Pocketboekje: Je bent het waard

je bent het waard D E M I S S I E E N K E R N WA A R D E N VA N AV E L E I J N

Copyright © oktober 2020. Behoudens beperkingen door de wet gesteld, mag niets uit deze uitgave worden vermenigvuldigd en/ of openbaar gemaakt worden door middel van druk, fotokopie, micr

ze dan ook zonder schriftelijke toestemming

van Aveleijn en Geen Blad voor de Mond.

1

De missie en kernwaarden van Aveleijn Dit boekje is een handzame afgeleide van en beknopt vervolg op het boek Je bent het waard uit 2018. In deze pocketversie beschrijven we waar we voor staan bij Aveleijn, hoe we kijken en hoe we daar invulling aan geven.

Bij de hoofdstukken geven we inspiratietips.

Deze theoretische kaders kun je vinden op de themapagina Waardenwerk (voor medewerkers) of via internet opzoeken (als je niet bij Aveleijn werkt).

2

3

Werk dat deugt en deugd doet Het kunnen en mogen werken met mensen met een verstandelijke beperking en er professioneel voor hen zijn, is betekenisvol werk. Voor jezelf en voor de ander.

"Vakbekwaam werk kunnen doen dat anderen deugd doet, is in mijn ervaring een van de belangrijkste bronnen van zinvol leven die wij mensen kennen."

Harry Kunneman, emeritus-hoogleraar Universiteit voor Humanistiek

4

5

WAAR STAAN WE VOOR BIJ AVELEIJN? Leven vol betekenis

Iedereen heeft dromen, wensen en talenten. Deze laten uitkomen is niet voor iedereen vanzelfsprekend. Aveleijn helpt mensen met een verstandelijke beperking en/of een lage sociale redzaamheid de volle rijkdom van het leven te ervaren.

Inspiratie!

• Finaliteitsvraag, Andries Baart • Perspectief van waardigheid, Reerink, The en Roelofsen • Je bent het waard, op weg naar een waardengedreven Aveleijn (2018)

6

Iedereen heeft dromen, wensen en talenten

7

Leven vol betekenis

Een leven waarin je van betekenis bent: • omdat je er bent, door wie je bent, omdat je iets betekent voor een ander; • omdat je iets bijdraagt door wat je doet.

Ik doe er toe

ik draag bij

8

Een leven waarin je betekenis ervaart: • door te genieten van wat het gewone en het goede leven te bieden heeft; • door leuke dingen te doen en ervaren, door mee te kunnen doen.

Ik ervaar mooie dingen

Ik voel me goed

9

HOE KIJKEN WE? Systemisch Ieder mens maakt deel uit van verschillende systemen of gemeenschappen: Natuurlijke gemeenschap (gezin, familie) Organisatorische gemeenschap (zoals werk, dagbesteding, woonlocatie) Persoonlijke gemeenschap (zoals vereniging, vriendenclub)

10

Vanuit gelijkwaardigheid Veel van onze bewuste en onbewuste overtuigingen, gedragingen en patronen vinden hun oorsprong in deze systemen of gemeenschappen. We kijken daarom systemisch naar mensen en dynamieken in relaties.

Cliënten, begeleiders, verwanten, vrijwilligers, iedereen maakt vanuit zijn eigen rol gelijkwaardig deel uit van de gemeenschap waarin zij zich samen bevinden.

Iedereen brengt.

Iedereen haalt.

11

Vraag jezelf steeds weer af...

Wat staat er op dit moment, in deze situatie, voor deze persoon op het spel?

12

13

Voor wie zijn we er?

Brede doelgroep in de regio Vanuit meer dan 80 locaties in Twente en een deel van de Achterhoek ondersteunen we mensen met een verstandelijke beperking en/of een lage sociale redzaamheid op alle levensdomeinen. We zijn er voor kinderen, jongeren, gezinnen en ouderen. Voor mensen met autisme, verslavingsproblemen, psychische aandoeningen, dementie of gedragsproblemen. Voor mensen die heel zelfstandig willen zijn en mensen die juist veel steun zoeken. Voor mensen met dromen en mensen met angsten.

14

Ieder mens is anders, geen ondersteuningsvraag is gelijk.

Mensenwerk is maatwerk.

15

wat vraagt dat?

Wereld zonder verschil

De ideale omgeving voor een leven vol betekenis van onze cliënten is een inclusieve maatschappij waarin iedereen meetelt en meedoet. Onderzoek laat zien dat we hierin maatschappelijk nog een lange weg te gaan hebben.

Bij Aveleijn strijden we voor inclusie en gelijkwaardigheid.

Dit doen we door zichtbaar te zijn in de (regionale) samenleving en de mensen die we ondersteunen te helpen hun stem te laten horen.

Iedereen is anders, juist daarin zijn we gelijk! www.wereldzonderverschil.nl

16

17

Ervaringsdeskundigheid benutten Onze inzet is erop gericht mensen te versterken in hun relaties en hun leven binnen verschillende gemeenschappen. We investeren in een gelijkwaardige zorgrelatie met de cliënt en zijn dierbaren door aandachtig naar hen te luisteren en nauw samen te werken. Zij zijn immers vanuit ervaring deskundig. Door ervaringsdeskundigheid te bevorderen verstevigt de persoonlijke kracht en positie. Dit helpt om mee te kunnen doen in een inclusieve maatschappij.

"Ik vind het belangrijk om te praten over mijn leven. En over Gilles de la Tourette, omdat ik het zelf heb. Ik heb met mijn beperking leren leven. Als ik erover vertel leer ik mezelf beter kennen en kunnen anderen leren over mij."

Stefan, Team SAM

18

19

hoe werken wij?

de drie kernwaarden van Aveleijn

Ontmoeten | Ontwikkelen | Ondersteunen Onze kernwaarden zijn bewust – uit de organisatie opgehaalde – werkwoorden. Ze zijn een soort moreel kompas die richting geven aan ons handelen. De kernwaarden nodigen uit tot reflectie en krijgen steeds weer opnieuw betekenis in de relatie tussen cliënt-verwant-begeleider.

Ontmoeten

Oprecht contact en aandachtig luisteren

kernwaarden

Ontwikkelen

Ondersteunen

Elke dag een stap in jouw levensverhaal

20

Oplossingsgericht, professioneel en samen

21

Ontmoeten

Uit: Leergeschiedenis Aveleijn

Oprecht contact en aandachtig luisteren Ontmoeten benadrukt de zorgrelatie. Het samenspel tussen begeleider en cliënt, de relationele afstemming.

Ontmoeten is het startpunt voor goede zorg. Ontmoeten doe je door aan te sluiten bij en af te stemmen op de ander en op wat hij nodig heeft.

Oog voor de unieke mens • Onderzoek en bespreek wat er voor de cliënt op het spel staat • Kijk met een brede blik naar de cliënt en zijn omgeving (wat speelt allemaal mee?)

Oog voor eigen kracht en mogelijkheden • Ken de drijfveren van de cliënt • Zie de talenten • Verlies de kwetsbaarheid niet uit het oog

Aandacht

Vroeger werd alles voor je beslist.

Je werd geleefd. Nu kun je meer zeggen vanuit hoe je jezelf voelt.

De begeleiding staat niet meer boven je, maar naast je. Dat vind ik fijner. Ik heb niet meer zo'n

• Geef oprechte aandacht • Neem de tijd voor elkaar • Wees nieuwsgierig

muur om mij heen.

Dialoog • Hoor wat de ander nodig heeft • Sluit aan bij de leefwereld van de ander • Voer de dialoog gelijkwaardig en wederkerig

22

23

Oefening - Wat zou het met jou doen als...

Verplaats je in één of meer van de mensen die je begeleidt.

Maak 3 keer de volgende zin af: Als ik een cliënt zou zijn, dan zou het me raken als een begeleider... (positief of negatief) Bespreek de uitkomsten.

Wat zou het met je doen als iemand op zachte toon met je praat, zich naar je toe buigt en luistert?

Deze oefening kun je vanuit verschillende perspectieven doen, bijvoorbeeld: Begeleider verplaatst zich in een ouder: Als ik een moeder of vader van een kind met een verstandelijke beperking zou zijn, dan zou het me raken als een begeleider...

Ouder verplaatst zich in een begeleider: Als ik een begeleider zou zijn, dan zou het me raken als een ouder...

Inspiratie!

• Presentiebenadering, Andries Baart • Oratie ‘Zijn is gezien worden’, Anne Goossensen • De kunst van ambachtelijke afstemming, Simon van der Weele

24

25

Ontwikkelen

Kwaliteit van bestaan

Elke dag een stap in jouw levensverhaal Ontwikkelen is toekomstgericht. We komen ergens vandaan en zijn ergens naar op weg. Ons levensverhaal verandert voortdurend, tegelijk heeft het verleden invloed op het heden en andersom. We kijken met een brede blik naar alle domeinen van kwaliteit van bestaan (Schalock). Zo ontdekken we steeds opnieuw wat er op een bepaald moment voor de cliënt op het spel staat.

• Vraag naar hoe iemand zijn leven ervaart • Kijk met een brede blik naar alle levensdomeinen • Gebruik het model van Schalock

Biografie • Ken het levensverhaal van de cliënt • Weet wie en wat hij belangrijk vindt en hou daar rekening mee • Heb oog voor kracht en kwetsbaarheden uit eerdere ervaringen (veerkracht)

Betekenisvol meedoen • Onderzoek op welke wijze de cliënt betekenisvol wil meedoen in de samenleving • Stimuleer dit en kijk wat mogelijk is

Dromen en wensen • Vraag de cliënt naar zijn dromen en wensen • Stimuleer en prikkel hem om nieuwe dingen te leren en ontdekken • Maak samen een toekomstperspectief

26

27

Uit: Leergeschiedenis Aveleijn

Reflectieve vragen Als de ander gespannen is, of snel geïrriteerd, hoe ga jij daarmee om? Hoe onderzoek je wat er speelt en wat helpt?

Soms zit ontwikkeling in groeien

Wat doet het met jou als iemand jou het vertrouwen schenkt om belangrijke onderwerpen, wensen of problemen in zijn leven te bespreken?

of iets nieuws leren. Soms zit het erin dat je de mogelijkheid creëert voor iemand om te kunnen genieten van wat er om hem heen is. Dat is vooral een uitdaging als er vrij weinig gebeurt. Wat bied je dan aan, als iemand er niet zelf op uit kan? Ook dat ontdek je samen

28

Inspiratie!

• Oplossingsgericht werken, Cauffman • Kwaliteit van bestaan, Schalock • Perspectief van waardigheid, Reerink-The-Roelofsen

29

Ondersteunen Professioneel, persoonlijk en samen Ondersteunen is zo goed mogelijk afstemmen op wat nodig en gewenst is voor de volgende stap die iemand zet op zijn levenspad.

Het gaat om maatwerk voor ieder individu. Professioneel handelen, vakmanschap en samenwerken zijn hierbij essentieel. We hebben aandacht voor diversiteit en de complexiteit van hulpvragen.

Persoonlijk niveau

Doe ik de juiste dingen (die het verschil maken)?

Hoe doe ik het?

Wat doe ik?

Hoe kom ik tot de keuze voor bepaald gedrag in een bepaalde situatie?

Basisklimaat • Het Basisklimaat is de voedingsbodem voor begeleiden en behandelen • Onderzoek welke factoren meespelen en hoe we dit vorm geven

Positieve psychologie • Heb een oplossingsgerichte houding • Gebruik methoden uit oplossingsgericht werken en de positieve psychologie

Wanneer doen we het goed?

Hoe kunnen we anders, handiger of beter samenwerken en op elkaar inspelen?

Teamwork • Werk samen als team • Leer en ontwikkel als team • Betrek het relevante netwerk

Professionele afstemming • Ontwikkel je vakbekwaamheid • Leer hoe je kennis altijd in unieke situaties toepast (praktische wijsheid) • Reflecteer als individu en als team, in het moment en achteraf 30

Werken we samen met de mensen die belangrijk zijn voor de cliënt?

Hoe kunnen we elkaar aanvullen?

Teamniveau 31

Soms is het net een soort koorddansen met elkaar

32

Soms is het net een soort koorddansen met elkaar. We schakelen tussen autonomie en afhankelijkheid, tussen vrijlaten en beschermen, tussen wensen en mogelijkheden van de een en die botsen soms met die van een ander. Dat vereist reflectie, ervaring, nieuwsgierigheid en probeerruimte.

Hulpvragen Waarover verwonder jij je bij het handelen van de ander?

Bespreek je dat dan?

Waarvoor zou jij probeerruimte willen hebben?

Geef jij een ander probeerruimte?

Wat is er voor nodig om die ruimte voor elkaar te creëren?

Inspiratie!

• • • •

Basisklimaat Positieve Psychologie Driehoekskunde, Chiel Egberts Reflective practioner, Donald Schon

33

mensenwerk Ons werk is waardevol en zingevend, maar het is soms ook ingewikkeld en aangrijpend. In het relationele werken spelen allerlei gevoelens de hele dag een rol.

Door het werken vanuit waarden leren we klein en precies te kijken naar wat lukt en wat moeilijk is.

Het helpt ons alert te blijven op blinde vlekken in onze ondersteuning en falende afstemming in de zorgrelatie op het spoor te komen.

Ons werk is waardevol en zingevend, maar het is soms ook ingewikkeld en aangrijpend.

Inspiratie!

• De kunst van ambachtelijke afstemming, Simon van der Weele • Emotie arbeid

34

35

WAARDEREN, LEREN EN VERBETEREN We dragen gezamenlijk bij aan een leven vol betekenis, ieder vanuit zijn eigen rol en verantwoordelijkheid. Het is onze ambitie om de kwaliteit van zorg continue te verbeteren. Dat is bij Aveleijn een doorlopend proces van waarderen wat goed gaat, leren van dagelijkse situaties en dilemma’s en verbeteren waar het kan of nodig is.

Onze missie en kernwaarden zijn het fundament van het Ondersteuningsplan

van de cliënt en van onze kwaliteitssystemen

Inspiratie!

• De leergeschiedenis van Aveleijn • Kwaliteitsrapport Aveleijn • Kwaliteitskader VGN

36

37

leven vol betekenis werk dat deugd doet

Kwaliteit van bestaan

Kwaliteit van arbeid

Eigen kracht

Gelijkwaardige dialoog

Positieve psychologie

en

Effect

Cliënt Team Locatie/regio Organisatie Maatschappij

H aagt t? aan oe zie ik dat r d j i b t e mijn inz leve cliën e n vol bet d r o ekenis vo

Emotie arbeid Maatwerk Praktische wijsheid

zorgrelatie

Reflectie

38

Ontmoeten Ontwikkelen Ondersteunen

Vaktrots

Reflectie

Samenwerken Vakbekwaam en

Systemisch kijken

Brede blik

werk dat deugt

Effect

Ervaringsdeskundigen

meer weten?

Klap mij open!

Wil je meer weten over waar we voor staan, hoe we kijken en hoe we werken?

Kijk dan op de themapagina Waardenwerk op het portaal (alleen voor medewerkers). Daar staat alle inspiratie die in dit boekje staat, met links naar de bijbehorende documenten. Daarnaast vind je er veel verhalen, materialen, filmpjes en werkvormen. Of kijk op aveleijn.nl en wereldzonderverschil.nl voor meer informatie en inspiratie over de genoemde thema’s.

40