า นโพนงามโคกปลูกตนมะรุมเกือบทุกครอบครัว คิดเปนรอยละ 82 ปการศึกษา 2553 โรงเรียนโพนงามโคกวิทยาคาร ไดจัดทําโครงการเพาะชําพืชสมุนไพร ซึ่งประกอบดวย ตนมะรุม จํานวน 300 ถุง อัญชัน จํานวน 200 ถุง ใบเตย จํานวน 100 ถุง ยานาง จํานวน 150 ถุง ฟาทะลายโจร จํานวน 200 ถุง เสาวรส จํานวน 150 ถุง โดยนําผลผลิตที่ไดจากการเพาะชําไปจําหนาย บางสวนนํามาปลูก ในบริเวณโรงเรียนและแจกจายใหนักเรียนนําไปปลูกที่บาน จากสภาพภูมิอากาศมีความเหมาะสมที่จะเพาะชํา ตนมะรุมซึง่ เปนพืชทีป่ ระชาชนนิยมบริโภคเพราะมีคณ ุ คาทางโภชนาการและมีสรรพคุณทางยา เชน รากจะมีรสเผ็ด หวาน ขม แกอาการบวม บํารุงไฟธาตุ เปลือกจะมีรสรอนชวยขับลม ใบชวยแกเลือดออกตามไรฟน แกอักเสบ ดอกชวยบํารุงรางกาย ขับปสสาวะ ขับนํ้าตาล ฝกจะมีรสหวาน แกไขหรือลดไข ดังนั้นมะรุมจึงเปนพืชเศรษฐกิจ ที่ทํารายไดใหกับชุมชนและโรงเรียน โดยการจําหนายตนกลาที่เพาะชํา และการแปรรูปมะรุมเปนผลิตภัณฑ สมุนไพรมะรุม เชน แคปซูลมะรุม ชามะรุม เปนตน ดวยเหตุผลดังกลาวนีค้ รูผสู อนไดจดั ทํารายวิชาเพิม่ เติมงานอาชีพและเทคโนโลยีสคู วามเปนนักธุรกิจนอย มีคุณธรรม นําสูเศรษฐกิจสรางสรรคดวยงานสมุนไพรมะรุม ชั้นประถมศึกษาปที่ 6 โรงเรียนโพนงามโคกวิทยาคาร เพื่อใหสอดคลองกับหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551 สภาพและความตองการของชุมชน และทองถิน่ นักเรียนไดเรียนรูโ ดยอาศัยความรูจ ากทองถิน่ หรือภูมปิ ญ  ญาทองถิน่ ทีไ่ ดสงั่ สมประสบการณทมี่ ปี ระโยชน มีคุณคาใหเยาวชนรุนหลังไดศึกษา เพื่อสืบทอดสายธารแหงการพึ่งตนเอง พอมีพอกิน มีชีวิตที่ยั่งยืน และกอใหเกิด กระแสแหงการอนุรักษหวงแหนสิ่งที่ดีมีคุณคาของทองถิ่น อีกทั้งสามารถนําความรูไปประกอบอาชีพไดในอนาคต ตอไป

คําอธิบายรายวิชา

ศึกษารวบรวมขอมูลเกี่ยวกับความรูและหลักการทําธุรกิจพื้นฐาน วัตถุดิบที่ใชในการผลิต อุปกรณ เครื่องมือที่ใชผลิต การแปรรูปมะรุม ขั้นตอนการแปรรูปและวิธีการจําหนาย เปนนักธุรกิจนอยมีคุณธรรม นําสูเศรษฐกิจสรางสรรคดวยงานสมุนไพรมะรุม โดยใชกระบวนการเรียนรูและการฝกปฏิบัติ สามารถทํางาน

เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1

อยางเปนระบบ มีความรับผิดชอบ นําไปใชในชีวติ ประจําวัน การศึกษาลักษณะธุรกิจ การตลาด ความคิดสรางสรรค ในการทํางาน วัตถุดบิ ทีใ่ ชในการผลิต อุปกรณ เครือ่ งมือทีใ่ ช การออกแบบบรรจุภณ ั ฑ การเก็บรักษาผลผลิต คุณธรรม การประกอบอาชีพ การคิดตนทุน การกําหนดราคาขาย การจัดทําบัญชีธุรกิจ ศึกษา สังเกต และรวบรวมขอมูลเกี่ยวกับสมุนไพรมะรุมในเรื่องลักษณะ ประเภทคุณสมบัติ ประโยชน เพื่อใหมีความรูความเขาใจเกิดความคิดรวบยอดเกี่ยวกับสมุนไพรมะรุม มีทักษะในการแสวงหาความรู ประกอบธุรกิจแปรรูปสมุนไพรมะรุมดวยความซื่อสัตย ขยัน อดทน มุงมั่น กตัญู รับผิดชอบตอลูกคา สังคม และใชเวลาวางใหเปนประโยชน เพื่อนําไปสูการประกอบอาชีพที่สุจริต ฝ ก ประสบการณ ธุ ร กิ จ การแปรรู ป ผลิ ต ภั ณ ฑ ส มุ น ไพร คิ ด เป น ทํ า ได ขายเป น มี ค วามซื่ อ สั ต ย ขยัน อดทน มุงมั่น กตัญู ประหยัด มีระเบียบ รับผิดชอบตอลูกคา สังคม และใชเวลาวางใหเปนประโยชน เพื่อปลูกฝงและพัฒนาผูเรียนใหมีความรู ทักษะ เจตคติที่ดีตอการประกอบอาชีพสุจริต มีกิจนิสัยในการทํางาน ดวยความประณีต รอบคอบ ปลอดภัย และความสะอาดเหมาะสม สามารถวิเคราะหงาน วางแผน ปฏิบตั งิ านตามแผน และการแกปญหาในการทํางาน ประยุกตใชเทคโนโลยีมาสรางสรรคงานอาชีพที่สุจริต รักและเห็นคุณคาทรัพยากร ที่มีในทองถิ่น ภูมิปญญาทองถิ่น มีนิสัยรักการทํางาน พัฒนางานและทํางานรวมกับผูอื่นไดอยางมีความสุข

ผลการเรียนรู

ดานคุณธรรม 1. มีความซื่อสัตย ขยัน อดทน มุงมั่น กตัญู ดานความรู 2. รูหลักการและเขาใจการทําธุรกิจเบื้องตน 3. รูประวัติความเปนมา ความหมาย และความสําคัญของมะรุม 4. อธิบายสวนตาง ๆ ของมะรุมได 5. อธิบายประโยชน คุณคาทางอาหาร และคุณคาทางยาของมะรุมได 6. เลือกและใชเครื่องมือ อุปกรณไดเหมาะสมกับงาน 7. เลือกวัตถุดิบที่นํามาใชในการผลิตไดอยางเหมาะสม 8. เขียนขั้นตอนวิธีการแปรรูปและปฏิบัติการแปรรูปมะรุมอยางงายได 9. คํานวณการคิดตนทุน กําไร กําหนดราคาขาย และการจัดทําบัญชีธุรกิจได 10. มีความรูความเขาใจเกี่ยวกับธุรกิจแปรรูปสมุนไพรมะรุม 11. อธิบายความหมาย ประเภทของทรัพยสินทางปญญา 12. บอกประโยชนของทรัพยสินทางปญญา ดานทักษะทางปญญา 13. มีความคิดสรางสรรคในการดัดแปลงรูปแบบสินคาประเภทแปรรูป สมุนไพรมะรุม ใหมคี วามแปลกใหม ทั้งรสชาติและรูปลักษณเพื่อใหนาสนใจมากขึ้น 14. มีทักษะที่จําเปนตอการประกอบอาชีพธุรกิจใหมีคุณภาพ

65

66 เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1

ดานความสัมพันธและความรับผิดชอบ 15. มีความสามัคคี ชวยเหลือซึ่งกันและกัน 16. ปฏิบัติงานกลุมไดอยางราบรื่น 17. สรางและรักษาสัมพันธภาพกับลูกคาไดอยางเหมาะสม ดานทักษะการคิดวิเคราะหและการนําไปใช 18. ระบุสัดสวนของสินคาแตละชนิด และระบุคาใชจายได 19. ติดตามผลงาน และปรับปรุงผลงานของตนอยูเสมอ 20. สามารถวิเคราะหและนําปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงประยุกตกับงานธุรกิจได รวมทั้งหมด 20 ผลการเรียนรู

โครงสรางรายวิชา ที่

ชื่อหนวยการเรียนรู

1 ธุรกิจพื้นฐาน

2 มะรุมนั้นสําคัญไฉน

สาระการเรียนรู

ผลการเรียนรู

เวลา นํ้าหนัก (ชั่วโมง) คะแนน

1, 2, 16, 17

-

ความหมายและประเภทของธุรกิจ ลักษณะของธุรกิจ การสรางแรงบันดาลใจ การตั้งเปาหมายในชีวิต นักธุรกิจนอย คุณสมบัติของผูประกอบการที่ดี คุณธรรมของนักธุรกิจนอยที่จะประสบ ความสําเร็จ มีความซื่อสัตย ขยัน อดทน มุงมั่น กตัญู ประหยัด มีระเบียบ

8

20

3, 4, 5

-

ประวัติความเปนมา ความหมาย ความสําคัญ ประโยชน คุณคาทางยา และคุณคาทางอาหาร

6

10

12

40

3 กระบวนการผลิตลํ้าคาออกสูตลาด 6, 7, 8, 9, 10, - หลักการและวิธีการผลิต 14, 16, 17, - การเลือกใชวัสดุอุปกรณ การผลิตและวัตถุดิบ 18, 20 ที่มีคุณภาพ - จัดประสบการณ การผลิตทดลอง - ศักยภาพผลิตภัณฑ โอกาสของสินคา เทคนิค การเลือกชนิดสินคาที่จะทําการผลิตหรือ จําหนาย หรือคัดเลือกมาใหบริการ

เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1

ที่

ชื่อหนวยการเรียนรู

สาระการเรียนรู

ผลการเรียนรู

เวลา นํ้าหนัก (ชั่วโมง) คะแนน

- ความโดดเดนของผลิตภัณฑ สรางจุดเดน และจุดแข็งของสินคา - ความสําคัญของแบรนดและหลักการ สรางแบรนดสินคา - การกําหนดราคาสินคา - การตลาด - การจัดทําบัญชี - การจัดประสบการณ การจัดทําบัญชี รายรับ-รายจาย กําไร - หลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง 4 บรรจุภัณฑทันสมัย

13, 15, 19

5 ทรัพยสินทางปญญา

11, 12

รวม

-

หลักการออกแบบผลิตภัณฑ วัสดุอุปกรณ ภูมิปญญา วัฒนธรรมทองถิ่น เทคโนโลยีการผลิตและการออกแบบ บรรจุภัณฑ - จัดประสบการณการผลิต และหรือ การออกแบบ และหรือพัฒนาผลิตภัณฑ และหรือบรรจุภัณฑ

8

20

- การอธิบายความหมาย ประเภททรัพยสิน ทางปญญา อนุสิทธิบัตร สิทธิบัตร ลิขสิทธิ์ เครื่องหมายการคา - ประโยชนทรัพยสินทางปญญา - การคุมครองทรัพยสินทางปญญา - การตอยอดเทคโนโลยีจากเอกสาร สิทธิบัตร นานาชาติ เพื่อสรางสรรคผลิตภัณฑที่ทันสมัย และแตกตาง

6

10

40

100

67

68 เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1

การแปรรูปผลิตภัณฑ สมุนไพรมะรุม วัสดุอุปกรณการผลิต

วัสดุอุปกรณที่ใชในการแปรรูปผลิตภัณฑสมุนไพรมะรุม มีดังนี้

1. มีด พรา

2. กรรไกรตัดกิ่ง

3. เตาแกส

4. ตะแกรงสําหรับผึ่งลม

5. กระทะทองเหลือง

6. ตะแกรงรอน

เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1

7. เครื่องบด

8. เครื่องเปาผม

9. ไมพาย ตะหลิว

10. เตารีด

11. ขวดบรรจุ

12. แคปซูลเปลา

13. เครื่องบรรจุแคปซูล

14. ฉลากสินคา

69

70 เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1

ขั้นตอนการแปรรูป 1. ตัดกิ่งมะรุมจากตน เก็บใบมะรุมมาตากแหง โดยคัดเลือกใบที่ไมออนหรือแกเกินไป

2. นําใบมะรุมที่เด็ดกานออกแลว มาแชนํ้าและลางดวยนํ้าสะอาด 2-3 ครั้ง

3. นําใบมะรุมมาผึ่งในตะแกรง พอเริ่มแหงก็กลับเอาดานลางขึ้น ใชเวลาประมาณ 24 ชั่วโมง (ผึ่งในที่รม)

เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1

4. นําใบมะรุมจากขอ 3 มาคั่วในกระทะทองเหลือง เพื่อไลนํ้า ความชื้น และกันเชื้อรา ดวยไฟออน ๆ ออนที่สุด ใชไมพายคนตลอด สีจะเขียวสด

5. บดใบมะรุมดวยเครื่องปน ใชตะแกรงรอนผงมะรุมเพื่อคัดแยกสวนที่บดไมละเอียดออก

6. นํามาบรรจุแคปซูลดวยเครื่องบรรจุแคปซูลที่ผลิตขึ้นใชเอง ครั้งละ 100 เม็ด ดังรูป

71

72 เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1

7. บรรจุขวด ใสซองกันชื้น และผนึกปดฝา แลวซีนดวยพลาสติกหดตัวดวยเครื่องเปาผม

8. ตรวจสอบความเรียบรอยของการบรรจุกลอง แลวเขียนวัน เดือน ปที่ผลิต และวันหมดอายุ

9. ไดแคปซูลมะรุมที่พรอมจําหนายในราคาขวดละ 120 บาท

เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1

งานแปรรูปสาหร าย (ไก) รายวิชาเพิ่มเติม ง 23201 นักธุรกิจนอยมีคุณธรรม นําสูเศรษฐกิจสรางสรรคดวยงานแปรรูปสาหราย (ไก) ระดับชั้นประถมศึกษาปที่ 4-6 กลุมสาระการเรียนรูการงานอาชีพและเทคโนโลยี จํานวน 1 หนวยกิต เวลา 40 ชั่วโมง ชื่อโรงเรียน บานเมืองกาญจน สังกัดสํานักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาเชียงราย เขต 4 ที่อยูโรงเรียน 15 หมู 2 ตําบลริมโขง อําเภอเชียงของ จังหวัดเชียงราย 57140 ชื่อครูผูรับผิดชอบ นางสาวปยนุช ศิริธาราธิกุล ตําแหนงครูวิทยฐานะชํานาญการพิเศษ E-mail : piyanuchtun@hotmail.com ความเปนมา

บานเมืองกาญจน เปนหมูบานที่ตั้งอยูริมฝงแมนํ้าโขง บริเวณริมโขงเปนหาดหินกวางยาว มีเกาะแกง เปนกอนหินใหญนอ ยทีก่ ลางแมนาํ้ โขง ฝง ซายของแมนาํ้ โขงเปนสาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาว มีแมนาํ้ งาว ซึ่งเปนแมนํ้าสายสําคัญไหลมาบรรจบกับแมนํ้าโขงที่บานเมืองกาญจน ดังนั้น แมนํ้าโขงจึงเปนแหลงวัฒนธรรม ดานวิถีชีวิตความเปนอยูของคนสองฝงโขง อันไดแก การประมง การเกษตร ตลอดจนการนําเอาสิ่งที่เกิดขึ้น ตามธรรมชาติที่มีอยูในแมนํ้ามาทําเปนอาหารโดยเฉพาะสาหรายที่เกิดขึ้นในแมนํ้าโขง จึงเปนอาหารพื้นบาน ที่มีคุณคา มีราคาถูก และไดรับความนิยมจากคนในทองถิ่นนําสาหรายมาทําเปนอาหารสืบทอดเปนวัฒนธรรม ตัง้ แตสมัยโบราณ สาหรายเปนพืชทีเ่ กิดขึน้ ตามธรรมชาติทไี่ รสารพิษและอุดมไปดวยโปรตีน วิตามิน และธาตุอาหาร อีกหลายชนิด ปจจุบันไดมีการเพาะเลี้ยงสาหราย และมีการนําเขามาจากตางประเทศ ไดแก ประเทศญี่ปุน จีน ซึ่งสาหรายนําเขาเหลานี้มีตนทุนสูงทําใหมีราคาแพง คุณคาทางโภชนาการมีนอยกวาสาหรายจากแมนํ้าโขง (ไก) ซึ่งเปนสาหรายนํ้าจืด (ยุวดี พีรพรไพศาล, 2550) คนสวนใหญนิยมรับประทานสาหรายที่นําเขามาจากตางประเทศ เพราะมีหลายรสชาติและมีกระบวนการผลิตทีแ่ ตกตางจากสาหรายทีม่ ใี นทองถิน่ ปญหาดังกลาวไดเกิดขึน้ กับนักเรียน โรงเรียนบานเมืองกาญจนเชนกัน จากการสัมภาษณนักเรียนและผูปกครอง พบวา นักเรียนไมชอบรับประทาน สาหรายที่ปู ยา ตา ยาย นํามาทําเปนอาหารที่ปฏิบัติสืบตอกันมา เชน แกงสาหราย (ไก) หอหมกสาหราย (ไก) หรือ สาหรายปน (ไกยี) เมื่อตรวจสอบอาหารที่ทําจากสาหรายสูตรดั้งเดิมแลว พบวา อาหารเหลานั้นจะมีกลิ่นคาวของ สาหรายที่กลิ่นฉุนมาก อีกทั้งนํามาทําอาหารแบบโบราณ มีขั้นตอนที่ยุงยาก จึงทําใหนักเรียนไมชอบรับประทาน สาหรายเหลานั้น จากปญหาดังกลาวทําใหนักเรียนระดับชั้นประถมศึกษาปที่ 4-6 โรงเรียนบานเมืองกาญจน ไดคดิ ทําโครงงานเพือ่ ทดลองการใชสารทีม่ รี สเปรีย้ วในทองถิน่ ลดกลิน่ คาวของสาหราย และนําสาหรายทีไ่ มมกี ลิน่ คาว ไปแปรรูปเปนอาหารตามความตองการของนักเรียนไดหลายชนิด ตอมาโรงเรียนบานเมืองกาญจนจึงไดจัดทําเปน สาระการเรียนรูเพิ่มเติมงานอาชีพนักธุรกิจนอยมีคุณธรรมนําสูเศรษฐกิจสรางสรรคดวยงานผลิตภัณฑสาหราย (ไก) จากแมนํ้าโขง ในระดับชั้นประถมศึกษาปที่ 4-6

73

74 เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1

คําอธิบายรายวิชา

ศึกษาสืบคนประวัตคิ วามเปนมาของสาหราย ลักษณะ ประเภท คุณคาทางโภชนาการ ประเภทของสินคา จากสาหรายในตลาดและที่มา ขอดีและขอเสียของการใชสินคาจากตางประเทศและสินคาที่ทําในประเทศ สินคา ที่ตองซื้อมาและสินคาทําเอง สรุปใหไดวาการใชวัตถุดิบที่มีในทองถิ่นและผลิตเองทําใหสินคาราคาถูกกวา อาหาร สดกวา ใหมกวา และเปนเนื้อสาหรายลวน ๆ นักเรียนผลิตอาหารแปรรูปสาหรายได 4 ชนิด และผลิตดวยความคิดสรางสรรคของตนเองอีก 1 ชนิด สามารถทําบรรจุภณ ั ฑ คิดราคาตนทุน ราคาขาย ทําบัญชีรายรับ-รายจาย และจําหนายได นักเรียนสามารถปฏิบตั งิ าน ทุกขั้นตอนดวยความซื่อสัตย ขยัน อดทน มุงมั่น กตัญู ใฝรูใฝเรียน รับผิดชอบ ใชวัสดุอยางประหยัด ใชเครื่องมือ อุปกรณไดถูกตองกับประเภทของงาน รูจักรักษาความสะอาด จัดเก็บไดเรียบรอย มีความรูความเขาใจในบทบาท ของผูผลิตผูจําหนายปฏิบัติไดครบถวน

ผลการเรียนรู

1. บอกประวัติความเปนมาของสาหราย แหลงที่กําเนิด ลักษณะ ประเภทคุณคาทางโภชนาการได 2. บอกชื่อสินคาสาหรายที่มีขายในตลาดและที่มาได 3. บอกขอดีขอเสียของการรับประทานสาหรายจากตางประเทศและสาหราย (ไก) จากแมนํ้าโขง 4. ผลิตอาหารจากการแปรรูปสาหรายไดอยางนอย 4 ชนิด และผลิตอาหารแปรรูปสาหรายจาก ความคิดสรางสรรค กลุมละ 1 ชนิด 5. วางแผนจัดวัสดุอุปกรณสําหรับการบรรจุภัณฑและปฏิบัติไดครบวงจร 6. อธิบายและสามารถปฏิบัติพื้นฐานดานธุรกิจ คิดราคาตนทุน ราคาขาย ทําบัญชีรายรับ-รายจายได 7. ปฏิบัติงานทุกขั้นตอนดวยความใฝเรียนรู ประหยัด รับผิดชอบ เอื้อเฟอ ใหอภัย ทํางานรวมกับผูอื่นได 8. ใชวัสดุอยางประหยัด ใชเครื่องมืออุปกรณไดถูกตองกับประเภทของงาน รักษาความสะอาด จัดเก็บ ไดอยางเรียบรอย 9. สามารถทําหนาที่ของผูผลิต ผูจําหนายไดอยางถูกตอง 10. รวมกันประเมินผลงาน รับฟงขอเสนอแนะและนํามาพิจารณาหาทางแกไขปรับปรุงงานอยูเสมอ 11. รวมคิดรวมทํา รวมปรึกษาหารือ และแกปญหาได 12. มีแผนการทํางานที่ชัดเจนในแตละเรื่องและแบงงานแบงหนาที่ความรับผิดชอบได 13. มีการติดตามงานอยางเปนระบบ 14. มีการประเมินผล และนําผลมาพิจารณารวมกันเพื่อปรับปรุงอยูเสมอ 15. ดานคุณภาพ มีคุณธรรมสูความสําเร็จการเปนนักธุรกิจนอย ซื่อสัตย ขยัน อดทน มุงมั่น กตัญู 16. รักษาคุณภาพของผลผลิต ดานความสะอาด ปริมาณ รสชาติ การใชวัตถุดิบที่มีคุณภาพ 17. ประเมินตนเองอยูเ สมอดวยการรับฟงความคิดเห็น ขอเสนอแนะ การเปรียบเทียบ หรือฟงการบรรยาย การอาน การศึกษาดูงาน ฯลฯ 18. การรักษาทรัพยสินทางปญญา และการไมละเมิดทรัพยสินทางปญญาของผูอื่น รวมทั้งหมด 18 ผลการเรียนรู

เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1

โครงสรางรายวิชา ที่

ชื่อหนวยการเรียนรู

1 ความรูธุรกิจพื้นฐาน

ผลการเรียนรู 6, 7, 8, 9, 10, 15

2 มหัศจรรยสาหราย (ไก) จากแมนํ้าโขง

1, 2, 3

3 การแปรรูปสาหราย (ไก)

4, 6-18

4 การนําผลิตภัณฑสูการตลาด

5, 6, 9-17

รวม

สาระการเรียนรู -

เวลา นํ้าหนัก (ชั่วโมง) คะแนน

ความรูพื้นฐานดานธุรกิจ รูปแบบของธุรกิจ คุณลักษณะที่พึงประสงคของนักธุรกิจ คุณธรรมของนักธุรกิจ

5

20

สาหรายเปนพืชที่เกิดขึ้นตามธรรมชาติ เกิดตามโขดหินในแมนํ้าโขง คนในทองถิ่น นิยมนําเอามารับประทาน เปนอาหารพื้นบาน เพราะสาหรายมีคุณคาทางดานโภชนาการ มีราคาถูก สาหรายเปนพืชที่เกิดขึ้นตามธรรมชาติ ที่ไรสารพิษ และอุดมไปดวยโปรตีน วิตามิน และธาตุอาหารอีกหลายชนิด การนํา สาหรายไปแปรรูปจะทําใหไดอาหารที่มี ความหลากหลายโดยทําเปนอาหารและ อาหารวางไดหลากหลาย การสรางสรรค การผลิต และเรื่องทรัพยสินทางปญญา

5

15

25

45

5

20

40

100

- การคิดตนทุน กําไร การกําหนดราคาขาย - การตลาด การวางแผนจําหนาย - การจัดทําบัญชีรายรับ-รายจาย

75

76 เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1

ตัวอย างการทําข าวเกรียบสาหร าย (ไก) อุปกรณและเครื่องปรุง

ผงฟู เกลือ นํ้ารอน ถวยตวง ตาชั่ง เครื่องปน

สาหราย (ปน)

แปงมัน

กระเทียม

กุงแหง

นํ้าตาลทราย

สวนผสมขาวเกรียบสาหราย (ไก) 1. แปงมันสําปะหลัง (5 ถุง) 2,000 กรัม 2. กุงบด 100 กรัม 3. นํ้าตาลทราย 200 กรัม 4. สาหรายปน 50 กรัม 5. กระเทียม 100 กรัม 6. พริกไทย 50 กรัม 7. เกลือ 30 กรัม 8. ผงฟู (ตราเบสโอเดอร) 30 กรัม 9. นํ้าเดือด 1,500 กรัม

เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1

ขั้นตอนในการทําขาวเกรียบสาหราย (ไก)

ชั่งสวนผสมตามสูตรที่กําหนด

นวดแปงใหเขากันจนไดที่

ผสมสาหรายลงในแปงแลวนวดใหเขากันจนแปงเนียน

ปนแปงเปนกอนยาว แลวหอดวยใบตอง

นําไปนึ่งใหสุก ใชเวลา 1 ชั่วโมง เมื่อแปงเย็นแลวนําเขาตูเย็น ประมาณ 20-24 ชั่วโมง

77

78 เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1

นําแปงมาหั่นเปนแผนเฉียงบาง ๆ

นําไปตากแดดใหแหง ใชเวลา 2 วัน

ทอดขาวเกรียบจําหนาย

จําหนายในงานตาง ๆ ทําใหนักเรียนมีรายไดระหวางเรียน

เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1

สาหรายคืออะไร

สาหราย เปนพืชชั้นตํ่าที่มีคลอโรฟลล สามารถสังเคราะหแสงได ไมมีสวนที่เปนราก ลําตน ใบที่แทจริง มีขนาดตั้งแตเล็กมากประกอบดวยเซลลเดียว ไมสามารถมองเห็นไดดวยตาเปลาตองดูดวยกลองจุลทรรศน จนถึงขนาดใหญยาวเปนเมตรประกอบดวยเซลลจาํ นวนมาก อาจมีลกั ษณะเปนเสนสายหรือมีลกั ษณะคลายพืชชัน้ สูง โดยมีสว นทีค่ ลายราก ลําตน และใบ รวมเรียกวา Thallus คนในทองถิน่ เรียกสาหรายวา “ไก” ไกเปนสาหรายสีเขียว (Clodophora spp.) อยูในสายพันธุ Chlorophyta มีลักษณะเปนเสนสายมีทั้งแตกแขนงและไมแตกแขนง มี ค ลอโรพลาสต เ ป น แหตาข า ย สื บ พั น ธุ ไ ด ทั้ ง แบบอาศั ย เพศและไม อ าศั ย เพศ สามารถสร า งอาหารได เ อง ดวยการสังเคราะหแสง (ที่มา : มหาวิทยาลัยราชภัฏเชียงราย โครงการวิจัยการพัฒนาศักยภาพการผลิตและกลไกสนับสนุน เพื่อพัฒนาคุณคาและมูลคาของผลิตภัณฑสาหรายไก กลุมวิสาหกิจชุมชนบานหาดไคร สนับสนุนโดยสํานักงาน คณะกรรมการอุดมศึกษา (สกอ.) เครือขายบริหารงานวิจัยภาคเหนือตอนบน) คุณสมบัติของสาหราย (ไก) จะมีกลิ่นคาว จึงเปนสาเหตุใหเด็ก ๆ ไมชอบรับประทาน จากการทดลอง นําสารที่มีรสเปรี้ยว ไดแก นํ้ามะนาว นํ้ามะขามเปยก นํ้ามะเขือเทศ และนํ้าสมสายชู เปนสวนประกอบผสมกับ สาหราย (ไก) ผลการทดลอง พบวา กลิ่นคาวจากสาหราย (ไก) หายไป นํ้ามะขามเปยกสามารถลดกลิ่นคาวของ สาหรายไดดีที่สุด (โรงเรียนบานเมืองกาญจน : โครงงานทดลองลดกลิ่นคาวสาหราย (ไก) จากแมนํ้าโขง, 2554.)

วิธีการเก็บสาหราย

การเก็บเกี่ยวสาหราย คนในทองถิ่นเรียกวา “จกไก” หมายถึง การนําเอามือลวงลงในนํ้าเพื่อดึงเอาสาหรายที่ติดอยูกับกอนหินใตนํ้าขึ้นมา แลวลางสาหรายเขียวไปมาในนํา้ เพือ่ ใหเศษดินหรือสิง่ ทีเ่ กาะติดสาหรายหลุด ออกไป จากนั้นบิดสาหรายใหแหงปนเปนกอนเก็บใสไวในตะกราหรือถุง

อุปกรณที่ ใชในการเก็บสาหราย

การเก็บสาหราย (ไก) ในแมนํ้าโขง

อุปกรณที่ใชในการเก็บสาหราย ไดแก 1. กระบุง ใชใสสาหรายที่เก็บขึ้นมาจากนํ้า 2. สวิง ใชลางสาหรายใหสะอาด กอนนําไปปรุงรสเปนอาหาร หรือนําไปตากแหง กระบุง

สวิง

79

80 เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1

การนําสาหรายไปประกอบอาหารของทองถิ่นมี 2 ลักษณะ คือ 1. การนําสาหรายสด ไปทําเปนอาหาร ไดแก แกงสาหราย (ไก) หอหมกสาหราย (ไก) 2. การนําสาหรายแหงไปตากแดดดวยวิธีการถนอมอาหารของภูมิปญญาทองถิ่น และนําไปประกอบ อาหาร เชน สาหรายทรงเครื่อง (ไกนํ้าขา) สาหรายปน (ไกยี) เปนตน

การตากสาหราย (ไก) ที่ใชพลังงานแสงอาทิตย

สาหราย (ไก) ปน

ตารางแสดงคุณคาทางโภชนาการของสาหรายไก พารามิเตอรที่ศึกษา สารอาหารพื้นฐาน (กรัม/100 กรัม นํ้าหนักแหง) ไขมัน โปรตีน (Nx6.25) กาก (ใยอาหาร) คารโบไฮเดรต (โดยการคํานวณ) วิตามิน (ไมโครกรัม/100 กรัม นํ้าหนักแหง) วิตามินเอ วิตามินซี (มิลลิกรัม/100 กรัม นํ้าหนักแหง) วิตามินบี 1 วิตามินบี 2 เกลือแร (มิลลิกรัม/100 กรัม นํ้าหนักแหง) แคลเซียม โซเดียม แมกนีเซียม เหล็ก ซีลีเนียม (ไมโครกรัม/100 กรัม นํ้าหนักแหง)

ปริมาณ 3.12 19.30 21.90 30.34 ไมพบ 6.78 169.50 541.10 943.90 716.90 170.50 162.00 460.40

ที่มา : ขอมูลโครงการวิจัย. (2547). ศักยภาพของสาหรายนํ้าจืดขนาดใหญ : นานาสัตวนํ้า ปที่ 8 ฉบับที่ 2.

เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1

ตุ กตา “มดจ า…อารมณ ดี” รายวิชาเพิ่มเติม ง 20201 นักธุรกิจนอยมีคุณธรรม นําสูเศรษฐกิจสรางสรรคดวยตุกตา “มดจา...อารมณดี” ระดับชั้นมัธยมศึกษาปที่ 1 กลุมสาระการเรียนรูการงานอาชีพและเทคโนโลยี จํานวน 1 หนวยกิต เวลา 40 ชั่วโมง ชื่อโรงเรียน ศิริราษฎรวิทยาคาร สังกัดสํานักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาสกลนคร เขต 1 ที่อยูโรงเรียน หมู 11 บานโนนเบ็ญ ตําบลเชียงเครือ อําเภอเมือง จังหวัดสกลนคร 47000 ชื่อครูผูรับผิดชอบ นางนิ่มนวล ศิริพันธุ ตําแหนงครูวิทยฐานะชํานาญการพิเศษ ความเปนมา

โรงเรียนศิริราษฎรวิทยาคาร เปนโรงเรียนที่ตั้งอยูในพื้นที่ลอมรอบดวยพันธุไมปานานาชนิด นักเรียน มาจากครอบครัวที่อยูในพื้นที่ใกลกับโรงเรียน และคุนเคยกับธรรมชาติแวดลอมอยูแลว ผูสอนจึงคิดหาสื่อ การเรียนการสอนที่เปนวัตถุดิบในทองถิ่น ซึ่งไดแกเมล็ดของผลไมที่เกิดจากตนไมในปามาสรางเปนของเลน ทั้ ง นี้ น อกจากจะเป น เรื่ อ งที่ ถู ก ใจนั ก เรี ย นแล ว ยั ง เป น การลดค า ใช จ  า ยของโรงเรี ย น และผู  ป กครอง สงเสริมความคิดริเริ่มสรางสรรค สรางความภาคภูมิใจที่นักเรียนสามารถใชธรรมชาติใกลตัวที่ถูกทอดทิ้งไรคา นํามาสรางเปนชิ้นงาน คือตัวมดของเลนงาย ๆ ที่ใหความสุขแกผูเลนไดอยางไมนาเชื่อ ตอมาเมื่อไดใชศิลปะผสมผสานเขาไปกับมดประดิษฐดวยการใหทําทาตาง ๆ เลียนแบบการตูนบาง ทาทางของคนและสัตวบาง ทําเปนเรื่องราวบาง เชน ทําเปนชุดเลนดนตรี ขี่ชอปเปอร หรืออื่น ๆ ก็เห็นไดชัดเจน วาตัวมดประดิษฐเหลานี้ดึงดูดใจใหผูพบเห็นสนใจและตองเขามาทักทายจับตอง ผูสอนจึงสรางบทเรียนชื่อวา การประดิษฐตกุ ตา “มดจา...อารมณด”ี ขึน้ ดวยมุง ใหเปนสินคาทีน่ กั เรียนสามารถนําไปประกอบเปนอาชีพอิสระได เพราะกระบวนการไมซับซอน คาใชจายไมมาก ไมสิ้นเปลืองเวลามากนัก และกิจกรรมเหมาะสมกับวัยของผูเรียน

คําอธิบายรายวิชา

ศึกษา สืบคน รวบรวมขอมูล อธิบาย วิธีการขั้นตอน กระบวนการทํางาน การออกแบบ การเลือกวัสดุ เครือ่ งมือเครือ่ งใชในการทํางานได มีความคิดสรางสรรค ใชทรัพยากรธรรมชาติและสิง่ แวดลอมในการทํางานประดิษฐ อยางประหยัด ใชแหลงเรียนรูในทองถิ่นและจัดหาวัสดุธรรมชาติมาประดิษฐเปนของใช ของตกแตง ของชํารวย และทําการศึกษาความรูธุรกิจพื้นฐาน ศึกษาการตลาด ทรัพยสินทางปญญาสูความเปนนักธุรกิจนอยที่มีคุณธรรม แลวนําความรูไปใชในการวางแผนปฏิบัติงานประดิษฐตุกตา “มดจา...อารมณดี” ออกแบบประดิษฐรูปแบบตาง ๆ นําเทคโนโลยีมาใชในการพัฒนางาน วิเคราะหและแกไขปญหาดวยวิธีการที่เหมาะสมกับงาน เพื่อปลูกฝงและพัฒนาผูเรียนใหมีความรูความเขาใจ มีทักษะ เจตคติที่ดีตอการประกอบอาชีพสุจริต มีความซื่อสัตย ขยัน อดทน มุงมั่น กตัญู รูจักใชเวลาวางใหเกิดประโยชน และพัฒนาทักษะพื้นฐานการประกอบ อาชีพ

81

82 เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1

ผลการเรียนรู

1. การนําสิ่งของเหลือใชไรคามาเพิ่มมูลคาได และมีประสบการณดวยตนเอง 2. รูจักวิธีการหาความรูดวยการสังเกต การอานหนังสือ จากสื่อและเทคโนโลยี 3. รูสวนประกอบของการสรางตัวมดและขั้นตอนในการสรางตัวมด 4. รูจักชื่อวัสดุเครื่องมือที่ใชในการประกอบตัวมด สวาน ลวด นํ้ามันขัดเงา วิธีใชอยางประหยัด และปลอดภัย 5. รูจ กั สังเกตธรรมชาติของสิง่ ทีก่ าํ ลังศึกษาเพือ่ ใชเปนขอมูลในการสรางชิน้ งานและสรางชิน้ งานไดหลากหลาย 6. รูจักใชความคิดสรางสรรคและจินตนาการในการเพิ่มคุณคาของผลงาน 7. รูจักนําผลงาน (ตุกตามด) มาสรางเปนละครเวทีหรือจัดนิทรรศการได 8. คิดคํานวณตนทุนการผลิต และกําหนดราคาจําหนายได 9. จําหนายและทําบัญชีรายรับ-รายจายได 10. รูหลักการและการทําธุรกิจเบื้องตน 11. รู เขาใจ และบอกความหมาย ประเภท ประโยชนทรัพยสินทางปญญา 12. ประชาสัมพันธเพื่อเผยแพรผลงานได 13. สามารถนําสิ่งของที่ไมใชประโยชนมาปรับตกแตงและผลิตเปนสวนประกอบของชิ้นงาน โดยใช เทคโนโลยีรวมกับวิชาศิลปะมาประกอบกัน 14. มีประสบการณในการหาความรูดวยการใชวิธีการตาง ๆ รวมกัน 15. สามารถใชเครื่องมือไดอยางถูกวิธีเปนไปตามขั้นตอน ดูแลรักษาจัดเก็บไดอยางเปนระเบียบ 16. สามารถทํางานกลุมเพื่อสรรคสรางงานได 17. สามารถแบงงานกันทําตามความถนัดและความสนใจ และรับผิดชอบงานในสวนของตนได 18. มีประสบการณในการทําธุรกิจ ตั้งแตจัดหาวัตถุดิบและการเตรียม การผลิต การจัดจําหนาย และการทําบัญชีรายรับ-รายจาย ตลอดจนการประเมินผลงานเพื่อการปรับปรุง 19. มีความซื่อสัตย ขยัน อดทน มุงมั่น กตัญู 20. รูจักทํางานกลุม แบงงานกันทํา รับฟงความคิดเห็นซึ่งกันและกัน 21. เกิดความสามัคคี ชวยเหลือซึ่งกันและกัน 22. รักษาศรัทธาของลูกคาดวยการควบคุมคุณภาพของสินคาหรือพัฒนาใหดีขึ้น รวมทั้งหมด 22 ผลการเรียนรู

เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1

โครงสรางรายวิชา ที่

ชื่อหนวยการเรียนรู

ผลการเรียนรู

1 ธุรกิจพื้นฐาน

2, 10

2 นักธุรกิจนอย

10, 19, 20, 21, 22

3 ทรัพยสินทางปญญา

4 ประดิษฐตุกตา มดจา...อารมณดี

5 กําหนดราคาขาย 6 บรรจุภัณฑ

สาระการเรียนรู

10

20

- คุณลักษณะและบุคลิกของนักธุรกิจ - คุณธรรมของนักธุรกิจ ซื่อสัตย ขยัน อดทน มุงมั่น กตัญู ปจจัยสูความสําเร็จ ของผูประกอบการ - การฝกประสบการณในการดําเนินธุรกิจ

10

20

11

- ความหมาย ประเภท ประโยชนทรัพยสิน ทางปญญา การจดทะเบียนทรัพยสินทางปญญา เครื่องหมายการคา สิทธิบัตร ลิขสิทธิ์

4

10

1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 12, 13, 14, 15, 16, 17, 18, ,19, 20, 21, 22

- ความรูทั่วไปเกี่ยวกับงานประดิษฐ - วัสดุและอุปกรณในการประดิษฐตุกตา “มดจา...อารมณดี” - การออกแบบประดิษฐตุกตา “มดจา...อารมณดี” - การประดิษฐตุกตา “มดจา...อารมณดี” - การจัดแสดงผลงานการประดิษฐตุกตา “มดจา...อารมณดี”

10

30

8, 9, 18

- ความหมายและการกําหนดราคา ตนทุน กําไร ภาษี การจัดทําบัญชีรายรับ-รายจาย

2

10

- ความหมาย ประเภทของบรรจุภัณฑ การออกแบบ และการผลิตบรรจุภัณฑ

4

10

40

100

1, 2, 6, 12, 13, 14, 15 รวม

-

ความหมายของธุรกิจ ความสําคัญและการดําเนินธุรกิจ แนวคิดและโอกาสการทําธุรกิจ การตลาดและสงเสริมการขาย การตั้งชื่อและตราสินคา การเขียนเรื่องประกอบสินคา พาณิชยอิเล็กทรอนิกส E-Commerce การขายสินคาและบริการผานสื่ออิเล็กทรอนิกส

เวลา นํ้าหนัก (ชั่วโมง) คะแนน

83

84 เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1

ตัวอย างการประดิษฐ ตุ กตา “มดจ า…อารมณ ดี” วัสดุและอุปกรณ

วัสดุธรรมชาติ 1. การเตรียมผลหมากหนามแทงและเมล็ดมะคาโมง

ผลหมากหนามแทงตองแก นํามาผึ่งลมใหแหง

เมล็ดมะคาโมงตองแก แกะออกจากฝกนํามาผึ่งลมใหแหง

2. การเตรียมเมล็ดมะกลํ่าตาหนูและเมล็ดถั่วแดง

เมล็ดมะกลํ่าตาหนู แกะเมล็ดที่มีสีดําแดงออกจากฝก นํามาทําความสะอาดผึ่งลมใหแหง

เมล็ดถั่วแดง

เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1

อุปกรณ

กระดาษสีตาง ๆ

สีเคลือบไมและทินเนอร

เชือกปาน

กาวลาเท็กซและกาวรอน

ลวด

คีมปลายแหลม

คอน

กรรไกร

คัตเตอร

เลื่อย

สวาน

85

86 เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1

ขั้นตอนวิธีการประดิษฐ ตุ กตา “มดจ า…อารมณ ดี” การทําสวนหัว

1. ทําเครื่องหมายตําแหนงตาและหนวด ลงบนหมากหนามแทง

2. ใชสวานเจาะตําแหนงทีท่ าํ เครือ่ งหมายใหเปนเบาตา และรูสําหรับติดหนวด 3. นําพลาสติกที่ตัดแตงเปนหนวดมาติดเขาไป และใชเมล็ดมะกลํ่าตาหนูติดเขาไปในเบาที่เจาะไว ใหเปนตา โดยใชกาว

การทําสวนลําตัว

4. เจาะเมล็ดมะคาโมงทําลําตัว แลวสอดลวดเปนแขนขามด 5. เจาะรูเมล็ดมะคาโมงอีกชิ้นหนึ่ง แลวใชลวดสอดไวขางใน จากนั้น นําไปเสียบยึดติดกับลําตัวใหเปนกนมด

เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1

การทําสวนแขน-ขาและมือ-เทา 6. นําเชือกปานมาพันลวดเปนแขน-ขา เหลือปลายลวดเล็กนอย ทากาวติดเมล็ดถั่วแดงเปนสวนเทามด

7. อาจนํากระดาษสี เชนกระดาษสามาตกแตงเปนเสื้อผา เพื่อใหสวยงามเพิ่มขึ้น

8. นําวัสดุธรรมชาติ เชน ขอนไม กิ่งไม หรือวัสดุอื่น ๆ มาตัดหรือเลื่อย แลวใชกระดาษทรายขัดพื้นผิว ใหเรียบเกลี้ยง ทาสีเคลือบไม ทากาวใหตุกตา ยึดติดกับวัสดุใหแนน ประดับตกแตงใหสวยงาม ตามความคิด จินตนาการของผูประดิษฐ

87

88 เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1

งานผ าทอกะเหรี่ยงสร างสรรค รายวิชาเพิ่มเติม ง 20201 นักธุรกิจนอยมีคุณธรรม นําสูเศรษฐกิจสรางสรรคดวยงานผาทอกะเหรี่ยงสรางสรรค ระดับชั้นมัธยมศึกษาปที่ 1 กลุมสาระการเรียนรูการงานอาชีพและเทคโนโลยี จํานวน 1 หนวยกิต เวลา 40 ชั่วโมง ชื่อโรงเรียน โรงเรียนบานวนาหลวง สังกัดสํานักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาแมฮองสอน เขต 1 ที่อยูโรงเรียน 99 หมู 3 ตําบลถํ้าลอด อําเภอปางมะผา จังหวัดแมฮองสอน 58150 ชื่อครูผูรับผิดชอบ 1. นางสาวอรารัตน กอนจําปา ตําแหนงครูผูชวย หมายเลขโทรศัพท 081-030-3634 2. นางสาวศรีวรรณ มนตคีรีทอง ตําแหนงพนักงานราชการ หมายเลขโทรศัพท 081-030-0989 ความเปนมา

โรงเรียนบานวนาหลวง ตั้งอยูเลขที่ 99 หมู 3 ตําบลถํ้าลอด อําเภอปางมะผา จังหวัดแมฮองสอน ซึ่งเปนโรงเรียนที่บริหารจัดการโดยใชรูปแบบของโรงเรียนเพื่อนเด็ก และไดดําเนินงานดานเศรษฐกิจพอเพียง สงเสริมทักษะชีวิตใหกับนักเรียน และคํานึงถึงสิทธิเด็กเปนหลักในการจัดกระบวนการเรียนการสอน นักเรียน ที่เขามาเรียนในโรงเรียนบานวนาหลวง มีความหลากหลายทางชาติพันธุ ทั้งชนเผามูเซอแดง มูเซอดํา ไทยใหญ พืน้ เมือง และกะเหรีย่ ง ดังนัน้ การจัดกิจกรรมสงเสริมทักษะชีวติ จึงตองมีความหลากหลายและเหมาะสมกับนักเรียน แตละชนเผา การทอผาของชนเผากะเหรี่ยงเปนภูมิปญญาทองถิ่นที่โรงเรียนสงเสริมใหเด็กและเยาวชนรุนใหม ไดเรียนรูดวยการปฏิบัติจริง (Learning by Doing) เนนการสืบทอดภูมิปญญาดังกลาว โดยการสรางจิตสํานึก ใหเด็กและเยาวชน ไดตระหนักถึงความเปนชนเผา สิ่งสําคัญประการหนึ่ง คือ การไดเรียนรูในดานศิลปหัตถกรรม ภูมิปญญาทองถิ่นของตนเอง การทอผาเปนมรดกทางวัฒนธรรมที่สะทอนวิถีชีวิต ความเปนอยูของชนเผากะเหรี่ยง เมื่อเด็กและเยาวชนไดเรียนรูถึงความเปนมา รูคุณคา และเกิดทักษะทางดานการทอผา จะทําใหเกิดความซาบซึ้ง รักและหวงแหน เกิดการอนุรักษสืบทอดมรดกอันลํ้าคาใหยั่งยืนสืบไป โรงเรียนไดเขาโครงการนักธุรกิจนอยมีคุณธรรม นําสูเศรษฐกิจสรางสรรคที่เนนใหนักเรียนเรียนรูการเปนผูประกอบการที่มีคุณธรรมจึงตอยอดหลักสูตรเพิ่มเติม สาระดานงานธุรกิจและจัดการเรียนรูงานอาชีพแนวใหม ฝกประสบการณใหนักเรียน คิดเปน ทําได ขายเปน เพื่อสรางรายไดใหนักเรียนระหวางเรียนไดจริง

คําอธิบายรายวิชา

ศึกษาลักษณะธุรกิจผาทอ ตลาด คุณสมบัติของผูประกอบการ การสรางและรักษาสัมพันธภาพกับลูกคา การออกแบบหนาราน การออกแบบบรรจุภัณฑ วิธีการจัดจําหนาย ศึกษาประวัติความเปนมา และความสําคัญ ของการทอผา วัสดุอุปกรณที่ใชในการทอผา การออกแบบลายผา การตัดเย็บเสื้อผา การสราง Mood Board ในการออกแบบผลิตภัณฑ และการนําผาทอกะเหรี่ยงไปประยุกตหรือดัดแปลงเปนผลิตภัณฑอื่น ๆ ที่ตางไปจาก รูปแบบเดิม สํารวจและสรุปความตองการของตลาดเกี่ยวกับธุรกิจผาทอในทองถิ่นและจังหวัดใกลเคียง วางแผน การผลิตที่สอดคลองกับความตองการของตลาด ออกแบบตราสินคา เขียนเรื่องราวบรรยายสินคา (Story) จัดหนารานและจัดจําหนาย กําหนดราคาขาย จัดทําบัญชีธุรกิจ ออกแบบและจัดทําผลิตภัณฑ บรรจุภัณฑ ใหสวยงามและทันสมัยมากขึ้น รวมถึงใหความสําคัญกับเรื่องทรัพยสินทางปญญา

เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1

ประกอบธุรกิจดวยความซื่อสัตย ขยัน อดทน มุงมั่น กตัญู รับผิดชอบตอลูกคา สังคม และใชเวลาวาง ใหเปนประโยชน ตระหนักถึงคุณคา ความสําคัญของการทอผา และรวมกันอนุรกั ษภมู ปิ ญ  ญาทองถิน่ ใหสบื ทอดตอไป

ผลการเรียนรู

1. รูและเขาใจความหมายของประเภทธุรกิจ 2. บอก อธิบายคุณลักษณะและคุณธรรมของนักธุรกิจนอย “ซื่อสัตย ขยัน อดทน มุงมั่น กตัญู” 3. บอก อธิบาย วิเคราะหประวัติความเปนมาและความสําคัญของผาทอกะเหรี่ยง 4. อธิบาย วิเคราะหการอนุรักษภูมิปญญาทองถิ่นผาทอกะเหรี่ยงใหคงอยูสืบไป 5. ระบุ อธิบาย วิเคราะห กระบวนการผลิต การเลือกวัตถุดิบ ภูมิปญญา เทคโนโลยีที่เกี่ยวของ 6. เขาใจวิธีการผลิตและสามารถผลิตผาทอกะเหรี่ยงดวยความอดทนและมุงมั่น 7. เขาใจ อธิบายหลักการออกแบบผลิตภัณฑและบรรจุภณ ั ฑ การเลือกวัสดุอปุ กรณ ภูมปิ ญ  ญา วัฒนธรรม และเทคโนโลยี สราง Mood Board เพื่อการออกแบบสรางสรรคผลิตภัณฑ 8. เขาใจและวิเคราะหการตลาด ความตองการของตลาด การวางแผนสินคา การสงเสริมการขาย การกําหนดราคา มีประสบการณทางการขายและการตลาด 9. วิเคราะหและนําหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงมาประยุกตใชกับธุรกิจไดอยางเหมาะสม 10. ออกแบบตราสินคา และเขียนเรื่องประกอบสินคา เพื่อสรางความเชื่อมั่นใหแกผูบริโภค 11. เขาใจและสามารถจัดจําหนายผลิตภัณฑ จัดทําบัญชีรายรับ-รายจาย กําไร และการจัดทําเอกสาร เชิงธุรกิจ 12. บอก อธิบาย ความหมายของธุรกิจ E-Commerce พรอมทั้งสรางระบบธุรกิจทาง E-Commerce ดวยความซื่อสัตย 13. รู เขาใจ บอกความหมาย ประเภท ประโยชน ทรัพยสนิ ทางปญญา การจดทะเบียนเครือ่ งหมายการคา สิทธิบัตร ลิขสิทธิ์ และการตอยอดสรางสรรคทรัพยสินทางปญญา รวมทั้งหมด 13 ผลการเรียนรู

แนวทางการจัดกิจกรรมการเรียนรู

การจัดการเรียนรูรายวิชาเพิ่มเติม ง 20201 งานผาทอกะเหรี่ยงสรางสรรค มีวิธีการในการจัดกิจกรรม การเรียนรูดังนี้ 1. การศึกษาจากวิทยากรทองถิน่ และผูส งู อายุทมี่ คี วามรูค วามเขาใจเกีย่ วกับการทอผากะเหรีย่ งดวยกีเ่ อว 2. การศึกษาจากแหลงเรียนรูใกลโรงเรียน เชน หมูบานกะเหรี่ยงที่ทําการทอผาเปนอาชีพ และชุมชน ใกลเคียง ตลาด ถนนคนเดินปาย และแหลงเรียนรูใกลเคียง 3. การเรียนรูดวยวิธีการสาธิต 4. จัดการเรียนรูโดยใหผูเรียนปฏิบัติจริง 5. จัดการเรียนรูโดยใชกระบวนการกลุม การอภิปราย

89

90 เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1

แนวทางการวัดและการประเมินผลการจัดการเรียนรู

การจัดการเรียนรูร ายวิชาเพิม่ เติม ง 20201 งานผาทอกะเหรีย่ งสรางสรรค มีวธิ กี ารในการวัดและประเมินผล การจัดการเรียนรู ดังนี้ 1. การสังเกตพฤติกรรมการเรียนรูและการปฏิบัติงานของนักเรียนโดยใชเกณฑประเมิน Rubric 2. ตรวจผลงานนักเรียน โดยใชเกณฑประเมิน Rubric

โครงสรางรายวิชา ที่

ชื่อหนวยการเรียนรู

ผลการเรียนรู

สาระการเรียนรู

เวลา นํ้าหนัก (ชั่วโมง) คะแนน

1 ธุรกิจผาทอกะเหรี่ยง

1, 2

ความสําคัญและความหมายของธุรกิจ ความหมายของผูประกอบการ นักธุรกิจนอย การผลิตผาทอกะเหรี่ยงใหคงอยูสืบไป

4

10

2 ผาทอกะเหรี่ยงมาจากไหน

3, 4

ประวัติความเปนมา ความสําคัญและการอนุรักษ ภูมิปญญาทองถิ่นผาทอกะเหรี่ยงใหคงอยูสืบไป

3

5

3 การผลิตผาทอกะเหรี่ยงสรางสรรค

5, 6

การวางแผนการทํางานอยางเปนขั้นตอนเชิงธุรกิจ ดวยระบบกลุม ขั้นตอนการเปนผูประกอบการ การเริ่มตน วางแผน การลงทุน การพัฒนา ธุรกิจใหม มีการแบงบทบาทหนาที่รับผิดชอบ มีความสัมพันธที่ดีกับเพื่อนรวมงาน ในการทอผา สามารถทอผาและนําผาทอ มาตัดเย็บเปนเสื้อผาและของใชตามแบบดั้งเดิมได จัดจําหนายไดและมีความสัมพันธที่ดีกับลูกคา

7

15

4 Mood Board การสรางผลิตภัณฑ

7

ความหมายและความสําคัญของการสราง Mood Board แรงบันดาลใจในการสราง ผลิตภัณฑ การพัฒนารูปแบบผลิตภัณฑ ใหตรงกับความตองการของตลาด

5

10

เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1

ที่

ชื่อหนวยการเรียนรู

ผลการเรียนรู

สาระการเรียนรู

เวลา นํ้าหนัก (ชั่วโมง) คะแนน

5 ผาทอแนวใหม

8, 9

การออกแบบลายผาแบบใหม การนํา ผาทอกะเหรี่ยงมาประยุกตตัดเย็บเปนเสื้อผา แบบสมัยใหมและดัดแปลงผาทอกะเหรี่ยง เปนของใชในครัวเรือนหรือเครื่องใชอื่น ๆ การควบคุมคุณภาพของผลผลิต/การบริการ ปจจัยการผลิต/การบริการ (วัสดุอุปกรณ เครื่องมือ คน ความรู ประสบการณ ฯลฯ)

7

20

6 ตราสินคาและเขียนเรื่อง ประกอบสินคา

10

การเขียนเรื่องราวบรรยายสินคาเพื่อสรางมูลคา ใหกับสินคา การออกแบบตราสินคา แบรนด ชื่อสินคาใหสอดคลองกับความตองการของตลาด

4

10

7 ทรัพยสินทางปญญา

13

ศึกษาความหมาย ประเภท ประโยชน ทรัพยสินทางปญญา การจดทะเบียนทรัพยสิน ทางปญญา เครื่องหมายการคา สิทธิบัตร ลิขสิทธิ์ และการตอยอดสรางสรรคทรัพยสินทางปญญา

3

10

8 การจัดจําหนาย

11

การจัดรานจําหนายผาทอกะเหรี่ยงใหดึงดูดลูกคา ดูแลคุณภาพของสินคาใหแข็งแรงทนทาน สรางสัมพันธภาพที่ดีกับลูกคา และปรับปรุง พัฒนาผลงานใหมีคุณภาพดีอยูเสมอ ดวยความ รับผิดชอบตอลูกคา ทําใหการประกอบธุรกิจ ประสบความสําเร็จ จากการปฏิบัติจริงโดยการ นําเสนอขายสินคา ณ จุดทองเที่ยวที่มีลูกคา หลากหลาย ผูประกอบการที่หลากหลาย ทําใหนักเรียนไดรับประสบการณจริงการจัดทํา บัญชีรายรับ-รายจาย การจัดทําเอกสารเชิงธุรกิจ

4

10

9 ธุรกิจ E-Commerce

12

ศึกษาระบบธุรกิจ E-Commerce จัดสราง จําหนายผาทอกะเหรี่ยง ผลิตภัณฑจากการ ดําเนินงานโดยใชระบบ E-Commerce

3

10

40

100

รวม

91

92 เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1

การทอผ ากะเหรี่ยงด วยกี่เอว วัสดุอุปกรณ ที่ใชในการเรียงฝายและทอ มีดังนี้

1. ดายสีตาง ๆ 2. กลู หรือไมสําหรับกั้นกันดายหลุด 3. ทาแพ หรือไมสําหรับใชทอผา 4. ทะลู หรือไมสําหรับกั้นดายเวลากี่ 5. ญอแคว หรือที่คาดเอวเวลาทอผา 6. ทะเบอ หรือไมที่ทําเปนรูไวเพื่อเสียบจําพวกอุปกรณ กลู ทะลู หลื่อฉุยเพื่อกี่ดายเปนผืน 7. หนอแช หรือไมอันเล็ก ๆ ที่จิ้มขอบของผาที่ทอเพื่อไมใหขอบผายอน 8. หลื่อฉุย หรือไมที่ใชสําหรับมวนดายเพื่อที่จะทอผา 9. ไมที่ใชสําหรับเหยียบเวลาทอผาเพื่อที่จะทอผา

สีธรรมชาติ

วัสดุอยางหนึง่ ทีจ่ าํ เปนในการทอผา คือ ฝาย ดังนัน้ การทีจ่ ะไดผา ทอสีสวยนัน้ จะตองทําการยอมสีฝา ยตาม ทีต่ อ งการกอน โดยสีทใี่ หนกั เรียนปฏิบตั จิ ริงจะเปนสีจากธรรมชาติเทานัน้ เพือ่ ใหนกั เรียนไดมจี ติ สํานึกรักสิง่ แวดลอม สีที่ไดจากธรรมชาติที่นํามาใชในการยอมฝาย จะไดสีตาง ๆ กัน ดังนี้ 1. รากยอ : สีแดง 2. ตนคราม : สีคราม

3. ใบหูกวางสด : สีเขียว

4. ขมิ้นชัน : สีเหลือง

เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1

การยอมฝายกับสีธรรมชาติ

การยอมฝายกับสีธรรมชาติ มีขั้นตอนการยอมดังนี้ วัสดุอุปกรณที่ใชในการยอมสี ไดแก 1. หมอตม ขนาดปานกลาง 2. ฝาย 3. วัสดุธรรมชาติที่ไดตามสีที่ตนตองการ 4. ขาวเหนียวสุก 1 กํามือ 5. ไมพายดามยาว สําหรับคน 6. ผงซักฟอก ขั้นตอนการยอมสีฝาย 1. นําฝาย มาซักโดยใสผงซักฟอกเพียงเล็กนอย เพื่อใหสีที่ยอมติดไดดี

2. ตมนํ้าใหเดือดแลวเอาวัสดุธรรมชาติตามสีที่ตองการใสลงไป ตมนานประมาณครึ่งชั่วโมง จะไดสี ที่มีความเขมตามตองการ

93

94 เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1

3. เอาฝายที่ซักแลวลงไปตม ใชไมพายคนไปในทิศทางเดียว เพื่อไมใหฝายพันกัน ตมทิ้งไวประมาณ 1 ชั่วโมง สังเกตดูวาสีติดฝายมีความเขมตามที่ตองการ

4. ตักฝายขึ้นมาพักไวประมาณ 10 นาที ลางดวยนํ้าสะอาดแลวนําไปตากในที่รม

5. เมื่อฝายแหงแลวมวนเก็บเพื่อสะดวกเวลานํามาใช

เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1

วิธีการทอผา ขั้นตอนที่ 1 การขึ้นเครื่องทอ

เปนการนําเสนดายมาเรียงกันอยางมีระเบียบตามแนวนอนขนานไปกับไมขึ้นเรียงลําดับไว ดังนี้ การเรียงดายจะใชจํานวนคู เชน 2 เสน หรือ 4 เสนครบก็ได หากตองการผาหนา เชน ผาหม ก็ใชดายไป แยกที่ตะกอเปน 2 สวน สวนละ 2 เสน หากเปนเสนดายพื้นเมืองปนเองปกตินิยมใชดายยืนเพียงเสนเดียว เวลาเรียง ใช 2 เสนควบหากเปนดายสําเร็จรูป จะใชดายยืน 2 เสน เวลาเรียงใช 4 เสนควบ จํานวนดายอาจเพิ่มมากขึ้น ในกรณีที่เปนการทอผาลายนูนตามแนวยาว เชน การทอเสื้อของผูชายสูงอายุของกะเหรี่ยงสะกอจะใชดายยืนปกติ คือ 1 เสน เวลาเรียงใช 2 เสนควบ เมื่อถึงเวลาจะเพิ่มดายยืนเปน 2 หรือ 3 เสน ฉะนั้นเวลาเรียงดายตองใช 4 หรือ 6 เสนควบ ทั้งนี้ ขึ้นอยูกับลวดลายที่ตองการ

ขั้นตอนที่ 2 การกรอดายขวาง

ดายขวาง คือ ดายที่สอดเขาไประหวางดายยืน ปกติแลวการทอผาของคนพื้นราบจะกรอใสหลอดดาย และติดกระสวยนําสอดผานเขาไประหวางดายยืน แตการทอของกะเหรีย่ งไมมกี ระสวยจึงตองใชดา ยพันไมขนาดยาว ประมาณ 1 ฟุต เสนผาศูนยกลางประมาณ 1 เซนติเมตร โดยมือซายจับปลายไมดานหนึ่งวางทาบกับหนาขาขวา ใชมือขวาปนฝายเขาหาตัว โดยใหดายผานเขามาระหวางนิ้วชี้กับนิ้วกลางของมือซาย ทําเชนนี้จนดายในไมมีมาก พอควรแลวจึงกรอใสไมอันใหม วิธีกรอดายแบบนี้กะเหรี่ยงเรียกวา “ทูลื่อ”

ขั้นตอนที่ 3 การประดิษฐลวดลายในผืนผาขณะทอ

ลายในเนื้อผา ลั ก ษณะลวดลายจะปรากฏ เป น เส น นู น ตามแนวตั้ ง หรื อ แนวนอนก็ไดหากเปนลายนูนตามแนวตั้ง การกําหนดลายจะทําพรอม กับการเรียงดาย คือ ใชจํานวนดายเพิ่มขึ้นกวาปกติบนที่ที่ตองการใหเปน ลายนูนสวนดายขวางใชจํานวนเทาปกติ การทอวิธีนี้นิยมใชทอเสื้อผูชาย สูงอายุของเผากะเหรี่ยง การทอแบบธรรมดา คือ ใชดา ยยืนและดายขวางจํานวนเทาปกติ แตแทรกดายสีตาง ๆ สลับเขาไปขณะเรียงดายยืนหรือเมื่อสอดดายขวาง เชน การทอผาหม ยาม และผาถุงของหญิงที่แตงงานแลว ลวดลายผาถุง ในบางท อ งถิ่ น จะมี ลั ก ษณะพิ เ ศษกว า การทอลายสลั บ สี ธ รรมดา คื อ จะใชดา ยยอมมัดหมีห่ รือยอมแบบลายนํา้ ไหลเปนดายยืน ลวดลายทีป่ รากฏ บนเนื้อผามีลักษณะงดงามมาก บางครั้งกะเหรี่ยงจะทอลวดลายสลับสี เปนลายนูนในเนื้อผา เชน บริเวณเหนืออกของชุดเด็กหญิงกะเหรี่ยงสะกอ

95

96 เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1

งานประดิษฐ วัสดุธรรมชาติ รายวิชาเพิ่มเติม ศ 22201 - ศ 22202 นักธุรกิจนอยมีคุณธรรม นําสูเศรษฐกิจสรางสรรคดวยงานประดิษฐ วัสดุธรรมชาติ ระดับชั้นมัธยมศึกษาปที่ 2 กลุมสาระการเรียนรูศิลปะ จํานวน 1 หนวยกิต เวลา 40 ชั่วโมง ชื่อโรงเรียน บานโสกแต สังกัดสํานักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาขอนแกน เขต 1 ที่อยูโรงเรียน หมู 8 บานโสกแต ตําบลปาหวายนั่ง อําเภอบานฝาง จังหวัดขอนแกน 40270 ชือ่ ครูผรู บั ผิดชอบ นายสมภพ เวียงวิเศษ ตําแหนงครูวทิ ยฐานะชํานาญการพิเศษ E-mail : sp_smiang@hotmail.com ความเปนมา

จากการสํารวจความตองการสรางผลงานศิลปะของนักเรียนทีเ่ รียนวิชาศิลปะตัง้ แตระดับชัน้ ประถมศึกษาปที่ 1 ถึงระดับชั้นมัธยมศึกษาปที่ 3 ปรากฏวานักเรียนสวนใหญใหความสนใจกับวัสดุธรรมชาติในทองถิ่น เชน เมล็ดพืช เปลือกไมตาง ๆ ที่มีลักษณะนํ้าหนักเบา แข็งแรง และมีพื้นผิวสวยงาม เพื่อสรางสรรคเปนผลงานศิลปะในหนวย การเรียนรูก ารออกแบบสรางสรรคผลงานศิลปะจากวัสดุในทองถิน่ ดวยเหตุนคี้ รูผสู อนจึงนํามาจัดกิจกรรมการเรียน การสอนในสาระวิชาศิลปะตามความตองการของนักเรียน โดยใหนกั เรียนศึกษาทฤษฎีการออกแบบในการประดิษฐ ผลงานประเภทตาง ๆ ในหองเรียน นํานักเรียนไปศึกษาบริเวณโรงเรียน บริเวณหมูบาน เก็บวัสดุธรรมชาติตาง ๆ ทีส่ ามารถนํามาใชประโยชนในการสรางสรรคงานศิลปะได และวันหยุดเรียนไดนาํ นักเรียนไปเก็บวัสดุทเี่ ทือกเขาภูพาน ทีอ่ ยูใ กลชมุ ชน เพือ่ ศึกษาความสวยงามจากธรรมชาติและเก็บวัสดุตา ง ๆ รวมทัง้ ซากพืชซากสัตวตา ง ๆ บนเทือกเขา รวบรวมวัสดุใหไดมากที่สุด นักเรียนชวยกันทําความสะอาด แบงแยกวัสดุใหเปนหมวดหมู จัดเก็บใหเปนระเบียบ พรอมทีจ่ ะใชในการปฏิบตั งิ านในชัว่ โมงศิลปะ เวลาวาง และวันหยุดเรียน ครูและนักเรียนชวยกันออกแบบผลงานศิลปะ จากวัสดุ โดยทํารูปสัตวตาง ๆ โดยยึดสัตวที่เปนมงคลเปนหลัก แลวนําผลงานศิลปะที่ไดใหเพื่อน ครูและผูปกครอง ชวยวิจารณผลงานเพื่อพัฒนาปรับปรุงตอไป กอใหเกิดผลงานศิลปะที่มีคุณคาที่หลากหลาย ไดแก ศิลปะจาก เมล็ดมะกอก เมล็ดตาล เมล็ดมะมวง ผลแหงแสลงใจ (หมากตูมกา) เมล็ดกระบก กาบกลวย 3 มิติ กาบกลวย 2 มิติ ผลมะพราวแหง ผลหมอ (พืชในทองถิ่น)

เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1

การจัดกิจกรรมการเรียนการสอนดังกลาว ทําใหนกั เรียนมีความสามัคคีในหมูค ณะ ความเอือ้ อาทร มีสมาธิ ในการเรียน ไดเห็นคุณคาในการสรางผลงานดวยตนเอง คุณคาจากเศษวัสดุทองถิ่น ไดพัฒนาความคิดสรางสรรค สรางผลงาน มีจิตใจในการอนุรักษและเห็นคุณคาของธรรมชาติ รูจักการใชเวลาวางใหเกิดประโยชน ไดฝกอาชีพ ไดฝก การขาย ไดแนวทางในการทําธุรกิจและไดสรางองคความรูใ หมเกิดขึน้ กอใหเกิดการพัฒนาตนเอง พัฒนาสังคม พัฒนาสิ่งแวดลอม พัฒนากิจกรรมการเรียนการสอนโดยยึดผูเรียนเปนสําคัญ

คําอธิบายรายวิชา

ศึกษา สืบคน สํารวจขอมูล ความหมาย ความสําคัญ คุณคา และประโยชนของการประดิษฐงานศิลปะ จากวัสดุธรรมชาติ หลักการออกแบบสรางสรรค กระบวนการประดิษฐ การเลือกใชเครื่องมือ วัสดุอุปกรณ การดูแล รักษา การจัดการผลผลิต ดานทรัพยสนิ ทางปญญา ดานการตลาด การจัดทําบัญชีรายรับ-รายจาย กําหนดราคาขาย และการจําหนายอยางเหมาะสมไมเอาเปรียบลูกคา ปฏิบัติงานประดิษฐงานศิลปะจากวัสดุธรรมชาติ โดยใชแนวคิดจากสัตวที่เปนมงคลมาเปนแรงบันดาลใจ ใชวัสดุธรรมชาติ กิ่งไม ใบไม มาสรางสัตวมงคล เชน เตา นก แมลง กระรอก กวาง หมี ปลา นําออกจําหนายเพือ่ สรางประสบการณนกั เรียนสูก ารเปนนักธุรกิจนอยมีคณ ุ ธรรม นําสูเ ศรษฐกิจสรางสรรค ซือ่ สัตย ขยัน อดทน มุง มัน่ ในการทํางาน มีความกตัญูตอ ลูกคา มีความคิดสรางสรรค รูจ กั รักษาทรัพยสนิ ทางปญญา ของตนและไมละเมิดทรัพยสินทางปญญาของผูอื่น เห็นคุณคาและใชทรัพยากรอยางคุมคาและถูกวิธี เพื่อพัฒนาความรูความเขาใจ เห็นคุณคาและประโยชนของการประดิษฐงานศิลปะจากวัสดุธรรมชาติ สูการเปนนักธุรกิจนอยมีคุณธรรม นําสูเศรษฐกิจสรางสรรค

ผลการเรียนรู

เหมาะสม

1. รูและเขาใจความหมาย ความสําคัญของงานประดิษฐศิลปะจากวัสดุธรรมชาติ 2. อธิบายทฤษฎีและหลักการสรางผลงานศิลปะจากวัสดุธรรมชาติได 3. เลือกใชวสั ดุอปุ กรณ เครือ่ งมือ วัตถุดบิ ทีใ่ ชในการสรางผลงานศิลปะจากวัสดุธรรมชาติไดอยางถูกตอง

4. รูจักสรางสรรคปฏิบัติการสรางผลิตภัณฑศิลปะจากวัสดุธรรมชาติได 5. สามารถพัฒนาผลิตภัณฑเปนของที่ระลึกและของประดับตกแตงบานไดอยางสรางสรรค 6. รูและเขาใจเรื่องทรัพยสินทางปญญาอยางถูกตอง 7. รูแ ละเขาใจกระบวนการผลิต จําหนายผลิตภัณฑ และการพัฒนาตนเองเปนนักธุรกิจนอยทีด่ มี คี ณ ุ ธรรม 8. อธิบาย วิเคราะห ความตองการของตลาด การวางแผน การจําหนาย การสงเสริมการขาย 9. คิดราคาตนทุน กําหนดราคาจําหนายสินคาอยางเหมาะสม 10. สามารถทําบัญชีรายรับ-รายจายไดถูกตอง 11. นักเรียนมีคุณธรรมการประกอบอาชีพธุรกิจ “มีความซื่อสัตย ขยัน อดทน มุงมั่น กตัญู” รวมทั้งหมด 11 ผลการเรียนรู

97

98 เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1

โครงสรางรายวิชา ที่

ชื่อหนวยการเรียนรู

เวลา นํ้าหนัก (ชั่วโมง) คะแนน

ผลการเรียนรู

สาระการเรียนรู

1

ความหมายและความสําคัญของผลิตภัณฑศิลปะ จากวัสดุธรรมชาติ

2

10

2 หลักการสรางผลิตภัณฑศิลปะ จากวัสดุธรรมชาติ

2, 3

ความรู ทฤษฎี และหลักการสรางผลงานศิลปะ จากเศษวัสดุธรรมชาติและการจัดหาวัสดุอุปกรณ การสรางผลงานศิลปะจากวัสดุธรรมชาติ

2

10

3 การสรางผลิตภัณฑศิลปะ จากวัสดุธรรมชาติ

4, 5

การสรางผลิตภัณฑศิลปะจากวัสดุธรรมชาติ เรื่อง แมเตาจากกาบกลวย เตานอยนารัก/ เจาแมลงจอมยุง/กระรอกนอยแสนซน/ กวางปาระวังภัย/ปลาแสนสวย/ภาพนูน จากกาบกลวย

24

40

4 การเพิ่มมูลคาผลิตภัณฑศิลปะ จากวัสดุธรรมชาติ

5

ความรูหลักการ เพิ่มมูลคาผลิตภัณฑโดยใช เทคโนโลยีชวยในการผลิต และบรรจุภัณฑ

4

10

5 ทรัพยสินทางปญญา

6

ความรูเรื่องทรัพยสินทางปญญา

2

10

1 คุณคาของผลิตภัณฑ

6 สรางผลิตภัณฑสูการเปน นักธุรกิจนอย

7, 11

ความรูเกี่ยวกับการผลิตและจําหนายผลิตภัณฑ กระบวนการพัฒนาตนเองเปนนักธุรกิจนอยที่ดี มีคุณธรรม

2

10

7 จําหนาย เผยแพรผลงาน

8, 9, 10, 11

ความรูเรื่องการตลาด การคิดราคาตนทุน ราคาจําหนาย การจําหนาย และการเผยแพร ผลงาน

4

10

40

100

รวม

เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1

ตัวอย างการทําเต ามงคลจากกาบกล วย เตาจากกาบกลวยเปนงานสรางสรรคศิลปะ (3 มิติ) ซึ่งทําขึ้นจากวัสดุเหลือใชที่มีอยูรอบ ๆ ตัวเรา คือ กาบกลวยแหง ซึ่งสามารถนํามาประดิษฐสรางชิ้นงาน ดวยรูปแบบของเตาที่ดูแลวใหความรูสึกที่เปนธรรมชาติ นามอง มีคุณคา สามารถฝกทําดวยตนเองได โดยคิดจินตนาการจากทาทางของเตาในรูปแบบตาง ๆ เมื่อทําเสร็จ แลวใชประดับหองหรือใชเปนของฝากของที่ระลึกได

วัสดุอุปกรณ

1. กาบกลวยแหง (กลวยนวล) 2. เมล็ดมะกอกแหงหรือเมล็ดตนหูกวาง 3. กรรไกรตัดกาบกลวย 4. เมล็ดยูคาลิปตัสหรือตาเทียม 5. ปากกาเคมีสีดําเขียนลายเตา 6. ปนกาว 7. สีพนเคลือบเงา

ขั้นตอนการทํางาน

1. ออกแบบอิริยาบถตาง ๆ ของเตาบนกระดาษ 2. ตัดกาบกลวยแหงเปนรูปกระดองเตาตามแบบหรือขนาดที่ตองการ

3. เตา 1 ตัว ใชเมล็ดมะกอกแหง 7 เมล็ด เปนขาเตา 4 เมล็ด หัวเตา 1 เมล็ด ฐานคอเตา 1 เมล็ด และฐานกลางลําตัวเตา 1 เมล็ด

99

100 เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1

4. ตัดกาบกลวยแหงเทากับตัวเตาติดทองเตา เก็บความเรียบรอย บริเวณ ทอง ขา และคอเตา

5. ติดหัวเตา 6. พนสีสเปรยเปนสีพื้นที่ตองการ 7. เขียนลายเตาตกแตงชิ้นงานใหเกิดคุณคา 8. ติดตาเตา นอกจากนี้ยังสามารถใชกาบกลวยดัดแปลงเปนภาพนูนในรูปแบบตางๆ ได

ตัวอยางภาพนูนจากกาบกลวยแหง

เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1 101

งานทอผ าฝ ายพื้นเมืองอ างทอง รายวิชาเพิ่มเติม ง 20205 นักธุรกิจนอยมีคณ ุ ธรรม นําสูเ ศรษฐกิจสรางสรรคดว ยงานทอผาฝายพืน้ เมืองอางทอง ระดับชั้นมัธยมศึกษาปที่ 3 กลุมสาระการเรียนรูการงานอาชีพและเทคโนโลยี จํานวน 1 หนวยกิต เวลา 40 ชั่วโมง ชื่อโรงเรียน วัดหนองยาง สังกัดสํานักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาอางทอง ที่อยูโรงเรียน หมู 6 ตําบลวังนํ้าเย็น อําเภอแสวงหา จังหวัดอางทอง 14150 ชื่อครูผูรับผิดชอบ นางทิพวัลย วงศสุวรรณ ครูวิทยฐานะชํานาญการพิเศษ E-mail : cat250456@hotmail.com ความเปนมา

กลุมสาระการเรียนรูการงานอาชีพและเทคโนโลยี เปนกลุมสาระการเรียนรูที่มุงพัฒนาผูเรียนใหมีทักษะ ในการทํางาน ทํางานเปนทีม รักการทํางาน ทํางานรวมกับผูอื่นได มีความสามารถในการจัดการ การวางแผน และออกแบบในการทํางาน ในการจัดกิจกรรมการเรียนการสอนกลุมสาระการเรียนรูการงานอาชีพและเทคโนโลยีเนนกระบวนการ ทํางานและการจัดการอยางเปนระบบ พัฒนาความคิดสรางสรรค มีทักษะการออกแบบงานและการทํางาน อยางมีกลยุทธ รวมทัง้ การสราง การพัฒนาผลิตภัณฑใหมหรือวิธกี ารใหม เนนการใชทรัพยากรธรรมชาติ สิง่ แวดลอม และพลังงานอยางประหยัดและคุมคา สามารถทํางานเปนหมูคณะ มีนิสัยรักการทํางาน เห็นคุณคาและมีเจตคติ ที่ดีตองาน ตลอดจนมีคุณธรรม จริยธรรม และคานิยมพื้นฐาน ไดแก ความขยัน ซื่อสัตย ประหยัด และอดทน อันจะนําไปสูก ารใหผเู รียนสามารถชวยเหลือตนเองและพึง่ ตนเองได สามารถดํารงชีวติ อยูใ นสังคมไดอยางมีความสุข เพื่อใหการจัดกิจกรรมการเรียนการสอนบรรลุเปาหมายตามเจตนารมณของหลักสูตร และใหนักเรียน มีคุณภาพและคุณธรรมตามมาตรฐานการเรียนรูที่กําหนด ทางโรงเรียนวัดหนองยาง จึงไดจัดทํารายวิชาเพิ่มเติม งานทอผา เพื่อใหเหมาะสมกับสภาพและความตองการของทองถิ่น เนื่องจากชุมชนใกลโรงเรียนมีภูมิปญญาการ ทอผาฝายและผามัดหมี่ จึงไดจดั กิจกรรมการเรียนการสอน โดยใชภมู ปิ ญ  ญาทองถิน่ และชวยอนุรกั ษศลิ ปหัตถกรรม งานทอผาใหดํารงอยูตอไป และตอยอดการสอนงานอาชีพดวยสาระงานธุรกิจ มุงหวังใหนักเรียนคิดเปน ทําได ขายเปน มีรายไดระหวางเรียน และมีแนวทางการประกอบอาชีพหากไมมีโอกาสเรียนตอในระดับอุดมศึกษา

คําอธิบายรายวิชา

ศึกษาประวัติความเปนมาของการทอผาฝายในทองถิ่น คุณสมบัติของอุปกรณ เครื่องมือที่ใชในการทอผา สวนประกอบของเครื่องทอผา การกรอดาย การเก็บหูก การขึ้นตะกอ การใชกระสวยทอผา หลักการและวิธีทอผา คุณสมบัติของดาย การยอมสี เครื่องมือ วัสดุอุปกรณที่จําเปนอื่น ๆ ในการทอผา ความรูพื้นฐานทางธุรกิจ ไดแก บรรจุภัณฑ ความรูเรื่องการตลาด ทรัพยสินทางปญญาสูความเปนนักธุรกิจนอย ปฏิบัติงานกรอดายเพื่อเตรียมเขาหูก ฝกหัดใชเครื่องทอผา เตรียมอุปกรณในการทอ การทอผาพื้นสีเดียว การทอผามัดหมี่ สํารวจขอมูลการตลาด การเขียนตราสินคา การจัดทําบรรจุภัณฑ คํานวณราคา และกําหนดราคา สินคาและจัดจําหนาย

102 เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1

พัฒนาธุรกิจผลิตภัณฑฝายทอมือดวยความซื่อสัตย ขยัน อดทน มุงมั่น กตัญู มีความรับผิดชอบ ตอลูกคา สังคม รูจ กั ใชเวลาวางใหเกิดประโยชน และพัฒนาทักษะพืน้ ฐานการประกอบอาชีพสูก ารเปนนักธุรกิจนอย ใชทรัพยากรที่มีในทองถิ่นอยางประหยัดและคุมคา

ผลการเรียนรู

ดานคุณธรรม 1. มีความซือ่ สัตย ขยัน อดทน มุง มัน่ กตัญู ประหยัด มีระเบียบ มีความรับผิดชอบตอสังคม และใชเวลาวาง ใหเกิดประโยชน ดานความรู 2. รูและเขาใจประวัติและความเปนมาของการทอผาในทองถิ่น 3. รูและเขาใจคุณสมบัติของวัสดุอุปกรณ เครื่องมือในการทอผา 4. เลือกใชอุปกรณ เครื่องมือ และเทคโนโลยีไดเหมาะสมกับงาน 5. รูและเขาใจความรูพื้นฐานทางธุรกิจ ไดแก ความรูเรื่องการตลาด ทรัพยสินทางปญญา 6. เตรียมวัสดุอุปกรณและเครื่องมือเพื่อผลิตชิ้นงานได 7. สามารถทอผาฝายสีพื้นและผาลายมัดหมี่ได รวมทั้งแกปญหาในการทํางานได 8. สามารถเขียนอธิบายตราสินคาและเขียนเรื่องราวเกี่ยวกับสินคาได 9. ออกแบบบรรจุภัณฑผาฝายทอมือรูปแบบตาง ๆ 10. สามารถคิดตนทุน กําหนดราคาขาย จัดจําหนาย และจัดทําบัญชีทางธุรกิจได ดานทักษะทางปญญา 11. มีความคิดสรางสรรคในการดัดแปลงรูปแบบสินคาประเภททอผาใหมีความแปลกใหมเพื่อให มีความนาสนใจมากขึ้น 12. มีประสบการณธุรกิจทอผา ไดแก การรวมงาน การจัดแสดงผลงาน และการสงผลงานเขาประกวด ดานความสัมพันธและความรับผิดชอบ 13. ปฏิบัติงานกลุมดวยความราบรื่น 14. สรางและรักษาสัมพันธภาพกับลูกคาไดอยางเหมาะสม 15. สามารถรักษาคุณภาพของการทอผาอยางสมํ่าเสมอ 16. รับฟงความคิดเห็น ขอเสนอแนะจากลูกคา และนํามาปรับปรุงสินคาอยูเสมอ ดานทักษะการคิดวิเคราะหและการนําไปใช 17. ติดตามผลงานและปรับปรุงผลงานของตนอยูเสมอ 18. ติดตาม ศึกษางานประเภทเดียวกันของรานคาอื่น ๆ เพื่อเปรียบเทียบพัฒนาหรือสรางสินคาใหม ใหกับตลาดอยูเสมอ รวมทั้งหมด 18 ผลการเรียนรู

เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1 103

โครงสรางรายวิชา ที่

ชื่อหนวยการเรียนรู

เวลา นํ้าหนัก (ชั่วโมง) คะแนน

ผลการเรียนรู

สาระการเรียนรู

1 ประวัติและความเปนมาของ งานทอผาลายอางทอง

2

การศึกษาประวัติ ความเปนมาของงานทอผาลาย อางทอง ซึ่งเปนลายเฉพาะของจังหวัดอางทอง เปนรูปรวงขาว ทําใหเห็นความสําคัญเกิด ความภาคภูมิใจและรวมกันสืบสานหัตถกรรมทอผา ตอไป

2

5

2 วัสดุอุปกรณและคุณสมบัติ

3, 4

การรูจักวัสดุอุปกรณและคุณสมบัติที่ใชในการ ทอผา ทําใหสามารถใชและดูแลรักษาเครื่องมือ ทอผาและเลือกใชวัสดุอุปกรณในการทอผาได ถูกตองและเหมาะสมกับงาน

2

5

การเตรียมวัสดุอุปกรณในการผลิตทําให มีความพรอม ทําใหการผลิตชิ้นงานไดอยางราบรื่น

2

10

5, 12, 14, 15, ความรูพื้นฐานทางธุรกิจการผลิตอยางสรางสรรค 16, 17, 18 เชิงพาณิชย การตลาด และการนําเสนอขายสินคา รวมถึงรูกฎหมายที่เกี่ยวของกับธุรกิจ การรักษา ทรัพยสินทางปญญา การไมละเมิดสิทธิของผูอื่น และไมใหผูอื่นละเมิดสิทธิของตนเองและ การสรางสัมพันธภาพและคุณภาพของสินคา

2

5

3 การเตรียมวัสดุอุปกรณในการผลิต 4 ความรูพื้นฐานทางธุรกิจ

5 การผลิตชิ้นงาน

6 ตราสินคาและเรื่องราวเกี่ยวกับ สินคา 7 บรรจุภัณฑ

6

1, 7, 11, 13, 15, 17, 18

การผลิตชิ้นงานดวยความตั้งใจ เอาใจใส และมีความรับผิดชอบ มีผลงานประณีตทําให ผลผลิตมีคุณภาพและเปนที่ตองการของลูกคา และศึกษาดูงานของผูอื่นเพื่อเปรียบเทียบ พัฒนาผลงานของตนใหดีขึ้น

26

50

8

การเขียนตราสินคาและเรื่องราวเกี่ยวกับสินคา เปนการเพิ่มมูลคาใหกับสินคา

2

5

9, 18

บรรจุภัณฑนอกจากชวยในการหอหุมสินคา ใหมีความปลอดภัยแลวยังเปนการเพิ่มมูลคา ใหกับสินคา

2

10

104 เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1

ที่

ชื่อหนวยการเรียนรู

ผลการเรียนรู

สาระการเรียนรู

เวลา นํ้าหนัก (ชั่วโมง) คะแนน

8 ตนทุนการผลิตและการจัดจําหนาย 1, 7, 12, 13, การรูจักคิดตนทุนในการผลิตสามารถกําหนด 14, 15, 18 ราคาขายและจําหนายไดอยางเหมาะสม การสรางสัมพันธภาพที่ดีกับลูกคา การพัฒนา ผลงานใหมีคุณภาพดวยความรับผิดชอบและ ความคิดสรางสรรคทําใหมีผลงานใหมอยูเสมอ

2

10

รวม

40

100

หมายเหตุ ครูสามารถฝกทักษะการผลิตชิ้นงานในชวงหลังเวลาเรียนและวันหยุดราชการเพิ่มเติม

การจัดกิจกรรมการเรียนรู ทอผา

1. ครูจัดการเรียนรูในภาคความรูเกี่ยวกับหัตถกรรมงานทอผาและประวัติงานทอผาของทองถิ่น 2. ครูทําหนังสือเชิญวิทยากรสอนงานทอผาของกลุมสตรีทอผา หมู 6 บานหนองยาง ในภาคปฏิบัติงาน

3. ครูชี้แจงถึงการฝกทักษะการทอผาใหมีคุณลักษณะและคุณธรรมในการปฏิบัติงาน 4. นํานักเรียนฝกปฏิบัติงานทอผาที่กลุมสตรีทอผา หมู 6 บานหนองยาง โดยใหนักเรียนแบงกลุมทอผา กลุมละ 2-3 คน โดยใหผลัดเปลี่ยนกันเปนผูทอและผูชวย ตลอดจนรวมกันแกไขปญหาที่อาจเกิดขึ้นระหวาง ปฏิบัติงาน โดยครูกําหนดใหภายในเวลา 26 ชั่วโมง ใหนักเรียนทอผา 2 ชิ้น ตอ 1 กลุม โดยใหความยาวของผาพื้น ยาว 2 เมตร และผามัดหมี่ยาว 2 เมตร โดยครูคอยควบคุมดูแลอยางใกลชิดควบคูกับวิทยากร 5. เมือ่ นักเรียนทอผาเสร็จแลว ครูสอนเรือ่ งการเขียนตราสินคาและเรือ่ งราวเกีย่ วกับสินคา และใหนกั เรียน แตละกลุมฝกปฏิบัติเขียนตราสินคาและเรื่องราวของผาทอของตนเอง 6. แจกใบบันทึกกิจกรรมใหนกั เรียนบันทึกผลการปฏิบตั งิ านและปญหาอุปสรรคในการปฏิบตั งิ าน พรอม ทั้งขอเสนอแนะในการแกไขปญหา 7. นักเรียนสงตัวแทนกลุมนําเสนอผลการปฏิบัติงานและปญหา พรอมทั้งแกไขในการปฏิบัติงาน ครูสรุปเพิ่มเติม 8. จัดกิจกรรมการตลาดและสงเสริมการขาย โดยจัดกิจกรรมตลาดนัดนักเรียนในโรงเรียน ตลาดนัด ในชุมชน และจัดนิทรรศการงานอาชีพในงานตาง ๆ ที่ไดรับเชิญใหไปรวมงาน

เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1 105

การทอผ าลายพื้นฐานแบบไม มีลวดลาย วัสดุอุปกรณ ในการทอผา

1. กี่หรือหูก เปนอุปกรณในการทอผา ใหเปนผืนตามลวดลายที่ตองการ 2. ฟนหวีหรือฟม มีลักษณะเปนกรอบโลหะภายในเปนซี่ถี่ ๆ คลายหวี แตละเสนจะใชเสนดาย ยืนสอดเขาไปชองละเสน เรียงลําดับตามความกวางของหนาผา จัดเสนยืนใหอยูหางกันตามความละเอียดของผา 3. ตะกอหรื อ เขา มี ลั ก ษณะเป น กรอบไม ห รื อ โครงเหล็ ก ภายในทํ า ด ว ยลวดหรื อ ซี่ โ ลหะเล็ ก ๆ มีรูตรงกลางสําหรับรอยดายยืน ปกติมี 2 ชุด ถาเพิ่มตะกอมากขึ้น จะสามารถสลับลายไดมากขึ้น 4. ไมไขว อุปกรณที่ใชในการจัดเสนดายใหเปนระเบียบ 5. ไมคํ้า ไมที่ใชสอดดายเสนยืน เพื่อทําใหเกิดลวดลายในการทอดวยเทคนิคพิเศษ 6. ไมหาบหูก ใชประโยชนในการดึงดายใหตึง 7. ไมดาบหรือไมหลาบ มีขนาด 2-3 นิ้ว ลักษณะแบนยาว ใชสอดผานดายยืน แลวพลิกขึ้นทําใหเกิด ชองวางใหกระสวยพุงผาน 8. ไมแปนกี่ ที่นั่งของผูทอ บางแหงใชไมแผน บางแหงใชไมไผสอดดวยแผนไมที่ใชรองนั่ง 9. เชือกเขา ใชดึงเขากับไมหางหูกใหตึง 10. แกนมวนผา เปนแกนที่อยูตรงกันขามกับแกนมวนดายยืน ใชมวนผาที่ทอเสร็จแลว 11. กระสวย ใชสําหรับใสดายหลอดเพื่อที่จะใชในการทอ

กี่ : ใชสําหรับทอผา

106 เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1

ฟม ใชสําหรับเรียงฝายทีละเสน

กระสวย ใชสําหรับใสดายหลอด เพื่อที่จะใชในการทอ

หลอดดาย

ตะกอหรือเขา

ไมเหยียบหูก

ไมหาบหูก

แกนมวนผา ตัวอยางผาทอ

เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1 107

ผลิตภัณฑ หมอนหอมระเหย รายวิชาเพิ่มเติม ง 20203 นักธุรกิจนอยมีคุณธรรม นําสูเศรษฐกิจสรางสรรคดวยผลิตภัณฑหมอนหอมระเหย ระดับชั้นมัธยมศึกษาปที่ 3 กลุมสาระการเรียนรูการงานอาชีพและเทคโนโลยี จํานวน 1 หนวยกิต เวลา 40 ชั่วโมง ชื่อโรงเรียน วัดดอนหวาย (นครรัฐประสาท) สังกัดสํานักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษานครปฐม เขต 2 ที่อยูโรงเรียน 78/1-14 หมู 5 ตําบลบางกระทึก อําเภอสามพราน จังหวัดนครปฐม 73210 ชื่อครูผูรับผิดชอบ นางสาวประไพพรรณ เฟองรัตน ตําแหนงครูวิทยฐานะชํานาญการพิเศษ E-mail : kru_pui@live.com ความเปนมา

เตยหนามเปนพืชในทองถิ่นที่เจริญงอกงามอยูทั่วไปในลุมนํ้าทาจีน เดิมชาวบานนําใบเตยหนาม มาใชประโยชนในชีวิตประจําวันโดยสานเปนเสื่อไวนอน สานเปนหมอนไวหนุน แตในปจจุบันการดําเนินชีวิต ในสังคมเปลี่ยนไป การสอนสานหมอนเตยซึ่งเปนเอกลักษณของภูมิปญญาทองถิ่นกําลังถูกลืมหายไป ขาดการ สืบทอดใหกับเยาวชนในทองถิ่น โรงเรียนวัดดอนหวายไดตระหนักถึงคุณคาและความสําคัญของการสานหมอนเตย เพือ่ เปนการสืบทอดและอนุรกั ษหตั ถกรรมพืน้ บานตอไป จึงจัดทําหลักสูตรทองถิน่ ขึน้ เพือ่ ใหนกั เรียนไดเรียนรูง านสาน จากใบเตยหนามเปนหมอนและพัฒนาเปนของใชรูปทรงตาง ๆ ตามความตองการของตลาด ซึ่งหมอนเตย มีผูนิยมใชคือกลุมที่อนุรักษสิ่งแวดลอมและกลุมรักษสุขภาพและธรรมชาติบําบัด โดยการเพิ่มมูลคาของผลิตภัณฑ หมอนเตยดวยการใสพืชสมุนไพรที่มีนํ้ามันหอมระเหยในไสหมอนและเรียกชื่อใหมวาหมอนหอมระเหย งานผลิตภัณฑหมอนเตยหอมระเหยไดเขารวมกับโครงการนักธุรกิจนอยมีคุณธรรม นําสูเศรษฐกิจ สรางสรรคดวยผลิตภัณฑหมอนหอมระเหย ของสํานักพัฒนานวัตกรรมการจัดการศึกษา สํานักงานคณะกรรมการ การศึกษาขั้นพื้นฐาน ที่กําหนดใหผูเรียนเรียนรูการเปนผูประกอบการที่มีคุณธรรม นําสูเศรษฐกิจสรางสรรค ดวยการผลิตและจําหนายหมอนหอมระเหย เพื่อพัฒนาผูเรียนชั้นมัธยมศึกษาปที่ 3 ใหมีความรูความสามารถ มีวิสัยทัศนในการปฏิบัติงาน โดยเนนคุณลักษณะและคุณธรรมนักธุรกิจนอยในดานความซื่อสัตย ขยัน อดทน มุงมั่น กตัญู มีความรูความสามารถ มีศักยภาพผูเรียนดานพื้นฐานการประกอบอาชีพอิสระทางธุรกิจ “คิดเปน ทําได ขายเปน” อยางมีคุณธรรมตามหลักเศรษฐกิจพอเพียง และใหความสําคัญของทรัพยสินทางปญญา

คําอธิบายรายวิชา

ศึกษาความสําคัญของงานธุรกิจผลิตภัณฑหมอนเพื่อสุขภาพ รูปแบบ คุณสมบัติ จรรยาบรรณและ คุณธรรมของผูประกอบการที่ทําใหการประกอบอาชีพธุรกิจประสบความสําเร็จ ขั้นตอนการเปนผูประกอบการ ผลิตภัณฑหมอนหอมระเหย ศึกษาความสําคัญหัตถกรรมภูมปิ ญ  ญาทองถิน่ การสานหมอนหอมระเหยแบบเศรษฐกิจ พอเพียง การออกแบบผลิตภัณฑหมอนหอมระเหย การสรางสรรคผลงาน ความปลอดภัยในการทํางาน การใชพลังงาน ธรรมชาติ เทคโนโลยีการผลิต อนุรักษสิ่งแวดลอม สํารวจความตองการของตลาด การวางแผนธุรกิจ ปจจัยการผลิต กระบวนการผลิต การควบคุมคุณภาพ การออกแบบบรรจุภัณฑ การใชเครื่องมือ อุปกรณในการผลิตหมอนอยางเหมาะสมและปลอดภัย ผลิตหมอนหอมระเหยดวยความรับผิดชอบ มีวินัย ซื่อสัตย ขยัน อดทน มุงมั่น กตัญู ประหยัด รักการทํางาน และใชเวลาวางใหเกิดประโยชน มีความรูด า นทรัพยสนิ ทางปญญาเพือ่ เปนพืน้ ฐานการประกอบอาชีพ นักธุรกิจนอยมีคุณธรรม นําสูเศรษฐกิจสรางสรรคอยางยั่งยืน

108 เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1

ผลการเรียนรู

1. บอกความหมาย ความสําคัญของงานธุรกิจผลิตภัณฑหมอนหอมระเหย 2. บอกคุณสมบัติ จรรยาบรรณของผูป ระกอบการผลิตภัณฑหมอนหอมระเหยทีท่ าํ ใหประสบความสําเร็จ และตระหนักถึงความสําคัญของทรัพยสินทางปญญา 3. บอกขัน้ ตอนการเปนนักธุรกิจนอยมีคณ ุ ธรรม นําสูเ ศรษฐกิจสรางสรรคดว ยผลิตภัณฑหมอนหอมระเหย 4. ออกแบบและจัดทําบรรจุภัณฑหมอนหอมระเหยดวยเทคโนโลยี 5. สรางผลงานหมอนหอมระเหยดวยพืชสมุนไพรในทองถิ่น 6. ฝกประสบการณธุรกิจผลิตภัณฑหมอนหอมระเหยอยางมีคุณภาพ 7. ใชพลังงานทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดลอมในการทํางานอยางประหยัด 8. สํารวจขอมูลการตลาด วางแผน คํานวณตนทุนการผลิต กําหนดราคาขาย จัดจําหนาย ทําบัญชี รายรับ-รายจาย 9. มีความรับผิดชอบ มีคุณสมบัติ มีจรรยาบรรณในงานธุรกิจผลิตภัณฑหมอนหอมระเหย 10. ซื่อสัตย ขยัน อดทน มุงมั่น กตัญู ตองานธุรกิจผลิตภัณฑหมอนหอมระเหย 11. รักการทํางาน ใชเวลาวางใหเกิดประโยชน มีความรับผิดชอบ มีวนิ ยั ในการปฏิบตั งิ านธุรกิจผลิตภัณฑ หมอนหอมระเหย 12. รับฟงความคิดเห็นและขอเสนอแนะของผูอื่นตอการประกอบการธุรกิจผลิตภัณฑหมอนหอมระเหย รวมทั้งหมด 12 ผลการเรียนรู

โครงสรางรายวิชา ที่

ชื่อหนวยการเรียนรู

1 นักธุรกิจนอยมีคุณธรรม นําสูเศรษฐกิจสรางสรรค ดวยผลิตภัณฑหมอนหอมระเหย

ผลการเรียนรู 1, 2, 3, 12

สาระการเรียนรู ความสําคัญของงานธุรกิจ รูปแบบ คุณสมบัติ จรรยาบรรณของผูประกอบการผลิตภัณฑ หมอนหอมระเหย ความสําคัญของทรัพยสิน ทางปญญา

เวลา นํ้าหนัก (ชั่วโมง) คะแนน 6

10

2 มหัศจรรยเตยหนามรวมผสาน สมุนไพร ธุรกิจกาวไกลสูสากล

5, 6, 7, 9, 12 การผลิตหมอนหอมระเหยเพื่อการเปน ผูประกอบการผลิตภัณฑตองมีคุณธรรม เลือกใชวัสดุที่มีคุณภาพเหมาะสมกับการนําไปใช

8

20

3 เศรษฐกิจผลิตภัณฑหมอน หอมระเหย

4, 5, 6, 8, 9, งานธุรกิจผลิตภัณฑหมอนหอมระเหย 10, 12 สรางสรรคตามจินตนาการ ตองมีคุณภาพ มีบรรจุภัณฑ

14

40

4 ผูประกอบการผลิตภัณฑ หมอนหอมระเหย

8, 9, 10, 11, 12 แผนการจัดการตลาดผลิตภัณฑหมอนหอมระเหย แผนงานธุรกิจแหลงเงินทุน

6

10

5 ธุรกิจผลิตภัณฑหมอนหอมระเหย เผยรูปโฉมอบอวลกลิ่นไอ

6, 7, 8, 9, 10, ปจจัยการผลิตกระบวนการผลิตหมอนหอมระเหย 11, 12

6

20

40

100

รวม

เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1 109

การสานหมอนหอมระเหย การเตรียมเสนเตยสําหรับงานสานหมอนเตย

1. เลือกใบเตยหนามใหมีขนาดของใบใกลเคียงกัน ไมมีรอยฉีกขาด และไมมีลายดางที่ผิวใบ เมื่อ สานเปนหมอนแลวลายของหมอนจะเปนตารางเรียบสวย 2. ตัดเสนเอ็นเบอร 8 ยาวประมาณ 10 นิ้ว ผูกเสนเอ็นเปนหวงคลองนิ้วหัวแมมือกับนิ้วชี้ใหพอเหมาะ กับนิ้วเพื่อใชรูดหนามเตยออกจากใบเตย 3. ใชมือซายจับโคนใบเตยหนามควํ่าใบลงมือขวาสวมหวงเอ็นที่เตรียมไว โดยใสระหวางหัวแมมือ กับนิ้วชี้ วางหวงเอ็นที่แถบหนามกลางใบเตย 4. ดึงหวงเอ็นดวยมือขวา รูดสวนของหนามเตยออกจากโคนใบไปปลายใบ โดยขยับมือซายที่จับ ใบเตยหนามตามตําแหนงของเอ็นที่เลื่อนไปเรื่อย ๆ จนสุดปลายใบ ใบเตยหนามจะถูกแบงเปน 2 แถบ 5. นําใบเตยหนามที่รูดหนามกลางใบออกแลวมารูดหนามที่ขอบใบทั้ง 2 ขางออก โดยใชวิธีเดียวกัน กับการรูดหนามกลางใบ 6. ใชเสนเอ็นแบงครึง่ กลางใบของแถบใบเตยทัง้ 2 แถบทีร่ ดู หนามออกแลว การแบงเสนเตยตองพยายาม บังคับมือใหเสนเอ็นอยูกลางใบเพื่อใหไดเสนเตยที่มีขนาดเทากัน ใบเตยหนาม 1 ใบ จะแบงเสนเตยได 4 เสน 7. นําเสนเตยที่ไดมาขูดดวยไมขูดเตยเบา ๆ จนเสนเตยชํ้าตลอดเสน (ขูดหรือนวดทั้ง 2 ดาน) 8. ตากเสนเตยที่ขูดจนนิ่มแลวนาน 2 แดด (2 วัน) แลวตากนํ้าคางอีก 1 คืน 9. นวดเสนเตยทีผ่ า นการผึง่ นํา้ คางในขณะทีเ่ สนเตยนิม่ เรียงใบเตยใหโคนใบเสมอกัน มัดหอดวยผาชืน้ ๆ เพื่อรอการสานตอไป

วัสดุอุปกรณ เสนเตย

เสนเตยยาวขนาดประมาณ 180-200 เซนติเมตร จํานวน 18-20 เสน เสนเตยสั้นขนาดประมาณ 75-100 เชนติเมตร จํานวน 20 เสน ใบตองแหง ที่ใชบรรจุเปนไสหมอนควรเปนใบตองที่แหงสนิท และที่สําคัญตองสะอาด ไมมีเชื้อรา ควรผานการตากแดดเพื่อฆาเชื้อรา พืชสมุนไพร ตะไคร ผิวมะกรูด ใบมะกรูด เตยหอม ดอกพิกุล ดอกจําป ดอกกระดังงา ฯลฯ มีดปลายแหลม ใชสําหรับการตัดแตงเสนเตยและใชนําเสนเตยในการสานลาย ผา ใชสําหรับหอหรือคลุมเสนเตยเวลาสานไมใหแหงหรือแข็งเกินไปเพราะถูกลม

110 เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1

ขั้นตอนการสานหมอนหอมระเหย

เลื อ กเส น เตยที่ ไ ม มี ตํ า หนิ มีขนาดใกลเคียงกัน จํานวน 7 เสน มาวางเรียงสลับโคนใบ (หัวเตย) กับปลายใบ (หางเตย) เปนเสนยืน

ยกเสนเตยขึ้นรูปหมอน โดยยกเสนเตยขึ้น สลับสับหวาง ทั้ง 4 ดาน

สานเสนเตยแนวนอนเปนลายขัด จํานวน 11 เสน เพื่อความสวยงามควรจัดลายใหแนน

วางเสนเตยเสนสั้นลอมรอบเสนเตยที่ยกขึ้น สานวนเสนเตยใหไดทบรอบอีก 1 ดาน

พับเสนยืนกลับลงยกเสนนอนกลับมาแทนที่ สานเสนเตยเสนใหมสอดเขาทางเดียวกับดานทีเ่ หลือปลาย ไวสานเสนเตยวนเชนเดียวกับเสนแรก สานเสนเตยสลับกันใหครบตามจํานวนที่ตองการ

เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1 111

การสานปดหัวหมอนจะพับเสนเตยบนขอบขางที่ เหลือปลายไว จับเสนเตยเสนแรกของดานหนาหมอน ทั้งสองขางพับสานลายขัดเขาหากัน โดยใหสวน ปลายเตยอยูขางใต สานเสนเตยเพื่อเก็บมุมดานละ สามเสน หางเตยทุกเสนจะสานซอนขางในตัวหมอน

สานเส น เตยเก็ บ มุ ม ด า นตรงข า มอี ก สามเส น จะเหลื อ เสนเตยอีกหาเสนใหพับเสนเตยสานขัดเขาหากันทั้งสอง ดาน ๆ ละสองเสนสานปดหัวหมอนครบทั้งสี่ดานแลว จะมีชองกลางไวเพื่อบรรจุใบตองแหงและพืชสมุนไพร

เสนเตยที่เหลืออยูพับกลับ และสอดเก็ บ ตามตาราง ของลายขัดทั้ง 4 ดาน ชอง ที่เหลือตรงกลางไวสําหรับ ใสไสหมอน

การสานปดหัวหมอนจะสาน เสนเตยทั้งสองดานซอนกัน แตจะสลับดานใหปลายเตย อยู  ค นละด า น ส ว นปลาย ที่เหลือจะถูกจัดดึงใหหมอน ไดรูปทรง

เมื่อหมอนไดรูปทรงแลวใหตัดปลายเสนเตยใหแหลม เพื่อสอดเขาตามตารางของลายขัดเก็บซอนใหเรียบรอย จัดลายสานใหเรียบเสมอกันทุกชองแลวจึงดึงปลายเสนเตย ที่เหลือตัดใหชิดลายจะไดรูปทรงสวยงาม สามารถนําไป ใชประโยชนในชีวิตประจําวันได

112 เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1

ไข ผําเพิ่มคุณค าอาหาร รายวิชาเพิ่มเติม ง 23201 นักธุรกิจนอยมีคุณธรรม นําสูเศรษฐกิจสรางสรรคดวยไขผําเพิ่มคุณคาอาหาร ระดับชั้นมัธยมศึกษาปที่ 3 กลุมสาระการเรียนรูการงานอาชีพและเทคโนโลยี จํานวน 1 หนวยกิต เวลา 40 ชั่วโมง ชื่อโรงเรียน วัดหนองกบ (ขุนทองประชานุเคราะห) สังกัดสํานักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาราชบุรี เขต 2 ที่อยูโรงเรียน หมูที่ 3 ตําบลหนองกบ อําเภอบานโปง จังหวัดราชบุรี 70110 ชื่อครูผูรับผิดชอบ นางวรรณดี วราสินธุ ตําแหนงครูวิทยฐานะชํานาญการพิเศษ E-mail : wandee_watnongkob@hotmail.com ความเปนมา

“ไขผาํ ” จัดเปนพืชทีม่ คี ณ ุ คาทางโภชนาการทางอาหารและทางยา นิยมนําไปปรุงเปนอาหารรับประทาน กันมาชานานตั้งแตสมัยโบราณ โดย “ไขผํา” มีขึ้นอยูตามแหลงนํ้าที่เปนนํ้านิ่งและสะอาด เชน บึงและหนองนํ้า ธรรมชาติทั่วไป ลักษณะเปนพืชสีเขียวขนาดเล็ก กระจายคลุมเหนือผิวนํ้าเปนแพ ถาชาวชนบทพบบริเวณใด จะใช สวิงชอนขึ้นมาลางนํ้าใหสะอาด แลวใชเปนสวนผสมของแกงออมใสปลาเนื้อออน แกงไก แกงเนื้อใสผักชนิดอื่น ๆ เพิ่มรสชาติได โดยเฉพาะรับประทานกับขาวสวยรอน ๆ จะอรอยมาก จากคําบอกเลาของบุคคลรุนปูยา ไขผําเปนพืชที่มีคุณคาทางอาหารสูงและมีสรรพคุณทางยาอีกดวย นิยมนํามารับประทานกันมาก ชวยลดเบาหวาน ขับสารพิษจากรางกาย ดวยความตระหนักถึงคุณคาของไขผํา จากการจัดการเรียนการสอนกลุมสาระวิทยาศาสตร มีการจัดทําโครงงานวิทยาศาสตร เรื่อง การเพาะเลี้ยงไขผํา ซึ่งเปนผักพื้นบานที่ใกลสูญพันธุ ปจจุบันแหลงนํ้าธรรมชาติที่สะอาดหายาก ไขผําจึงหายากไปดวย เมื่อมีโครงงาน การเพาะเลี้ยงไขผํา จึงคิดตอยอดโครงงานดวยการนําไขผํามาประกอบอาหารแปลก ๆ ใหม ๆ หลายประเภท เพื่อเพิ่มคุณคาอาหาร เพิ่มรสชาติ และจัดจําหนายเปนแนวทางในการประกอบอาชีพ โดยฝกพื้นฐานดานงานธุรกิจ ปลูกฝงคุณธรรมในเรื่องความซื่อสัตย ขยัน อดทน มุงมั่น กตัญู ประหยัด มีความคิดสรางสรรคในการพัฒนา ผลิตภัณฑเพื่อการนําสูการจําหนาย หารายไดระหวางเรียนของนักเรียน

คําอธิบายรายวิชา

ศึกษาพืน้ ฐานดานธุรกิจ ดําเนินธุรกิจอยางสรางสรรคและมีคณ ุ ธรรม ศึกษาลักษณะทัว่ ไปและคุณประโยชน ดานโภชนาการของไขผํา ประเภทของผลิตภัณฑที่มีไขผําเปนสวนผสมที่ตรงกับความตองการของตลาดและทองถิ่น ใกลเคียง ริเริ่มรายการอาหารใหมทั้งคาวและหวานที่มีไขผําเปนเครื่องปรุงใหเปนไปตามความนิยมของตลาด และเพิม่ คุณคาทางอาหาร ฝกปรุงอาหารเริม่ จากการใชวตั ถุดบิ เตรียมเครือ่ งปรุง จัดหาและเตรียมอุปกรณ เครือ่ งใช การปรุงอาหารโดยรักษาคุณภาพและสะอาดถูกหลักอนามัยในทุกขั้นตอน การใชอุปกรณ เครื่องใชใหถูกตอง และเหมาะสมกับงาน ตลอดจนทะนุบํารุงเก็บรักษา เรียนรูเรื่องการออกแบบบรรจุภัณฑและทรัพยสินทางปญญา สํารวจแหลงชุมชนที่ผลิตไขผําซึ่งเปนวัตถุดิบ ความตองการของตลาดที่มีตอผลิตผลไขผํา วางแผนจัดทํา และจําหนาย คิดราคาตนทุน ราคาจําหนาย ทําบัญชีรายรับ-รายจาย ประชาสัมพันธผลงานใหเปนที่รูจัก เพื่อเรียนรูเรื่องธุรกิจและฝกทักษะที่จําเปนในขั้นตอนการผลิต การจําหนาย การพูดเชิญชวนดวยการ อธิบายความรูเกี่ยวกับสินคาที่จําหนาย การจัดสถานที่ การควบคุมอารมณ การแตงกายที่เหมาะสม ฯลฯ และ ความรูดานทรัพยสินทางปญญา

เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1 113

ผลการเรียนรู

1. ซื่อสัตย ขยัน อดทน มุงมั่น กตัญู ประหยัด ตรงตอเวลา เอื้อเฟอ สุภาพ 2. รับผิดชอบตอหนาที่ รับฟงความคิดเห็น 3. สรางสัมพันธภาพที่ดีระหวางผูรวมงานดวยกันและกับลูกคา 4. บอกความหมายของธุรกิจ พื้นฐานการดําเนินธุรกิจอยางสรางสรรคและมีคุณธรรม 5. บอกธรรมชาติและแหลงกําเนิดของพืชไขผําและคุณประโยชนทางดานโภชนาการของไขผําได 6. บอกประเภทและชื่ออาหารที่มีไขผําเปนสวนผสม ทั้งที่เปนอาหารทองถิ่นและอาหารริเริ่มใหมได 7. วางแผนปรุงอาหารทีม่ ไี ขผาํ เปนเครือ่ งปรุงประเภทคาวและหวานอยางละ 1 ชนิด และดําเนินการปรุง ใหถูกหลักอนามัยและโภชนาการ 8. สามารถระบุชื่อ วัสดุอุปกรณ เครื่องใชในการปรุงอาหารตามขอ 3 และใชไดถูกตอง 9. สามารถออกแบบผลิตภัณฑ บรรจุภัณฑ 10. คิดราคาตนทุน ราคาจําหนาย ทําบัญชีรายรับ-รายจายได 11. ออกแบบ จัดจําหนาย และทําการประชาสัมพันธผลงานได 12. ตระหนักถึงความสําคัญของทรัพยสินทางปญญา 13. เลือกวิธีการประเมินผลแตละขั้นตอนไดอยางเหมาะสม 14. ปฏิบัติงานกลุมไดอยางราบรื่น 15. เตรียมงานและปฏิบัติงานไดถูกตองตามขั้นตอน 16. มีการติดตามผลงานและปรับปรุงผลงานอยูเสมอ รวมทั้งหมด 16 ผลการเรียนรู

โครงสรางรายวิชา ที่

ชื่อหนวยการเรียนรู

1 นักธุรกิจนอยมีคุณธรรม แผนที่ 1 นักธุรกิจนอยมีคุณธรรม นําสูเศรษฐกิจสรางสรรค 2 แผนที่ 2 มารูจักไขผํากันเถอะ

ผลการเรียนรู 1, 2, 3, 4

5

สาระการเรียนรู - ความหมายและประเภทของธุรกิจ - คุณลักษณะและคุณธรรมของนักธุรกิจ - ความหมายของเศรษฐกิจสรางสรรค ลักษณะและคุณคาของไขผํา เปนพืชนํ้าที่อยู ในแหลงนํ้าธรรมชาติที่สะอาด มีคุณคาทาง โภชนาการสูงใน 100 กรัม มีโปรตีนสูงถึง 27.04 กรัม และมีเสนใยสูงถึง 12.32 กรัม สรรพคุณทางยา ชวยลางสารพิษ สรางเลือด ตานอนุมูลอิสระ ชะลอความแก ฯลฯ

เวลา นํ้าหนัก (ชั่วโมง) คะแนน 4

30

4

10

114 เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1

เวลา นํ้าหนัก (ชั่วโมง) คะแนน

ผลการเรียนรู

สาระการเรียนรู

3 สรางสรรคเมนูไขผํา แผนที่ 3-12 (10 แผนการเรียนรู) (แผนละ 2 ชั่วโมง) สรางสรรคเมนูไขผํา แผนที่ 3 - ไขผํากับแกง แผนที่ 4 - ไขผํากับทองมวน แผนที่ 5 - หอหมกไขผํา แผนที่ 6 - ไขผํากับยํา แผนที่ 7 - วุนไขผํา แผนที่ 8 - ทอดมันไขผํา แผนที่ 9 - ชาไขผํา แผนที่ 10 - แยมสองสหาย แผนที่ 11 - ไขผําสามรส แผนที่ 12 - ซาลาเปาไขผํา

6, 7, 8, 13, 14, 15, 16

- การทําอาหาร ผลิตภัณฑตาง ๆ เชน หอหมก ทอดมัน ทองมวน แยม ชา คุกกี้ ผสมกับอาหาร เพื่อเพิ่มคุณคาอาหาร ฯลฯ โดยกอนนํามา ทําอาหารใหลางนํ้าใหสะอาด - สรางสรรคเมนูอาหารใหม ๆ

20

30

4 การออกแบบสรางสรรค ผลิตภัณฑบรรจุภัณฑ และทรัพยสินทางปญญา แผนที่ 13 - การออกแบบ สรางสรรคผลิตภัณฑ แผนที่ 14 - บรรจุภัณฑ แผนที่ 15 - ทรัพยสินทางปญญา

9, 12

- หลักการออกแบบผลิตภัณฑและบรรจุภัณฑ - การเลือกวัสดุอุปกรณ ภูมิปญญา วัฒนธรรม เทคโนโลยี - การออกแบบสรางสรรคผลิตภัณฑ - ทรัพยสินทางปญญา

6

20

5 การจัดจําหนาย แผนที่ 16 - การจัดจําหนาย แผนที่ 17 - การทําบัญชีรายรับรายจาย

10, 11, 13, 14, 15, 16

กําหนดราคาขาย ปจจัยการตลาด การทําบัญชี รายรับ-รายจาย

6

10

40

100

ที่

ชื่อหนวยการเรียนรู

รวม

เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1 115

ตัวอย างการประกอบอาหารจากไข ผํา ทอดมันไขผํา 1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.

เนื้อปลา 350 กรัม นํ้าพริกแกงเผ็ด 2 ชอนโตะ ไขไก 1 ฟอง กระชาย 2 แงง ถั่วฟกยาว 100 กรัม ใบมะกรูด 5 ใบ ซีอิ้วขาว (หรือนํ้าปลา) 2 ชอนโตะ ไขผํา 100 กรัม นํ้ามันพืชสําหรับทอด 1 ถวย

ขั้นตอนการทํา

1. นําเนื้อปลามาบดหรือสับใหละเอียด ผสมกับนํ้าพริกแกงที่เตรียมไวผสมไขผําคลุกใหเขากัน

2. ปนเปนแผนแลวนําไปทอด พอสุกเหลืองแลวตักใสจาน

116 เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1

งานธุรกิจเบเกอรี่ รายวิชาเพิ่มเติม ง 30228 นักธุรกิจนอยมีคุณธรรม นําสูเศรษฐกิจสรางสรรคดวยงานธุรกิจเบเกอรี่ ระดับชั้นมัธยมศึกษาปที่ 5 กลุมสาระการเรียนรูการงานอาชีพและเทคโนโลยี จํานวน 2 หนวยกิต เวลา 80 ชั่วโมง ชื่อโรงเรียน บานหวยไรสามัคคี สังกัดสํานักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาเชียงราย เขต 3 ที่อยูโรงเรียน 111 หมู 2 ตําบลแมฟาหลวง อําเภอแมฟาหลวง จังหวัดเชียงราย 57110 ชื่อครูผูรับผิดชอบ นางกมลวรรณ เนาวชมภู ตําแหนงครูวิทยฐานะชํานาญการพิเศษ E-mail : kamononenow@hotmail.com ความเปนมา

โรงเรียนบานหวยไรสามัคคี ตั้งอยูในพื้นที่โครงการพัฒนาดอยตุง (พื้นที่ทรงงาน) อันเนื่องมาจาก พระราชดําริในสมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี อําเภอแมฟาหลวง จังหวัดเชียงราย ซึ่งเปนพื้นที่อาศัยของ ชาวไทยภูเขาหลายชนเผา เชน จีนยูนนาน ไทยใหญ อาขา มูเซอ ลัวะ เปนตน โรงเรียนไดมีการขยายโอกาส ทางการศึกษาใหกับเยาวชนในพื้นที่ไดศึกษาเลาเรียนถึงระดับการศึกษาขั้นพื้นฐาน 12 ป ในป 2547 ตามโครงการ ความรวมมือพัฒนาการศึกษาของโรงเรียนในพื้นที่ระหวางสํานักพัฒนานวัตกรรมการจัดการศึกษา สพฐ. สํานักงาน เขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาเชียงราย เขต 3 และโครงการพัฒนาดอยตุงฯ สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา ฯ สยามบรมราชกุมารี ไดเสด็จเยี่ยมชมการเปดโรงเรียนในครั้งนั้นและทรงมีพระราชกระแสเห็นสมควรใหโรงเรียน เนนการสอนวิชาชีพในระดับมัธยมศึกษาตอนปลายใหสอดคลองกับบริบทของพื้นที่ ที่คนในพื้นที่มีโอกาสศึกษาตอ ในระดับอุดมศึกษาไมมากนัก การเนนการจัดการเรียนการสอนวิชาชีพจะไดทาํ ใหนกั เรียนมีความรูไ ปประกอบอาชีพ พึ่งตนเองได หากไมเรียนตอ โรงเรียนบานหวยไรสามัคคีไดนอมนําพระราชกระแสดังกลาวเปนนโยบายของโรงเรียน โดยในเบื้องตน เปดวิชาชีพ 3 สาขา คือ คหกรรมและการโรงแรม เกษตรกรรม งานชางทั่วไป การเปดสอนวิชาชีพของโรงเรียน ไดพัฒนากาวหนามาตามลําดับ มีการขยายสาขาอาชีพเพิ่มขึ้น แตละสาขาเปดสอนรายวิชาอยางหลากหลาย เชน สาขาคหกรรมและการโรงแรม ไดเปดสอนรายวิชากาแฟสดทีใ่ ชวตั ถุดบิ กาแฟในพืน้ ที่ ตอมาไดจดั ทํารายวิชาเพิม่ เติม สอนงานธุรกิจเบเกอรี่ในระดับชั้นมัธยมศึกษาปที่ 5 เพิ่มขึ้น เพราะเห็นวาธุรกิจเบเกอรี่สามารถเติบโตไดอีกไกล และสอดคลองกับรายวิชาเพิม่ เติมกาแฟสดทีเ่ ปดสอนอยูเ ดิม โดยจัดการเรียนรูด ว ยหลักการของโครงการนักธุรกิจนอย มีคณ ุ ธรรม นําสูเ ศรษฐกิจสรางสรรค ใหนกั เรียนฝกปฏิบตั ทิ าํ ธุรกิจจริง ดวยการทําเบเกอรี่ นักเรียนไดเรียนรูค ณ ุ ธรรม ความซื่อสัตย ขยัน อดทน มุงมั่น กตัญู สูความสําเร็จการประกอบอาชีพนักธุรกิจ มีความคิดสรางสรรค คิดสูตรใหมๆ การรักษาทรัพยสินทางปญญา มีผลใหนักเรียนเกิดคุณลักษณะที่พึงประสงค นักเรียนมีรายได ระหวางเรียน มีพื้นฐานที่ดีในการเรียนตอสายอาชีพชั้นสูง มีแนวทางประกอบอาชีพอิสระ เมื่อนักเรียนไมมีโอกาส ศึกษาตอในระดับอุดมศึกษา เปนการจัดการเรียนรูใ หนกั เรียนสามารถพึง่ ตนเองไดตามแนวพระราชดําริการทรงงาน ของสมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนีในพื้นที่โครงการพัฒนาดอยตุงฯ

เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1 117

คําอธิบายรายวิชา

ศึกษา วิเคราะหลักษณะธุรกิจเบเกอรี่ ตลาด คุณสมบัติและคุณธรรมของนักธุรกิจหรือผูประกอบธุรกิจเบเกอรี่ การออกแบบหนาราน ความคิดสรางสรรคในการทํางาน วัตถุดิบและอุปกรณ เครื่องมือเครื่องใชในการผลิตเบเกอรี่ คุณคาทางโภชนาการของผลิตภัณฑ สูตรเบเกอรี่ประเภทคุกกี้ เคก ขนมปง โดนัท และอื่น ๆ การออกแบบ ผลิตภัณฑและบรรจุภัณฑ การเก็บรักษาและพัฒนาผลิตภัณฑใหมีคุณภาพ การคิดตนทุนและการกําหนดราคาขาย การจั ด ทํ า บั ญ ชี ธุ ร กิ จ การแสวงหาโอกาสพั ฒ นาธุ ร กิ จ เบเกอรี่ คุ ณ ธรรมของนั ก ธุ ร กิ จ ที่ ป ระสบความสํ า เร็ จ ในการประกอบอาชีพและความรูเกี่ยวกับทรัพยสินทางปญญา นักเรียนคิดเปน ทําได ขายเปน โดยใชทักษะกระบวนการทํางาน การจัดการ การทํางานรวมกัน และ ทักษะการแสวงหาความรูโดยบูรณาการกับหลักเศรษฐกิจพอเพียงและหลักของโครงการนักธุรกิจนอยมีคุณธรรม นําสูเศรษฐกิจสรางสรรค เพื่อนําความรูความเขาใจลงสูทักษะปฏิบัติงานเบเกอรี่เบื้องตน และการคาดวยความรับผิดชอบ มีความมุงมั่นทํางานจนสําเร็จ มีจิตสํานึกที่ดีในการประกอบธุรกิจเบเกอรี่ดวยความซื่อสัตย ขยัน อดทน ประหยัด กตัญู รับผิดชอบตอลูกคา สังคม และใชเวลาวางใหเปนประโยชน

ผลการเรียนรู

1. มีความซื่อสัตย ขยัน อดทน มุงมั่น กตัญู ประหยัด และรับผิดชอบ 2. บอกคุณสมบัติและคุณลักษณะของนักธุรกิจเบเกอรี่ที่มีคุณธรรมได 3. ระบุวิธีการทําธุรกิจเบเกอรี่ใหประสบผลสําเร็จได 4. ออกแบบการแตงหนารานและการจัดรานธุรกิจเบเกอรี่ไดเหมาะสมและนาสนใจ 5. เลือกวัตถุดิบที่นํามาใชเปนสวนประกอบของผลิตภัณฑเบเกอรี่ประเภทตาง ๆ ไดอยางเหมาะสม 6. เลือกและใชเครื่องมือ อุปกรณ และเทคโนโลยีเหมาะสมกับงาน 7. เลือกใชตํารับมาตรฐานสูตรของผลิตภัณฑเบเกอรี่ประเภทตาง ๆ ไดอยางเหมาะสม 8. ผลิตเบเกอรี่ประเภทคุกกี้ เคก ขนมปง โดนัท และอื่น ๆ ตามความตองการของตลาด และแกปญหา ระหวางการทํางานได 9. บอกความสําคัญและกระบวนการทํา บรรจุภัณฑ การคิดตนทุน การกําหนดราคาขาย จัดจําหนาย และจัดทําบัญชีธุรกิจได 10. สืบคนและวิเคราะหขอมูลเกี่ยวกับธุรกิจเบเกอรี่ได 11. พัฒนาดัดแปลง แปรรูปผลิตภัณฑ บรรจุภัณฑ การรักษาทรัพยสินทางปญญา การคิดตนทุน กําหนดราคาขาย จัดจําหนาย และจัดทําบัญชีธุรกิจได 12. หาวิธีการสรางความเชื่อมั่นใหกับลูกคาดวยคุณสมบัติและคุณลักษณะของนักธุรกิจนอยที่มีคุณธรรม 13. ปฏิบัติงานรวมกันเปนกลุมไดอยางราบรื่น 14. สรางและรักษาสัมพันธภาพกับลูกคาไดอยางเหมาะสม

118 เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1

15. รับฟงความคิดเห็นและขอเสนอแนะจากเพื่อนรวมงานและลูกคา เพื่อนํามาพัฒนาสินคาอยูเสมอ 16. รักษาคุณภาพของผลิตภัณฑเบเกอรี่ทุกประเภทในการผลิตทุกขั้นตอนการผลิตและการบรรจุภัณฑ 17. ระบุสัดสวนของเครื่องปรุงสินคาแตละชนิดและระบุคาใชจายได 18. พัฒนาปรับปรุงรานเบเกอรี่และพัฒนาผลิตภัณฑเบเกอรี่ใหถูกใจลูกคาอยูเสมอ รวมทั้งหมด 18 ผลการเรียนรู

โครงสรางรายวิชา ที่

ชื่อหนวยการเรียนรู

ผลการเรียนรู

สาระการเรียนรู

เวลา นํ้าหนัก (ชั่วโมง) คะแนน

1 ธุรกิจเบเกอรี่

2, 3, 4, 10

- ธุรกิจเบเกอรี่ในประเทศไทย - การตลาดกับธุรกิจเบเกอรี่ - คุณสมบัติและคุณลักษณะของนักธุรกิจ เบเกอรี่ที่มีคุณธรรม - แนวทางในการประกอบธุรกิจเบเกอรี่ - การเลือกทําเลการออกแบบหนาราน เบเกอรี่ใหเหมาะสม

8

10

2 ปจจัยการผลิต

6, 7, 8, 15

- ความสําคัญของวัตถุดิบในการทําเบเกอรี่ - เครื่องมือเครื่องใชในการทําเบเกอรี่ การทําความสะอาด และการเก็บรักษา - ปจจัยในการผลิตที่มีคุณภาพ - กระบวนการในการผลิตที่ชวยให ผลิตภัณฑมีคุณภาพ

8

10

3 การผลิตเบเกอรี่ ประเภทคุกกี้

1, 2, 3, 4, 5, 6, - การเลือกวัตถุดิบที่มีคุณภาพ การใชสูตรมาตรฐาน 7, 8, 10, 11, 13, - เทคนิคการผลิตเบเกอรี่ประเภทคุกกี้ 15, 16, 17, 18 - การพัฒนาและดัดแปลงสูตรคุกกี้เพื่อสุขภาพ

16

20

4 การผลิตเบเกอรี่ ประเภทเคก

1, 2, 3, 4, 5, 6, - การเลือกวัตถุดิบที่มีคุณภาพ การใชสูตรมาตรฐาน 7, 8, 10, 11, 13, - เทคนิคการผลิตเบเกอรี่ประเภทเคก 15, 16, 17, 18 - การพัฒนาและดัดแปลงสูตรเคกเพื่อสุขภาพ

16

20

5 การผลิตเบเกอรี่ ประเภทขนมปง 1, 2, 3, 4, 5, 6, - การเลือกวัตถุดิบที่มีคุณภาพ การใชสูตรมาตรฐาน 7, 8, 10, 11, 13, - เทคนิคการผลิตเบเกอรี่ประเภทขนมปง 15, 16, 17, 18 - การพัฒนาและดัดแปลงสูตรขนมปงเพื่อสุขภาพ

12

15

เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1 119

ที่

ชื่อหนวยการเรียนรู

ผลการเรียนรู

สาระการเรียนรู

เวลา นํ้าหนัก (ชั่วโมง) คะแนน

6 การผลิตเบเกอรี่ ประเภทโดนัท

1, 2, 3, 4, 5, 6, การเลือกวัตถุดิบที่มีคุณภาพ ใชสูตร 7, 8, 10, 11, 13, และเทคนิคผลิตเบเกอรี่ประเภทโดนัท 15, 16, 17, 18 ที่ถูกตอง ทําใหไดผลผลิตเบเกอรี่ตรงกับ ความตองการของลูกคา และการรักษา ทรัพยสินทางปญญา

12

15

7 โครงงานนักธุรกิจ เบเกอรี่มีคุณธรรม

1, 5, 6, 8, 9, - การจัดรานจําหนายเบเกอรี่ใหดึงดูดใจลูกคา 10, 12, 13, 14, และการดูแลคุณภาพของสินคาใหใหมสดเสมอ 15, 16, 17, 18 - การสรางสัมพันธภาพที่ดีกับลูกคา - วิธีการทําโครงงานธุรกิจเบเกอรี่

8

10

80

100

รวม

ตัวอย างการทําคุกกี้คอร นเฟลกส วัสดุอุปกรณ

เครื่องมือและอุปกรณ อางผสม ถวยตวงของเหลว ถวยตวงของแหง ชอนตวง แปรงทาเนย ที่รอนแปง แรค ตาชั่ง ถาดอบ เครื่องปน ชอนกาแฟ

4 1 1 1 1 1 1 1 3 1 6

ใบ อัน ชุด ชุด อัน อัน อัน อัน ใบ เครื่อง คัน

120 เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1

สวนผสม นํ้าหนัก (กรัม) เนยสด 250 ไขไก 150 มาการีน 130 แปงสาลีอเนกประสงค 300 ผงฟู 6 คอรนเฟลกส 250 นํ้าตาลทราย 180 ลูกเกด 300

สูตรตวง 1 ¼ ถวย 3 ฟอง 1 ⅓ ถวย 3 ถวย 2 ชอนชา 1 กลอง 1 ถวย 3 ถวย

แปงสาลีอเนกประสงค

เนยสด

ไขไก

มาการีน

ผงฟู

นํ้าตาลทราย

เม็ดมะมวงหิมพานต

ลูกเกด

คอรนเฟลกส

เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1 121

ลําดับขั้นในการปฏิบัติงาน 1. รอนแปงกับผงฟูใหเขากัน หอใสกระดาษพักไว

2. ตีเนยสดและมาการีนใหขึ้นฟู และใสนํ้าตาลทรายตีตอไป ใชเบอร 4 กับเครื่องปน ปนใหขึ้นฟูขาว แลวใสไขไกทีละฟองตีจนเขากัน

3. ใสแปงที่รอนกับผงฟู ตีใหเขากันเบา ๆ ดวยเบอร 1 ของเครื่องปน ปนจนเนียน แลวปดเครื่อง

122 เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1

4. นํามาปนเปนกอน โดยใชชอนกาแฟ 2 คัน ตักใหกลม วางบนถาดที่ใสคอรนเฟลกสไวแลว คลุกคุกกี้ กับคอรนเฟลกสดวยมือ ใชมือ 2 ขางคลุกไปมา แลวนําไปวางบนถาดที่ทาเนยแลว วางดวยลูกเกด

5. นําเขาอบทีอ่ ณ ุ หภูมิ 150 องศาเซลเซียส เวลาประมาณ 10-15 นาที จนขนมเหลือง แซะวางบนตะแกรง พอขนมเย็นเก็บใสภาชนะมีฝาปดกันลม ทําใหขนมกรอบ

ขอควรระวัง 1.

2.

3.

4.

คอรนเฟลกสที่ใช ควรเลือกดูใหเหมาะสมอยาใหมีนํ้าตาลเคลือบมาก อยากดคอรนเฟลกสใหแตกเกินไป ใชชอนตักคุกกี้ใหมีขนาดเทา ๆ กัน ควบคุมอุณหภูมิใหพอดีและสมํ่าเสมอ

ปริมาณที่ได จํานวน 150 ชิ้น นํ้าหนักชิ้นละ 8.55 กรัม แคลอรี่ 25.65 แคลอรี่ ตอ 1 ชิ้น

เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1 123

งานผลิตภัณฑ โครงลวดรูปสัตว รายวิชาเพิ่มเติม ง20241 นักธุรกิจนอยมีคุณธรรม นําสูเศรษฐกิจสรางสรรคดวยงานผลิตภัณฑโครงลวดรูปสัตว ระดับชั้นมัธยมศึกษาปที่ 1 กลุมสาระการเรียนรูการงานอาชีพและเทคโนโลยี จํานวน 1 หนวยกิต เวลา 40 ชั่วโมง ชื่อโรงเรียน ทุงคลีโคกชางวิทยา สังกัดสํานักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษา เขต 9 ที่อยูโรงเรียน 68 หมู 7 ตําบลโคกชาง อําเภอเดิมบางนางบวช จังหวัดสุพรรณบุรี 72120 ชื่อครูผูรับผิดชอบ นายถวิล สุขวงษ ตําแหนงครูวิทยฐานะชํานาญการพิเศษ ความเปนมา

โรงเรียนทุงคลีโคกชางวิทยา จัดการเรียนรูชั้นมัธยมศึกษาปที่ 1-6 มีพื้นที่ 31 ไร บรรยากาศในโรงเรียน รมรื่นสวยงาม ชุมชนโดยรอบประกอบอาชีพทํานา ทําไรออย และทําสวนไมผล นักเรียนสวนมากตองชวยเหลือ ผูปกครองทํางานหารายได โรงเรียนจึงไดจัดการเรียนการสอนดวยหลักสูตรทองถิ่นที่มุงเนนวิชาชีพเพื่อเพิ่มพูน รายไดระหวางเรียน เชน เลี้ยงเปดเทศ ปลูกขาว เลี้ยงปลาตะเพียน ปลานิล ปลาไน ปลาดุกในบอซีเมนต กิจกรรม เหลานี้ตองใชเวลา เห็นผลชา ทําใหเด็กเบื่อหนาย การจัดการเรียนการสอนวิชาชีพในโรงเรียน จึงไดปรับเปลีย่ นมาผลิต ผลิตภัณฑโครงลวดรูปสัตว ดวยเหตุทวี่ า 1) เด็กทําไดและเกิดกระบวนการเรียนรู 2) เปนกิจกรรมอิสระสามารถทําที่บานได 3) ขายได 4) เห็นผลเร็ว โดยใหนักเรียนเรียนรูการเปนผูประกอบการดวยงานผลิตโครงลวดรูปสัตว ฝกปฏิบัติจริง

คําอธิบายรายวิชา

ศึกษาชนิด คุณลักษณะ ความสําคัญ และประโยชนของเสนลวด การเตรียมวัสดุอุปกรณ เครื่องมือ การดูแลรักษา การออกแบบผลิตภัณฑรูปสัตว สํารวจ วิเคราะห วางแผนการตลาด โครงลวดรูปสัตวในทองถิ่นและพื้นที่ใกลเคียง เลือกขนาดเสนลวด ออกแบบรูปสัตว ตัดเสนลวดตามแบบรูปสัตว ประกอบเปนโครงลวดรูปสัตว นําตนชาฮกเกี้ยนปลูกแลวนํากิ่ง ของตนชาฮกเกี้ยนใหเลื้อยไปตามโครงลวดรูปสัตว จัดทําบัญชีรายรับ-รายจาย จัดจําหนายผลิตภัณฑ การคิด อยางสรางสรรคกับการจดทะเบียน ทรัพยสินทางปญญา ผลิ ต ผลิ ต ภั ณ ฑ โ ครงลวดรู ป สั ต ว ด  ว ยความซื่ อ สั ต ย ขยั น อดทน มุ  ง มั่ น กตั ญ ู เห็ น คุ ณ ค า และมีเจตคติที่ดีตองานอาชีพ และเปนนักธุรกิจนอยมีคุณธรรม นําสูเศรษฐกิจสรางสรรคดวยงานผลิตภัณฑ โครงลวดรูปสัตว

124 เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1

ผลการเรียนรู

1. บอกชนิด คุณลักษณะของเสนลวดประเภทตาง ๆ ได 2. อธิบายความสําคัญ ประโยชนของเสนลวดที่ใชทําโครงลวดรูปสัตว 3. อธิบายวิธีดูแลรักษาเครื่องมือ วัสดุอุปกรณในการผลิตโครงลวดรูปสัตว 4. รู เขาใจการเตรียมวัสดุอุปกรณและเครื่องมือที่ใชในการผลิตผลิตภัณฑโครงลวดรูปสัตวได 5. วาดภาพเสนรูปสัตวตาง ๆ ได 6. ออกแบบรูปสัตวตาง ๆ ได 7. สํารวจ วิเคราะหตลาดในทองถิ่นและพื้นที่ใกลเคียง พรอมวางแผนการตลาดได 8. เลือกขนาดเสนลวดที่จะทําโครงลวดรูปสัตว 9. ดัดลวดตามแบบ พรอมสานสวนประกอบรูปสัตวได 10. นําตนชาฮกเกี้ยนปลูกในโครงลวดรูปสัตว ตัดแตงกิ่งชาฮกเกี้ยนในสวนที่ออกมาจากโครงลวด กลายเปนไมดัดรูปสัตวได 11. ทําบัญชีรายรับ-รายจายได 12. คิดราคาตนทุน ราคาจําหนายใหกับนักธุรกิจนอยอยางมีคุณธรรมได 13. บอกความหมาย ประเภท ประโยชนของทรัพยสินทางปญญาได รวมทั้งหมด 13 ผลการเรียนรู

โครงสรางรายวิชา ที่

ชื่อหนวยการเรียนรู

ผลการเรียนรู

สาระการเรียนรู

เวลา นํ้าหนัก (ชั่วโมง) คะแนน

1 เลาเรื่องเสนลวด

1, 2

ชนิด คุณลักษณะ ความสําคัญ ประโยชนของ เสนลวดที่นํามาผลิตผลิตภัณฑโครงลวดรูปสัตว ใหเหมาะสมกับงานและมีคุณภาพ

1

5

2 เครื่องมือเครื่องใชปลอดภัยกับชีวิต

3, 4

ศึกษาการเตรียมเครื่องมือวัสดุอุปกรณ การดูแลรักษา สิ่งจําเปนและสําคัญในการ นํามาใชสรางชิ้นงานใหไดคุณภาพสวยงาม สงผลใหเกิดความปลอดภัยกับชีวิต

1

5

3 ไมดัดรูปสัตว

10

ศึกษาองคประกอบของไมดัดรูปสัตว

2

5

4 การวาดเสนสรางสรรค

5

การวาดภาพเสนเปนหลักการเบื้องตนในงานศิลปะ ที่จะนําไปสูรูปภาพตาง ๆ เชน รูปภาพสัตว

2

10

เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1 125

ที่

ชื่อหนวยการเรียนรู

5 การออกแบบสรางสรรค

6 การสรางสรรคโครงลวดรูปสัตว

7 ตลาดกับการขาย

8 นักธุรกิจนอยมีคุณธรรม

9 ของรักของหวง

ผลการเรียนรู 6

สาระการเรียนรู

เวลา นํ้าหนัก (ชั่วโมง) คะแนน

การออกแบบเปนการพัฒนาผลิตภัณฑ โครงลวดรูปสัตวจะตองคํานึงถึงความตองการ และความพอใจของลูกคา จะทําใหสินคาที่ผลิต จําหนายได และเปนทรัพยสินทางปญญา

4

10

8, 9

ผลิตภัณฑโครงลวดรูปสัตวทุกชนิดจะมีคุณภาพ ไดมาตรฐานนั้น จะตองเริ่มตั้งแตขั้นตอนการเลือก ขนาดเสนลวด การวาดแบบรูปสัตว การดัดลวด และการประกอบชิ้นสวนไดคงทนเหมาะสม กับประโยชนใชสอย

20

40

7

ตลาดเปนสิ่งจําเปนสําหรับการจําหนายสินคา การสํารวจและวิเคราะหตลาดทั้งในทองถิ่น และพื้นที่ใกลเคียงเปนการวางแผนจําหนายสินคา อีกทางดวย

2

5

11, 12

การทําบัญชีรายรับ-รายจาย คิดตนทุนจัดจําหนาย จะตองอยูบนพื้นฐานของการไมเอาเปรียบลูกคา การมีสัมพันธภาพการบริการหลังการขาย อยางมีคุณธรรม

4

10

13

ผูผลิตสินคาไมวาจะอยูในระดับใด มักจะไมเขาใจหรือสนใจดานทรัพยสินทางปญญา วาเปนอยางไร จึงถูกเอารัดเอาเปรียบจากผูอื่น ดังนั้น จึงตองจดลิขสิทธิ์ สิทธิบัตร และจําเปน ตองมีเครื่องหมายการคาเปนของตนเอง

4

10

40

100

รวม

126 เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1

ตัวอย างการประดิษฐ โครงลวดรูปสัตว : รูปกระต าย วัสดุอุปกรณ

1. กระดาษแข็ง 2. แผนไมอัด 3. ลวดเบอร 14, 16, 22 4. คีมตัดสายไฟ 5. คอน

1. แผนไมอัด

2. ลวดเบอร 14

3. คีมตัดสายไฟ

4. คอน

เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1 127

ขั้นตอนการประดิษฐโครงลวดรูปกระตาย

การประดิษฐโครงลวดรูปกระตาย มี 3 ขั้นตอน คือ การสรางแบบ การดัดลวด และปะชิ้นสวน เปนรูปโครงลวดรูปสัตว 1. การสรางแบบ 1.1 วาดรูปกระตายบนกระดาษแข็ง 1.2 นําแบบวาดรูปกระตายมาวางบนไมอัด แลว ตอกตะปูขนาด 1 นิ้ว ใหมีระยะหางประมาณ 2-3 เซนติเมตร ตามแบบรูปกระตายที่วาดไว 1.3 ดึงกระดาษแข็งออก 1.4 ใชปากกาเคมีวาดรูปกระตายตามรอยตะปู รูปกระตายบนกระดาษแข็ง

2. การดัดลวด

2.1 เริ่มดัดลวดจากสวนขา

2.2 ขณะดัดลวดใหกดลวดติดกับแบบ โดยดัดลวดสลับไปสลับมากับตะปู

128 เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1

2.3 2.4 2.5 2.6

เก็บปลายลวด ทําชิ้นสวนลําตัว จํานวน 2 ชิ้น ทําชิ้นสวนหู จํานวน 2 ชิ้น ทําชิ้นสวนหาง จํานวน 1 ชิ้น

ชิ้นสวนหู 2 ขาง

3. ปะชิ้นสวนเปนรูปโครงลวดรูปสัตว 3.1 เริ่มจากผูกที่ปาก 3.2 ประกอบชิ้นสวนเปนรูปโครงลวดกระตาย

ชิ้นสวนหาง

โครงลวดรูปกระตายสําเร็จ ชิ้นสวนลําตัว 2 ขาง โดยสานประกอบ ขางลําตัวตามความเหมาะสมและสวยงาม

ประโยชนของการประดิษฐโครงลวดรูปกระตาย

1. ไดผลงานที่สมาชิกทุกคนรวมกันปฏิบัติงาน 2. สามารถนําความรูที่ไดรับจากการฝกปฏิบัติไปใชประโยชน 3. สมาชิกรูจักใชเวลาวางใหเกิดประโยชน 4. นําไปประกอบเปนอาชีพได

เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1 129

งานป นผลิตภัณฑ จากฝุ นไม รายวิชาเพิ่มเติม ง 21201 นักธุรกิจนอยมีคุณธรรม นําสูเศรษฐกิจสรางสรรคดวยงานปนผลิตภัณฑจากฝุนไม ระดับชั้นมัธยมศึกษาปที่ 1 กลุมสาระการเรียนรูการงานอาชีพและเทคโนโลยี จํานวน 1 หนวยกิต เวลา 40 ชั่วโมง ชื่อโรงเรียน รองกวางอนุสรณ สังกัดสํานักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษา เขต 37 ที่อยูโรงเรียน 315 หมู 6 ตําบลรองเข็ม อําเภอรองกวาง จังหวัดแพร 54140 ชื่อครูผูรับผิดชอบ นายสุกิติ์ นาคสกุล ตําแหนงครูวิทยฐานะชํานาญการพิเศษ ความเปนมา

“ฝุนไม” เปนเศษวัสดุเหลือใชจากกระบวนการแปรรูปไมดวยการเลื่อย เจาะ ปด เพื่อทําเปนเฟอรนิเจอร ของใช รวมทั้งของประดับตกแตงในจังหวัดแพร จนเกิดเปนเศษฝุนผงมากมาย ฝุนไมเหลานี้ถาไมนํามาใชก็ตอง กําจัดทิ้งดวยการเผาทําลายสงผลใหเกิดมลภาวะทางอากาศเปนพิษ ซึ่งเปนอันตรายตอคนในชุมชน การนําฝุนไม มาแปรรูปเปนผลิตภัณฑตาง ๆ ใชเปนของตกแตงภายในบานหรือของที่ระลึก จึงเปนการเพิ่มมูลคาเศษวัสดุเหลือใช ไดเปนอยางดี สามารถสรางรายไดใหกับคนในชุมชน และมีสวนชวยกําจัดเศษวัสดุเหลือใชไดอยางชาญฉลาด ปลอดภัยตอสิ่งแวดลอม และยังชวยลดภาวะโลกรอนไดอีกดวย โรงเรียนรองกวางอนุสรณตั้งอยูในบริเวณชุมชนดังกลาว เล็งเห็นความสําคัญในอาชีพงานปนผลิตภัณฑ จากฝุนไมเหลานี้ จึงไดสนับสนุนขยายผลสงเสริมใหนักเรียนใชเวลาวางใหเกิดประโยชน สรางรายไดระหวางเรียน และสามารถประกอบอาชีพในอนาคตได ดังนั้น โรงเรียนจึงไดจัดทําหลักสูตรรายวิชาเพิ่มเติม “งานปนผลิตภัณฑ จากฝุนไม” ใหกับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปที่ 1 ไดเรียนรูในกลุมสาระการเรียนรูการงานอาชีพและเทคโนโลยีขึ้น

คําอธิบายรายวิชา

ศึกษาและวิเคราะหปจจัยการผลิตงานปนผลิตภัณฑจากฝุนไม กระบวนการผลิต การผลิตชิ้นงาน ความคิดสรางสรรคในการทํางาน การออกแบบผลิตภัณฑและการสรางทรัพยสินทางปญญา การคํานวณตนทุน ผลผลิต วิธีการจัดจําหนาย การใชเทคโนโลยีในการพัฒนาผลิตภัณฑ และคุณธรรมของนักธุรกิจนอย สํารวจปจจัยการผลิตงานปน ผลิตภัณฑจากฝุน ไมในทองถิน่ วางเปาหมายและแผนการผลิตผลงาน เลือกใช วัสดุ เครื่องมือ อุปกรณ ฝกปฏิบัติตามกระบวนการสรางผลิตภัณฑโดยใชภูมิปญญาทองถิ่น ออกแบบและพัฒนา ผลิตภัณฑใหมคี วามแปลกใหมโดยใชเทคโนโลยี และวิธกี ารทีท่ นั สมัย คิดคํานวณตนทุนผลผลิต จัดจําหนายผลิตภัณฑ และจัดทําบัญชีรายรับ-รายจายอยางเปนระบบ มีทักษะการทํางานรวมกัน มีความซื่อสัตย ขยัน อดทน มุงมั่น กตัญู ประหยัด มีระเบียบ มีเจตคติที่ดี ตองานอาชีพในทองถิ่น รูจักใชเวลาวางใหเกิดประโยชน สรางรายไดใหกับตนเองและครอบครัว

ผลการเรียนรู

1. บอกเปาหมายการทํางานเพื่อสรางรายไดดวยการเปนนักธุรกิจนอยงานปนจากฝุนไมได 2. เลือกวัตถุดิบ วัสดุ เครื่องมือ อุปกรณ และเทคโนโลยีพื้นฐานที่ใชในการผลิตชิ้นงานจากการปนฝุนไม และสามารถใชไดอยางปลอดภัย

130 เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1

3. ฝกการผลิตชิ้นงานตั้งแตผสมวัสดุเขาดวยกันจนประกอบเปนชิ้นงานได 4. ผลิตชิ้นงานการปนจากฝุนไมตามรูปแบบตาง ๆ ได 5. ใชความคิดริเริ่มสรางสรรคในการดัดแปลงและพัฒนาชิ้นงานไดอยางหลากหลายและการสราง ทรัพยสินทางปญญา 6. ประชาสัมพันธผลิตภัณฑงานปนจากฝุนไมของโรงเรียนใหเปนที่รูจักได 7. มีความซื่อสัตย ขยัน อดทน มุงมั่น กตัญู ประหยัด มีระเบียบ และใชเวลาใหเปนประโยชน 8. รูจักการแกปญหาในการทํางานดวยความสามัคคี 9. ในกรณีที่เปนผูจําหนายสินคาตองสรางสัมพันธภาพที่ดีกับลูกคา รวมทั้งหมด 9 ผลการเรียนรู

โครงสรางรายวิชา ที่

ชื่อหนวยการเรียนรู

เวลา นํ้าหนัก (ชั่วโมง) คะแนน

ผลการเรียนรู

สาระการเรียนรู

1 นักธุรกิจนอย งานปนจากฝุนไม ในอนาคต

1, 7

- ความสําคัญและประโยชนของงานปนจากฝุนไม - มองเห็นคุณคาของงานปนจากฝุนไม - มีความมุงมั่นในการทํางาน

4

5

2 ปจจัยและกระบวนการผลิตงานปน จากฝุนไม

2, 7

- ปจจัยการผลิตและกระบวนการผลิตงานปน จากฝุนไม - รูจักการประหยัด และมีระเบียบ

4

5

3 ผลิตภัณฑงานปนจากฝุนไม

2, 3, 4, 5, 7, 8 - การออกแบบชิ้นงาน การผลิตชิ้นงานการปน จากฝุนไม - การดัดแปลงและการพัฒนาชิ้นงานการปน จากฝุนไม - การประชาสัมพันธผลงานการปนจากฝุนไม ใหเปนที่รูจัก - มีความซื่อสัตย ขยัน อดทน มุงมั่น กตัญู ประหยัด มีระเบียบ และใชเวลาวาง ใหเปนประโยชน - รูจักการแกปญหาในการทํางาน ดวยความสามัคคี

24

65

4 เสนทางการตลาดของงานปน จากฝุนไม

5, 6, 7, 8, 9 - แผนจัดการตลาดผลิตภัณฑงานปนจากฝุนไม และการจดทะเบียนทรัพยสินทางปญญา - มีความซื่อสัตยตอผูบริโภค

8

25

40

100

รวม

เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1 131

การป นผลิตภัณฑ จากฝุ นไม วัสดุอุปกรณ ในการปนผลิตภัณฑจากฝุนไม

วัสดุอุปกรณ

ฝุนไม

ภาพขั้นตอนการผลิตงานปนผลิตภัณฑจากฝุนไม

ผสมกาวกับฝุนไม

การนวดสวนผสมฝุนไมใหเนียนเปนเนื้อเดียวกัน

132 เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1

นักเรียนปนชิ้นงานจากวัสดุผสมฝุนไม

ผลงานการปนวัสดุผสมฝุนไมของนักเรียน

ผลิตภัณฑงานปนจากวัสดุผสมฝุนไม

เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1 133

งานแปรรูปกล วย รายวิชาเพิ่มเติม ง20208 นักธุรกิจนอยมีคุณธรรม นําสูเศรษฐกิจสรางสรรคดวยงานแปรรูปกลวย ระดับชั้นมัธยมศึกษาปที่ 1-3 กลุมสาระการเรียนรูการงานอาชีพและเทคโนโลยี จํานวน 1 หนวยกิต เวลา 40 ชั่วโมง ชื่อโรงเรียน ยางชุมวิทยา สังกัดสํานักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษา เขต 10 ที่อยูโรงเรียน 160 หมู 6 ตําบลหาดขาม อําเภอกุยบุรี จังหวัดประจวบคีรีขันธ 77150 ชื่อครูผูรับผิดชอบ นางสําลี แดงนวล ตําแหนงครูวิทยฐานะชํานาญการพิเศษ E-mail : somlee_noi@hotmail.com ความเปนมา

ตําบลหาดขาม อําเภอกุยบุรี เปนที่ตั้งของโรงเรียนยางชุมวิทยา เปนแหลงปลูกกลวยไข กลวยนํ้าวา และกลวยหักมุก มีผลผลิตกลวยมาก เปนพืชหลักที่สรางรายไดใหแกประชาชนตําบลหาดขามเพื่อการดํารงชีวิต ในฤดูกาลที่มีผลไมอื่นออกมา กลวยก็ราคาตกตํ่า มีผลกระทบตอความเปนอยูของประชาชนในพื้นที่ วิสัยทัศนหนึ่งที่โรงเรียนยางชุมวิทยาตั้งไวคือ “เรียนรูเพื่อพัฒนาอาชีพและทองถิ่น” รวมกับปรัชญาของ โรงเรียนที่วา “นําอาชีพ” รวมทั้งสภาพจริงของนักเรียนที่ขาดแคลนอาหารกลางวัน หนังสือและอุปกรณการเรียน ทําใหโรงเรียนยางชุมวิทยาคิดทีจ่ ะแกปญ  หาชุมชนดวยการนําวิสยั ทัศนรว มดวยปรัชญาของโรงเรียนมาสรางเปนงาน อยางเปนรูปธรรม โดยใชวตั ถุดบิ ในทองถิน่ ทีม่ จี าํ นวนมาก ราคาไมแพง ไมตอ งเสียคาขนสง เปนการชวยเหลือโดยตรง แก ป ระชาชนที่ เ ป น ผู  ป กครองของนั ก เรี ย นให มี ร ายได ช ว ยครอบครั ว สร า งสมาชิ ก ให รู  จั ก ทํ า งานวิ ช าชี พ ชวยชุมชนใหรจู กั สรางงานจากผลผลิตของตน ชวยแบงเบาภาระคาใชจา ยดานการเรียนของลูกหลานของครอบครัว ชวยประเทศชาติดวยการฝกฝนเยาวชนใหมีความประพฤติดี อยูในกรอบคุณธรรม เชน ซื่อสัตย ขยัน อดทน รูจักประหยัด มุงมั่นในการทํางาน รับผิดชอบ รักความเปนประชาธิปไตย ดํารงชีวิตในสังคมอยางสรางสรรค รูจักทํามาหากิน สรางงาน สรางเงิน ใชเวลาวางใหเปนประโยชน รูคุณคาของงาน ของเงิน รูจักแกปญหาใช เทคโนโลยี แสวงหาความรูและพัฒนาตนเองอยางสรางสรรค โดยจัดทําเปนรายวิชาเพิ่มเติม ง 20208 จัดสอน ในชั้นมัธยมศึกษาปที่ 1-3 เพื่อใหบรรลุวัตถุประสงคดังกลาว

คําอธิบายรายวิชา

ศึกษาและรวบรวมขอมูลจากอินเทอรเน็ตเรื่องคุณลักษณะทางวิทยาศาสตรของกลวย คุณคาทางอาหาร และจากแหลงเรียนรูอื่น ๆ ไดแก การแปรรูปกลวย ประโยชนของกลวยแปรรูป การเก็บรักษาอาหารประเภทกลวย การแปรรูปกลวยใหเปนผลิตภัณฑทมี่ คี วามหลากหลายและเก็บไวไดนาน ฝกการแปรรูปกลวยทอดกรอบใหมหี ลากรส และนักเรียนสามารถทําไดอยางนอยคนละ 5 ชนิด และใหมีงานกลุมคิดสรางสรรค กลวยทอดกรอบรสใหม 1 ชนิด ไดเรียนรูเรื่องบรรจุภัณฑ คิดราคาตนทุน ราคาจําหนาย ทําบัญชีรายรับ-รายจายได เรียนรูคุณสมบัติการเปน นักธุรกิจที่ดีและนําไปปฏิบัติได และความสําคัญของการจดทะเบียนทรัพยสินทางปญญา นักเรียนมีพฤติกรรม ซื่อสัตย ขยัน อดทน มีความมุงมั่น กตัญูตอลูกคา ใฝรูใฝเรียน เสียสละ เอื้อเฟอ ตรงตอเวลา รับผิดชอบ สามัคคี รวมคิด รวมทํา รวมแกปญ  หาอยางสรางสรรค ยอมรับฟงความคิดเห็นของผูอ นื่ และ นํามาพิจารณาปรับปรุง ปฏิบัติตอลูกคาตามบทบาทของนักธุรกิจที่ดีได

134 เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1

ผลการเรียนรู

1. มีความรูและเขาใจคุณสมบัติของกลวยหอม กลวยนํ้าวา กลวยหักมุก กลวยไขและกลวยเล็บมือนาง ที่จะนํามาใชแปรรูป 2. บอกเครื่องปรุง วัสดุ อุปกรณ เครื่องใชในกระบวนการแปรรูป และใชไดอยางประหยัด ถูกตอง เหมาะสมกับงาน ตลอดจนทําความสะอาดและเก็บรักษาไดถูกตอง 3. มีความรูค วามเขาใจพืน้ ฐานทางธุรกิจ การตลาด การกําหนดราคาขาย การจัดเก็บสินคา การเงิน-บัญชี กําไรขาดทุน ปจจัยการดําเนินธุรกิจ 4. สามารถแปรรูปกลวยตามบทเรียนไดอยางนอย 5 ชนิด และแปรรูปกลวยดวยการใชความคิด สรางสรรค กลุมละ 1 ชนิด 5. สามารถออกแบบบรรจุภณ ั ฑ เครือ่ งหมายการคา โฆษณา ประชาสัมพันธ การบรรจุหบี หอใหเหมาะสม สวยงามพรอมกําหนดราคาขายไดอยางเหมาะสม 6. รูและเขาใจเกี่ยวกับทรัพยสินทางปญญา สามารถจดทะเบียนเครื่องหมายการคา 7. มีกระบวนการทํางานเปนทีม แบงงานกันทํา ปรึกษาหารือ และตกลงรวมกัน 8. มีการบริหารจัดการกระบวนการผลิตและจําหนายไดถูกตองเหมาะสม 9. สามารถปฏิบัติงานโครงงานอาชีพได 10. ใชวัสดุและวัตถุดิบ อยางประหยัด คุมคา และใชอุปกรณไดอยางถูกตอง ปลอดภัย 11. สรางผลิตภัณฑกลวยแปรรูปใหมีรสชาติที่หลากหลาย และรักษาคุณภาพใหไดมาตรฐาน 12. จัดนิทรรศการเพื่อสาธิตเผยแพรผลงาน และจําหนายสินคาตามหลักเศรษฐกิจพอเพียง 13. มีความซื่อสัตย ขยัน อดทน มุงมั่น กตัญูตอลูกคา มีความรับผิดชอบ เสียสละ ใฝรูใฝเรียน เอื้อเฟอเผื่อแผ และประหยัด 14. สรางสัมพันธภาพระหวางเพื่อนรวมงานและลูกคาได รวมทั้งหมด 14 ผลการเรียนรู

เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1 135

โครงสรางรายวิชา ที่

ชื่อหนวยการเรียนรู

1 เรื่องของกลวย

2 นักธุรกิจนอยแปรรูปกลวย

ผลการเรียนรู 1

สาระการเรียนรู -

เรื่องของกลวย ความรูทั่วไปเรื่องกลวย คนไทยกับการใชประโยชนจากกลวย สวนประกอบของกลวย กลวยนํ้าวา กลวยหักมุก สรรพคุณของกลวยหักมุก

1, 2, 3, 5, 6, 13 - ประเภทสินคา - การคิดตนทุน-กําไร การตลาด - เคล็ดลับการตลาดสําหรับเถาแกมือใหม การรูจักตลาด ทรัพยสินทางปญญา

เวลา นํ้าหนัก (ชั่วโมง) คะแนน 6

14

6

14

3 กลวยแปรพักตร

1, 2, 3, 4, 5, 6,7, 8, 10, 11, 13

การแปรรูปกลวย รสกระเทียม กลวยรสสาหราย กลวยรสเนย กลวยรสปาปริกา กลวยรสโกโก กลวยรสหวาน

10

24

4 โครงงานอาชีพ

4, 5, 7, 8, 9, 10, 11, 13

โครงงานอาชีพ

10

14

การจัดนิทรรศการและการจําหนาย

6

14

รวมระหวางภาค

38

80

สอบปลายภาค

2

20

รวม

40

100

5 การจัดนิทรรศการ

7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14

136 เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1

ตัวอย างการผลิตกล วยกระเทียม วัสดุอุปกรณ

อุปกรณ 1. กระทะใบใหญ 1 ใบ 2. หมอใบใหญ 1 ใบ 3. กะละมังใบใหญ 2 ใบ 4. ตะแกรง 1 อัน 5. กระชอน 1 อัน 6. เครื่องไส 2 อัน 7. ตะหลิว 1 อัน 8. ทัพพี 1 อัน 9. เครื่องรีดถุงขนม 10. เครื่องปนสําหรับปนสวนผสมกลวยกระเทียม 11. เตาแกส 1 ชุด 12. กระดาษซับนํ้ามัน ถุงบรรจุภัณฑ โลโก

ขั้นตอนการผลิต

วัตถุดิบ 1. กลวยหักมุกดิบ 2. ผงสาหราย ผงปาปริกา ผงพิซซา 3. นํ้ามันพืช 4. เกลือปน 5. นํ้าตาลทราย 6. กระเทียมเจียวกรอบ 7. พริกไทย

70 10 4 2 10 3 1

เปอรเซ็นต เปอรเซ็นต เปอรเซ็นต เปอรเซ็นต เปอรเซ็นต เปอรเซ็นต เปอรเซ็นต

เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1 137

วิธีทํา 1. นํากลวยหักมุกมาปอกเปลือก ลางนํ้าสะอาด แชนํ้าเกลือ แลวผึ่งไวสักครู

2. ใสนํ้ามันลงในกระทะ ตั้งไฟจนรอนไดที่ นํากลวยที่ปอกแลวมาไสลงในกระทะที่มีนํ้ามันพอประมาณ (ปรับความรอนของไฟ ถาไฟออนเกินไปกลวยที่ทอดจะอมนํ้ามัน)

3. ทอดกลวยจนเหลืองไดที่ ใชตะแกรงตักกลวยที่ทอดขึ้นมาพักไวบนกระดาษซับนํ้ามัน ผึ่งไวใหเย็น

138 เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1

4. เตรียมเครื่องปรุงรส โดยใชเครื่องปน ปนกระเทียมเจียว ปนนํ้าตาลทราย ปนเกลือเอาไว แลวนํา สวนผสมทั้ง 3 อยางนี้มาปนรวมกันอีกครั้งตามปริมาณ ใหมีรสชาติที่ตองการ

5. นําเครื่องปรุงรสในขอ 4 มาคลุกเคลากับกลวยที่ทอดไวใหทั่ว และใสถุงบรรจุภัณฑ ติดโลโก เพื่อเตรียมจัดจําหนาย

เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1 139

งานผลิตภัณฑ จักสานไม ไผ รายวิชาเพิ่มเติม ง 20206 นักธุรกิจนอยมีคุณธรรม นําสูเศรษฐกิจสรางสรรคดวยงานผลิตภัณฑจักสานไมไผ ระดับชั้นมัธยมศึกษาปที่ 3 กลุมสาระการเรียนรูการงานอาชีพและเทคโนโลยี จํานวน 2 หนวยกิต เวลา 80 ชั่วโมง ชื่อโรงเรียน เกาะโพธิ์ถวยงามวิทยา สังกัดสํานักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษา เขต 18 ที่อยูโรงเรียน 350/2 หมู 2 ตําบลทาบุญมี อําเภอเกาะจันทร จังหวัดชลบุรี 20240 ชื่อครูผูรับผิดชอบ นางวันเพ็ญ ปูผา ตําแหนงครูวิทยฐานะชํานาญการพิเศษ ความเปนมา

จากคําขวัญจังหวัดชลบุรีที่กลาววา “ทะเลงาม ขาวหลามอรอย ออยหวาน จักสานดี ประเพณีวิ่งควาย” ซึ่งแสดงถึงความเปนเอกลักษณของชาวจังหวัดชลบุรี วาแตละทองถิ่นมีเอกลักษณดีเดนอยางไร โรงเรียนเกาะโพธิ์ ถวยงามวิทยา ไดเห็นความสําคัญของภูมิปญญาดานการจักสานไมไผของจังหวัดชลบุรีที่สืบทอดมาตั้งแตโบราณ ประกอบกับในทองถิ่นมีตนไผนวลมากมาย มีคุณภาพดี ลักษณะแตกตางจากที่อื่นเหมาะสมกับการนํามาสาน เปนผลิตภัณฑของใชในครัวเรือน เปนของฝาก ของที่ระลึกของตกแตง จึงไดจัดทําเปนรายวิชาเพิ่มเติมงานจักสาน ไมไผขึ้น เพื่ออนุรักษความเปนภูมิปญญาของจังหวัดไวมิใหสูญหายและอยูกับงานฝมือของไทยตอไป ตอมาได พัฒนาตอยอดรายวิชาดังกลาวโดยเพิม่ งานธุรกิจใหนกั เรียนไดเรียนรูก ารเปนผูป ระกอบการใหนกั เรียนคิดสรางสรรค งานใหมๆ ผลิตและขายอยางครบวงจร เพื่อเปนแนวทางใหนักเรียน สามารถนําไปประกอบอาชีพเลี้ยงตนเองได หากนักเรียนไมมีโอกาสเรียนตอในระดับอุดมศึกษา

คําอธิบายรายวิชา

ศึกษาและอธิบายลักษณะ ชนิด และประโยชนของเครื่องจักสานไมไผ ประเภทของใช ของตกแตง และของชํารวย การดูแลรักษาเครื่องจักสาน การออกแบบลายจักสาน แบบผลิตภัณฑ ความรูดานการตลาด ทรัพยสินทางปญญา สูความเปนนักธุรกิจนอย ปฏิบัติการสานเครื่องจักสาน ประเภทของใช ของตกแตง และของชํารวย การดูแลรักษาเครื่องจักสาน การออกแบบลาย จัดทําผลิตภัณฑสอดคลองกับความตองการของตลาดโดยใชภูมิปญญาและเทคโนโลยี พัฒนา ผลงานใหมีคุณภาพ สามารถนําไปใชในชีวิตประจําวันได และวิเคราะหความตองการของตลาด จัดประสบการณ การทําธุรกิจในการจําหนาย จัดการทําบัญชีรายรับ-รายจาย กําหนดราคาขายสินคา และออกแบบตราของผลิตภัณฑ เพื่อใหความรูความเขาใจ มีทักษะในการประกอบอาชีพเปนนักธุรกิจนอยมีคุณธรรม นําสูเศรษฐกิจ สรางสรรค คิดสรางสรรคผลงานใหไดมาตรฐานและเปนที่ตองการของตลาด ทํางานดวยความซื่อสัตย ขยัน อดทน มุงมั่น กตัญู

140 เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1

ผลการเรียนรู

1. ศึกษา อธิบายลักษณะ ชนิด และประโยชนของเครื่องจักสานไมไผได 2. จําแนกเครื่องจักสานไมไผแตละประเภทได 3. ออกแบบลายสานใหเหมาะสมกับชิ้นงานแตละประเภทได 4. ออกแบบเครื่องจักสานไมไผที่ใชในการดํารงชีวิตได 5. สานเครื่องจักสานไมไผที่ใชในการดํารงชีวิตและเครื่องจักสานอื่น ๆ ตามความตองการของตลาดได 6. พัฒนาดัดแปลงรูปแบบเครื่องจักสานไมไผและบรรจุภัณฑไดตามความเหมาะสม 7. คิดตนทุน กําไร กําหนดราคาจัดจําหนาย และจัดทําบัญชีธุรกิจได 8. ขายสินคาระบบออนไลน 9. อธิบายคุณสมบัติและวิธีการขายสินคาที่ดีได 10. สรางความเชื่อมั่นศรัทธาใหกับลูกคาไดและบริการหลังการขายได 11. จัดสถานที่จําหนายสินคาใหสวยงามและดึงดูดลูกคาได 12. จัดประสบการณดานธุรกิจ จัดนิทรรศการ ประกวด แขงขัน สาธิตงานจักสานได 13. ศึกษาติดตามเครือ่ งจักสานไมไผของกลุม ผูจ าํ หนายและผูผ ลิตรายอืน่ ปรับเปลีย่ นพัฒนาสินคาใหมได 14. ออกแบบตราสินคาได 15. อธิบาย ความหมาย ความสําคัญ และตระหนักถึงประโยชนของทรัพยสินทางปญญา 16. เขียนวิธีการขอจดทะเบียนทรัพยสินทางปญญารูปแบบตาง ๆ ได รวมทังหมด 16 ผลการเรียนรู

โครงสรางรายวิชา ที่

ชื่อหนวยการเรียนรู

ผลการเรียนรู

สาระการเรียนรู

เวลา นํ้าหนัก (ชั่วโมง) คะแนน

1 เริ่มเรื่องเครื่องจักสาน

1, 2, 3, 4, 5, 6 - เรื่องลักษณะชนิดและประโยชน ของเครื่องจักสานไมไผ - เรื่องออกแบบเครื่องจักสานไมไผ - เรื่องสานเครื่องจักสานไมไผประเภทเครื่องใช - เรื่องสานเครื่องจักสานไมไผของประดับตกแตง - เรื่องสานเครื่องจักสานไมไผประเภทของชํารวย - เรื่องการดูแลรักษาเครื่องจักสานไมไผ

34

40

2 นักธุรกิจนอย

7, 8, 9, 10, 11 - เรื่องความรูพื้นฐานดานธุรกิจ - เรือ่ งการจัดตั้งกลุมนักธุรกิจ - เรือ่ งหลักการเขียนแผนธุรกิจ

16

20

เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1 141

ที่

ชื่อหนวยการเรียนรู

3 จําหนายสินคาอยางมีคุณธรรม

4 ถนอมรักษภูมิปญญาและการรักษา ทรัพยสินทางปญญา

ผลการเรียนรู

สาระการเรียนรู

7, 12, 13, 14 -

18

20

10

10

ประเมินผล

2

10

รวม

80

100

15, 16

เรื่องการนําเสนอสินคา เรื่องการฝกประสบการณ การจําหนายสินคา เรื่องการตลาดและกลุมเปาหมาย เรื่องการคิดตนทุน กําไร ขาดทุน กําหนดราคาขายและบริการหลังการขาย

เวลา นํ้าหนัก (ชั่วโมง) คะแนน

- เรื่องทรัพยสินทางปญญา - เรือ่ งการละเมิดทรัพยสินทางปญญา - เรือ่ งตราสินคาและบรรจุภัณฑ

ตัวอย างการสานตะกร าอเนกประสงค วัสดุและอุปกรณ

วัสดุ (วัตถุดิบ) 1. เสนตอก ขนาดความกวาง 1/2 นิ้ว ยาว 7 นิ้ว จํานวน 8 เสน 2. เสนตอกสานขนาดเล็ก 1/10 เซนติเมตร จํานวน 5 เสน 3. กาวลาเท็กซ 4. นํ้าสําหรับชุบเสนตอก อุปกรณ 1. กรรไกร 2. มีดจักตอก 3. แบบพิมพตะกรา (ถามี) 4. เหล็กแหลม (สําหรับจัดเสนตอกใหชิด) 5. หินลับมีด 6. แผนชักเลียด (แผนโลหะเจาะรูใหเสนตอกมีขนาดเทากัน) 7. กระดาษทราย

หมายเหตุ ถาตองการตะกราขนาดใหญใหเพิ่มขนาดความกวางของเสนตอกและจํานวนเสนตอก

142 เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1

ขั้นตอนการสานตะกราอเนกประสงค มีวิธีการทําดังนี้ 1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1 143

13

14

15

16

17

18

19

20

21

144 เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1

งานทอผ าฝ ายหมักโคลน รายวิชาเพิ่มเติม ง 20213 นักธุรกิจนอยมีคุณธรรม นําสูเศรษฐกิจสรางสรรคดวยงานทอผาฝายหมักโคลน ระดับชั้นมัธยมศึกษาปที่ 3 กลุมสาระการเรียนรูการงานอาชีพและเทคโนโลยี จํานวน 2 หนวยกิต เวลา 80 ชั่วโมง ชื่อโรงเรียน หนองสูงสามัคคีวิทยา สังกัดสํานักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษา เขต 22 ที่อยูโรงเรียน อําเภอหนองสูง จังหวัดมุกดาหาร 49160 ชือ่ ครูผรู บั ผิดชอบ นางอาลัย จันทรกระจาง ตําแหนงครูวทิ ยฐานะชํานาญการพิเศษ E-mail : alai160502@gmail.com ความเปนมา

เกิดจากครูผูสอนมีความชื่นชอบผาไหมไทยมากและมีพื้นฐานทางดานการทอผามาจากครอบครัว ที่แมปลูกฝายปลูกหมอนเลี้ยงไหม สาวเสนไหม เข็นฝายเอง แลวทอเปนผืนผา แมดีดฝาย เข็นฝายมาตั้งแตครูผูสอน ยังเด็ก เสียงหลาเข็นฝายของแมไพเราะมากเหมือนเสียงดนตรีกลอมนอนทุกคืน (เข็นฝาย : ขั้นตอนการทําปุยฝาย ใหเปนเสนฝาย) เมื่อแมเสียชีวิตลง สมบัติที่แมทิ้งไวให คือ เครื่องมือทอผาที่นองสาวสืบทอดอาชีพของแมตอไป ความประทับใจดังกลาวทําใหครูผูสอนสนใจและใชเวลาวางคลุกคลีกับชุมชน กลุมแมบาน ทดลองยอมสีธรรมชาติ และหมักโคลน ทอผากับชุมชน ญาติพี่นอง จนกระทั่งเกิดทักษะมากยิ่งขึ้น จนกระทั่งวันหนึ่งอาจารยจาก มหาวิทยาลัยอุบลราชธานีมาทําการวิจัยกลุมอาชีพทอผาเรื่องการยอมสีธรรมชาติและหมักโคลน ตั้งประเด็น คําถามวาทําอยางไรจะสรางหนอพันธุค นรุน ใหมใหสบื ทอดภูมปิ ญ  ญาการทอผาของชาวผูไ ทยเมืองหนองสูงซึง่ นับวัน จะสูญหายไวได งานทอผาฝายยอมสีธรรมชาติหมักโคลน เปนมรดกทางวัฒนธรรมของชาวผูไทย อําเภอหนองสูง จังหวัดมุกดาหาร ซึ่งมีเอกลักษณโดดเดนเฉพาะตัวที่แสดงถึงภูมิปญญา เอกลักษณ และอารยธรรมของชนเผา ผูไทย เนื่องจากกระบวนการยอมดวยวัสดุธรรมชาติมีขั้นตอนที่ยุงยากและตองใชเวลา จึงทําใหผูผลิตผาฝายทอมือ ยอมสีธรรมชาติมจี าํ นวนนอยลงและกําลังจะสูญหายไปจากทองถิน่ เยาวชนไมสนใจอาชีพทอผาในทองถิน่ ของตนเอง โรงเรียนหนองสูงสามัคคีวิทยาเห็นความสําคัญในการปลูกจิตสํานึกของเยาวชนใหอนุรักษและสืบสาน ภูมิปญญาทองถิ่น เพื่อสืบสานเอกลักษณความเปนไทยในการพัฒนางานทอผาฝายยอมสีธรรมชาติและหมักโคลน จึงไดอนุมตั ใิ หครูผสู อนจัดทําเปนรายวิชาเพิม่ เติม ใหนกั เรียนกลุม สนใจไดเลือกเรียนและพัฒนาเปนอาชีพของตนเอง และครอบครัว ตามโครงการนักธุรกิจนอยมีคณ ุ ธรรม นําสูเ ศรษฐกิจสรางสรรค 1 รายวิชา คือ รายวิชางานทอผาฝาย หมักโคลน

เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1 145

คําอธิบายรายวิชา

ศึกษาประวัติอาชีพการทอผาฝาย ความสําคัญ คุณคา และประโยชนของผาฝายหมักโคลน วัตถุดิบ วัสดุอุปกรณ เครื่องมือเครื่องใช กระบวนการเข็นฝายดวยหลา การยอมสีเสนฝายดวยสีธรรมชาติและหมักโคลน หนองสูง กระบวนการทอผา การออกแบบลวดลายผาฝายและบรรจุภณ ั ฑ ความรูด า นธุรกิจและการตลาด ทรัพยสนิ ทางปญญา พาณิชยอิเล็กทรอนิกส (E-Commerce) สูการเปนนักธุรกิจนอยมีคุณธรรม นําสูเศรษฐกิจสรางสรรค ปฏิบัติงาน การผลิตเสนฝายดวยหลา การยอมสีเสนฝายดวยสีธรรมชาติหมักโคลนหนองสูง การทอผาฝาย รูปแบบตาง ๆ การประดิษฐเปนของใช ของประดับตกแตงบาน สรางตราสินคาผาฝายหมักโคลน จัดทําบรรจุภัณฑ สอดคลองกับความตองการของตลาดโดยใชภูมิปญญาทองถิ่นและเทคโนโลยี จัดประสบการณการทําธุรกิจผาฝาย ทอมือหมักโคลน พัฒนาธุรกิจผลิตภัณฑผาฝายทอมือหมักโคลนดวยความซื่อสัตย ขยัน อดทน มุงมั่น กตัญู รับผิดชอบ รูจักใชเวลาวางใหเกิดประโยชน และพัฒนาทักษะพื้นฐานการประกอบอาชีพสูการเปนนักธุรกิจนอย ใชทรัพยากร ที่มีในทองถิ่นอยางประหยัดและคุมคา

ผลการเรียนรู

1. เห็ น คุ ณ ค า ความสํ า คั ญ และประโยชน ข องอาชี พ การทอผ า ฝ า ยทอมื อ อนุ รั ก ษ แ ละต อ ยอด ภูมิปญญาทองถิ่น 2. เลือกใชวัสดุทองถิ่นและภูมิปญญาทองถิ่นในการผลิตเสนฝายดวยหลา 3. สามารถเข็นฝายดวยหลา ดวยความขยัน อดทน ไดเสนฝายมีคุณภาพที่เหนียวไมขาดยุย 4. เลือกใชวตั ถุดบิ วัสดุอปุ กรณในกระบวนการยอมสีธรรมชาติและหมักโคลนไดสดั สวนทีถ่ กู ตองใหลกู คา มั่นใจเสนฝายมีสีสันสวยงาม ปลอดภัยตอผูบริโภค 5. สามารถยอมสีเสนฝายจากสีธรรมชาติดว ยวิธที ปี่ ลอดภัยและไมกระทบตอสิง่ แวดลอมดวยความมุง มัน่ ขยัน อดทน 6. สามารถคิดออกแบบลวดลายผาฝายหมักโคลนไดอยางสรางสรรค 7. ใชเทคโนโลยี วัสดุอุปกรณ เครื่องมือ ภูมิปญญาทองถิ่นในการทอผาฝายหมักโคลนไดอยางถูกตอง สอดคลองกับผลิตภัณฑ 8. สามารถทอผาฝายหมักโคลนในรูปแบบตาง ๆ ไดอยางมีคณ ุ ภาพมากขึน้ ดวยความซือ่ สัตย ขยัน อดทน มุงมั่น สรางความเชื่อมั่นสินคาผาฝายหมักโคลนตอผูบริโภค 9. สรางมูลคาผาฝายหมักโคลนดวยการพัฒนาและดัดแปลงเปนเครื่องใช ของประดับตกแตงบาน อยางมีคุณภาพ 10. มีความรูค วามเขาใจพืน้ ฐานทางธุรกิจ การตลาด การกําหนดราคาขาย การจัดเก็บสินคา การเงิน-บัญชี กําไร ขาดทุน ปจจัยการดําเนินธุรกิจ 11. สามารถอธิบายคุณลักษณะของบุคคลที่จะเปนนักธุรกิจหรือผูประกอบการได

146 เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1

12. สามารถจัดทําบัญชีรายรับ-รายจาย และการกําหนดราคาขายสินคาผาฝายหมักโคลนได 13. สรางตราสินคาและเขียนเรื่องประกอบสินคาผาฝายหมักโคลนเพื่อสรางความเชื่อมั่นตอผูบริโภค 14. ออกแบบและจัดทําบรรจุภณ ั ฑผลิตภัณฑผา ฝายหมักโคลนไดอยางเหมาะสมสอดคลองกับผลิตภัณฑ 15. รูและเขาใจทรัพยสินทางปญญา สามารถจดทะเบียนเครื่องหมายการคาผาฝายหมักโคลนได 16. สามารถจําหนายสินคาผาฝายหมักโคลนโดยใชสื่ออิเล็กทรอนิกส (E-Commerec) และชองทาง การจําหนายรูปแบบอื่น ๆ ได 17. ไดรับประสบการณการเปนผูประกอบการบริหารจัดการธุรกิจผาฝายหมักโคลนอยางมีคุณภาพ ไมเอาเปรียบลูกคา รวมทั้งหมด 17 ผลการเรียนรู

โครงสรางรายวิชา ที่

ชื่อหนวยการเรียนรู

1 สายใยรักจากยายสูหลาน

2 โคลนมหัศจรรย

3 เสนหผาฝายหมักโคลน

เวลา นํ้าหนัก (ชั่วโมง) คะแนน

ผลการเรียนรู

สาระการเรียนรู

1, 2, 3

1. ประวัติ ความสําคัญ และประโยชนของอาชีพ การทอผาฝายทอมือ 2. วัตถุดิบ วัสดุอุปกรณที่ใชในการผลิตเสนฝาย 3. กระบวนการผลิตเสนฝายดวยหลา

2

4. วัตถุดิบที่ใชในการประกอบอาชีพ การทอผาฝายหมักโคลน 5. วัสดุอุปกรณที่ใชในการยอมสีธรรมชาติ และหมักโคลน 6. การยอมเสนฝายดวยสีธรรมชาติจากเปลือก ผล ใบ รากเหงา

2

7. การออกแบบสรางสรรคลวดลายผาพันคอ ผาคลุมไหล ผาขาวมา 8. วัสดุอุปกรณ เครื่องมือที่ใชในการทอผา 9. ปฏิบัติงานทอผาฝายหมักโคลนรูปแบบตาง ๆ เชน การทอผาพื้น การทอผาขาวมา การทอผาลายยกดอก 10. ปฏิบัติงานแปรรูปผาฝายหมักโคลน ตามความตองการของนักเรียน เชน หมอนอิง ซองใสโนตบุก กระเปาถือ

2

4, 5

6, 7, 8, 9

10

2 2 15

2 4

2 6 6 8 6 2

30

เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1 147

ที่

ชื่อหนวยการเรียนรู

4 นักธุรกิจนอย

ผลการเรียนรู

สาระการเรียนรู

10, 11, 12, 13, 14, 15, 16, 17

11. ความรูพื้นฐานดานธุรกิจและการตลาด 12. คุณลักษณะของผูประกอบการและคุณธรรม ของนักธุรกิจ 13. ปฏิบัติงานจัดทําบัญชีรายรับ-รายจายและ การกําหนดราคาขายสินคาผาฝายหมักโคลน 14. การสรางตราสินคาและการเขียน เรื่องประกอบสินคา 15. การออกแบบบรรจุภัณฑผลิตภัณฑผาฝาย หมักโคลน 16. ทรัพยสินทางปญญาและจดทะเบียน เครื่องหมายการคาทําอยางไร 17. พาณิชยอิเล็กทรอนิกส (E-Commerce) - ปฏิบัติงานขายสินคาและบริการ ผานสื่ออิเล็กทรอนิกส 18. จัดประสบการณในการดําเนินงานธุรกิจ ผาฝายหมักโคลนเมืองหนองสูง - โครงการอาชีพอิสระเพื่อการมีรายได ระหวางเรียน “โคลนสรางอาชีพ”

เวลา นํ้าหนัก (ชั่วโมง) คะแนน 4 4

15

4 4 4 4 4 4

รวมเวลาเรียน

78

70

วัดผลกลางภาค วัดผลปลายภาค

1 1

10 20

รวม 20 แผน

80

100

148 เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1

แนวทางการจัดกิจกรรมการเรียนการสอน

1. ครูผูสอนชี้แจงการจัดการเรียนรู ขอตกลงการเขาชั้นเรียน งานที่ตองปฏิบัติ และใหนักเรียนเขียน แรงบันดาลใจสูความสําเร็จ 2. นํานักเรียนไปศึกษาแหลงเรียนรูในชุมชนเรื่องการยอมสีธรรมชาติและหมักโคลน กระบวนการทอผาฝาย ภูมิปญญาทองถิ่น ใหความรูและสาธิต จากนั้นนักเรียนปฏิบัติจริง จะเปนผลดีที่นักเรียนรูสึกตื่นเตนเพราะความ แปลกใหมและไดเปลี่ยนบรรยากาศการเรียนรู 3. นํานักเรียนศึกษานอกสถานทีเ่ รือ่ งพันธุไ มใหสรี อบ ๆ บริเวณโรงเรียน เพือ่ ใหนกั เรียนไดประสบการณจริง ไดเห็นและสัมผัสธรรมชาติและสิ่งแวดลอม สรางบรรยากาศแหงการเรียนรูนอกสถานที่ 4. เชิญภูมิปญญาทองถิ่นรวมจัดกิจกรรมใหนักเรียนสรางสัมพันธภาพที่ดีกับภูมิปญญาทองถิ่นเรื่อง การเข็นฝายดวยหลา นักเรียนไดรับการฝกฝนจากภูมิปญญาทองถิ่นจนมีทักษะในการเข็นฝายดวยหลา 5. ในการจัดการเรียนการสอนมีบางแผนการจัดการเรียนรูที่เนนปฏิบัติ ถาเวลาในชวงเรียนไมเพียงพอ ตอการปฏิบัติงาน ทํางานไมเสร็จทันตามกําหนดเวลา ครูยืดหยุนใหนักเรียนมาปฏิบัติงานนอกเวลาเรียนหรือ ในวันเสาร-อาทิตยได 6. ในบางแผนการจัดการเรียนรูท ตี่ อ งเชิญภูมปิ ญ  ญาทองถิน่ ตองใชเวลานาน ครูไดขออนุญาตผูป กครอง นักเรียนสอนเสริมในวันเสาร-อาทิตย แลวแตดุลยพินิจของครูผูสอน 7. การจัดการเรียนรูเนนใหความรูคูการฝกปฏิบัติจริง มีประสบการณตรง นักเรียนฝกทําซํ้าเพื่อใหเกิด ทักษะมากยิ่งขึ้น มุงเนนการทํางานเปนกลุมเพื่อใหนักเรียนเกิดทักษะการคิดวางแผนการทํางาน การศึกษาคนควา เพิ่มเติม สรางองคความรูใหมดวยตนเอง และการทํางานรวมกัน 8. การจั ด การเรี ย นรู  เรื่ อ งกระบวนการทอผ า ฝ า ยโดยเฉพาะคํ า ศั พ ท เรื่ อ งเครื่ อ งมื อ ในการทอผ า ครูสามารถใชภาษาถิ่นที่ใชเรียกชื่อวัสดุอุปกรณ เครื่องมือบางชนิดควบคูกับภาษากลางได เพื่อใหนักเรียนเขาใจ เรื่องที่เรียนอยางลึกซึ้งและตรงประเด็น 9. วัสดุอปุ กรณ เครือ่ งมือทีใ่ ชในการจัดการเรียนรูใ นรายวิชางานทอผาฝายหมักโคลน เนนความประหยัด และมีอยูในทองถิ่น มีความปลอดภัยในการทํางาน 10. เปดโอกาสใหนักเรียนไดวิจารณและประเมินผลงานของตนและของเพื่อน 11. การจัดการเรียนการสอนตองสอดแทรกคุณธรรมของนักธุรกิจนอยและคุณลักษณะที่พึงประสงค เชน ความซื่อสัตย ขยัน อดทน มุงมั่น กตัญูในการสอนแตละครั้ง

เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1 149

กว าจะเป นผ าผืนน อยปลูกฝ ายใช เอง

เตรียมดินและปลูกฝาย

ดูแลรักษา

เก็บเกี่ยวผลผลิต

ผลงานดอกฝายสีตุนและสีขาว

นําภูมิปญญามารวมจัดกิจกรรมการเรียนรูเรื่องกระบวนการผลิตเสนฝายดวยหลา

นักเรียนฝกเข็นฝายดวยหลา

นักเรียนเรียนรูกระบวนการกวักฝายเพื่อเตรียมคนหูก

150 เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1

นักเรียนลงมือปฏิบัติการคนหูก มีครูคอยดูแลอยางใกลชิด

ผู  เรี ย นศึ ก ษา สั ง เกต รายละเอี ย ดและ เทคนิ ค การทอผ า ที่ ทํ า ให เ นื้ อ ผ า เรี ย บ ขอบตึ ง เนื้ อ แน น เพื่ อ พั ฒ นาผลงานของตนเองและกลุ  ม ใหมีคุณภาพเปนที่ตองการของลูกคา

นักเรียนกลุม เปาหมายศึกษาเรียนรูน อกเวลาเรียน กับครูภมู ปิ ญ  ญาและวิทยากรทองถิน่ เพือ่ ฝกปฏิบตั กิ ารทอผา ทุกขั้นตอนใหเกิดความชํานาญ และพัฒนางานใหมีคุณภาพ สูการประกอบอาชีพได

สืบหูก

กางกี่

ทอเปนผืนผาดวยความมุงมั่น ขยัน อดทน รับผิดชอบ

เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1 151

เรียนรูภูมิปญญาการยอมสีธรรมชาติและหมักโคลน

นักเรียนเดินสํารวจพันธุไมใหสีรอบ ๆ บริเวณโรงเรียน

นําเปลือกตนหวาที่โคนทํารั้วโรงเรียนมาไวยอมสีเสนฝาย

เก็บลูกกระบกที่หลนหนาโรงเรียน

นําโคลนหนองสูงมายอมผา

152 เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1

การย อมสีเส นฝ ายจากใบหูกวางและหมักโคลน 1. นําใบหูกวางสีเขียวแกสด เด็ดใบหรือหั่นเปนชิ้นเล็ก ๆ ลงตมในกะละมัง ใชไฟแรง

แสดงขั้นตอนการนําใบหูกวางมาตมสกัดนํ้าสี

2. ตมทิ้งไวนาน 1-1.30 ชั่วโมง สังเกตไดจากนํ้าตมมีสีเหลืองเขมขน ใชผาขาวบางหรือผามุงกรอง สกัดเอานํ้าสี ไมใหมีเศษใบไมตกลงไป ไดนํ้าสีเหลืองอมเขียวเล็กนอย

3. ยกนํ้าสีที่ไดจากการสกัดปริมาณ 1 ปบ สามารถเพิ่ม นํ้าเปลาได ขึ้นตมใหมอีกครั้งหนึ่ง เพื่อเตรียมยอมเสนดาย

แสดงการตมนํ้าสีที่ไดจากการกรองแลว

เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1 153

4. พอนํ้าเดือดใสสารจับสี จุนสี 1 ชอนโตะ เกลือ 3 ชอนโตะ นํ้าดางขี้เถา 2 ถวยตวง คนใหละลายเขากัน 5. นํ า เส น ฝ า ยสี ข าวใส ห  ว งที่ เ ตรี ย มไว ล งย อ มในกะละมั ง พลิกกลับไป-กลับมา โยกฝาย 4-5 ครั้ง ตมทิ้งไว 30-40 นาที ดังภาพ

แสดงการคนสารจับสีใหละลาย

แสดงการนําเสนฝายลงยอม

6. นํ า โ ค ล น ห น อ ง สู ง 5 ขันอะลูมิเนียม ตอฝาย 1 กิโลกรัม มาผสมกับนํ้าสะอาด 1 ปบ กรองใหได นํ้าโคลนที่สะอาด ดังภาพ

7. นํ า เ ส  น ฝ  า ย ที่ ย  อ ม สี ใบหู ก วางเสร็ จ แล ว ลงแช ใ นนํ้ า โคลน ทีเ่ ตรียมไว (ใหนาํ้ โคลนทวมเสนฝาย ใชมอื พลิกฝายกลับไป-กลับมา โยกเสนดาย ขึน้ ลง 4-5 ครัง้ เพือ่ ใหสเี สนดายเสมอกัน) แชไว 5-10 นาที แสดงการหมักโคลนหนองสูง

154 เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1

8. นํามาลางนํ้าใหสะอาด ตากใหแหง เก็บไวทอผาตอไป

แสดงการลางเสนฝายใหสะอาด ตากแดดใหแหง

ผลงานของผูเรียน

รายวิชาเพิม่ เติมงานอาชีพนักธุรกิจนอยมีคณ ุ ธรรม นําสูเ ศรษฐกิจสรางสรรคดว ยงานทอผาฝายหมักโคลน

ซองใสโนตบุค ผาพันคอและผาคลุมไหล

เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1 155

งานหัตถกรรมจากผักตบชวา รายวิชาเพิ่มเติม ง 32201 นักธุรกิจนอยมีคุณธรรม นําสูเศรษฐกิจสรางสรรคดวยงานหัตถกรรมจากผักตบชวา ระดับชั้นมัธยมศึกษาปที่ 5 กลุมสาระการเรียนรูการงานอาชีพและเทคโนโลยี จํานวน 1.5 หนวยกิต เวลา 60 ชั่วโมง ชื่อโรงเรียน โรงเรียนนิคมพิมายศึกษา สังกัดสํานักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษา เขต 31 ที่อยูโรงเรียน 201 หมู 15 ตําบลนิคมสรางตนเอง อําเภอพิมาย จังหวัดนครราชสีมา 30110 ชื่อครูผูรับผิดชอบ นางคมเนตร ปนสันเทียะ ตําแหนงครูชํานาญการพิเศษ E-mail : n.2555@hotmail.com ความเปนมา

กลุมสาระการเรียนรูการงานอาชีพและเทคโนโลยี ไดดําเนินการเปดสอนรายวิชาเพิ่มเติม งานหัตถกรรม จากผักตบชวา รหัสวิชา ง 32201 ในระดับชั้นมัธยมศึกษาปที่ 5 โดยใชเวลาเรียน 60 ชั่วโมง/ภาคเรียน จํานวน 1.5 หนวยกิต สาเหตุที่กลุมสาระการเรียนรูการงานอาชีพและเทคโนโลยี เลือกเปดสอนรายวิชางานหัตถกรรม ผั ก ตบชวา เนื่ อ งจากในท อ งถิ่ น อํ า เภอพิ ม ายมี ผั ก ตบชวาในแม นํ้ า ลํ า คลองเป น จํ า นวนมาก เมื่ อ มี จํ า นวน มากเกินไป สงผลใหนํ้าเนาเสีย หากนําขึ้นมาใชประโยชนก็จะชวยลดปญหาดังกลาวได การจัดการเรียนรูรายวิชางานหัตถกรรมจากผักตบชวา จะใหความรูนักเรียนเกี่ยวกับประวัติความเปนมา ของผักตบชวา ประโยชนและโทษของพืชชนิดนี้ และเมื่อนําตนผักตบชวามาสรางผลิตภัณฑก็จะทําใหนักเรียน มีความรูค วามเขาใจเกีย่ วกับคุณสมบัตขิ องผักตบชวา สามารถออกแบบและทําผลิตภัณฑจากผักตบชวา และจําหนาย เพื่อสรางรายไดแกตนเองได ขอบขายของเนือ้ หาทีน่ กั เรียนไดศกึ ษา จะกลาวถึงการสรางสรรคผลิตภัณฑจากผักตบชวาในรูปแบบตาง ๆ ขั้นตอนในการเตรียมผักตบชวา การออกแบบและสรางสรรคผลงาน ขั้นตอนการผลิต การใชวัสดุอุปกรณ เครื่องมือ การดูแลรักษา ตลอดจนการจัดจําหนาย สําหรับการวัดและประเมินผลจะประเมินจากคุณภาพชิ้นงานของนักเรียน ทั้งงานเดี่ยวและงานกลุมในรูปแบบของโครงงาน

คําอธิบายรายวิชา

ศึกษา ประวัติความเปนมาคุณสมบัติ ประโยชน และโทษของผักตบชวา ความหมายของโครงงาน ประเภทของโครงงาน การออกแบบผลิตภัณฑ วัสดุอปุ กรณทใี่ ชในการผลิต ผลิตภัณฑจากผักตบชวา การเขียนรายงาน โครงงาน พฤติกรรมผูบริโภคและหลักการตลาด หลักการออกแบบสรางสรรคผลิตภัณฑจากผักตบชวา จัดทําโครงงานผลิตภัณฑจากผักตบชวา จัดทําบัญชีรายรับ-รายจาย และคิดราคาตนทุน ราคาจําหนาย จัดจําหนายผลิตภัณฑจากผักตบชวา จัดทํารายงานโครงงาน แผนภูมิแสดงโครงงานจากผักตบชวา ปฏิบัติการ ผลิตภัณฑจากผักตบชวาอยางมีระบบ มีกระบวนการ สามารถพัฒนารูปแบบ เพื่อเพิ่มทรัพย สินทางปญญาและมีเจตคติที่ดีตองานอาชีพ รักในอาชีพสุจริตและเปนนักธุรกิจนอยมีคุณธรรม นําหลักปรัชญา ของเศรษฐกิจพอเพียงใชในการผลิตผลิตภัณฑจากผักตบชวา

156 เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1

ผลการเรียนรู

1. อธิบายประวัติความเปนมา คุณสมบัติ ประโยชน และโทษของผักตบชวาได 2. บอกความหมายและประเภทของโครงงานไดถูกตอง 3. สามารถเขียนโครงงานสิ่งประดิษฐ ประเภทเครื่องใชและของที่ระลึกจากผักตบชวาไดอยางถูกตอง 4. สามารถออกแบบผลิตภัณฑประเภทเครื่องใชและของที่ระลึกจากผักตบชวาได 5. มีความรูความเขาใจในการเตรียมวัสดุอุปกรณ เครื่องมือที่ใชในการปฏิบัติงานได 6. สามารถประดิษฐชนิ้ งานจากผักตบชวาเปนของทีร่ ะลึกและของใชทตี่ นเองเลือกไมนอ ยกวาอยางละ 1 ชิน้ 7. สามารถจัดทําบัญชีรายรับ-รายจาย และคิดราคาตนทุน ราคาจําหนายไดอยางถูกตอง 8. จัดทํารายงาน แผนภูมิแสดงโครงงาน และนําเสนอโครงงานจากผักตบชวาไดถูกตอง 9. รูและเขาใจคุณลักษณะและกระบวนการพัฒนาตนเองเปนนักธุรกิจนอยที่ดีมีคุณธรรม 10. วิเคราะหและนําหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงมาประยุกตใชกับธุรกิจการผลิต ผลิตภัณฑจาก ผักตบชวาไดอยางเหมาะสม 11. สามารถพัฒนารูปแบบผลิตภัณฑจากผักตบชวา เพื่อนําไปจดทะเบียนทรัพยสินทางปญญาได รวมทั้งหมด 11 ผลการเรียนรู

โครงสรางรายวิชา ที่

ชื่อหนวยการเรียนรู

ผลการเรียนรู

สาระการเรียนรู

เวลา นํ้าหนัก (ชั่วโมง) คะแนน

1 ความรูเบื้องตนเกี่ยวกับผักตบชวา

1

ประวัติความเปนมาของผักตบชวา การขยายพันธุของผักตบชวา ประเภทของผักตบชวา ปญหาที่เกิดจากผักตบชวาและ การกําจัดผักตบชวา ประโยชนของผักตบชวา

3

5

2 ความรูทั่วไปเกี่ยวกับโครงงาน

2

ความหมายของโครงงาน ความสําคัญของโครงงาน ประเภทของโครงงาน หลักการและขั้นตอนในการทําโครงงาน

3

5

3 การเขียนเคาโครง โครงงาน สิ่งประดิษฐจากผักตบชวา

3

รูปแบบการเขียนเคาโครงงานสิ่งประดิษฐ ประเภทเครื่องใชและของที่ระลึกจากผักตบชวา การเขียนเคาโครงงานสิ่งประดิษฐ จากผักตบชวา

6

5

เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1 157

โครงสรางรายวิชา ที่

ชื่อหนวยการเรียนรู

ผลการเรียนรู

สาระการเรียนรู

เวลา นํ้าหนัก (ชั่วโมง) คะแนน

4 การสรางสรรคงานผลิตภัณฑ จากผักตบชวา

4

ความหมายของการออกแบบ ความสําคัญและ ประโยชนของการออกแบบ หลักการออกแบบ

3

3

5 การสรางสรรคงานผลิตภัณฑ จากผักตบชวา

5

การเตรียมวัสดุอุปกรณ เครื่องมือที่จะนํามาใช ในการผลิตผลิตภัณฑจากผักตบชวา

3

2

6 การสรางสรรคงานผลิตภัณฑ จากผักตบชวา

6

วัสดุอุปกรณที่ใชในการประดิษฐของที่ระลึก ประเภทเครื่องแขวน ขั้นตอนการประดิษฐ ของที่ระลึกประเภทเครื่องแขวน ประโยชนของ การประดิษฐของที่ระลึกประเภทเครื่องแขวน

3

3

7 การสรางสรรคงานผลิตภัณฑ จากผักตบชวา

6

วัสดุอุปกรณที่ใชในการประดิษฐเครื่องใช ประเภทที่ใสเครื่องเขียนจากผักตบชวา ขั้นตอนการประดิษฐเครื่องใช ประเภทที่ใสเครื่องเขียนจากผักตบชวา ประโยชนของการประดิษฐเครื่องใช ประเภทที่ใสเครื่องเขียนจากผักตบชวา

3

3

8 การสรางสรรคงานผลิตภัณฑ จากผักตบชวา

6

วัสดุอุปกรณที่ใชในการประดิษฐเครื่องใช ประเภทชุดภาชนะบนโตะอาหาร ขั้นตอนการประดิษฐเครื่องใช ประเภทชุดภาชนะ บนโตะอาหาร ประโยชนของการประดิษฐ เครื่องใชประเภทชุดภาชนะบนโตะอาหาร

3

3

9 การสรางสรรคงานผลิตภัณฑ จากผักตบชวา

6

วัสดุอุปกรณที่ใชในการประดิษฐของใช ประเภทตะกราจากผักตบชวา ขั้นตอนการประดิษฐของใชประเภทตะกรา จากผักตบชวา ประโยชนของการประดิษฐของใช ประเภทตะกราจากผักตบชวา

6

3

9 การสรางสรรคงานผลิตภัณฑ จากผักตบชวา

6

วัสดุอุปกรณที่ใชในการประดิษฐเครื่องใช ประเภทแจกันจากผักตบชวา ขั้นตอนการประดิษฐเครื่องใชประเภทแจกัน จากผักตบชวา ประโยชนของการประดิษฐ เครื่องใชประเภทแจกันจากผักตบชวา

6

3

158 เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1

ที่

ชื่อหนวยการเรียนรู

ผลการเรียนรู

สาระการเรียนรู

เวลา นํ้าหนัก (ชั่วโมง) คะแนน

10 การจัดทําบัญชีรายรับ-รายจาย ตนทุนการผลิต

7

การจัดทําบัญชีรายรับ-รายจาย การคิดราคาตนทุน กําไรของผลิตภัณฑ

3

5

11 การเขียนรายงานโครงงาน

8

การจัดทํารายงานโครงงาน

3

3

12 การเขียนรายงานโครงงาน

8

การจัดทําแผนภูมิแสดงโครงงาน

3

2

13 การเขียนรายงานโครงงาน

8

การสรุปผลการจัดทําโครงงานประดิษฐเครื่องใช และของที่ระลึกจากผักตบชวา การนําเสนอโครงงานประดิษฐเครื่องใช และของที่ระลึกจากผักตบชวา การจัดนิทรรศการโครงงานประดิษฐเครื่องใช และของที่ระลึกจากผักตบชวา

3

5

14 นักธุรกิจนอยมีคุณธรรม

9

ความหมายและประเภทของนักธุรกิจ คุณลักษณะของนักธุรกิจ คุณธรรมของนักธุรกิจ กระบวนการพัฒนาของนักธุรกิจ

3

5

15 นักธุรกิจนอยมีคุณธรรม

10

ความหมายปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง หลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง การประยุกตเศรษฐกิจพอเพียงกับธุรกิจ

3

3

16 นักธุรกิจนอยมีคุณธรรม

11

ความหมาย ประเภททรัพยสินทางปญญา ประโยชนของทรัพยสินทางปญญา การคุมครองทรัพยสินทางปญญา การสืบคนขอมูลทรัพยสินทางปญญา เทคนิคการตอยอดเทคโนโลยีเพื่อสรางผลิตภัณฑ ที่ทันสมัย

3

2

60

60 20 20 100

รวม รวมคะแนนสอบกลางภาค รวมคะแนนสอบปลายภาค รวมสุทธิ

เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1 159

การประดิษฐ เครื่องใช ประเภทที่ ใส เครื่องเขียนจากผักตบชวา วัสดุอุปกรณ 1.

2.

3.

4.

5.

6.

ผักตบชวา กรรไกร เครื่องรีด กระถางเครื่องปนดินเผา กาว แล็กเกอร

ขั้นตอนการเตรียมผักตบชวา 1. นําผักตบชวามาตากแดดประมาณ 3-5 แดด

3. นําผักตบชวาขึ้นมาผึ่งลมใหแหงและเก็บใสถุง

2. นําผักตบชวาที่แหงสนิทมามัดรวมกัน และนํามาลางสารฟอกขาว

160 เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1

ขั้นตอนการปฏิบัติงาน

1. เตรียมอุปกรณและเครื่องปนดินเผาที่ใชในการปฏิบัติชิ้นงาน

2. นําตนผักตบชวาไปแชนํ้าประมาณ 15-20 นาที ใหตนผักตบชวาเหนียวนุม

3. นําตนผักตบชวามาขูดลอกเสนใยขางใน ออกใหหมด เหลือไวเฉพาะเปลือกผิวนอกบาง ๆ จากนั้นนํามารีดใหตนผักตบชวาเรียบ วางผึ่งลมใหแหง

4. นําตนผักตบชวาที่เตรียมไว มาวัดตัดตามขนาดความยาวกระถาง

เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1 161

5. นําตนผักตบชวาทีว่ ดั ไดขนาดแลวมาทากาว

6. นํามาติดใหรอบแจกัน

7. ตกแตงดวยวัสดุเสนเปยและเกลียว ตามที่ตนเองออกแบบไว

8. นําที่ใสเครื่องเขียนที่ตกแตงแลว ไปลงแล็กเกอร

9. นําไปผึ่งแดดใหแหงและลงแล็กเกอร อีก 1 รอบ

10. ไดชิ้นงานที่เสร็จสมบูรณ

162 เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1

วิชาเสน ห ไม รายวิชาเพิ่มเติม ง 20240 นักธุรกิจนอยมีคุณธรรม นําสูเศรษฐกิจสรางสรรคดวยวิชาเสนหไม ระดับชั้นมัธยมศึกษาตอนตน กลุมสาระการเรียนรูการงานอาชีพและเทคโนโลยี จํานวน 1 หนวยกิต เวลา 40 ชั่วโมง ชื่อโรงเรียน แจหมวิทยา สังกัดสํานักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษา เขต 35 ที่อยูโรงเรียน อําเภอแจหม จังหวัดลําปาง 52120 ชื่อครูผูรับผิดชอบ นายเสกสรร กาวินชัย ตําแหนงครูวิทยฐานะเชี่ยวชาญ E-mail : seksunsanaemai@gmail.com ความเปนมา

การสรางสรรคหลักสูตรสาระทองถิ่นรายวิชาเพิ่มเติม กลุมสาระการเรียนรูการงานอาชีพและเทคโนโลยี “วิชาเสนหไม” ไดบรรจุไวในหลักสูตรสถานศึกษา โรงเรียนแจหมวิทยา สํานักงานเขตพื้นที่การศึกษาลําปาง เขต 3 เมื่อปการศึกษา 2552 ซึ่งเปนโรงเรียนแกนนําการใชหลักสูตร ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551 วิชาเสนหไ มเปนการพัฒนาตอเนือ่ งจากรายวิชา “ช 32067 ชางประดิษฐเศษไม” ของหลักสูตรการศึกษา ขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2544 พรอมกับรูปแบบของนวัตกรรมทางการศึกษา เรื่อง “ชิ้นงานฝกทักษะจากเศษไม” ของโรงเรียนแจหม วิทยา ทีป่ ระสบความสําเร็จ ไดรบั การยอมรับอยางกวางขวาง ใชเปนแนวทางในการสรางหลักสูตรนี้ เพื่อใหมีการนําหลักสูตรแกนกลางไปสูการปฏิบัติในชั้นเรียนอยางสมบูรณ มีความครอบคลุม มีความสัมพันธกับ เปาหมายและจุดเนนของหลักสูตรอยางแทจริง เหมาะสมกับเวลาที่มีความกระชับขึ้น กับระยะเวลา 1 ภาคเรียน จึงมีการศึกษาขอมูล สังเคราะหผลเพื่อจัดทําหลักสูตร ตามลําดับขั้นตอนของการพัฒนาหลักสูตร ในขั้นการราง หลักสูตร ขั้นการนําไปใชและขั้นการประเมินผลหลักสูตร วิชาเสนหไ ม เปนสวนหนึง่ ของการจัดการเรียนรูท มี่ สี ว นในการเสริมสรางวิสยั ทัศน ของหลักสูตรแกนกลาง การศึกษาขั้นพื้นฐานใหสมบูรณมากยิ่งขึ้น ที่มุงพัฒนาผูเรียนทุกคน ซึ่งเปนกําลังของชาติ เปนมนุษยที่มีความสมดุล ทัง้ ทางดานรางกาย ความรู คุณธรรม มีจติ สํานึกในความเปนพลเมืองไทยและเปนพลเมืองโลก ยึดมัน่ ในการปกครอง ตามระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริยทรงเปนประมุข มีความรูและทักษะพื้นฐาน รวมทั้งเจตคติที่จําเปน ตอการศึกษาตอ การประกอบอาชีพและการศึกษาตลอดชีวิต โดยมุงเนนผูเรียนเปนสําคัญบนพื้นฐานความเชื่อวา ทุกคนสามารถเรียนรูและพัฒนาตนเองไดเต็มตามศักยภาพ โดยไดเพิ่มเนื้อหาและการปฏิบัติในเรื่องธุรกิจ คิดเปน ทําได ขายเปน คุณธรรมความซื่อสัตย ขยัน อดทน มุงมั่น กตัญู สูความสําเร็จการประกอบอาชีพธุรกิจ ความคิด สรางสรรคและการปลูกฝงเรื่องการรักษาทรัพยสินทางปญญา และการไมละเมิดทรัพยสินทางปญญาของผูอื่นดวย เพื่อความสมบูรณในการเรียนรูเรื่องงานอาชีพ

เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1 163

คําอธิบายรายวิชา

มีความรูเกี่ยวกับรูปแบบศิลปะและสถาปตยกรรมงานไมของทองถิ่น วัสดุในงานประดิษฐผลงานจากไม และการใชทรัพยากรเพื่อการอนุรักษทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดลอม เครื่องมือประดิษฐผลิตภัณฑไม และ ทรัพยสินทางปญญา มีความสามารถในการใชทกั ษะชีวติ และแกปญ  หาเกีย่ วกับ การใชเครือ่ งมือประดิษฐผลิตภัณฑไม ประดิษฐ ผลงานอยางงายตามแบบกําหนด ประยุกตใชรูปแบบของศิลปะและสถาปตยกรรมภูมิปญญางานไมสรางสรรค งานประดิษฐผลงานตามความตองการ มีความรัก ภูมิใจและจิตสํานึกในการสืบสาน พัฒนาและประยุกตใชรูปแบบของศิลปะและสถาปตยกรรม ภู มิ ป  ญ ญางานไม ข องท อ งถิ่ น การใช วั ส ดุ แ ละทรั พ ยากรประดิ ษ ฐ ผ ลงานไม แ ละการใช ไ ม เ พื่ อ การอนุ รั ก ษ ทรัพยากรธรรมชาติและสิง่ แวดลอม รักความเปนไทย มุง มัน่ ในการทํางาน การดําเนินกิจกรรมเพือ่ การเปนนักธุรกิจ นอยมีคุณธรรม นําสูเศรษฐกิจสรางสรรค การรักษาทรัพยสินทางปญญา และดํารงตนโดยใชประโยชนจากผลงาน อยางพอเพียง

ผลการเรียนรู

1. ศึกษา สํารวจและอภิปรายเกี่ยวกับการสืบสาน การพัฒนา และประยุกตใชรูปแบบศิลปะและ สถาปตยกรรมภูมิปญญางานไมของทองถิ่น 2. บอก อธิบายและแสดงความรูสึกตอการมีจิตสํานึกที่ดีในการใชวัสดุประดิษฐผลิตภัณฑไมและใชไม เพื่อการอนุรักษทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดลอม 3. บอก อธิบายและมีทักษะการใชเครื่องมือประดิษฐผลิตภัณฑไม 4. ประดิษฐผลงานตามแบบกําหนด 5. เลือกและประดิษฐผลงานตามความตองการ 6. ดําเนินกิจกรรมเพื่อการเปนนักธุรกิจนอยมีคุณธรรม นําสูเศรษฐกิจสรางสรรค 7. อภิปรายและวิเคราะหการดํารงรงตนโดยใชประโยชนจากผลงานทีส่ อดคลองกับปรัชญาพระราชทาน เศรษฐกิจพอเพียง 8. บอกประโยชนของการรักษาทรัพยสินทางปญญา รวม 8 ผลการเรียนรู

164 เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1

โครงสรางรายวิชา ที่

ชื่อหนวยการเรียนรู

เวลา นํ้าหนัก (ชั่วโมง) คะแนน

ผลการเรียนรู

สาระการเรียนรู

1 ศิลปะและสถาปตยกรรมภูมิปญญา งานไมของทองถิ่น

1

- ศิลปะและสถาปตยกรรมงานไมในทองถิ่น - การรางแบบศิลปวัตถุหรือโบราณวัตถุที่สนใจ - ความภูมิใจในภูมิปญญาทองถิ่น

2

5

2 วัสดุประดิษฐผลิตภัณฑไม และการใชไมเพื่อการอนุรักษ ทรัพยากรธรรมชาติ และสิ่งแวดลอม

2

- พระบรมราโชวาทพระบาทสมเด็จพระเจาอยูหัว เรื่อง การใชทรัพยากร - ประเภทของไมและการนําไมมาใชประโยชน - วัสดุงานไมประเภทอื่นๆ

2

10

3 เครื่องมือประดิษฐผลิตภัณฑไม 1 (เครื่องมือวัดและตัด)

3

เครื่องมือพื้นฐานชางไม - เครื่องมือวัดและตัด - เครื่องมือไส เจาะ ประกอบ - การฉลุและแกะตกแตง

1

5

1

5

3

10

เครื่องมือประดิษฐผลิตภัณฑไม 2 (เครื่องมือไส เจาะและประกอบ) เครื่องมือประดิษฐผลิตภัณฑไม 3 (การฉลุและแกะตกแตงลาย ปนปกผม) 4 การวางแผนการปฏิบัติงาน

4

- การประดิษฐผลงานตามแบบกําหนด จํานวน 2 ชิ้น

1

3

5 การปฏิบัติงานประดิษฐ

5

- การประดิษฐผลงานตามแบบกําหนด จํานวน 2 ชิ้น

10

15

6 การประดิษฐผลงานอยางงาย ตามความตองการ

6

- ประดิษฐผลงานตามแนวทาง “คิดเปน ทําได ขายเปน”

14

18

7 การสรางสรรคเศรษฐกิจพอเพียง ดวยงานเสนหไม

7

- ปรัชญาพระราชทานเศรษฐกิจพอเพียง - การสรางสรรคผลิตภัณฑเพื่อโลกงานอาชีพ

1

3

8 นักธุรกิจนอยมีคุณธรรม นําสูเศรษฐกิจสรางสรรค ดวยงานเสนหไม

8

3

6

38 2 40

80 20 100

- สูความเปนนักธุรกิจนอยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสรางสรรค (คิดเปน ทําได ขายเปน) - การรักษาทรัพยสินทางปญญา - ประโยชนของการรักษาทรัพยสินทางปญญา รวมคะแนนสอบระหวางภาค รวมคะแนนสอบปลายภาค รวม

เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1 165

ตัวอย างการประดิษฐ กรอบรูป ขั้นตอน

1. การกะ เลือกเศษไม วัด ตัด และไส ขัด ปรับปรุงคุณภาพเศษไมใหเรียบและ ไดขนาดความหนาตามขนาดของแบบ

2. นําแบบลวดลายติดบนแผนไมดวย กาวลาเท็กซ

3. เมื่อติดแบบลวดลายแหงแลว นําไป เจาะรูเพื่อรอยใบเลื่อยสําหรับ การเลื่อยสวนดานในของลวดลาย

4. ปฏิบัติงานฉลุลวดลาย ดวยเลื่อยฉลุ

166 เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1

5. การแกะตกแตงลวดลายใหมมี ติ อิ อ นชอย สวยงามมากขึ้น โดยใชคัตเตอร ใชใบมีด ชนิดปลายแหลม

6. เมื่อฉลุลวดลายและแกะครบเรียบรอย ทั้งสี่ดานแลว ประกอบมุมเขาดวยกัน แลวประกอบคิ้วและสวนประกอบอื่น

7. ขัดแตง โปว อุด ขัด ใหเรียบรอย

8. ทาสีเคลือบผิว ดวยนํา้ มันทาเนือ้ ไม ไดแก แชลแลค และแลคเกอร

9. ประกอบรายละเอียดอื่น เชน ขาตั้ง กระจก ตะขอ และรูปภาพ

10. จัดทําบรรจุภัณฑ

เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1 167

งานการผลิตเครื่องดื่มที่ได มาตรฐาน รายวิชาเพิ่มเติม ง 32224 นักธุรกิจนอยมีคณ ุ ธรรม นําสูเ ศรษฐกิจสรางสรรคดว ยงานการผลิตเครือ่ งดืม่ ที่ ไดมาตรฐาน ระดับชั้นมัธยมศึกษาปที่ 5 กลุมสาระการเรียนรูการงานอาชีพและเทคโนโลยี จํานวน 1 หนวยกิต เวลา 40 ชั่วโมง ชื่อโรงเรียน ราชโบริกานุเคราะห สังกัดสํานักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษา เขต 8 ที่อยูโรงเรียน อําเภอเมือง จังหวัดราชบุรี 70000 ชื่อครูผูรับผิดชอบ นางวริษฐา เอี่ยมอินทร ตําแหนงครูวิทยฐานะชํานาญการพิเศษ E-mail : rb_waristha@hotmail.com ความเปนมา

สภาพบริบทของจังหวัดราชบุรี ประชากรสวนใหญมีอาชีพเกษตรกร ทําสวน ทําไร พืช ผัก ผลไม และสมุนไพรมากมาย ไดแก ฝรั่ง องุน ลําไย ฟกขาว สม มะมวง แครอท เสาวรส ซึ่งเปนผลไมที่มีอยูในทองถิ่น จํานวนมาก ผลดีคือไมตองเสียเวลา แรงงาน และคาขนสง ชวยใหราคาผลผลิตตํ่ากวาที่ขายกันตามทองตลาด ปจจุบันมีเครื่องดื่มมากมายหลายชนิดที่มีสวนประกอบหลัก คือ นํ้าตาล และมีการโฆษณาหลายรูปแบบที่เชิญชวน ใหซื้อสินคาเหลานี้ เกิดกระแสคานิยมดื่มเครื่องดื่มที่มีนํ้าตาลและสีสันสวยงามที่วางขายอยูทั่วไปตามตลาด ผลจาก การสํารวจของกระทรวงสาธารณสุข พบวา เยาวชนไทยเปนโรคอวนประมาณรอยละ 25 โรคที่มากับความหวาน และสีสันสวยงาม คือ โรคเบาหวาน โรคไต โรคความดัน และโรคหัวใจ ซึ่งหมายความวาเยาวชนไทยมีแนวโนม เปนโรคเหลานี้มากขึ้น โรงเรียนราชโบริกานุเคราะห ตระหนักถึงภัยทีจ่ ะเกิดแกเยาวชนและประเทศชาติ กับทัง้ ตองการทุเลาหรือแก ปญหาดังกลาว โรงเรียนจึงเห็นชอบใหผลิตเครือ่ งดืม่ โดยแปรรูปจากพืช ผัก ผลไม และสมุนไพรทีม่ อี ยูใ นทองถิน่ จํานวน มาก โดยเปดสอนรายวิชาเพิม่ เติมงานอาชีพสูค วามเปนนักธุรกิจนอยมีคณ ุ ธรรม นําสูเ ศรษฐกิจสรางสรรคดว ยงานการ ผลิตเครือ่ งดืม่ ทีไ่ ดมาตรฐาน ง 32224 ชัน้ มัธยมศึกษาปที่ 5 โดยใชเอกสารประกอบการเรียน ฝกทักษะประสบการณ ใหนักเรียนคิดเปน ทําได ขายเปน และสามารถเปนผูประกอบการอยางมีประสิทธิภาพได เนื้อหาประกอบไปดวย ความรูเกี่ยวกับความเปนนักธุรกิจเครื่องดื่ม ปลูกฝงใหผูเรียนมีคุณธรรมนําสูความสําเร็จการประกอบอาชีพ ธุรกิจ ในดานความซื่อสัตย ความขยัน ความอดทน ความมุงมั่น และความกตัญู และมีแกนความสามารถหลัก ในการบริ ห ารจั ด การธุ ร กิ จ มี วิ ธี คิ ด ในเชิ ง ธุ ร กิ จ อย า งมี คุ ณ ธรรม และสร า งสรรค ผ ลงานพั ฒ นาต อ ยอด จนเป น ที่ ย อมรั บ ของสั ง คม การจดทะเบี ย นทรั พ ย สิ น ทางป ญ ญา เพื่ อ สนองนโยบายสร า งนั ก ธุ ร กิ จ น อ ย ของสํานักพัฒนานวัตกรรมการจัดการศึกษา สํานักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน

168 เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1

คําอธิบายรายวิชา

ศึกษาความหมาย ความสําคัญ ประเภท ประโยชนเครื่องดื่มประเภทนํ้าพืช ผัก และผลไม และ นักธุรกิจที่ประสบความสําเร็จดานเครื่องดื่ม เลือกใชวัตถุดิบ วัสดุ เครื่องมือเครื่องใช และเทคโนโลยี หลักสุขาภิบาล หลักความปลอดภัย บูรณาการกระบวนการเรียนรู โดยใชหลักการ ทฤษฎี วิธกี าร ขัน้ ตอน กระบวนการคิด วิเคราะห สังเคราะห ปรับปรุง พัฒนา และประเมินผลอยางเปนระบบ ฝกทักษะกระบวนการทํางานเปนทีม การวางแผนเชิงธุรกิจ บริหารจัดการกระบวนการผลิต การจําหนาย การบริการ เพือ่ ใหเครือ่ งดืม่ มีคณ ุ คาทางอาหารและโภชนาการ กําหนดราคาขาย ทําบัญชีรายรับ-รายจาย ปฏิบตั งิ าน ตามปฏิทนิ ประเมินผล เพือ่ พัฒนาอยางเปนระบบอยางตอเนือ่ ง ใชเทคโนโลยีตา ง ๆ คนหา สืบคน ออกแบบผลิตภัณฑ เครือ่ งหมายการคา การจดทะเบียนทรัพยสนิ ทางปญญา การโฆษณา ประชาสัมพันธ และนําเสนอผลผลิตทางวิชาการ ทั้งในและนอกสถานที่ โดยบูรณาการการเรียนรูอยางสรางสรรค มีคุณลักษณะที่พึงประสงคในดานความซื่อสัตย ขยัน อดทน มุงมั่น กตัญู และประหยัดในการทํางาน สื่อสารและมีบุคลิกภาพดี เห็นคุณคาของตนเองและสังคม ใชเวลาวางใหเปนประโยชน มีเจตคติที่ดีในการประกอบ อาชีพสุจริตและคืนกําไรสูสังคมอยางสรางสรรค และดําเนินชีวิตโดยยึดหลักคุณธรรมนําความรู ตามหลักปรัชญา ของเศรษฐกิจพอเพียง เพื่อเกิดประโยชนตอสังคม เศรษฐกิจ วัฒนธรรม และสิ่งแวดลอม

ผลการเรียนรู

1. ความหมาย ความสําคัญ ประเภท ประโยชนของเครื่องดื่มประเภทนํ้าพืช ผัก และผลไม และ หลักการบริหารเชิงนักธุรกิจเครื่องดื่ม 2. วัตถุดิบ วัสดุ เครื่องมือเครื่องใช และเทคโนโลยีใหถูกหลัก หลักสุขาภิบาล หลักความปลอดภัย บูรณาการกระบวนการเรียนรู 3. หลักการ ทฤษฎี วิธีการ ขั้นตอน กระบวนการคิด วิเคราะห สังเคราะห ปรับปรุง พัฒนา ประเมินผล อยางเปนระบบ และปรับปรุงผลงานดานเครื่องดื่มใหมีความแปลกใหมตามฤดูกาล 4. รู เขาใจ และใชหลักการคิดอยางสรางสรรคดวยการออกแบบอัตราสวนผสมเครื่องดื่ม และการจด ทะเบียนทรัพยสินทางปญญา 5. รู เขาใจ และกําหนดราคาขาย ทําบัญชีรายรับ-รายจาย ปฏิบัติงานตามปฏิทิน ประเมินผลเพื่อพัฒนา อยางเปนระบบ 6. ใชเทคโนโลยีตา ง ๆ ออกแบบผลิตภัณฑ และเครือ่ งหมายการคา การโฆษณา ประชาสัมพันธ การนําเสนอ สินคาในรูปแบบตาง ๆ อยางสรางสรรค 7. มีทักษะกระบวนการทํางานเปนทีม บริหารจัดการกระบวนการผลิต การจําหนาย การบริการ การวางแผนเชิงธุรกิจอยางมีระบบ เพื่อใหเครื่องดื่มมีคุณคาทางอาหารและโภชนาการ 8. ดําเนินธุรกิจ วิเคราะหตลาด การวางแผนเชิงธุรกิจ คิดเปน ทําได ขายเปน

เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1 169

9. มีความรับผิดชอบเชิงธุรกิจ สรางความเชื่อมั่น และสรางสัมพันธภาพที่ดีในการคาขาย รับฟง ความคิดเห็น ขอเสนอแนะจากลูกคาดวยความสุภาพ และนํามาปรับปรุงสินคา 10. ออกแบบบูธ รานคา นําไปใชนําเสนอผลงานการจัดจําหนายทั้งในและนอกสถานศึกษา 11. มีคุณธรรมในดานความซื่อสัตย ขยัน อดทน มุงมั่น กตัญู และประหยัดในการทํางาน 12. เห็นคุณคาของตนเองและสังคม ใชเวลาวางใหเปนประโยชน มีเจตคติที่ดีในการประกอบอาชีพสุจริต และคืนกําไรสูสังคมอยางสรางสรรค 13. เชื่อมโยงปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงมาใชในกระบวนการเรียนรู การดํารงชีวิตเพื่อเกิดประโยชน ตอสังคม เศรษฐกิจ วัฒนธรรม และสิ่งแวดลอมของสวนรวมไดอยางมีความสุข รวมทั้งหมด 13 ผลการเรียนรู

โครงสรางรายวิชา ที่

ชื่อหนวยการเรียนรู

ผลการเรียนรู่

สาระการเรียนรู

เวลา นํ้าหนัก (ชั่วโมง) คะแนน

1 นักธุรกิจเครื่องดื่ม

1

ความหมาย ความสําคัญ ประโยชนเครื่องดื่ม ประเภทนํ้าพืช ผัก และผลไม และหลักการ บริหารเชิงนักธุรกิจเครื่องดื่ม

4

10

2 พืช ผัก ผลไมนี้ดีมีคุณคา

1

บอกประโยชนของนํ้าพืช ผัก และผลไม

2

5

3 เตรียมความพรอมกอนการผลิต

2, 3

ใชวัตถุดิบ วัสดุ เครื่องมือเครื่องใช และเทคโนโลยี หลักสุขาภิบาล หลักความปลอดภัย บูรณาการกระบวนการเรียนรู ใชหลักการ ทฤษฎี วิธีการ ขั้นตอนกระบวนการคิด วิเคราะห สังเคราะห ปรับปรุง พัฒนา และประเมินผลอยางเปนระบบ

2

5

4 การผลิตเครื่องดื่มตามหลักเกณฑ วิธีการที่ดี (GMP.)

2, 3, 4

ใชหลักการ ทฤษฎี วิธีการ ขั้นตอน กระบวนการคิด วิเคราะห สังเคราะห ปรับปรุง พัฒนา ประเมินผล อยางเปนระบบ และปรับปรุงผลงานดานเครื่องดื่ม ใหมีความแปลกใหมตามฤดูกาล มีความรู ความเขาใจ หลักการคิดอยางสรางสรรค ดวยการออกแบบอัตราสวนผสมของเครื่องดื่ม และการขอมาตรฐานสาธารณสุข และการจด ทะเบียนทรัพยสินทางปญญา

10

20

5 การผลิตเครื่องดื่มพาสเจอรไรส ในภาชนะบรรจุที่ปดสนิท

170 เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1

ที่

ชื่อหนวยการเรียนรู

เวลา นํ้าหนัก (ชั่วโมง) คะแนน

ผลการเรียนรู

สาระการเรียนรู

6 บัวทิพยพลัส “นํ้าพืช ผัก ผลไม และสมุนไพร” ที่คุณมั่นใจ

5, 6, 7, 8

กําหนดราคาขาย ทําบัญชีรายรับ-รายจาย ประเมินผล เพื่อพัฒนาอยางเปนระบบ อยางตอเนื่อง ใชเทคโนโลยีตาง ๆ ออกแบบ ผลิตภัณฑ เครื่องหมายการคา มีทักษะ กระบวนการทํางานเปนทีม บริหารจัดการ กระบวนการผลิต การจําหนาย การบริการ วางแผนเชิงธุรกิจอยางมีระบบ เพื่อใหเครื่องดื่ม มีคุณคาทางอาหารและโภชนาการ

12

40

7 นักธุรกิจนอย “กาวไกล มนุษยสัมพันธดี มีคุณธรรม”

9, 10, 11, 12, 13

มีความรับผิดชอบเชิงธุรกิจ สรางความเชื่อมั่น และสรางสัมพันธภาพที่ดีในการคาขาย รับฟงความคิดเห็น ขอเสนอแนะจากลูกคา ดวยความสุภาพ และนํามาปรับปรุงสินคา ออกแบบบูธ รานคา นําไปใชนําเสนอผลงาน การจัดจําหนายทั้งในและนอกสถานศึกษา มีคุณธรรมในดานความซื่อสัตย ขยัน อดทน มุงมั่น กตัญู และประหยัดในการทํางาน เห็นคุณคาของตนเองและสังคม ใชเวลาวาง ใหเปนประโยชน มีเจตคติที่ดีในการประกอบ อาชีพสุจริต และคืนกําไรสูสังคมอยางสรางสรรค เชื่อมโยงปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงมาใช ในกระบวนการเรียนรู การดํารงชีวิต เพื่อเกิดประโยชนตอสังคม เศรษฐกิจ วัฒนธรรม และสิ่งแวดลอมของสวนรวมไดอยางมีความสุข

10

20

40

100

รวม

เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1 171

ขั้นตอนการผลิตนํ้าฝรั่งรสบ วย

1. แบงครึ่งผล

2. หั่นเปนชิ้นเล็ก ๆ

4. กรองนํ้าฝรั่งอีกครั้ง

5. ผสมนํ้าบวย

7. บรรจุในภาชนะ

8. ไดนํ้าฝรั่งรสบวย

3. ปนแยกนํ้า แยกกาก

6. ผสมนํา้ ฝรัง่ และนํา้ บวยใหเขากัน

นํ้าฝรั่งสดรสบวย

172 เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1

งานสายใยผ ากาบบัว สู ทายาท OTOP รายวิชาเพิ่มเติม ศ 32101 นักธุรกิจนอยมีคุณธรรม นําสูเศรษฐกิจสรางสรรคดวยงานสายใยผากาบบัว สูทายาท OTOP ระดับชั้นมัธยมศึกษาปที่ 6 กลุมสาระการเรียนรูศิลปะ จํานวน 1 หนวยกิต เวลา 40 ชั่วโมง ชื่อโรงเรียน นารีนุกูล (2) สังกัดสํานักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษา เขต 29 ที่อยูโรงเรียน อําเภอเมือง จังหวัดอุบลราชธานี 34000 ชื่อครูผูรับผิดชอบ นางวันเพ็ญ พูลเพิ่ม ตําแหนงครูวิทยฐานะชํานาญการพิเศษ หมายเลขโทรศัพท 08 7247 6980 ความเปนมา

ผากาบบัว เปนผาเอกลักษณของจังหวัดอุบลราชธานี มีทั้งลายกาบบัวธรรมดา ลายกาบบัวจก และ ลายกาบบัวคํา ซึ่งเปนผืนผาที่ชางทอและกลุมแมบานไดสรางสรรคขึ้น ภูมิปญญาเหลานี้ทอเฉพาะกลุมแมบาน และผูเฒาผูแก ซึ่งนับวันจะลดนอยและสูญหายไป ดวยวิถีชีวิตเปลี่ยนไป เทคโนโลยีใหม ๆ เขามา และปญหา อุปสรรคมากมาย เชน สีตก ไมพรอมใช คาตัดแพง ครูผูสอนโรงเรียนนารีนุกูล 2 จึงมีความคิดสืบสาน พัฒนาตอยอด ภูมิปญญาทองถิ่นอันมีคาไว โดยการถายทอดองคความรูสูนักเรียน เยาวชน ชุมชนที่สนใจ จึงไดจัดทําหลักสูตร ทองถิ่น กลุมสาระการเรียนรูศิลปะเพิ่มเติมดวยงานสายใยผากาบบัวสูทายาท OTOP ขึ้น

คําอธิบายรายวิชา

ศึกษาประวัติความเปนมาของผากาบบัว วัตถุดิบที่ใชในการผลิต อุปกรณ เครื่องมือที่ใชในการพัฒนา ผลิตภัณฑ ใชความคิดสรางสรรคในการพัฒนาการทํางานการออกแบบผลิตภัณฑจากผากาบบัวดวยการผลิต ผาพันคอหอมกลิ่นดอกไมปา ผลิตตุกตาผูกผามานดับกลิ่น และแผนปดตาใยไหมเพื่อสุขภาพ การออกแบบ บรรจุภณ ั ฑและออกแบบการนําเสนอสินคาเพือ่ เตรียมสูอ าเซียน จัดตัง้ บริษทั จําลอง การวางแผนตลาด (Marketing) การเชือ่ มโยงทางธุรกิจ (Business) การนัดเจรจาทางธุรกิจ (Matching) คุณธรรมในการประกอบอาชีพนักธุรกิจนอย มีคุณธรรม และการคุมครองทรัพยสินทางปญญา ผลิตผาพันคอหอมกลิ่นดอกไมปา ผลิตตุกตาผูกผามานดับกลิ่น แผนปดตาใยไหม และจัดทําบรรจุภัณฑ เนนวิธีการเรียนรูตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง

ผลการเรียนรู

1. ใชชีวิตตามรอยพอพอดีพอเพียงได 2. บอกประวัติความเปนมาของผากาบบัวได 3. ผลิตและดัดแปลงผากาบบัวเปนแผนปดตาใยไหมได 4. ผลิตและดัดแปลงผากาบบัวเปนตุกตาผามานดับกลิ่นได 5. ผลิตและดัดแปลงผากาบบัวเปนผาพันคอลายกาบบัวหอมกลิ่นดอกไมปาได 6. จัดตั้งบริษัทจําลองได 7. พัฒนาตนเองใหเปนนักธุรกิจนอยมีคุณธรรมได

เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1 173

8. บอกวิธีการคุมครองทรัพยสินทางปญญาได 9. วิเคราะหจุดออน จุดแข็ง จุดควรพัฒนา (SWOT) ได 10. ฝกเจรจาทางธุรกิจได 11. มีคุณลักษณะที่พึงประสงคตามหลักสูตรและมีคุณธรรมของการประกอบอาชีพธุรกิจที่ประสบความ สําเร็จ “ซื่อสัตย ขยัน อดทน มุงมั่น กตัญู” รวมทั้งหมด 11 ผลการเรียนรู

โครงสรางรายวิชา ที่

ชื่อหนวยการเรียนรู

ผลการเรียนรู

สาระการเรียนรู

เวลา นํ้าหนัก (ชั่วโมง) คะแนน

1 เดินตามรอยพอ พอดีและพอเพียง

1

หลักคิดตามหลักปรัชญาของ เศรษฐกิจพอเพียงไปยึดปฏิบัติ

2

5

2 ผาพันกาบบัวงาม เมืองแมนํ้าสองสี

2

ประวัติความเปนมาของผากาบบัว

2

5

3 ออกแบบผาแผนปดตาใยไหม

3

การผลิตผากาบบัวเปนแผนปดตาใยไหม เพื่อสุขภาพ

5

10

4 ออกแบบผากาบบัวสวย ดวยตุกตาผูกผามานดับกลิ่น

4

การผลิตผากาบบัวเปนตุกตาผามานดับกลิ่น

5

10

5 ออกแบบผากาบบัวสวยดวยผาพันคอ ลายกาบบัว หอมกลิ่นดอกไมปา

5

การผลิต ผาพันคอลายกาบบัวหอมกลิ่นดอกไมปา

6

15

6 บริษัทจําลอง

6

การจัดตั้งบริษัทจําลอง

4

10

การเปนนักธุรกิจนอยมีคุณธรรม การตลาด การเชื่อมโยงทางธุรกิจ นัดเจรจาทางธุรกิจ การวิเคราะหจุดออน จุดแข็ง จุดพัฒนา เพื่อนํามาพัฒนางาน

10

30

7 นักธุรกิจนอยมีคุณธรรม

7, 11

8 ทรัพยสินทางปญญามีคาคณานับ

8

การคุมครองทรัพยสินทางปญญาในผลิตภัณฑ ที่สรางสรรค

2

9 วิเคราะหตลาดเปน เห็นกําไร

9

การวิเคราะหจุดออน จุดแข็ง จุดควรพัฒนา (SWOT)

2

5

10 เจรจาทางธุรกิจ

10

การเจรจาทางธุรกิจ

2

10

40

100

รวม

174 เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1

ตัวอย างการแปรรูปผ ากาบบัว : วิธีการผลิตตุ กตาผูกผ าม านดับกลิ่นจากผ ากาบบัว วัสดุอุปกรณ

1. เม็ดหอมปรับอากาศ 2. ถุงเทา 3. เชือกเปยเสนใหญและเสนเล็ก 4. กาวยูฮู 5. ลูกตากลิ้ง 6. อุปกรณตกแตงชุดตุกตา เชน กระดุม ลูกไม 7. หนังยาง 8. ดาย 9. เข็มเย็บผา 10. รังไหม 11. ผากาบบัว

วิธีทํา

ขั้นที่ 1 เศษผากาบบัวมาตัดเปนกระโปรง ดนดวยมือ

ขั้นที่ 2 เชือกเปยเสนใหญมาตัดใหความยาว ขนาด 10 เซนติเมตร

เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1 175

ขั้นที่ 3 นํารังไหมผูกติดกับปลายเชือกทําเปนขาตุกตา

ขั้นที่ 4 นําผากาบบัวผูกกับเชือกเปนแขนตุกตา

ขั้นที่ 5 นําเม็ดหอมปรับอากาศและสมุนไพร ลงในสวนที่เปนถุง จัดใหเปนกอนกลมมัดหนังยางใหแนน

ขั้นที่ 6 นําผากาบบัวมาเย็บติดเปนกระโปรง

ขั้นที่ 7 นําแขนและขาเย็บติดกัน ตกแตงตาและปาก

176 เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1

งานกระเบื้องซีเมนต รายวิชาเพิ่มเติม ง 20294 นักธุรกิจนอยมีคุณธรรม นําสูเศรษฐกิจสรางสรรคดวยงานกระเบื้องซีเมนต ระดับชั้นมัธยมศึกษาปที่ 2 กลุมสาระการเรียนรูการงานอาชีพและเทคโนโลยี จํานวน 1 หนวยกิต เวลา 40 ชั่วโมง ชื่อโรงเรียน ศึกษาสงเคราะหเชียงใหม สํานักบริหารงานการศึกษาพิเศษ (ระดับมัธยมศึกษา) ที่อยูโรงเรียน 154 หมู 4 ถนนเชียงใหม-แมริม ตําบลดอนแกว อําเภอแมริม จังหวัดเชียงใหม 50180 ชื่อครูผูรับผิดชอบ นายสมบัติ ศรีวรรณชัย ตําแหนงครูวิทยฐานะชํานาญการพิเศษ E-mail : bigbat008@gmail.com ความเปนมา

จากการจัดการศึกษาบนพื้นที่สูง รัฐบาลไดมีนโยบายในดานการจัดการศึกษาโดยเนนการขยายโอกาส ทางการศึกษา สงเสริมความรักความผูกพันในความเปนไทย จัดการศึกษาในลักษณะการผสมผสานงานการศึกษา ศาสนา ศิลปวัฒนธรรมเขาดวยกัน เพื่อสามารถนําไปแกปญหาชีวิตและสังคมไดอยางมีประสิทธิภาพ โดยเฉพาะ อยางยิง่ การจัดการศึกษาตามแผนพัฒนาการศึกษาบนพืน้ ทีส่ งู ฉบับที่ 8 (พ.ศ. 2540-2554) ไดมงุ เนนการพัฒนาคน ใหมีศักยภาพ โดยสามารถนําภูมิความรูของตนมาปรับใชใหสามารถดํารงชีวิตอยูได การผลิตกระเบื้องซีเมนตไดเริ่มโครงการขึ้นในปการศึกษา 2543 ไดรับงบประมาณจากโครงการพัฒนา การศึกษาบนพื้นที่สูง จํานวน 30,000 บาท (สามหมื่นบาทถวน) ในระยะแรกมีนักเรียนในระดับมัธยมศึกษาตอนตน เขารวมโครงการ 25 คน โดยเลือกเรียนในวิชาเลือกเสรีและกลุมสนใจในวิชาโครงงาน เรียนในเวลาและนอกเวลา (หลังเลิกเรียนและวันหยุดเสาร, อาทิตย) มีการผลิตกระเบื้องซีเมนตทั้งหมด 5 รูปแบบ ในระยะ 2 เดือนแรก สามารถผลิตกระเบื้องซีเมนตไดจํานวน 1,800 กอน ผลผลิตที่ไดสวนใหญนําไปใชปรับปรุงพัฒนาตกแตงภูมิทัศน บริเวณตาง ๆ ของโรงเรียน ซึ่งมีความตองการมากเนื่องจากสามารถปรับรื้อถอนไดงายและสะดวก สวนที่เหลือ ก็จะจําหนายใหแกคณะครูและบุคคลภายนอก นักเรียนทีเ่ ขารวมโครงการมีความสนใจและตัง้ ใจในการฝกปฏิบตั งิ าน เปนอยางดี ในระยะเริ่มตนยังตองปรับปรุงคุณภาพในหลาย ๆ ดาน อาทิเชน ฝมือและความชํานาญ ผลงาน ด า นรู ป ทรงและความแข็ ง แรงทนทาน ณ ป จ จุ บั น นี้ นั ก เรี ย นมี ป ระสบการณ บ วกกั บ ความชํ า นาญมากขึ้ น สามารถเปนวิทยากรเผยแพรความรูสูรุนนอง ชุมชน หรือผูสนใจมาศึกษาดูงาน อีกทั้งไดรวมกลุมกันกูเงิน ในโครงการ สอร. จากธนาคารโรงเรียนมาลงทุนซื้อวัสดุเอง ผลิตผลงานเอง ทําใหมีรายไดในระหวางเรียน โดยมีครู คอยดูแลและคอยตรวจสอบคุณภาพอีกครัง้ หนึง่ ตลอดจนสามารถนําความรูป ระสบการณทไี่ ดรบั ไปประกอบอาชีพ ในอนาคตได นอกจากนี้โครงการยังไดผลิตสื่อการเรียนการสอนในรูปแบบ VCD ขั้นตอนกระบวนการผลิตกระเบื้อง ซีเมนต สําหรับผูสนใจแตไมมีโอกาสศึกษาดูงานจากสภาพจริง บริการใหยืมแมพิมพและฝกปฏิบัติจริงสําหรับ โรงเรียนหรือหนวยงานไปเปนตนแบบใชงานตอไป เพื่อลดตนทุนคาใชจายในการบํารุงดูแล ปรับปรุงภูมิทัศน ของหนวยงานนั้น ๆ

เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1 177

โครงการนักธุรกิจนอยมีคุณธรรม นําสูเศรษฐกิจสรางสรรคดวยงานกระเบื้องซีเมนต เปนรายวิชา ในกลุมสาระเพิ่มเติม ที่เปดโอกาสใหนักเรียนระดับชั้นมัธยมศึกษาปที่ 2 ไดลงทะเบียนเลือกเรียนตามความสนใจ เปนรายวิชาที่เนนกระบวนการทํางานกลุม ฝกกระบวนการคิด ใหนักเรียนสามารถคิดวิเคราะห คิดอยางมีเหตุผล มีทักษะในการคนควาหาความรู มีความสามารถในการแกปญหาอยางเปนระบบ การสรางองคความรูใหม ตลอดจนเชื่อมโยงความรูและนําความรูไปประยุกตใชในชีวิตประจําวันได ซึ่งการจัดการเรียนการสอนงานอาชีพ ในปจจุบันไมไดมุงหวังใหผูเรียนสามารถผลิตชิ้นงานเปนเพียงอยางเดียว แตตองมีการตอยอดใหสมบูรณไปจนถึง สามารถประกอบธุรกิจซึ่งเกิดจากการผลิตชิ้นงานของพวกเขาเอง จึงจะถือไดวาเปนการจัดการเรียนการสอน แบบครบวงจร ในเมื่อนักเรียนทําเปนแลวก็จําเปนตองนําผลงานออกสูทองตลาดไดดวย

คําอธิบายรายวิชา

ศึกษาลักษณะธุรกิจกระเบื้องซีเมนต ตลาดกระเบื้องซีเมนต คุณสมบัติผูประกอบธุรกิจกระเบื้องซีเมนต การใหบริการ การสรางและรักษาความสัมพันธภาพกับลูกคา ความคิดสรางสรรคในการทํางาน วัสดุอุปกรณ และ เครื่องมือที่ใชในการผลิตกระเบื้องซีเมนต อัตราสวนของสวนผสมกระเบื้องซีเมนต การออกแบบและวิธีการผลิต กระเบื้องซีเมนต การคิดราคาตนทุน กําไร การกําหนดราคาขาย การทําบัญชีธุรกิจกระเบื้องซีเมนต การแสวงหา โอกาสและการพัฒนาธุรกิจกระเบื้องซีเมนต การสรางและรักษาสัมพันธภาพกับลูกคา สํารวจและสรุปความตองการของตลาดกระเบื้องซีเมนตในทองถิ่น สํารวจตลาดวัสดุอุปกรณ และ เครื่องมือที่ใชผลิตกระเบื้องซีเมนต วางแผนผลิตกระเบื้องซีเมนตตามความตองการของตลาด ออกแบบรูปแบบ กระเบื้องซีเมนต เลือกใชวัสดุอุปกรณ เครื่องมือที่เหมาะสมในการผลิตกระเบื้องซีเมนต แกปญหาและพัฒนา คุ ณ ภาพกระเบื้ อ งซี เ มนต คิ ด ต น ทุ น กํ า ไร กํ า หนดราคา ทํ า บั ญ ชี จั ด จํ า หน า ยผลิ ต ภั ณ ฑ ก ระเบื้ อ งซี เ มนต ประกอบธุรกิจผลิตภัณฑกระเบื้องซีเมนตอยางซื่อสัตย ขยัน อดทน มุงมั่น กตัญู ประหยัด และรับผิดชอบ และ การจดทะเบียนทรัพยสินทางปญญา

ผลการเรียนรู

ทางปญญา

1. มีความซื่อสัตย ขยัน อดทน มุงมั่น กตัญู ประหยัด และรับผิดชอบ 2. ปจจัยการผลิต 3. เลือกวัสดุและใชเครื่องมือ อุปกรณ และเทคโนโลยีไดอยางเหมาะสม 4. เลือกรูปแบบกระเบื้องซีเมนตไดตรงตามความตองการของตลาดและการใชงาน 5. ผลิตกระเบื้องซีเมนต 6. คํานวณตนทุน กําไร กําหนดราคาขาย จัดจําหนาย และทําบัญชีงบดุลได 7. อธิบาย/บรรยายเกี่ยวกับธุรกิจกระเบื้องซีเมนตได 8. ออกแบบรูปแบบกระเบื้องซีเมนตใหมีความแปลกใหมและนาสนใจและการจดทะเบียนทรัพยสิน

9. วางแผนพัฒนาการทําธุรกิจกระเบือ้ งซีเมนตเพือ่ สรางความนาเชือ่ ถือและความพึงพอใจในผลิตภัณฑ กระเบื้องซีเมนตไดอยางนาสนใจ 10. ปฏิบัติงานรวมกันเปนกลุมไดอยางราบรื่น

178 เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1

11. สรางและรักษาสัมพันธภาพกับลูกคาไดอยางเหมาะสม 12. รับฟงความคิดเห็นและขอเสนอแนะจากเพื่อนรวมงานและลูกคาเพื่อนํามาพัฒนาสินคาอยูเสมอ 13. ระบุอัตราสวนของสวนผสมในการทําผลิตภัณฑกระเบื้องซีเมนต 14. เปรียบเทียบคุณภาพผลิตภัณฑของตนเองกับที่พบในทองตลาดเพื่อการพัฒนางานได รวมทั้งหมด 14 ผลการเรียนรู

โครงสรางรายวิชา ที่

ชื่อหนวยการเรียนรู

เวลา นํ้าหนัก (ชั่วโมง) คะแนน

ผลการเรียนรู

สาระการเรียนรู

1 ธุรกิจกระเบื้องซีเมนต

1, 7, 9

การผลิตกระเบื้องซีเมนตที่ตรงกับความตองการ ของตลาด ทําใหการประกอบกิจการ ประสบความสําเร็จ

6

15

2 ปจจัยการผลิต

1, 2, 3

ปจจัยการผลิตที่มีคุณภาพ เพียงพอ และตนทุนตํ่า ทําใหคุณภาพผลิตภัณฑดี และกิจการมีกําไร และลูกคาพึงพอใจ

6

15

1, 4, 5, 8, 10, รูปแบบผลิตภัณฑที่ตรงกับความตองการ 12, 13, 14 ของตลาด วัสดุที่มีคุณภาพ อัตราสวนที่เหมาะสม การทํางานเปนทีม และการพัฒนางาน ใหเปนที่ตองการของตลาดอยูเสมอ และการมีบุคลากรที่ซื่อสัตย ขยัน อดทน มุงมั่น กตัญู ทําใหผลิตภัณฑมีคุณภาพนาเชื่อถือ เปนที่ตองการของลูกคา และธุรกิจ ประสบความสําเร็จ ความสําคัญของ การจดทะเบียนทรัพยสินทางปญญา 1, 6, 10, การบริการลูกคาที่ดีและประทับใจ 11, 12 กลยุทธการตลาดที่มีประสิทธิภาพ การรักษา สัมพันธภาพที่ดีกับลูกคา การรับฟงความคิดเห็น ของลูกคาเพื่อพัฒนางาน การกําหนดราคาขาย และวิธีการขาย การจัดทําบัญชีธุรกิจ สรางเจตคติที่ดีและความไววางใจตอธุรกิจ ทําใหสินคาขายไดงาย และจัดการการเงิน ไดเหมาะสม สงผลใหธุรกิจประสบความสําเร็จ

22

50

6

20

40

100

3 การผลิตกระเบื้องซีเมนต

4 การจัดการกับผลผลิต

รวม

เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1 179

ขั้นตอนการผลิตกระเบื้องซีเมนต การผลิตกระเบื้องซีเมนตเปนกิจกรรมที่เนนทักษะการปฏิบัติ ทุกคนสามารถทําใชเองที่บานไดหรือจะทํา เปนอาชีพนํารายไดสูชุมชนดวยวิธีงาย ๆ ไมซับซอน หากศึกษาชุดฝกนี้และเตรียมเครื่องมือและอุปกรณใหพรอม ก็ทําไดแลว เราลองมาทํากันดู 1. เริ่มจากการเตรียมวัสดุและอุปกรณ ดังนี้

แมพิมพแบบตาง ๆ

ทรายละเอียด

ปูนซีเมนตปอรตแลนด

ทรายหยาบ

สีฝุน

หินคลุก

นํ้าสะอาด

180 เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1

2. เตรียมเครื่องมือ ดังนี้

จอบ

พลั่ว

บัวรดนํ้า

คอนไม

เกรียงไมหรือเกรียงพลาสติก

ไมกวาดแข็ง

เกรียงใบโพธิ์

คอนเหล็ก

ถังนํ้าสําหรับตวงวัสดุ

เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1 181

3. ขั้นเตรียมสวนผสม 3.1 สวนผสมผิวหนาผลิตภัณฑ 3.1.1 ตวงวัสดุสวนผสมทรายละเอียดและปูนซีเมนตปอรตแลนด

3.1.2 ตวงวัสดุที่ไดมากองรวมกัน

3.1.3 นําเอาปูนซีเมนตกับทรายละเอียด มาผสมคลุกเคลา ในอัตราสวน 1 : 2-3 แลวผสมฝุนสีลงไป ตามความตองการ (ประมาณ 300 กรัม)

3.1.4 เทนํ้าสะอาดเพื่อทําการบมปูนประมาณ 10-15 นาที

182 เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1

3.1.5 ผสมวัสดุเขาดวยกันอีกครั้งหนึ่งเตรียมไว

3.2 สวนผสมเนื้อผลิตภัณฑ 3.2.1 ตวงวัสดุสวนผสมทรายหยาบหรือหินคลุกและปูนซีเมนตปอรตแลนด

3.2.2 ตวงวัสดุที่ไดมากองรวมกัน

3.2.3 นําเอาปูนซีเมนตกับทรายหยาบมาผสมคลุกเคลาในอัตราสวน 1 : 5

เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1 183

3.2.4 เทนํ้าสะอาดเพื่อทําการบมปูนประมาณ 10-15 นาที

3.2.5 ผสมวัสดุเขาดวยกันอีกครั้งหนึ่งเตรียมไว

3.2.6 การตรวจสอบอัตราสวนผสมที่พอดี

*ไมควรใสนํ้ามากเกินไป สามารถตรวจสอบไดโดยใหกําและบีบวัสดุผสมใหแนนแลวแบฝามือออก ถาวัสดุยังคงรูปกํามืออยูแสดงวาใชได

184 เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1

4. ขั้นตอนการขึ้นรูป 4.1 เตรียมพิมพโดยการทาดวยนํ้ามันหลอ ตักเอาวัสดุสวนผสมผิวหนามาใสลงในแมพิมพแลวเกลี่ยใหทั่ว ตักเอาสวนผสมในสวนที่เปนเนื้อผลิตภัณฑมาใสลงในแมพิมพทับสวนผสมผิวหนาทีละนอยจนเต็มแบบพิมพ

4.2 ใชคอ นไมทบุ สวนผสมจนทัว่ อยางสมํา่ เสมอใหสว นผสมอัดติดกันจนแนน และปาดผิวหนาใหเรียบ อีกครั้งหนึ่งดวยเกรียงพลาสติก

4.3 นําแมพิมพที่มีสวนผสมวัสดุอัดติดกันแนนอยูขางในควํ่าหนาลงบนพื้นที่เรียบ

เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1 185

4.4 ถอดพิมพออกเพื่อผึ่งผลิตภัณฑ

4.5 ผึ่งผลิตภัณฑอยางนอย 16-20 ชั่วโมง แลวจึงรดนํ้าเพื่อเปนการบมคอนกรีต

4.6 นําผลิตภัณฑที่เซ็ตตัวดีแลวจัดเรียงเก็บใหเรียบรอยเพื่อรอจําหนาย ในระหวางนี้ตองทําการบม คอนกรีตทุกวันอยางนอย 7 วัน

186 เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1

ครูผู สอน : เจ าของผลงานวิจัย ที่ 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25

สังกัด สพป.ฉะเชิงเทรา เขต 2 สพป.นครปฐม เขต 2 สพป.ยโสธร เขต 2 สพป.เชียงราย เขต 4 สพป.หนองบัวลําภู เขต 1 สพป.ลพบุรี เขต 2 สพป.สกลนคร เขต 1 สพป.เชียงราย เขต 4 สพป.สกลนคร เขต 1 สพป.แมฮองสอน เขต 1 สพป.ขอนแกน เขต 1 สพป.อางทอง สพป.นครปฐม เขต 2 สพป.ราชบุรี เขต 2 สพป.เชียงราย เขต 3 สพม. เขต 9 สพม. เขต 37 สพม. เขต 10 สพม. เขต 18 สพม. เขต 22 สพม. เขต 31 สพม. เขต 35 สพม. เขต 8 สพม. เขต 29 สศศ. (ระดับมัธยมศึกษา)

โรงเรียนที่ตั้งศูนยเครือขาย วัดดงยาง (ดงยางราษฎรบํารุง) วัดเชิงเลน (นครใจราษฎร) บานดงสําราญ บานรมโพธิ์ไทย โคกมวงทองวิทยา ชุมชนวัดจงโก มิตรภาพที่ 157 โพนงามโคกวิทยาคาร บานเมืองกาญจน ศิริราษฎรวิทยาคาร บานวนาหลวง บานโสกแต วัดหนองยาง วัดดอนหวาย (นครรัฐประสาท) วัดหนองกบ (ขุนทองประชานุเคราะห) บานหวยไรสามัคคี ทุงคลีโคกชางวิทยา รองกวางอนุสรณ ยางชุมวิทยา เกาะโพธิ์ถวยงามวิทยา หนองสูงสามัคคีวิทยา นิคมพิมายศึกษา แจหมวิทยา ราชโบริกานุเคราะห นารีนุกูล 2 ศึกษาสงเคราะหเชียงใหม

ครูผูสอน/รับผิดชอบศูนย นางสาวรักษษิณาฎ นิระมล นางสาวสุวรรณี นอยรักษา นางเกษร บานชล นางสาวนับดาว ปญญะติ นางละเอียด ปูหลุน นางสาวอาพร มะสุทธิ นางวราภรณ วรพันธุ นางสาวปยนุช ศิริธาราธิกุล นางนิ่มนวล ศิริพันธุ นางสาวอรารัตน กอนจําปา นายสมภพ เวียงวิเศษ นางทิพวัลย วงศสุวรรณ นางสาวประไพพรรณ เฟองรัตน นางวรรณดี วราสินธุ นางกมลวรรณ เนาวชมภู นายถวิล สุขวงษ นายสุกิติ์ นาคสกุล นางสําลี แดงนวล นางวันเพ็ญ ปูผา นางอาลัย จันทรกระจาง นางคมเนตร ปนสันเทียะ นายเสกสรร กาวินชัย นางวริษฐา เอี่ยมอินทร นางวันเพ็ญ พูลเพิ่ม นายสมบัติ ศรีวรรณชัย

เรียนรู สู เส นทางอาชีพนักธุรกิจน อยมีคุณธรรม นําสู เศรษฐกิจสร างสรรค เล ม 1 187

คณะผู จัดทําหนังสือ ที่ปรึกษา

ดร.ชินภัทร ภูมิรัตน ดร.เบญจลักษณ นํ้าฟา นางพจมาน พงษไพบูลย

คณะทํางาน

นางสาววันเพ็ญ สุจิปุตโต นางสาวประภาพรรณ เส็งวงศ นายไตรรงค เจนการ ดร.เกียรติอนันต ลวนแกว ดร.สุวิมล พุกประยูร นางเรณู เมืองสุข นางสาวชิตยาภรณ หงษทอง

บรรณาธิการกิจ

นางสาววันเพ็ญ สุจิปุตโต นางสาวชิตยาภรณ หงษทอง

เลขาธิการคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน รองเลขาธิการคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน ผูอํานวยการสํานักพัฒนานวัตกรรมการจัดการศึกษา รักษาการในตําแหนงที่ปรึกษาดานการศึกษาพิเศษและผูดอยโอกาส รองผูอํานวยการสํานักพัฒนานวัตกรรมการจัดการศึกษา ขาราชการบํานาญ ขาราชการบํานาญ ผูอํานวยการศูนยวิจัยมหาวิทยาลัยธุรกิจบัณฑิตย ขาราชการบํานาญ ขาราชการบํานาญ นักวิชาการศึกษาปฏิบัติการ

คิดเป น ทําได ขายเป น