Programmaboekje | Poska opent met Sibelius 7.10-3.11 2021

7.10 → 3.11 2021

Poska opent met Sibelius Kristiina Poska chef-dirigent

Marie-Ange Nguci piano

Programma duur concert → 1u50min inclusief 20min pauze

Symfonieorkest Vlaanderen Kristiina Poska dirigent Marie-Ange Nguci piano

Poska opentmetSibelius

2

Johannes Brahms 1833–1897 Concerto voor piano nr. 1 in d, Op. 15 Jean Sibelius 1865–1957 Symfonie nr. 1 in e, Op. 39

Poska opentmetSibelius

De eerste keer sinds lang live, met u erbij! Een eerste keer, dat vraagt om werken die ooit als eerste de geschiedenis ingingen. De 23-jarige Brahms vocht een stevig robbertje met de noten van zijn Eerste Pianoconcerto. Hij mikte op een symfonie, maar eindigde met een concerto. Rijzende ster Marie-Ange Nguci combineert net als Brahms jeugdige virtuositeit met emotionele maturiteit. Dirigente Kristiina Poska koestert met het Symfonieorkest Vlaanderen een bijzondere liefde voor de muziek uit het hoge noorden. Sibelius’ Eerste Symfonie is dan ook een juweel in goede handen.

3

Pianoconcerto, of toch niet…

Johannes Brahms 1833–1897 Concerto voor piano nr. 1 in d, Op. 15 In februari 1854 pende Brahms de eerste lijnen neer van wat later zijn Eerste Pianoconcerto zou worden. Aanvankelijk had hij een sonate voor twee piano’s op het oog. Dat lag helemaal in de lijn van drie eerdere monumentale sonates voor pianosolo, werken die Schumann omschreven had als ­verschleierte Sinfonien. Nog voor de zomer zag Brahms in dat de symfonische allure en de dramatische mogelijkheden van zijn schetsen

om een orkestrale behandeling vroegen.

Hij orkestreerde het eerste deel en werkte een jaar lang aan wat een Symfonie in d moest worden. Dat liep niet zo best.

Tijdens een zoveelste poging stelde Brahms Beethoven verantwoordelijk.

In een brief aan dirigent Hermann Levi schreef hij: “Het zal me nooit lukken een symfonie te componeren. Je kan je niet voorstellen wat het betekent om altijd die reus achter je te horen marcheren”.

Maar aan Clara Schumann liet hij weten: “In de nacht van 7 februari 1855 heb ik mijn ongelukkige symfonie als een pianoconcerto gehoord.” Het duurde nog ruim vier jaar voor hij die droom gerealiseerd kreeg en op 22 januari 1859 ging het Eerste Pianoconcerto in première.

Poska opentmetSibelius

4

De dramatische en emotionele ­ raagwijdte van dit concerto zijn d onwaarschijnlijk intens. Brahms stelde met zijn muzikale kaarten niet bepaald een lichtvoetig werk samen.

De instrumen­tatie versterkt die donkere inkleuring nog. Van nabij maakte Brahms mee hoe depressies en angstvisioenen zijn vriend Robert Schumann zodanig in hun greep kregen dat een opname in een p ­ sychiatrisch centrum in de buurt van Bonn noodzakelijk bleek. Schumann stierf kort voor Brahms het tweede en derde deel (Adagio en Rondo: Allegro non troppo) van zijn concerto schreef.

Als nagedachtenis duidde Brahms het Adagio aan als een Benedictus qui venit in nomine Domini (Gezegend Hij die komt in de naam des Heren), refererend aan Schumann die hij wel eens Mein Herr Domine noemde. Een verstild gebed, ingezet door strijkers con sordino, hoorns en hout, door de piano solistisch molto dolce espressivo beantwoord. Gelukkig komt met het derde deel (Rondo: Allegro non troppo) het leven terug, samen met een krachtige rol voor de piano.

De première in 1859 in Hannover met Brahms zelf aan de piano werd een fiasco. Het publiek kreeg niet wat het wilde, namelijk een virtuoze strijd tussen solist en orkest. Ook critici sabelden het werk neer. Niet verwonderlijk, want dit zogenoemde concerto bleek eerder een grootschalige symfonie waarvan de onheilspellende opening deed denken aan de inzet van Beethovens Negende.

Pas een kwarteeuw later durfde Brahms, die inmiddels zijn schaapjes op het droge had, een tweede pianoconcerto uit te geven.

Laaghangende mist, besneeuwde boomtoppen... en Russische romantiek Jean Sibelius 1865-1957 Symfonie nr. 1 in e, Op. 39 De Finse violist, componist en dirigent Jean Sibelius (1865–1957) had rond de jaren 1900 in zijn vaderland al een goede reputatie opgebouwd. Finland had hem geëerd met een beperkte maar levenslange toelage, onder andere toegekend omdat hij gepasseerd was bij de aanstelling tot directeur van de muziekafdeling van de universiteit van Helsinki. Met de compositie van zijn Eerste Symfonie (1899–1900) lag internationale erkenning in het verschiet. Sibelius trachtte zijn imago van regionalistische componist af te schudden en te solliciteren naar een Europese rol.

Op politiek vlak waren het cruciale jaren voor Finland. Tsaar Nikolaas II had de autonomie van het groot­hertogdom Finland teruggeschroefd en een proces van russificatie opgestart. De Eerste Symfonie bevatte dan wel geen openlijk nationalistisch statement, maar speelde toch een belangrijke symbolische rol.

Met het uitdagende en strijdvaardige karakter van de partituur vertolkte Sibelius volgens velen de Finse ambities om een rol op te nemen als volwaardige Europese natie.

De 34-jarige Sibelius liet zich in zijn Eerste Symfonie inspireren door de romantiek van Tsjaikovski. Met enige overdrijving zou je de Eerste Sibelius de Achtste Tsjaikovski kunnen noemen.

Toch draagt het werk een persoonlijke muzikale signatuur. De suggestieve klarinetsolo bijvoorbeeld waarmee de symfonie opent, de brede adem van het thema van het tweede deel (Andante), of de pizzicato-slotakkoorden van het eerste en het laatste deel (Andante en Finale).

Sibelius dirigeerde de première op 26 april 1899 in Helsinki, en herwerkte daarna de partituur. Het is deze laatste versie die u vandaag te horen krijgt.

Johan Van Acker

Poska opentmetSibelius

5

DO 07.10 20:00

CONCERTGEBOUW BRUGGE

ZA 09.10 20:00

MUZIEKCENTRUM DE BIJLOKE GENT

ZO 10.10 15:00 WO 03.11 20:15 *olv dirigent Martijn Dendievel

DE SINGEL ANTWERPEN MUZIEKGEBOUW EINDHOVEN

NL *

Kristiina Poska dirigent

Poska opentmetSibelius

6

Dirigent Kristiina Poska (Türi) startte haar muzikale carrière in Tallinn waar ze koordirectie studeerde. Nadien trok ze naar Berlijn en studeerde er orkestdirectie aan de Hochschule für Musik ‘Hanns Eisler’ bij professor Christian Ehwald.

Kristiina Poska beleefde in 2010 haar grote doorbraak met een indrukwekkende La Traviata van Verdi in de Komische Oper Berlin. Van 2012 tot 2016 was ze eerste kapelmeester van dit gerenommeerde gezelschap. Naast haar succesvolle o ­ peracarrière is Kristiina Poska een internationaal veel­­ gevraagde concert-dirigent. Ze leidde onder andere Tonhalle Orchester Zürich, Camerata Salzburg, de radio-orkesten van o.a. Keulen, Leipzig, Saarbrücken, Frankfurt am Main en Wenen, Münchner Philharmoniker, Kammerphilharmonie Bremen, Orchestra della Svizzera Italiana, Nationaal Orkest van Estland, Orchestre Philharmonique de Strasbourg, Symphonieorchester Bern, Tokyo

Symphony Orchestra, Orchestre National de Lyon en de orkesten van English National Opera, Semperoper Dresden en Staatsoper Stuttgart.

In 2013 won Poska de felbegeerde dirigenten­prijs van het Dirigentenforum van de Deutsche Musikrat. “Weinigen hebben zo’n groot klankpalet als Kristiina Poska”, schreef de Duitse pers. Ze was tevens finaliste van de Donatella Flick Competition, alsook van de Malko Competition in 2012 waar ze zowel de derde prijs als de publieksprijs in de wacht sleepte.

Kristiina Poska is naast chef-­dirigent van Symfonieorkest Vlaanderen tevens Eerste gastdirigent van het Nationaal Symfonisch Orkest van Estland.

www.kristiinaposka.com

Marie-Ange Nguci piano

Poska opentmetSibelius

7

Als vroegrijp talent werd de in Albanië geboren Marie-Ange Nguci op 13-jarige leeftijd toegelaten tot het Conservatorium van Parijs in de klas van Prof. Nicholas Angelich. Ze voltooide ze haar master met grootste onderscheiding in drie jaar in plaats van de gebruikelijke vijf. Vervolgens behaalde ze nog een reeks aan diploma’s en certificaten in onder andere muziekanalyse, muziekwetenschap en muziekpedagogie. In 2016 werd ze op 18-jarige leeftijd de jongste kandidaat die werd toegelaten tot de doctoraatsstudie Musical Arts aan de City University of New York. Ze speelt orgel en cello, en studeerde een jaar lang directie aan de Universität für Musik und Darstellende Kunst in Wenen.

Ze spreekt zeven talen.

Haar uitgebreide repertoire reikt van barok, klassiek en romantiek tot hedendaags.

Ze werkte al samen met componisten als Thierry Escaich, Bruno Mantovani, Graciane Finzi, Pascal Zavaro en Karol Beffa. In 2018

werd ze bij het brede publiek bekend met de release van haar eerste cd, ‘En Miroir’, op het Mirare-label met werken van Franck, Bach, Saint-Saëns en Escaich. Haar opname werd warm onthaald door de pers en bekroond met de felbegeerde Choc de Classica.

Tijdens concertseizoen 2021–22 deelt Marie-Ange onder meer de de planken met Konzerthausorchester Berlin o.l.v. Nikolaj Szeps-Znajder, BBC Symphony Orchestra o.l.v. Dalia Stasevska in Barbican Hall en Tonkünstler Orkest o.l.v. Pierre Bleuse in de Wiener Musikverein. Daarnaast speelt ze recitals in Concertgebouw Amsterdam, Operahuis Oslo, Fundación Juan March Madrid, Piano à Lyon en Bergen International Festival. Tot slot is ze artist-in-residence bij Orchestre National d’Île-de-France in de Philharmonie de Paris.

www.marieangenguci.com

Symfonieorkest Vlaanderen

Reeds meer dan zestig jaar is Symfonie­ orkest Vlaanderen een vaste waarde in het Vlaamse culturele landschap. Met zestig geëngageerde en gepassioneerde musici en onder leiding van gerenommeerde dirigenten brengt Symfonieorkest Vlaanderen zowel uitvoeringen en creaties van hedendaagse muziek als eigentijdse vertolkingen van het vertrouwde symfonische repertoire vanaf het classicisme.

Het orkest vervult een voorbeeldfunctie in het scheppen van kansen voor jonge, talentvolle musici, componisten, solisten en dirigenten, en maakt muziek uit heden en verleden toegankelijk voor een zo breed en divers mogelijk publiek in Vlaanderen en daarbuiten.

In 1960 zag Symfonieorkest Vlaanderen het levenslicht onder impuls van Dirk Varendonck die tevens de eerste dirigent van het orkest was. Vanaf 1986 werd het

© Michiel Devijver

Nieuw Vlaams Orkest gedirigeerd door Patrick Peire, Robert Groslot en Fabrice Bollon. In 1995 werd het omgedoopt tot Het Symfonieorkest van Vlaanderen en wat later tot Symfonieorkest Vlaanderen.

Na een grondige hervorming bekleedden achtereenvolgens David Angus, Etienne Siebens, Seikyo Kim en Jan Latham-Koenig de functie van chef-dirigent. Sinds concertseizoen 2019–20 staat de Estse dirigent Kristiina Poska aan het roer.

Naast de concertreeksen in Antwerpen, Brugge, Brussel en Gent is Symfonieorkest Vlaanderen te gast in tal van culturele centra in heel Vlaanderen, en op festivals in binnen- en buitenland.

Symfonieorkest Vlaanderen geniet de steun van de Vlaamse Overheid en Stad Gent, en is sinds 2017 orkest in residentie in Muziekcentrum De Bijloke Gent.

Musici Symfonieorkest Vlaanderen Eerste viool Orawiec Jan Houbraken Veerle Hepp Nathalie Makhmudov David Hellemond Peter Stijnen Eva Bardet Laure Abraham Bence Breckpot Tim Klinck Paul Tweede viool Verbanck Gudrun Buyck Isabelle De Baets Geraldine Decraene Isabelle Jansen Liesbet De Rycke Stefaan Verbueken Hanneke Pusker Eva Altviool Hellemans Kris Jacobus Bieke Strauven Kaatje Taeckens Korneel De Schaepdrijver Bruno Huet Morgan Dreelinck Lieve

Poskaopent metSibelius 7.10 → 3.11 2021 Cello Ackaert Renaat Brys Isabelle Steen Caroline Kuipers Joyce Viratelle Hélène Deley Jolien Contrabas Hofman Koenraad Verheye Jan Decroix Bram Deprettere Sanne Bartholomeus Elias Fluit Peeters Caroline Secember Veerle Hobo Alsteens Korneel Dieraert Carola Klarinet Mourek Daniel Daans Tom Fagot Coppé Koen Callens Davy

Hoorn Devriendt Anthony Melckebeke Bruno De Gelaen Quinten Clarysse Frank Trompet Bossuyt Steven Van Hoeydonck Jonas Roelants Thomas Trombone Lapierre Nicolas Elsen Joren Absillis Kevin Tuba Verleden Jeroen Pauken Lee Tom Slagwerk De Vlaminck Wim Beyers Jonathan Harp Sturtewagen Anouk

Volgende concerten Johannes Moser speeltDvořák

ZA 20.11, 20:00 MUZIEKCENTRUM DE BIJLOKE GENT

Familievoorstelling 6+ vol poëzie, slapstick en poppentheater!

Met dirigent Martijn Dendievel, tekst van Wouter Bruneel, poppentheater van Dirk De Strooper en spel door Wouter Bruneel & Katrien Pierlet

MA 22.11, 20:00 PALEIS VOOR SCHONE KUNSTEN BRUSSEL

WO 05.01, 15:00 CONCERTGEBOUW BRUGGE

WO 24.11, 20:00 PALAIS DES BEAUX-ARTS DE CHARLEROI

VR 07.01, 15:00 DE SINGEL ANTWERPEN

VR 26.11, 20:00 CC ZWANEBERG HEIST-OP-DEN-BERG

ZA 08.01, 16:00 MUZIEKCENTRUM DE BIJLOKE GENT

ZO 28.11, 15:00 DE SINGEL ANTWERPEN

VR 21.01, 11:00 &13:30 MUZIEKCENTRUM DE BIJLOKE GENT (SCHOOLVOORSTELLINGEN)

Met dirigent José Luis Gómez en cellist Johannes Moser DO 18.11, 20:00 CONCERTGEBOUW BRUGGE

Poska opentmetSibelius

10

Gekrijs!

ZO 23.01, 15:30 CULTUURHUIS DE WARANDE TURNHOUT

Deze brochure werd afgesloten op 1.10 2021 Alle weergegeven informatie is vatbaar voor wijzigingen.

Symfonieorkest Vlaanderen wordt gesteund door

Symfonieorkest Vlaanderen is in residentie in

Poska opentmetSibelius

11

Meer weten over onze orkest­ musici, solisten, projecten en concertreeksen in binnen- én buitenland?

Volg ons @symfonieorkest @symfonieorkestvlaanderen @symfonieorkestvl Schrijf je in op onze nieuwsbrief op www.symfonieorkest.be

Info & tickets Tickets Symfonieorkest Vlaanderen (concerten Brugge en Brussel) www.symfonieorkest.be tickets@symfonieorkest.be 09 252 75 57 ma—vr 10:00—13:00

Muziekcentrum De Bijloke Gent

In&Uit (concerten Brugge) ’t Zand 34, 8000 Brugge Openingsuren balie: ma—vr 10:00—17:00, zon- & feestdagen 10:00—14:00 078 15 20 20 ma—vr 14:00—17:00 (€0,30/min)

Palais des Beaux-Arts Charleroi

www.bijoke.be, 09 323 61 00

DE SINGEL Antwerpen

www.desingel.be, 03 248 28 28

Cultuurhuis De Warande Turnhout www.warande.be, 014 41 69 91 www.pba.be, 071 31 12 12

Muziekgebouw Eindhoven

www.muziekgebouweindhoven.nl, +31 40 244 2020

CC Zwaneberg Heist-op-den-Berg www.zwaneberg.be, 015 25 07 70