དབུ་མའི་ལམ་ནི།
རྒྱ་ནག་མི ་དམངས་སྤྱི་མཐུ ན་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་རྩ་ཁྲིམས་
ཀྱི ་སྒྲོམ་གཞི འི་ནང་ཁྲིམས་མཐུ ན་གྱི ་ཐོབ་ཐང་ཡོ ད་
པའི་བོད་རི གས་ཡོ ངས་ལ་མི ་རི གས་ས་གནས་རང་
སྐྱོང ་གི ་ གནས་བབ་ཚད་ལྡན ་མི ང་དོན ་མཚུ ང ས་པ་ ཞི ག་དགོས།
བོད་མི འ་ི སྒྲིག་འཛུ གས་བཀའ་ཤག་གི ས།
TIBETAN NEWS བོད་ཟླ་ ༡ ཚེ ས་ ༡༡ རེས་གཟའ་ལྷག་པ།
བོད་རྒྱལ་ལོ་ ༢༡༤༤ རབ་བྱུང་རི ་ཟླའི་མེ་བྱ་ལོ། ལོ་ ༡ ཨང༌། ༡༢
8th March 2017
དབུས་བོད་མི འ་ི སྒྲིག་འཛུ གས་ཀྱི་བདུན་རེའ་ི ལས་རི མ་གསར་ཤོག
Vol. 1 Issue 12 Price Rs. 1
ི ་བོད་ཀྱི་རི ག་གཞུང་གཅེས་སྐྱོང་ཁང་དབུ་བརྙས ༸གོང་ས་མཆོག་དབུ་བཞུགས་ཐོག་ནོར་གླང ེ ་ ུ ་དྲན་མཛད་སྒ་ོ སྲུང་བརྩི་གཟབ་རྒྱས་ཞུས་པ། ནས་ལོ་ངོ་ཉི་ཤུ ་རྩ་གཅིག་འཁོར་བའི་དས
གནས་ཚུལ་སྙངི ་བསྡས ུ ། དཔལ་ས་སྐྱའི་ཁྲི་འཛི ན་ཞེ་གཉིས་པའི་ཁྲི་ འདོན་མཛད་སྒརོ ་བོད་མི ་མང་སྤྱི་འཐུ ས་ ཚོ གས་གཙོ་སྦྲེལ་པོ་སོགས་
༄༅། །ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༧ ཟླ་ ༣ ཚེ ས་
ངེས་ཅན་བཞག་ཡོ ད་པར་བརྟེན་རྗེས་སུ་ཡི ་
དུས ་ན་གསོ ་ བ་རི ག་པ་ཕལ་ཆེ ར ་ཡོ ད ་ས་
སྟེ་མ་འོང ས་པར་ཆོ ས ་རྒྱལ་ལ་དཀའ་ངལ་
གཅེས ་སྐྱོང ་ཁང་དབུ ་ བརྙ ས ེ ་ནས་ལོ ་ ངོ་ ཉི་
མཁན་མང་པོ་ ཞི ག ་མི ང་ཙམ་ལྷ ག ་པ་མ་
ཚོ ་བོད་མི ་རི གས་ཀྱི ་རི ག་གཞུ ང་ནི་ལོ ་སྟོང་
ལ་ཤི ཱ་ལ་ཡོ ད། ཅེས་གསུངས་ནས་ཀ་མ་ལ་ ༄༅། །ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༧ ཟླ་ ༣ ཚེ ས་ ༩ ནས་ ༡༡ བར་ཉིན་གྲངས་གསུ མ་རི ང་རྒྱ་གར་བྱང་ ཤི ཱ་ལ་བོད་དུ་ཕེབས་པ་རེད། ཁོང་གི ་དབུ་ ཕགྱོ ས་སྤ་རུ་ཝ་ལར་རན་གཞི ་བྱས་པའི་དཔལ་ས་
༩
ི ་བོད་ཀྱི་རི ག་གཞུང་ ཉིན་ནོར་གླང
ི ་ ནོར་གླང
ཤུ ་རྩ་གཅིག་འཁོར་བ་དང་།
ནས་བཞེང ས་བསྐྲུ ན་ཞུ ས ་པའི་ ༸རྒྱལ་བའི་
རང་ཞུ་རྒྱུ་དང་། དེ་ལྟ་བུའ་ི བྱས་རྗེས་འཇོག་
གཏོགས་འདས་གྲོངས་ཟིན་པ་རེད། དེ་དག་
རེད།
དེའ་ི མཚོ ན་པའི་གང་ལྟར་ང་རང་
ཕྲག་མང་པོ་ཕྱིན་པའི་རི ག་གཞུ ང་ཞི ག་ཏན་
ར ནྟེ ་འབ ལ ྲེ ་མཛད་སྒ ་ོ འཚོགས་རྒྱུ ་ཡི ན་སྟབས།
ཏུ ་ཕེབས་ཏེ་སྒམོ ་རི མ་མཛད་ཡོ ད། དེ་དག་ ཐེག ་ཆེ ན ་ཆོ ས ་གླིང ་གཙུ ག ་ལག་ཁང་གི ་ གསུ ང ་
མཛོ ད་དཔར་བསྐྲུན་ཐོག་མ་ཞུ ས་པའི་དབུ་
རའི ་ ནང་གསུ མ ་བཅུ འི ་ དུས ་དྲན་གྱི ་ མཛད་སྒ ་ོ
འདུལ་བ་འཛི ན་པའི་མཁས་གྲུབ་གཉིས་ལྡན་ ལེ ག ས་པར་གྲུབ་མཚམས་ས་སྐྱ་གཞི ས ་ཆགས་ གྱི་སྐས ྱེ ་བུ་དམ་པ་ཞི ག་ཡི ན་པ་ནི་གཞུ ང་དེ་ སུ ་ཕེབས་ཐོན་གནང་རྒྱུ་ཡི ན་འདུག ཕྱི་ཚེ ས་ ༡༡
འབདྱེ ་སོགས་ཀྱི་མཛད་སྒ་ོ གཟབ་རྒྱས་ཤི ག་ ཚོ གས་ཡོ ད།
དག་ལས་རྟོགས་ཐུ བ། དེ་དག་གི ་སྲོལ་
དེ་ ཡང་མཛད་སྒའོ ི་ ཐོག ་༸གོང ་
ས་མཆོ ག ་གི ས ་བཀའ་ཟུ ར་སྐལ ་བཟང་ཡེ ་
བཟང་གཏོད་པ་དེ་དག་ལོ ་ངོ་སྟོང་ཕྲག་རི ང་
སྡ་ེ ཚན་སོ ་ སོ འི ་ འགན་འཁ ྱེར ་མཁན་དང་
གི ས ་ལོ ་ མང་དཀའ་ལས་བརྒྱབ་ནས་བྱས་
ཏན་ཆགས་ཡོ ད།
གནང་བར་བསྔག ས་བར ྗོད ་མཛད་པ་དང་
རྒྱུ་དང་སྨནོ ་ལམ་བརྒྱབ་རྒྱུ་རེད།
བཏང་།
ལས་བྱེད།
སླབོ ་ཕྲུག་བཅས་ལ་ཧུ ར་ཐག་
སྦྲགས་བཀའ་སླབོ ་སྩལ་དོན།
ང་ཚོ ་བོད་
མི ་བཙན་བྱོལ ་བ་ཆགས་ནས་བཙན་བ ྱོལ ་
བ་འདྲ་འདྲའི ་ ནང་ནས་ཕལ་ཆེ ར ་མི ་འདྲ་
བ་ཞི ག་དང་། སོ་སོའ་ི མི ་རི གས་ཀྱི་རི ག་
གཞུང་དང་གོམས་གཤི ས་དེ་དག་རྒྱུན་འཛི ན་
བྱས་པ་ཙམ་དུ་ མ་ཟད་འཛམ་གླི ང ་སྤྱི ་ ལ་ ཡི ན་ནའང་གང་ཙམ་ཕན་ཐོགས་བྱེད་རྒྱུ འི་
ལེགས་སྐྱེས་ཕུལ་ཡོ ད།
དེ་འདྲ་ཡི ན་དུས་
དེའི་ནང་ལ་སྒྲིག་འཛུ གས་འདིས་བྱས་རྗེས་
རྗེས་བཞག་པ་དེ་དག་དྲན་གསོ ་བྱེད་དགོས་
དེ་རི ང་
འདིར་ང་ཚོ ས་མཛད་སྒ་ོ བྱས་ནས་བཀྲ་ཤི ས་ པའི་དུས་འཁེལ་ཡོ ད།
བོད་ཀྱི་རི ག་གཞུང་
གཅེས་སྐྱོང་བྱེད་རྒྱུའི་རི ག་གཞུང་ནི། བོད་
མི ་རི གས་ཀྱི་རི ག་གཞུང་རེད། བོད་ མི ་རི གས་ཀྱི་རི ག་གཞུང་ནི།
ལོ་ཉིས་སྟོང་
གཅེས་འཛི ན་བྱས་ཡོ ད།
མི ་རབས་མང་པོ་ཞི ག་ ལ་ང་ཚོ ་ཁུངས་ལུང་དེ་ཙམ་མེད། ཇབ་
གི ས ་རི ག ་གནས་གསར་པ་ཁག་ཡར་རྒྱས་
བསྐྱལ་ནས་ཕྱིན་པ་རེད། འོན་ཀྱང་བོད་ཀྱི་
ལྷག་པར་རྒྱ་གར་ནས་ཐད་ཀར་ ཆོ ས་དང་རི ག་གཞུང་དེ་མཁན་ཆེ ན་ཞི ་འཚོ ་
མཁན་ཆེ ན ་ཞི ་ བ་འཚོ ་གདན་ཞུ ་ གནང་། ཡབ་སྲས་ཀྱིས་བོད་ལ་ངོ་སྤྲོད་དང་ལག་སྤྲོད་
སངས་རྒྱས་པའི ་ ཆོ ས ་ནི་ སྨནོ ་ལམ་བརྒྱབ་ རྒྱུ་ཁོ་ནའི་སྐད་ཆ་མི ན།
གནང་བ་འདི་བོད་ཀྱི་མེ ས་པོ་དེ་དག་གི ས་ལོ ་
སངས་རྒྱས་པའི་ ངོ་སྟོང་ཕྲག་ལྷག་རི ང་ཧུ ར་ཐག་འབད་ཐག་
ཆོ ས ་ནི་ ལྟ་ གྲུབ་དང་འབྲེལ ་བ་ཞི ག ་ཆགས་ འཛི ན་སྐྱོང་བྱས་འདུག མཁན་ཆེན་ཞི ་བ་ འདུག དེར་བརྟེན་མཁན་ཆེན་ཞི ་བ་འཚོ ར་ འཚོ ་ནི་དཔལ་ནཱ་ལེནྡྲའི་མཁས་པ་རེད། ཁོང་ དབུ་མའི་གྲུབ་མཐའ་སྨྲ་བ་ ནི་ ཀླུ་ སྒྲུ བ་ཡབ་སྲས་སོ ག ས་ཀྱི ་ རྗེས ་འབྲང་
ལྷག ་རི ང ་ཐོག ་མར་ནང་ཆོ ས ་མ་དར་གོང ་
ཆ་བཞག་ན།
ཞང་ཞུང་དང་འབྲེལ་བ་ཡོ ད་པ་རེད། ཞང་
མ་རྒྱན་དང་ཚད་ཆེ ན་བལྟ་ན་ཤེ ས་ཀྱི ་རེ ད། སྩལ་ཡོ ད།།
ང་རང་ཚོ འི་ རི ག ་གནས་ཤི ག ་ཡོ ད ་པ་རེ ད ། ཞུང་བོན་གྱི་རི ག་གཞུང་ཡོ ད།
སྐབས་དེ་
ཆབ་སྲིད་ཐོག་
ཡི ན།
ཁོང་གང་འདྲ་ཞི ག་ཡི ན་མི ན་དབུ་ ཆགས་ཡོ ད།
ཅེས་སོགས་ཀྱི་བཀའ་སླབོ ་
ཁོང་གི ས་ཆེ ད་མངགས་ཞལ་ཆེ མས་གནང་
གསུམ་བརྒྱད་ཀྱི་མཆོད་འབུལ་སྨནོ ་ལམ་ཚོ གས་པ།
མང་། ཕྱི་རྒྱལ་བ་བཅས་ཁྱོན་མི ་གྲངས་བརྒྱ་
༄༅། །ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༧ ཟླ་ ༣ ཚེ ས་ ༨ སྐྱ་ཕོ་ མོ ་ རྒན་བྱི ས ་གྲངས་ལས་འདས་པ་ གཅེ ས ་པ་རྣམས་ཀྱི ་ བཀའ་དྲིན་རྗེས ་དྲན་ ཉིན ་མོ ་ འདི་ བཞི ན ་རྒྱ་ནག་གཞུ ང ་ནས་ཕྱི ་ ཞི ག ་དུས ་མི ན་རྐྱེན ་ལམ་དུ་བཏང་བ་དང་། དང་། ཁོང་རྣམ་པའི་རྗེས་ཤུ ལ་ནང་མི ་སྤུན་
ཕྲག་བརྒལ་བ་འདུ་འཛོ མས་ཀྱི ས་སྨནོ ་ལམ་
སེམས་མཉམ་སྐྱེ་ཞུས་ཆེད། ་བོད་མི འ་ི སྒྲིག་
གི ་དགེ་བསྐསོ ་ནས་ཆོ ས་རི ག་ལས་ཁུངས་ཀྱི་
ལོ་ ༡༩༨༩ ལོར་བོད་ཀྱི་བདག་པོ་བོད་མི འ་ི ཉེས ་མེ ད ་ཁྲི ་ ཚོ ་མང་པོར ་བཙོ ན་འཇུ ག་
ཉེ་རྣམས་ལ་སྐྱིད་སྡུག་མཉམ་མྱོང་གི ་གདུང་
འཛུ གས་བཀའ་ཤག་གི ་བཀའ་འབྲེལ་འོག་ཕྱི་
གསུང་འདོན་གནང་མུ ར་རྣམ་རྒྱལ་གྲྭ་ཚང་
སྐྱབས་ཐོ་སྒྲོགས་སྦྱང་གནང་། དེ་བཞི ན་བོད་
ལོ་ ༢༠༡༧ ཟླ་ ༣ ཚེ ས་ ༨ ཉིན་གྱི་སྔ་
མི འི ་ སྒྲི ག ་འཛུ ག ས་ཆོ ས ་རི ག ་ལས་ཁུ ང ས་
ནས་གོ་སྒྲི ག་ཞུ ས་ཐོག་རྡ་ས་ཐེག་ཆེ ན་ཆོ ས་
བཀུ ར ་གསོ ལ ་ཇ་དང་དགེ ་ བཙུ ན ་སྔ ག ས་
དྲོ་ཆུ་ཚོ ད་ ༩ ཐོག་ཆོས་རི ག་ལས་ཁུངས་ གླིང་གཙུ ག་ལག་ཁང་དུ་མཆོ ད་འབུལ་སྨནོ ་ ལམ་ཚོ གས་ཡོ ད།
སྐབས་དེར་མང་གཙོའ་ི
ནས་ཞི ང་མཆོ ག་འདུས་པ་རྒྱ་མཚོ ར་བསྙནེ ་ གསུམ་ལ་སྐ་ུ འགྱེད་ཧིན་སྒརོ ་ ༡༠༠ རེར་
ཕུལ་ཏེ་མཆོ ད་འབུལ་སྨནོ ་ལམ་གྲོལ་ཡོ ད་པ་
ཀ་བ་གསུ མ ་གྱི ་ མཛད་གཙོ ་ རྣམ་པ་དང་། བཅས། །
ཐོག ་མི ་སྤ ྱོད ་ལས་འདས་པའི ་ དྲག་གནོན ་ དང་མནར་གཅོད།
དེ་བཞི ན་གར་སོང་
གྱི ་ ཁྲི མ ས་གཞི ་ བསྡམ ས་པ་ནས་བཟུ ང་ད་ ཆ་མེ ད ་བཟོས ་པ་སོ ག ས་ཀྱི ་ ཀླ་ ཀླའོ ི་ བྱ་སྤྱོད ་
བར་མནར་གཅོད་དང་གཉའ་གནོན། བཤུ ་
གཞོ ག ་འོག ་བོད ་རི ག ས་རྒྱལ་གཅེས ་སེ ར ་
ྟེ
ཆེ ན ་གྱི ་ འགྲེལ་བ་བསྟན་འགྱུ ར ་ནང་པོ་ ཏི ་ བོད་མི ་མང་སྤྱི་འཐུ ས་ཚོ གས་གཞོན་མཆོ ག་གི ས་ གཉིས་འདུག བོད་རང་གི ་ས་གནས་ས་ཐོག་ གཙོ ས་སྤྱི་འཐུ ས་རྒྱུ ན་ལས་རྣམ་པ་བཞུ གས་སྒར་
རྒྱུ། དེ་བཞི ན་གངས་ཅན་ཤེས་རི ག་བང་
ཤེ ས ་མཆོ ག ་སྟེང་ཞལ་གཉིས ་ཀྱི ས ་གཙོ ས ་
ུ
མ་སྣང་བ་ཡོ ད། ད་ལྟ་ཡི ན་ནའང་བལྟ་རྒྱུའི་ སྐྱའི་མ་དགོན་བཤད་གྲྭ་ཐུ བ་བསྟན་རྣམ་རྒྱལ་གླངི ་ གཞུང་གལ་ཆེན་པོ་ཞི ག་ཆགས་ཡོ ད། ཚད་ དུ་དཔལ་ས་སྐྱའི་ཁ་ྲི རབས་ཞེ་གཉིས་པའི་ཁ་ྲི འདོན་
འཁྲུངས་རབས་ཞལ་ཐང་རྣམས་༸གོང་ས་ ༸སྐྱབས་མགོན་ཆེ ན་པོར་ལེ གས་འབུལ་ཞུ ་
ལྷན་ཞུགས་གནང་རྒྱུ།
འཕྲད་ན་ངོས ་ཀྱི ་ སླབོ ་ཕྲུག་དྲགས་པ་ཀ་མ་
འོག་དཀའ་སྡུག་ཚད་མེ ད་མྱངས་དང་མྱོང་ བཞི ན་ཡོ ད་པར་བརྟེན།
བོད་ནང་གི ་རྒྱལ་
བོད ་མི ་མང་སྤྱི ་ འཐུ ས་རྒྱུ ན་ལས་རྣམ་པ། ལྷན་ཁང་ཁག་གི ་དྲུང་ཆེ་ཆུང་རྣམ་པ།
སྲི་
ཞུའ་ི ལས་བྱེད་རྣམ་པ། བཞུགས་སྒར་ཁུལ་
གནས་སྡདོ ་རི ས ་མེ ད ་ཆོ ས ་སྡ་ེ ཁག་གི ་ དགེ་ བཙུན་སྔགས་གསུམ་དང་།
དེ་བཞི ན་མི ་
ཉིན་སྤྱི་འཐུ ས་ཚོ གས་གཞོན་ཨ་ཅཱརྱ་ཡེ ་ཤེ ས་ཕུན་ ཚོ གས་མཆོག་ཁ་ྲི འདོན་གྱི་མཛད་སྒ་ོ གྲུབ་མཚམས་ ཧར་ཡ་ན་གྲོང་ཁར ྱེ ་ཀར་ནལ་ནང་ཕག ྱོ ས་ཕེབས་ གནང་རྒྱུ་དང་། ཁུལ་དེར་ཕྱི་ཚེ ས་ ༡༢ རེས་ གཟའ་ཉི་ མའི ་ ཉིན ་ཆོ ས ་ལུ ག ས་མཐུ ན ་སྒྲི ལ ་གྱི ་ ལྷན་ཚོ གས་སུ ་མཉམ་ཞུགས་གནང་གཏན་འཁེལ་ འདུག དེ་ཡང་སྤྱི་འཐུ ས་ཚོ གས་གཙོ་མཁན་པོ་ བསོད་ནམས་བསྟན་འཕེལ་མཆོ ག་དང་སྤྱི་འཐུ ས་ རྒྱུན་ལས་རྣམ་པ་ཕྱི་ཚེ ས་ ༡༡ ཉིན་བཞུགས་སྒར་ དུ་ཕྱིར་འཕེབས་གནངརྒྱུ་ཡི ན་པ་བཅས།།
བོད་པའི་བུད་མེད་རྐང་རྩེད་སྤ་ོ ལོའ་ི ར་ུ ཁག་ཟེར་ བ་དེ་བོད་རྒྱལ་ཡོ ངས་རྩེད་རི གས་ཚོ གས་པའི་ ཁོངས་སུ ་མེད། ༄༅། །ཉེ་ལམ་བོད་པའི་བུད་མེད་རྐང་རྩེད་སྤ་ོ ལོའ་ི ར་ུ ཁག ཅེས་པ་དེར་ཨ་རིའ་ི ནང་བསྐྱོད་རྒྱུའི་ མཐོང་མཆན་སྤྲད་མེད། དེ་ཡང་བོད་པའི་བུད་ མེད་རྐང་རྩེད་སྤ་ོ ལོའ་ི ར་ུ ཁག་ཅེས་པའི་རྩེད་འགྲན་ པ་རྣམས་ཨ་རིའ་ི ཊེག་ས་སི་ Texas མངའ་སྡའིེ ་ གྲོང་ཁྱེར་ཌལ་ལ་སིའ་ི Dallas ནང་རྩེད་འགྲན་ ཆེད་བསྐྱོད་རྒྱུར། ལྡ་ི ལི ར་རྟེན་གཞི་བྱས་པའི་ཨ་ རི འི་གཞུང་ཚབ་ཁང་ནས་མཐོང་མཆན་ཞུས་ཀྱང་ མཐོང་མཆན་མ་སྤྲད་པའི་གནས་ཚུལ་བྱུང་སྟབས། བོད ་རྒྱལ་ཡོ ང ས་རྩེད་རི ག ས་ཚོ ག ས་པའི་ འཛི ན་ སྐྱོང་དྲུང་ཆེའི་མཚན་ཐོག་ནས་གསལ་བཤད་སྤལ ེ ་ བའི་ནང་འཁོད་དོན། བོད་རྒྱལ་ཡོངས་རྩེད་རིགས་ ཚོ གས་པ་ནི་རྒྱ་གར་གཞུང་ལ་དེབ་སྐྱེལ་བྱས་པའི་ Indian Societies Act XXI, 1860 གཞུང་ འབྲེལ་མི ན་པའི་ཁེ་མེ ད་ཚོ གས་པ་ཞི ག་ཡི ན་ཞི ང་། ཚོ གས་པ་དེས་བཙན་བལ ྱོ ་བོད་མི འི་གཞོན་སྐས ྱེ ་ ཁདྲོ ་རྩེད་རི གས་ཀྱི་ནུས་པ་གོང་སྤལེ ་གཏོང་རྒྱུ་དང་། ལ་ནང་དང་རྒྱལ་སྤྱིའ་ི ཁྱོན་དུ་བོད་མི འ་ི ངོ་བོ་མཚོ ན་ ཐབས་བྱེད་བཞིན་ཡོད་པ་མ་ཟད། བོད་མི འ་ི སྒྲིག་ འཛུ གས་ཀྱི ས་ངོས་འཛི ན་གནང་བཞི ན་པའི་བོད་ པའི་རྩེད་རི གས་ཚོ གས་པ་ཁོ་ན་དེ་ཡི ན་པ་མ་ཟད། བོད་རྒྱལ་ཡོངས་རྩེད་རིགས་ཚོགས་པ་ནི། འགན་ འཛི ན་ལྷན་ཚོ གས་དང་འཛི ན་སྐྱོང་གི་ཚོ གས་མི ་ཆེད་ མངགས་ཟུར་འཛུ གས་ཡོ ད་པའི་སྒྲིག་འཛུ གས་ཤི ག་ ཆགས་ཡོད། འོན་ཀྱང་ཀེ་སི་ཅེལ་ཌེ་སིས་ Cassie Childres གསར་འཛུགས་བྱས་པའི། བོད་ པའི་བུད་མེད་རྐང་རྩེད་སྤ་ལོ ོ འ་ི ར་ུ ཁག Tibetan Women’s Soccer Team ཟེར་བ་དེ་ནི་ བོད་རྒྱལ་ཡོ ངས་རྩེད་རི གས་ཚོ གས་པའི་ཁོངས་སུ ་ གཏོགས་མེད་ཅིང་། བོད་རྒྱལ་ཡོངས་རྩེད་རིགས་ ཚོ གས་པའི་ནང་བུད་མེད་རྐང་རྩེད་སྤ་ོ ལོ འི་རུ་ཁག་ ཅིག་ཟུར་དུ་ཡོ ད། ཅེས་སོགས་འཁོད་འདུག །