Programmaboekje 'Haydn-Mozart-Stravinsky'

14 → 24.11 2019

Haydn, Mozart, Stravinsky Jonathon Heyward dirigent Andrew Tyson piano

Programma Duur van het concert 2u — inclusief 20 min. pauze

Symfonieorkest Vlaanderen Jonathon Heyward dirigent Andrew Tyson piano

Igor Stravinsky 1882-1971

Haydn, Mozart, Stravinsky

2

Pulcinella Suite 1. Sinfonia 2. Serenata 3. Scherzino - Allegretto - Andantino 4. Tarantella 5. Toccata 6. Gavotta 7. Vivo 8. Minuetto - Finale

Wolfgang Amadeus Mozart 1756-1791 Pianoconcerto nr. 24, KV 491 1. Allegro 2. Larghetto 3. Allegretto PAUZE

Siebe Thijs °1999 Temporalitas

Joseph Haydn 1732-1809 Symfonie nr. 101, Hob. I: 101 - ‘De klok’ 1. Adagio - Presto 2. Andante 3. Menuetto & Trio: Allegretto 4. Finale: Vivace

Haydn, Mozart, Stravinsky Igor Stravinsky Pulcinella Suite

(1922)

W. A. Mozart

Pianoconcerto nr. 24, KV 491 (1785-1786) Het Pianoconcerto nr. 24, KV 491 is het voorlaatste uit een reeks van twaalf concerti die Mozart tussen februari

Haydn, Mozart, Stravinsky

De Eerste Wereldoorlog weerhield Igor Stravinsky er niet van door Europa te trekken. In 1916 reisde hij samen met zijn goede vriend Pablo Picasso de Ballets Russes achterna. Dat beroemde Russische balletgezelschap ontwikkelde in die tijd een heel nieuwe dansvorm en werkte samen met de grootste dansers, kunstenaars en musici. In Napels maakten ze samen kennis met de Commedia dell’arte. Toen Sergej Diaghilev, de stichter van Les Ballets Russes, Stravinsky twee jaar later vroeg om een ballet te schrijven rond deze Italiaanse theatervorm met de muziek van Giovanni Battista Pergolesi als uitgangspunt, noemde die dat idee aanvankelijk “gestoord”. Toch aanvaardde hij de opdracht - hij zei later zelfs dat hij “verliefd was geworden op Pergolesi’s muziek”.

Met Pulcinella sloeg Stravinsky een heel nieuwe weg in. Hij wilde het verleden evoceren en keerde zich daarom af van het modernisme. Zijn keuze moet het publiek verrast hebben, want zijn vooroorlogse Lentewijding was een radicaal vernieuwend werk. Maar al

hadden sommige critici er moeite mee, het publiek was enthousiast over zijn kleurrijke evocatie van de 18e eeuw.

Stravinsky besefte goed dat hij Pergolesi, wiens muziektaal heel veraf stond van de zijne, niet zomaar kon nabootsen. In zijn bescheiden aanpak liet hij de melodieën en harmonieën grotendeels intact en voerde hij sporadisch contrasterende elementen van zijn eigen, nieuwe ritmische taal door.

Toch is Pulcinella met zijn levendige orkestkleuren en pikante details zowel een echte Pergolesi als een echte Stravinsky. Pulcinella was het begin van de zogenaamde neoklassieke stijl die Stravinsky 30 jaar lang zou beoefenen.

Zelf noemde hij zijn ontleningen aan de muziek van anderen ‘een bijzondere vorm van kleptomanie’. De Pulcinella Suite bestaat uit acht delen en is ontstaan uit het ballet.

3

Haydn, Mozart, Stravinsky

4

1784 en december 1786 componeerde in Wenen. Hij werkte gelijktijdig aan zijn opera Le nozze di Figaro. Van al zijn pianoconcerti heeft dit stuk het meest uitgesproken symfonische karakter en de grootste orkestbezetting, met een belangrijke rol voor de blazers. Dit is bovendien een van de twee pianoconcerti die Mozart in een kleine toonaard schreef.

Het stuk is veel donkerder, stormachtiger en emotioneler dan zijn voorgangers.

Mozart schreef voor dit pianoconcerto geen cadenza (een passage die de pianist alleen speelt en waarin hij zijn virtuositeit kan demonstreren), maar onder meer zijn leerling Johann Nepomuk Hummel en Camille Saint-Saëns deden dat in zijn plaats.

Het turbulente Allegro waar het werk mee opent, wordt wel eens vergeleken met de eerste beweging van Beethovens Eroica-symfonie. Dit concerto was een van de favoriete stukken van Beethoven, die aan zijn vriend Johann Cramer zei “dat we nooit meer in staat zullen zijn om iets dergelijks te maken”. De tweede beweging, het Larghetto, contrasteert met zijn rustige karakter en zijn haast kinderlijk eenvoudige thema. De trompetten en het slagwerk zwijgen en de houtblazers krijgen een solistische rol.

Deze langzame beweging is een rondo, een vorm die traditioneel gezien in de finale gebruikt wordt. Mozart houdt zich in dit stuk nergens aan de traditie.

Het Allegretto waar het werk mee afsluit is een thema met variaties. Sommige van die variaties hebben een pathetisch karakter, andere klinken dan weer kinderlijk of majestueus.

Siebe Thijs

Temporalitas (2019-SOV Composers’ Academy) Temporalitas is geïnspireerd op de Symfonie nr. 101, Hob. I: 101 - ‘De klok’ van Joseph Haydn.

Het werk verklankt de innerlijke tweestrijd tussen de wereldlijke klok, die vandaag alsmaar sneller lijkt te tikken, en de tijd van het universum, die heel traag evolueert en als het ware eeuwig lijkt te duren. De klok tikt in Haydns symfonie fris, verrassend en bijna frivool.

In de eenentwintigste eeuw klinkt ze veel beklemmender: de moderne mens zit als het ware gevangen in de structuur van de objectieve kloktijd.

In zijn werk Temporalitas stelt Siebe Thijs de tikkende, wereldlijke klok tegenover de tijd van het universum, of de menselijke nervositeit en tijdelijkheid tegenover de uitgestrekte, organische eeuwigheid. Temporalitas – Latijn voor tijdelijkheid, het tegenovergestelde van aeternitas – is een stukje maatschappij­ kritiek op onze oppervlakkigheid en de manier waarop we de tijd invullen.

De klok die steeds sneller en onregelmatiger lijkt te tikken, domineert stilaan onze levens; we verliezen de controle over ons bewustzijn van de tijd. De eenentwintigste-eeuwse mens hapt naar adem, snakt naar tijd en durft, overladen door prikkels, de essentie van het leven al eens te vergeten.

Siebe Thijs is geboren in Gent. Hij volgde lessen piano en praktische harmonie aan de Academie voor Podium­ kunsten in Aalst. In 2017 begon hij zijn

studies compositie bij Dirk Brossé aan het Conservatorium van Gent.

Hij volgde o.a. ook masterclasses bij Wim Henderickx, Daan Janssens, Lisa Streich en Ansgar Beste. Siebe Thijs werkt samen met gevestigde waarden en jonge, beloftevolle ensembles.

J. Haydn

Symfonie nr. 101, Hob. I:101 — ‘De klok’ Het grootste deel van Joseph Haydns carrière speelde zich af aan het paleis Esterházy in Eisenstadt, waar hij van 1761 tot 1790 hofcomponist was. Nadat hij er zijn pensioen kreeg, kocht hij een huis in Wenen en ging hij voor de impresario Johann Peter Salomon werken. In 1791 maakte Haydn een eerste, succesvolle reis naar Londen. Al snel wilde hij er terug naartoe, maar hij werd verhinderd door ziekte en door de woelige politieke situatie in Europa tijdens de Franse Revolutie.

In 1794 was het dan toch zover.

Eén van de werken van de nieuwe concert­reeks tijdens zijn tweede reis naar Londen was de Symfonie nr. 101 –

Lien Vanreusel

DO 14.11, 20:00

CONCERTGEBOUW BRUGGE*

VR 15.11, 20:00

CC LEIETHEATER DEINZE

ZA 16.11, 20:00

GROENZAAL GENT

ZO 17.11, 15:00

DESINGEL ANTWERPEN*

ZO 24.11, 11:00

CC DE SPIL ROESELARE

*Gratis muzikaal voorprogramma.

Musici van Symfonieorkest Vlaanderen spelen kamermuziek

Haydn, Mozart, Stravinsky

(1793-1794)

‘De klok’. De krant The Morning Chronicle berichtte de volgende ochtend: “Zoals gebruikelijk zorgde een nieuwe symfonie van de onuitputtelijke, wonderbaarlijke, sublieme Haydn voor een heerlijk stukje amusement. [...] Bij elke nieuwe symfonie die hij schrijft, vrezen we dat hij nu enkel zichzelf kan herhalen; en elke keer hebben we het mis.” ‘De klok’ is een van de twaalf symfonieën die Haydn schreef naar aanleiding van zijn tijd in Londen. Het is nog steeds een van zijn meest uitgevoerde symfonieën in de Londense concertzalen.

De symfonie dankt haar naam aan het tiktakken door de begeleiding in het Andante in G-groot, het tweede deel van het stuk. Het thema neemt steeds wisselende vormen aan en Haydn verplaatst het over de verschillende instrumentengroepen. Eerst klinkt het bij de plukkende strijkers en de fagotten, waarna de woeste hoorns en trompetten voor een climax zorgen. Het thema gaat dan over naar de fluit en de fagot, boven en onder de melodie van de viool. Na een maat rust creëert Haydn een poëtisch en grappig effect door over te gaan naar de toonaard van Es-groot.

5

dirigent

Jonathon Heyward Haydn, Mozart, Stravinsky

6

Jonathon Heyward wordt beschouwd als een van de meest opwindende dirigenten van zijn generatie. Opgeleid als cellist startte Jonathon zijn studies dirigent aan The Boston Conservatory bij Andrew Altenbach. Tussen 2012 en 2014 was hij er assistent-dirigent bij de opera-afdeling. In 2013 werd hij de jongste halve-finalist ooit van The Blue Danube International Opera Conducting Competition in Oostenrijk. De jury loofde hem als “een nieuw talent met uitzonderlijke muzikale kunde”. In 2016 rondde Jonathon zijn postdoctorales studies af aan de Royal Academy of Music in Londen.

Grote bekendheid kreeg hij in 2015, hij was toen pas 23 jaar oud, met het winnen van het prestigieuze dirigentenconcours van Besançon. In 2018 ontving hij de Dudamel Young Conductors’ Fellowship en kreeg zo de mogelijkheid te werken

met het Los Angeles Philharmonic Orchestra. Hiernaast leidde hij onder meer het Sint-Petersburgs Filharmonisch Orkest, de philharmonie zuidnederland, l’Orchestre National de Lille, de Osaka Symphony Orchestra, de BBC National Orchestra of Wales en Symfonieorkest Vlaanderen. Tot en met het afgelopen jaar was hij assistent-dirigent van het Engelse Hallé Orchestra. Met ingang van januari 2021 wordt Jonathon Heyward de nieuwe chef-dirigent van de Nordwestdeutsche Philharmonie.

Jonathon Heyward verwierf ook bekendheid als operadirigent. Zo was hij van 2014 tot 2016 één van de leiders van de Hampstead Garden Opera in Londen. In het voorjaar van 2018 leidde hij bij de Birmingham Opera Company de wereldpremière van Giorgio Battistelli’s opera Wake. www.jonathonheyward.com

piano

Geprezen door BBC Radio 3 als “een echte dichter van de piano”, is Andrew Tyson een opkomende, opvallende en belangrijke nieuwe muzikale stem. In de zomer van 2015 ontving hij de eerste prijs tijdens de Géza Anda-competitie in Zürich, evenals de Mozart- en publieksprijs. Deze overwinningen hebben geresulteerd in tal van uitvoeringen in heel Europa onder auspiciën van de Géza Anda Foundation.

Andrew is laureaat van de Leeds International Piano Competition, waar hij de nieuwe Terence Judd-Hallé Orchestra prijs won, uitgereikt door het orkest en dirigent Sir Mark Elder.

Met een constante relatie met het orkest voegde Andrew zich vorig seizoen weer bij ze voor verschillende uitvoeringen. Andrew Tyson werkte samen met orkesten in heel Noord-Amerika en Europa, waaronder North Carolina Symphony en het Orchestra of St. Luke’s in Alice Tully Hall, het SWR Symphony

© Christion Steiner

Orchestra Stuttgart, Musikkollegium Winterthur en het Nationaal Orkest van België onder Marin Alsop.

Hoogtepunten dit seizoen zijn zijn Wiener Konzerthaus-debuut met het Haydn Philharmonic Orchestra en een uit­voering van Chopins Pianoconcerto Nr. 2 met het orkest della Svizzera italiana onder het estafettestokje van Vladimir Ashkenazy.

Als winnaar van de Young Concert Artists International Auditions in 2011 ontving Tyson de Paul A. Fish Memorial Prize van YCA en de John Browning Memorial Prize. Na vroege studies bij Thomas Otten bezocht hij het Curtis Institute of Music, waar hij samenwerkte met Claude Frank. Later verdiende Andrew Tyson zijn Master’s degree en Artist Diploma aan The Juilliard School, waarmee hij de Gina Bachauer pianowedstrijd won en de Arthur Rubinstein-prijs voor piano in ontvangst mocht nemen. www.andrewtysonpiano.com

Haydn, Mozart, Stravinsky

Andrew Tyson

7

© Wouter Maeckelberghe

SymfonieorkestVlaanderen Haydn, Mozart, Stravinsky

8

Reeds zestig jaar is Symfonieorkest Vlaanderen een vaste waarde in het Vlaamse culturele landschap. Met zestig geëngageerde en gepassioneerde musici en onder leiding van gerenommeerde dirigenten brengt Symfonieorkest Vlaanderen zowel uitvoeringen en creaties van hedendaagse muziek als eigentijdse vertolkingen van het vertrouwde symfonische repertoire vanaf het classicisme. Het orkest benoemde zonet de Estse Kristiina Poska als nieuwe chef-dirigent. Het orkest vervult een voorbeeldfunctie in het scheppen van kansen voor jonge, talentvolle musici, componisten, solisten en dirigenten, en maakt muziek uit heden en verleden toegankelijk voor een zo breed en divers mogelijk publiek in Vlaanderen en daarbuiten. In 1960 zag Symfonie­ orkest Vlaanderen het levenslicht onder impuls van Dirk Varendonck die tevens

de eerste dirigent van het orkest was.

Vanaf 1986 werd het ‘Nieuw Vlaams Orkest’ gedirigeerd door Patrick Peire, Robert Groslot en Fabrice Bollon.

In 1995 werd het orkest omgedoopt tot ‘Het Symfonieorkest van Vlaanderen’ en grondig hervormd. Hierna bekleedden achtereenvolgens David Angus, Etienne Siebens, Seikyo Kim en Jan LathamKoenig de functie van chef-dirigent.

Vanaf concertseizoen 2019-20 volgt de Estse dirigente Kristiina Poska de Britse dirigent Jan Latham-Koenig op.

Naast de concertreeksen in Antwerpen, Brugge, Brussel en Gent is Symfonie­ orkest Vlaanderen te gast in tal van culturele centra in heel Vlaanderen, en op festivals in binnen- en buitenland.

Symfonieorkest Vlaanderen geniet de steun van de Vlaamse Overheid en Stad Gent, en is sinds 2017 orkest in residentie in Muziekcentrum De Bijloke Gent.

Musici Symfonieorkest Vlaanderen

Tweede viool Gudrun Verbanck Isabelle Buyck Stefaan De Rycke Liesbet Jansen Eva Pusker Geraldine De Baets Altviool Kris Hellemans Kaatje Strauven Bieke Jacobus Korneel Taeckens Morgan Huet

14 → 24.11.2019

Cello Renaat Ackaert Isabelle Brys Joyce Kuipers Hélène Viratelle Contrabas Koenraad Hofman Jan Verheye Fluit Caroline Peeters Veerle Secember Hobo Korneel Alsteens Carola Dieraert Klarinet Daniel Mourek Tom Daans

Fagot Koen Coppé

Davy Callens Hoorn Nick Mooney Bruno Melckebeke Trompet Steven Bossuyt Bart Coppé Trombone Bram Fournier Pauken Koen Plaetinck

Haydn, Mozart, Stravinsky

Eerste viool Maxim Kosinov (concertmeester) David Makhmudov Nathalie Hepp Laure Bardet Bence Abraham Fien Van den Fonteyne Eva Stijnen Tim Breckpot

Haydn, Mozart, Stravinsky

9

Volgende concerten

Symfonievoor valsenoot.

Onnozelaars

Herneming familieconcert 6+

met Die Verdammte Spielerei

met Raf Walschaerts

ZA 04.01, 15:00 CONCERTGEBOUW BRUGGE

Familieconcert 8+

ZO 01.12, 15:00 KURSAAL OOSTENDE

ZO 05.01, 15:00 DESINGEL ANTWERPEN

SCHOOLVOORSTELLINGEN

ZO 12.01, 16:00 GROENZAAL GENT

MA 02.12, 09:30/10:45/14:00 CC HET PERRON IEPER

SCHOOLVOORSTELLINGEN

LeRoiDavid

MA 13.01, 09:30/11:00/14:00 GROENZAAL GENT

met het Praags Filharmonisch Koor

HappyNewYear Ludwig!

Oratorium Haydn, Mozart, Stravinsky

10

ZA 07.12, 20:00 RUDOLFINUM PRAAG

CZ

Nieuwjaarsconcert

met dirigent Adrien Perruchon en pianiste Yeol Eum Son

Severinvon Eckardstein speeltChopin VR 27.12, 14:15 HET CONCERTGEBOUW AMSTERDAM

ZA 18.01, 20:00 CC DE SPIL ROESELARE NIEUWJAARSCONCERT STAD GENT NL

ZO 19.01, 15:00 GROENZAAL GENT ZO 26.01, 15:00 DESINGEL ANTWERPEN

Symfonieorkest Vlaanderen wordt gesteund door

Symfonieorkest Vlaanderen is in residentie in

DO 30.01, 20:00 CONCERTGEBOUW BRUGGE

Haydn, Mozart, Stravinsky

11

Meer weten over onze orkest­musici, solisten, projecten en concertreeksen in binnen- én buitenland?

Volg ons op Facebook & Instagram surf naar symfonieorkest.be

schrijf je in op onze nieuwsbrief

en... hou je mailbox in de gaten!

Info & tickets Tickets Symfonieorkest Vlaanderen concerten Brugge, Antwerpen & Brussel www.symfonieorkest.be tickets@symfonieorkest.be 09 292 75 57 (ma—vr 10:00—13:00) In&Uit balie (concerten Brugge)

Muziekcentrum De Bijloke

(concerten Groenzaal) www.bijoke.be, 09 323 61 00 (schoolvoorstellingen Groenzaal) educatie@debijloke.be, 09 323 61 00

CC De Spil Roeselare

www.despil.be, 051 265 700

Kursaal Oostende

www.kursaaloostende.be, 090 040 850 (max €0,50/min)

’t Zand 34, 8000 Brugge (openingsuren balie: ma—vr 10:00—17:00 zon- & feestdagen 10:00—14:00) 070 22 12 12 (ma—vr 14:00—17:00 • €0,30/min)

CC Het Perron Ieper

Info Cultuur (concerten Antwerpen)

www.rudolfinum.cz

Wisselstraat 12, 2000 Antwerpen (openingsuren balie: vr—za 10:00—17:00) 03 338 95 85 (di—za 10:00—17:00)

(schoolvoorstellingen) www.hetperron.be/schoolvoorstellingen

Rudolfinum Praag

Het Concertgebouw Amsterdam

www.concertgebouw.nl