Super Express NY 2023.09.16 Weekend, gazeta dla Polonii, dziennik w USA, wiadomości, ogłoszenia.

POLISH AMERICAN DAILY

NR 6436

÷ STR. 7

$3

foto AP (2)

silny wiatr słonecznie

usa.se.pl

zachmurzenie małe

SATURDAY–MONDAY, SEPTEMBER 16–18, 2023 USD 4,34 zł 79OF/26OC

Hunter Biden (54 l.) jednak odpowie za kłamstwo podczas kupowania broni

SYN

Joe Biden (81 l.)

zachmurzenie umiarkowane zachmurzenie z przejaśnieniami

przelotne opady deszczu z przejaśnieniami

przelotne opady deszczu Hunter Biden (54 l.)

A T N E D Y Z E R P Wszystkie TAJEMNICE Słynny wokalista 18 września obchodziłby swoje 90. urodziny

przelotne opady deszczu i burze mżawka

37623

foto ANDRZEJ WIERNICKI/EAST NEWS

1973 r.

Jerzy Połomski chętnie pozował do zdjęc w swoim mieszkaniu

SOBOTA–PONIEDZIAŁEK 16–18 WRZEŚNIA 2023

NOWY JORK

DZIŚ

dwujęzyczny dodatek Super Historia

Staten Island ÷ STR. 4

Super Express USA $3

Władze metropolii zapowiadają nową inwestycję

foto NYCEDC

$400 mln ma odmienić

mgła

Y N O Ż R A K S O pochmurno opady deszczu

÷ STR. 18–19

REKLAMA

opady deszczu i burze

Czytaj na str. 38

Połomskiego

÷ STR. 2

ODSZKODOWANIA

NYPD przechwyciła towar o wartości $35 milionów!

opady śniegu z deszczem

REKLAMA

opady śniegu z deszczem przejaśnienia

niewielkie (możliwe) opady śniegu

DARIUS MARZEC

Podróbki zalały metropolię (718) 609-0300 ÷ STR. 6

opady śniegu

opady śniegu przejaśnienia

Jedyny wybór polskojęzycznego adwokata

2 AMERYKA www.usa.se.pl 16-18 września 2023

Hunter Biden (54 l.) jednak odpowie za kłamstwo podczas kupowania broni

Syn prezydenta

OSKARŻONY

Izba Reprezentantów wszczęła formalne dochodzenie w sprawie impeREKLAMA

achmentu Joe Bidena (81 l.), który podejrzewany jest o zaangażowanie w niejasne interesy syna. Prokuratura ściga jego syna. Specjalny doradca, prokurator stanu Delaware David Weiss złożył w tamtejszym sądzie federalnym akt oskarżenia, w którym zarzuca Hunterowi Bidenowi kłamstwo na temat zażywania narkotyków podczas zakupu broni palnej w 2018 r. Syn prezydenta był wówczas uzależniony od cracku, co później sam przyznał. W formularzu wypełnianym przy zaku-

pie potwierdził jednak kłamstwo.

Stał się dzięki temu nielegalnym posiadaczem broni.

Hunter Biden to pierwszy w historii syn urzędującego prezydenta oskarżony o przestępstwo. Prokuratura bada jeszcze jego sprawy podatkowe i biznesy.

Ugoda, która kilka dni temu została odrzucona przez sąd w Delaware, miała zapewnić mu uniknięcie więzienia w zamian za przyznanie się do winy niezapłacenia zaległego podatku. Sprawa broni mia-

Syn prezydenta Hunter Biden (54 l.) zaledwie kilka tygodni temu cieszył się, że dzięki ugodzie uniknie procesu ła zostać uznana za niebyłą, co zbulwersowało nie tylko republikanów, ale również sąd. Teraz, po zmianie taktyki ze strony prokuratury, Bidenowi grozić może nawet 25 lat więzienia.

Adwokat syna prezydenta Abbe Lowell w oświadczeniu cytowanym przez NBCNews stwierdził, że nowe zarzuty były podyktowane względami politycznymi i są nieuzasadnione. - „Uważamy, że te zarzuty są wykluczone przez porozumienie, które prokuratorzy zawarli z panem Bidenem, niedawne orzeczenia kilku sądów federalnych, że ustawa ta jest niezgodna z konstytucją, a także fak-

ty, że nie naruszył on tego prawa i planujemy wykazać to wszystko w sądzie” - powiedział Lowell.

MOD

NIE WIERZĄ W UCZCIWE ŚLEDZTWO

Połowa Amerykanów nie bardzo lub wcale nie wierzy w to, że Departament Sprawiedliwości prowadzi dochodzenie w sprawie Huntera Bidena (54 l.) w sposób uczciwy i bezstronny. Według sondażu przeprowadzonego przez The Associated Press-NORC Center for Public Affairs Research, jeden na trzech Amerykanów jest też bardzo zaniepokojony tym, że prezydent Joe Biden mógł popełnić wykroczenia związane z transakcjami biznesowymi swojego syna. Opinie determinują mocno preferencje polityczne.

Obawy takie wyraża Działania aż 66 proc. republikaJoe Bidena nów i zaledwie 7 proc.

(81 l.) i jego demokratów. Sondaż syna Huntera (54 l.) budzą został przeprowadzowątpliwość ny tuż przed tym, jak opinii przewodniczący Izby publicznej Reprezentantów Kevin McCarthy (58 l.) ogłosił wszczęcie formalnego dochodzenia w sprawie impeachmentu, mające powiązać prezydenta z interesami jego syna.

MOD

foto AP (2)

M

iała być ugoda, jest formalne oskarżenie. Prokuratura postawiła w czwartek trzy zarzuty Hunterowi Bidenowi (54 l.). Dotyczą nielegalnego nabycia i posiadania broni w 2018 r., gdy syn prezydenta uzależniony był od narkotyków.

Niewykluczone, że czeka nas kolejny hitowy proces w środku gorącej kampanii przed wyborami w 2024 r.

REKLAMA

16-18 września 2023

www.usa.se.pl

AMERYKA 3

Bankiet 86. Parady Pułaskiego tuż tuż

Przed nami najważniejsza gala roku

foto PULASKIPARADE.ORG

To już ostatni dzwonek, by zapewnić sobie udział w wyjątkowej gali. W piątek 22 września Polonia bawić się będzie na uroczystym bankiecie 86. Parady Pułaskiego. Na jego uczestników tradycyjnie czeka moc atrakcji.

Przygotowania do tegorocznego 86. polonijnego przemarszu Piątą Aleją idą pełną parą. W najbliższy piątek, na nieco ponad tydzień przed Paradą, przedstawiciele wszystkich kontyngentów spotkają się w sali Venetian w Garfield, NJ, na uroczystej celebracji nadchodzącego święta i Głównego Marszałka Parady Pułaskiego. Tę zaszczytREKLAMA

Polonijny bankiet odbędzie się 22 września w sali Venetian w Garfield, NJ

ną funkcję piastuje w tym roku reprezentujący New Jersey Franciszek Piwowarczyk, wicekomendant policji w Irvington, NJ. Marszałek nie będzie jedynym bohaterem uroczystości. Podczas biało-czerwonej gali zaprezentują się marszałkowie i Miss Polonie wszystkich kontyngentów, które 1 października przejdą Piątą Aleją. Imprezę, której początek planowany jest na godz. 6.30 pm uświetni Simone Band, a gościem specjalnym będzie Sławomir. Bilety do nabycia u Jadwigi Kopala (tel.

908 764 7810) lub Aleksandry (tel: 973 699 4035). Więcej informacji na www.pulaskiparade.org.

MOD

4 AMERYKA www.usa.se.pl 16-18 września 2023

$400 mln ma odmienić Staten Island Częścią planu będzie budowa parku między mostami Bayonne i Verrazzano-Narrows

Władze metropolii zapowiadają nową inwestycję

Realizacja planu, który ogłosił burmistrz Eric Adams (63 l.) z walcząREKLAMA

cą o zmiany radną Kamillah Hanks (51 l.) ma potrwać cztery lata. Za ten czas na North Shore zobaczyć mamy m.in. dwumilowy park rozciągający się między mostami Bayonne i Verrazzano-Narrows. Urzędnicy liczą, że przyczyni się on do powstania blisko 8000 miejsc pracy i wielu nowych inwestycji. - Kiedy ludzie przyjadą tutaj i zobaczą, jak piękne jest nabrzeże, budowniczowie zdadzą sobie sprawę, że ludzie tu przyjeżdżają i będą budować - stwier-

dził Adams, zapewniając podczas konferencji, że obecna administracja pamięta o Staten Island. Realizacji planu nie zagrozić ma także fala cięć, zapowiedziana zaledwie przed tygodniem przez burmistrza metropolii. Już jesienią ruszyć ma budowa ścieżek na nabrzeżu. Zaraz potem zacząć ma się remont zdewastowanego mola rybackiego przy terminalu St. George.

MOD

foto NYCEDC

O

biecywane od lat plany inwestycji w nabrzeże Staten Island wróciły.

Władze Nowego Jorku zapowiedziały, że przeznaczą $400 mln na budowę ogromnego parku wzdłuż Zatoki Nowojorskiej. Liczą, że przyciągnie to na wyspę inwestorów i deweloperów, otwierając nowe szanse na rozwój.

EXPRESSEM  MANHATTAN, NY

Oszukał seniorkę na wnuczka Tego mężczyzny szuka NYPD

foto NYPD

REKLAMA

NYPD szuka bandyty, który perfidnie oszukał i okradł mieszkankę Manhattanu. Podszył się pod jej wnuka i błagał, by pomogła mu zdobyć pieniądze na kaucję. Zadzwonił do 78-latki mieszkającej na Upper West Side 23 sierpnia i namówił do przekazania $9500. Powiedział, że przyjedzie do niej jego znajomy. Tak się stało, ale kobieta zdołała zrobić mu zdjęcie, które opublikowała właśnie policja. Wiadomo, że oszust porusza się białą toyotą na nowojorskich numerach rejestracyjnych. Policja przestrzega, by seniorzy byli czujni i nie przekazywali w ten sposób pieniędzy.

MOD  QUEENS, NY

Policjant raniony przed domem Mundurowy NYPD już po służbie kosił trawę przed własnym domem, gdy padł ofiarą niezrównoważonego napastnika.

Do incydentu doszło na Queensie około godz. 3.15 pm. Do pracującego przed domem funkcjonariusza podszedł nieznajomy. Policjant zdążył zapytać co tam robi, gdy w ręku mężczyzny błysnęło ostrze. Sekundę później bandyta ranił policjanta w klatkę piersiową. Na szczęście udało się go zatrzymać. Ranny trafił do szpitala, a NYPD prowadzi dochodzenie w sprawie zajścia.

MOD

REKLAMA

Ewelina Sierzputowska ULEGŁEŚ WYPADKOWI? POLSKI ADWOKAT W POLSKICH DZIELNICACH

Twój status imigracyjny nie ma znaczenia

Wszystkie rodzaje wypadków ■ Wypadki na budowie ■ Workers’ Compensation ■ Wypadki samochodowe ■ Disability - inwalidztwo ■ Błędy medyczne ■

Dzwoń teraz po bezpłatną konsultację w języku polskim!

Zapraszamy do naszego artykułu na stronie: 41 BROOKLYN QUEENS MANHATTAN

www.AdwokatWypadek.com

WEEKENDOWE ZMIANY W METRZE LINIA 1

Kursuje co 4-15 minut. Do 5 am w poniedziałek nie kursuje między 137 St-City College a Dyckman St, a w kierunku Downtown omija 207 St. LINIA 2 Kursuje co 5–20 min.

ica kursuje lokalnie między Forest Hills-71 Av a Queens Plaza. Do 5 am w poniedziałek nie kursuje między W 4 St-Wash Sq a WTC, a w kierunku Jamaica omija 75 Av.

LINIA F

Kursuje co 4–20 min. Kursuje trasą linii E między Jackson Hts-Roosevelt Av a 5 Av/53 St. Od 10 am LINIA 3 Kursuje co 3–10 min. do 11.45 am w kierunku Manhattanu i od 10.45 LINIA 4 Kursuje co 5–15 min. am do 12 pm w kierunku Jamaica kursuje lokalnie między Forest Hills-71 Av a Queens Plaza. Do 5 am LINIA 5 Kursuje co 5–13 min. w poniedziałek w kierunku Jamaica omija 75 Av. LINIA G Kursuje co 7–20 min.

LINIA 6 Kursuje co 7–10 min. Do 5 am w poniedziałek LINIA J w kierunku Manhattanu omija Buhre Av, Middle- Kursuje co 10–20 min. Do 5 am w poniedziatown Rd, Westchester Sq-E Tremont Av, Zerega Av łek nie kursuje między Crescent St a Jamaica i Castle Hill Av. Od 1 pm do 7.30 pm w sobotę i nie- Center-Parsons/Archer. dzielę część pociągów kończy bieg na 3 Av-138 St.

LINIA 7

Kursuje co 2–10 min. W kierunku Manhattanu omija 111 St i 82 St Jackson Hts. Od 3.45 am do 4 pm w kierunku Manhattanu omija 111 St, 103 St-Corona Plaza, 90 St-Elmhurst Av i 82 St-Jackson Hts. Od 6.15 am do 4 pm kursuje co 8 minut.

LINIA L

Kursuje co 3–15 min. Do 5 am w poniedziałek nie kursuje między 14 St-Union Sq a 8 Av.

LINIA M

LINIA A

Kursuje co 4-20 min. Od 6.15 am do 11.45 pm w sobotę i od 8.15 am do 11.45 pm w niedzielę nie kursuje między Myrtle Av a Delancey St-Essex St.

LINIA C

Kursuje co 12 min. Do 5 am w poniedziałek w lokalne pociągi w kierunku Manhattanu kursują trasą Q od DeKalb Av do Canal St. Do 5 am w poniedziałek lokalne pociągi w kierunku Coney Island omijają Union St, 4 Av-9 St, Prospect Av, 25 St, 45 St i 53 St.

Kursuje co 5–20 min. Do 5 am w poniedziałek lokalne pociągi w kierunku Downtown omijają 50 St, 23 St i Spring St. Do 5 am w poniedziałek nie kursuje między Euclid Av a Lefferts Blvd/ Howard Beach-JFK Airport.

LINIA N

Kursuje co 10–20 min. Nie kursuje w nocy. W sobo- LINIA Q tę i niedzielę omija 50 St, 23 St i Spring St. Kursuje co 6–15 min. Do 5 am w poniedziałek nie kursuje między 34 St-Herald Sq a Prospect Park.

LINIA D

Kursuje co 6–15 min. Do 5 am w poniedziałek nie kursuje między 161 St-Yankee Stadium a Norwood-205 St, a lokalne pociągi w kierunku Coney Island kursują ekspresowo między Atlantic Av-Barclays Ctr a 36 St.

LINIA R

Kursuje co 6–10 min. Do 6 am w sobotę, od 11.15 pm w sobotę do 5.45 am w niedzielę i od 11.15 pm w niedzielę do 5 am w poniedziałek nie kursuje między Whitehall St-South Ferry a 59 St. Od 5.45 am do 11.45 pm w sobotę i niedzielę w kierunku Manhattanu kursuLINIA E je trasą linii Q od DeKalb Av do Canal St, a w kierunku Kursuje co 4–8 min. Od 10 am do 11.45 am w kierunku Bay Ridge omija Union St, 4 Av-9 St, Prospect Av, 25 Manhattanu i od 10.45 am do 12 pm w kierunku Jama- St, 45 St i 53 St. MOD

$

i upadek, operacja zespolenia kręgosłupa lędźwiowe5,400,000 Poślizgnięcie go, stymulator rdzenia kręgowego

$

ciężarówki na I-95, śmierć niemowlęcia i złamanie nóg 3,900,000 Wypadek wymagające operacji

$

budowlany spadł z wysokości 20 stóp i doznał 3,500,000 Pracownik obrażeń szyi i pleców

$

i potknięcie się 3,000,000 Wypadek na Bronxie, powodujący obrażenia szyi i ramion

Dzwoń: 718-925-3301 BEZPŁATNA KONSULTACJA

MEDICARE

DUŻE ZMIANY W DOFINASOWANIU SKŁADEK ZA PART B, KOSZTÓW LECZENIA I LEKARSTW W STANIE Nowy Jork Jeżeli Wasza łączna emerytura jest mniejsza niz $2,107 na miesiąc na osobe proszę dzwonić już dziś po więcej szczegółów. Ilość pieniędzy w banku nie ma znaczenia!

TEL.: 7183830314 194 Nassau Ave, Brooklyn,Gil Stanislaw NY 11222 Greenpoint, Greenpoint Services róg Humboldt StSenior i Nassau Ave Tel: 718-383-0314 194 Nassau Ave Brooklyn, NY 11222

Attorney adver tising.

NASZE WYGRANE

16-18 września 2023

340 polskich drzewek podziwiać będzie można też w NYC, obok pomnika króla Władysława Jagiełły

Drzewka upamiętniające ważne dla Polski i USA postaci zawitają do Central Parku

Polskie jabłonie P w sercu Nowego Jorku

Drzewo jabłoni i jabłka są jednym z symboli polskiej tożsamości

olska jest jednym z największych producentów jabłek na świecie. Nie dziwi więc, że drzewo jabłoni stało się ikoną polskiego krajobrazu i symbolem polskiej tożsamości.

Za sprawą Fundacji State of Poland, Banku Gospodarstwa Krajowego oraz Konsulatu Generalnego RP w Nowym Jorku stanie się też symbolem polsko-amerykańskiej przyjaźni. Polskie drzewka upamiętnią ważne dla wspólnego dziedzictwa postaci w Central Parku w ramach projektu Jabłonka w Nowym Jorku pod auspicjami Prezydenta RP Andrzeja Dudy (51 l.).

Więcej o inicjatywie w specjalnym dodatku we wtorkowym wydaniu „Super Expressu”

Fundacja State of Poland, organizująca festiwal Jabłonki, sadzi drzewa jabłoni upamiętniając ważne postacie

Inicjatywa sadzenia drzew jabłoni w Wielkim Jabłku to element Festiwalu Jabłonki Swawole, który od lat odbywa się latem w polskich miastach, organizowanego przez fundację State of Poland. To znaczący gest, który podkreśla nierozerwalną więź polsko-amerykańskiej przyjaźni i splatającej się historii obydwu narodów. Uroczystość odbędzie się 18 września w Central Parku, w pobliżu Pomnika Władysława Jagiełły, gdzie pojawią się ostatnie z 340 drzewek podarowanych metropolii i sadzonych we współpracy z fundacją Time Tree Foundation. Wezmą w niej udział foto NYPD (2)

NYPD przechwyciła towar o wartości $35 milionów!

S

ą nielegalne i warte miliony, a handlowano nimi w biały dzień w sercu Nowego Jorku. NYPD podczas jednego nalotu zatrzymała 18 osób, które przy ruchliwych ulicach Dolnego Manhattanu oferowały do sprzedaży podróbki znanych marek.

Skonfiskowano torebki, portfele, okulary czy czapki o wartości aż $35 milionów.

W tej akcji wzięło udział kilkudziesięciu funkcjonariuszy, którzy ruszyli na Canal St, między Church Street a Broadway oraz na Broadway, między Walker a Howard St. Zaglądali na stoiska i do sklepów nie bez powodu. – Otrzymaliśmy ogromną liczbę skarg dotyczących podrobionych towarów od społeczności i właścicieli firm -– powiedział inspektor policji William Glynn w filmie opublikowanym na platformie X, dawniej Twitterze, szefa patrolu NYPD. Efekt nalotu jest imponujący. W ręce policji trafiły stosy podrobionych torebek marek Louis Vuitton i Gucci, ale też drobnej galanterii. Mundurowi

Podróbki zalały metropolię

Policjanci zgromadzili przy Canal St prawdziwe stosy torebek, portfeli czy rzekomo markowych okularów

zgromadzili towar na chodniku u zbiegu Canal St i Broadway, by potem zapakować go do aż trzech ciężarówek.

Mundurowi przyznali, że nie poprzestaną na jednym nalocie. – Będziemy kontynuować operacje – zapowiedział Timothy Baudette z NYPD, obiecując regularne wizyty w tym miejscu.

Zatrzymani odpowiedzą za podrabianie znaków towarowych.

MOD

Skonfiskowane fałszywki zapakowano do aż trzech ciężarówek

m.in. przedstawiciele BGK, prezes Fundacji State of Poland Włodzimierz Dola i konsul Adrian Kubicki oraz krewni wyróżnionych postaci, które zmieniły bieg historii polsko-amerykańskiej, a ich imiona zostaną nadane drzewkom.

Przy każdym z nich znajdzie się tabliczka z krótkim opisem oraz kodem QR, który prowadzi do pełnego artykułu opisującego tę osobę.

Tak wyróżniony zostanie Tadeusz Kościuszko, bohater obydwu narodów i mistrz fortecznej inżynierii, którego dziełem jest Fort West Point; Merian C. Cooper, współtwórca słynnego filmowego klasyka „King Kong”, ale też współzałożyciel Eskadry Kościuszkowskiej, która miała wielki wkład w triumf Polaków nad bolszewizmem. Drzewkami upamiętnieni zostaną też Kazimierz Pułaski, patron największej polonijnej parady, nazywany ojcem amerykańskiej kawalerii; działacz „Solidarności” Mirosław Domińczyk, który w USA upowszechniał wiedzę o walce Polaków o niepodległość; Michael H. Ollis, który poświęcił życie ratując por. Karola Cierpicę podczas misji w Afganistanie; prezydent USA Ronald Reagan, uznawany za wielkiego przyjaciela Polski oraz amerykański fotograf Julien Bryan, który pokazał prawdziwe oblicze września 1939 r. i II wojny światowej.

SE

NAUCZYCIEL Z LONG ISLAND Z ZARZUTAMI

Trener zatrzymany po nalocie

Wieloletni trener footbolu w szkole średniej na Long Island wśród kilkunastu aresztowanych w związku z handlem narkotykami w hrabstwach Nassau i Suffolk. Kito Lockwood (49 l.), znany uczniom i rodzicom z Malvern High School, usłyszał zarzuty prokuratury okręgowej hrabstwa Nassau. Nie dotyczą one jednak handlu kokainą, crackiem czy fentanylem, czym trudnić miała się szajka. Odpowie za trzy zarzuty posiadania broni palnej, za co grozi nawet siedem lat więzienia.

Jak podał portal „Newsday”, adwokat 49-latka zapewnia, że oskarżenie to niefortunny przypadek. Lockwood miał nocować w domu znajomego i zostać aresztowany przypadkiem podczas policyjnego nalotu.

Twierdzi też, że broń nie należała do trenera.

MOD

foto CZMARLIN/ WIKIPEDIA, MATERIAŁY PRASOWE (2)

6 AMERYKA www.usa.se.pl

16-18 września 2023

www.usa.se.pl

KRONIKI POLONIJNE 7

REKLAMA

POLSKI ADWOKAT DARIUS A. MARZEC, ESQ. TYLKO W NAGŁYCH SPRAWACH KRYMINALNYCH:

1-877-DARIUS M 1-877-327-4876 WYPADKI

Wezwania do sądu Kwestie pieniężne Sadowe sprawy na temat nieruchomości Sprawy wypadkowe, gdzie nie ma ubezpieczenia Foreclosure Sprawy pilne - są składane w tym samym lub nastepnym dniu, w których wymagana jest natychmiastowa interwencja sądu, by zapobiec

Poważne sprawy wypadkowe Przewrócenia Upadki z wysokości Wypadki samochodowe Wypadki w pracy

SPRAWY IMIGRACYJNE

JEDYNY POLSKI ADWOKAT

TRANSAKCJE KUPNO – SPRZEDAŻ

Zielone karty przez małżenstwo Obywatelstwo Sprawy deportacyjne Kryminalne/Deportacje Deferred Action, Ulga imigracyjna dla młodych osób

uprawniony do prowadzenia spraw (adwokat procesowy) i licencjonowany w 10-ciu stanach: Nowy Jork, New Jersey, Pennsylvania, Connecticut, Massachusetts, Illinois, Floryda, Kalifornia, Washington D.C. i na Hawajach.

GREENPOINT 776A Manhattan Ave, S. 104 Brooklyn, NY 11222 TEL: (718) 609-0300

SPRAWY SĄDOWE

LINDEN 812 N. Wood Avenue, Suite 304 Linden, New Jersey TEL: (973) 920-7925

NEW JERSEY 1135 Clifton Ave., Suite 101 TEL: (973) 920-7925

Kupno / Sprzedaż nieruchomości Kupno / Sprzedaż biznesów, sklepów, deli, restauracji, salonów piekności, itd.

SPRAWY CYWILNE

ROZWODY I SPRAWY RODZINNE

Sprawy sporne, gdzie nie było umowy Sprawy na podstawie ugody stron Adwokat prowadzi sprawy procesowe i nie zmusi Panstwa do zawarcia beznadziejnej umowy ze współmałżonkiem, tylko by zakonczy szybko sprawe

SPRAWY SPADKOWE

Testamenty, trusty i upowaznienia podczas życia Sprawy spadkowe Administracja Probate po smierci Sprawy spadkowe w Polsce sa załatwiane bez podróży do Polski

NIEWYPŁACONE NALEŻNOŚCI Pracowników Subkontraktorów

SPRAWY KRYMINALNE

BANKRUCTWA • SPRAWY W POLSCE

Areszty Przemoc domowa / Pobicie żony lub męża Orders of Protection / Restraining Orders Prowadzenie pojazdu po spożyciu alkoholu Kradzieże • Pobicia • Narkotyki

Rozmawiaj ze swoim Tel: (718) 609-0300 adwokatem po polsku Tel: (973) 920-7925

Urzekli lekturą „Nad NIemnem” W

odnowionej Sali Herbo wej siedziby Stowarzyszenia Weteranów Armii Polskiej 9 września rozpoczęło się Narodowe Czytanie 2023.

W tym roku wybrana została lektura „Nad Niemnem” Elizy Orzeszkowej.

Organizatorem sobotniego spotkania było Przytulisko Literacko – Artystyczne. Po części oficjalnej, czyli przemówieniu konsula Wawrzyna Warkockiego, Elżbiety Kieszczyńskiej i prof. Anny Fraj-

foto ARCHIWUM PRYWATNE (3)

lich – Zając przystąpiono do lektury. Tę część poprowadziła Ella Wojczak, współzałożycielka Przytuliska. Pierwszym czytającym był konsul Warkocki, kolejnym znany doskonale wszystkim Stan Borys, następnie głos zabrała Krystyna Tyszkiewicz, znana choćby z roli Hanki Ordonówny, nagrodzona ogromnymi brawami. Łącznie 15 osób czytało fragmenty książki, w której słuchacze brnęli przez niełatwe losy rodu Korczyńskich i Bohatyrowiczów. Kolejnymi czytającymi byli m.in.: Grażyna Drabik, Kasia Drucker, Zofia Kłopotowska, Jolanta Szczepkowska, Jolanta Wysocka, ale też wspaniały nestor

Polonii w Nowym Jorku, ponad stuletni Fryderyk Dammont. Wyznanie miłości i deklaracja o wspólnym życiu Jana i Justyny przypadła Krystynie Pituli, która wspaniale wcieliła się w rolę i z ogromną energią przedstawiła wybrany dla niej fragment. Przedstawicielka stanu Connecticut, Izabela Pardo – Malecka, prowadząca lokalną stację radiową „Polska w Muzyce i w Pieśni” wcieliła się w Emilię Korczyńską.

Czytanie powoli dobiegało końca. Już tylko niesłychanie utalentowana aktorsko i emocjonalna Izabella Górska – Karkowska przeczytała fragment, kiedy Justyna rozmawia z Zygmuntem, synem Andrzejowej Korczyńskiej. Aneta Pie-

róg – Sudol, właścicielka Rustic Square Art Studio wcieliła się w rolę Justyny, która oznajmia rodzinie, że przyjąć oświadczyn Teofila nie może, bo jest zaręczona z Janem.

I przychodzi wreszcie moment na grand finale. Elżbieta Kieszczyńska czyta ostatni fragment „Nad Niemnem”.

Wśród widowni poruszenie. Niektórym zakręciła się w oku łezka. Tak zakończyło się wspólne czytanie powieści Elizy Orzeszkowej. Po zakończeniu czytania spośród wszystkich gości to rozlosowano 25 egzemplarzy „Nad Niemnem”.

Później przyszedł czas na wspólną biesiadę, poczęstunek, zdjęcia i niekończące się rozmowy. To było piękne sobotnie popołudnie.

ELLA WOJCZAK

8 KRONIKI POLONIJNE www.usa.se.pl 16-18 września 2023

Pierwsze miejsce – Joseph Haynes

Talent Show seniorów z Brooklynu Anna Kucay i Ola Watras

W konkursie 6 września wzięło udział 18 zespołów. Prawie 200-osobowa widownia Audytorium bardzo żywiołowo reagowała na wszystkie występy, które zachwycały swoją różnorodnością i oryginalnością, w zależności od kraju pochodzenia.

Kolory strojów cieszyły oczy. Niektóre grupy liczyły kilkanaście osób, niektóre były jednoosobowe. Wszyscy wykonawcy byli gorąco oklaskiwani przez reagującą żywiołowo publiczność.

Z Klubu Seniora Krakus działającego w Centrum Polsko-Słowiańskim wystąpili w stand –up comedy Ola Watras i Tadeusz Nowak w dow-

cipnym „Dialogu Emerytów - Mela i Felek” do tekstu Anny Kucay oraz Anna Kucay w piosence Zuli Pogorzelskiej z przedwojennego kabaretu, „Ta mała piła dziś” przy akompaniamencie na fortepianie Oli Watras.

Zwycięzców wyłoniło jury w składzie: Kim Council, Deputy Borough President, Noami Hopkins, Chief of Staff, Council Member Chi Osse, Maria S. Rivera, Member United Senior Center. Trzecie miejsce: Lizet Deadato z Council Center for Senior Citizens Older Adult Center za zaśpiewanie „I Dreamed a Dream”, drugie miejsce kilkunastoosobowa „Steel Pan Band” z Calyspo Medley-Abe Stark Older Adult oraz pierwsze miejsce Joseph Haynes z Wayside Van Dyke II Older Adult Center za zaśpiewanie „If You Need Me Call Me”. Całość dowcipnie prowadził mistrz ceremonii David Siegel, Nutrition Management Supervisor z NYC Department of the Aging. Następny etap to konkurs między zwycięzcami pięciu dzielnic Nowego Jorku, który odbędzie 28 września w Lincoln Center.

ZOSIA ZELESKA-BOBROWSKI

Stand up comedy – Ola Watras i Tadeusz Nowak Seniorzy z Krakusa przed Brooklyn Public Library

foto ZOSIA ZELESKA-BOBROWSKI (6)

Z

a nami trzeci już etap konkursu pt. „Talent jest ponadczasowy”, ogłoszonego przez Department For The Aging (DEFA), sponsora nowojorskich klubów seniora.

Tym razem odbył się on w Dweck Auditorium Brookyńskiej Biblioteki Publicznej przy 10 Grand Army Plaza i o zwycięstwo walczyły Kluby seniorów z Brooklynu.

16-18 września 2023

www.usa.se.pl

KRONIKI POLONIJNE 9

Polscy projektanci podbili Nowy Jork

W

imponujących wnętrzach Joseph Raphael De Lamar House, rezydencji na Manhattanie, będącej siedzibą Konsulatu RP w Nowym Jorku, w sobotę odbył się pokaz mody Polish Fashion Designers. Był on częścią tegorocznego nowojorskiego Fashion Week.

Milwaukee Avenue w Chicago z nową nazwą

Polonia ma „Korytarz Polskiego Dziedzictwa”!

N

a Placu Chopina w Chicago odbyła się w piątek ważna dla Polonii uroczystość. Część ulicy Milwaukee Avenue została przemianowana na „Korytarz Polskiego Dziedzictwa”-„Milwaukee Avenue Polish Heritage Corridor”.

Legislatura stanu Illinois w ubiegłym roku przegłosowała

ustawę o „Korytarzu Polskiego Dziedzictwa”. Dzięki niej ulica Milwaukee od okolic kościoła Św. Jana Kantego przy ulicy Sangamon do końca miasteczka Niles przy ulicy Greenwood zyskała nową nazwę. Korytarz obejmuje 15 mil. Miejsce nie jest przypadkowe. Tak jak miejsce uroczystości, w której wzięli udział lokalni politycy, urzędnicy i przedstawiciele Polonii.

– Sam plac został nieoficjalnie nazwany na cześć Fryderyka Chopina przez radnego 41. okręgu Romana Pucińskiego w uznaniu dla sporej populacji polskiej w północno-zachodnim Chicago. Otrzymał to oficjalne oznaczenie w czerwcu 2014 r. dzięki radnej Margaret Laurino – powiedział nam Daniel Pogorzelski(46 l.), historyk i komisarz

Za zorganizowaniem pokazu stoi międzynarodowa ekipa. Po stronie amerykańskiej za projekt odpowiadała Maggie Haese, po stronie polskiej Magdalena Christofi oraz Katarzyna Wojtera, mające ogromne doświadczenie w tworzeniu wydarzeń modowych na światowym poziomie.

AGATA

foto AD (3)

podbijając Nowy Jork. Projektanci prześcigali się w pomysłach. Jeden pokaz był poświęcony naszej noblistce: Marii Skłodowskiej- Curie, niestety tylko polska część widowni odczytała przesłanie. Podobnie

było z promocją polskiego lnu, który z pewnością jest wyjątkowy, ale nie jest nowinką na amerykańskim rynku.

Oprawą i wizją artystyczną pokazu zajął się Waldek Szymkowiak, który zasłynął m.in. reżyserią pokazów dla takich słynnych projektantów jak Jean-Paul Gaultier, Jacqmeus czy Victoria Secret.

DROGOWSKA, MARTA J.RAWICZ

W odsłonięciu nowej nazwy liczącego 15 mil odcinka Milwaukee Ave wzięli udział urzędnicy i przedstawiciele Polonii

Z „Korytarza Polskiego Dziedzictwa” cieszy się m.in. historyk Daniel Pogorzelski (46 l.)

Metropolitan Water Reclamation District of Greater Chicago.

Dodał też, że Ulica Milwaukee jest związana z Polonią chicagowską od ponad stu lat. A odsłonięcie tej tablicy to kolejnym krok, by przypominać mieszkańcom Wietrznego Miasta jak ważny jest, był i będzie wkład Polaków w rozwój Chicago.

MJR

foto LAUREN YOUNG (2)

W czasie wydarzenia zaprezentowano kolekcję dziesięciu polskich marek: Łukasza Jemioła, Dawida Tomaszewskiego, Angeliki Józefczyk, Moniki Ptaszek, Jackoba Buczyńskiego, Natalii Ślizowskiej, Reinkreacji, MUZY NAOKO i Lamu. Gwiazdą wieczoru był polski czołowy projektant Łukasz Jemioł, który zaprezentował niezwykle oryginalne kreacje,

Seniorzy B z Krakusa na lunchu z radnym

10 KRONIKI POLONIJNE www.usa.se.pl 16-18 września 2023

iuro miejsk iego lunchu wystąpiło Brooklyn lopment Indepen dence Older radnego Lincolna Conservatory of Music.

Adult Center oraz trzech polRestlera zorganiskich centrów: Pete McGuzowało 7 wrześ- W lunchu wzięli udział inness Older Adult Center, nia wyjątk owy lunch seniorzy z St Charles Jubi- gdzie jako menadż er praw pięknej scenerii Broo- lee Senior Center, RAI- cuje Katarz yna Tychań klyn Bridge Park z wido- CE S Wycko f f Ga r den ska, Northside Older Adult kiem na wieżowce dolne- Neighborhood Senior Cen- Center oraz Polish Slavic go Manhattanu. Wzięło ter, RAICES Gowanus Senior Center’s Krakus Senior Cenw nim udział ponad 200 Center, RAICES Times Plaza ter, gdzie menadżerem jest starszych osób z ośmiu Neighborhood Senior Cen- Agata Forys. ośrodków dla seniorów ter, Northside Older Adult – Starzejący się członkowie z 33. Dystryktu. Podczas Center, Millennium Deve- naszej społeczności zasługu-

ją na świętowanie i byłem podekscytowany, że naszemu biuru udało się zgromadzić 200 seniorów z całego naszego zróżnicowanego okręgu – powiedział radny Lincoln Restler. – Brooklyn Bridge Park był wspaniałą scenerią dla naszego wydarzenia, a Brooklyn Conservatory of Music zapewniło wspaniałą rozrywkę – dodał.

Radny Lincoln był prawdziwym gospodarzem wydarzenia, chodził od stołu do stołu, rozmawiał z ludźmi, a na koniec z wielką cierpliwością pozowa ł do zdjęć.

ZOSIA ZELESKA-BOBROWSKI

foto ZOSIA ZELESKA-BOBROWSKI

P

olska Misja Miłosierdzia Bożego w St. Petersburg, Klub Polonia Inc. oraz Centrum Jana Pawła II w Clearwater, FL, zorganizo-

wały kolejne dożynki. Odby- i członkowie organizacji ły się one w Centrum Jana polonijnych, uczniowie oraz nauczyciele polskich szkół Pawła II. w Tarpon Springs oraz CleW uroczystościach uczest- arwater, a także żołnierze n icz yl i pr z e d st aw iciele wojska polskiego stacjonu-

jący w McDill AirForce Base w Tampie.

Uroczystość poprowadziła Eva Jeneralczuk, a oprawę muzyczną zapewnili skrzypaczki Aleksandra oraz Weronika

Borys oraz piosenkarka z Rzeszowa Julia Nowak, które obecnie przebywają na wakacjach na Florydzie. Miłosz Gąsior, pianista, akompaniował tym

foto ARCHIWUM PRYWATNE (3)

Dożynki na Florydzie

wspaniałym artystkom w utworach „Ave Maria” Schuberta oraz Bacha. Do tańca zagrał zespół Włodek Band.

BG

16-18 września 2023

www.usa.se.pl

Natalia Kawalec (19 l.) szykuje wyjątkową amerykańską trasę koncertową i zdradza:

AMERYKA 11

Natalia Kawalec (19 l.) zdradza, że już nie może doczekać się październikowej trasy koncertowej

Chicagowska Polonia daje mi wspaniałe wsparcie C

hicagowska piosenkarka Natalia Kawalec (19 l.) szykuje się do pierwszej amerykańskiej trasy koncertowej. w ej. W październiku zaśpiewa z gwiazdą polskiej piosenki Kamilem Bednarkiem (32 l.) na serii koncertów pod tytułem „Ambasadorzy Rozrywki” w Chicago, New Jersey, Ontario i Sarasocie. Zdradziła nam, jak doszło do powstania tego ciekawego duetu. „Super Express”: – Przed Tobą wielkie koncerty w USA i w Kanadzie.

Jak się czujesz przed tymi występami?

Natalia Kawalec: – Mam niesamo wite odczucia, nie mogę się po prostu doczekać tej trasy koncertowej. Aż się boję pomyśleć, jak się będę czuła bliżej tych występów. Szczególne emocje będą mi towarzyszyły w czasie koncertu w Chicago, bo przyjdzie na niego moja rodzina, znajomi i przyjaciele, którzy znają mnie od dziecka i wspierają mnie w mojej karierze. Zawsze mam wspaniałe wsparcie od chicagowskiej Polonii i jest bliska memu sercu. To na ich oczach dorastałam na scenie, dlatego bardzo się cieszę na ten koncert.

– Tym razem zaśpiewasz w duecie z Kamilem, masz tremę?

– Na razie mam taką motywującą tremę, przed koncertami mam zawsze taki pozytywny stres. Każdy z nas ma inny repertuar, będzie zatem trochę ballad, reggae, trochę rocka i zaśpiewamy też razem kilka utworów. Każdy na naszym koncercie znajdzie coś dla siebie.

– Jak doszło do powstania tego duetu muzycznego z Kamilem?

– Poznaliśmy się w 2020 r., kiedy brałam udział w 3. edycji programu „The Voice Kids”. W tym czasie moja przyjaciółka Maja Kapłon, także uczestniczka tego programu, zmagająca się z poważną skoliozą kręgosłupa była w Nowym Jorku na operacji ratującej jej

Polska piosenkarka zaśpiewa z Kamilem Bednarkiem (32 l.) na serii koncertów pt. „Ambasadorzy rozrywki” w Chicago, New Jersey, Ontario i Sarasocie życie. Polonia bardzo nam wtedy pomogła w zebraniu środków na ten zabieg. Przyleciałam do NYC, by być z Mają. W tym samym czasie akurat Kamil miał koncert w Nowym Jorku i tak się poznaliśmy osobiście. Obecnie mamy z Kamilem tego samego menedżera.

– Jakie piosenki najbardziej podobają się publiczności?

– Z tekstem, który trafia w serca ludzi i z dobrą muzyką.

– Urodziłaś się w Chicago, świetnie mówisz po polsku…

Czujesz się bardziej Polką czy Amerykanką?

– Jestem trochę rozdarta pomiędzy moje dwie ojczyzny, Polskę i USA. Zawsze noszę Polskę w sercu i przy każdej okazji podkreślam, że jestem Polką. Jestem dumna z naszej wspaniałej kultury i historii, która nie

była dla nas łatwa, ale to, ile żeśmy w historii przeszli, tylko nas Polaków wzmocniło i pokazuje jak bardzo jesteśmy silnym narodem.

– Czy poza śpiewaniem znajdujesz czas na inne zajęcia?

– Tak, w chwili wolnej poświęcam się muzyce. Gram na pianinie od czwartego roku ż yci a i bardzo się relaksuję, grając muzykę klasyczną, zwłaszcza utwory Chopina. Bardzo lubię też pisać teksty piosenek, w ten sposób przelewam moje uczucia na papier i kocham komponowanie. Poza muzyką uwielbiam jazdę konną i pływanie. Niewielu pewnie wie, że w liceum i gimnazjum byłam zawodnikiem szkolnej drużyny pływackiej.

– Pamiętasz swoje muzyczne początki?

– Tak, weszłam w show biznes jak miałam 14 lat i wszystko było dla mnie świeże i nowe. Szybko się okazało, że nie jest to wszystko takie łatwe. Mam dopiero 19 lat i cały czas jeszcze się uczę, i ciężko też pracuję. Musiałam sobie bardzo szybko uświadomić kim jestem i zachować swoją tożsamość, bo dla mnie najważniejsze jest, by pozostać sobą i być wierną swoim wartościom.

– Jakie masz plany na najbliższą przyszłość?

– Dalej produkować muzykę, kontynuować studia muzyczne w Nashville. To jest bardzo piękny czas w moim życiu, bo spotkałam na swojej drodze wspaniałych, utalentowanych ludzi.

ROZMAWIAŁA MARTA J. RAWICZ

foto ANNA KOMAROW (3)

19-letnia dziś wokalistka wkroczyła do świata show biznesu w wieku 14 lat i na scenie czuje się doskonale

12 OPINIE www.usa.se.pl 16-18 września 2023

Scenariusz przedłużaj wojny nie jest na rękę Marek BUDZISZ

Historyk, ekspert ds. wschodnich, współpracownik Strategy&Future „Super Express”: – Czy ukraińska ofensywa jest w stanie dać przełom w sensie strategicznym? Po tych kilku miesiącach wydaje się, że nie. Niektórzy stawiaja nawet tezę, że Zełenski zdecydował się na tę kontrofensywę jeszcze przed szczytem w Wilnie po to, żeby niejako zmusić Zachód do większego zaangażowania militarnego, pokazać jak bardzo Ukraina jest zdesperowana i jak bardzo potrzebuje sprzętu i wsparcia, żeby przełamać linie wroga.

Marek Budzisz: – Musimy pamiętać, że polityka, zwłaszcza w czasie wojny, jest w sposób organiczny spleciona z działaniami liniowymi.

W związku z tym ta interpretacja, o której pan mówi, jest oczywista – szereg działań, które podejmowała strona ukraińska w ciągu osiemnastu miesięcy wojny miało na celu uzyskanie większego zaangażowania sojuszników z Zachodu we wspieranie Ukrainy. Pamiętajmy, że żaden formalny sojusz między państwami NATO a Ukrainą nie został zawarty. To jest pewien proces. Więc ta ofensywa miała taki wymiar. Pytanie, czy jest ona w stanie osiągnąć cele strategiczne, jest o tyle zasadne, że to kwestia czasu.

Do fali jesiennych opadów, które, jak się uważa, zatrzymają działania ciężkiego sprzętu w związku z trudnościami przemieszczania się, mamy trzy tygodnie, może miesiąc. Ten czas jest dość ograniczony i wydaje się, że to za krótko, by dojść do Morza Czarnego i przeciąć rosyjskie siły na dwie części – co było celem strategicznym ukraińskiej ofensywy. To nie znaczy, że zakończy się ona niepowodzeniem, bo przełamano pierwszą linię umocnień tzw. linii Surowikina i ten wyłom jest poszerzany, ale to jeszcze nie oznacza, że Ukraina osiągnie swój cel strategiczny. Być może zdobędzie ważne, 30-tysięczne miasto Tokmak, ale to chyba będzie wszystko, co tej jesieni uda się zrobić. W związku z tym pojawia się pytanie o przedłużanie wojny, o perspektywę jej zakończenia, o to, jakie siły Ukraina jest w stanie zmobili-

zować na potrzeby kontynuowania wojny. Z tym jest niestety coraz trudniej. Straty po stronie ukraińskiej nie są małe, a porównując potencjał demograficzny są już odczuwalne. Być może istnieje potrzeba rozpoczęcia rozmów pokojowych, o czym też się mówi w środowisku eksperckim, gdzie analizowane są różne warianty.

– Czy to jest dobry moment, żeby rozpocząć takie rozmowy? I czy rzeczywiście po stronie rosyjskiej jest zgoda na to, żeby je rozpocząć? Bo jeżeli przyjmiemy, że ten scenariusz przedłużającej się wojny rzeczywiście zostanie zrealizowany, to on jest najbardziej na rękę Rosjanom.

– Scenariusz przedłużającej się wojny z pewnością nie jest na rękę stronie ukraińskiej, zwłaszcza w sytuacji jeżeli pomoc wojskowa Zachodu nie wzrośnie w skokowy sposób.

Jeżeli byłaby realne szansa, że Zachód zacznie wreszcie dostarczać Ukrainie pomoc wojskową o takiej skali, że będzie ona w stanie zbudować siły zdolne pokonać Rosjan, to być może ta gra na czas miałaby sens. Ale dzisiaj takich zapowiedzi w gruncie rzeczy nie ma, nadal mamy do czynienia z polityką skalowania pomocy. Amerykanie nie mają zamiaru odejść od tej linii postępowania, bo uważają, że eskalacja konfliktu cały czas jest realna. Jeżeli oni gwałtownie zwiększą pomoc, to Rosja może zareagować. Z drugiej strony, Rosjanie raczej sygnalizują gotowość przedłużania wojny, kolejnych poborów, pozyskiwania sprzętu zarówno z własnego sektora zbrojeniowego, jak i z importu. To jest zapowiedź gotowości do długiej wojny. Mówienie o zakończeniu wojny w gruncie rzeczy musiałoby oznaczać zgodę strony ukraińskiej na pokój lub zawieszenie broni na warunkach rosyjskich, Nie wykluczam, że o tym będą rozmowy.

– Uważa pan, że Biden będzie namawiał Zełenskiego do tego, żeby zgodził się na rezygnację z części terytoriów okupowanych w tej chwili przez Rosję?

– Namawiał, to zbyt daleko powiedziane, natomiast będzie sondował gotowość strony ukraińskiej do rozważenia tego rodzaju pola wyboru. Bo w przeciwnym razie mamy do czynienia z dwoma zmien-

nymi, które są niepewne. Nie wiemy, jak długo będzie kontynuowana pomoc zachodnia i amerykańska dla Ukrainy, czy jej skala nie będzie malała w związku z pewnym znużeniem opinii publicznej w krajach zachodnich wojną. Niemniej istotny czynnik ryzyka jest związany z faktem, że zasoby kadrowe, ludzkie, strony ukraińskiej się niestety wyczerpują. Ostatnie działania rządu w Kijowie – fala kontroli w administracji wojskowej, która odpowiada za pobór oraz kontrole w komisjach lekarskich, które wydawały zaświadczenia o zdolności do służby wojskowej – o tym świadczą. Te informacje w ostatnim czasie się nasiliły w mediach zachodnich i budują obawy po stronie polityków, ta wydolność ukraińskiego państwa i społeczeństwa do kontynuowania wojny ma swoje ograniczenia i widać w tym obszarze pewne problemy. To jest kluczowy czynnik – czy klasa polityczna i społeczeństwo Ukrainy gotowi są do kolejnych wyrzeczeń i kolejnych ofiar. Skala tych ofiar, musimy mieć tego świadomość, jest znacząca. To powoduje, że jesteśmy w ważnym punkcie tej wojny. Istotnym dla określenia strategii na najbliższe kilka, kilkanaście miesięcy.

– Czy pana zdaniem Zełenski i grupa polityków z nim związanych, jest przygotowana na to, by usiąść z Putinem do stołu i rozmawiać o zawieszeniu broni bądź pokoju, niestety na warunkach rosyjskich? Poza tą polityką zagraniczną i poza obszarem wojskowym, na Ukrainie toczy się prawie normalne życie polityczne, a Zełenski ma silną opozycję wewnętrzną. Czy on nie będzie się bał tego, że siadając do rozmów z Putinem zakończy swoją polityczną karierę?

– Właśnie dlatego ta sytuacja jest bardzo delikatna. Jeśli w ogóle mówić o podążaniu w stronę pokoju, to jego ceną nie powinien być upadek ekipy Zełenskiego i przejęcie władzy przez jakiś nowy układ.

Dlatego, że siłą rzeczy ten nowy układ byłby niewiadomą. Czy byłby w stanie kontrolować sytuację na Ukrainie, jaką by uprawiał politykę zagraniczną? Potencjalne ryzyka są bardzo istotne, bo są też wielcy gracze, którzy sygnalizują swoją gotowość zaangażowania się w odbudowę Ukrainy – mam na myśli Chiny

Ukraińskie wojska starają się przełamać linie obronne Rosjan na okupowanych przez nich terytoriach, a Rosja ciągle atakuje cele cywilne na tyłach frontu

foto AP

foto TOIMASZ GOLLA

Rosjanie są gotowi do długiej wojny – ostrzega Marek Budzisz i wskazuje, że to złe

– i to też może być czynnik, który w jakimś scenariuszu może się obrócić przeciwko interesom Zachodu. Jeżeli rządzący na Ukrainie się zmienią i nowa ekipa będzie uważała, iż powinna bardziej zwrócić się w stronę Chin, nie rezygnując z integracji z Zachodem i z NATO, to może się okazać, że zamrożenie konfliktu ułatwi Rosjanom uwolnienie części sił, które są dzisiaj zaangażowane w wojnie na Ukrainie. To z kolei zmienia sytuację na wschodniej flance NATO, a ona nadal nie jest gotowa, żeby odstraszać Rosję.

To bardzo delikatna materia. Zełenski też uprawia bardzo zręczną politykę, wiedząc, jakie jest znaczenie strategiczne Ukrainy dla Zachodu.

On i jego ekipa sygnalizują też, że gdyby Zachód na przykład – mówię w uproszczeniu – odwrócił się od Ukrainy i przestał jej pomagać, to Ukraina ma pewne pola wyboru, a nie jest skazana wyłącznie na przyjęcie tego rodzaju sugestii ze strony dotychczasowych sojuszników. Tu potrzebna jest ostrożność polityczna; nie można – wywierając presję na Ukrainę – doprowadzić do zmiany lub korekty jej generalnej linii politycznej. Ale z drugiej strony trzeba pamiętać, że Ukraina niewiele w sumie od Zachodu uzyskała – w instytucjonalnym sensie – nie została zaproszona do

NATO, do Unii Europejskiej wejdzie, w optymistycznym wariancie, w 2030 roku...

– … co wydaje się mało prawdopodobne.

– Tak. Ponadto plany odbudowy stanęły w miejscu.

– Nie ma chętnych, którzy w tym momencie zaangażowaliby swój kapitał.

– No właśnie. W związku z tym ta sytuacja jest dzisiaj trudna. Dlatego nie można wywierać na Kijów presji, by zakończył wojnę w trybie

[

To jest kluczowy czynnik – czy klasa polityczna i społeczeństwo Ukrainy gotowi są do kolejnych wyrzeczeń i kolejnych ofiar. Skala tych ofiar, musimy mieć tego świadomość, jest znacząca

16-18 września 2023

www.usa.se.pl

ącej się Ukrainie jakichś rozmów z Rosją, a jeśli już, to trzeba to robić niezwykle delikatnie, by sytuacja nie wymknęła się spod kontroli. Na Ukrainie mogą bowiem dojść do władzy siły nam nieznane lub nieobliczalne, a interesy Zachodu mogą zostać nadwątlone. Trzeba mieć świadomość, że Ukraina jest jednak czynnikiem samodzielnym, a obecna ekipa sygnalizuje gotowość samodzielnego działania. Te akcje przeciwko lotniskom strategicznym Federacji Rosyjskiej mają między innymi wymiar pokazania pewnej samodzielności, czy nawet przeciwstawienia się linii politycznej Bidena i jego doradcy ds. bezpieczeństwa narodowego Sullivana.

– Jak duże jest prawdopodobieństwo tego, że Zachód odwróci się od Ukrainy? Pan mówił o tym naturalnym zmęczeniu wojną. Ale w nieodległej perspektywie mamy wybory w Stanach Zjednoczonych i wszystko wskazuje na to, że wystartuje w nich ze strony Republikanów Donald Trump. Istnieje doza ryzyka, że Trump te wybory wygra, a Stany Zjednoczone odwrócą się od Ukrainy. To realny scenariusz?

– Nie wydaje mi się, żeby stany Zjednoczone mogły się w demonstracyjny sposób odwrócić od Ukrainy. Mówiąc w uproszczeniu – Ameryka za dużo już zainwestowała kapitału politycznego w wizję ładu międzynarodowego, żeby mogła zarzucić tego rodzaju politykę. Zmiana przyniosłaby daleko idące konsekwencje, zostałaby odebrana w świecie jako porażka Stanów Zjednoczonych.

Poza tym, mówiąc brutalnie, ten scenariusz przedłużającej się wojny, w którą siły zbrojne USA nie są bezpośrednio zaangażowane, jest korzystny dla Ameryki. Rosja traci część swojego potencjału, a Ameryka i jej sojusznicy uzyskują dodatkowy czas, żeby zbudować nową architekturę bezpieczeństwa na wschodniej flance. Tego się nie zrobi w dwa tygodnie ani w rok.

Takie wiązanie sił rosyjskich wojną na Ukrainie jest, choć brzmi to cynicznie, korzystne z punktu widzenia Zachodu. Problemem jest co innego.

– Co takiego?

– Mianowicie, czy Ukraina wytrzyma przedłużającą się

wojnę. Moim zdaniem, Amerykanie nie odwrócą się od Ukrainy, byłbym zaskoczony gdyby Trump po ewentualnie wygranych wyborach, takie działania podjął. Pamiętajmy jednak, że to jest perspektywa roku 2025, do tego czasu mamy 15 miesięcy, to jest bardzo długo i wiele może się jeszcze zdarzyć. Jest jednak inna groźba – że opinia publiczna w krajach demokratycznych nie tyle odwróci się od Ukrainy, co będzie zainteresowana innymi sprawami i jej presja na Kongres, administrację, rządzących będzie malała. I wówczas forsowanie nowych pakietów pomocy dla Ukrainy będzie trudniejsze.

I skala tej pomocy będzie raczej malała niż rosła. To może sprawić, że ta przedłużająca się wojna w pewnym momencie przestanie leżeć w interesie Stanów Zjednoczonych. To niezwykle ważne szczególnie dla takiego państwa jak Polska, która w tym rachunku sił na wschodniej flance musi brać pod uwagę to czy Ukraina jest czynnikiem zdolnym w przyszłości realnie odstraszać Rosję.

– Zapytam jeszcze o Prigożyna. Pan wierzy, że on zginął czy to jest mistyfikacja?

– Tego nie wiemy. Okoliczności jego pogrzebu są dość zagadkowe.

Niedopuszczenie do możliwości zbadania szczątków, pospieszny, prywatny pochówek tylko mnoży pytania. Wśród weteranów grupy Wagnera jest popularny pogląd, że Prigożyn nie zginął i gdzieś czeka na lepsze czasy, co generalnie jest rysem rosyjskiej mentalności, bo tam od setek lat pojawiali się cudownie ocaleni potomkowie carskiej rodziny. Myślę, że z naszej perspektywy takie rozważania nie mają żadnego znaczenia. Ten zasób, jakim byli ludzie, którzy tworzyli grupę Wagnera, zostanie zagospodarowany przez inne prywatne armie, które powstają w Federacji Rosyjskiej. Oni będą wykorzystywani tam, gdzie będzie potrzeba. Mogą być i w Afryce, i w Europie. Nie wykluczałbym, że w Polsce również, chociaż na razie nie widzę takiej realnej perspektywy.

Rozmawiał HUBERT BISKUPSKI, NOT. DP

PiS chce pytać warszawiaków o zwężanie ulic, strefę Tempo 30, Strefę Czystego Transportu, płatne parkowanie i likwidację miejsc parkingowych

– Chcemy, by referendum w sprawie polityki transportowej w Warszawie odbyło się w październiku, po wyborach parlamentarnych – zadeklarowali radni PiS

REFERENDUM ? e i w a z s r a W w G

dy przed wakacjami stołeczni urzędnicy ogłaszali wyniki konsultacji i badań opinii na temat wprowadzenia zakazu wjazdu starych aut do centrum miasta, z których wynikało, że 70 proc. mieszkańców chce Strefy Czystego Transportu, a 26 proc. opowiada się nawet za strefą w całym mieście, nie tylko w Śródmieściu, radni PiS zapowiedzieli, że w tak ważnej sprawie powinni się wypowiedzieć wszyscy warszawiacy.

– W blisko 2-milionowym mieście o zakazie wjazdu aut do centrum Warszawy ma decydować kilkusetosobowa grupa, która wzięła udział w konsultacjach? To kpina i brak szacunku dla mieszkańców Warszawy. System konsultacji w Warszawie jest ułomny i się nie sprawdza – przekonywał radny PiS Maciej Binkowski. – Zabiegamy o zorganizowanie referendum w tej sprawie.

I nie tylko – zapowiedział szef klubu PiS w Radzie Warszawy Dariusz Figura. Wniosek z pytaniami referendalnymi m.in. o Strefę Tempo 30, zwężanie ulic i utworzenie Strefy Czystego Transportu trafił do Rady Warszawy w lipcu, ale ta do tej pory nie zajęła się sprawą. Dlatego teraz

radni PiS stanęli przed ratuszem (wykluczenie możliwości wjazdu z wnioskiem o zwołanie nadzwy- na teren strefy pewnych kategorii czajnej sesji Rady Warszawy, na któ- pojazdów), przed rozbudową sieci rej głosowany byłby wniosek o refe- transportu publicznego o III i IV rendum w Warszawie. Sesja musi linię metra? być zwołana w ciągu 7 dni.

Radni Platformy Obywatelskiej Radni PiS chcą, by warszawiacy uważają, że pytania są sformułowane odpowiedzieli na pięć pytań: z tendencyjną tezą. I wszystko wska● Czy jesteś za wprowadzeniem zuje na to, że wniosek o referendum na terenie Warszawy tzw. Strefy odrzucą. PiS wówczas mógłby zbieTempo30 – ograniczenia prędko- rać podpisy wśród warszawiaków ści pojazdów do 30 km/h na obsza- pod wnioskiem o referendum, ale rze 90 proc. powierzchni miasta? decyzja, czy to zrobi – na razie nie ● Czy jesteś za zwężeniem na zapadła. IKR terenie Warszawy kluczowych ulic (na których funkcjonuje komunikacja miejska) przed oddaniem do użytku obwodnicy Śródmieścia? ● Czy jesteś za rozszerzeniem na terenie Warszawy tzw. Strefy Płatnego Parkowania Niestrzeżonego bez pozytywnych opinii właściwych Rad Dzielnic? ● Czy jesteś za likwidacją na terenie Warszawy publicznie dostępnych miejsc parkingowych bez tworzenia co najmniej takiej samej liczby nowych miejsc parkingowych w najbliższej okolicy? ● Czy jesteś za utworzeniem w Warszawie tzw. Strefy CzyPrezydent Rafał Trzaskowski nie przewiduje, stego Transportu że do referendum w Warszawie miałoby dojść

foto PiS,ARTUR S,ARTUR HOJNY, SHUTTERSTOCK

wieści dla strony ukraińskiej

POLSKA 13

14 POLSKA www.usa.se.pl

KTO OBIECA WIĘCEJ POLAKOM?

16-18 września 2023

Trwa zawzięta

licytacja

Jarosław Kaczyński (74 l.)

PiS

o głosy

EMERYCI » wsparcie dla uniwersytetów III wieku, stworzenie na wsi gospodarstw opiekuńczych, finansowanie sieci dziennych ośrodków wsparcia dla osób starszych PRACOWNICY » emerytury stażowe, średnie wynagrodzenie pod koniec kadencji na poziomie 10 tys. zł PRZEDSIĘBIORCY » preferencje podatkowe dla firm, które inwestują w małych miastach i na wsi, wsparcie i szkolenia dla eksporterów

LEWICA

EMERYCI » renta wdowia, bon w wysokości 500 zł na organizację wypoczynku, dodatek pielęgnacyjny dla wszystkich emerytów i rencistów PRACOWNICY » 35-godzinny tydzień pracy, 35-dniowy urlop, 100 proc. płatne zwolnienia lekarskie, zakazanie darmowych staży PRZEDSIĘBIORCY » pomoc dla przedsiębiorstw uzależniona od interesu publicznego, polityka antymonopolowa

N

a miesiąc przed wyborami parlamentarnymi politycy wyłożyli karty na stół. Wiadomo już jakie są propozycje dla emerytów, jakie dla biznesu, a jakie dla pracowników. – Jeżeli zwycięzca spełni wszystkie obietnice, możemy popaść w spiralę zadłużenia – przestrzega jednak prof. Ryszard Bugaj (79 l.)

Od 2015 r. zmieniły się reguły wyborczej gry. PiS obiecało 500 plus, obniżenie wieku emerytalnego, ale też np. wprowadzenie minimalnej stawki godzinowej, a później dość szybko zmaterializowało te zapowiedzi. Polityczna konkurencja na początku straszyła finansową katastrofą państwa, z czasem podjęła grę na nowych zasadach.

W tej kampanii wszyscy obiecują obywatelom finansowe zyski, choć oczywiście pomysły i sposoby na osiągnięcie bogactwa są różne. Profesor Ryszard Bugaj nazywa to licytacją i ma nadzieję, że zwycięzca wyborów, nie spełni

wszystkich obietnic. – Moglibyśmy popaść w spiralę zadłużenia.

Prawdopodobnie zwycięzca, niezależnie kto nim będzie, spróbuje się wykręcać, ale nie będzie to łatwe – uważa ekonomista. Z kolei Marek Zuber (51 l.) twierdzi, że Polsce nie grozi perspektywa Grecji, ale z racji zaciągania kolejnych zobowiązań, najbliższe lata mogą być trudne.

– Zbliżymy się do stu miliardów złotych płatności samych odsetek z tytułu długu w ciągu roku. Trzeba będzie zrobić przegląd wydat-

BEZPARTYJNI SAMORZĄDOWCY

Sławomir Mentzen (36 l.) i Krzysztof Bosak (42 l.)

KONFEDERACJA

Włodzimierz Czarzasty (63 l.)

EMERYCI » zwolnienie emerytur z podatku PRACOWNICY » podwyższenie kwoty wolnej od podatku do wysokości rocznego minimalnego wynagrodzenia, likwidację drugiego progu podatkowego ustanawiając liniowy PIT 12 proc.

PRZEDSIĘBIORCY » prostsze podatki, dobrowolny ZUS, zniesienie opłaty targowej

foto SEBASTIAN WIELECHOWSKI (2), MARCIN WZIONTEK, JOANNA SKŁADANEK/FORUM, PAP/PIOTR NOWAK, ZBYSZEK KACZMAREK/FORUM, MAREK KUDELSKI

ków, ale też znaleźć źródła pozyskiwania nowych środków. Obawiam się, że PiS będzie miał na celowniku przedsiębiorców – podkreśla znany ekonomista. A jak wynika z projektu budżetu, deficyt w 2024 r. ma wynieść aż 164,8 mld zł. Według money.pl i Forum Odpowiedzialnego Rozwoju, szacunkowa suma kosztów wszystkich obietnic wyborczych złożonych przez komitety wyborcze w okresie trwania kampanii to już ponad 800 miliardów złotych.

JP

EMERYCI » rozszerzona refundacja leków, zerowy PIT PRACOWNICY » zerowy PIT, składka zdrowotna odliczana od podatku PRZEDSIĘBIORCY » podatek przychodowy zamiast CIT, dobrowolny ZUS

Robert Raczyński (61 l.)

16-18 września 2023

www.usa.se.pl

a

POLSKA 15

WYJĄTKOWE

STARCIE WYBORCZE P

W niedzielę, 17 września OBEJR YJ! o godz. 12 Debatę będzieZmo żna

PO

EMERYCI » emerytura bez PIT, dwie waloryzacje przy wysokiej inflacji PRACOWNICY » kwota wolna od podatku na poziomie 60 tys. zł, 20-proc. podwyżka dla całej budżetówki, 30 proc. podwyżki dla nauczycieli PRZEDSIĘBIORCY » od pierwszego dnia choroby ZUS płaci za zwolnienie, składka zdrowotna na starych zasadach

Władysław Kosiniak-Kamysz (42 l.) i Szymon Hołownia (47 l.)

TRZECIA DROGA

EMERYCI » emerytura bez podatku, dziedziczenie 50 proc. świadczenia PRACOWNICY » tzw. zamrożenie PIT, CIT i VAT przez całą kadencję, rodzinny PIT – im większa rodzina, tym niższy podatek PRZEDSIĘBIORCY » składka zdrowotna na starych zasadach, VAT i PIT tylko od zapłaconych faktur, ZUS zapłaci zasiłek pracownika już od pierwszego dnia choroby

Posłów i senatorów wybierzemy już 15 października. Najlepszym sposobem na poznanie programów poszczególnych ugrupowań są debaty.

W minioną niedzielę „Super Express” wraz z Polskim Radiem zorganizował pierwszą w tej kampanii dyskusję w Polsce, w której udział wzięli politycy 6 komitetów wyborczych: Radosław Fogiel z PiS, Marcin Kierwiński z KO, Anna Maria Żukowska z Lewicy, Krzysztof Bosak z Konfederacji,

W niedzielę w studiu „Super Expressu” pojawili się przedstawiciele największych komitetów wyborczych Agnieszka Burzyńska z Trzeciej Drogi oraz Dariusz Kacprzak, reprezentujący Bezpartyjnych Samorządowców.

Przedstawiciele sześciu komitetów wyborczych w niedzielę znów staną przy specjalnie przygotowanych pulpitach. Wcześniej, w piątek, odbyło się losowanie kolejności odpowiadania na pytania. W niedzielnej debacie kandydaci do parlamentu będą odpowiadali na pytania również w czterech częściach. Pierwsza to pytania prowadzących do wszystkich

Matka podejrzana o znęcanie się nad synkiem trafiła na 3 miesiące do aresztu

WYRODNA MATKA

znęcała się nad synkiem Szokujące ustalenia śledczych.

24-letnia matka miała zgotować swojemu 3-letniemu synkowi prawdziwe piekło. Pod koniec sierpnia malec trafił do szpitala z urazem nogi, ale uwagę lekarki przyciągnęły ślady na jego ciele mogące świadczyć o przemocy domowej. Sprawa trafiła na policję.

obejrzeć na www.se.pl, na kanale YouTube „Super Expressu”, na Facebooku „SE”

Ustalenia śledczych oraz zgromadzony przez nich materia ł dowodowy szokują. Świadczą też o tym, że dramat malca mógł trwać już od kilku miesięcy. Matka dziecka została zatrzymana, a następnie przewieziona do Prokuratury Rejonowej w Legionowie. Tam usłyszała zarzut znęcania się nad osobą nieporadną z uwagi na jej wiek. – Sąd na

uczestników, w dwóch obszarach tematycznych: geopolityka i polityka społeczna oraz światopogląd.

Druga – to pytania zadawane sobie wzajemnie przez uczestników debaty. Trzecia – pytania wcześniej przesłane od widzów. Na koniec każdy z polityków dostanie 90 sekund na podsumowanie debaty.

Prowadzącymi debatę będą tym razem dziennikarze „Super Expressu”: Kamila Biedrzycka i Tomasz Walczak.

ABR

Rodzinny dramat w Legionowie.

3-letni chłopczyk odebrany 24-latce

wniosek prokuratury i policji zastosował wobec mieszkanki powiatu legionowskiego najsurowszy środek zapobiegawczy w postaci tymczasowego aresztu. Grozi jej kara do 8 lat więzienia – poinformowała kom. Justyna Stopińska z Komendy Powiatowej Policji w Legionowie.

Dzięki reakcji lekarki chłopczyk jest bezpieczny. Śledztwo trwa.

AGZ

foto POLICJA

Donald Tusk (66 l.)

o wielkim sukcesie jakim okazała się nasza debata wyborcza z 10 września, w niedzielę 17 września o godz. 12 rozpocznie się drugie starcie polityków w studiu „Super Expressu”! Wezmą w niej udział przedstawiciele wszystkich 6 ogólnopolskich komitetów wyborczych. Debatę będzie mozna oglądać na Youtubie, Facebooku „Super Expressu” oraz na naszym portalu se.pl.

2023

WSZYSTKIE OGÓLNOPOLSKIE KOMITETY W STUDIO „SUPER EXPRESSU”

16 POLSKA www.usa.se.pl 16-18 września 2023

ZABIŁ STUDEN bo nie chciała wysiąść z autobusu Kate Z. (†21 l.) przyjechała do Polski z Wielkiej Brytanii.

Zginęła w Krakowie w błotnistym rowie

Kate Z. (†21 l.) odbywała w Krakowie staż w Muzeum Narodowym Mirosław Ł. (41 l.) skatował studentkę i wrzucił ją do rowu

B

ył gorący, letni wieczór, kiedy w Krakowie doszło do przerażającejzbrodni. Została zamordowana 21-letnia studentka z Wielkiej Brytanii, córkapolskich emigrantów, która przyjechała pod Wawel odbyć staż. Po trzechdniach od znalezienia ciała młodej kobiety, policja zatrzymała Mirosława Ł. (41 l.), kierowcę miejskiego autobusu. Zabił Kate, bo... nie chciała wysiąść z pojazdu, który prowadził.

Kate Z. właśnie zaliczyła drugi rok na Uniwersytecie Kent w Canterbury. Studiowała filozofię i historię.

Pięknie malowała, pasjonowała się

foto i reprodukcja ARTUR BARBAROWSKI (5)

sztuką, kochała konie. Dziewczyna miała polskie korzenie – jej rodzice od 30 lat mieszkali w Wielkiej Brytanii, prowadzili własny biznes. Kate była ukochaną jedynaczką, stworzyli córce doskonałe warunki do rozwoju i nauki. Do Krakowa przyjechała odbyć staż w Muzeum Narodowym, a potem w Galerii Zderzak.

Zamieszkała na strzeżonym osiedlu przy ul. Mozarta. Mieszkanie wynajęła od swojego kuzyna.

29 lipca 2011 r. 21-latka bawiła się z przyjaciółmi na imprezie przy ulicy Czystej w centrum miasta. Około godz. 3.20 wraz z dwojgiem znajomych wyszła z lokalu. Koleżanka poradziła, by wzięła taksówkę, ale Kate wsiadła do nocnego autobusu linii 610, jadącego na Górkę Naro-

dową. Miała wysiąść na przedostatnim przystanku. Zasnęła i go przejechała. Na pętli obudził ją kierowca, prosząc by opuściła pojazd. To, co zdarzyło się później, jest znane jedynie z zeznań, które złożył – w autobusie nie było monitoringu, ani innych pasażerów.

Według Mirosława Ł., studentka nie chciała wysiąść z autobusu, zażądała, by odwiózł ją na Krowodrza-Górka, bo stamtąd ma bliżej do mieszkania. Kierowca wrócił do szoferki, włączył światła wewnątrz autobusu i zaczął krążyć po okolicy. To miał być odwet – chciał zrobić na złość Kate, tak by miała jeszcze dalej do mieszkania. Gdy dziewczyna zorientowała się, że jest sam na sam z kierowcą, a on wiezie ją w miejsce, którego nie zna, podeszła do szoferki i zaczęli się kłócić. Mirosław

Ł. zeznał, że dziewczyna nazwała go szmaciarzem i zerem, miała powiedzieć, że gdyby się uczył, to nie byłby kierowcą autobusu. Przyznał, że słowa Kate tak go rozwścieczyły, że „coś w nim pękło”.

Zatrzymał pojazd, wyciągnął z plecaka gumowy przewód hamulcowy, zakończony mosiężną śrubą i zaczął nim okładać pasażerkę. Uderzona w twarz i głowę, straciła przytomność. Mirosław Ł. wyniósł ją z autobusu. Zostawił w przydrożnym rowie. Kate zmarła. Opinia biegłych wykazała, że śmierć nie nastąpiła w wyniku zadanych ciosów ale z powodu uduszenia się wodą i błotem. To oznacza, że w momencie pozostawienia studentki w rowie, jeszcze żyła.

Mirosław Ł. odjechał. Kilkaset metrów dalej zatrzymał autobus

i wyrzucił narzędzie, którym zadawał ciosy 21-latce. W zajezdni, zanim pokazał się dyspozytorowi, pokrowcem z fotela wyczyścił zabłocone i zakrwawione buty. Rano ciało Kate znalazł przechodzień. Rozpoczęły się poszukiwania jej mordercy.

Mirosława Ł. zatrzymano po trzech dniach w Skarżysku–Kamiennej, gdzie wyjechał do rodziny na urlop. Został oskarżony o zabójstwo.

Podczas procesu przedstawił swoją wersję zdarzeń tragicznej nocy. Tłumaczył się bardzo stresującą specyfikę pracy kierowcy nocnego autobusu, problemami finansowymi związanymi z kredytem i utrzymaniem rodziny. Sąd skazał go na 15 lat pozbawienia wolności i nakazał wypłatę 100 tys. zł zadośćuczynienia rodzinie Kate. Jej rodzice wnosili o karę ANITA LESZAJ 25 lat więzienia.

16-18 września 2023

TKĘ

www.usa.se.pl

Mogła żyć u boku męża, a zginęła z ręki agresywnego kochanka

Zabrakło chleba więc...

ZAKATOWAŁ DANUTĘ 51-latka została pobita i podźgana nożem

Biegli technicy policyjni zbierali ślady ] w szoferce pojazdu

D

21-latka zasnęła w autobusie nocnym linii 610

anuta O. (†51 l.) i jej konkubent Zbigniew S. (59 l.) od kilku miesięcy wynajmowali mieszkanie w centrum Siedlec (woj. mazowieckie). Oboje nie stronili od alkoholu i często dochodziło miedzy nimi do kłótni.

Pomimo rozbieżności charakterów dogadywali się jakoś i na pozór stanowili udany związek.

Pewnego dnia para pokłóciła się o to, że w domu… zabrakło pieczywa, a Zbyszek chciał zrobić sobie kanapkę. Rozkazał Dance, by poszła do sklepu i wściekł się, gdy ta odmówiła. W ruch poszły najpierw

pięści, a potem mężczyzna chwycił za nóż.

Zbigniew S. (59 l.) był rencistą, a ponieważ lubił zaglądać do kieliszka, nie zawsze starczało mu pieniędzy do końca miesiąca.

Dorabiał, zbierając złom i puszki w śmietnikach, ale i tak wszystko, co w ten sposób zarobił, przeznaczał na alkohol. Jego o osiem lat młodsza partnerka Danuta O. również miała rentę, która jednak prawie w całości szła na opłacenie wynajmowanego mieszkania przy. ul. Ściegiennego w Siedlcach.

Kobieta mogła żyć u boku kochającego męża Andrzejem O.

(57 l.), wolała jednak Zbigniewa.

Mimo to często utrzymywała kontakty z małżonkiem, choć rozstała się z nim już 10 lat temu. Rozwodu nie mieli, więc oczekiwała od niego współczucia, narzekała i skarżyła się mu na zachowanie Zbyszka, lecz i tak nie chciała porzucić agresywnego kochanka.

– Żona nie raz płakała, że jest bita.

Ale co z tego, kiedy nie chciała do mnie wrócić. Kochałem ją cały czas mimo tego, co mi uczyniła.

Nie mogłem nic zrobić, by zmienić jej życie. Tłumaczyłem, żeby go zostawiła i wróciła do mnie, to będzie miała lepiej – opowiadał pan Andrzej.

W marcowe popołudnie 2016 r.

Zbyszek zgłodniał i chciał zrobić sobie kanapkę. Skończył się jednak chleb i rozkazał Danusi, by przeszła się do pobliskiego sklepu i przy okazji zakupu pieczywa wzięła też piwo dla niego. 51-lat-

foto ANDRZEJ WOŹNIAK (3)

Zbigniew S. (59 l.) wściekł się na konkubinę, że odmówiła pójścia na zakupy, tłukł ją pięściami i dźgał nożem

Danuta O. (†51 l.) rozstała się z mężem Andrzejem (57 l.) i wybrała życie u boku agresywnego kochanka

W autobusie nie było innych pasażerów, nie był też wyposażony w monitoring

POLSKA 17

ka odpowiedziała, że nigdzie nie pójdzie, bo jej się nie chce. Wtedy Zbych się wściekł. Chwycił niewinną kobietę za bluzkę i zaczął szarpać. Darł się przy tym i straszył, że jeśli nie pójdzie po zakupy, to dostanie po twarzy. Ona jednak nie była dłużna konkubentowi i również posłała mu kilka dosadnych słów. Wtedy miarka się przebrała. Zbychu trzasnął ją kilka razy pięścią w twarz, głowę i tors, a jakby tego było mało, chwycił nóż i dźgnął ją nim kilka razy.

Sekcja zwłok wykazała potem, że po pobiciu przez konkubenta kobieta miała krwiaki w mózgu, uszkodzone wnętrzności i rany kłute klatki piersiowej. Zmarła na miejscu. Zbigniewa S. zatrzymano. – Sprawcy zbrodni przedstawiono dwa zarzuty: znęcania się nad konkubiną oraz spowodowania ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, którego następstwem jest jej śmierć – mówiła zaraz po zdarzeniu Barbara Sobotka, szefowa siedleckiej Prokuratury Rejonowej. Sąd Okręgowy w Siedlcach skazał go na 9 lat więzienia.

Zbyszek, według relacji znajomego, zawsze miał awanturnicze usposobienie, a gdy wypił, to bez powodu czepiał się swojej kochanki. – I tak musiało być tego dnia, gdy doszło do nieszczęścia. Osobiście wiele razy słyszałem, jak wyganiał ją do sklepu po piwo czy zakupy, gdy zgłodniał – mówił sąsiad pary.

ANDRZEJ WOŹNIAK

e i k t s y z s W E C I N M E J TA o g e i k s m o Poł

18 GWIAZDY www.usa.se.pl 16-18 września 2023

1973 r. Jerzy Połomski chętnie gościł fotoreporterów w swoim mieszkaniu

Słynny hit „Bo 18 wrześ swoje 9

1960 r. Artysta nie był zadowolony ze swojej fryzury, zaczął nosić perukę

J

erzy Połomski (†89 l.) to legen da polskiej muzyki rozrywkowej. Artysta, który wylansował takie hity jak: „Bo z dziewczynami”, „Cała sala śpiewa z nami” czy „A mnie jest szkoda lata”, 18 września obchodziłby swoje 90. urodziny. Niestety, nie było mu dane dożyć tak zacnego jubileuszu. Na zawsze jednak pozostanie w pamięci fanów i przyjaciół. Choć był bardzo towarzyski, skrywał w sobie wiele tajemnic. Niektóre nurtują fanów po dziś dzień.

Gwiazdor dostawał setki listów od wielbicielek

Naprawdę nazywał się Jerzy Pająk, ale wszyscy znają piosenkarza i aktora jako Jerzego Połomskiego. Gwiazdor estrady, nazywany polskim Frankiem Sinatrą i Charlesem Aznavourem, zdecydował się przyjąć pseudonim sceniczny, który brzmiałby bardziej dostojnie i światowo.

Tajemnica nazwiska

Przestał używać rodowego nazwiska już podczas studiów na wydziale estradowym w warszawskiej PWST. Zrobił to za namową wykładowcy Ludwika Sempolińskiego (†82 l.). Jak się później okazało, był to dobry wybór, a jego pseudonim ma nawet swoją genezę. Artysta czytając „Humor z zeszytów szkolnych” w „Przekroju”, natknął się na historię ucznia, który zamiast „Uniwersał połaniecki”, posłużył się określeniem „Uniwersał połomski”. Błędne określenie aktu prawnego wydanego przez Tadeusza Kościuszkę 7 maja 1794 r. tak bardzo spodobało się Jerzemu, że postanowił z niego skorzystać i zastąpić nim Pająka.

Tajemnica włosów

Nierzadko podszepty w świecie show-biznesu wzbudzała fryzura Jerzego Połomskiego. To, że wokalista nosi perukę było tajemnicą Poliszynela, jednak mało kto miał odwagę zapytać go wprost o jego wręcz nienaturalnie bujną czuprynę. Po blisko 60 latach na scenie zdradził w końcu sekret swoich włosów, o których od lat krążyły legendy.

– Ludzie mówili: „Ma perukę na głowie – co to jest za artysta?”, a ja musiałem się trochę ratować. Bez peruki nie wychodziło mi jako amantowi, a głos miałem właśnie jak amant. Nie robiło mi to żadnej różnicy, nie robiłem z tego sprawy, nigdy w sumie o tym nie mówi-

foto ANDRZEJ WIERNICKI, ZOFIA NASIEROWSKA/REPORTER, MAREK KAREWICZ (3), PODLEWSKI/AKPA, BARANOWSKI MICHAŁ, JACEK DOMIŃSKI/REPORTER, PAWEŁ DĄBROWSKI, ARCHIWUM PRYWATNE

16-18 września 2023

wokalista, który wylansował z dziewczynami’ śnia obchodziłby 0. urodziny

www.usa.se.pl

GWIAZDY 19

1972 r. Artysta swego czasu grał w filmach i spektaklach teatralnych

Połomski udzielał się w projektach charytatywnych. Tu podczas koncertu „Pamiętajcie o artystach” - uroczysty koncert z okazji Dnia Artysty Weterana odbył się 30 marca 2015 r. w Teatrze Polskim w Warszawie

2022 r. Piosenkarz przed ubiegłorocznymi wakacjami zamieszkał w Skolimowie

1975 r. Scena zawsze była jego żywiołem

ana czuł się rtysty Weter A u om D W o 2016 r. ł towarzystw dobrze. Mia

2013 r. Miał dobre relacje z Marylą Rodowicz, choć to ona zaśpiewała piosenkę „Niech żyje bal”, napisaną pierwotnie dla Jerzego

W 1998 r. w Opolu zapowiadała go sama Irena Dziedzic, z którą podobno miał niegdyś na pieńku łem, teraz robię to po raz pierwszy – wyznał Połomski w rozmowie z „Super Expressem”.

Tajemnica związków

Równie wiele emocji budził temat orientacji seksualnej Jerzego Połomskiego. Sam zainteresowany nigdy nie odniósł się publicznie do żadnych insynuacji.

W tej kwestii był bardzo skry-

ty, choć na przestrzeni lat nie brakowało doniesień o jego rzekomych związkach. Swego czasu plotkowano, że gwiazdor ma płomienny romans ze znaną w czasach PRL spikerką Edytą Wojtczak (87 l.). A tak naprawdę w latach 60. połączyła ich wyjątkowa przyjaźń, która trwała aż do śmierci Jerzego Połomskiego w 2022 r. Poznali się na ślubie

Haliny Kunickiej (85 l.) i Lucjana Kydryńskiego (†77 l.).

– Edyta zajmuje w moim sercu specjalny kącik – mówił pan Jerzy w jednym z wywiadów. – Między nami jest ciepłe koleżeństwo i to już od wielu lat. Nie chcę jej co prawda za bardzo zamęczać swoją osobą, ale nie ukrywam, że jak się nie widujemy, to jesteśmy ze sobą często na telefonie – opowiadał.

Życzą mi DRAMAT PAULINY SMASZCZ

śmierci Życie Pauliny Smaszcz (50 l.) nie jest usłane różami. Po tym, gdy na jaw wyszedł romans jej byłego męża Macieja Kurzajewskiego (50 l.) z Katarzyną Cichopek (41 l.), cały czas jest o niej głośno. Przychodzi jej za to płacić wysoką cenę. Bo zamiast fanów, przybywa jej

hejterów. Celebrytka otrzymuje życzenia śmierci.

Smaszcz, jak sama przyznaje, jest ofiarą hejtu i otrzymuje wulgarne wiadomości na swoim profilu na Instagramie.

– Tam, gdzie są wulgarne słowa i gdzie ewidentnie się we mnie uderza, to ja

Ostatnie miesiące życia spędził w Domu Artystów Weteranów Scen Polskich w Skolimowie, miał problemy z pamięcią i przestał integrować się z ludźmi. Jego organizm zaatakowała infekcja. Odszedł 14 listopada 2022 r. Swoją tajemnicę o orientacji seksualnej zabrał ze sobą do grobu. Pochowano go w Alei Zasłużonych cmentarza Powązkowskiego w Warszawie.

PAM

Połomski spoczywa w Alei Zasłużonych na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie

po prostu przeważnie te osoby blokuję. Albo wyobraź sobie, że ktoś mnie nazywa dzi..., zdzirą, ku..., itd. Wchodzisz na ten profil, a tam mama z dzieckiem, mama z gromadką dzieci, albo starsza pani z pieskiem – zaczęła opowieś ć w programie „Moon Talk”.

Nie to jednak okazało się najgorsze.

– To jest niesamowite, że można życzyć mi śmierci – dodała Paulina i zaczęła przytaczać wpisy: „obyś zdechła, ty i twoje pomioty ”, czyli moje dzieci. Chciałam powiedzieć, że moja droga do macierz yństwa była bardzo trudna. Powinnam mieć pięcioro synów, niestety mam tylko dwóch, bo tylko dwóch nam się uratowało, i tych dwóch mam i kocham, i oni wynagradzają mi wszystko.

Groźby dotyczą też jej zwierząt.

– Ludzie wrzucają mi kartki do skrzynki, wiedząc, gdzie mieszkam: „oby zdechły twoje psy” i „uważaj na Paulina Smaszcz (50 l.) jest nie”... – kontynuowała zdruzgotana przerażona wulgarnymi wpisami, DAV które czyta o sobie w internecie Paulina Smaszcz. foto PAPARA18

20 GWIAZDY www.usa.se.pl 16-18 września 2023

POWIEŚCI J NE YN SŁ I CJ ZA NI RA EK U ES KC SU NY WEJ PEW PREZES POLSKIEJ FUNDACJI NARODO Kamila Urzędowska (29 l.)

„Chłopi” godni OSCARA To było niezwykle pracochłonne zadanie. Prace nad nowym filmem „Chłopi” trwały prawie cztery lata. Ale dzieło DK Welchman i Hugh Welchmana wreszcie jest gotowe. Po światowej premierze w Toronto widzowie i krytycy z całego świata są nim zachwyceni. – Jest to film innowacyjny, wybitny i kompletny. To nowa jakość w polskim kinie. Fenomenalna gra aktorska, genialna muzyka i uniwersalne przesłanie sprawiają, że ma szansę na Oscara – mówi „Super Expressowi” Marcin Zarzecki, prezes Polskiej Fundacji Narodowej, która wspiera projekt.

Światowa premiera „Chłopów”, najnowszej ekranizacji dzieła Władysława Reymonta, odbyła się podczas festiwalu filmowego w Toronto i zachwyciła nie tylko publiczność, ale i krytyków. „Chłopi są całkowicie urzekający. Jedno z największych osiągnięć animacji, jakie kiedykolwiek widziałem. Ogromny krok naprzód w stosunku do „Twojego Vincenta” pod niemal każdym względem i całkowicie wciągająca epicka historia sama w sobie” – napisał uznany krytyk Larry Fried. „Tego filmu łatwo się nie zapomina” – dodaje Wesley Hunt.

Twórczyni filmu, która ma na swoim koncie nagradzanego „Twojego Vincenta”, nie ma wątpliwości, że to dobry prognostyk przed nominacjami do Oscarów.

– W tej sekcji swoją premierę miało bardzo wiele filmów, które potem były nominowane do Oscarów i odniosły wielki sukces w Stanach – powiedziała DK Welchman.

Swojego zachwytu nie kryje także Zarzecki, który był obecny w Toronto.

– Z niepokojem podchodziłem do tego projektu, ale po pokazie nie mam wątpliwości, że widzowie pokochają ten film, o czym świadczą chociażby owacje na stojąco i to, że każdy zrozumiał, o czym tak naprawdę opowiada. To niesamowity obraz z uniwersalnym przekazem, powie-

zachwyciła widzów swoją kreacją Jagny

Pro ces ma low ania zm on ma ter iał u był bar dzo tow ane go pra Zaa nga żow any ch był o coc hło nn y. ponad 100 art yst ów ma lar zy, któ rzy po św ięc ponad 200 tys . god zin ili na to pra cy

Julia Wie niaw a jako mło da chło pka Mar ysia działbym nawet, że dzieło sztuki. Emocje zostały we mnie jeszcze długo po pokazie – mówi.

– Kamila Urzędowska (filmowa Jagna) jest fenomenalna, obok niej niesamowity Mirosław Baka (Maciej Boryna). Wszyscy aktorzy zagrali wybitnie. Tam są sceny, które przejdą do historii polskiej kinematografii – dodaje.

Aktorzy weszli na plan filmowy w 2020 r. Kolejnym etapem realizacji był pracochłonny proces malowania zmontowanego materiału. W filmie wystąpiła plejada polskich gwiazd: Małgorzata Kożuchowska (52 l.), Sonia Bohosiewicz (48 l.), Maciej Musiał (28 l.), Dorota Stalińska (70 l.), Julia Wieniawa (25 l.), Kamila Urzędowska (29 l.), Mirosław Baka (60 l.) oraz Ewa Kasprzyk (66 l.). Polska premiera filmu odbędzie się w przyszłym tygodniu podczas 48. FPFF w Gdyni. W kinach od 13 października.. DAV

Marcin Zarzecki, prezes Polskiej Fundacji Narodowej: – Fenomenalna gra aktorska, genialna muzyka i uniwersalne przesłanie sprawiają, że film ma szansę na Oscara

Mał gorz ata Kożu chow ska w roli Orga niśc iny

foto MATERIAŁY PRASOWE (11)

Mirosław Baka wcielił się w Macieja Borynę

Ma cie j Mu sia ł zag rał Jas ia

SUPER

HISTORIA Naziści zgotowali więźniom piekło na ziemi

W 83. ROCZNICĘ UDZIAŁU POLSKIEGO LOTNICTWA W BITWIE O ANGLIĘ

foto EAST NEWS (2)

ZA WOLNOŚĆ naszą i Anglii Projekt współfinansowany przez Kancelarię Prezesa Rady Ministrów

w ramach konkursu Polonia i Polacy za granicą 2023

II SUPER HISTORIA www.usa.se.pl

HISTORIA H

16-18 września 2023

ZA NAS

SUPER

„

Stanisław Skalski – polski as myśliwski okresu II wojny światowej o najwyższej liczbie zestrzeleń wśród polskich pilotów, mówiono o nim „latająca śmierć” Nigdy niło się po tym wyda- wschodnioeuropejskich, czyli Czew historii rzeniu, Polacy dalej byli chów i Polaków. Latem 1940 r. panowojen tak wielu skoszarowani w złych warun- wało silne podejrzenie, że szybkie nie zawdzięczało tak dużo tak nie- kach, praktycznie nie prowadzono klęski Belgii i Holandii wiązały się wielu”. Te słynne słowa Winstona żadnego szkolenia. z robotą niemieckich agentów w tych Churchilla wypowiedziane w 1940 r.

Poirytowany premier Władysław krajach, którzy teraz mogli się przew brytyjskim parlamencie doty- Sikorski poprosił premiera Neville’a dostać do wojskowych struktur Wielczyły również polskich pilotów, Chamberlaina, by ten osobiście pod- kiej Brytanii. Czechom zarzucano którzy wykazali się w Bitwie jął działania umożliwiające wszyst- oddanie kraju bez walki w marcu o Anglię odwagą, świetnym przy- kim Polakom znajdującym się na 1939 r. Polaków oskarżano o zbyt słagotowaniem i niezwykłym boha- kontynencie przyjazd do Anglii. by opór w kampanii wrześniowej, co terstwem, które wyróżniało ich Przybyszów podzielono na dwie było niesmacznym nieporozumiez grona obrońców angielskiego kategorie: sojuszników zachodnio- niem, jeśli uwzględnić sposób wypełnieba. Z początku jednak nasi lot- europejskich (Belgowie, Francu- nienia przez Brytyjczyków sojusznicy nie spotkali się ze zbyt życz- zi, Norwegowie, Holendrzy) oraz niczych zobowiązań wobec Polski. liwym przyjęciem.

Piloci 303 Dywizjonu (polskich) Królewskich Sił Powietrznych RAF biegnący W październiku 1939 r. pojawiły się do swoich myśliwców Spitfire po wydaniu rozkazu startu, 1940 r. trzy opcje: zostawić nasz personel lotniczy w całości we Francji, wysłać wszystkich do Anglii lub też podzielić nasze siły i utworzyć z nich kilka dywizjonów w obu krajach. Przyjęto wersję nr 3. Gen. Douglas Evill w imieniu brytyjskich Sił Powietrznych zadeklarował, że „rząd Jego Królewskiej Mości byłby bardzo dumny, gdyby polskie oddziały stanęły u boku RAF”. Polacy w małych grupach zaczęli lądować w Anglii, w Eastchurch i od razu czuli się zawiedzeni – zamiast za sterami samolotów usiedli w ławkach na lekcjach angielskiego, przepisów RAF, a czasem zaganiano ich do musztry na placu apelowym.

Droga pełna wyboi

W lutym 1940 r. francuski minister ds. lotnictwa Guy le Chambre podpisał z gen. Sikorskim porozumienie dotyczące odtworzenia na terytorium Francji Polskich Sił Powietrznych. Niewiele jednak zmie-

PILOCI DYWIZJONU 303 „303” był na pierwszej linii ognia, miał na koncie więcej zwycięskich pojedynków [piloci dywizjonu zgłosili 126 zestrzeleń, po wojnie dzięki dokumentom niemieckim zweryfikowano tę liczbę – brytyjski historyk John Alcorn podaje 44 zwycięstwa odniesione na pewno, zaś Jerzy Cynk 55 do 60 zwycięstw i dlatego więcej o nim pisano.

Arkady Fiedler, autor słynnej książki „Dywizjon 303”, często powtarzał, że byli to niesłychanie pogodni ludzie, z ogromnym poczuciem humoru, bardzo otwarci, zachłannie korzystający z uroków życia. Pełni optymizmu, życiowej energii, nie stroniący od zabawy.

Jedynie Winston Churchill od początku był entuzjastą ściągnięcia Polaków na wyspę. Jak przekonuje jego biograf sir Martin Gilbert, angielski premier bez chwili wahania wydał polecenie ewakuowania polskich oddziałów z Francji, w wyniku czego 19 tys. naszych żołnierzy dotarło do brzegu Anglii.

Trudne początki

Na początku nie najlepiej się współpracowało z Anglikami. W pierwszych dniach bitwy o Anglię wśród brytyjskich dowódców przeważała

Jednak w powietrzu zmieniali się w drapieżne ptaki, których celem było upolowanie przeciwnika. Mieli doskonały wzrok, lepszy niż Anglicy, którzy zresztą sami to dostrzegli – podczas lotów bojowych Polacy wcześniej niż ich angielscy koledzy zauważali wroga. Wtedy nie było żadnych przyrządów pokładowych, które pomagałyby w namierzeniu nieprzyjaciela, więc dobry wzrok pilota był niesłychanie pomocny Poza tym byli bardziej zawzięci od Anglików, co nie było dziwne, bo mieli w pamięci Wrzesień’39 i te wszystkie okrucieństwa, których hitlerowscy piloci się dopuścili pod polskim niebem.

opinia, że Polacy po dwóch przegranych kampaniach – w Polsce i we Francji – są zdemoralizowani i w związku z tym nie stanowią znaczącej wartości bojowej. Pretekstów do wygłaszania takich opinii dawali im też sami Polacy, którym podczas pierwszych lotów na angielskich maszynach zdarzało się popełnić proste błędy. Na przykład zapominali wysunąć podwozie przy lądowaniu, bo byli przyzwyczajeni do polskich samolotów, które nie miały chowanego podwozia. Zdarzały się też kłopoty z opanowaniem manetki gazu

16-18 września 2023

www.usa.se.pl

SUPER HISTORIA III

WOLNOŚĆ ZĄ I ANGLII

!

Powietrzna Bitwa o Anglię (8 VIII-31 X). Jest pierwszą w historii bitwą stoczoną wyłącznie z udziałem lotnictwa.

Liczbę Polaków uczestniczących w walkach ocenia się na 151 pilotów. Walczyli oni zarówno w jednostkach brytyjskich, jak i w polskich dywizjonach myśliwskich 302 i 303 oraz bombowych 300 i 301. W czasie Bitwy o Anglię Polacy zestrzelili 203 maszyny Luftwaffe, co stanowiło 12 proc. ogółu strat niemieckich w tej bitwie. Poległo 29 spośród nich, co stanowi 5 proc. ogólnej liczby pilotów RAF-u.

Polski Zespół Myśliwski, zwany od nazwiska dowódcy Cyrkiem Skalskie go, był najbardziej elitarną jednostką lotniczą II wojny światowej.

Na zdjęciu jeden z samolotów Spitfire z polską szachownicą, kwiecień 1943 r.

Athol Forbes, brytyjski pilot „303” wspominał nawet, że zdarzały się przypadki, gdy załogi niemieckich bombowców wyskakiwały z maszyn na sam widok polskich hurricane’ów.

David Keen, pracownik naukowy Muzeum RAF w Londynie, podkreśla, że w sali upamiętniającej Bitwę o Anglię – pierwszym samolotem, który widzimy przy wejściu – jest dwuosobowy myśliwiec nocny Defiant z biało-czerwoną szachownicą i oznaczeniami polskiego dywizjonu 301. Przy maszynie stoją Witold Urbanowicz też dwa manekiny przedsta(dowódca dywizjonu wiające polskich pilotów 303) jako jeden z nieliczw oryginalnych mundurach. nych asów II wojny światowej nie tylko, że nigdy nie został zestrzelony, to nawet nigdy -aby przyspieszyć, w brytyjnie został nawet trafiony. skim myśliwcu trzeba było Podczas bitwy o Anglię ją odepchnąć, a nie pociągstrącił 17 niemieckich nąć jak w polskich, czy franmaszyn. cuskich maszynach.

!

decydującej fazie, stało się nim niszczenie brytyjskiego przemysłu lotniczego. Ubocznym celem była izolacja Wielkiej Brytanii przez niszczenie transportu morskiego, wpływające na złamanie chęci oporu.

Bitwa o Anglię toczyła się w czterech fazach od 10 lipca do 31 października 1940 r.

Decydujące starcie

Członkowie eskadry praktykantów Polskich Sił Powietrznych na paradzie jednostki Królewskich Sił Powietrznych RAF, w pierwszym rzędzie najmłodsi z naszywkami „Poland” na rękawach, 1 października 1943 r. i Marian powiedział do mnie łamaną angielszczyzną: – Musisz uważniej się rozglądać; miałeś jednego na ogonie, ale posłałem go do wszystkich diabłów. Uratował mi życie nie raz.

Zmiana nastawienia

Gdy Niemcy rozpoczęli przygotowania do inwazji na Anglię – wyraźnie zmieniło się nastawienie do sojuszników, w tym do Polaków. Doświadczeni polscy żołnierze i piloci stali się niemal z dnia na dzień potrzebni, stali się prawdziwymi sojusznikami.

Po zdobyciu Francji, Adolf Hitler oczekiwał, że Wielka Brytania wycofa się z wojny, korzystając z niemieckiej oferty pokojowej i da Niemcom wolną rękę w działaniach w Europie.

Wobec stanowczego odrzucenia niemieckich sugestii pokojowych przez rząd brytyjski pod przewodnictwem premiera Winstona Churchilla, Hitler zarządził przygotowania do inwazji morskiej na Wyspy Brytyjskie, pod kryptonimem Seelöwe (Lew Morski).

Siły niemieckie miały duże problemy z przygotowaniem licznych środków transportu morskiego. Warunkiem koniecznym do realizacji inwazji było osiągnięcie przewagi w powietrzu poprzez zniszczenie brytyjskiego lotnictwa w powietrzu i na ziemi, co stało się głównym celem Niemców podczas bitwy o Anglię. W początkowych jej fazach celami było niszczenie brytyjskiej floty i żeglugi, zwłaszcza na kanale La Manche, a w środkowej,

Seria ciężkich ataków miała kulminację 18 sierpnia (tzw. Hardest Day, najtrudniejszy dzień), w którym obie strony poniosły największe straty. 19 sierpnia Göring zmienił priorytety, celem nalotów miały stać się zakłady przemysłu lotniczego. 24 sierpnia rozpoczęła się krytyczna faza bitwy.

Luftwaffe ciężar działań przeniosła na lotniska, także w głębi lądu. W tej fazie do akcji wkroczyły polskie dywizjony 302 i 303.

Okazało się, że polscy lotnicy doskonale sobie radzą w tych śmiertelnych zmaganiach, że świetnie walczą. Prasa entuzjastycznie opisywała ich wyczyny, wręcz rozpływała się w pochwałach. Polacy byli wówczas autentycznymi bohaterami, Anglicy traktowali ich z uwielbieniem, jak charyzmatycznych obrońców.

7 września bitwa przerodziła się z walki o panowanie w powietrzu w terrorystyczne naloty na miasta i ludność cywilną. Był to ostatni gambit Hitlera i Göringa. Mimo ciężkich strat, szczególnie w Londynie, który był głównym celem nalotów, Brytyj-

czycy się nie ugięli. Straty Luftwaffe osiągnęły poziom, na który nie mogła sobie ona pozwolić. Od 6 października Niemcy przeszli do jedynie nocnych rajdów, które trwały do maja 1941 r., kiedy jednostki bombowe przerzucono na Wschód przeciwko ZSRS. EWA JABŁOŃSKA

ŻYCIE PO WOJNIE Najbardziej chyba drastycznym przejawem niechęci wobec niedawnych sojuszników było niezaproszenie naszych żołnierzy na londyńska paradę zwycięstwa. Co prawda dywizjon 303 został zaproszony, ale solidaryzując się z całą polską armią, piloci nie przyszli na paradę.

Większość bohaterów „Dywizjonu 303” po wojnie została na emigracji, obawiając się powrotu do komunistycznej Polski. Nie mieli jednak łatwego życia, nawet w Anglii.

Przede wszystkim Polacy byli postrzegani przez Brytyjczyków jako przeszkoda, konkurencja na rynku pracy. W Anglii zapanował kryzys, brakowało wszystkiego, także pracy, którą demobilizowani żołnierze rzekomo mieliby miejscowym odbierać. Początkowo takie stanowisko zajmowali zwykli ludzie, władze starały się trzymać fason.

Ale i one zmieniły nastawienie wobec Polaków, częściowo pod presją społeczeństwa, częściowo z obawy przed tym, by nie drażnić Stalina.

foto EAST NEWS (6), NAC

Efekt był taki, że Anglicy kazali szkolić Polaków od podstaw, kazali uczyć się regulaminów, wręcz wkuwać je na pamięć, co oczywiście było powodem ostrych nieraz sporów.

Zanim utworzono polskie dywizjony, część naszych pilotów trafiła do angielskich jednostek. – Przyjęliśmy ich z radością i respektem – wspomina Ken Mackenzie, dowódca 501 dywizjonu, w którym służyło 8 Polaków. – Przede wszystkim byli jedynymi, którzy wcześniej naprawdę bili się z Niemcami, dysponowali więc niezwykle wartościową wiedzą, jakiej nikt z nas nie miał. Uczyli nas różnych trików, które okazywały się bardzo przydatne podczas walki.

Ken Mackenzie przyznaje, że Polacy byli trochę niezdyscyplinowani, nieco narwani, ale zaraz dodaje: – Między nami mówiąc to wszystko były cechy, które nam, pilotom myśliwców są niejako przypisane.

Z dumą przypomina sobie, że gdy Anglicy spytali Polaków, dlaczego lubią latać z Mackenziem – odpowiedzieli: – Bo on jest tak samo szalony jak my.

Inne, choć równie pozytywne wspomnienia zachował pilot Gordon Batt z 238 dywizjonu. Jego „drugim” w eskadrze był Marian Domagała. – „Drugim” ze względu na słabą znajomość języka angielskiego, ale nie mam wątpliwości, że był znakomitym pilotem, lepszym ode mnie.

Wróciliśmy któregoś dnia z akcji

IV SUPER HISTORIA www.usa.se.pl 16-18 września 2023

Historia polskiej

szachownicy

Pierwsza wojna światowa (1914-1918) przyniosła ogromny postęp w dziedzinie techniki wojskowej. Jednym z nowych narzędzi pola walki stał się samolot. Początkowo niewiele samolotów uczestniczyło w działaniach wojennych. Jednak z czasem dostrzeżono ich nowe możliwości: rozpoznania na tyłach nieprzyjaciela, bombardowania jego pozycji, korygowania ognia własnej artylerii. Samolotów przybywało i stało się koniecznością ich znakowanie dla łatwiejszej identyfikacji „swój, czy wróg”. Polscy piloci służyli wówczas po obu stronach frontu w armiach zaborców: Niemiec, Austrii i Rosji. Przed wprowadzeniem w lotnictwie polskim, jako oznaczenia przynależności państwowej, biało-czerwonej szachownicy, samoloty pilotowane przez Polaków, w różnych częściach odzyskującej niepodległość Rzeczpospolitej, oznaczano różnymi elementami w biało-czerwonych barwach narodowych. Krakowskie czerwone „Z” na białym polu, lwowskie znaki w postaci biało-czerwonego malowania końcówek płatowców, warszawska tarcza malowana po skosie w pasy biały i czerwony.

Jednymi z pierwszych pilotów, którzy wymalowali na swoich maszynach szachownicę byli służący w c.k. armii na froncie włoskim polscy piloci Frank Linke-Crawford, as lotnictwa, oraz Marian Gaweł, pilot elitarnej Fliegerkompanie 3/J. Używali oni obok czarnego greckiego krzyża wykorzystywanego przez austriackie lotnictwo biało-czerwoną szachownicą. Jeszcze wtedy malowaną bez obwódek w lustrzanym odbiciu po obu stronach kadłuba.

Jednak za twórcę szachownicy lotnicza legenda i historia uznała Stefana Steca , który również służył w austro-węgierskiej jednostce myśliwców Fliegerkompanie na froncie włoskim.

Stec kilka dni po odzyskaniu niepodległości 15 listopada 1918 udał się z Lwowa do Warszawy z meldunkiem przeznaczonym dla Józefa Piłsudskiego. Na kadłubie samolotu, który pilotował, miał wymalowaną szachownicę. Zwrócił na nią uwagę swojemu dowódcy Marian Gaweł, który w odrodzonej Rzeczpospolitej trafił do władz tworzącego się lotnictwa – pracował w IV Oddziale Sztabu Generalnego Wojska Polskiego (SGWP), zaś od stycz-

305 Dywizjon Polski Królewskich Sił Powietrznych RAF wyposażony w bombowce DH Mosquito MkVIFB brał udział w operacji D-Day i przełamaniu frontu na Zachodzie.

Na nosie samolotu widoczna polska szachownica

PZL 37 Łoś – polski bombowiec z szachownicą na skrzydłach

nia do kwietnia 1919 r. w stopniu kapitana pełnił funkcję zastępcy kierującego Sekcją Żeglugi Napowietrznej Departamentu Technicznego Ministerstwa Spraw Wojskowych płk. pil. bal. H. Łossowskiego. Godło spodobało się Łossowskiemu, który postanowił je wdrożyć jako znak rozpoznawczy polskiego lotnictwa wojskowego.

Dwa tygodnie później wyszło oficjalne rozporządzenie w 9. numerze „Dziennika Rozporządzeń Ministerstwa Spraw Wojskowych”, datowanym na 7 grudnia 1918 roku.

Brzmiało następująco:

Mundury lotnicze i oznakowanie obowiązujące w Polskich Siłach Powietrznych do 1939 r.

W czasie drugiej wojny świato- w szeregach Armii Czerwonej malowej polska szachownica również wali szachownice na kadłubach tuż był obecna na wielu frontach. Po obok czerwonych gwiazd. wrześniowej klęsce polskie forW okresie PRL szachownica macje lotnicze początkowo utwo- pozostała niezmieniona. Ostatnia rzono we Francji. Tam samoloty zmiana dotycząca sposobu nanopilotowane przez polskich pilo- szenia szachownicy weszła w życie tów oznakowane były białow 1993 roku. Ustawa z 19 luteą będ h skic Pol jsk Wo ty Samolo -czerwoną szachownica go „O znakach Sił Zbrojne rzo pat w przyszłości zao obok francuskich nych Rzeczypospos cza ych dot ch jsca mie w Formacja lecących kokard.

Natol itej Pol skiej” kiem zna obowiązujących P.11c z III/4 Dywizjonu miast polskie nakazała obrócm, 60 i ośc rok sze ym tow kwadra Myśliwskiego, cenie jej o 90 d y w i z j o n y a. pol ne rów dzielącym się na 4 1938 r. stopni, tak by w Wielkiej e pol ne dol we pra i ne gór Lewe była zgodna B r y t a n i i j, owe zyn ma będzie barwy kar oznaczano z zasadami e pol ne gór we pra i ne dol lewe małą szahera ldyki. łej. barwy bia chownicą W rozdziaz napisem l e 5 art. r.

1918 a dni Warszawa, dnia 1 gru P OL A N D. 22 w punkcie 1 Ustawa Pi loci wa lZa Szefa Sztabu czący na fronstwierdza, że: (-) Nieniewski cie wschodnim „(…) Z n a kiem ppułk. wojskowych statków W 1921 kolejnym rozkazem koloru na przemian powietrznych jest białoamarantowego i białego. nieco zmodyfikowano -czerwona szachownica lotlotniczą szachownicę Kwadrat ten znajduje się w nicza o barwach Rzeczypospolitej dodając obwódkę. „Każdy obwódce szerokości 0,05 m, Polskiej, podzielona na cztery rówpłatowiec powinien mieć koloru również na przemian ne pola ze skrajami o naprzemienznak przynależności białego i amarantowego. nych barwach. Stosunek szerokości do armii polskiej w Winien on być umieszczony skraju do długości krawędzi pola następującej formie: na dolnej powierzchni szachownicy lotniczej wynosi 1:56”.

Znak ten składa się z dolnych płatów, na górnej Ten sposób malowania szachownikwadratu podzielonego na powierzchni górnych płatów cy obowiązuje do dnia dzisiejszego.

Projekt współfinansowany przez Kancelarię Prezesa Rady Ministrów

ROZPOR ZĄDZENIE

w ramach konkursu Polonia i Polacy za granicą 2023

cztery równe części tak, że tworzą się cztery kwadraty

oraz z każdej strony steru kierunkowego”.

ADRIANNA EWA STAWSKA

foto PAWEŁ GŁODEK/EAST NEWS (2), EAST NEWS (2)

P

olska szachownica jest jednym z najbardziej rozpoznawalnych symboli Polski. Jest symbolem dumy, patriotyzmu i tradycji polskich lotników.

Szachownica jest symbolem polskiego lotnictwa wojskowego od ponad 100 lat.

Była obecna na samolotach podczas wojny polsko-bolszewickiej, II wojny światowej, a także w czasie pokoju.

SUPER

HISTORY Naziści zgotowali więźniom piekło na ziemi

For

ON THE 83RD ANNIVERSARY OF THE POLISH AIR FORCE PARTICIPATION IN THE BATTLE OF BRITAIN

THE FREEDOM photo EAST NEWS (2)

of ours and England

Project co-financed by the Chancellery of the Prime Minister as part of the Polonis and Poles abroad 2023 competition

II SUPER HISTORY www.usa.se.pl

16-18 september 2023

HISTORY H

For TH of ours

SUPER

„

THE PILOTS OF 303 SQUADRO

Stanisław Skalski – Polish fighter ace of World War II with the highest number of kills among Polish pilots, he was called „flying death” In the histomuch changed

ry of wars, so many owed so much to so few.” These famous words spoken by Winston Churchill in 1940 in the British Parliament also applied to the Polish pilots who showed bravery, excellent preparation, and extraordinary heroism in the Battle of Britain, setting them apart from the defenders of the English skies.

However, at the beginning, our aviators didn’t receive a very warm welcome.

In October 1939, three options emerged: leave our aviation personnel entirely in France, send everyone to England, or divide our forces and create several squadrons in both countries. Option number 3 was chosen.

General Douglas Evill, on behalf of the British Royal Air Force, declared that „His Majesty’s government would be very proud if Polish units stood alongside the RAF.” Poles began to arrive in England in small groups, landing in Eastchurch, but they were immediately disappointed – instead of being behind the controls of airplanes, they found themselves sitting in English language lessons, learning RAF regulations, and sometimes being ordered to drill in the parade ground.

A bumpy road

In February 1940, the French Minister of Aviation, Guy le Chambre, signed an agreement with General Sikorski to reestablish the Polish Air Force on French territory. However, not

after this event, as the Poles were still billeted in poor conditions, and training was practically nonexistent.

Annoyed, Prime Minister Władysław Sikorski asked Prime Minister Neville Chamberlain to take personal action to allow all Poles on the continent to come to England. The newcomers were divided into two categories: Western European allies (Belgians, French, Norwegians, Dutch) and Eastern European allies,

The „303” was on the frontline, with more victorious dogfights to its credit (the pilots of the squadron reported 126 victories, but after the war, this number was verified based on German documents. British historian John Alcorn mentioned 44 confirmed victories, while Jerzy Cynk stated 55 to 60 victories, which is why more was written about them).

Arkady Fiedler, the author of the famous book „303 Squadron,” often repeated that they were incredibly cheerful people, with a great sense of humor, very open, and eagerly enjoying the charms of life. Full of optimism and life energy, they did not shy away from having fun. including Czechs and Poles. During the summer of 1940, there were strong suspicions that the quick defeats in Belgium and the Netherlands were connected to German agents’ work in those countries, who could now infiltrate British military structures.

The Czechs were accused of surrendering their country without a fight in March 1939, while the Poles were accused of offering weak resistance in the September campaign. This was an unfair misunderstanding, considering how the British had fulfilled their allied commitments to Poland.

Pilots of No. 303 Squadron (Polish) Royal Air Force RAF running to their Spitfire fighters after giving the take-off order, 1940

Only Winston Churchill was enthusiastic about bringing Poles to the island from the very beginning. According to his biographer, Sir Martin Gilbert, the British Prime Minister immediately ordered the evacuation of Polish units from France, resulting in 19,000 of our soldiers reaching the shores of England.

Difficult beginnings

At the start, cooperation with the British was not the smoothest. In the early days of the Battle of Britain, among British commanders, there

However, in the air, they turned into predatory birds whose goal was to hunt down the enemy. They had excellent eyesight, better than the British, who noticed this themselves - during air combat, the Poles spotted the enemy before their English comrades. At that time, there were no onboard instruments to help locate the enemy, so a pilot’s good eyesight was incredibly helpful. Besides, they were more determined than the English, which was not surprising, considering the memory of September ‚39 and all the cruelties that the Nazi pilots committed under the Polish sky.

was a prevailing opinion that the Poles, after two defeated campaigns - in Poland and France - were demoralized and, therefore, didn’t possess significant combat value. The Poles themselves provided reasons for such opinions, as during their initial flights on British planes, they occasionally made simple mistakes.

For example, they forgot to retract the landing gear upon landing because they were accustomed to Polish planes that didn’t have retractable landing gear. There were also difficulties in mastering the throttle

16-18 september 2023

www.usa.se.pl

E FREEDOM and England

SUPER HISTORY III

!

The Battle of Britain in the Air (August 8th - October 31st) was the first battle in history fought solely with the participation of aviation.

The number of Polish participants in the fighting is estimated at 151 pilots. They fought in both British units and Polish fighter squadrons 302 and 303, as well as bomber squadrons 300 and 301. During the Battle of Britain, the Poles shot down 203 Luftwaffe aircraft, which accounted for 12% of the overall German losses in this battle. 29 of them were killed, representing 5% of the total number of RAF pilots.

The Polish Hunting Team, called the Skalski Circus after its commander, was the most elite aviation unit of World War II. In the picture one of the Spitfires with the Polish checkerboard, April 1943

ON

Athol Forbes, a British pilot from „303”, even mentioned cases when German bomber crews bailed out of their planes at the mere sight of Polish Hurricanes.

David Keen, a researcher at the RAF Museum in London, emphasized that in the hall commemorating the Battle of Britain – the first aircraft seen at the entrance – there is a two-seater night fighter Defiant with the red and white checkerboard and markings of the Polish 301 Squadron.

Witold Urbanowicz There are also two mannequins representing Polish pilots (303 Squadron leader) in their original uniforms next was one of the few aces to the plane. of World War II who not only was never shot down but was never even hit. During lever - to accelerate, one had the Battle of Britain, he to push it forward in British shot down 17 German fighters, instead of pulling it aircraft. as they were used to in Polish

!

aviation industry became the main goal. An additional objective was to isolate Britain by crippling maritime transport, which would weaken its resolve to resist.

The Battle of Britain unfolded in four phases from July 10 to October 31, 1940.

Decisive Clash

Members of the Polish Air Force trainee squadron at the parade of the Royal Air Force unit of the RAF, the youngest in the front row with „Poland” badges on their sleeves, October 1, 1943 und more carefully; you had one on your tail, but I sent him to the devil.

He saved my life more than once.”

Change in attitude

When Germany began preparations for the invasion of Britain, the attitude towards allies, including the Poles, clearly shifted. Experienced Polish soldiers and pilots became indispensable almost overnight and true allies.

After the fall of France, Adolf Hitler expected Britain to withdraw from the war, taking advantage of Germany’s peace offer and allowing the Germans a free hand in Europe. However, with the resolute rejection of German peace suggestions

by the British government under the leadership of Prime Minister Winston Churchill, Hitler ordered preparations for a naval invasion of the British Isles, codenamed Seelöwe (Sea Lion). The German forces faced significant challenges in preparing numerous maritime transport assets.

A necessary condition for the invasion was to achieve air superiority by destroying the British air force in the air and on the ground, which became the primary objective of the Germans during the Battle of Britain.

In the initial phases, the objectives were to target the British fleet and shipping, especially in the English Channel, while in the decisive middle phase, the destruction of the British

The series of heavy attacks culminated on August 18 (known as the Hardest Day), during which both sides suffered significant losses. On August 19, Göring changed priorities, shifting the targets of the raids to focus on aircraft manufacturing facilities.

On August 24, the critical phase of the battle began. Luftwaffe shifted its focus to attacking airfields, including those inland. It was during this phase that the Polish 302 and 303 Squadrons entered the action.

Polish airmen proved to excel in these deadly battles, displaying remarkable combat skills. The press enthusiastically described their feats, showering them with praise. The Poles became genuine heroes, and the British treated them with admiration, as charismatic defenders.

On September 7, the battle transformed from an air supremacy struggle into terrorist bombings targeting cities and civilian population. This was Hitler and Göring’s final gamble. Despite heavy losses, especially in London, the primary target of the bombings, the British

did not yield. Luftwaffe’s losses reached an unsustainable level. From October 6, the Germans shifted to solely conducting night raids, which continued until May 1941 when the bomber units were redeployed to the East, against the Soviet Union.

EWA JABŁOŃSKA

LIFE AFTER THE WAR

One of the most drastic manifestations of animosity towards former allies was the non-invitation of our soldiers to the victory parade in London. While the 303 Squadron was invited, the pilots chose to show solidarity with the entire Polish army and did not attend the parade.

After the war, most of the heroes of the „303 Squadron” remained in emigration, fearing to return to communist Poland. However, life was not easy for them, even in England.

Above all, the Poles were perceived by the British as obstacles, competing for jobs in the job market.

England was facing a crisis, lacking everything, including jobs, which demobilized soldiers were supposedly taking away from locals.

Initially, such attitudes were held by ordinary people, while the authorities tried to maintain a dignified posture. But even they changed their attitude towards the Poles, partly due to societal pressure and partly out of fear of not antagonizing Stalin.

photo EAST NEWS (6), NAC

or French aircraft.

As a result, the British demanded that the Poles be trained from scratch and learn the regulations by heart, which, of course, led to sharp disputes at times. Before the Polish squadrons were formed, some of our pilots joined British units. „We welcomed them with joy and respect,” recalls Ken Mackenzie, the commander of the 501 Squadron, which had 8 Polish pilots serving in it. „Above all, they were the only ones who had actually fought against the Germans before, so they possessed extremely valuable knowledge that none of us had. They taught us various tricks that proved very useful in combat.”

Ken Mackenzie admits that the Poles were somewhat undisciplined and a bit high-spirited, but he quickly adds: „Between us, as fighter pilots, those were traits that we all shared.

With pride, he recalls that when the British asked the Poles why they liked flying with Mackenzie, they replied, „Because he’s just as crazy as we are.”

Other equally positive memories were kept by pilot Gordon Batt from the 238 Squadron. His „wingman” in the squadron was Marian Domagała. He was called the „wingman” due to his limited knowledge of the English language, but Gordon had no doubts that Marian was an excellent pilot, even better than himself.

One day, after returning from a mission, Marian said to Gordon in broken English, „You need to look aro-

IV SUPER HISTORY www.usa.se.pl

16-18 september 2023

History of the Polish

Checkerboard The First World War (1914-1918) brought significant progress in military technology. One of the new tools on the battlefield was the airplane. Initially, only a few aircraft participated in military operations.

However, with time, their new capabilities were recognized: reconnaissance behind enemy lines, bombing enemy positions, and adjusting the fire of one’s own artillery. More and more planes appeared, and it became necessary to mark them for easier identification of „friend or foe.” Polish pilots served on both sides of the front in the armies of occupiers: Germany, Austria, and Russia. Before the introduction of the white-and-red checkerboard as a national affiliation marking in Polish aviation, planes flown

by Poles in various parts of the newly independent Republic were marked with different elements in the national white-and-red colors.

Krakow had a red „Z” on a white field, Lviv used white and red painted wingtips, and Warsaw used a shield painted diagonally in white and red stripes.

Some of the first pilots to paint the checkerboard on their planes were serving in the Austro-Hungarian army on the Italian front, namely Polish aces Frank Linke-Crawford and Marian Gaweł from the elite Fliegerkompanie 3/J. Alongside the black Greek cross used by the Austrian aviation, they also utilized the white-and-red checkerboard, which was painted without borders, reflecting on both sides of the fuselage.

However, the aviation legend and history recognized Stefan Stec as the creator of the checkerboard. He also served in the Austro-Hungarian fighter unit Fliegerkompanie on the Italian front.

Stec, a few days after Poland regained independence on November 15, 1918, traveled from Lviv to Warsaw with a report meant for Józef Piłsudski. The plane he piloted had a chessboard painted on its fuselage. He drew the attention of his commander, Marian Gaweł, who later worked in the emerging Polish Air Force’s authorities. Gaweł was part of the IV Section of the Gene-

No. 305 Polish Squadron of the Royal Air Force RAF equipped with DH Mosquito MkVIFB bombers took part in the D-Day operation and the breakthrough of the front in the West.

The Polish chessboard is visible on the nose of the aircraft

PZL 37 Łoś – Polish bomber with a checkered pattern on the wings

ral Staff of the Polish Army and later served as a captain, deputy head of the Air Navigation Section in the Department of Technical Affairs of the Ministry of Military Affairs, under Colonel H. Łossowski. Łossowski liked the emblem and decided to adopt it as the distinctive sign of the Polish military aviation.

Two weeks later, an official regulation was issued in the 9th issue of the „Journal of Regulations of the Ministry of Military Affairs,” dated December 7, 1918. It stated:

Aviation uniforms and markings in force in the Polish Air Force until 1939

During World War II, the Polish cockades. In contrast, Polish squachessboard was also present on drons in Great Britain were marked many fronts. After the defeat in with a small chessboard with the September, Polish aviation units word „POLAND.” Pilots fighting were initially formed in Fran- on the Eastern Front under the ce. The planes piloted by Polish Red Army’s command painted the pilots were marked with the white- chessboard on the fuselage next to -red chessboard the red stars. y itar Mil ish Pol In the future, a longside In the communist era, aircraft will be equipped French the chessboard remaid uire req y usl with the previo Formation of flying ned unchanged. The square sign, 60 cm wide, P.11cs from III/4 Fighter last change regars. eld fi al equ 4 divided into Squadron, 1938 ding how the chesst righ er low and left er upp The board is applied ile wh e, min car fields will be came into effect t righ er upp and left er low the in 1993. The law ite. wh be l fields wil from February 19, „On the Signs of .

1918 1st, ber em Warsaw, Dec the Armed Forces of the Republic of With the Chief of Staff Poland,” required (-) Nieniewski the rotation of the lieutenant colonel emblem by 90 degrees to comply with heralIn 1921, another order dic principles. The law staslightly modified the tes that the military aircraft’s aviation chessboard by This square sign is a white-red aviation chessadding a border. „Each is placed in a border board in the colors of the Republic wing should have the sign 0.05 m wide, also of Poland, divided into four equal of belonging to the Polish alternating in white and fields with edges of alternating Army in the following amaranth. It should colors. The ratio of the edge’s width form: The sign consists of be placed on the lower to the length of the chessboard’s a square divided into four surface of the lower field is 1:56. This way of painting equal parts, forming four wings, the upper surface the chessboard is still in use today.

REGULATION

Project co-financed by the Chancellery of the Prime Minister as part of the Polonis and Poles abroad 2023 competition

squares alternating in amaranth and white.

of the upper wings, and on both sides of the rudder.

ADRIANNA EWA STAWSKA

photo PAWEŁ GŁODEK/EAST NEWS (2), EAST NEWS (2)

T

he Polish checkerboard is one of the most recognizable symbols of Poland. It stands for pride, patriotism, and the tradition of Polish aviators. The checkerboard has been a symbol of Polish military aviation for over 100 years. It was present on airplanes during the Polish-Bolshevik War, World War II, and even during peacetime.

16-18 września 2023

www.usa.se.pl

GWIAZDY 21

NAJLEPSZE dopiero przede mną

Co sprawia, że dobrzy ludzie dopuszczają się złych rzeczy? Odpowiedzi na to pytanie szukają twórcy serialu „Pati”. O fenomenie głównej bohaterki, którą widzowie pokochali już w serialu „Skazana”, pozorach, które mogą mylić, oraz marzeniach, które dopiero czekają na spełnienie opowiedziała nam jedna z gwiazd produkcji – EWA GAWRYLUK

– Za panią bardzo pracowity czas, bo to jedna z tych postaci, które staną po jesienią będziemy mogli panią oglą- stronie głównej bohaterki. dać w aż 3 serialach jednocześnie – w – Serial „Pati” to nie tylko roz„Na Wspólnej”, „Pierwszej miłości” rywka, ale też ważne przesłai „Pati”. Która z tych ról była dla pani nie, daje bowiem widzom sporo najbardziej wymagająca? do myślenia. Co wyniosła z tej hi– Chyba nie da się na to pytanie odpo- storii pani? wiedzieć krótko (śmiech). Tak napraw- – Aktor, podchodząc do roli jakiejkoldę każda propozycja aktorska, którą wiek, musi ją obronić. Żeby zagrać wiadostaję, jest na swój sposób wymaga- rygodnie, trzeba swoją postać lubić. jąca, bo każda jest inna. W przypadku Nawet jeśli przychodzi nam grać czło„Pati” chociażby po raz pierwszy mia- wieka, przynajmniej na pierwszy rzut łam okazję zagrać prawniczkę. Muszę oka, złego, jako aktorzy musimy spróprzyznać, że całkiem mi się to podo- bować go zrozumieć. Odpowiedzieć bało, choćby dlatego, że parę razy mo- sobie na pytanie, co spowodowało, że głam wystąpić w prawniczej todze, a to dana postać stała się właśnie taka, co świetny rodzaj kostiumu, bo wreszcie ją pchnęło do złego czynu. Ten serial nie trzeba wciągać brzucha i nie trze- próbuje takich odpowiedzi udzielić, ba żałować sobie podczas obiadowej pokazując krok po kroku, co doproprzerwy (śmiech). A mówiąc poważ- wadziło do tego, że główna bohaterka niej, była to na pewno świetna oka- wylądowała za kratami. Pokazuje, że zja do spotkania się z ludźmi, z któ- nie należy nigdy osądzać jednostronrymi bardzo lubię pracować, m.in. nie, bo nawet ktoś, kto siedzi w więz reżyserem Bartkiem Ignasiukiem zieniu, nie koniecznie musi być zły. To czy Olą Adamską. zło zawsze gdzieś ma jakieś źródło.

– To bodaj pierwszy raz w historii pol- – Kilka miesięcy temu obchodziła pani skiej telewizji, kiedy bohaterka jednej 55. urodziny, ale nie przestaje zachwyprodukcji tak zachwyca widzów, że sta- cać świetną formą, o której sekret częje się bohaterką oddzielnego serialu. sto jest pani pytana przez dziennikaZa co, pani zdaniem, ludzie tak poko- rzy. W czym on tkwi? chali Patrycję Cichy?

– Szczerze mówiąc, nie ma zielo– Myślę, że pokochali ją przede nego pojęcia! Ostatnio rzucił wszystkim dzięki kreacji sami się w oczy jakiś artykuł mej Oli Adamskiej. To niezatytułowany „Gawryzwykle zdolna młoda akluk wiecznie młoda”.

Przeczytaj torka. W każdej swojej roli To wszystko jest oczycały wywiad udowadnia swoją wszechwiście bardzo miłe, ale stronność. Już trzykrotmuszą przyznać, że jena stronie nie miałam okazję spotkać stem już trochę zmęsię z Olą na planie zdjęcioczona ocenianiem mnie wym i za każdym razem jeprzez pryzmat mojego stem pod wrażeniem jej talentu. wieku. Może już czas, żebyDrugim powodem jest z pewnością śmy przestali zaglądać innym świetny pomysł, jakim okazał się se- do dowodów osobistych? Dla mnie rial „Skazana”, gdzie widzowie pozna- wiek to nie problem, a przywilej. Nie li Patrycję. Produkcja nie tylko zresztą każdemu jest dane długie życie, od świetnie pomyślana, ale i zrealizowana. nas zależy tylko, w jakiej kondycji bę– Jaką rolę odegra pani bohaterka dziemy w danym wieku. Ja na pewno w życiu serialowej Pati? jestem w jakiejś mierze szczęściarą, – Nie chciałabym widzom za dużo zdra- bo zawsze wyglądałam młodziej, niż dzić. Mecenas Maria Sobotko na pew- wskazywałby mój wiek, chociaż zano chciała pomóc Pati, będącej osobą stanawiam się, czy w ogóle istnieje dosyć pokiereszowaną przez los. Moja jakiś wzorzec, który mówi, jak pobohaterka zdecydowała się wyciągnąć winniśmy wyglądać na danym etapie do niej pomocną dłoń, a czy jej dzia- życia? Jasne, że lubię o siebie dbać, łania okażą się skuteczna? Ci, którzy jak chyba większość kobiet, ale też oglądali „Skazaną”, wiedzą już, że nie- zawsze miałam dystans do swojego stety nie do końca. Nie mniej, będzie wyglądu i tego, jak mnie postrzegają

se.pl

foto SZCZĘŚNIAK / TVN

inni.

Dużo bardziej mart w i ła m się n i m w kontekście konkretnych ról do zagrania. Gdy dostałam swoją pierwszą rolę teatralną i zdawałam sobie sprawę, że będzie ona ode mnie wymagała pokazania się na scenie w bieliźnie, wiedziałam, że muszę się zabrać za moje nadprogramowe kilogramy, które wtedy miałam. Tak samo jest na planie zdjęciowym, gdzie też staram się pojawiać w dobrej formie, bez podkrążonych oczu itp. To, jak zaprezentuję się w pracy, zajmuje mnie o wiele bardziej, niż to, jak pokażę się na czerwonym dywanie.

– Ma pani na koncie wiele filmowych, serialowych i teatralnych wcieleń. Czy jest jeszcze jakaś rola, która wciąż figuruje na liście pani marzeń?

– Oczywiście! Wierzę, że to, co najlepsze jeszcze przede mną, i czekam na to. Nadal lubię ten zawód, nawet pomimo tych wszystkich pułapek, które on ze sobą niesie. Lubię, żartować, że czekam, aż ktoś mnie obsadzi po warunkach, czyli w roli jakiejś wrednej, nikczemnej kobiety (śmiech). Prawdą jednak jest, że marzy mi się zagranie jakiegoś czarnego charakteru. Myślę, że rozwinęłabym w takim wcieleniu skrzydła. Widzę też siebie w produkcjach kryminalnych, które zresztą lubię. Tym bardziej, że teraz mamy w Polsce prawdziwym boom na tego typu seriale.

Może więc jeszcze gdzieś pobiegam z bronią! Chciałabym pokazać się z zupełnie innej strony, niż dotąd.

Rozmawiała Aleksandra Pawłowska

PONIEDZIAŁEK 15.35 TVN

PATI

22 GWIAZDY www.usa.se.pl 16-18 września 2023

MĘSKIE B kroje Najgorętszy trend na jesień i zimę

Adrian Nychnerewicz

iała koszula i krawat to podstawa męskiej elegancji, z której tej jesieni i zimy śmiało będą korzystać także kobiety. Cała reszta stylizacji, które będą teraz bardzo popularne, to już dowolna interpretacja męskiej mody w damskim

wydaniu. Świetnie sprawdzą się ponadczasowe oversizowe marynarki, ale i te dopasowane - byle wciąż o dość męskim kroju, nawiązujące choćby do biurowego stylu. Pasują do nich rozszerzane spodnie oraz długie i krótkie spódnice.

KASIA SMUTNIAK

PON. 1.30 TVP KOBIETA

TREND XXI

foto EAST NEWS, MODIVO, ZARA, RESERVED, MANGO

Tak nasza aktorka zaprezentowała się na festiwalu filmowym w Wenecji. I zachwyciła cały świat!

Nic dziwnego, bo Kasia to przepiękna kobieta, a w dodatku zaprezentowała się w stylizacji, która wyznacza trendy najbliższych miesięcy. Do dwurzędowej marynarki, białej koszuli i krawata dobrała długą do ziemi, wysoką w stanie spódnicę. Kochamy ten look!

t a l ć Sześ iej późn D

opiero teraz, kiedy mija szósty rok od mojego wyjazdu ze Stanów i powrotu do Ojczyzny, pandemia pozwoliła mi jeszcze raz przelecieć nad oceanem w obydwie strony, by odwiedzić znajomych i krótko pobyć w miejscach, w których kiedyś spędziłem pełnych siedem lat. Ale jak to zwykle bywa, nic nie dzieje się bez niespodzianek losu.

Duch Boży pokierował najpierw moje kroki w miejsca dotychczas nieznane, na południe Indiany. Tam najstarsza wnuczka z najbliższej rodziny znalazła swoją drugą połowę. Młodzi nie zwlekając postanowili urządzić uroczystość weselną, z zachowaniem tradycyjnych miejscowych, ale również młodzieżowych zwyczajów. Już rok wcześniej zaprosili rodzinę oraz znajomych z dwóch kontynentów, czyli z Europy i Ameryki. Zaproszeni stawili się chętnie tak, że zebrało się liczne oraz bardzo miłe i radosne towarzystwo. Mówiono w językach polskim i angielskim, a czasami przebrzmiewał niemiecki.

Jak to się dzieje, że współcześni młodzi poznają siebie nawzajem na

tyle, by podjąć odpowiedzialną decyzję na zawarcie małżeństwa? Okazuje się, że oprócz internetu jest wiele innych sposobów na poznanie się i na zawarcie trwałych kontaktów. Przykładem są wyjazdy szkolne lub studenckie połączone z dłuższą nauką w obcym kraju.

Młodzi nie lubią samotności ani izolacji, więc szybko się dostosowują do życia w nowych warunkach.

Wielu z nich nawet po powrocie do ojczyzny zatęskni za poznanymi osobami. Współczesna elektronika oferuje ogromne możliwości utrwalania znajomości i przyjaźni.

Po rodzinnym weselnym spotkaniu goście chętnie poznają kraj i otoczenie, gdzie będzie żyć nowa rodzina. A że w całym kraju jest niezliczona ilość obiektów wartych zainteresowania, więc łatwo przychodzi zebranie informacji o wszystkim, co zdoła zapełnić pragnienie zobaczenia i poznania.

W najbliższym otoczeniu znajdują się wejścia do Jaskini Mamuciej. Ten i wszystkie Parki Narodowe są chlubą Stanów Zjednoczonych, nazywane „świątyniami przyrody”. Sama zaś jaskinia, uważana za największą na świecie, tworzy system około 600 kilometrów naturalnych koryta-

rzy, z kolorowymi i różnokształtnymi naciekami ścian oraz z dwiema podziemnymi rzekami i jeziorem.

Podziemne pokłady saletry służyły do produkcji prochu strzelniczego.

Drugim ciekawym miejscem jest historyczny park narodzin Abrahama Lincolna, ze wskazaniem miejsca i rekonstrukcją domów, w których żył w dzieciństwie przyszły prezydent. Oprócz parków goście z Polski i z Niemiec zwiedzili jeszcze klasztor trapistów „Gethsemani”, w którym zakonnicy żyją według surowej reguły świętego Benedykta, z mottem podstawowym: „Módl się i pracuj”.

W klasztorze tym żył i na zakonnym cmentarzu został pochowany Thomas Merton, autor wielu książek o życiu duchowym, modlitwie, rozmyślaniu i kontemplacji. Jest jeszcze w tym rejonie stanu Kentucky rozwinięta produkcja „amerykańskiej whisky” o nazwie Bourbon. Zakłady do filtrowania alkoholu i wielopiętrowe bloki wyglądające na mieszkalne, z dębowymi beczkami wewnątrz do wieloletniego leżakowania znajdują się prawie w każdej miejscowości i zapraszają na degustację.

Z zaproszenia nie skorzystaliśmy.

Ważnym dla mnie było pobyć więcej dni w samym Chicago, czy to na południu przy kościele Najświętszego Serca Jezusa czy też w Jezuickim Ośrodku Milenijnym lub jeszcze w paru innych parafiach. Przecież tam wiele serca, wysiłków i zdrowia włożyłem w różne inicjatywy. Tam mam wielu przyjaciół. Tam poznałem wielu wspaniałych i oddanych wolontariuszy. Tam rzeczywiście czułem się potrzebny jako ksiądz.

Czułem, że wypełniam otrzymane powołanie. Tam także, od tych osób otrzymywałem umocnienie w chwilach osłabienia i wątpliwości. Wszystkiemu towarzyszył pokój ducha. Nietrudno było o pogodne oblicze. Trudności, przeszkody, a nawet nieudane inicjatywy nie pomniejszały radości pracy, modlitwy i poświęcenia, by jak najszybciej udzielić pomocy, zwykle tej duchowej, osobom poranionym, poniżonym i uzależnionym.

Każde słowo w momencie, gdy wyjdzie z ust, zaczyna żyć własnym życiem. W tym momencie osoba, od której wyszło słowo, traci całkowicie nad słowem kontrolę. Podobnie człowiek, który zainicjował warsztaty dla chrześcijan pod nazwą „Wreszcie żyć – 12 kroków ku pełni

ROZMAITOŚCI 23

życia” – z chwilą, kiedy one zaczynają żyć własnym życiem - nie ma żadnego wpływu na nie, niezależnie czy będą dynamicznie się rozwijać albo też zaczną upadać. Ich rozwój natomiast nie tylko daje ogromną radość, ale świadczy o tym, że to jest w jakimś sensie dzieło Boże. Inicjatywa podjęta we właściwym czasie, w odpowiednim miejscu, skierowana do osób będących w tym czasie w potrzebie i szukających pomocy.

Szczególnie zasługuje na podkreślenie fakt, że księża zakonni oraz diecezjalni zaangażowali się w opiekę duchową nad warsztatami, dając czas na wspólne dzielenie się bolesnym bogactwem własnego życia lub też wysłuchując najbardziej osobistych wynurzeń. Pojawili się nowi ludzi, nowe pokolenie wolontariuszy, z nowymi doświadczeniami osobistymi. To oni łącznie z doświadczonymi weteranami ożywiają wszystkie inicjatywy pomocowe i szukają nowych sposobów wzajemnej pomocy i pomocy osobom z bolesnymi doświadczeniami.

Wiara w Boga i gotowość przyjęcia Jego łaski sprawia, że osobiste wysiłki przynoszą trwałe owoce i dają wiele zadowolenia i szczęścia.

OJCIEC JERZY KARPIŃSKI

foto DREAMSTIME

16-18 września 2023

www.usa.se.pl

24 ROZMAITOŚCI www.usa.se.pl 16-18 września 2023

Jak konserwować NA GRZYBY!

J

eśli chcemy cieszyć się smakiem grzybów w zimie, musimy je odpowiednio zakonserwować. Mamy do wyboru: suszenie, marynowanie, solenie, kiszenie, pasteryzowanie. Wszystkie techniki są nieskomplikowane

Suszenie grzybów

Przed suszeniem grzybów się nie myje. Trzeba oczyścić je z resztek ściółki i innych zanieczyszczeń. Można suszyć smardze, koźlarze, kurki a nawet maślaki, pod warunkiem, że usuniemy z ich kapeluszy śluzowatą skórkę (jest ciężkostrawna). Najlepszy i najbardziej aromatyczny susz otrzymuje się z kapeluszy borowików. średnicy ponad 5 cm. Kapelusze i trzony grzybów można suszyć w całości, ale trzony można również pokroić na krążki o grubości 0,5 – 1 cm. Dawniej powszechne było nawlekanie na nitki, można tak robić i dzisiaj, chociaż praktyczniejsze jest suszenie w suszarkach elektrycznych lub w piekarniku.

foto SHUTTERSTOCK (6)

Dobrze wysuszone grzyby poznasz po tym, że lekko naciśnięte będą się uginać, natomiast dopiero naciśnięte mocniej łamać.

Suszenie w piekarniku Suszenie grzybów w piekarniku zajmuje kilka godzin. Lepiej jednak się nie śpieszyć i dobrze wysuszyć grzyby. Niedosuszone grzyby mogą pokryć się pleśnią (rakotwórczą) lub

SKARBY LASU LASU?

stać się żerem dla moli i wtedy cały wysiłek poszedłby na marne.

Trzeba też pilnować, żeby grzybów nie przesuszyć.

Przesuszo ne łatwo się kruszą.

grzyby zdrowe, nie za duże i nie pogniecione.

Oczyszczone i dobrze opłukane grzyby obgotowujemy przez ok. 10 minut w wo d z ie z dodat❱ Piekarnik włąkiem soli czamy na funkcję (3 dag soli na termoobiegu i usta1 l wody) i szczypwiamy temperaturę na ty kwasku cytrynowe40-50 stopni. go (¼ łyżeczki). ❱ Grzyby suszymy w nagrzanym Odcedzamy i natychmiast przepiekarniku, przy lekko uchylo- płukujemy zimną wodą. Grzynych drzwiczkach. by układamy warstwami w słoi❱ Co jakiś czas przewracamy grzy- kach lub naczyniach kamiennych by, suszymy je najpierw na rusz- i zalewamy ostudzoną solanką (na cie, a jak opadną – na blasze.

8 szklanek wody bierzemy 30 dag ❱ Można również rozwiesić grzy- soli). Naczynie przykrywamy by na sznurkach/nitkach od szy- kawałkiem płótna i stawiamy na ny do szyny podpierającej blachę. nim talerz obciążony kamieniem, tak aby grzyby nie wypływały na wierzch. Jeżeli Suszenie w suszarce sok wyparuje, uzuelektrycznej pełniamy go osoSuszenie grzybów za pomo- loną wodą (2 dag cą suszarki jest bardzo proste. soli na lit r Wystarczy rozłożyć oczyszczo- wody).

Przez kilne i pokrojone grzyby na obrotowych sitach i włączyć nawiew. ka dni przePrzy standardowej mocy, co trzymujemy trzy godziny należy przeło- solone grzyżyć sita górne na sam dół, by w tema te z dołu na górę, tak by p e r a t u r z e grzyby ususzyły się w rów- p o k o j o w e j , a nastę pnie nym stopniu.

Suszenie będzie p r z e no simy do efektywniejsze, Bezwzględnie chłodnej e ś l i p ok r o należy zawsze obgogo pomieszi my g r z yby towywać podgrzybki ze czenia. Z grzybów na m niejsze względu na zawarte w nich solonych można po kawałki i rozłosubstancje, które mogę dwunastogodzinżymy w większych wywoływać bolesne kurny m m o c z e n i u odstępach. Wtedy cze jelit i biegunkę. przyrządzać inne ciepłe powietrze p ot raw y t a k ja k będzie miało swobodny dostęp do każze świeżych. dego kawałka.

Suszenie zajmuje zwykle okoKiszenie ło 6 godzin. Suszymy grzyby do grzybów momentu aż staną się elastyczne i nie czuć będzie żadnej wilgoci.

Nadają się do tego szczególnie rydze, zielone i szare gąski (te dwa gatunki można ze sobą łączyć), Solenie grzybów borowiki, podgrzybki i koźlaki.

Solić możemy prawie wszystkie Dobrze oczyszczone i umyte grzyby gatunki (każdy oddzielnie), ale naj- zagotować, wylać na sitko i dokładsmaczniejsze są borowiki, rydze, nie (przez kilka godzin) odsączyć gąski, maślaki i kurki. Wybieramy z wody. Układać w naczyniu wierz-

chami kapeluszy do góry. Każdą warstwę przesypać solą (na 1 kg grzybów 4–5 dag soli). Wierzch posypać grubszą warstwą soli.

Przykryć płótnem, położyć talerzyk i obciążyć kamieniem, aby grzyby były pokryte przez cały czas sokiem. Przez 3 dni trzymamy kwaszonkę w temp. pokojowej, po czym wynosimy do chłodnej piwnicy. Z kiszonych grzybów można przygotowywać doskonałe sałatki z dodatkiem świeżej cebuli i jabłek oraz zieleniny.

Marynowanie grzybów Grzyby marynowane w zalewie octowej to tradycyjna polska zakąska. Bez tak przyrządzonych grzybów leśnych nie może się obyć żadne święto, imieniny, czy rodzinne spotkanie za stołem. Marynowane w occie grzybki to także dodatek do sałatek. Marynować można wszystkie jadalne grzyby leśne.

Przed marynowaniem grzyby obgoto w uj e się wstępnie ze względ ó w zdrow o t nych.

Grzyby zbudowa ne są z chity ny, któ ra jest wyjątkowo trwałym rodzajem błonnika.

Obgotowane grzyby są lżej strawne.

Jak obgotowywać grzyby? ❱ Podczas gotowania grzybów zawsze należy dokładnie pilnować czasu. Rozgotowane grzyby tracą smak i zmieniają konsystencję, przez co stają się wyjątkowo nieapetyczne. ❱ Twarde grzyby jak borowiki, rydze czy kurki obgotowujemy nie dłużej niż pół godziny na średnim ogniu. ❱ W przypadku delikatnych grzybów jak maśla-

ki czy podgrzybki, zwykle wystarcza około 15-20 minut. ❱ Grzyby zawsze odcedzamy, a wodę z gotowania wylewamy.

Przepis na marynowane grzyby Nadają się do niego grzyby zdrowe. Oczyszczone i umyte grzyby gotujemy przez 10 minut w osolonej wodzie, następnie odcedzamy.

Z dwóch szklanek wody i szklanki octu (10 proc.) przygotowujemy zalewę. Dodajemy do niej przyprawy według smaku i upodobań (pokrojoną cebulę, kilka ziarenek pieprzu, ziele angielskie, listek laurowy, trochę cukru). Małe grzybki wkładamy do słoików w całości, duże kroimy na mniejsze części, zalewamy gorącą zalewą, natychmiast zamykamy i stawiamy dnem do góry. Pasteryzacja nie jest konieczna.

Pasteryzowanie grzybów Pasteryzować można prawie wszystkie gatunki grzybów m.in. rydze, prawdziwki, maślaki, kozaki, podgrzybki.

Umyte grzyby kroimy w paski i gotujemy 10–15 minut w osolonej wodzie z dodatkiem kwasku cytrynowego (na 1 szklankę wody dajemy 1/4 łyżeczki kwasku). Gorące grzyby razem z zalewą przekładamy do słoików, zamykamy i pasteryzujemy przez godzinę. Po 24 godzinach pasteryzujemy ponownie przez pół godziny.

ADRIANNA EWA STAWSKA

16-18 września 2023

www.usa.se.pl

Dla Edyty Herbuś (42 l.) nie ma tematów tabu:

ROZMAITOŚCI 25

S K E S na wyjeździe

Piękna aktorka często kusi w sieci swoimi wdziękami, ale serce oddała tylko jednemu mężczyźnie.

Inni mogą jedynie popatrzeć

smakuje najlepiej

Dzięki tanecznym treningom Edyta ze swoim ciałem może wyprawiać cuda

Więcej na wideo

E

dyta Herbuś (42 l.) od sześciu lat związana jest z biznesmenem Piotrem Bukowieckim (43 l.). Para świata poza sobą nie widzi. Zakochani wiją sobie miłosne gniazdko niedaleko Warszawy i myślą o wspólnej przyszłości. Aktorka i tancerka, którą tej jesieni zobaczymy także w roli prowadzącej program „Tańcząca ze światem” w TVP Kobieta, stworzyła wyjątkową więź z partnerem. Przyznaje, że w seksie stawia na spontaniczność, szczególnie na wakacjach.

Edyta Herbuś i Piotr Bukowiecki nie kryją się z uczuciami. Jest między nimi wyjątkowa chemia. Łączy ich miłość i udany seks

Piękna artystka chętnie chwali się w sieci swoim życiem osobistym. Jej konto na Instagramie przepełnione jest zdjęciami i filmikami, na których razem z ukochanym nie szczędzą sobie czułości. Edyta nie widzi też problemu, by o sprawach związanych z seksem i intymnością rozmawiać głośno i otwarcie.

– Seks powinien być ważny w życiu każdego człowieka. To, że wciąż uznawany jest jako temat tabu, nam nie słu-

se.pl

ży. Uważam, że to ważna część kreatywności, intymności i bliskości w życiu człowieka. Warto rozmawiać o seksie w relacji, ale także z innymi ludźmi.

Nie powinniśmy wstydzić się swoich pragnień, ale nawzajem inspirować.

To również prowadzi nas w kierunku szczęśliwego życia i odwagi czerpania przyjemności z życia, żeby było bogatsze także w doznania zmysłowe. Jeśli jest dużo zabawy i przyjemności, ludzie są szczęśliwsi, weselsi i bardziej otwarci na siebie nawzajem – mówi „Super Expressowi” Edyta Herbuś. – Myślę, że sfera seksualna jest też doskonałym początkiem do poznania samego siebie – dodaje.

Gwiazda przyznaje także, że to Piotr częściej robi wstęp do upojnej nocy, ale bardzo jej to odpowiada.

– Mój chłopak częściej inicjuje sytuacje intymne, ale oboje lubimy bawić się w tym wszystkim. Lubimy lekkość, dowcip, spontaniczność i wzajemnie się stymulujemy – zdradza aktorka.

Zakochani często podróżują. Herbuś nie ukrywa, że seks na urlopie ma wyjątkowy smak. – Uważam, że na wakacjach wszystko smakuje lepiej, bo jest inne, bo jest bardziej beztroskie. Z dala od obowiązków można się bardziej skoncentrować na doznaniach, więc wakacyjna miłość zdecydowanie smakuje inaczej – uśmiecha się Edyta.

Artystkę czeka bardzo pracowita jesień, zarówno w telewizji, jak i w teatrze. Jeszcze w tym miesiącu zobaczymy ją w premierowym spektaklu „Bonobo”, wyprodukowanym przez Teatr Tu i Teraz.

MARTYNA ROKITA foto INSTAGRAM (3)

NOWY JORK

REKLAMA

TWOJA ULUBIONA GAZETA TERAZ TAKŻE W WERSJI NA KOMPUTER, TABLET LUB TELEFON

POBIERZ E-WYDANIE Z

USA.SE.PL

26 ROZMAITOŚCI www.usa.se.pl 16-18 września 2023

„Dewajtis” wzruszy nas do łez „Dewajtis” to jedna z najbardziej znanych powieści Marii Rodziewiczówny, która właśnie została przeniesiona na szklany ekran. W środę odbyła się uroczysta premiera serialu z udziałem gwiazd. Wśród nich nie mogło zabraknąć Ilony Łepkowskiej (69 l.), która otoczyła scenariusz opieką artystyczną.

Uroczysta premiera serialu przyciągnęła największe gwiazdy

W siedmiu odcinkach serialu o miłości, honorze i rodzinie splatają się losy zaściankowo–dworskiej społeczności, której życie odmieniło powstanie styczniowe.

W głównych rolach występują: Karol Dziuba, Marek Bukowski, Maria Pakulnis, Małgorzata Pieczyńska i Michalina Olszańska.

W pierwszym odcinku poznajemy Kazimierza Orwida (Wacław Warchoł), właściciela pałacu w Poświciu, który bierze udział w powstaniu styczniowym. Zostaje za to zesłany na Syberię. Majątek przekazuje więc przyjacielowi Pawłowi Czertwanowi (Stefan Pawłowski). Ten postanawia pielęgnować dobytek do czasu powro-

Serial, w którym Michalina Olszańska (31 l.) zagra pierwszoplanową rolę żeńską, będziemy mogli oglądać od niedzieli o godz. 14.20 w TVP 1

Ilona Łepkowska (69 l.) sprawowała pieczę nad scenariuszem

Karol Dziuba (32 l.) wcielił się w głównego bohatera Marka

Małgorzata Pieczyńska (63 l.), serialowa Czertwanowa

tu mężczyzny z wygnania. Mija 25 lat. Stan zdrowia Pawła znacznie się pogarsza. Na łożu śmierci prosi syna Marka (Karol Dziuba), by przejął pałac Orwidów. I wtedy w życiu chłopaka pojawia się też piękna Irena (Michalina Olszańska). – Pozornie przenosimy się do XIX wieku, bo choć minęło ponad 100 lat i nie ma już tego świata polskiego ziemiaństwa na Żmudzi,

można popatrzeć na to jak na nasz kawałek Europy. Bardzo współczesne są te emocje. Nieprzypadkowo wybór padł na ekranizację „Dewajtis” Marii Rodziewiczówny. Przy tej powieści płakały nasze prababki, babki i matki. Ten utwór wzrusza po dziś dzień – powiedział Mateusz Matyszkowicz, prezes TVP. Premiera serialu w niedzieDAV, PAM lę w TVP 1. foto MATERIAŁY PRASOWE (4)

SOBOTA

ITVN 1:30 Czarno na białym - magazyn reporterów 2:00 Uwaga! - magazyn interwencyjny 2:15 Magiel Towarzyski 22 - magazyn 2:50 39 i pół - serial komediowy 3:35 39 i pół - serial komediowy 4:20 39 i pół - serial komediowy 5:05 Kuchenne rewolucje 27 - program kulinarno-rozrywkowy 5:50 Prawo Agaty 4 - serial obyczajowy 6:35 Prawo Agaty 4 - serial obyczajowy 7:20 Prawo Agaty 4 - serial obyczajowy 8:05 DeFacto 11 - program informacyjny 8:30 DeFacto 11 - program informacyjny 8:55 Doradca smaku 19 - program kulinarny 9:00 Dzień Dobry TVN - magazyn 12:05 Nowa Maja w ogrodzie 2 - program rozrywkowy 12:30 Co za tydzień - program rozrywkowy 12:50 Doradca smaku 18 - Pieczony pstrąg w soli z orzeźwiającą salsą 13:00 Fakty - program informacyjny, live 13:25 Wojny samochodowe 15 - program motoryzacyjny 14:15 Usta Usta - serial obyczajowy 15:05 Usta Usta - serial obyczajowy 15:55 Defacto 8 - Flesz - program informacyjny 16:05 Kobieta na krańcu świata 14 - program obyczajowy 16:30 Rzeczy, których nie nauczył mnie ojciec 2 - program obyczajowy 16:55 Pojedynek na podróże - pr. lifestylowy 17:40 Totalne remonty Szelągowskiej 6 - program rozrywkowy 18:25 Zakup w ciemno - program rozrywkowy 19:10 Jestem z Polski 12 - program lifestylowy 20:00 Fakty - program informacyjny 20:25 Pogoda 20:35 Uwaga! - magazyn interwencyjny 20:55 Doradca smaku 19 - program kulinarny 21:00 Top Model 12 - program rozrywkowy 22:15 Dobra robota - program rozrywkowy 22:50 Pati - serial obyczajowy

23:35 Misja KOBIETA - program lifestylowy 0:00 Matki, córki, przyjaciółki - pr. lifestylowy 0:25 Kubańska klasyka Patryka Mikiciuka - program motoryzacyjny 0:50 Magiel Towarzyski 22 - magazyn

POLSAT 1 0:00 Nasz Nowy Dom, odc.207 0:45 Górale, odc.145 1:10 Rolnicy - Tak się żyje u nas na wsi, odc.102 1:30 Święty, odc.268 1:55 Święty, odc.269 2:20 Ślubne pogotowie Izabeli Janachowskiej, odc.9 3:10 Świat według Kiepskich, odc.556 Zamach 3:35 Daleko od noszy, odc.156 Kidler pod ochroną 4:00 Na ratunek 112, odc.797 Tężyczka 4:20 Na ratunek 112, odc.798 Dentofobia 4:45 Malanowski i Partnerzy, odc.757 Zagubiona dziewczyna 5:10 Malanowski i Partnerzy, odc.758 Przeklęte mieszkanie 5:35 Więzienie, odc.140 6:00 Chłopaki do wzięcia, odc.250 6:25 Chłopaki do wzięcia, odc.251 6:45 Chłopaki do wzięcia, odc.252 7:10 Strzelectwo z Renatą Mauer i Navalem, odc.11 Strzelnica Renaty Mauer: Odcinek 7 - Trap 7:50 Strzelectwo z Renatą Mauer i Navalem, odc.5 Strzelnica Navala: Odcinek 5 - Maciej Janowski 8:25 Nie ma cwaniaka na discopolaka, odc.30 Topky 8:50 Czym chata bogata - tak mieszkają gwiazdy disco polo, odc.2 EFFECT 9:15 Czym chata bogata - tak mieszkają gwiazdy disco polo, odc.3 SKANER 9:45 Ostre pytania - będzie bang!, odc.23 JOKER 10:30 Łączy nas muzyka, odc.11 - ŚLĄSK, gościnnie: LONG&JUNIOR 11:15 Gliniarze, odc.213 Dewotka

12:00 48h. Zaginieni, odc.78 Czy ktoś mnie słyszy?

12:45 Miasto Wieś, odc.6 13:30 Kabaret na żywo. Nowy skŁAD 2, odc.127 Paranienormalni Show.

15:00 Łowcy nagród, odc.20 15:50 Teściowie, odc.1 16:15 Teściowie, odc.2 16:40 Policjantki i Policjanci, odc.647 17:30 Śluby gwiazd, odc.17 Barbara Kurdej-Szatan i Rafał Szatan 17:55 Suknie Marzeń, odc.1 18:20 Ślubne pogotowie Izabeli Janachowskiej, odc.9 19:05 Kopernik była kobietą, odc.57 Kosmetyki 19:30 Kopernik była kobietą, odc.58 odc 58 nowoczesne leczenie nowotworów 20:00 Lulu, odc.8 20:30 Wydarzenia wieczorne 21:05 Przyjaciółki, odc.255 21:55 Nasz Nowy Dom, odc.289 22:45 Polskie żony, odc.6 23:35 Oblicza Ameryki, odc.715

TVN 24 PASMO „WSTAJESZ I WEEKEND” 0:00 Serwis informacyjny, pogoda, co 30 minut 3:05 Jeden Na Jeden 3:30 Serwis informacyjny, pogoda 3:45 Kadr na kino 4:00 Serwis informacyjny, pogoda, co 30 minut PASMO „SOBOTA NA ŻYWO” 9:30 Ranking Mazura 10:00 Fakty po południu PASMO „WIECZÓR” 12:00 Serwis informacyjny, pogoda, co 30 minut 13:10 Serwis informacyjny 13:20 Fakty po Faktach 14:00 Superwizjer 15:00 Serwis informacyjny, pogoda, co 30 minut 15:50 Kadr na kino 16:00 Szkło kontaktowe 17:00 Dzień po dniu 17:40 Strefa Kibica

PASMO „PROGRAM POWTÓRKOWY” 18:00 Fakty po Faktach 18:45 Superwizjer 19:50 Ranking Mazura 20:30 Nowa Maja w ogrodzie 20:55 Akademia ogrodnika 21:00 Fakty po Faktach 21:40 Szkło kontaktowe 22:40 Nowa Maja w ogrodzie 23:05 Akademia ogrodnika 23:20 Fakty po Faktach

TV POLONIA 0:00 Polonia 24 0:30 Polskie Parki Narodowe - Drawieński Park Narodowy; film dok.; reż.: Rafał Kołodziej 0:55 Balans bieli; magazyn 1:30 Pytanie na śniadanie - w tym: Pogoda Flesz; Na żywo 5:40 Zoom Polonii - (1166) 5:50 Zaginione - odnalezione - Leon Wyczółkowski „Wiejska dziewczyna w żółtej chuście”; magazyn 6:10 Wędrowiec Polski - Żuławy; cykl reportaży; reż.: Agnieszka Żmijewska 6:40 Sądy, przesądy - Rozróby u Kuby; mag. publicystyczny; reż.: Jarosław Rybicki 7:25 Sądy, przesądy - W Powiększeniu; mag. publicystyczny; reż.: Jarosław Rybicki 8:10 Okrasa łamie przepisy - Kuchnia polska. Ryby na leśny sposób.; magazyn kulinarny; reż.: Tomasz Rostworowski 8:40 Polskie Biesiady - Ułańska; widowisko; reż.: Beata Szymańska - Masny 10:00 Kulturalni PL - (652); magazyn; reż.: Karolina Bendera 11:00 Teleexpress; Na żywo 11:20 M jak miłość - odc. 1731; serial TVP; reż.: Milena Dutkowska; wyk.: Alżbeta Lenska, Paweł Prokopczuk, Małgorzata Rożniatowska, Jakub Kucner, Karol Strasburger, Ewa Tucholska, Karina Woźniak, Aleksander Szeląg, Anna Kerth, Jakub Józefowicz

12:10 Polonia 24 - weekend 12:35 Informacje kulturalne 12:50 Zoom Polonii - (1167) 13:00 Tacy byliśmy - Perfect; cykl reportaży; reż.: Michał Bandurski 13:30 Wiadomości; Na żywo 14:05 Pogoda 14:10 Sport; Na żywo 14:20 Polowanie na ćmy - odc. 1; serial TVP; reż.: Michał Rogalski; wyk.: Sonia Mietielica, Marcin Sztabiński, Monika Krzywkowska, Daria Polunina, Przemysław Stippa, Piotr Siwek, Grzegorz Małecki, Piotr Nerlewski, Svyatoslav Suprunov 15:15 Stacja; film fabularny; reż.: Piotr Wereśniak; wyk.: Katarzyna Figura, Piotr Gąsowski, Zbigniew Zamachowski, Bartosz Obuchowicz, Bogusław Linda, Olaf Lubaszenko, Sławomir Orzechowski, Paweł Wilczak, Borys Szyc, Katarzyna Bujakiewicz 16:55 30 lat dookoła świata, czyli jubileusz TVP Polonia; widowisko; reż.: Beata Szymańska-Masny 17:30 Polacy to wiedzą! - odc. 63; teleturniej; reż.: Szymon Łosiewicz, Michał Madaliński 18:00 Midnight News; Na żywo 18:35 M jak miłość - odc. 1731; serial TVP; reż.: Milena Dutkowska; wyk.: Alżbeta Lenska, Paweł Prokopczuk, Małgorzata Rożniatowska, Jakub Kucner, Karol Strasburger, Ewa Tucholska, Karina Woźniak, Aleksander Szeląg, Anna Kerth, Jakub Józefowicz 19:30 Wiadomości 20:00 Pogoda 20:05 Sport 20:10 Blondynka s.VI - odc. 67 (seria VI, odc.

2) Gdy wracają duchy; serial TVP; reż.: Mirosław Gronowski; wyk.: Katarzyna Ankudowicz, Magdalena Biegańska, Tomasz Borkowski, Izabela Dąbrowska, Justyna Ducka, Olaf Erber, Teresa Filarska, Krzysztof Gosztyła, Andrzej Grabowski, Małgorzata Jabłońska

Redakcja nie odpowiada za zmiany programów oraz godzin ich nadawania

21:00 Blondynka s.VI - odc. 68 (s. VI, odc. 3) Niespodzianka; serial TVP; reż.: Mirosław Gronowski; wyk.: Tomasz Borkowski, Natalia Rybicka, Krzysztof Kiersznowski, Hanna Śleszyńska, Marta Ścisłowicz, Helena Łonisk, Krzysztof Gosztyła, Beata Fido, Sławomir Zapała, Anna Smołowik 22:00 Polonia 24 - weekend 22:30 Kabaret Letnią Porą - odc. 12; program rozrywkowy 23:20 Zoom Polonii - (1167) 23:30 Midnight News 0:00 Zakończenie dnia

TVP INFO 0:49 Jak oni kłamią; magazyn 0:59 Wstaje dzień; Na żywo 1:01 Serwis Info Poranek; Na żywo 1:11 Wstaje dzień; Na żywo 1:23 Pogoda Info; Na żywo 1:29 Wstaje dzień; Na żywo 1:31 Serwis Info Poranek; Na żywo 1:36 Wstaje dzień; Na żywo 1:50 Bezpieczna jazda; Na żywo 2:00 Serwis Info Poranek; Na żywo 2:22 Pogoda Info; Na żywo 2:30 W Kontrze; magazyn; Na żywo 3:15 Salon dziennikarski; program publicystyczny; Na żywo 3:59 Serwis Info Dzień weekend; Na żywo 4:23 Pogoda Info; Na żywo 4:29 Serwis Info Dzień weekend; Na żywo 4:53 Pogoda Info; Na żywo 4:59 Serwis Info Dzień weekend; Na żywo 5:29 Serwis Info Dzień weekend; Na żywo 5:54 Pogoda Info; Na żywo 6:00 Czym żyje świat Extra; magazyn 6:15 Serwis Info Dzień weekend; Na żywo 6:30 INFO V4+ 6:45 Serwis Info Dzień weekend; Na żywo 6:53 Pogoda Info; Na żywo 6:59 Serwis Info Dzień weekend; Na żywo 7:29 Serwis Info Dzień weekend; Na żywo 7:53 Pogoda Info

16 września 2023 7:59 Serwis Info Dzień weekend; Na żywo 8:29 Dla niesłyszących - Serwis Info Dzień weekend; Na żywo 8:53 Pogoda Info 9:00 Debata TVP INFO; program publicystyczny; Na żywo 9:29 Info Dzień; Na żywo 10:30 Info med; magazyn medyczny 10:45 INFO Kultura; Na żywo 10:50 Info Dzień; Na żywo 11:00 Dla niesłyszących - Teleexpress; Na żywo 11:15 Dla niesłyszących - Teleexpress Extra; Na żywo 11:30 Studio Wschód; magazyn 12:00 Dla niesłyszących - Panorama; Na żywo 12:19 Serwis Info Wieczór weekend; Na żywo 12:30 Kobiecym okiem; magazyn 12:52 Serwis Info Wieczór weekend; Na żywo 13:00 Między słowami; program publicystyczny 13:20 Serwis Info Wieczór weekend; Na żywo 13:30 Dla niesłyszących - Wiadomości; Na żywo 13:58 Dla niesłyszących - Gość Wiadomości; Na żywo 14:14 Minęła 20ta; pr. publicystyczny; Na żywo 15:00 Demaskatorzy; magazyn 15:15 Serwis Info Wieczór weekend; Na żywo 15:25 Śledczym okiem; magazyn 15:50 W tyle wizji; pr. publicystyczny; Na żywo 16:25 Serwis Info Wieczór weekend; Na żywo 16:30 W tyle wizji Extra; Na żywo 17:00 INFO Wieczór; Na żywo 18:00 Wiadomości 18:28 Gość Wiadomości 18:43 Balans bieli; magazyn 19:13 Czym żyje świat Extra; magazyn 19:41 Pogoda Info 19:50 Salon dziennikarski; pr. publicystyczny 20:45 Minęła 20ta; program publicystyczny 21:38 Pogoda Info 21:50 Powstania Śląskie... Muzyczne historie; film dokumentalny; reż.: Mirosław Basaj 22:50 Podróże z historią s.V - odc. 50 Jak powstały nasze nazwiska?; cykl dokumentalny; reż.: Radosław Kotarski 23:33 Między słowami; program publicystyczny

16-18 września 2023

www.usa.se.pl

ROZMAITOŚCI 27 NIEDZIELA

17 września 2023

ITVN 1:30 Fakty - program informacyjny 1:55 Pogoda 2:00 Uwaga! - magazyn interwencyjny 2:15 Magiel Towarzyski 20 - magazyn 2:50 Zagadki losu 2 - serial fabularno-dok.

3:35 Zagadki losu 2 - serial fabularno-dok.

4:20 39 i pół - serial komediowy 5:05 Wojny samochodowe 15 - program motoryzacyjny 5:50 Prawo Agaty 4 - serial obyczajowy 6:35 Prawo Agaty 5 - serial obyczajowy 7:20 Kuchenne rewolucje 23 - program kulinarno-rozrywkowy 8:05 DeFacto 11 - program informacyjny 8:30 DeFacto 11 - program informacyjny 8:55 Doradca smaku 18 - Hiszpański gulasz z ziemniakami i chorizo 9:00 Dzień Dobry TVN - magazyn 12:05 Kuchenne rewolucje 27 - program kulinarno-rozrywkowy 12:55 Doradca smaku 13 - Serowa tarta z oliwkami 13:00 Fakty - program informacyjny, live 13:25 Duda kontra Szafrański 4 - program motoryzacyjny 14:00 Kobieta na krańcu świata 14 - program obyczajowy 14:25 Na Wspólnej Omnibus 21 - serial obycz.

15:50 Top Model 12 - program rozrywkowy 17:05 Doradca smaku 19 - program kulinarny 17:10 Dobra robota - program rozrywkowy 17:45 Wojny samochodowe 15 18:30 Misja KOBIETA - program lifestylowy 18:55 Idealna niania 8 - program obyczajowy 19:30 Rzeczy, których nie nauczył mnie ojciec 2 - program obyczajowy 20:00 Fakty - program informacyjny 20:25 Pogoda 20:35 Uwaga! - magazyn interwencyjny 20:55 Doradca smaku 19 - program kulinarny 21:00 Kuchenne rewolucje 27 21:55 Szadź 3 - serial kryminalny

22:45 Zakup w ciemno - program rozrywkowy 23:35 Doradca smaku 19 - program kulinarny 23:45 Superwizjer - magazyn reporterów 0:20 Kuchenne rewolucje 23 - program kulinarno-rozrywkowy 1:05 Nowa Maja w ogrodzie 2 - pr. rozrywkowy

POLSAT 1 0:00 Nasz Nowy Dom, odc.289 0:45 Drwale i inne opowieści Bieszczadu, odc.170 1:10 Budowlańcy, odc.3 1:30 Więzienie kobiet, odc.28 1:55 Z klimatem i z pasją, odc.95 2:20 Bogaty Dom - Biedny Dom, odc.42 3:10 Świat według Kiepskich, odc.557 Podziały plemienne 3:35 Daleko od noszy, odc.157 Śniacz 4:00 Na ratunek 112, odc.799 Włamywacz 4:20 Na ratunek 112, odc.800 Przypadek 4:45 Malanowski i Partnerzy, odc.759 72 godziny 5:10 Malanowski i Partnerzy, odc.760 Śmierć na papierze 5:35 Więzienie, odc.141 6:00 Chłopaki do wzięcia, odc.253 6:25 Chłopaki do wzięcia, odc.254 6:45 Chłopaki do wzięcia, odc.255 7:10 Ewa gotuje, odc.473 7:35 Ewa gotuje, odc.426 8:00 Teściowie, odc.1 8:25 Teściowie, odc.2 8:50 Śluby gwiazd, odc.17 Barbara Kurdej-Szatan i Rafał Szatan 9:20 Suknie Marzeń, odc.1 9:45 Przyjaciółki, odc.255 10:30 Na ratunek 112, odc.297 Kierowca ze strachu przed drugim kierowcą przejeżdża po nim samochodem / Czujnik czadu ratuje życie mieszkańcom kamienicy 10:50 Lulu, odc.8 11:15 Oblicza Ameryki, odc.715 11:40 #JesteśmyDlaDzieci, odc.154 12:15 Łowcy nagród, odc.20 13:00 Polskie żony, odc.6

13:45 Ślubne pogotowie Izabeli Janachowskiej, odc.9 14:30 Nasz Nowy Dom, odc.289 15:15 Kopernik była kobietą, odc.57 Kosmetyki 15:40 Kopernik była kobietą, odc.58 Nowoczesne leczenie nowotworów 16:05 Bogaty Dom - Biedny Dom, odc.42 16:50 Święty, odc.270 17:15 Święty, odc.271 17:40 Z klimatem i z pasją, odc.96 18:05 Więzienie kobiet, odc.28 18:30 Oblicza Ameryki, odc.715 18:55 48h. Zaginieni, odc.78 odc. 78 Czy ktoś mnie słyszy?

19:45 Miasto Wieś, odc.6 20:30 Wydarzenia wieczorne 21:05 Kabaret na żywo. Nowy skŁAD 2, odc.118 22:40 Lulu, odc.8 23:10 Teściowie, odc.1 23:35 Teściowie, odc.2

TVN 24 PASMO „WSTAJESZ I WEEKEND” 0:00 Serwis informacyjny, pogoda, co 30 minut 1:15 Kadr na kino 1:30 Serwis informacyjny, pogoda, co 30 minut „NIEDZIELA NA ŻYWO” 4:45 Kawa na ławę 5:55 Loża prasowa 6:50 EWA EWART POLECA: Dokument w TVN24 8:00 Serwis informacyjny, pogoda, co 30 minut 9:45 Kadr na kino 10:00 Fakty po południu PASMO „WIECZÓR” 12:00 Serwis informacyjny, pogoda 12:35 Ranking Mazura 13:10 Serwis informacyjny 13:20 Fakty po Faktach 14:00 Kawa na ławę 15:00 Loża prasowa 16:00 Szkło kontaktowe 17:00 Dzień po dniu PASMO „PROGRAM POWTÓRKOWY” 18:00 Fakty po Faktach

18:45 Kawa na ławę 20:00 Nowa Maja w ogrodzie 20:20 Akademia ogrodnika 20:35 Loża prasowa 21:35 Szkło kontaktowe 22:30 Nowa Maja w ogrodzie 22:50 Akademia ogrodnika 22:55 Kawa na ławę

TV POLONIA 0:00 Zrujnowani odbudowani; magazyn 0:30 Alternatywy 4 - odc. 2/9 - Przeprowadzka; serial komediowy TVP; reż.: Stanisław Bareja; wyk.: Roman Wilhelmi, Gustaw Lutkiewicz, Wojciech Pokora, Bronisław Pawlik, Kazimierz Kaczor, Bożena Dykiel, Bolesław Płotnicki, Jerzy Kryszak, Zdzisław Rychter, Ryszard Pietruski 1:25 Pytanie na śniadanie - w tym: Pogoda Flesz; Na żywo 5:15 Zoom Polonii - (1167) 5:25 Rejs jachtu generała Kuklińskiego; reportaż; reż.: Artur Kosiński 5:40 Wspólny dom - Pszczoły; serial TVP; reż.: Grzegorz Sadurski 5:55 Między ziemią a niebem; Na żywo 6:00 Anioł Pański; Transmisja z Watykanu; Na żywo 6:15 Między ziemią a niebem 6:50 Słowo na niedzielę - Czy świętujesz miłosierdzie?; reż.: Mateusz Pleskacz 7:00 Transmisja Mszy Świętej - z kościoła pw.

Przemienienia Pańskiego w Garwolinie, Na żywo 8:15 Alternatywy 4 - odc. 3/9 - Pierwsza noc; serial komediowy TVP; reż.: Stanisław Bareja; wyk.: Roman Wilhelmi, Gustaw Lutkiewicz, Wojciech Pokora, Bronisław Pawlik, Kazimierz Kaczor, Bożena Dykiel, Bolesław Płotnicki, Jerzy Kryszak, Zdzisław Rychter, Ryszard Pietruski 9:15 30 lat dookoła świata, czyli jubileusz TVP Polonia /skrót 2/; widowisko; reż.: Beata Szymańska-Masny

9:35 Wojciech Cejrowski - boso przez świat (52) - Wyspy szczęśliwe; cykl reportaży 10:10 Informacje kulturalne 10:30 Polacy to wiedzą! - odc. 64; teleturniej; reż.: Szymon Łosiewicz, Michał Madaliński 10:55 Zoom Polonii - (1168) 11:00 Teleexpress; Na żywo 11:20 Rejs jachtu generała Kuklińskiego; reportaż; reż.: Artur Kosiński 11:25 Zoom Polonii - (1168) 11:30 Razem Dla Bezpiecznych Granic - cz. 1; koncert; reż.: Tomasz Motyl, Na żywo 12:35 Razem Dla Bezpiecznych Granic - cz. 2; koncert; reż.: Tomasz Motyl, Na żywo 13:30 Wiadomości; Na żywo 14:00 Poloneza czas zacząć - Wilno 2023; widowisko; reż.: Michał Bandurski, Na żywo 14:10 Pogoda 14:15 Sport; Na żywo 14:25 Ojciec Mateusz s.XXIX - Odc. 369 (Ojciec Mateusz s. XXIX, odc. 1) Nowy dom; serial kryminalny TVP; reż.: Radosław Dunaszewski; wyk.: Artur Żmijewski, Piotr Kozłowski, Maciej Gąsiorek, Piotr Polk, Michał Piela, Bartłomiej Firlet, Artur Pontek, Jędrzej Taranek, Sonia Jachymiak, Dariusz Jakubowski 15:20 Katyń; dramat; reż.: Andrzej Wajda; wyk.: Andrzej Chyra, Maja Ostaszewska, Artur Żmijewski, Danuta Stenka, Jan Englert, Magdalena Cielecka, Agnieszka Glińska, Paweł Małaszyński, Maja Komorowska, Władysław Kowalski 17:25 Słownik polsko@polski - talk-show prof. Jana Miodka (580); reż.: Witold Świętnicki 18:00 Midnight News; Na żywo 18:35 Ostatnie takie trio; film TVP; reż.: Jerzy Obłamski; wyk.: Zbigniew Zapasiewicz, Ryszard Ronczewski, Mirosław Otrębus, Borys Marynowski, Joanna Szczepkowska, Witold Dederko, Jacek Recknitz 19:20 Zoom Polonii - (1168) 19:30 Wiadomości

20:00 Poloneza czas zacząć - Wilno 2023; widowisko; reż.: Michał Bandurski 20:05 Pogoda 20:10 Sport 20:15 Stacja; film fabularny; reż.: Piotr Wereśniak; wyk.: Katarzyna Figura, Piotr Gąsowski, Zbigniew Zamachowski, Bartosz Obuchowicz, Bogusław Linda, Olaf Lubaszenko, Sławomir Orzechowski, Paweł Wilczak, Borys Szyc, Katarzyna Bujakiewicz 21:55 Rejs jachtu generała Kuklińskiego; reportaż; reż.: Artur Kosiński 22:10 30 lat dookoła świata, czyli jubileusz TVP Polonia /skrót 2/; widowisko; reż.: Beata Szymańska-Masny 22:30 Kulturalni PL - (652); magazyn; reż.: Karolina Bendera 23:30 Midnight News 0:00 Zakończenie dnia

TVP INFO 0:15 Wstaje dzień; Na żywo 0:23 Pogoda Info; Na żywo 0:29 Wstaje dzień; Na żywo 0:31 Serwis Info Poranek; Na żywo 0:40 Wstaje dzień; Na żywo 0:45 Za kulisami; magazyn 1:00 Serwis Info Poranek; Na żywo 1:11 Wstaje dzień; Na żywo 1:23 Pogoda Info; Na żywo 1:29 Wstaje dzień; Na żywo 1:31 Serwis Info Poranek; Na żywo 1:36 Wstaje dzień; Na żywo 1:45 Demaskatorzy; magazyn 2:00 Serwis Info Poranek; Na żywo 2:22 Pogoda Info; Na żywo 2:30 W Kontrze; magazyn; Na żywo 3:10 Magazyn śledczy Anity Gargas - /281/ 3:36 Serwis Info Poranek; Na żywo 3:50 Woronicza 17; Na żywo 4:59 Serwis Info Dzień weekend; Na żywo 5:29 Serwis Info Dzień weekend; Na żywo 5:54 Pogoda Info; Na żywo

6:00 Czym żyje świat Extra; magazyn 6:15 Serwis Info Dzień weekend; Na żywo 6:30 Caput Mundi czyli Pępek Świata; magazyn 6:42 Serwis Info Dzień weekend; Na żywo 6:53 Pogoda Info; Na żywo 6:59 Serwis Info Dzień weekend; Na żywo 7:29 Serwis Info Dzień weekend; Na żywo 7:53 Pogoda Info 7:59 Serwis Info Dzień weekend; Na żywo 8:29 Dla niesłyszących - Serwis Info Dzień weekend; Na żywo 8:52 Pogoda Info 8:59 Serwis Info Dzień weekend; Na żywo 9:29 Serwis Info Dzień weekend; Na żywo 10:00 Okiem Wiary; magazyn 10:29 Serwis Info Dzień weekend; Na żywo 11:00 Dla niesłyszących - Teleexpress; Na żywo 11:15 Dla niesłyszących - Teleexpress Extra; Na żywo 11:30 Dla niesłyszących - Teleexpress na deser 11:45 Serwis Info Dzień weekend; Na żywo 12:00 Dla niesłyszących - Panorama; Na żywo 12:19 Studio Zachód; magazyn; Na żywo 12:45 Serwis Info Wieczór weekend; Na żywo 13:05 Głębia ostrości; cykl reportaży 13:30 Dla niesłyszących - Wiadomości; Na żywo 13:58 Dla niesłyszących - Gość Wiadomości; Na żywo 14:14 Minęła 20ta; pr. publicystyczny; Na żywo 15:00 Gdzie jest Pan Cogito?; magazyn 15:50 Strefa starcia; pr. publicystyczny; Na żywo 16:55 INFO Wieczór; Na żywo 17:55 Serwis Info Wieczór weekend; Na żywo 18:03 Wiadomości 18:31 Gość Wiadomości 18:46 Czym żyje świat Extra; magazyn 19:06 Pogoda Info 19:20 Woronicza 17 20:35 Minęła 20ta; program publicystyczny 21:24 Pogoda Info 21:35 I nie widziałem ich więcej żywych; reż.: Mirosław Basaj 22:25 Magazyn śledczy Anity Gargas - /281/ 22:55 Caput Mundi czyli Pępek Świata; magazyn 23:13 Agrobiznes - podsumowanie

Redakcja nie odpowiada za zmiany programów oraz godzin ich nadawania

PONIEDZIAŁEK

ITVN 1:30 Fakty - program informacyjny 1:55 Pogoda 2:00 Uwaga! - magazyn interwencyjny 2:15 Doradca smaku 18 - Pieczona owsianka z jabłkami i malinowym serkiem 2:20 Megatransporty - program rozrywkowy 2:55 Rozmowy w toku - program obyczajowy 3:40 Miasto Kobiet 3 - program publicystyczny 4:25 Zagadki losu 2 - serial fabularno-dok.

5:10 39 i pół - serial komediowy 5:55 Szadź 3 - serial kryminalny 6:40 Ukryta prawda - serial fabularno-dok.

7:25 Ukryta prawda - serial fabularno-dok.

8:10 Zapisane w gwiazdach - serial fab.-dok.

8:55 Doradca smaku 18 - Omlet z warzywami i salatka z mandarynek 9:00 Dzień Dobry TVN - magazyn 12:25 Defacto 8 - Flesz - program informacyjny 12:35 Misja KOBIETA - program lifestylowy 13:00 Fakty - program informacyjny, live 13:35 Szpital - serial fabularno-dokumentalny 14:20 Prawo Agaty 5 - serial obyczajowy 15:10 Singielka - serial obyczajowy 15:35 Doradca smaku 19 - program kulinarny 15:40 Tak smakuje dziękuję - program kulinarno-rozrywkowy 16:05 Kuchenne rewolucje 27 - program kulinarno-rozrywkowy 16:50 Co za tydzień - program rozrywkowy 17:15 Szpital - serial fabularno-dokumentalny 18:00 Singielka - serial obyczajowy 18:30 Detektywi - serial kryminalny 19:15 Ukryta prawda - serial fabularno-dok.

20:00 Fakty - program informacyjny 20:30 Pogoda 20:40 Kropka nad i - magazyn 21:05 Uwaga! - magazyn interwencyjny 21:20 Na Wspólnej 21 - serial obyczajowy 21:55 Doradca smaku 19 - program kulinarny 22:00 Papiery na szczęście - serial obyczajowy 22:30 Pati - serial obyczajowy 23:25 Kuchenne rewolucje 23

0:10 Rzeczy, których nie nauczył mnie ojciec 2 - program obyczajowy 0:35 Defacto 8 - Flesz - program informacyjny 0:45 39 i pół - serial komediowy

POLSAT 1 0:00 Nasz Nowy Dom, odc.208 0:45 Górale, odc.146 1:10 Sekrety rodziny, odc.128 Fanciary 2:00 Gliniarze, odc.795 Pan na włościach 2:45 Policjantki i Policjanci, odc.972 3:30 Pielęgniarki, odc.170 4:15 Malanowski i Partnerzy, odc.761 Sąsiedzi 4:40 Malanowski i Partnerzy, odc.762 Ostatnia randka 5:05 Chłopaki do wzięcia, odc.305 Chłopaki do wzięcia odc 305 5:30 Chłopaki do wzięcia, odc.306 5:55 Świat według Kiepskich, odc.564 Naprawa Ferdka 6:20 Świat według Kiepskich, odc.565 Jaszczurze oko 6:45 Disco Gramy, odc.5308 7:30 Dlaczego ja?, odc.1082 Córka mężczyzny w średnim wieku pada ofiarą napaści seksualnej ze strony jego najlepszego przyjaciela 8:15 Sekrety rodziny, odc.128 Fanciary 9:00 Malanowski i Partnerzy, odc.616 Miłość ponad wszystko 9:20 Więzienie, odc.140 9:45 Nasz Nowy Dom, odc.208 10:30 Górale, odc.146 10:55 Górale, odc.161 11:20 #JesteśmyDlaDzieci, odc.155 11:45 Ślubne pogotowie Izabeli Janachowskiej, odc.10 12:30 Trudne sprawy, odc.1137 Rodzinne życie Zbigniewa 13:20 Policjantki i Policjanci, odc.973 14:05 48H. Zaginieni, odc.90 Niebezpieczna gra 14:55 Wydarzenia 15:25 Gość Wydarzeń 15:55 Pierwsza miłość, odc.3640

16:30 Świat według Kiepskich, odc.418 Sexi Flexi 16:55 Dlaczego ja?, odc.1083 Kobieta w średnim wieku pomaga ukochanemu odzyskać prawo do opieki nad córką 17:40 Na ratunek 112, odc.756 Karuzela 18:05 Trudne sprawy, odc.1137 Rodzinne życie Zbigniewa 18:55 Policjantki i Policjanci, odc.973 19:45 Gliniarze, odc.795 Pan na włościach 20:30 Wydarzenia wieczorne 21:05 Interwencja, odc.5242 21:20 Pierwsza miłość, odc.3640 22:00 Świat według Kiepskich, odc.418 Sexi Flexi 22:25 Ślubne pogotowie Izabeli Janachowskiej, odc.10 23:10 #JesteśmyDlaDzieci, odc.155 23:35 Górale, odc.161

TVN 24 PASMO „WSTAJESZ I WIESZ” 0:00 Serwis informacyjny, pogoda, co 30 minut 1:30 Rozmowa Piaseckiego 2:00 Serwis informacyjny, pogoda, co 30 minut 3:55 Biznes PASMO „DZIEŃ NA ŻYWO” 4:00 Serwis informacyjny, pogoda, co 30 minut 4:55 Biznes 5:00 Serwis informacyjny, pogoda, co 30 minut 5:55 Biznes 6:00 Serwis informacyjny, pogoda, co 30 minut 7:55 Biznes 8:00 Serwis informacyjny, pogoda, co 30 minut 8:55 Biznes 9:00 15 NA ŻYWO 10:00 Fakty po południu PASMO „WIECZÓR” 12:00 Tak jest 13:15 Serwis informacyjny 13:30 Fakty po Faktach 14:00 Kropka nad i 14:30 Czarno na białym 15:00 Polska i Świat 16:00 Szkło kontaktowe 17:00 Dzień po dniu

17:40 Biznes PASMO „PROGRAM POWTÓRKOWY” 18:00 Fakty po Faktach 18:40 Kropka nad i 19:05 Tak jest 20:10 Nowa Maja w ogrodzie 20:30 Akademia ogrodnika 20:45 Szkło kontaktowe 21:40 Kropka nad i 22:05 Nowa Maja w ogrodzie 22:30 Akademia ogrodnika 22:40 Tak jest 23:25 Fakty po Faktach

TV POLONIA 0:00 Polacy to wiedzą! - odc. 64; teleturniej 0:30 Rodzinnie; reportaż 0:50 Kalendarium Powstania Styczniowego 1863 - odc. 26; cykl dokumentalny 1:00 Przystanek slow food - odc. 4 sezon III - Nadbużański Zaścianek Elżbiety i Zbigniewa Aftaruków; magazyn kulinarny; reż.: Michał Bandurski 1:30 Pytanie na śniadanie - pobudka; Na żywo 1:55 Pytanie na śniadanie - w tym: Panorama Flesz i Pogoda Flesz; Na żywo 4:35 Panorama; Na żywo 4:40 Pytanie na śniadanie; Na żywo 5:10 Przystanek Ameryka - /85/; kraj prod. USA 5:30 Barwy szczęścia - odc. 2822; serial obyczajowy TVP; reż.: Jacek Gąsiorowski; wyk.: Lesław Żurek, Michał Rolnicki, Marieta Żukowska, Katarzyna Glinka, Jakub Wieczorek, Piotr Duda, Jasper Sołtysiewicz, Marta Dąbrowska, Elżbieta Romanowska, Stanisława Celińska 6:00 Wiadomości; Na żywo 6:15 Ojciec Mateusz s.XXIX - Odc. 369 (Ojciec Mateusz s. XXIX, odc. 1) Nowy dom; serial kryminalny TVP; reż.: Radosław Dunaszewski; wyk.: Artur Żmijewski, Piotr Kozłowski, Maciej Gąsiorek, Piotr Polk, Michał Piela, Bartłomiej Firlet, Artur Pontek, Jędrzej Taranek

7:05 Zaklęty Dwór - odc. 1/7 Cień Starościca; serial TVP; reż.: Antoni Krauze; wyk.: Tadeusz Bartosik, Zofia Czerwińska, Grażyna Kruk Fryman, Bruno O’Ya, Mieczysław Voit, Janusz Zakrzeński, Janusz Paluszkiewicz, Józef Kalita 8:05 Kulturalni PL - (652); magazyn 9:00 Wiadomości; Na żywo 9:20 ALCHEMIK - Randka Mirmiła, odc. 97; magazyn; reż.: Konrad Aksinowicz 9:35 Laboratorium alchemika - Żarzenie. Czy żarówkom marzną stópki?; pr. edukacyjny 9:40 Mrówki górą! Sekretne życie roślin. - odc.

5 Dżdżownice; magazyn przyrodniczy; reż.: Katarzyna Urbańska 10:00 Korona królów. Jagiellonowie - odc. 51; telenowela historyczna TVP; reż.: Piotr Fiedziukiewicz, Krzysztof Łukaszewicz, Tomasz Matuszczak, Łukasz Wiśniewski; wyk.: Sebastian Skoczeń, Milena Staszuk, Marcin Piętowski, Radosław Pazura, Piotr Bąk, Lech Mackiewicz, Dariusz Jakubowski, Bartosz Głogowski 10:30 Barwy szczęścia - odc. 2822; serial obyczajowy TVP 11:00 Teleexpress; Na żywo 11:20 Słownik polsko@polski - talk-show prof.

Jana Miodka (581) 11:55 INFO V4+ 12:15 Polacy Światu; magazyn 12:30 Informacje kulturalne; Na żywo 12:45 Ci cholerni Polacy. Lotnictwo polskie 1939 - 1945 - odc. 4 Wyspy ostatnich nadziei; reż.: Grzegorz Styła 13:05 Gra słów. Krzyżówka - /751/; teleturniej 13:30 Wiadomości; Na żywo 14:05 Pogoda 14:10 Sport; Na żywo 14:20 Dom - odc. 22/25 - Miłość to tylko obietnica; serial TVP; reż.: Jan Łomnicki, Marcin Łomnicki; wyk.: Tomasz Borkowy, Halina Rowicka, Krzysztof Kołbasiuk, Monika Kwiatkowska, Hanna Lachman, Waldemar Barwiński, Jan Englert, Dariusz Biskupski, Marek Bukowski, Bożena Dykiel

Redakcja nie odpowiada za zmiany programów oraz godzin ich nadawania

16:05 Polonia 24; Na żywo 16:35 Szansa na sukces. Eurowizja Junior 2023 - odc. (3); widowisko muzyczne; reż.: Konrad Smuga 17:30 Leśniczówka - odc. 594; serial obyczajowy TVP; reż.: Radosław Dunaszewski, Mariusz Malec, Mariusz Malec, Magdalena Piekorz; wyk.: Jolanta Fraszyńska, Arkadiusz Gołębiowski, Katarzyna Siembida, Anna Gzyra, Ewa Kania-Grochowska, Ewa Szykulska, Piotr Skarga, Krzysztof Cugowski Jr., Barbara Kałużna, Marta Chyczewska 18:00 Midnight News; Na żywo 18:35 Gra słów. Krzyżówka - /751/; teleturniej 19:00 Ola Polonia - Polacy w Brazylii i Ameryce Południowej - /132/; magazyn kraj prod.

Niemcy 19:20 Polacy Światu; magazyn 19:30 Wiadomości 20:00 Pogoda 20:05 Sport 20:10 Polonia 24 20:40 Ojciec Mateusz s.XXIX - Odc. 369 (Ojciec Mateusz s. XXIX, odc. 1) Nowy dom; serial kryminalny TVP 21:30 Sądy, przesądy - Rozróby u Kuby; mag. publicystyczny; reż.: Jarosław Rybicki 22:15 Barwy szczęścia - odc. 2822; serial obyczajowy TVP 22:45 Sądy, przesądy - W Powiększeniu; mag. publicystyczny; reż.: Jarosław Rybicki 23:30 Midnight News 0:00 Zakończenie 3 dnia

TVP INFO 5:54 Pogoda Info; Na żywo 6:00 INFO Raport; Na żywo 7:20 INFO Kultura; Na żywo 7:29 Serwis Info Dzień; Na żywo 7:53 Pogoda Info 7:59 Serwis Info Dzień; Na żywo 8:29 Serwis Info Dzień; Na żywo 8:53 Pogoda Info

18 września 2023 8:59 Dla niesłyszących - Serwis Info Dzień; Na żywo 9:29 Info Dzień; Na żywo 10:45 INFO Kultura; Na żywo 10:50 Info Dzień; Na żywo 11:00 Dla niesłyszących - Teleexpress; Na żywo 11:15 Dla niesłyszących - Teleexpress Extra; Na żywo 11:30 Dla niesłyszących - O co chodzi; magazyn publicystyczny; Na żywo 12:00 Dla niesłyszących - Panorama; Na żywo 12:20 Za czy przeciw; magazyn; Na żywo 12:55 Serwis Info Wieczór; Na żywo 13:19 Jak oni kłamią; magazyn; Na żywo 13:30 Dla niesłyszących - Wiadomości; Na żywo 13:58 Dla niesłyszących - Gość Wiadomości; Na żywo 14:14 Minęła 20ta; pr. publicystyczny; Na żywo 15:00 Resortowe Dzieci; cykl reportaży 15:20 Serwis Info Wieczór; Na żywo 15:44 Pogoda Info 15:50 W tyle wizji; pr. publicystyczny; Na żywo 16:25 Serwis Info Wieczór; Na żywo 16:30 W tyle wizji Extra; Na żywo 16:50 Jak oni kłamią; magazyn 17:00 INFO Wieczór; Na żywo 17:35 W akcji; Na żywo 17:55 Serwis Info Wieczór; Na żywo 18:03 Wiadomości 18:31 Gość Wiadomości 18:46 Jak oni kłamią; magazyn 19:07 Pogoda Info 19:15 Minęła 20ta; program publicystyczny 20:15 W tyle wizji; program publicystyczny 20:50 Serwis Info Wieczór 20:55 W tyle wizji Extra 21:15 Taśmy bezpieki - Bydgoski marzec 1981; reż.: Cezary Gmyz 21:18 Pogoda Info 21:35 Taśmy bezpieki - Działania wywiadu PRL przeciwko Polskiemu Stronnictwu Ludowemu; reż.: Cezary Gmyz 22:50 Szczyńść Boże, Polsko! - Cz. 2; cykl dokumentalny; reż.: Mirosław Basaj 23:18 Agrobiznes

28 ROZMAITOŚCI www.usa.se.pl foto DARIUSZ WIKIERSKI

16-18 września 2023

W każdym sudoku diagram należy uzupełnić w ten sposób, aby w każdym rzędzie poziomym, w każdej kolumnie pionowej i w każdym małym 9-polowym kwadracie znalazło się dziewięć różnych cyfr od 1 do 9. W rozwiązaniu każdego sudoku wystarczy podać 9 kolejnych cyfr z pierwszego, górnego rzędu diagramu.

BARAN 21.03–20.04

CZAS ODPOCZYNKU

Ten tydzień spędzisz w dużej mierze na leniuchowaniu. Nawet w pracy niewiele będzie do zrobienia. Spędzisz więcej czasu z rodziną. Odpoczywaj, bo już w następnym tygodniu wydarzenia nieoczekiwanie przyspieszą.

RADA: Nie daj się w tym tygodniu namówić na wizyty i podróże, to nie jest dla ciebie korzystny czas na tego typu zadania.

WAGA

23.09–22.10

DOBRE ZMIANY

Wydaje ci się, że to, nad czym pracowałeś od tak dawna, nie przynosi oczekiwanych rezultatów. I na razie rzeczywiście tak jest, jednak już w tym tygodniu zorientujesz się, że doprowadziłeś do wielu korzystnych zmian i twój plan ma duże szanse na wcielenie w życie.

RADA: Nie zamartwiaj się tym, że zawiodłeś pewną osobę. Ten ktoś nie jest wart twoich myśli, zajmij się swoimi sprawami.

HOROSKOP TYGODNIOWY BYK

BLIŹNIĘTA

RAK

LEW

ROZKWIT UCZUĆ

W DOBREJ FORMIE

NOWY ROZDZIAŁ W ŻYCIU

WZBOGACISZ SIĘ

21.04–20.05 Możesz się spodziewać takiego rozkwitu uczuć, jakiego dotychczas nie doświadczyłeś. Niczym niezakłócone szczęście będzie ci towarzyszyć niezmiennie. Takiej miłości może ci absolutnie każdy tylko pozazdrościć. Ten stan będzie trwał i trwał.

RADA: Odłóż na później wszystkie zmartwienia i trudne sprawy urzędowe.

Na ich załatwianie przyjdzie pora dopiero z następnym miesiącem.

SKORPION 23.10–21.11

BĘDZIESZ POMOCNY

Nie jesteś rozrzutny i potrafisz cierpliwie odkładać grosz do grosza. W tym tygodniu wykorzystasz te oszczędności, by pomóc komuś z rodziny. Okaże się, że tylko ty możesz to teraz zrobić. Twoja pomocna dłoń będzie dla tej osoby pewnym zaskoczeniem.

RADA: Wszystko od razu się poprawiło, bo zacząłeś o siebie dbać. Sam widzisz, jak wiele zależy wyłącznie od twojej woli.

21.05–21.06

Nic nie jest w stanie zagrozić twojemu szczęściu. Będziesz niczym krzepki drwal, któremu niestraszne absolutnie żadne zadanie.

Nie martw się przelotnymi dolegliwościami, bo one nie mają żadnego wpływu na całość sytuacji.

RADA: Nie musisz się obawiać w najbliższym czasie żadnego rozstania.

Wszystko ułoży się dokładnie po twojej myśli.

STRZELEC 22.11–21.12

ZGODA W ZWIĄZKU

Wszystkie problemy w waszym związku przeminą, jak ręką odjął. Po prostu pojawią się inne, ważniejsze sprawy niż kłótnie i to was pogodzi. Zrozumiecie, że jedynie razem możecie pokonać trudności i kłopoty, jakie się pojawią.

RADA: Powinieneś nieco zacisnąć pasa.

Zbyt szeroki gest spowodował, że w twoim portfelu nie jest tak pełno, jak być powinno.

22.06–22.07 Rozpoczniesz pewien nowy rozdział w swoim życiu. Będzie to ważne i długofalowe przedsięwzięcie. Jedne rzeczy się zakończą, inne rozpoczną. Jednak jesteś tak dobrym organizatorem, że uda ci się wyjść bez szwanku z największego nawet zawirowania.

RADA: Sposób, który sobie wymyśliłeś, okazał się bardzo skuteczny.

Musisz tylko zmienić nieco swoje przyzwyczajenia.

KOZIOROŻEC 22.12–19.01

PROZA ŻYCIA

Proza życia znów da o sobie znać w twoim związku. Jednak ty przecież jesteś na to uodporniony i nie zamierzasz z niczego rezygnować. Ty się przecież nigdy nie nudzisz, nawet w najbardziej nudnym związku, więc nie masz się czym martwić.

RADA: Odwiedź lekarza i wykonaj wszystkie bieżące badania kontrolne. To pomoże ci uniknąć kłopotu, z jakimi ostatnio się borykałeś.

23.07–22.08 To będzie doskonały tydzień dla twojego portfela i konta w banku. Pojawią się na nim dodatkowe kwoty, które niespodziewanie dostaniesz w pracy. Ktoś doceni twoje wzmożone wysiłki i poświęcenia. Dzięki temu odłożysz więcej pieniędzy.

RADA: Nie zastanawiaj się tak wiele nad swoim zdrowiem. Na dolegliwości, na które się uskarżasz, najlepszym lekarstwem jest po prostu relaks.

WODNIK 20.01–18.02

GORĄCY FLIRT

Przeżyjesz niespodziewane zauroczenie.

W twoim sąsiedztwie pojawi się jakaś piękność przybyła z daleka lub może przystojny gość. W dodatku ta osoba od razu zwróci na ciebie uwagę i będzie próbowała rozkochać cię w sobie bez pamięci.

RADA: Dobrze wiesz, że stać cię na lepsze stanowisko w pracy i znacznie wyższe zarobki. Nie czekaj na nie z założonymi rękami.

PANNA 23.08–22.09

NOWE WYZWANIA

W pracy ktoś dostrzeże twoje talenty i postanowi powierzyć ci pewne odpowiedzialne zadanie. Na początku będziesz się opierał, ale czas pokaże, że może się to stać nawet twoją najnowszą pasją życiową i pomysłem na przyszłość.

RADA: Musisz teraz zakasać rękawy i zabrać się do roboty. Czas na miłość nadejdzie w twoim życiu dopiero pod koniec następnego miesiąca.

RYBY

19.02–20.03

JESZCZE NE TERAZ

W najbliższych dniach spotkasz starych znajomych i będziesz dobrze bawił się w ich towarzystwie. Na chwilę zapomnisz o kłopotach, ale uważaj, żeby nie namówili cię na niekorzystne interesy. Potraktuj to jako niezobowiązujące spotkanie i idź do domu.

RADA: To jeszcze nie pora na kupowanie tego, nad czym zastanawiasz się już od dłuższego czasu. Poczekaj więc z wydatkami. Portfel pogrubi się w październiku.

Oprac. ZW

16-18 września 2023

www.usa.se.pl

ROZMAITOŚCI 29

foto SHUTTERSTOCK

Super krzyżówka panoramiczna

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

16-18 września 2023

SZYFROKRZYŻÓWKA

Sudoku

30 ROZMAITOŚCI www.usa.se.pl

Uzupełnij diagram krzyżówki. W kratkach oznaczonych tymi samymi liczbami powinny znaleźć się jednakowe litery.

Uwaga! Nie tworzą one hasła.

1

2

3

T 5

4

J 6

7

8

J 9

10 11 12

R

K

łatwe

13 14 15 16

17 18 19 20

S 21 22 23 24

PANORAMA

B

Z QUIZEM

1. Ta roślina jest szeroko roz- Poprawne odpowiedzi na pytania quizu wpisz w odpowiednie powszechniona w Azji, w której symbolizuje czystość. Roślina ta ma miejsca w diagramie. charakterystyczne grube liście, które unoszą się na powierzchni wody, a ich długie łodygi sięgają do dna.

Roślina ta ma również zastosowanie w medycynie naturalnej, zwłasz-cza w tradycyjnej medycynie chińskiej.

Ta roślina to...

To jeden z najbarwniejszych ptaków żyjących w Polsce.

2. Ten owad odgrywa ważną rolę Samiec ma oliwkowozłoty w ekosystemie leśnym, pomagając grzbiet, błękitno-zielone w procesie rozkładu martwych drzew skrzydła, białawe czoło, rdzawy i innych roślin. Owad ten tworzy kark i wierzch głowy, pod kolonie, które dziobem jest żółty. Osiąga 25 składają się z tysięcy lub nawet cm długości. Jedna z jego nazw milionów osobników, które dzie-lą się to pszczołojad, ale pona różne kasty, takie jak robotnice, pularniejsza nazwa to… żołnierze i królowe. Ten owad żywi ŻOŁNA się głównie drewnem. Ten owad to…

WILGA SROKA

MRÓWKA SKOREK TERMIT

foto SHUTTERSTOCK

ŁUBIN LOTOS DALIA

Litery z pól ponumerowanych od 1 do 7 utworzą hasło.

1

2

3

4

5

6

7 POMOCNIK: AGAT – STELAŻ – SZAFOT

średnie

W każdym sudoku diagram należy uzupełnić w ten sposób, aby w każdym rzędzie poziomym, w każdej kolumnie pionowej i w każdym małym 9-polowym kwadracie znalazło się dziewięć różnych cyfr od 1 do 9.

W rozwiązaniu każdego sudoku wystarczy podać 9 kolejnych cyfr z pierwszego, górnego rzędu diagramu.

16-18 września 2023

ROZMAITOŚCI 31

KRZYŻÓWKA Z UŚMIECHEM

www.usa.se.pl

Litery z pól ponumerowanych od 1 do 8 utworzą hasło.

1 foto SHUTTERSTOCK

2

3

4

5

6

7

8

POMOCNIK: ASUAN – ARKANA – ETYK – MONOLIT – TOPAZ

32 ROZMAITOŚCI www.usa.se.pl 16-18 września 2023

CO, GDZIE, KIEDY W NOWYM JORKU I OKOLICACH PSC Rock Festival

SOBOTA, 16 WRZEŚNIA

Centrum Polsko-Słowiańskie zaprasza na PSC Rock Festival, który odbędzie się 16 września w sali koncertowej CPS przy 177 Kent Street na Brooklynie. Fani mocniejszych brzmień będą mogły bawić się przy muzy-

ce zespołów Sova z Filadelfii, Dzieci PRL-u i Wehikuł Czasu. Na głodnych czekać będą specjały polskiej kuchni. Start o godz. 7 pm.

Wstęp wolny, sugerowana donacja $10.

Koncert KULT

CZWARTEK, 21 WRZEŚNIA

Słynny polski zespół KULT zaprasza na

swój koncert w Nowym Jorku. Koncert odbędzie się w czwartek, 21 września, w Melrose Ballroom przy 3608 33rd Street na Queensie. Start o godz. 7 pm.

Wstęp od 21. roku życia. Bilety dostępne na stronie: mojbilet.com.

86. Bankiet Parady Pułaskiego PIĄTEK, 22 WRZEŚNIA

Komitet Główny Parady Pułaskiego oraz Marszałek Parady Pułaskiego Franciszek R. Piwowarczyk zapraszają na 86. Bankiet Parady Pułaskiego, który odbędzie się 22 września o godz. 18.30 w sali Venetian (546

River Drive, Garfield, NJ). Gwiazdą wieczoru będzie Sławomir. Wstęp w cenie $325 dorośli, $225 studenci i $125 dzieci. Informacje i rezerwacje u Jadzi (jadziaheidipulaski@gmail.com, tel. 908 764 7810) lub Aleksandry (paradenews1@gmail.com), tel. 973 699 4035).



WPISZ HASŁO

1

2

3

4

5

6

7

8

16-18 września 2023

www.usa.se.pl

ROZMAITOŚCI 33

4.34 4.63 3.21

0.69 0.05 0.85

4.3399

4.3461

Kraków

4.3000

4.3650

Rzeszów

4.3300

4.3500

www.walutomat.pl

Baksy, Nowowiejska 29

Eurostar, ul. Kolejowa 1

do wygrania

2.3

162.0

2.1 8.6

596.0

DZI E

Walutomat

foto AP

REKLAMA

Jesteś ofiarą

POZNAJ SWOJE PRAWA - MEC. EWELINA SIERZPUTOWSKA

BŁĘDU MEDYCZNEGO

Polski adwokat EWELINA SIERZPUTOWSKA i zespół prawników z LIAKAS LAW, PC specjalizują się w sprawach odszkodowań za błędy medyczne.

Błąd w sztuce lekarskiej, zwany malpractice, ma miejsce, gdy pracownik medyczny, placówka medyczna lub opiekuńcza nie udzielają dobrej, zgodnej z akceptowanymi standardami, opieki i leczenia, powodując obrażenia, a nawet śmierć pacjenta.

Podstawowe błędy medyczne to:

• obrażenia noworodka w czasie porodu • urazowe uszkodzenie mózgu i kręgosłupa • niezdiagnozowane choroby nowotworowe • uszkodzenia nerwów • błędy chirurgiczne i znieczulujące • nieumyślna śmierć • błędy szpitalne • błędy w diagnozie • nieodpowiednie dawki lub złe lekarstwa • nadużycia w domowej opiece medycznej

Wraz z rozwojem medycyny, coraz więcej osób doznaje trwałych uszkodzeń ciała, a nawet umiera z powodu błędów popełnionych podczas opieki medycznej prowadzonej przez ich lekarzy (PCP), przychodnie, szpitale, stomatologów, itp. Te nieszczęśliwe wypadki, których można uniknąć, określamy jako nadużycia medyczne.

Błędy w opiece zdrowotnej mogą zmienić życie, prowadząc do utraty dochodów, bólu i cierpienia, ciągłych potrzeb medycznych oraz rachunków za opiekę długoterminową. Błędy te mogą również powodować znaczny stres psychiczny.

Od noworodka po seniora

Wypadki takie dotyczą już niemowląt, przykładem jest tu uraz porodowy. Bardziej powszechnymi są błędy chirurgiczne, niepowodze-

BROOKLYN QUEENS MANHATTAN

nie i opóźnienie w rozpoznaniu raka lub innych poważnych chorób, niepowodzenie lub opóźnienie w podjęciu odpowiedniego leczenia, przepisywanie niewłaściwych lub złych dawek leków.

Błąd lekarski dotyczyć może też seniorów przebywających w domach opieki lub ośrodkach rehabilitacyjnych, gdzie niezapewnienie właściwej opieki lub uwagi prowadzi do poważnych obrażeń ciała. Jeśli Twoja mama, ojciec poniesie szkodę lub trwały uszczerbek na zdrowiu z powodu zaniedbania w takim ośrodku, zasługujesz na godziwą rekompensatę pieniężną.

Śmierć pacjenta

Skrajną sytuacją jest nagła, niespodziewana śmierć wynikająca z błędu bądź niedopatrzenia lekarskiego. Rodziny i beneficjenci pacjentów, którzy umierają w trakcie lub po zabiegu medycznym z powodu błędu popełnionego podczas opieki, mogą kwalifikować się do odszkodowania z tytułu nieuzasadnionego zgonu bliskiej im osoby.

Niezależnie od tego, czy śmierć była wynikiem winy jednego lekarza, czy całej instytucji, naszym zadaniem jest zidentyfikowanie każdej ze stron, która przyczyniła się do śmierci ukochanej osoby. Naszym zadaniem jest pociągniecie ich do odpowiedzialności i uzyskanie dla rodziny lub bliskich rekompensaty finansowej za ból i cierpienie.

• Bezpłatna konsultacja • Mówimy po polsku!

Znani ze swoich sukcesów w uzyskiwaniu maksymalnych odszkodowań, prawnicy Liakas Law, P.C. z pasją wykorzystają swoje doświadczone i umiejętności, aby zapewnić Ci najlepszy możliwy wynik.

Twój status imigracyjny nie ma znaczenia

Zadzwoń:

718-925-3301

foto SHUTTERSTOCK

Dolar Euro Dolar kan.

MILIONY

DZIE W

15 września 2023

A

Ta gra wciąż przyciąga wielu chętnych. Roy Miller prowadził grę w bingo dla kilkudziesięciu uczestników zabawy w Senior Community Center w Owensboro, KY. MOD

chwilę porozmawiać?  Dziewczyna popatrzyła na niego W barze rozi wrzasnęła: mawia - Nie! Chcę się z Tobą przespać!!! dwóch goWszyscy w knajpie zamilkli i zaczęści. Jeden pyta drugie- li im się przyglądać. Przerażony chłopak wrócił chyłkiem do stolika. Po go: - Stary, co by chwili dziewczyna podchodzi do niego i przeprasza: było, gdy- Jestem studentką psychologii i babym przedam jak ludzie zachowują się w kłospał się potliwych sytuacjach. z twoją żoną?

Na to chłopak ile sił w płucach: - Byliby- Dwie stówy Ci wystarczą?!!! śmy kwita. ***  Chorobliwie nie- Młoda mężatka dzwoni do mamusi: - Mamusiu, pokłóciliśmy się barśmiały chłopak dzo ostro! dostrzegł przy - Spokojnie... Nie dramatyzuj. Tak barze piękbywa w małżeństwie. ną dziewczy- Wiem, mamo, ale co mam zrobić nę. Przez z ciałem?! godzinę zbie Sonda uliczna. Ankieterka zadaje rał się, w parku pytanie staruszkowi: wresz- Co Pan lubi bardziej, seks cie podczy gwiazdkę? szedł do - Oczywiście, że seks, ale gwiazdka niej i zapyjest częściej... tał cicho: - Czy może Żona do męża, gdy znalazła my A N D Y N IA CZ jego zaskórniaki: a t r - Skąd masz tak dużo pieniędzy? a M - Oszczędzałem na prezent (23 l.) ca dla Ciebie. ai m a J z Oj, co tak mało? s l l Hi  YNA DN CZ I W

AMERYKA da się lubić

WEEKEND Z UŚMIECHEM

34 OGŁOSZENIA/CLASSIFIED www.usa.se.pl 16-18 września 2023

KONSULAT RP w Nowym Jorku www.nowyjork.msz.gov.pl, www.newyork.mfa.gov.pl.

233 Madison Avenue (Jan Karski Corner) New York, NY 10016 Godziny przyj´ç interesantów: poniedzia∏ek, wtorek, czwartek, piàtek 8.30-14.30; Êroda 11.30-17.30 Centrala: tel. (646) 237 2100 Godziny pracy urz´du: poniedzia∏ek, wtorek, czwartek, piàtek 8.30-16.00 Êroda 11.00-19.00 Adresy emailowe: Sprawy paszportowe: newyork.visapassport@msz.gov.pl Sprawy prawne: newyork.legal@msz.gov.pl Biuro Konsula Generalnego: nowyjork.kg.sekretariat@msz.gov.pl Referat ds. Dyplomacji Publicznej i Współpracy z Poloni: newyork.publicaffairs@msz.gov.pl

AMBASADA RP w Waszyngtonie, DC 2640 16th Street North West; Washington D.C., 20009 tel. 202-234-3800 AMBASADA USA w Warszawie ul. Piękna 12, 00-540 Warszawa; tel: 0-1148-22-504-2000 ORGANIZACJE POLONIJNE: CENTRUM POLSKO-SŁOWIAŃSKIE 718-383-5290 CENTRUM POLSKO-SŁOWIAŃSKIE w CLIFTON 973-815-1777 Informuje i radzi w sprawach prawnych, mieszkaniowych i wielu różnorodnych problemach, np. przemocy w rodzinie POMOC 718-366-5365 Organizacja polonijna o szerokim zakresie działania, radzi w sprawach mieszkaniowych, tłumaczy dokumenty, radzi w sprawach uzyskania pomocy socjalnej, organizuje kursy angielskiego MEDICUS - POLISH AMERICAN MEDICAL SOCIETY MEDICUS Charitable and Educational Fund, 29 East 10th St. (7th Floor); NY, NY 10003, tel.: 212-677-5275 ZARZĄD GŁÓWNY STOWARZYSZENIA WETERANÓW ARMII POLSKIEJ: 119 E. 15 St., NYC, NY 10003; tel. 212-358-0306 POGOTOWIE w razie awarii: elektryczne: Manhattan –�212-683-0862 Brooklyn – 718-802-6000, Queens – 718-261-8130 gazowe: Manhattan – 212-683-8830 Brooklyn – 643-4050, Queens – 718-643-4050 wodno-kanalizacyjne: Manhattan –�643-2111 Brooklyn – 699-9811, Queens – 718-595-4600 NAGŁE WYPADKI (emergency) Policja, Pogotowie, Straż Pożarna: tel. 911 SPRAWY IMIGRACYJNE The New York Immigration Hotline 1-800 566-7636 - informuje i radzi we wszystkich sprawach związanych z imigracją. Nowy Jork Immigration National Service 1-800 375 5283 - cały obszar USA DLA OFIAR NAPADÓW, KRADZIEŻY: 212-417-5160 Osoby, które potrzebują pomocy, powinny dzwonić pod ten numer.

NA POMOC CZWORONOGOM: Schronisko ”Animal Haven” na Queensie 718–886–3683 Centrum Pomocy i Opieki Zwierząt - Animal Care Center Manhattan/Brooklyn/Queens - 212–788–4000 Koalicja na Rzecz Zwierząt Brooklyn Animal Resource Coalition,- 718–388–1172 Więcej info na stronie internetowej: www.animalalliancenyc.org PRZEMOC W DOMU I W RODZINIE Całodobowa linia pomocy dla ofiar przemocy 1-800 621-4673 PROBLEMY ZE SZKOŁĄ 212-737-7385 PARENTS’ LEAGUE OF NEW YORK Pomaga i informuje we wszystkich sprawach i problemach związanych ze szkołą 718-624-8450 ADVOCATES FOR CHILDREN Pomaga w zapewnieniu jak najlepszych możliwość kształcenia dla dzieci imigrantów, radzi w przypadkach indywidualnych PROBLEMY Z UBEZPIECZENIEM 718-981-1400 STATEN ISLAND COMMUNITY HEALTH INSURANCE PROGRAMS OF THE JCC Pomaga i informuje we wszystkich sprawach i problemach związanych z ubezpieczeniami medycznymi SKARGI Na dealerów samochodowych - 212 487 4444 Na agencje pośrednictwa pracy - 212-487-4444 Na niebezpieczeństwo w budynkach (Queens) – 718 520 -3402 Na niskie ciśnienie wody, brak wody, przecieki, całodobowa linia inter wencyjna – 212 337-4357 Ogólne skargi na handlowców New Jersey – Division of Consumers Affairs – 201-504-6200 Nowy Jork – Bureau of Consumers Protection – 212-416-8345 Connecticut - Department of Consumer Protection – 860 566-2294 Pennsylvania - Office of Consumer Advocate – 717 783 7152 SZCZEPIENIA DLA DZIECI Informacje o obowiązkowych szczepieniach – 212 676-2273 SĄDY Sąd małych spraw (Small Claims Court) rozpatruje sprawy do 3000 dolarów bez potrzeby zatrudniania adwokata - 212 791-6000. Posiada wydziały we wszystkich pięciu dzielnicach Nowego Jorku ALTERNATYWA dla ABORCJI Grupa Pro-Life Św. Maksymiliana Kolbe tel.718-389-7785 tel.

347-938-8362

DAM PRACĘ HELP WANTED

SZUKAM PRACY

Miła rodzina w North Jersey poszukuje gospodyni z zamieszkaniem. Musi mieć średnio dobry angielski i prawo jazdy.

Po więcej informacji, zadzwoń do Michelle pod numer 201-220-5233

Mężczyzna lat 61 poszukuje lekkiej pracy w środowisku polskojęzycznym 61 year old man is looking for light work in Polish speaking environment.

Jerzy 917-882-5504

SZUKAM FACHOWCÓW do powiększenia domu, budowy dormer, betonowania podwórka, pokrycia dachu shinglami oraz sprzedam tanio żelazo i parkiet.

Proszę dzwonić 516-476-8487

ZAOPIEKUJĘ SIĘ starszą osobą lub dziećmi Proszę dzwonić: 347-644-1854

Experienced electricians needed.

Please call 917-807-2527 Electricians with experience needed.

Please call 718-234-9193 A family in North New Jersey is looking for live in Nanny/Housekeeper for immediate employment.

Please call 201-220-5233 Potrzebny doświadczony frezer do zakładu na Brooklynie.

Po więcej informacji proszę dzwonić 718-386-7668 lub 914-447-1400

OFERTA PRACY Nasze przedsiębiorstwo zajmuje się zbiornikami wodnymi, w szczególności serwisem zarówno drewnianych, jak i metalowych urządzeń tego typu na obszarze Nowego Jorku. Szukamy wysoko zmotywowanych osób pragnących nauczyć sie i rozwijać wraz z naszą firmą, na długofalową i pełną sukcesów karierę. Do codziennych obowiązków należy czyszczenie, naprawa i montaż (instalacja) zbiorników zarówno drewnianych, jak i metalowych. Zapoznanie się z naszym biznesem będzie wymagało praktycznego szkolenia, jednak mamy wstępne wymagania odnośnie umiejętności pracowników: • Obycie z narzędziami (także elektrycznymi) • Zdolność do dźwigania ciężkich przedmiotów (100 lbs/45 kg) • Ważne prawo jazdy • OSHA 30 W przypadku zainteresowania ofertą prosimy o wysłanie CV na adres Contact@americanpipeandtank.com lub kontakt telefoniczny 212-736-6618.

Dziękujemy!

Cabinet Maker, Installer and Helper with driving license needed for woodshop located in Queens (Maspeth). Must have experience with custom cabinets, read shop drawings and have basic tools. Please send a resume: office@ gmprojects.nyc or call and leave a message.

Phone # 347 835 9052 Full time superintendent needed for a very well kept 42 apt. building in „prime” Washington Heights Manhattan, excellent tenants, free apt. plus weekly salary, must have experience and good reference.

Please call and leave message 347-789-1438 or email: franrif@aol.com

Mężczyzna lat 65 poszukuje lekkiej pracy w środowisku polskojezycznym.

A 65 year old man is looking for light work in Polish-speaking environment.

Jerzy M. 917-971-3578 Mężczyzna lat 57 poszukuje lekkiej pracy w środowisku polskojęzycznym.

Jacek T 646-220-5832 57 Year old man is looking for light work in Polish speaking environment.

Jacek T 646-220-5832 I’m looking for light work in Polish speaking environment. Please call Franciszek 718-755-6473.

Poszukuję lekkiej pracy w polskojęzycznym środowisku. Proszę dzwonić Franciszek 718-755-6473.

SPRZEDAM Na sprzedaż deli/grocery store/restaurant Produkty i gorące jedzenie w sklepie, jak również klientela jest wielonarodowościowa: Niemcy, Węgrzy, Rumuni, Amerykanie, Polacy i Ukraińcy.

Sklep i kuchnia bardzo dobrze wyposażone, ze wszystkimi potrzebnymi pozwoleniami.

Znajduje się w bardzo dobrym miejscu wśród innych biznesów i przy ruchliwej ulicy w Connecticut na granicy Norwalk i Stamford.

Funkcjonuje ponad 20 lat i ma stałą klientelę.

Proszę dzwonić tel.: 203-273-1038 Anna.

SPRZEDAM

 212-227-5800 NIERUCHOMOŚCI REAL ESTATE

BOGDAN 917-930-3954 121 Greenpoint Ave, Brooklyn NY 11222, www.NewYorkRealtyMiniMax.com

Niko Bruder-Turosz Lic Sales Person

347-224-1818

Pomagamy właścicielom w rejestracji DHCP

Do sprzedania w pełni wyposażona i funkcjonująca restauracja Greenpoint - super lokalizacja $149,000 Do sprzedania Hurtownia - zaopatrzenie produktów spożywczych $ 375,000 Do sprzedania 4 rodz dom w Up State NY $ 579,000 Szukasz pracy? Spróbuj swoich sił w Real Estate.

Bezpłatna wycena domów i mieszkań Notariusz-Apostille – Income Tax

ZADZWOŃ PO SZCZEGÓŁY: BOGDAN 718-386-3030 www.NewYorkRealtyMiniMax.com

SPRZEDAM Do sprzedania 3-rodzinny dom z ogrodem w bardzo dobrym stanie.

29 Broome St., Brooklyn, NY 11222.

Cena $2,250,000.

Po więcej informacji proszę dzwonić do Elżbiety Piewiszko 718-541-1009

Berkshire – Działka budowlana 0,36 ac do sprzedania przez właściciela Sherwood Forest, 373 Alan A Dale, Becket MA 200 m do jeziora, plaży i sklepiku.

Tax $307/rok. Polscy sąsiedzi. $8900 Tel. (860) 518-0616 lub (860) 796-8389

DO WYNAJĘCIA Bardzo ładne jednosypialniowe mieszkanie na Ridgewood, idealne dla pary.

Cena $1850 Zadzwoń 347-420-4847.

Chcesz zamieścić ogłoszenie?

ZADZWOŃ!

212 227 5800 JANUSZ J A N GOŁĄB USZ

GREALTOR O L A B Realtor

www.homepoconohome.com RE/MAX CROSSROADS

RE/MAX CROSSROADS

ZAPRASZAM DO POCONOS! Pomogę państwu kupić lub sprzedać Pomogę Państwuwkupić lub każdą nieruchomość Pensylwanii sprzedać każdą nieruchomość Zapewniam pełny w Pensylwanii. profesjonalizm i dyskrecję Zapewniam pełny Kompletna obsługa transakcji, profesjonalizm i dyskrecję. od A do Z Kompletna obsługa od A do Z Jestem do dyspozycji - pomoc wpaństwa załatwieniu pożyczki, staranny nadzór całego Biuroprocesu 570 424 8850 x 305 kupna-sprzedaży.

Komórka 973 703 4740 JanuszGolab.Realtor@gmail.com Jestem do Państwa dyspozycji.

16-18 września 2023

 reklama@seusa.info ADWOKAT LAWYER

Robert Wiśniewski P.C.

OD PONAD 20 LAT KANCELARIA NASZA WYSTĘPUJE W SĄDACH STANOWCH, FEDERALNYCH W OBRONIE PRAW I INTERESÓW POLONII

NIEZAPŁACONE ZAROBKI? Dla naszych klientów odzyskaliśmy już niezapłaconych zarobków!

Zadzwoń do nas już dziś i umów się na bezpłatną konsultację:

ROBERT WISNIEWSKI P.C. Attorneys at Law 17 State Street, Suite 820 New York, NY 10004

Tel: (212) 267-2101 Bezpłatny tel: 866-275-1744

www.usa.se.pl

ADWOKAT LAWYER

ZDROWIE HEALTH

POLSKI ADWOKAT

Polski Salon Kosmetyczny

NY, NJ, IL, CT, FL, CA, PA, MA, HI

• Sprawy cywilne/sądowe • Rozwody i Rodzinne • Sprawy kryminalne, areszty • Wszystkie wypadki: drogowe, w pracy i inne • Sprawy Imigracyjne • Bankructwa • Testamenty i Podział Majątku • Kupno i Sprzedaż Nieruchomości • Niewypłacone należności za pracę

Darius Marzec

BROOKLYN 776 A Manhattan Ave. S 104, Brooklyn, NY 11222, tel.: (718) 609-0300 CLIFTON 1135 Clifton Ave., Suite 101, NJ 07013, tel.: (973) 920-7925 LINDEN 812 N. Wood Avenue, Suite 304 Linden, New Jersey TEL: (973) 920-7925

AdwokatMarzec.com Adwokat mówi po polsku

Spotkania w powyższych biurach również wieczorami i w weekendy.

BOM WIERZBICKI Wypadki BLOCK O’TOOLE & MURPHY, LLP

WYBIERZ PRESTIŻOWĄ KANCELARIĘ Z NAJLEPSZYMI WYNIKAMI, Z KTÓRĄ LICZĄ SIĘ NAJWIĘKSZE FIRMY UBEZPIECZENIOWE, GDZIE MASZ BEZPOŚREDNI KONTAKT Z ADWOKATEM MÓWIĄCYM W TWOIM JĘZYKU! BEZPŁATNA KONSULTACJA! ZADZWOŃ!

646-351-8611

Pawel P. Wierzbicki, Esq.

BLOCK O’TOOLE & MURPHY, LLP One Penn Plaza, Suite 5315 New York, NY 10119 www.blockotoole.com.

(718) 609–0300 (973) 920-7925

Butterfly rfly Day Spa Oferuje szeroki zakres usług: • mezoterapie igłowa i bezigłowa • nie inwazyjne zabiegi liftingujące • usuwanie cellulitu (różnymi metodami) • zabiegi z naturalnym kolagenem i witaminą C • wypełnianie zmarszczek kwasem hialuronowym • peelingi chemiczne • oczyszczanie skóry • mikrodermabrazję • laserowe zabiegi na naczynka, usuwanie przebarwień i owłosienia

103 Norman Ave., Greenpoint -Brooklyn, Tel. (917) 833-5686

USA IMMIGRATION SERVICES

ADWOKAT LECH CHRZANOWSKI, ESQ.

GREENPOINT VISION CARE

SPRAWY IMIGRACYJNE, OBYWATELSTWO

„Troszczymy się o Twoje oczy już od 30 lat”

SPRAWY KARNE, MANDATY, WYPADKI

Cristina Polizzi-Woods, O.D.

ROZWODY I SPRAWY RODZINNE

Alberto Aldarondo, Jr., Optician

PROBLEMY PODATKOWE W IRS

BADANIE WZROKU LABORATORIUM NA MIEJSCU SZKŁA KONTAKTOWE MARKOWE OPRAWKI TESTY NA PRAWO JAZDY PRZYGOTOWANIE DO ZABIEGU LASIK

WYPADKI (631) 991-3818

Spotkanie po uprzednim umówieniu się Copiague, NY

32BJ, Aetna, DavisVision, Empire BC/BS, Eyemed, HealthPlus, GHI, HIP, Medicare, Medicaid, Oxford, VSP, Union Plans 733 Manhattan Ave. Greenpoint

Wolny obywatel Ameryki lat 65 pozna Panią do lat 50 na dalszą drogę życia.

Proszę dzwonić tel.: 860-890-7890.

UWAGA!

CHCESZ ZAMIEŚCIĆ OGŁOSZENIE?

Wyslij e-mail!

Chcesz zamieścić ogłoszenie?

ZADZWOŃ! 212 227 5800

AGENCJE AGENCIES

UBEZPIECZENIA INSURANCES

RIDGEWOOD / GLENDALE

BUSINESS CENTER JEDYNA TAKA AGENCJA

718.386.4222

UBEZPIECZENIA

Rozliczanie podatków

Otwieranie i prowadzenie firm Payroll, Audits, Accounting Ubezpieczenia –Insurance Wysyłka samochodów

Najtańsze bilety lotnicze Przekazy pieniędzy, paczki Tłumaczenia dokumentów Notariusz publiczny – Apostille

• Zapisy i zmiany planów • Przegląd planów na 2023 • Programy pomocy dla posiadaczy Medicare

SOLIDNIE – SZYBKO – FACHOWO 6519 Myrtle Ave, GLENDALE

MEDICARE NA 2023

Proszę dzwonić już dziś po telefoniczną konsultację lub aby umówić się na spotkanie.

Stanislaw Gil

194 Nassau Ave, Brooklyn, NY 11222 Greenpoint, róg Humboldt St i Nassau Ave

www.NajlepszaAgencja.com

Tel: 718-383-0314 lub 516-455-5722

To place an ad: reklama@seusa.info

445 N. Wood Ave Linden, NJ 07036

AGENCJE AGENCIES

Tel: 201-771-8008 LICENCJE W STANACH NY, NJ, CT

UBEZPIECZAMY: AUTA DOMY BIZNESY

LIABILITY, WORKERS COMP, BONDS, COMM AUTO,UMBRELLA, DISABILITY

BUSINESS CENTER JEDYNA TAKA AGENCJA

718.386.4222 SOLIDNIE SZYBKO FACHOWO

(718) 389-6242

6519 Myrtle Ave., Glendale New York 11385

www.gpvisioncare.com

www.NajlepszaAgencja.com

Zadzwoń po specjalną ofertę!

PERSONALNE

OGŁOSZENIA/CLASSIFIED 35

USŁUGI

36 SPORT sport.se.pl

16-18 września 2023

W Danii założy czwartą koronę?

Zmarzlik ma moc

Bartosz Zmarzlik może zapewnić sobie kolejne mistrzostwo świata NIE PRZEGAP!

B

ardzo możliwe, że Bartosz Zmarzlik (28 l.) będzie dziś świętował, a razem z nim kibice żużla w Polsce. Polski żużlowiec podczas Grand Prix Danii w Vojens może zagwarantować sobie czwarty w karierze tytuł mistrza świata na żużlu. Co musi się stać?

Podczas ostatniej Grand Prix Wielkiej Brytanii w Cardiff Zmarzlik miał nieco problemów, ale i tak wyszarpał miejsce na podium.

W klasyfikacji generalnej nawet poprawił swoją pozycję. Dziś, na dwa turnieje przed końcem sezonu, ma na koncie aż 138 punktów. O 24 oczka wyprzedza drugiego w kla-

KARTKA Z KALENDARZA

16 17 18 wrzesień 2023

dzień 259.

tydzień 37.

tydzień dzień 37.

260.

dzień 261.

tydzień 38.

sobota

niedziela

poniedziałek

Edyty, Kornela

Justyny, Roberta

Ireny, Stanisława

ŚWIATOWY DZIEŃ DZIEŃ DOCENIANIA FRYZJERA ŻONY

DZIEŃ PIERWSZEJ MIŁOŚCI

syfikacji generalnej Fredrika Lingrena (114). Jeśli po dzisiejszych zawodach w Danii Zmarzlik będzie miał co najmniej 20 punktów przewagi nad Szwedem, już w Skandynawii będzie świętował czwarty tytuł. Może zatem nawet stracić cztery punkty do Lindgrena, a i tak będzie mistrzem (przy równej liczbie punktów decyduje liczba zwycięstw, a ich więcej ma Zmarzlik). Wówczas ostatnie zawody sezonu Grand Prix, na Motoarenie w Toruniu, będą już tylko i wyłącznie fetą czterokrotnego mistrza świata.

Grand Prix Danii wróciło do Vojens w 2019 roku i przyznać trzeba, że Zmarzlik jeździ tam świetnie. Otóż w mieście na Półwyspie Jutlandzkim Zmarzlik odniósł dwa zwy-

Grand Prix Danii w Vojens sobota, 13.00 Eurosport Extra w Playerze

cięstwa i raz był drugi. To oznacza, że i teraz będzie zdecydowanym faworytem.

Mistrzostwo świata jest niemal w kieszeni, więc polski żużlowiec mierzy się z rekordami. Ma na koncie już 22 zwycięstwa w pojedynczych zawodach Grand Prix, co oznacza, że w klasyfikacji wszech czasów jest na drugim miejscu – za Jasonem Crumpem.

Do końca tego sezonu może najpierw dogonić, a potem wyprzedzić słynnego Australijczyka. A potem będzie już tylko śrubował rekord i sprawiał, by legenda Zmarzlika błyszczała coraz mocniej. PO

Publisher mailing address: Super Express USA – 4331 33rd Street, FL 2, Long Island City, NY 11101.

Tel. (212) 227-5800, e–mail: redakcja@seusa.info, Editor–in–chief: Grzegorz Zasępa,

Klasyfikacja generalna

foto PAWEŁ JASKÓŁKA (2), SHUTTERSTOCK

Bartosz Zmarzlik (28 l.) to najbardziej utytułowany polski żużlowiec

1. Zmarzlik - 138 pkt 2. Lindgren - 114 pkt 3. Vaculik - 105 pkt ...

11. Dudek - 58 12. Janowski - 43

Deputy editor: Magdalena Odziemczyk, Office: tel. (212) 227-5800 President: Magda Lipkowska, Distribution and subscription: Dariusz Porzeżyński,

Redakcja nie zwraca niezamówionych tekstów oraz zastrzega sobie prawo ich skracania i redagowania. W opracowaniu informacji bieżących korzystano z materiałów agencyjnych: AP. Za treść, język i formę ogłoszeń redakcja nie odpowiada. All rights reserved.

Advertising (Biuro Ogłoszeń) – tel. (212) 227-5800 e–mail: reklama@seusa.info, Super Express w Internecie: usa.se.pl

16-18 września 2023

sport.se.pl

REKLAMA

SPORT 37

Artur Dybanowski – właściciel i menedżer ARTHUR’S FUNERAL HOME

207 Nassau Avenue, Brooklyn, NY 11222 (róg Russel Street)

718-389-8500 www.arthursfuneralhome.com

JUŻ OD 30 LAT SŁUŻYMY POLONII

Oferujemy pełny zakres usług pogrzebowych na terenie metropolii Nowego Jorku i okolic.

Zajmujemy się przewozem zwłok do Polski. Zapewniamy profesjonalną obsługę.

Odpocznie i ruszy podbijać Azję która w końcówkach wyczerpujących sezonów często potrafiła błysnąć formą. Oby Iga poszła teraz w ślady Isi. Świątek po stracie pozycji numer 1 podkreślała, że dla niej ważniejsza od rankingu jest teraz praca na poprawą swojej gry. Przewaga Aryny Sabalenki nad Polką to aż ponad 1000 pkt. A w tej części sezonu to Iga broni więcej punktów, bo rok temu jesienią triumfowała w San Diego (470 pkt), a w Ostrawie doszła do finału (305 pkt).

Dopiero w kończących sezon WTA Finals w Cancun nowa liderka rankingu WTA będzie miała do obrony większą zdobycz sprzed roku – 955 pkt przy 750 pkt Świątek.

CH

Po US Open Iga podkreślała, że potrzebuje odpoczynku i spokojnych treningów. Dlatego wycofała się z rozpoczynającego się w ten weekend turnieju w meksykańskiej Guadalajarze. „Muszę słuchać swojego ciała i jako, że sezon jest bardzo intensywny, naszym priorytetem jako zespołu jest zagrać do końca w dobrym zdrowiu i planować moje starty mądrze, żeby nie ryzykować kontuzją” - tłumaczyła swoją decyzję. „Do zobaczenia w Tokio” - dodała.

Do gry wróci w stolicy Japonii, z której nie ma najlepszych wspomnień. Dwa lata temu Iga przeżyła tam wielkie rozczarowanie, nie spełniając nadziei na olimpijskie medale. Jednak dużo ważniejszy będzie pierwszy w karierze Świątek występ w Pekinie. Z powodu pande- Agnieszka mii i skandalu z tenisistką Radwańska Shuai Peng po raz ostatni (34 l.) rozegrano tam turniej WTA turniej w Tokio w 2019 r. Po dwa razy w Peki- wygrała nie i w Tokio triumfowała dwa razy – w 2011 r. i 2015 r.

PLANY STARTOWE IGI ŚWIĄTEK

 25 września – WTA 500 Tokio  30 września – WTA 1000 Pekin  29 października – WTA Finals w Cancun  7 listopada – Finały BJK Cup w Sewilli

CZOŁÓWKA RANKINGU WTA PO US OPEN

1. Aryna Sabalenka – 9266 pkt 2. Iga Świątek – 8195 pkt 3. Coco Gauff – 6165 pkt

W Pekinie też triumfowała dwukrotnie – w 2011 r. i 2016 r.

Iga Świątek (22 l.) po raz pierwszy w karierze zagra w Pekinie. W Tokio wystąpiła w igrzyskach olimpijskich

foto EAST NEWS (3)

I

laty Przed Polką występy przed AgnieszRadw Tokio i w Pekinie ka wa ńska,

ga Świątek (22 l.) po rezygnacji z gry w turnieju w Gudalajarze trenuje w Warszawie, przygotowując się do ostatniej części sezonu, a ta będzie intensywna i bardzo wymagająca. Wiceliderka rankingu WTA najpierw zagra w azjatyckich turniejach w Tokio i w Pekinie, gdzie spróbuje pójść w ślady Agnieszki Radwańskiej (34 l.).

38 SPORT sport.se.pl

16-18 września 2023

Jan Tomaszewski apeluje do kapitana reprezentacji Polski:

Lewy oddaj opaskę Szczęsnemu C

Nie ulega wątpliwości, że powodem kompromitujących porażek kadry był między innymi brak kogoś, kto poderwałby kolegów do walki. A tego wymaga się od kapitana. Wiele wskazuje REKLAMA

na to, że temat odebrania Lewandowskiemu opaski jest rozważane coraz poważniej.

– Robert musi grać, ale jednocześnie może nie być kapitanem – proponuje Tomas z ew s k i . – P ow i nien sam zrezygnować i oddać opaskę, bo rzeczywiście nie wyszło mu ostatnio kilka spraw. Byłoby to przyjęte przez kibiców ze zrozumieniem – podkreśla Tomaszewski, który ma już kandydata na nowego kapitana.

– Nie wiem, czy nie Wojtek? Myśmy o niego walczyli przez ładne parę lat, żeby był numerem jeden. I on się sprawdzał. W Albanii ta francowata druga bramka, gdyby nie poszła po nodze, to jestem przekonany, że Wojtek by ją wyjął.

Poszedł rykoszet i nie było szans. Dlaczego Wojtek ma nie być kapitanem? On nie zawiódł i nie zawodzi – zaznacza „Człowiek, który zatrzymał Anglię”.

Tomaszewski liczy, że jak najszybciej poznamy nowego selekcjonera reprezentacji, bo ma do niego kilka próśb.

– Mnie interesuje, ilu nowych ludzi on da do kadry A. Musi wprowadzić debiutantów. Ale musi też uważać, żeby nie przegrać, bo dopóki jest piłka w grze, to trzeba walczyć. Debiutanci na pewno muszą być wprowadzeni na mistrzostwa Europy.

Pan Kazimierz Górski wziął na mundial dwóch młodych, jakiegoś Szarmacha i Żmudę. I oni grali wyśmienicie – wspomina.

PRZEMYSŁAW OFIARA

Wojciech Szczęsny (33 l.)

foto ANDREW SURMA/PRESSFOCUS

foto BEATA ZAWADZKA/EAST NEWS, TOMASZ RADZIK (2)

Robert Lewandowski (35 l.)

oraz więcej kibiców i ekspertów jest zdania, że Robert Lewandowski (35 l.) przestał sprawdzać się w roli kapitana reprezentacji Polski. Potwierdziły to kompromitujące porażki z Mołdawią (2:3) i Albanią (0:2).

Dziś Jan Tomaszewski (75 l.) jest zdania, że Lewandowski przed następnym zgrupowaniem powinien oddać opaskę kapitańską. Wie już, kto powinien ją przejąć.

Wreszcie nasi siatkarze zapomnieli o „słoweńskiej klątwie”. Ten rywal przecież cztery razy z rzędu sprawiał, że traciliśmy szansę na dobry wynik w mistrzostwach Europy lub ich nas wręcz z nich wyrzucał. Zapominamy o tym w pełnej euforii awansu do finału!

– Cieszę się ze zagramy ze Słowenią.

Podczas Memoriału Wagnera rozmawialiśmy z trenerem Cretu. Powiedział, że widzimy się w Rzymie. To ja go zapytałem, czy zamierza nam kibicować z trybun. On powiedział, że przyjedzie skopać nam tyłek, więc cieszę się, że udało mu się awansować do półfinału. Rozliczę go z tych słów – zapowiadał Norbert Huber (25 l.), środkowy reprezentacji Polski, który współpracował z rumuńskim opiekunem Słoweńców w Zaksie.

Na początku jednak to rywal przejął inicjatywę. Polacy nie byli się w stanie ustrzec mnóstwa błędów w pierwszym secie. Statystycy naliczyli ich 12. Tym razem fatalnie wyglądała szczególnie zagrywka – aż 8 przestrzelonych! Nie za dobry był też start drugiej partii, w której

LEON załatwił

nam finał

nasza rwana gra w przyjęciu pozwoliła odskoczyć Słoweńcom na 6:2. Nerwy udzielały się wszystkim, ale nasi walczyli jak lwy. W jednej z akcji Aleksander Śliwka goniąc piłkę przelatującą na drugą stronę wpadł na trenera Słoweńców i wylądował na parkiecie.

Na szczęście siatkarsko zdecydowanie odżyliśmy – zadbał o to Leon, rażący piekielnie z wysokich piłek oraz nasz blok, który znowu był skuteczny.

Leon po dwóch setach miał na koncie 14 pkt, ale zastanawiały nasze statystyki przyjęcia – wyjątkowo słabe w wykonaniu Pawła Zatorskiego i Śliwki. To jednak, co było nasza zmorą w secie numer jeden, oddali nam Słoweńcy, popełniając w drugiej odsłonie 13 błędów.

Przy stanie 13:12 dla Polski w trzecim secie kontuzji kostki doznał podstawowy rozgrywający rywali Gregor Ropret i zmienił go Uros Planinsić. To mógł być punkt zwrotny. Powiększaliśmy spokojnie dystans, a charakterystyczna dla Śliwki kiwka zakończyła trzeciego seta i byliśmy krok od finału.

Ostatecznie załatwił nam go fantastycznie dysponowany w ataku i na zagrywce Leon. W czwartym secie uderzał piłki z siłą młota parowego, a Słoweńcy nie zawsze wiedzieli co się dzieje. W końcówce trwał polski koncert na rzymskiej arenie. A na jego drugą część czekamy w sobotnim finale! Zagramy w nim z lepszym z pary Włochy – Francja, czyli Włochami.

SPORT 39 Wielki mecz naszego przyjmującego.

Polscy siatkarze zagrają o złoto ME! 16-18 września 2023

sport.se.pl

Wilfredo Leon przeskakiwał słoweński blok

MAREK ŻOCHOWSKI z Rzymu

foto AP

T

o nie sen! Polscy siatkarze po 14 latach wracają do finału mistrzostw Europy, czyli w miejsce, do którego nie zdołali się dostać przez półtorej dekady. Po pokonaniu Słowenii 3:1 (23:25, 25:21, 25:20, 25:21) wywalczyliśmy wymarzony awans, a królem parkietu w rzymskiej hali PalaLottomatica był wczoraj niesamowity Wilfredo Leon (30 l.), autor 25 pkt.

REKLAMA

my Mówi lsku po po

Zapewniamy fachową i troskliwą opiekę nad pacjentem

Specjalizujemy się w:

• Rehabilitacji i krótkoterminowym leczeniu szpitalnym, oferowanym przez 7 dni w tygodniu • 24-godzinnej opiece wykwalifikowanego personelu medycznego • Fizykoterapii, terapii zajęciowej, logopedii • Terapii zwyrodnień kolana i stawu biodrowego

718-205-0287

61-11 Queens Boulevard • Woodside, NY 11377 website: www.qbecf.com

ntrum sne Ce e z c o u Now miejsc a n y z i Dial

Queens Boulevard Extended Care Facility jednym z najlepszych amerykańskich domów opieki wg rankingu US News and World Report 4 miejsce w kraju i stanie Nowy Jork w rankingu Newsweeka Akredytacja Joint Commission 5 gwiazdek wg Centers for Medicare and Medicaid Services Jesteśmy uznani najlepszym miejscem ze wszystkich domów opieki w Queens County Otrzymaliśmy ocenę AAA w Stanie Nowy Jork wg CareScout

REKLAMA