Talant InZicht nr. 55 - herfst 2016

InZicht

Uitgave van Talant jaargang 15 - nr 55

Herfst 2016

Een gezonde mond, een mooie lach

Start afvalcampagne Ho! Net yn ‘e kliko!

Triple-C brengt veel goeds op ‘t Rond

Voorwoord

Verscheidenheid Bij Talant doen we het uiterste wat in ons vermogen ligt om de beste plek voor iemand te zoeken of te creëren. Een plek om te

Inhoud

3 4 5 6

Kort Nieuws Van de Centrale Verwantenraad Een gezonde mond, een mooie lach

wonen, leven en werken. De verscheidenheid die de samenleving

6

kenmerkt, zie je ook terug bij de mensen voor wie we werken.

Iedereen is bijzonder. Gelukkig kan Talant door de omvang en door samenwerking die mogelijk is binnen Zorggroep Alliade, vrijwel iedereen op maat bedienen: kleinschalig, groter, beschermd, in de stad of in een dorp.

Zo kunnen oudere cliënten, waarbij ouderdomsklachten meer aandacht vragen dan de verstandelijke beperking, terecht in bijvoorbeeld Herema State. Dit is een zorgcentrum van Meriant waar ze de juiste zorg en ondersteuning krijgen die bij hun levensfase past.

Cliënten die zich vaak onbegrepen voelen en soms moeilijk gedrag

8 Johan Reekers in het midden

vertonen, krijgen met Triple-C intensieve begeleiding en ondersteuning.

8

Vaak met succes. Ze worden rustiger en krijgen weer meer vertrouwen in zichzelf en hun omgeving.

Ook bij dagbesteding of werk wordt zoveel mogelijk aangesloten bij wat mensen kunnen en willen en het liefst middenin de samenleving. Neem nu Culturele Hoofdstad 2018, een breed project waarbij cliënten op allerlei manieren kunnen meedoen.

Dan gaat het om het maken van souvenirs als dagbesteding tot het optreden als vrijwilliger bij festivals of als artiest op het grote podium, zoals Syncoop dit jaar bij City Proms. Iedereen is van waarde, op zijn eigen manier.

Verscheidenheid kleurt de samenleving. Dat is bij Talant niet anders. Het is onze taak om daar met cliënten en hun verwanten vorm en inhoud aan te geven. Iedere dag weer.

ook namens Wilfred Juurlink, Raad van Bestuur

10 Triple-C brengt veel goeds op ‘t Rond 12 Ouders blij met Triple-C 13 Start afvalcampagne

Ho! Net yn ‘e Kliko!

14 14 15 16

In het zicht: Bijbelgroep Stiens Gerrit: Mondzorg Ander nieuws Tweespraak: Nathalie en Marja Foto voorpagina Henk Woudstra is een van de cliënten die veel baat heeft bij de methode Triple-C. Op pagina 10-11 leest u over Triple-C, op pagina 12 vertelt Henks moeder hoe het met hem gaat.

2

Herfst 2016

Kort Leerlingen AMS verwennen cliënten Fûgelpaad De leerlingen van klas 2E van de Anna Maria van Schuurmanschool in Franeker hebben in samenwerking met Talant een verwenmiddag gehouden voor de cliënten van Talants nieuwe dagbestedingslocatie Fûgelpaad.

Warme kennismaking in Bolsward Het was een prachtige zomer. Perfect om te barbecueën! Dat deden de cliënten, begeleiders, familie en vrijwilligers van alle locaties in Bolsward dan ook.

Ze kwamen bijeen op Talants dagbestedingslocatie De Stipe.

Ze genoten van het mooie weer en het eten. Het mooiste was echter toch het kennismaken met elkaar. Alles bij elkaar leidde het tot zichtbaar plezier.

De verwenmiddag is een uitvloeisel van de al vijf jaar bestaande samenwerking ‘Ik en de ander of de

Cliënten verhuisd naar Hart van Kollum

ander en ik’ tussen de AMS en Talant.

Dertig cliënten zijn begin september verhuisd

Dankzij het project zijn er de afgelopen

naar hun nieuwe onderkomen in het ‘Hart van

jaren vijf oud-leerlingen gaan werken

Kollum ’. Daarmee is het prachtige pand op de

met mensen met een (verstandelijke)

plek van het voormalige gemeentehuis na een

beperking. Bij het project moesten de

jaar bouwen nu echt bewoond.

leerlingen zich eerst verdiepen in de doelgroep. Vervolgens verzorgden zij in de afgelopen drie maanden op de dinsdagmiddagen in drietallen activiteiten voor de cliënten. Met deze extra verwenmiddag sloten zij het project af. Er waren diverse workshops met muziek, verf, knutselen, spellen en puzzels.

De nieuwe bewoners (van wie 28 uit Kollum, één uit Damwoude en één uit Uithuizen) hebben allemaal een eigen studio of appartement.

Terwijl zij naar werk of dagbesteding waren, zijn de meeste spullen overgebracht. Daarna konden ze zelf hun spullen een plekje geven.

Cliënten en hun verwanten zijn blij met de nieuwe woonplek. Ze konden meedenken over de inrichting en kleuren en de nieuwe ruime onderkomens zijn voorzien van alle noodzakelijke aanpassingen. De centrale ruimten zijn mooi, open en licht en op de begane grond is dagbesteding ondergebracht. En dan is het ook nog eens midden in het centrum.

Bijzondere ‘stagiair-voor-een-dag’ bij brasserie De Stal De medewerkers van brasserie De Stal hadden hem eigenlijk uitgenodigd voor de koffie.

Maar toen Auke Jelle, een van de directeuren van Talant, zei dat hij wel een ochtend wilde

Meer nieuws?

Kijk ook eens op

meewerken, vonden ze dat een goed idee!

De Stal is een dagbestedingslocatie van Talant in Nieuweschoot. Auke Jelle Kingma kreeg net als

www.talant.nl

de andere mannen die bij De Stal werken een

Facebook: /TalantOnline

wennen was er niet, want het was een drukke ochtend. De enthousiaste medewerkers

Twitter: @TalantOnline

paars t-shirt aan. Op zijn naambordje stond dat hij stagiair was. Tijd om even rustig te van brasserie De Stal zijn erg trots op hun bedrijf. Ze vonden het geweldig dat Auke Jelle langskwam om mee te werken. Zo konden ze goed laten zien hoe zij hun werk doen.

InZicht

3

nieuws

Meedoen levert veel op Cliënten van Talant en WIL schitterden tijdens de voorstelling van Sneeuwwitje en de 7 op het podium in de uitverkochte Drachtster schouwburg De Lawei. De slagwerkers van slagwerkgroep Syncoop zorgden voor een spetterend optreden in de binnenstad van Leeuwarden tijdens CityProms. Cliënten van WIL hielpen tijdens Welcome to the Village mee als vrijwilliger. Voor zowel de cliënten als het publiek waren dit absoluut genietmomenten!

Meedoen in de samenleving levert veel op. Het zorgt voor nieuwe

weggelegd, maar de meeste cliënten kunnen wel meedoen als

ontmoetingen, mooie ervaringen en nieuwe contacten. Dat is ook

bezoeker of vrijwilliger. De video’s op het Youtubekanaal van

precies wat Talant wil. Samen met KH2018 (Kulturele Haadstêd)

Talant geven een mooie impressie van het optreden in De Lawei,

zet Talant zich daarom in om het meedoen door mensen met een

CityProms en Welcome to the Village.

beperking mogelijk te maken aan zowel plaatselijke als regionale evenementen. Meedoen als artiest is misschien niet voor iedereen

Bekijk de video’s op Talants Youtube-kanaal Talant Online.

Kom naar de Bak Ouders en verwanten van cliënten van Talant zijn 14 november om 20.00 uur van harte welkom in café de Bak in Leeuwarden. Denk samen met Talant en KH2018 mee over

Wij doen mee, komt u ook?

kansen voor cliënten om mee te doen en over hetwegnemen van eventuele drempels.

Voor meer info, mail naar: kh2018@talant.nl.

Kijk voor meer informatie op www.talant.nl > Nieuws.

Johannes de Jong blij met Talant én Meriant Johannes de Jong (70) krijgt ondersteuning van Talant én Meriant in een zorgcentrum van Meriant.

Hij vermaakt zich er prima. Het is een bijzondere samenwerking van deze twee dochterorganisaties van Zorggroep Alliade. Zijn verhaal staat in de huis-aan-huiskrant Groot Heerenveen.

Johannes de Jong is al jaren cliënt van Talant. Naarmate Johannes ouder werd, vroeg zijn situatie om andere zorg.

Nu woont Johannes in Herema State, een zorgcentrum van Meriant in Heerenveen. Hij krijgt zowel zorg en ondersteuning van Talant als Meriant. Johannes de Jong: “Ik heb hier nu een plekje waar ik niet meer weg wil.

Het klikt enorm met de bewoners en begeleiders. Heel gezellig vind ik het! Dikke duim dat het zo geregeld is!”

Johannes’ verhaal staat in Groot Heerenveen nummer 9.

U kunt het ook lezen op www.talant.nl > Nieuws.

4

Herfst 2016

Van de centrale verwantenraad

Meedenken over toekomst Talant Talant heeft in augustus vier bijeenkomsten gehouden met cliënten, verwanten en medewerkers, om inspiratie op te doen en ideeën te vergaren voor Talants bedrijfsplan 2017.

De belangstelling om mee te denken was groot. Ongeveer 150 mensen bezochten de bijeenkomsten die in verschillende plaatsen werden gehouden.

Centraal stonden vragen als ‘wat gaat goed in de zorg en wat kunnen we doen om de zorg nog verder te verbeteren?’ of ‘wat kunnen we doen om de begeleider nog beter te maken?’

De inbreng was positief en ging bijvoorbeeld over een fijne eigen woonplek met voldoende eigen voorzieningen. Of de keuze voor cliënten om zelf te kunnen bepalen of ze in deeltijd of voltijd willen werken. Ouders willen graag dat er echt naar ze wordt geluisterd, omdat zij hun kind tenslotte het beste kennen. Medewerkers wilden graag tijd voor aandacht en een aantal wilde ook wel vaker bij elkaar kijken om van elkaar te kunnen leren.

Onze achterban, wie zijn jullie?

Als lid van de Centrale Verwantenraad

contact te komen en te blijven met onze

begrijp ik wat er van mij verwacht wordt:

achterban. Hierdoor zijn we nog beter in

samen met Talant er voor zorgen dat de

staat om onze beslissingen te nemen

juiste stappen worden genomen en de

over de adviesaanvragen die voorgelegd

juiste dingen worden gedaan voor de

worden door de directie. Dan niet alleen

cliënten. De cliënt is ons kind, mijn of uw

meer vanaf het papier, maar juist ook

zoon of dochter, broer of zus.

gedreven door de feedback die wij van u als ouder of verwant krijgen. Daarnaast

Omdat wij als medezeggenschapsraad

geeft dat ons de kans om meer proactief

best wel op afstand zitten van de

onderwerpen bespreekbaar te maken

cliënten en hun verwanten is het lastig

met de directie van Talant. Uiteraard

om alles te overzien als we adviesaan-

informeren we u ook over de resultaten.

vragen van de directeuren gaan beantwoorden, het wordt vaak wel

De onderwerpen waarover wij graag

heel erg beslissen vanaf het papier.

uw feedback krijgen zijn onder andere, hoe werkt de medezeggenschap op de

Het zou ons als Centrale Verwanten-

locatie van uw verwant, hoe is de

raad erg helpen als we meer te horen

leefomgeving bij uw verwant, is de

krijgen wat er gebeurt en wat er leeft

omgeving een veilige plek voor uw

binnen de diverse instellingen en

verwant, hoe wordt u goed geïnfor-

locaties van Talant. U als ouder of

meerd over alle zaken betreffende uw

verwant bent een hele waardevolle

verwant en hoe heeft u één van de

informatiebron voor ons, maar het is

afgelopen vier informatiebijeenkom-

voor ons ook heel erg lastig om met u

sten ervaren?

in contact te komen. In verband met de privacywetgeving mogen adresbe-

Deze informatie is erg belangrijk voor

standen van verwanten niet zo maar

ons, laat u horen! Met deze informatie

uitgewisseld worden. Voor ons is het

kunnen wij goed in gesprek gaan met

daarom moeilijk om u te bereiken.

de directie van Talant. Uw betrokkenheid telt voor ons !

Ik wil u eigenlijk oproepen om zoveel mogelijk informatie te delen met ons. U

Wij hopen veel informatie van u te

kunt ons altijd mailen via cvr@talant.nl.

ontvangen, zodat wij beter gaan begrijpen wat de behoefte is van

Wat ik eigenlijk nog liever aan u vraag is,

onze achterban.

kunt u ons ook helpen om met u in

Deze herfst wordt het plan uitgewerkt.

contact te komen. Heeft u hier ideeën

Namens de Centrale

over, deel ze met ons. Dan gaan wij

Verwantenraad Talant,

proberen om met deze ideeën beter in

Dennis Rueb

InZicht

5

Een gezonde mond, een mooie lach Henk kijkt onderzoekend rond in de behandelkamer van tandartspraktijk Tosk. Na enige tijd neemt hij plaats in de tandartsstoel. Op verzoek van de tandarts doet hij zijn mond open. Veel tijd voor de controle heeft de tandarts niet. Na een minuut heeft Henk er genoeg van. Hij staat op en weigert opnieuw plaats te nemen in de tandartsstoel.

Henk is geen uitzondering. Voor veel mensen met een verstandelijke

Soms is behandeling in de praktijk niet mogelijk. Zo ook bij Henk.

beperking is een tandartsbezoek een ingrijpende gebeurtenis. Daarom

Hij is te onrustig om de geconstateerde tandplak en tandsteen te

werkt Talant nauw samen met de tandartspraktijk Tosk. Iedere vrijdag-

verwijderen. Zelfs al heeft hij uit voorzorg premedicatie gekregen.

ochtend worden cliënten, veelal uit Drachten en Beetsterzwaag, in de

In dit geval wordt Henk doorverwezen voor een behandeling onder

praktijk behandeld. In totaal bijna 20% van alle cliënten van Talant.

narcose. Gelukkig zijn dit uitzonderingen. De meeste cliënten kunnen wel in de praktijk van Tosk behandeld worden. De rustige

Tandartspraktijk Tosk

benadering van de Tosk-tandartsen zorgt er zelfs voor de spanning

De tandartsen Eddy Oeloffs en Marij Land van Tosk zijn gespeciali-

op het gezicht ruimte maakt voor een voorzichtige glimlach.

seerd in mondzorg aan mensen met een beperking. Ze gaan geduldig en vakkundig met deze specifieke doelgroep om.

Invloed op kwaliteit van leven

Marij geeft aan dat regelmatig tandartsbezoek heel belangrijk is.

Pijn en afwijkingen in de mond hebben direct invloed op de

Zij adviseert veelal twee tandartsbezoeken per jaar en tweejaar-

kwaliteit van leven. De eetlust en inname van voedsel wordt

lijks een bezoek aan een mondhygiëniste. Marij: “Het voorkomt

geremd. Pijn in de mond kan ook leiden tot moeilijk gedrag. En wat

veel pijn en narigheid, omdat problemen in de mond vroegtijdig

veel mensen niet weten, is dat slechte mondzorg ook hart- en

gesignaleerd en behandeld kunnen worden. Bovendien duurt bij

vaatziekten kan veroorzaken of een longontsteking. Talant vindt het

regelmatige controle een eventuele behandeling veel korter.”

daarom belangrijk om aandacht te hebben voor goede mondzorg.

En dat is plezierig voor mensen als Henk.

Slechte mondzorg kan zelfs hart- en vaatziekten

veroorzaken

6

Herfst 2016

Poetsles Gepke Bosma, coördinator mondzorg bij Talant, ondersteunt begeleiders voor wie de dagelijkse mondverzorging bij cliënten problemen geeft. Ook geeft zij begeleiders poetslessen en scholing over het belang van mondzorg. Gepke: “Vaak zijn begeleiders zich er niet van bewust dat een slechte

De resultaten vallen ook tandarts Marij op

Talants coördinator mondzorg Gepke Bosma bij een controle bij tandartspraktijk Tosk.

mondgezondheid invloed heeft op de algehele gezondheid.

Vingerbeschermer

Wanneer ze deze kennis wel hebben, heeft dat direct effect.”

Om het tandenpoetsen bij cliënten door begeleiders makkelijker

Door scholing en poetslessen zijn al mooie successen behaald.

te maken is er binnen een innovatieproject van Alliade, waar

Daarnaast is mondzorg een vast onderdeel van het Ondersteunings-

Talant onderdeel van is, een vingerbeschermer ontwikkeld.

plan van cliënten. De resultaten vallen ook tandarts Marij op:

Alliade zocht hiervoor de samenwerking met het bedrijf Feniks.

“Er was een jongen die altijd ontstoken tandvlees had. Na de

De vingerbeschermer is een hulpmiddel waarmee de begeleider

scholing en poetslessen heeft hij weer een prachtige lach met

de mond van de cliënt veilig open kan houden tijdens het tanden-

gezond tandvlees.” Ook is het minder vaak nodig dat cliënten

poetsen. Zo kan er beter gepoetst worden. Dit hulpmiddel, maar

onder narcose worden behandeld. De goede samenwerking

ook de poetsles en scholing, helpen de algehele gezondheid van

tussen Talant en Tosk draagt bij aan dit succes.

de cliënten te verbeteren. En dat is wat we willen.

Weetkrant over mondzorg In de Weetkrant van september wordt in begrijpelijke taal uitleg gegeven over het belang van een gezonde mond. Talant brengt vier keer per jaar een Weetkrant uit voor cliënten met steeds een ander thema. Sommige cliënten lezen de krant zelf. Daarnaast kan de Weetkrant begeleiders of familie helpen om bepaalde onderwerpen met cliënten te bespreken.

De Weetkrant bekijken of een gratis abonnement aanvragen kan via www.talant.nl/clienten *Vanwege privacy is de naam van de cliënt veranderd.

InZicht

7

Johan in het midden Wonen

Vakantie

Vanaf 1 oktober 2015 woon ik

Soms ga ik op vakantie.

op ’t Rond 29 in Beetsterzwaag.

Dat vind ik erg leuk. In 2013

Het is een soort Center Parcs.

gingen we met een boot,

Het is leuk om hier te wonen.

het Beatrix skûtsje. Dat vond ik super. Zwemmen vind ik leuk op vakantie.

Paardrijden

Op pad

Bij de Kapschuur zijn ook

Soms ga ik met Tonny, mijn

paarden. Ze zijn altijd aardig.

begeleider, op pad. Dan gaan

Ik rijd altijd op Blits. Dat is

we boodschappen doen of

een Fjord pony. Vroeger stond

kleding kopen. Ik weet dan

hij bij de Wissel op het

precies wat ik wil hebben.

Kapschuur

terrein. Nu woont Blits bij de

Ik werk bij de Kapschuur, een

Kapschuur in Ureterp, samen

dagbestedinglocatie van Talant

met de pony Tiësto.

Midgetgolf

in Ureterp. Dieren verzorgen,

Ik speel al 35 jaar bij de

tuinen verzorgen en paard-

midgetgolfvereniging van

rijden doe ik dan. Ik werk

Drachten. Ik vind het de beste

4,5 dag per week, want op

baan van Nederland! Ik ben

vrijdagmiddag ben ik vrij

ook vrijwilliger bij midgetgolf.

Dan leg ik de baan waterpas en geef ik uitleg aan nieuwe mensen. Ik ben voor de derde

8

Herfst 2016

keer kampioen geworden van

Muziek

Katten

de competitie. Kom allemaal

Ik vind het leuk om naar

Ik heb zelf geen huisdier,

maar eens kijken!

muziek te luisteren. Ik vind

maar bij de Kapschuur zijn

heel veel muziek leuk. Alleen

twee katten. Gizmo en

house en hardcore zijn niet

Darwin. Gizmo zit altijd op

mijn ding. Maar ‘Doe Maar’

schoot bij het koffiedrinken.

en Golden Earring zijn wel

Ook bij het lunchen. Gizmo is

heel erg leuk. Ook de Top 40

wel een beetje mijn kat.

vind ik goede muziek.

Johan Reekers (44) zit in zijn sportkleding in de tuin. Zijn grote hobby is meteen aan hem te zien. Gewonnen prijzen staan uitgestald bij de zelfgekweekte zonnebloemen en tassen vol golfballetjes.

Vrije tijd

Zonnebloemen

Ik bowl graag. Dit doe ik dan

Ik ben trots op mijn zonne-

op de Wii. Ik sta op nummer 1!

bloemen. Ik heb ze zelf

Ik kijk ook graag TV. Spangas of

gekweekt. Ik kreeg ze als

Bassie en Adriaan. Flodder vind

zaadjes. Dit is de eerste keer

ik ook erg leuk!

dat ik zonnebloemen heb.

Vroeger heb ik eens aardbeien geplant. Die hebben we lekker opgegeten.

Lasagne Mijn lievelingseten is lasagne.

We koken zelf en doen zelf boodschappen. Ik help soms ook. Pannenkoeken vind ik leuk om te maken! Of vlees bakken.

Maar ik vind lasagne het lekkerst om op te eten!

Familie Ik heb een broer en schoonzus.

Zij hebben twee kinderen.

Mijn moeder zie ik best vaak.

Mijn vader is overleden.

Laatst hadden we familiedag.

Dat was leuk.

InZicht

9

Triple-C brengt veel goeds voor bewoners van ‘t Rond Een jubelverhaal wordt dit niet. Maar hoe een andere benadering zoveel invloed heeft op de meest complexe cliënten, willen hoofd Renny Brouwer en GZ-psycholoog Saskia Rasker graag vertellen. Een indruk van ’t Rond 25 tot 31, een jaar na de verhuizing naar deze nieuwe woningen op locatie De Wissel in Beetsterzwaag.

Een bewoonster zit ontspannen in een hoek van de gezamenlijke

Saskia Rasker: “Bij Triple-C probeer je niet de cliënt te veranderen,

woonkeuken te vingerhaken. Een lange veelkleurige streng bedekt

maar de omgeving. Als wíj anders handelen en reageren, gedraagt

vanuit haar makkelijke stoel een deel van de vloer. Een andere

de cliënt zich anders. Het is een grote omslag voor begeleiders, hoe

bewoonster bekijkt alles vanuit een stoel in een andere hoek, met

we eerst handelden was immers niet voor niets. Maar als het lukt

hoog opgetrokken benen en tot haar hals verscholen achter een grote

kan het de levens van cliënten enorm veranderen. Nog steeds komt

sjaal. Nog even en het eten komt op de grote tafel in het midden van

de vlam wel in de pan, maar er zijn zo veel successen.”

de kamer. Begeleider Freerkje Reitsma is bezig met koken en heeft ondertussen contact met de bewoners. Ook een derde bewoner zal

-> Begeleidings- en behandelmethode Triple-C (cliënt, coach en

aanschuiven. Eerst laat hij zijn kamer en de binnentuin zien en maakt

competentie) gaat ervan uit dat gedrag sterk wordt beïnvloed door de

een grapje naar locatiehoofd Renny Brouwer.

omgeving. Belangrijk zijn daarom een goede relatie met de begeleider, een betekenisvolle en duidelijke daginvulling en vooral niet de

Met zo’n tafereel was van tevoren geen rekening gehouden.

nadruk leggen op (beheersen van) het probleemgedrag, maar kijken

In de vier woningen wonen elk vier mensen. Zij behoren tot de

naar de oorzaak en het vergroten van wat iemand wél kan.

meest complexe cliënten van Talant. De vingerhakende vrouw zat voorheen hele dagen op haar bed, trok haar haren uit haar hoofd en

De begeleidings- en behandelmethode wordt sinds enkele jaren op

had 2-op-1 begeleiding wegens heftige agressie. Renny Brouwer:

een aantal locaties van Talant toegepast. Zo ook op ’t Rond 25 tot 31.

“Een aantal cliënten had vroeger zelfs 3-op-1 begeleiding. Het was

Hoewel de mate van de verstandelijke beperking verschilt zijn het

eigenlijk meer bewaking.” De verwachting was dat de zestien

allemaal mensen met een lage emotionele ontwikkeling en zeer

cliënten ieder in hun eigen appartement individuele begeleiding

complex gedrag. De meesten hebben ook veel meegemaakt. “Eigenlijk

en behandeling zouden krijgen, maar dat pakte dus anders uit.

zijn het allemaal getraumatiseerde mensen”, zegt Renny Brouwer.

Er wordt zelfs regelmatig een spelletje gedaan aan tafel.

Omslag Die omslag heeft te maken met de methode Triple-C, leggen hoofd Renny Brouwer en GZ-psycholoog Saskia Rasker uit. Een trieste maar rake beschrijving van een vader - overigens toen nog bij een andere zorgorganisatie - treft de kern van Triple-C: “Mijn zoon was soms opgesloten. Hij had dan geen schone kleren en sliep op de grond, eigenlijk als een hond. Dan is het toch niet raar dat hij als een hond reageert?”

10

Herfst 2016

"Probleemgedrag is slechts een topje van de ijsberg"

Bewoners en begeleider Martinus Bosma zitten gezellig samen in de woonkamer. Zo’n tafereel leek een poos geleden niet haalbaar.

Saskia Rasker: “Traditioneel benader je zulke mensen vanuit beheersing,

begeleiders op het idee om met hem, uitgerust met een grijper

het voorkomen van problemen. Bij Triple-C kijk je naar wat iemand nodig

en een vuilniszak, het terrein schoon te maken. Henk pakte

heeft om zich goed te voelen. We reageren niet zozeer op het gedrag,

namelijk tijdens wandelingen altijd graag van alles op.

maar kijken naar wat daaronder ligt. Probleemgedrag is vaak slechts een topje van de ijsberg. We zien bijvoorbeeld een grote man die verbaal heel sterk is en lijkt te manipuleren, maar hij is heel, heel bang.

---> Op pagina 12 vertelt Henks moeder over de veranderingen bij Henk.

Als je dat beseft, reageer je zelf ook al anders.”

Renny: “Als iemand de tv kapot maakt, kun je de tv in een bescher-

De begeleiders letten goed op elkaar: spanning bij een begeleider

mende kast zetten met een slot erop. Maar dat is geen oplossing.

wordt snel overgenomen door de cliënten. Ze moeten op elkaar

Wat maakt dat die cliënt stress heeft? Daarvoor heb je begeleiders

kunnen rekenen en elkaar durven aanspreken. De begeleiders

nodig die heel sensitief zijn.”

krijgen scholing en coaching en werken samen met bijvoorbeeld

En die heel veel lef en doorzettingsvermogen hebben. Renny: “Als een

GZ-psychologen van Talant. Voor ’t Rond 25-31 is dat behalve Saskia

cliënt boos wordt, wil je afstand nemen omdat het gevaarlijk is, maar

Rasker, Britt Noorlander. De hoofden Renny Brouwer en Boukje

wat diegene nodig heeft, is nabijheid.”

Kuipers komen elke dag naar de woningen.

Houvast

Ook proberen ze er samen achter te komen wat de oorzaak kan zijn

Een vertrouwensband met de begeleiders is een van de pijlers van

wanneer er iets mis gaat. Is iemands programma te vol of juist niet

Triple-C. Daarom zijn de teams klein. Verder is een goed gevuld

uitdagend genoeg? Is er iets anders dat stress veroorzaakt? Heeft iemand

en duidelijk dagprogramma belangrijk en vooral dat je ook na een

een uitnodigende of afwachtende begeleidingsstijl nodig? Ligt het aan de

mogelijk incident de draad weer oppakt. Het gaat veelal om

medicatie? Want ook afbouw van medicijnen heeft de aandacht. Door de

dagelijkse activiteiten thuis, zoals de was vouwen, planten water

jaren heen is er vaak van alles bij gekomen en ging er nooit iets af.

geven of helpen met koken. Waar mogelijk is er ook dagbesteding elders op locatie De Wissel. De bezigheden en de volgorde geven

Eind op weg

houvast. Activiteiten zijn ook de beste manier om de vertrouwens-

Het is niet zo dat alles nu van een leien dakje loopt. “Dit zijn en blijven

band op te bouwen. “Een dagprogramma is een constante en binnen

nu eenmaal complexe mensen. Voor de ene begeleider is de omslag

de teams is er door de jaren heen altijd verloop”, legt Renny uit.

ook makkelijker dan voor de ander en het vraagt ook een lange adem.

Er moet heus nog veel gebeuren, maar er zijn ook al veel mooie

Dat is een van de redenen dat familie zo belangrijk is: zij zijn een

successen. Als je ziet hoe de kwaliteit van leven van veel mensen

constante factor in iemands leven. Ook kent familie de cliënt het

verbeterd is: daar halen we heel veel motivatie uit. Het is een

beste. Zo brachten de ouders van bewoner Henk Woudstra de

voortdurende zoektocht, maar we zijn een heel eind op weg.”

InZicht

11

---> Vervolg van pagina 10 en 11

Moeder Tini Woudstra:

"Hij begint weer wat onze eigen Henk te worden" gingen ze met dezelfde gang weer naar binnen.

De begeleiders deden zo hun best. Maar als je zó leeft: dan kun je beter dood zijn.”

“Toen Talant een paar jaar geleden over Triple-C begon, was ik er dan ook direct voor. Ook is Henk vorig jaar verhuisd naar de nieuwbouw aan ’t Rond 25 waar hij drie huisgenoten heeft. Triple-C was een moeilijke omslag voor de begeleiders, maar het heeft zúlke goede effecten. Hij begint weer wat onze eigen Henk te worden. Henk was altijd een vrije vogel, hij heeft humor, hij weet veel en hij wil serieus genomen worden.”

Henk eet nu regelmatig met de groep, gaat naar Jarenlang ging het vooral bergafwaarts, vanaf zijn eerste psychose op 18-jarige leeftijd.

dagbesteding; hij heeft het naar de zin. “Er gaat

Henk Woudstra verbleef sindsdien af en aan in een psychiatrische crisisopvang en

nog steeds wel eens iets kapot, maar als het is

verhuisde naar een organisatie voor gehandicaptenzorg. “We konden het thuis niet

opgelost, is de houding van de begeleiders: dat

meer aan”, zegt moeder Tini Woudstra. Op een gegeven moment ging hij van separeer

is geweest, we gaan weer verder. Het is een

naar separeer. Een heel verschil met de nu 45-jarige Henk, dankzij Triple-C.

positieve insteek. Ook worden de medicijnen afgebouwd. We hebben het idee dat Henk meer

“Als kind was hij ook wel moeilijk en maakte hij

In zo’n bui is hij blind, weet hij niet wat hij

grip krijgt op zijn leven. Wel vindt hij het moeilijk

ook wel eens dingen kapot. Maar verder was

doet. Hij wist zelfs een ruit van gewapend

dat er vaak nieuwe begeleiders zijn. Hij blijft

hij vooral graag lekker op pad. Het ging thuis

glas van een kantoor kapot te slaan, met een

ook bang dat hij weer zou moeten verhuizen en

altijd nog wel. Tot hij die psychoses kreeg.”

slagaderlijke bloeding als gevolg. Vanaf de

ook dat wij er ooit niet meer zijn. Gelukkig heeft

Henk verbleef tien jaar bij een organisatie

gang had hij medewerkers over hem horen

hij een trouwe vrijwilliger, Foekje. Zij was in de

voor gehandicaptenzorg, maar het ging steeds

praten en hij dacht dat hij weer werd over-

begintijd zijn begeleider en is hem al die jaren

slechter. De begeleiders waren ermee verlegen,

geplaatst. Henk is achterdochtig; veel dingen

blijven bezoeken.”

vertelt zijn moeder begripvol. “Hij was vaak

overkomen hem, worden over hem beslist.”

agressief en werd dan opgesloten. Maar hij is

Ze denkt even aan wat een oud-klasgenoot

Thuis

vooral bang. Stel je voor dat je een bange man

eens vertelde: dat Henk op de kleuterschool

“Henk was zaterdag bij ons. Hij is voor het eerst

met drie man vastpakt en hem opsluit.”

werd vastgebonden op zijn stoeltje.

weer meegegaan naar de markt. Dat ging heel

Geadviseerd werd om het bij Talant te pro-

“Ik was er direct voor”

nog wel even naar oom Johan’, zei hij. En vroeg

beren, inmiddels vijftien jaar geleden. “Dat

“Op het laatst woonde Henk in zijn eentje in

hij anders vaak of hij thuis mocht blijven bij zijn

ging een poosje goed, maar na een aantal

een soort containerwoning. Er was bijna niets

vader en mij, tegenwoordig zegt hij na een

verhuizingen ging het weer mis. Door agres-

in zijn kamer en hij had geen dagbesteding.

poosje: ‘Breng me nu maar weer naar huis’.

sie kwam Henk weer veel in de separeer

Het was niet best. Hij mocht wel naar buiten,

Daarmee bedoelt hij ’t Rond. Daar zijn we

terecht. Ik begrijp het wel, wat kon je anders?

met begeleiding, maar vaak ging het mis en

zo blij om.”

best, het is zo’n vooruitgang. ‘We kunnen ook

12 Herfst 2016

Afvalcampagne van start:

Ho! Net yn ‘e Kliko!

Directeur Joke van Leeuwen gaf op zaterdag 24 september het officiële startsein voor de Talantbrede afvalcampagne Ho! Net yn ‘e Kliko! Dat gebeurde tijdens het zomerfeest op locatie De Wissel in Beetsterzwaag. Na het startsein konden locaties zich aanmelden om mee te doen aan de campagne die ongeveer een jaar gaat duren.

Het doel is over een jaar 25% minder afval in de containers voor restafval op locaties. Het geld dat Talant zo kan besparen op het verwijderen van afval, kan ten goede komen aan de zorg.

Een afvalvermindering is niet alleen te bereiken door met z’n allen minder afval te produceren, maar ook door het afval beter gescheiden weg te gooien.

Waarom?

Aanleiding om een afvalcampagne te starten, is een onderzoek dat in 2015 is uitgevoerd op diverse locaties. De twee belangrijkste conclusies uit dit onderzoek zijn: • In vergelijking met Nederlandse huishoudens produceert Talant per persoon veel restafval. Dit komt soms door de beperkingen van de cliënten, maar met name door onbewust gedrag van cliënten en medewerkers; • Het geproduceerde ‘restafval’ bestaat bovendien voor meer dan de helft uit afvalsoorten die eigenlijk gescheiden ingezameld hadden moeten worden. Recycling is daardoor niet meer mogelijk. Zonde van de grondstoffen en zonde van het geld!

Niet in de kliko Het overgrote deel van het verkeerd weggegooide afval bestaat uit GFT en papier, maar het gaat ook om verpakkingsglas, textiel, elektrische apparaten en klein chemisch afval. Dit betekent dat veel grondstoffen worden verbrand in plaats van gerecycled. Dat brengt niet alleen extra milieubelasting met zich mee, maar ook extra verwijderingskosten en maatschappelijke kosten.

Met de afvalcampagne worden cliënten en medewerkers van Talant opgeroepen om deze zes soorten afval niet meer in de grijze container te gooien, maar apart te houden en ervoor te zorgen dat ze terecht komen op de plekken waar ze gescheiden ingezameld worden. Voor deze soorten afval geldt dus voortaan: Ho! Net yn’e Kliko! Dat is overigens Fries voor Stop! Niet in de Kliko!

Duurzaamheid als onderscheidend thema Duurzaamheid is één van de thema’s waarmee Talant zich wil onderscheiden. Duurzaam in de relatie met de cliënt en zijn of haar ontwikkeling.

Gerecycled van duurzame Friese dorpen De campagnenaam Ho! Net yn’e Kliko! en veel van de campagne-

Duurzaam in de relatie met de medewerkers. Maar ook duurzaam voor wat betreft het gebruik van

materialen mocht Talant ‘recyclen’ van het Netwerk Duurzame

hulpbronnen en infrastructuur. Het betekent ook: altijd

Dorpen in Friesland. Vandaar de Friese naam. In de dorpen van

gericht op de toekomst. De komende tijd willen we

dit netwerk is de campagne in september 2015 gestart. Een werkgroep bestaande uit verschillende collega’s heeft de campagne vertaald naar de situatie bij Talant.

samen met cliënten en collega’s vervolgstappen zetten op het gebied van duurzaamheid. De afvalcampagne Ho! Net yn ‘e Kliko! is hierin een mooie stap.

InZicht

13

In het Zicht Column

Gerrit

Mondzorg We moeten goed voor onze mond zorgen, anders kunnen we ziek worden. Niet alleen in onze mond, maar ook in ons lichaam. Het is goed dat we iedere dag de tanden poetsen na het eten. Het liefste geloof ik 3x per dag. Er komt een Weetkrant over mondzorg. Ik heb de Weetkrant nog niet.

Als ik de Weetkrant heb, ga ik de Weetkrant lezen.

In het midden Rinus Muller, samen met een deel van zijn bijbelgroep,

Tandenpoetsen

v.l.n.r. Piet Sipke Zijlstra, vrijwilliger Lysbeth Lubberts, Harm de Vlught en Ammy Galiën.

Ik probeer drie keer per dag mijn tanden te poetsen.

Rinus en Fenny Muller

Ik vergeet het ook wel eens een keer. Als ik poets, dan probeer ik goed te poetsen. Net zoals het wordt aangegeven bij de poetsposter. In de wachtkamer van

Wilt u iemand in het zicht brengen die veel voor een cliënt van Talant

de tandarts staat ook een tv met een instructiefilm

doet, bijvoorbeeld een familielid of een vrijwilliger? Stuur een mailtje

over poetsen. Ik poets nog met de hand, niet

naar communicatie@talant.nl.

elektrisch. Ook heb ik weleens met mondwater gespoeld, maar daar kreeg ik weer tandsteen van.

WIE

Daarom ben ik er weer mee opgehouden.

Rinus en Fenny Muller zijn twee van de veertien vrijwilligers die drie bijbelgroepen leiden in Stiens. De vrijwilligers zijn allemaal lid van kerkgenootschappen in

De tandarts

Leeuwarderadeel en Ferwerderadeel. In december 1995 startte Rinus Muller samen

Drie keer per jaar bezoek ik de tandarts. Mijn

met een predikant en twee andere vrijwilligers een bijbelgroep van acht cliënten.

tandarts is verhuisd. Zijn praktijk is nu bij tandarts

Inmiddels is dit uitgegroeid tot drie bijbelgroepen voor in totaal zesentwintig cliënten.

Adding. Mijn tandarts heet Wout Vochteloo.

Ik ben sinds 1998 al bij hem. Een aardige man.

WAT

Hij kijkt altijd goed mijn tanden na. Als er wat

In het restaurant van Talant aan de Ieleane in Stiens komen de bijbelgroepen om de

moet gebeuren, zoals tandsteen verwijderen,

week op woensdag- of donderdagavonden bij elkaar. En dat al 21 jaar. Tijdens een

zegt hij dat altijd en ook als ik gaatjes heb.

bijeenkomst wordt onder andere een kaars aangestoken, gezongen, een bijbelverhaal

Ik ben niet bang bij de tandarts. Heel veel

gelezen en hier wordt ook over gesproken. Het bijbelverhaal wordt aan het einde

mensen zijn bang voor de tandarts. Ik denk

verwerkt met een kleurplaat of knutselwerk. “Gezelligheid staat voorop,” vertelt Rinus

dat dit komt door vroeger. Met name door de

Muller. Naast de bijbelgroepen organiseren de vrijwilligers ook de Kerstvieringen bij Talant in Stiens. Er wordt dan een Kerstverhaal gespeeld. De sportzaal van Stiens zit dan vol bewoners, begeleiders en verwanten en andere belangstellenden.

schooltandarts. Die deed maar wat. Nu is de schooltandarts ook weer in opkomst. De schoolarts komt nog steeds met een busje, maar nu met een moderne behandelkamer. Ook helpt deze tandarts

Waarom

oudere mensen om naar hun gebit te kijken.

“In 1995 werden wij benaderd door de dominee. Hij had gehoord dat Talant naar Stiens kwam en wilde hier iets voor doen,” vertelt Rinus Muller over de aanleiding voor de bijbelgroepen. De veertien vrijwilligers vinden het fantastisch om te doen. Rinus Muller: “Wij halen zoveel voldoening en blijdschap uit de bijeenkomsten. Het is mooi om te zien hoe iedereen enthousiast luistert en meedoet. Het geeft ons ontzettend veel vreugde.”

Gaatjes Ik heb haast geen gaatjes. De tandarts kan niet veel aan mijn gebit doen. Dit komt door het knarsen en bijten wat ik dan onbewust doe. Hij zegt dan: “Ik kan wel weer opnieuw vullen en kiezen eraan zetten, maar je maakt het dan toch weer

stuk.” Als hij dat zou doen blijft de tandarts bezig. Maar als er een kies kapot is, dan repareert de tandarts deze wel.

14

Herfst 2016

Gerrit Miedema krijgt ondersteuning van Talant

ander nieuws Vertrouwenspersoon voor cliënten en verwanten Wim Groen en Harro Zwier zijn vertrouwenspersoon voor cliënten en verwanten van Talant. Zij zijn in dienst bij Zorgbelang Fryslân en hierdoor een onafhankelijke partij. U kunt bij Wim en Harro terecht met uw vragen over de zorg, maar ook als u anoniem uw verhaal kwijt wilt.

Contact

Wim Groen (voor cliënten en familie): 06 - 24 85 91 87 Harro Zwier (voor cliënten): 06 - 32 27 00 14 Ook kunt u mailen naar vptalant@zorgbelang-fryslan.nl.

M3 rapt op Youtube Miranda, Mariëlle en Marjan zijn samen M3 en de rappers van het lied: ‘Wij zijn anders en uniek’. Bekijk de video op Youtube!

Het lied is gemaakt voor de theatervoorstelling Sneeuwwitje en de 7, een producite van de Special Theater Road Show. Cliënten van Talant en WIL, leerlingen van het speciaal onderwijs en vele inwoners van Drachten deden mee aan deze voorstelling met toneel, dans en muziek. Dinsdagavond 28 juni was de voorstelling in De Lawei. Het was uitverkocht: er kwamen negenhonderd mensen.

Dans Studio Drachten bedacht samen met de rappers en andere dansers de dans bij het nummer ‘Wij zijn anders en uniek’.

Cliënten op de catwalk Cliënten van onder andere Talant, JP van den Bent en Philadelphia liepen 20 september op de catwalk in Theater Sneek tijdens een spetterende modeshow.

Hiermee ging een langgekoesterde wens van veel cliënten in vervulling.

Verschillende zorginstellingen hadden de koppen bij elkaar gestoken om de cliënten met een verstandelijke beperking in de spotlights te zetten. De show was bedoeld om hen te helpen bij het ontdekken van hun eigen talenten.

Diverse lokale winkels hebben kleding en andere attributen beschikbaar gesteld.

Andere sponsoren waren JP van den Bent en de Vrienden van Talant.

Talant krijgt nieuwbouw in De Westereen en Damwoude Talant krijgt Nieuwbouw in De Westereen en in Damwoude. In beide dorpen komen elk 24 appartementen.

In De Westereen hadden verwanten het voortouw genomen. Na een lang aanbestedingsproces kan de bouw in november beginnen.

Onder andere de cliënten van de Daniël Bosmastraat kunnen in de zomer van 2017 verhuizen naar hun nieuwe woningen. In Damwoude zullen de appartementen de locaties aan de Nieuwe Hale (De Wynbrekker) en de Heerke Ateswei vervangen. Het streven is dat de cliënten eind 2017 verhuizen. Bouwgroep Dijkstra Draisma zal de woningen bouwen.

Colofon InZicht is het blad voor familie van cliënten van Talant. InZicht verschijnt vier keer per jaar in een oplage van ongeveer 5000 exemplaren. Het wordt ook toegestuurd aan relaties en locaties van Talant. Talant biedt zorg en ondersteuning aan mensen met een verstandelijke beperking in Friesland. Redactie Zorggroep Alliade, Marketing & Communicatie, Postbus 303, 8440 AH Heerenveen, telefoon 0513 - 643 747, e-mail communicatie@talant.nl Teksten Berber Binsma, Cecile Huitenga, Hilde Koopmans, Amanda Vlot, Bianca de Vries en andere medewerkers van Talant. Foto’s Fotobureau Het Hoge Noorden en medewerkers Talant Columns Erik Kuik, CVR en Gerrit Miedema Ontwerp De Bey communicatie & vormgeving bv Druk Drukkerij van der Eems Social Media Twitter @TalantOnline, Facebook /TalantOnline Copyright Voor overname van tekst of foto’s is toestemming nodig van de redactie.

Talant maakt deel uit van Zorggroep Alliade.

InZicht

15

2spraak

In 2praak vertellen twee mensen over hun band. Mail voor aanmeldingen naar communicatie@talant.nl

Nathalie Chmilewski en Marja Visser

"Koffie met een glimlach" Wie zwembad Bloemketerp in Franeker binnenkomt, heeft een grote kans Nathalie Chmilewski te treffen. Via Talant heeft ze een mooie werkplek in de kantine. Nathalie kan er altijd rekenen op haar collega Marja Visser.

Nathalie: “Een groot verschil met Doniastate is dat ik hier de enige ben met een beperking, dat is wel raar. Mensen zien het ook niet aan mij.”

Marja: “Dat is zo. Vooral in vakanties wanneer er veel nieuwe bezoekers zijn, is dat lastig voor je.”

Nathalie: “Wat ik het liefst doe is bezoekers helpen: koffie en

Nathalie: “Dan vraagt iemand bijvoorbeeld iets over zwemles en

thee schenken, patat bakken. Pasjes scannen voor zwemles vind

dan weet ik het niet. Ik vraag dan altijd een collega bij de kassa.”

ik ook leuk.”

Marja: “Ik heb er wel over nagedacht of we daar iets aan

Marja: “Nathalie doet nog veel meer, zoals de ramen lappen

kunnen doen, maar ik wil je ook geen kaartje opspelden met

van het restaurant of de vloer droogdweilen bij de kleedkamers.”

stagiair of zoiets.”

Nathalie: “Ik werk hier nu anderhalf jaar, de ene week drie en

Nathalie:“Vroeger zat ik er heel erg mee dat ik een beperking

de andere week vier middagen. Daarnaast werk ik drie of vier

heb. Ik heb een tweelingzus en zij heeft geen beperking. Ik heb

ochtenden bij een peuterspeelzaal.”

een achterstand met leren.”

Marja: “Hier knutselt Nathalie soms ook met kinderen die

Marja: “Het is hier ook iedere dag anders en soms vliegen er

meekomen met hun broertjes en zusjes op zwemles. Dat kunnen

kinderen alle kanten op.”

we binnenkort wel weer oppakken, Nathalie. Nathalie heeft op die

Nathalie: “Het is hier moeilijker, maar nieuwe dingen leren is

manier iets eigens naast het kantinewerk.

ook leuk. Hier moet ik ook meer uit mezelf doen dan bij Doniastate.

Nathalie: “Ik heb eerst gewerkt bij kinderboerderij Doniastate

Dat vond ik in het begin best lastig. Nu gaat het wel goed.

in Stiens. Daar ben ik mee gestopt toen er bezuinigd werd op

Dat is toch wel leuker.”

vervoer.”

Marja: “Misschien ben ik soms wel wat streng.”

Marja: “Talant vroeg daarom of Nathalie hier kon werken.

Nathalie: “Dat is niet altijd leuk, maar wel goed.”

Wij wilden dat wel proberen. Het zwembad is voor iedereen,

Marja: “We vinden het ook fijn als je er bent. En je serveert

ik vind het belangrijk dat mensen met en zonder beperking

een kop koffie met een glimlach, dat stellen mensen op prijs.

contact hebben en kansen krijgen. Lachend: Ik heb een zus

We reken gewoon op je en als je er niet bent, missen we je.”

met een beperking. Ik weet niet of dat verschil maakt?”

InZicht Herfst 2016