Programmaboekje Johannes Moser speelt Dvořák

18 → 28.11 2021

Johannes Moser speelt Dvořák José Luis Gómez dirigent

Johannes Moser cello

Programma duur concert → 1u50min inclusief 20min pauze

Symfonieorkest Vlaanderen José Luis Gómez dirigent Johannes Moser cello

Johannes Moserspeelt Dvořák

2

Bohuslav Martinů 1890–1959 Ouverture H345 Antonín Dvořák 1841–1904 Concerto voor cello in b, Op. 104 Richard R. He °1996 ~ Introspect (creatie in kader van de SOV Composers’ Academy) Johannes Brahms 1833–1897 Symfonie nr. 3 in F, Op. 90

Antonín Dvořák 1841–1904 Concerto voor cello in b, Op. 104

Bohuslav Martinů bracht zijn jeugd door in het Tsjechische Polička, een stadje in de Boheems-Moravische hoogvlakten met een rijke muziektraditie. Vanaf 1906 gaat hij viool, orgel en muziektheorie studeren aan het conservatorium van Praag, aangevuld met compositielessen bij Josef Suk. In 1923 trekt Martinů naar Parijs waar Albert Roussel zijn muzikale mentor wordt. Bij het uitbreken van WO vlucht hij via Lissabon naar de Verenigde Staten.

Martinů bouwt er een rijke muziekcarrière uit, o.a. als docent aan Princeton University, Berkshire Music Center (vandaag Tanglewood Music Center Boston) en Mannes College of Music (nu gekend als The New School for Music) in New York.

In 1953 keert de componist terug naar Europa, en vestigt zich een tijdje in Nice. Daar schrijft hij in nauwelijks vijf dagen de feestelijke Ouverture H345, een orkestwerk voor de opening van Mannes College of Music New York, opgedragen aan de Parent Association of the High School of Music and Art. Het werk is opgevat als een concerto grosso, bestaande uit twee contrasterende groepen: zeven solo-instrumenten (fluit, hobo, 2 violen, altviool, 2 cello’s) én de rest van het orkest. Een eervolle referentie aan de Brandenburgse Concerto’s van Johann Sebastian Bach.

Dvořák componeerde zijn Celloconcerto in 1894, aan het einde van zijn driejarig verblijf als directeur van National Conservatory of Music in New York.

Pas toen hij een celloconcerto van zijn Amerikaanse collega Victor Herbert hoorde, was hij ervan overtuigd dat dit instrument voldoende variatie aan klankmogelijkheden bood om een grote structuur te schragen. Dvořák verkende in zijn concerto ten volle het melodische en elegische karakter van de cello, maar voorzag ook voldoende energieke ideeën als contrast. Tijdens het schrijfproces vernam hij dat zijn geliefde schoonzus Josefina Kaunitzová ernstig ziek was. Hij besloot zijn affectie muzikaal te verklanken en baseerde het middendeel van het concerto — het lyrische adagio — op zijn lied Lasst mich allein Op. 82, een melodie die zijn schoonzus bijzonder dierbaar was. Toen Josefina in mei 1895 stierf — een maand na Dvořáks terugkeer uit de VS — besloot hij de finale te herschrijven tot een afscheidsgroet.

Tijdens het concerto evolueert de rol van de cellist van protagonist tot medemuzikant. Het eerste deel (allegro) bevat prachtige solopassages, maar in het tweede deel (adagio) treden vooral kamermuzikale momenten op de voorgrond met mooie duetten tussen cello en viool. Een ‘sinfonia concertante’ dus die ook wel Dvořáks Tiende Symfonie wordt genoemd. Cellist Johannes Moser brengt voor de gelegenheid zijn Andrea Guarneri uit 1694 mee.

Johannes Moserspeelt Dvořák

Bohuslav Martinů 1890–1959 Ouverture H345

3

Richard R. He °1996 ~ Introspect (creatie in kader van de SOV Composers’ Academy)

Johannes Moserspeelt Dvořák

4

Het geluid en de trillingen van een klankstaaf vormden voor Richard R. He de aanzet tot zijn compositie Introspect.

Klankstaven, bellen en klokjes, maar ook Tibetaanse klankschalen spelen op allerlei manieren een rol in meditatierituelen. Ze luiden bijvoorbeeld het begin en einde van een sessie in. Zo ook bij Introspect, dat opent met de zuivere klank van de chakrabel, een klank die refereert aan de energiecirkels (chakra’s) van het lichaam. Hiermee nodigt He het publiek uit deel te nemen aan een ritueel en aan een ceremonie. Meditatie kan je bewust maken van verborgen spanningen in je lichaam of geest en helpt je deze negatieve energieën af te wenden of af te voeren. Introspect weerspiegelt dat ritueel van zelfreflectie, dat voelbaar worden van spanningen. Richard R. He schreef deze eerste compositie voor orkest tijdens de SOV Composer’s Academy, het talentontwikkelingstraject van Symfonieorkest Vlaanderen voor jonge compositiestudenten.

Johannes Brahms 1833–1897 Symfonie nr. 3 in F, Op. 90 Vijftig jaar en happy single. Dat gevoel van frei, aber froh vatte Brahms in 1883 samen in een muzikaal motief (F-As-F) waarmee hij het eerste deel (allegro con brio) van zijn Derde Symfonie opende.

Voor de aansluitende gepassioneerde melodie greep hij terug naar de Derde Symfonie (Rheinische) van zijn toen al overleden mentor Robert Schumann.

Dat muzikale citaat was Brahms’ manier om een groet te brengen aan Schumanns weduwe Clara, een vrouw met wie hij een levenslange, liefdevolle vriendschap onderhield.

In het tweede deel (andante) vertolkt de klarinet de hoofdrol. Ondersteund door opmerkelijke harmonieën en verweven met de rest van de houtblazers, zingt ze van begin tot eind. Het derde deel (poco allegretto) is een typisch ‘Brahmsiaans’ intermezzo. Geen wild, komisch of onvoorspelbaar scherzo, maar een rustige en romantische melodie ingezet door de cello’s.

De finale (allegro) begint fluisterend: eerst een haastige melodie, en dan een statig koraal. Brahms presenteert meerdere melodieën, laat ze op elkaar afketsen en door elkaar heen lopen. Toch besluit hij niet tot een triomfantelijke overwinning, maar wel tot een rustig verglijden van de muziek met dezelfde noten als waar hij de symfonie mee begon. Een laatste, nostalgische herinnering. Frei, aber froh!

Johan Van Acker

Johannes Moserspeelt Dvořák

5

DO 18.11, 20:00

CONCERTGEBOUW BRUGGE

ZA 20.11, 20:00

MUZIEKCENTRUM DE BIJLOKE GENT

MA 22.11, 20:00

PALEIS VOOR SCHONE KUNSTEN BRUSSEL

WO 24.11, 20:00

PALAIS DES BEAUX-ARTS DE CHARLEROI

VR 26.11, 20:00

CC ZWANEBERG HEIST-OP-DEN-BERG

ZO 28.11, 15:00

DE SINGEL ANTWERPEN

José Luis Gómez dirigent

© Matthieu Gauchet

Johannes Moserspeelt Dvořák

6

José Luis Gómez begon zijn muzikale ­carrière als violist in het jeugdorkest van de Venezolaanse staat Zulia en klom er snel op tot concertmeester. Zijn internationale doorbraak maakte hij echter als dirigent. In 2010 won hij met ­unanieme ­complimenten van de jury de eerste prijs in de Internationale Sir Georg Solti ­dirigentenwedstrijd in Frankfurt.

Zijn elektriserende energie, talent en ­creativiteit vielen tijdens de wedstrijd ­zo­danig op dat Paavo Järvi speciaal voor hem de functie assistent-dirigent van het Frankfurt Radio Symphony Orchestra in het leven riep. Daarna nam Gómez’ carrière een hoge vlucht. Hij leidde al orkesten op alle continenten en maakte een naam in de operawereld. Hoogtepunten waren onder meer La Bohème bij de Opera van Frankfurt en een nieuwe productie van Rossini’s La Cenerentola bij de Opera van Stuttgart.

In 2016 werd Gómez benoemd tot Music Director van het Tucson Symphony Orchestra. Waar hij tal van innovatieve en spannende outreach-projecten introduceerde en zal blijven uitbouwen tot aan het einde van seizoen 2023–24.

In de herfst van 2019 dirigeerde Gómez Symfonieorkest Vlaanderen tijdens een tournee met muziek van De Falla, Rodrigo en Villa-Lobos door het Verenigd Koninkrijk.

www.joseluisgomezconductor.com

Johannes Moser

© Askonas Holt

cello

Johannes Moserspeelt Dvořák

7

De Duits-Canadese cellist Johannes Moser (°1979) stamt uit een muzikale familie. Hij studeerde bij David Geringas en won in 2002 de International Tchaikovsky Competition.

In 2014 werd hij bekroond met de prestigieuze Brahms prijs. Hij vergezelde Symfonieorkest Vlaanderen in september 2020 met het Celloconcerto van Robert Schumann.

Als solist trad hij al op met orkesten zoals Berliner Philharmoniker, London Symphony Orchestra, Sinfonieorchester des Bayerischen Rundfunks, New York Philharmonic, BBC Philharmonic, Tokyo NHK Symphony, Koninklijk Concertgebouworkest en Tonhalle Orchestra Zurich. En hij werkte reeds samen met gerenommeerde dirigenten als Riccardo Muti, Lorin Maazel, Mariss Jansons, Valery Gergiev, Zubin Mehta, Vladimir Jurowski, Franz Welser-Möst, Christian Thielemann, Pierre Boulez, Paavo Järvi, Semyon Bychkov, Yannick Nézet-Séguin, en Gustavo Dudamel.

Moser is een fervent kamermusicus, zoals met zijn vaste trio partners pianist Yevgeny Sudbin en violist Vadim Gluzman. Ook is hij een welkome gast op muziekfestivals in binnen- en buitenland als Kissinger Sommer, Verbier, Schleswig-Holstein Musik Festival en Menuhin Festival Gstaad. De cellist heeft ook een passie voor nieuwe muziek — zo speelde hij recent Michel van der Aa’s celloconcerto Up-close.

In 2015 bracht Moser het Celloconcerto van Dvořák uit op cd, samen met het Celloconcerto van Lalo. In 2018 verscheen zijn door de pers bejubelde opname van de celloconcerti van Dutilleux en Tsjaikovski (Pentatone). Deze opname werd onderscheiden met de prestigieuze Preis der Deutschen Schallplattenkritik en een Diapason d’Or.

www.johannes-moser.com

Symfonieorkest Vlaanderen

Reeds meer dan zestig jaar is Symfonie­ orkest Vlaanderen een vaste waarde in het Vlaamse culturele landschap. Met zestig geëngageerde en gepassioneerde musici en onder leiding van gerenom­ meerde dirigenten brengt Symfonieorkest Vlaanderen zowel uitvoeringen en creaties van hedendaagse muziek als eigentijdse vertolkingen van het vertrouwde symfo­ nische repertoire vanaf het classicisme.

Het orkest vervult een voorbeeldfunctie in het scheppen van kansen voor jonge, talentvolle musici, componisten, solisten en dirigenten, en maakt muziek uit heden en verleden toegankelijk voor een zo breed en divers mogelijk publiek in Vlaanderen en daarbuiten.

In 1960 zag Symfonieorkest Vlaanderen het levenslicht onder impuls van Dirk Varendonck die tevens de eerste dirigent van het orkest was. Vanaf 1986 werd het

© Wouter Maeckelberghe

Nieuw Vlaams Orkest gedirigeerd door Patrick Peire, Robert Groslot en Fabrice Bollon. In 1995 werd het omgedoopt tot Het Symfonieorkest van Vlaanderen en wat later tot Symfonieorkest Vlaanderen.

Na een grondige hervorming bekleedden achtereenvolgens David Angus, Etienne Siebens, Seikyo Kim en Jan Latham-Koenig de functie van chef-dirigent. Sinds concert­ seizoen 2019–20 staat de Estse dirigent Kristiina Poska aan het roer.

Naast de concertreeksen in Antwerpen, Brugge, Brussel en Gent is Symfonieorkest Vlaanderen te gast in tal van culturele centra in heel Vlaanderen, en op festivals in binnen- en buitenland.

Symfonieorkest Vlaanderen geniet de steun van de Vlaamse Overheid en Stad Gent, en is sinds 2017 orkest in residentie in Muziekcentrum De Bijloke Gent.

Musici Symfonieorkest Vlaanderen

Tweede viool Verbanck Gudrun Jansen Liesbet De Rycke Stefaan Pusker Eva Decraene Isabelle De Baets Geraldine Verbueken Hanneke Buyck Isabelle Altviool Hellemans Kris Jacobus Bieke Strauven Kaatje Taeckens Korneel De Schaepdrijver Bruno Huet Morgan Dreelinck Lieve

Cello Ackaert Renaat Brys Isabelle Viratelle Hélène Steen Caroline Kuipers Joyce Shmagailo Artem Contrabas Hofman Koenraad Verheye Jan Decroix Bram Deprettere Sanne Bartholomeus Elias Fluit Peeters Caroline Secember Veerle Hobo Alsteens Korneel Dieraert Carola Klarinet Mourek Daniel Daans Tom Fagot Coppé Koen Callens Davy

Hoorn Cypers Bart Melckebeke Bruno Paurise Vivien Baetens Evi Trompet Bossuyt Steven Linke Brody Trombone Lapierre Nicolas Elsen Joren Absillis Kevin Tuba Demey Jens Pauken Lee Tom Slagwerk De Vlaminck Wim

Johannes Moserspeelt Dvořák

Eerste viool Orawiec Jan Makhmudov David Houbraken Veerle Bardet Laure Hellemond Peter Stijnen Eva Breckpot Tim Klinck Elisabeth Hepp Nathalie Abraham Bence

Johannes Moser speeltDvořák 7.10 → 3.11 2021

9

Volgende concerten Gekrijs!

A NewWorld

Muzikale familievoorstelling voor 6+ vol poëzie, slapstick en poppentheater! Met dirigent Martijn Dendievel, theater­ maker Wouter Bruneel, acteurs Wouter Bruneel & Katrien Pierlet, costumière Ellen Kromhout en regisseur Craig Weston

Met dirigent Martijn Dendievel en violiste Rosanne Philippens

WO 05.01, 15:00 CONCERTGEBOUW BRUGGE*

DO 13.01, 20:00 CONCERTGEBOUW BRUGGE VR 14.01, 20:00 DE SINGEL ANTWERPEN ZO 16.01, 15:00 MUZIEKCENTRUM DE BIJLOKE GENT (NIEUWJAARSCONCERT STAD GENT, PRIVÉ) WO 19.01, 20:00 STADSSCHOUWBURG KORTRIJK

VR 07.01, 15:00 DE SINGEL ANTWERPEN

Johannes Moserspeelt Dvořák

10

ZA 08.01, 16:00 MUZIEKCENTRUM DE BIJLOKE GENT* VR 21.01, 11:00 &13:30 MUZIEKCENTRUM DE BIJLOKE GENT (SCHOOLVOORSTELLINGEN) ZO 23.01, 15:30 CULTUURHUIS DE WARANDE TURNHOUT*

* Als lid van de Gezinsbond krijgt u 20% spaarkorting op onze familievoorstelling in Brugge, Gent en Turnhout. Deze korting wordt toegekend via de spaarkaart aan de balie van de ezinsbond op de dag van de voorstelling.

Deze brochure werd afgesloten op 01.11 2021 Alle weergegeven informatie is vatbaar voor wijzigingen.

Symfonieorkest Vlaanderen wordt gesteund door

Symfonieorkest Vlaanderen is in residentie in

Johannes Moserspeelt Dvořák

11

Meer weten over onze musici, projecten en concertreeksen in binnen- én buitenland?

Volg ons op sociale media @symfonieorkest @symfonieorkestvlaanderen @symfonieorkestvl Surf naar symfonieorkest.be en schrijf je in op onze nieuwsbrief

Info & tickets Tickets Symfonieorkest Vlaanderen (concerten Brugge en Brussel) www.symfonieorkest.be tickets@symfonieorkest.be 09 252 75 57 ma—vr 10:00—13:00

CC Zwaneberg Heist-op-den-Berg

In&Uit (concerten Brugge) ’t Zand 34, 8000 Brugge Openingsuren balie: ma—vr 10:00—17:00, zon- & feestdagen 10:00—14:00 078 15 20 20 ma—vr 14:00—17:00 (€0,30/min)

Muziekcentrum De Bijloke Gent

www.zwaneberg.be, 015 25 07 70

Cultuurhuis De Warande Turnhout www.warande.be, 014 41 69 91

DE SINGEL Antwerpen

www.desingel.be, 03 248 28 28 www.bijoke.be, 09 323 61 00

Palais des Beaux-Arts Charleroi www.pba.be, 071 31 12 12

Stadsschouwburg Kortrijk

www.schouwburgkortrijk.be, 056 23 98 55